beku
09-10-04, 22:33
A MUND TĖ KOMPENZOHET KONCESIONIN I PAVARSISĖ
shkrue nga Bekim Rexhepi
Duke pėrshkruar dhe karakterizuar zhvillimet e procesėve nė Kosovė, gadi ēdo kush mund tė hetojė se ku dhe ēfarė koncesionesh bėjnė liderėt tanė politik, jo vetėm nė gjithė zhvillimet nė Kosove, por edhe pėrtej saj si bie fjala nė Shqipėri dhe me shqiptaret nė Maqedoni.
Por duke mos u zgjeruar nė shumėsin e koncesionėve gjithė shqiptare do tė fokusohem tek koncesionin qė i bėhet pavarsisė sė Kosovės. Konstante mbetet ajo qė tė gjithė disi jemi tė dakorduar, ne njė formė a tjetrėn dhe e aplikojmė pavarsisė e Kosovės, ēoftė edhe pėrmes kėti procesi tė ngadalshėm dhe jo favorizues. Katėr vjet pas intervenimit ushtarak tė NATO-s, bashkėsia ndėrkombėtare ende nuk dėshiron tė identifikoj dilemėn e saj lidhur me pavarsinė e Kosovės. Madje ėshtė vet BE-ja, ajo qė pėrmes administratės sė saj tė instaluar nė Kosovė po e denigron mundėsin e realizimit tė aspiratės kompetitive tė shumicės shqiptare dhe po e favorizon ndarjė e Kosovės, e cila ndarje sipas tyre mė pak do tė mund ta destabilizoj rajonin dhe ti rrezikoj donacionet e saj tė investura nė Kosovė. Realisht Kosova ėshtė e ndarė. Ky skepticizėm pėrpiqet ti bėjė sfidė realitetit sepse Albaniku, Zveēani, gjysma e Mitrovicės si dhe 2500 hektar nė brezin kufitar me Maqedonin janė jashtė kontrollit tė administratės ndėrkombėtare dhe institucionėve fiktive tė Kosovės. Por, tė gjitha kėto janė, mund tė thuhet tė ditura dhe tė pritura. Marveshja e Rambujesė dėshmon faktin qė ai delagacioni i „daive“ shqiptar e bėri koncesionin e vet mė tė turpshėm duke e ia percakruar shtrirjėn e kufizuar tė lirisė sonė. Ndėrsa e kundėrta e kėsaj qė thuhet nė opinionet e deri sotėm pėrbėnė vetėm shtrembėrim e realitetit dhe ngjall krekosjet e sėmura politike qė asesi nuk mund ti sherbej sė mirės nė Kosovės dhe mė gjėrė. S ka dyshim se, bashkėsia ndėrkombėtare nė planin e saj pėr vetqeverisjėn e plotė tė Kosovė nga vendorėt, as edhe tani pas katėr vitėve nuk e ka pėrcaktuar njė modeli te prera mbi raportėt dhe konstelacionet dhe si rezultat i kėsaj ajo ka krijuar vetės hapsirėn e lojės pėrmes sė e cilės, gjithsesi po manovron durimin dhe padurimin e shqiptarėve si shumicė dhe tė tjerėve, por pamėshirshėm e zvarrit dhe e zbeh gjithnjė e mė shumė kėrkrsėn tonė pėr statusin final tė Kosovės qė parasheh pavarsinė e Kosovės nga interesat e fqinjėve tė saj si Serbia dhe Shqipėria. Elasticiteti i rezulutės 1244-rė qė mbetet nė fuqi edhe pėr kohė tė tjera mund tė mbetet burim i krizave qė e pėngojnė vazhdimisht sigurin dhe stabilitetin nė Kosovės. Ky elasticitet i po kėsaj rezulute nė fjalė ka eliminuar pėrpjekjet e mjaftushme tė tė gjitha palėve nė Kosovė e sidomos asaj shqiptare si shumicė dermuse. Bashkėsia ndėrkombėtare dhe administarta e saj nė Kosovė nėnė tutelin e rezulutės 1244-r mė gjithse nuk e prolongon mė ēdo kusht mbetjėn njė gjendje tė tillė ēfarė e kemi momentalisht, por nuk e qartėson as edhe gjendjen e daljės. Mė kėtė politikė ajo nė shumė raste i gjason regjimit serb, duke u pronuncuar (ēoftė pėmes rezulutave dhe vendimėve tė ndryshme) apo duke u alarmuar tek shqiptarėt se s‚ka liri dhe pavarsi tė plotė tė Kosovės pa dėgjushmėri dhe bindje sepse kėtu ligjin e bėnė administrata e rezolutės 1244-r. Por sikur kėto kėrcnime tė kėti lloj tė ishin frytdhėnse atėherė, shqiptarėt edhe ndaj regjimit serb nuk do ti rrisnin shpresat dhe pėrpjekjet e tyre pėr ta rrėnuar atė politikė qė ishte ngritur e tėra kundėr tyre dhe gjithsesi nuk do tė ishte Kosova edhe me tutje ajo Kosovė e djeshme, e varrėve, e gjakut dhe e tmerrit. Kosova e sotme nuk mund tė paramendohet pa shqiptar nuk mund tė bėhet ligje e ligje pa shqiptarė siē ka bėrė dikur Serbia me vite e vite. Duke ia ndėrruar edhe emėrin Kosovės.
