simptomet e SIDA-s

[sihana]

cilat jan simptomet e sida-s pra si mund te dallohet ajo
dhe si e merr siden nga nje person?

[sihana]

pres pergjigjet tuaja sa me shpejt sepse jam kurreshtare te di rreth kesaj pune

[Gentiani]

pres pergjigjet tuaja sa me shpejt sepse jam kurreshtare te di rreth kesaj pune

Hë si duket tani ç`na paska dalur një problem :wink: :lol: :lol:

do mundohem ti gjejë ca materiale, edhe pse mendoj se për këtë sëmundje duhet të ketë material të mjaftueshëm informativ edhe në Kosovë.

[Murgesha]

Genti ti gjej material e ndërkohë unë po e shpërnguli këtë temë tek shëndeti se si duket atje e ka vendin.

[Gentiani]

Jam i zhgënjyer e njëkohësisht i befasur që në Web shqiptarë, shumë pak ose të them sipërfaqësisht i është kushtuar kujdes kësaj sëmundje të shekullit AIDS.

Materialet që gjeta janë material informativ nga Ministria e Shëndetësisë së Zvicrës të përkthyera në gjuhën shqipe, por gjithsesi me karakter të fortë informativ.


Çfarë do të thotë AIDS dhe HIV?
HIV/AIDS
Si bartet virusi–HIV?

Si nuk bartet virusi–HIV?
Si mund të mbrohemi?
Çfarë do të thotë «Safer Sex»
Si përdoret prezervativi në mënyrë korrekte?
Si mund ta di nëse jam apo nuk jam bartës i virusit-HIV?
Kush duhet të bëjë testin?
A është e mundur të reagohet shpejtë pas infektimit
eventual me virusin-HV?
A është i mundur shërimi nga AIDS?
Si duhet të sillemi me njerëzve të infektuar me HIV,
apo të sëmurë nga AIDS?


AIDS ose «Acquired Immune Deficiency Syndrome» është shenjë e dobësimit të imunitetit (sistemit mbrojtës të organizmit) dhe shkaktohet nga infektimi me «Human Immunodeficiency Virus» (HIV). Virusi-HIV e
shkatërron sistemin mbrojtës të organizmit; e bën organizmin të paaftë për t‘u mbrojtur nga sëmundjet dhe infektimet; lehtëson zhvillimin e sëmundjeve tjera të cilat në mënyrë afatgjate janë të pashërueshme dhe
me pasoja vdekjeprurëse

Si bartet Virusi-HIV?

Virusi bartet nëpërmjet të lëngjeve/sekreteve trupore. Gjaku – edhe ai menstrual – dhe sperma kanë përqendrim të lartë të këtij virusi. Përqendrimi pak më i ulët është në sekretin e vaginës dhe në qumështin e nënës. Një kontakt i mukozave me lëngjet/sekretet e këtilla mund të mjaftojë për bartjen e virusit. Prandaj, HIV mund të bartet nëse ndonjëra nga këto sekrete trupore depërton në qarkullimin e gjakut ose në mukozat
e organeve seksuale, të gojës apo të zorrës së trashë të personit tjetër.

Rregulla e artë: ikni kontaktit të drejtëpërdrejtë të gjakut me plagët e hapura në lëkurë! Nëse kjo megjithatë ndodhë, këshillohet larja e menjëhershme e pjesës së trupit/lëkurës me ujë dhe sapun.

• Virusi bartet më së shpeshti gjatë marrëdhënieve seksuale pa përdorimin e prezervativit.

• Për njerëzit që marrin drogën, duke e injektuar atë me shiringë të përbashkët, ekziston rrezikshmëri e lartë e infektimit.

• Virusi mund të bartet nga një grua që është HIV-pozitive tek fëmija gjatë shtatzanisë, gjatë lindjes si dhe gjatë mëndjes së foshnjes.
Shatzania, lindja dhe mëndja e foshnjes, janë rrugë të mundshme të bartjes së HIV nga nëna tek fëmija.

Shiringat sterile me rastin e marrjes së drogës në mënyrë
intravenoze mbrojnë nga HIV.

Vënia e prezervativit gjatë aktit seksual mbron nga HIV.

Si nuk bartet virusi-HIV?