Bashkėsia ndėrkombėtsre me administraaten e saj nė Kosovė kan qasje krejt tė gabuar ndaj problemit tė Kosovės . Ata mendojn se problemi i Kosovės mund tė zgjidhet pamarrė parasysh edhe statusin politik tė saj nėn juridiksionin e federatės Jugosllave. Kosova mė kėtė status politik qė pati nė kėtė federat, ka qenė e shqiptarėve. Ky argument sikur nuk pėrfillet mė nga bashkėsia ndėrkombėtare ashtu siē nuk qe pėrfillur mė parė nga regjimi i kriminal i Millosheviēit.
Bashkėsia ndėrkombėtare mė silljet e saja nė Kosovė sikur deshiron me ēdo kusht tė legalizoi njėfarė shteti tė quajtur multietnik. Por me tė tilla qasje politike mund tė bėhet vetėm dhunimi i realiteti nė Kosovė sepse tashmė tė gjithė duhet ta kenė tė qartė se njė vend etnik me mbi 90% tė popullatės shqiptare nuk mund tė funksionoi asfarė shteti mutietnik,tė paktėn edhe pėr kohė tė tjera. Nėse pra vetė bashkėsia ndėrkombtare pretendon me ēdo kushtė tė barazoi ēoftė edhe dhunshėm pamundėsin e barazimit tė popullatės shqiptare me atė serbe tė mbetur nė Kosovė, atėherė gjithsesi, do tė pėrballemi edhe me njė krim tė ri tė politikės ndėrkombėtare. Por fajsia ėshtė dytėsore edhe shqiptare ngase burimin e ka tek Rambuje e cila ka parapėrcaktuar kufijt e lirisė sonė sepse shumė herė e kemi thėnė e kemi mėsuar nėpėr librat politik se askush nuk ka te drejtė nė emėrin e vet dhe te njė grupi tė caktuar politik tė jap vet/vetes aq mundėsi tė bėjė farė koncesioni nė dem tė pavarsisė sonė siē po ndodhė edhe mė tutje nė kėtė fazė, fatkeqėsisht. Gjithkund nė botė, politikani qė ėshtė politikan, bėnė gjithfarė tė mundure pėr tė ngritur politikėn kombėtare, e rrezikon madje gjithēka tė vetės pėr aq sa ėshtė e mundur, por asesi nuk e dėmton politikėn e vet kombėtare gadi fare qellimisht duke bėrė koncesione te dėmshme pėr shtetin e ti, ndofta mė kėtė reputacioni fallso qė ngrit nje politikan nė Kosovė s ėshtė gjė tjetėr pos njė politikan koncesional qė sot ngrisė ndonjėri, e mund ta prodhon vetėm Made in Kosova.
A ka nėvojė Kosova pėr politikan qė vazhdimisht prodhojnė koncesione, jo fatkeqėsisht. Kjo qė po ndodh nė Kosovė, qė politikan tė vetquajtur sot e pėrbėjnė gjithsesi atė brumin politik tė Kosovės. Porse kėta politikan do tė mund ta pjekin pavarsin e Kosovės duke kėrkuar medoemos kompensimin e koncesionit tė pavaarsisė.
shkrue nga Bekim Rexhepi
Duke pėrshkruar dhe karakterizuar zhvillimet e procesėve nė Kosovė, gadi ēdo kush mund tė hetojė se ku dhe ēfarė koncesionesh bėjnė liderėt tanė politik, jo vetėm nė gjithė zhvillimet nė Kosove, por edhe pėrtej saj si bie fjala nė Shqipėri dhe me shqiptaret nė Maqedoni.
Por duke mos u zgjeruar nė shumėsin e koncesionėve gjithė shqiptare do tė fokusohem tek koncesionin qė i bėhet pavarsisė sė Kosovės. Konstante mbetet ajo qė tė gjithė disi jemi tė dakorduar, ne njė formė a tjetrėn dhe e aplikojmė pavarsisė e Kosovės, ēoftė edhe pėrmes kėti procesi tė ngadalshėm dhe jo favorizues. Katėr vjet pas intervenimit ushtarak tė NATO-s, bashkėsia ndėrkombėtare ende nuk dėshiron tė identifikoj dilemėn e saj lidhur me pavarsinė e Kosovės. Madje ėshtė vet BE-ja, ajo qė pėrmes administratės sė saj tė instaluar nė Kosovė po e denigron mundėsin e realizimit tė aspiratės kompetitive tė shumicės shqiptare dhe po e favorizon ndarjė e Kosovės, e cila ndarje sipas tyre mė pak do tė mund ta destabilizoj rajonin dhe ti rrezikoj donacionet e saj tė investura nė Kosovė. Realisht Kosova ėshtė e ndarė. Ky skepticizėm pėrpiqet ti bėjė sfidė realitetit sepse Albaniku, Zveēani, gjysma e Mitrovicės si dhe 2500 hektar nė brezin kufitar me Maqedonin janė jashtė kontrollit tė administratės ndėrkombėtare dhe institucionėve fiktive tė Kosovės. Por, tė gjitha kėto janė, mund tė thuhet tė ditura dhe tė pritura. Marveshja e Rambujesė dėshmon faktin qė ai delagacioni i „daive“ shqiptar e bėri koncesionin e vet mė tė turpshėm duke e ia percakruar shtrirjėn e kufizuar tė lirisė sonė. Ndėrsa e kundėrta e kėsaj qė thuhet nė opinionet e deri sotėm pėrbėnė vetėm shtrembėrim e realitetit dhe ngjall krekosjet e sėmura politike qė asesi nuk mund ti sherbej sė mirės nė Kosovės dhe mė gjėrė. S ka dyshim se, bashkėsia ndėrkombėtare nė planin e saj pėr vetqeverisjėn e plotė tė Kosovė nga vendorėt, as edhe tani pas katėr vitėve nuk e ka pėrcaktuar njė modeli te prera mbi raportėt dhe konstelacionet dhe si rezultat i kėsaj ajo ka krijuar vetės hapsirėn e lojės pėrmes sė e cilės, gjithsesi po manovron durimin dhe padurimin e shqiptarėve si shumicė dhe tė tjerėve, por pamėshirshėm e zvarrit dhe e zbeh gjithnjė e mė shumė kėrkrsėn tonė pėr statusin final tė Kosovės qė parasheh pavarsinė e Kosovės nga interesat e fqinjėve tė saj si Serbia dhe Shqipėria. Elasticiteti i rezulutės 1244-rė qė mbetet nė fuqi edhe pėr kohė tė tjera mund tė mbetet burim i krizave qė e pėngojnė vazhdimisht sigurin dhe stabilitetin nė Kosovės. Ky elasticitet i po kėsaj rezulute nė fjalė ka eliminuar pėrpjekjet e mjaftushme tė tė gjitha palėve nė Kosovė e sidomos asaj shqiptare si shumicė dermuse. Bashkėsia ndėrkombėtare dhe administarta e saj nė Kosovė nėnė tutelin e rezulutės 1244-r mė gjithse nuk e prolongon mė ēdo kusht mbetjėn njė gjendje tė tillė ēfarė e kemi momentalisht, por nuk e qartėson as edhe gjendjen e daljės. Mė kėtė politikė ajo nė shumė raste i gjason regjimit serb, duke u pronuncuar (ēoftė pėmes rezulutave dhe vendimėve tė ndryshme) apo duke u alarmuar tek shqiptarėt se s‚ka liri dhe pavarsi tė plotė tė Kosovės pa dėgjushmėri dhe bindje sepse kėtu ligjin e bėnė administrata e rezolutės 1244-r. Por sikur kėto kėrcnime tė kėti lloj tė ishin frytdhėnse atėherė, shqiptarėt edhe ndaj regjimit serb nuk do ti rrisnin shpresat dhe pėrpjekjet e tyre pėr ta rrėnuar atė politikė qė ishte ngritur e tėra kundėr tyre dhe gjithsesi nuk do tė ishte Kosova edhe me tutje ajo Kosovė e djeshme, e varrėve, e gjakut dhe e tmerrit. Kosova e sotme nuk mund tė paramendohet pa shqiptar nuk mund tė bėhet ligje e ligje pa shqiptarė siē ka bėrė dikur Serbia me vite e vite. Duke ia ndėrruar edhe emėrin Kosovės.