Virusi-HIV i takon grupit të shkaktarëve të sëmundjeve që barten shumë vështirë. Virusi është shumë i ndieshëm dhe jashtë organizmit të njeriut, në kushtet e përditshmërisë, është i paaftë për jetë. Prandaj nuk është ngjitës (infektues) si virusi i gripit. Virusi nuk bartet as: Nga përdorimi i
përbashkët i enëve. Gjatë përqafimit, puthjes, aktit seksual me mbrojtje,
përkatësisht Safer Sex-it. Nga tualeti, në saunë, gjatë aktiviteteve sportive dhe në shkollë. Nga pickimi i insekteve.

Si mund të mbrohem?

I vetmi mjet i mundshëm që mbron nga infektimi me HIV është parandalimi. Për njerëzit të cilët e marrin drogën me injektim, parandalim do të thotë gjithnjë përdorimi i Shiringës së pastër dhe i mjeteve tjera ndihmëse personale.

Parimisht, çdo njeri që ka patur marrëdhënie seksuale pa përdorur prezervativin, mund të jetë i infektuar me HIV. Ne kurrë nuk mund të
jemi të sigurtë. Por ne mund të mbrohemi nga infektimi me HIV. Mbrojtja e tillë quhet «Safer Sex».

Çfarë do të thotë «Safer Sex»?

Njeriu duhet të ndjekë dy rregullat e arta të
«Safer Sex-it»:

• Aktin seksual vaginal ose anal duhet bërë vetëm duke përdorur si mjet mbrojtës prezervativin, gjegjësisht femidomin e testuar
– (dhe lubrifikantë që treten në ujë).
• Nuk duhet futur në gojë spermën apo gjakun menstrual.
«Safer Sex» mund ta praktikojë vetëm një çift (kur janë dy njerëz)! Prandaj kjo është edhe çështje e ndarjes së përgjegjësisë. Për mospërfilljen e rregullave të «Safer Sex-it», secili partner bartë pasojat dhe rreziqet e sjelljes së vetë.


Si përdoret prezervativi në mënyrë korrekte? Personat që aktin seksual e bëjnë me penetrim (futja e penisit në vaginë), prezervativi ofron mbrojtjen më të mirë nga HIV, nga sëmundjet tjera që barten nëpërmjet seksit (STD), si dhe nga shtatzania e padësHIVrueshme. Masat tjera për pengimin e shtatzanisë, si: pilulat dhe spiralja, nuk mbrojnë nga HIV e as nga sëmundjet seksuale (STD).

Si mund ta di nëse jam apo nuk jam bartës i
virusit-HIV?

Duke bërë testimin e antitrupave tre muaj pas kontaktit të mundshëm me virusin-HIV.

Personat të cilët nuk kanë patur kontakte me rrezikshmëri, ose që nuk kanë përjetuar situata ku mund të jenë infektuar me virusin- HIV, nuk duhet bërë testin.

A jam unë HIV-pozitiv?

Kush duhet të bëjë testin?

• Nëse keni patur marrëdhënie seksuale me ndonjë person pa e përdorur prezervativin, «biografinë seksuale» të të cilit ju nuk e njihni.

• Nëse gjatë marrjes së drogës jeni shërbyer me Shiringat të përdorura më parë nga persona të tjerë.

• Nëse gjatë tetovimit nuk keni përdorur shiringë sterile.

• Nëse keni marrë transfuzion gjaku ose produkte të gjakut të patestuar sa i përket antitrupave- HIV.

• Nëse keni marrëdhënie jetësore stabile dhe me partnerin/partneren tuaj keni vendosur që në të ardhmen të mos e përdorni prezervativin.

Nëse jeni shtatzanë ose e dëshironi shtatzaninë, ju duhet t’i nënshtroheni anamnezës së rrezikut nga infektimi i mundshëm me HIV duke bërë testin përkatës.

Nëse keni frikë se jeni infektuar me virusin-HIV,

konsultoni mjekun/mjeken tuaj të besueshëm. Ai/Ajo do t’ju ndihmojë në marrjen e vendimit mbi mos/domosdoshmërinë e bërjes së testit.
Ju mund të drejtoheni edhe drejtëpërdrejtë në institucione të caktuara siç janë Aids-HIV, ose në qendrat për testime anonime në regjionin
ose kantonin tuaj.


A është e mundur të reagohet shpejtë pas infektimit eventual me virusin-HIV?

Po, por pa garancion. Që nga viti 1998 ekziston mundësia që barërat (ilaçet) më të reja për trajtim mjekësor të përdoren për veprim parandalues.

Gjatë trajtimit të tillë, barërat merren para verifikimit të pranisë së antitrupave kundër virusit-HIV nëpërmjet testit. Kjo metodë quhet PEP (Post Exposition Prophylaxis) Dy dallimet kryesore midis trajtimit PEP dhe atij tradicional kundër virusit-HIV janë:

• Afati shumë i shkurtër kohor i aplikimit, dmth. trajtimi me PEP duhet të fillojë brenda 72 orëve pas infektimit eventual me HIV.

• Trajtimi me PEP është i kufizuar në kohë (trajtimi i tillë normalisht zgjat katër javë). Një problem tjetër është se trajtimi PEP nuk është terapi e thjeshtë, por është terapi që përcillet me marrjen ditore të shumtë barërave, e që mund të kenë edhe efekte anësore. Përdorimi me qëllim parandalimi i këtyre barërave është metodë relativisht e re. Edhe pse për
efektshmërinë e kësaj metode ende nuk ekziston një pajtueshmëri midis mjekëve apo dëshmi statistikore, megjithatë ka shenja të cilat flasin
se trajtimi i këtillë mund të konsiderohet si terapi premtuese.

Për këtë arsye, PEP është një trajtim i jashtëzakonshëm, duke përfshirë edhe mundësitë e kufizuara si dhe anët e pakëndshme të tij. Ky trajtim është shumë i shtrenjtë, prandaj edhe janë raste të rralla që trajtohen me këtë metodë.

A është i mundur shërimi nga AIDS?

Jo! Edhe pse sot ka raporte që dëshmojnë se ekzistojnë metoda trajtimi shumë të mira, të cilat i pakësojnë ndjeshëm efektet e infektimit,
megjithatë, si edhe më parë, nuk ekzistojnë as vaksina e as trajtime shëruese kundër kësaj sëmundje. (Po ashtu as me bimë ose edhe me
metoda alternative nuk është e mundur të shërohet sëmundja e Aids-it).

Prandaj, parandalimi mbetet i vetmi mjet për luftimin e HIV-it!

Shumë barëra tanimë të njohura e ngadalësojnë shtimin e HIV në organizëm dhe rrjedhimisht pengojnë paraqitjen e menjëhershme të
Aids-it. Ka edhe barëra që përdoren për trajtimin e sëmundjeve të tjera të shkaktuara nga Aids (infektimet opurtuniste). Efektet anësore
të trajtimit të këtillë nuk duhet nënçmuar.

Përparimet në lëmin e hulumtimeve mjekësore, lënë të shpresohet se një ditë do të zbulohet një vaksinë apo bar që do të shërojë këtë sëmundje. Por kjo shpresë nuk pritet të realizohet që nesër!

Si duhet të sillem ndaj njerëzve të infektuar me HIV apo të sëmurë nga AIDS?

Për njerëzit e infektuar me HIV apo të sëmurë nga Aids, jeta në shumë raste bëhet e padurueshme. Diagnoza pozitive të goditurve ua ndryshon mjaft kuptimin mbi jetën dhe mënyrën e jetesës. Pikërisht për këtë arsye, ata kanë nevojë për mbështetje nga të tjerët dhe nga shoqëria: (Solidaritet në vendin e punës, në shkollë dhe në jetën e përditshme).
Kundër Aids nuk ka bimë mjekuese. Solidaritet në vendin e
punës, në shkollë, në jetën e përditshme.

[sihana]

gentiani shum falm qe ne shkruar
dmth njeriu me ane te pythjeve nuk merr sida-n nga dikush??

si mund te dime (perveq testit ) se aj/ajo eshte infektuar

un e gjeta ne nje web por ishte ne gjuhen angleze dhe nuk e kuptova te teren por kuptova se kur permban kte semundje ndjehesh i lodhur , dobesohesh shum , djersitesh etj etj disa te tjera por a mund ti shkruash ti keto pergjigje per keto dy pyetje qe i parashtrova??