Bashkėsia ndėrkombėtsre me administraaten e saj nė Kosovė kan qasje krejt tė gabuar ndaj problemit tė Kosovės . Ata mendojn se problemi i Kosovės mund tė zgjidhet pamarrė parasysh edhe statusin politik tė saj nėn juridiksionin e federatės Jugosllave. Kosova mė kėtė status politik qė pati nė kėtė federat, ka qenė e shqiptarėve. Ky argument sikur nuk pėrfillet mė nga bashkėsia ndėrkombėtare ashtu siē nuk qe pėrfillur mė parė nga regjimi i kriminal i Millosheviēit.
Bashkėsia ndėrkombėtare mė silljet e saja nė Kosovė sikur deshiron me ēdo kusht tė legalizoi njėfarė shteti tė quajtur multietnik. Por me tė tilla qasje politike mund tė bėhet vetėm dhunimi i realiteti nė Kosovė sepse tashmė tė gjithė duhet ta kenė tė qartė se njė vend etnik me mbi 90% tė popullatės shqiptare nuk mund tė funksionoi asfarė shteti mutietnik,tė paktėn edhe pėr kohė tė tjera. Nėse pra vetė bashkėsia ndėrkombtare pretendon me ēdo kushtė tė barazoi ēoftė edhe dhunshėm pamundėsin e barazimit tė popullatės shqiptare me atė serbe tė mbetur nė Kosovė, atėherė gjithsesi, do tė pėrballemi edhe me njė krim tė ri tė politikės ndėrkombėtare. Por fajsia ėshtė dytėsore edhe shqiptare ngase burimin e ka tek Rambuje e cila ka parapėrcaktuar kufijt e lirisė sonė sepse shumė herė e kemi thėnė e kemi mėsuar nėpėr librat politik se askush nuk ka te drejtė nė emėrin e vet dhe te njė grupi tė caktuar politik tė jap vet/vetes aq mundėsi tė bėjė farė koncesioni nė dem tė pavarsisė sonė siē po ndodhė edhe mė tutje nė kėtė fazė, fatkeqėsisht. Gjithkund nė botė, politikani qė ėshtė politikan, bėnė gjithfarė tė mundure pėr tė ngritur politikėn kombėtare, e rrezikon madje gjithēka tė vetės pėr aq sa ėshtė e mundur, por asesi nuk e dėmton politikėn e vet kombėtare gadi fare qellimisht duke bėrė koncesione te dėmshme pėr shtetin e ti, ndofta mė kėtė reputacioni fallso qė ngrit nje politikan nė Kosovė s ėshtė gjė tjetėr pos njė politikan koncesional qė sot ngrisė ndonjėri, e mund ta prodhon vetėm Made in Kosova.
A ka nėvojė Kosova pėr politikan qė vazhdimisht prodhojnė koncesione, jo fatkeqėsisht. Kjo qė po ndodh nė Kosovė, qė politikan tė vetquajtur sot e pėrbėjnė gjithsesi atė brumin politik tė Kosovės. Porse kėta politikan do tė mund ta pjekin pavarsin e Kosovės duke kėrkuar medoemos kompensimin e koncesionit tė pavaarsisė.