[Gentiani]

Po, por përsëri shkon kohë e gjatë deri sa të paraqiten simptome të tilla mvarësisht pre shkallës së imunitetit të trupit. Pastaj edhe rezultatet e Testit nuk besoj se janë edhe aq të sigurta, sepse në këtë fazë Virusi gjindet në fazën e Inkubacionit, çka e vështirë është për tu përcaktuar infektueshmëria rrespektivisht joinfektueshmëria me Virusin e HIV.

Pastaj janë raste e raste të shumta, jo vetëm të këtyre më lartë siç zakonisht prezentohen si raste me mundësi më të madhe të infektimit me këtë virus. Hmm, ka raste kur viktima është infektuar edhe në ordinancë të mjekut, rasti tjetër është infektimi me virusin HIV edhe tek dentisti, ose para ca vitesh ishte rasti i infektimit të mijëra pacientëve në një klinikë ku bëhej tranzfuzioni i Gjakut. Për ata që janë nga Gjermania kanë dëgjuar për rastin e Koblenzit. Por këto janë raste që munden të ndodhin dhe nuk don të thotë ti shëndrrojmë në fobie dhe vend dyshimi.

Megjithëate Preventiva dhe Kujdesi janë Ilaçi më i mirë për momentin, që mund të ofrojnë siguri.

Së fundit Jeta është e shenjtë dhe nuk guxojmë ta sakrifikojmë për qejfe dhe epshe fiziologjike.


Gentiani!

[uliksi31]

Ne vitin 2002 ishin te infektuar me HIV 2.5 milion njerze ne bote.Kurse tash me 2004 jan 40 milion njerze te infektuar ne bote.
Pas vdekjes se Rock Hudson 1985 nga aids u be alarme :!: E paten pyet nje mjek te vjeter; What do you think about aids (cka mendon ne lidhje me aids)tha:
Kur krijesa njeri ben dicka te jasht-zakonshme qe eshte man-made,imagjinate e homoseksualve tani edhe pritet dicka te ndodh e jasht-zakonshme si qe kemi rastin me aids.Dihet se kush jan me te infektuarit nga kjo smundje :evil: Dhe mjeku vazhdon me pergjigje;Zoti ka krijuar femren aq te bukur dhe pershtatshme per mashkullin si dhe te kunderten
Mirpo njeriu si njeriu,smundet pa me i shti hundet vend e pa vend.
Kte interviste e pat bere Ted Kopple ne Night Line. :arrow: :arrow:

[sihana]

o gentiani ma spjego edhe njiher kte punen te lutem
Si nuk bartet virusi-HIV?

Virusi-HIV i takon grupit të shkaktarëve të sëmundjeve që barten shumë vështirë. Virusi është shumë i ndieshëm dhe jashtë organizmit të njeriut, në kushtet e përditshmërisë, është i paaftë për jetë. Prandaj nuk është ngjitës (infektues) si virusi i gripit. Virusi nuk bartet as: Nga përdorimi i
përbashkët i enëve. Gjatë përqafimit, puthjes, aktit seksual me mbrojtje,
përkatësisht Safer Sex-it. Nga tualeti, në saunë, gjatë aktiviteteve sportive dhe në shkollë. Nga pickimi i insekteve.

ketu e ke cek se virusi nuk bartet nepermjet puthjeve kurse kur te pyeta keshtu me the po

eshte apo sesht e vertet qe ngjitet nepermjet puthjeve (ama vetem puthjeve e jo marradhenjeve tjera)
ndoshta un te kam keqkuptuar sidoqoft falm shum per pergjigjet tuaja por prap pres nji pergjigje tjeter

[Gentiani]

o gentiani ma spjego edhe njiher kte punen te lutem
Si nuk bartet virusi-HIV?

Virusi-HIV i takon grupit të shkaktarëve të sëmundjeve që barten shumë vështirë. Virusi është shumë i ndieshëm dhe jashtë organizmit të njeriut, në kushtet e përditshmërisë, është i paaftë për jetë. Prandaj nuk është ngjitës (infektues) si virusi i gripit. Virusi nuk bartet as: Nga përdorimi i
përbashkët i enëve. Gjatë përqafimit, puthjes, aktit seksual me mbrojtje,
përkatësisht Safer Sex-it. Nga tualeti, në saunë, gjatë aktiviteteve sportive dhe në shkollë. Nga pickimi i insekteve.

ketu e ke cek se virusi nuk bartet nepermjet puthjeve kurse kur te pyeta keshtu me the po

eshte apo sesht e vertet qe ngjitet nepermjet puthjeve (ama vetem puthjeve e jo marradhenjeve tjera)
ndoshta un te kam keqkuptuar sidoqoft falm shum per pergjigjet tuaja por prap pres nji pergjigje tjeter

Edhe unë e kam me të lexuar këtë punë Sihana.

Virusi HIV nuk bartet dhe nuk është e mundur të bëhet infektimi: Nga përdorimi i përbashkët i enëve. përmes përqafimit, puthjes, aktit seksual me mbrojtje (prezervativ), përkatësisht Safer Sex-it. Nga tualeti, në saunë, gjatë aktiviteteve sportive dhe në shkollë, ose nga pickimi i insekteve.

pra përmes puthjeve nuk mundet të bartet - infektohet njeriu me HIV Virus.

[sihana]

o falm shum gentiani isha kurreshtare te di per kte gje

:wink: :wink: :wink:

[Naki]

Nje Definim i shkurte i Virusit HIV

HIV-Human Immunodeficiency Virus.

Më 1983 u zbulua HIV virusi që është përgjegjes për SIDA-n, Sindromin e imuno-deficiencës së fituar. Një sëmundje kjo e indentifikuar për herë të parë në burrat homoseksualë në Amerikë. Që atëherë përhapja e kësaj sëmundje është bërë me virulente ndërmjet heteroseksualëve, veçanërisht në Afrikë e Azi. Shpërndahet nëpërmjet gjakut e lëngjeve trupore. Nuk ka kurë (shërim) dhe as vaksinë për të, por një forme e re trajtimi me ilaçe e quajtur "terapia treshe" po jep rezultate inkujaruese.

[Dilaver]

Gjaku me SIDA, 4 të infektuar


Bruna Prifti

Të paktën 4 fëmijë talasemikë në vendin tonë rezultojnë të infektuar me virusin HIV. Virus që e kanë marrë gjatë transfuzionit, përmes injektimit të gjakut të infektuar. Skandali, i mbajtur i fshehtë nga autoritetet e mëparshme të Ministrisë së Shëndetësisë, është bërë publik dje nga kreu i këtij institucioni, Maksim Cikuli. Sipas të cilit, krahas pacientëve më të rinj me SIDA në vendin tonë, plot 34 fëmijë talasemikë janë infektuar me Hepatitin B dhe C. “Këto të dhëna të rëndësishme, konfidenciale për emrat e personave të ekzaminuar, nuk janë bërë transparente nga autoritetet e mëparshëm të Ministrisë së Shëndetësisë”,- tha Cikuli, duke pranuar se sistemi i dhurimit, mbledhjes dhe kontrollit të gjakut në vend, ka defekte.
Ekzaminimet
Të dhënat alarmante, kanë dalë pas ekzaminimit të bërë në 195 fëmijë me talasemi në vendin tonë, nga 500 që numërohen gjithsej. Analizat mësohet se do të vazhdojnë, por tashmë paniku është mbjellë dhe rrisku i infektimit edhe të të tjerëve, nuk është më habi. Sipas burimeve zyrtare, mësohet se analizat komplekse të këtij kontigjenti fëmijësh nisën në 27 prill të këtij viti dhe përfundimet dolën në muajin qershor, kohë pas të cilës, pati heshtje totale për gjithë sa ishte zbuluar, për t’u nxjerrë në dritë vetëm dje, nga minsitri Cikuli, gjatë një konference për shtyp. Sipas tij, 2.1% e fëmijëve të ekzaminuar me talasemi janë të infektuar me virusin vdekjeprurës, ndërsa 18% e tyre me Hepatitin B dhe C. “Nisur nga shqetësime dhe sinjalizime nga burime të ndryshme për cilësinë dhe sigurinë e gjakut të përdorur në vend, (ekzaminime të kryera nga ekspertë të huaj dhe të vendit për gjendjen shëndetësore të të sëmurëve me talasemi), që në ditën e parë të funksionimit të qeverisë së re, u urdhërua ngritja e një komisioni specialistësh për këto probleme”,- tha Cikuli, duke shtuar se ky komision mori si detyrë të shqyrtojë situatën dhe funksionimin e sistemit të mbledhjes dhe të kontrollit të gjakut. Sipas tij, ndonëse komisioni nuk e cilëson situatën e krijuar të jashtëzakonshme, ministria është e shqetësuar për rastet në fjalë dhe është e angazhuar të ndjekë me përparësi të veçantë secilin prej tyre.
Dhuruesi i identifikuar
Dhuruesi që ka shkaktuar infektimin e fëmijëve talasemikë, është tashmë i identifikuar dhe nuk përbën rrezik për infektim të personave të tjerë. Kështu është shprehur dje, Kryetari i Komisionit që është marrë me ekzaminimet në këta fëmijë, Aleksandër Sallabanda. “Rasti është evidentuar dhe gjithçka është nën kontroll të plotë”,- tha Sallabanda. Mësohet se dhuruesi ka qenë dhurues me pagesë, por nuk është zbuluar nga analizat e bëra, për shkak të të ashtuquajturës periudhë dritare, periudhë që sipas Sallabandës, virusi HIV ndonëse është në trupin e njeriut, nuk shfaqet si i tillë dhe është e pamundur të kapet mes analizave. Ç’ka të bën të kuptosh e njëherësh të kapesh nga paniku se nëse merr gjak, e ke gjithherë rriskun dhe frikën e infektimit të mundshëm. Sipas Sallabandës, rastet e evidentuara me hepatit C, janë të papërfillshme, krahasuar me periudhën para vitit 1998, kohë kur nuk përdorej zbuluesi i këtij hepatiti në gjak. “Sa i përket Hepatitit B, vaksinimi që nisi pas vitit 1994 ka dhënë rezultate të dukshme”,- tha ai.
Defektet e sistemit
Jo vetëm mungesë transparence nga paraardhësit, por edhe defekte të shumta në sistemin e dhurimit, mbledhjes dhe kontrollit të gjakut. Sipas ministrit të Shëndetësisë, Cikuli, një nga problemet kryesore të sistemit ka ardhur si pasojë e mosfunksionimit të Komitetit Kombëtar të Gjakut. “Mbledhja e fundit e këtij komiteti rezulton të jetë zhvilluar para 4-5 vjetësh”,- tha Cikuli, duke renditur më pas edhe mungesat e akteve nënligjore në Ligjin 8032, i vitit 1995 “Për shërbimin e transfuzionit dhe kontrollin e gjakut, produkteve të tij dhe transplanteve”. Sipas tij, mangësi ka edhe zbatimi i protokollit të trajtimit të fëmijëve me talasemi, në bazë të të cilit, këta fëmijë duhet të analizohen në mënyrë periodike.

[Murgesha]

SINDROMI I MUNGESES SE
IMUNITETIT TE FITUAR (SIDA)



Virusi i sides shkakton semundje fatale e cila e shkaterron imunitetin e trupit, aftesite e tij qe te luftoje kunder shume semundjeve dhe infektimeve tjera dhe e demton trurin. Vete virusi nuk merr jete. Tash per tash ai eshte i shperndare ne tere boten. Ende ekzistojne vetem mjete paliative per sherim, por jo edhe vaksine per t’u mbrojtur nga kjo semundje. Fundi i te semureve tash per tash eshte njeqind perqind fatal. Sipas studimeve te virusit, shkaktari i kesaj semundje vdekjeprurese ekziston perafersisht ne njeqind forma te ndryshme, gje qe ua veshtireson shkencetareve te gjejne vaksine adekuate. Problem tjeter eshte periudha e gjate e inkubacionit – me se dhjete vjet para paraqitjes se simptomeve, kohe ne te cilen i infektuari plotesisht i pavetedijshem mund te infektoje shume te tjere.
Sipas vlerisimit te Organizates Boterore per Shendetesi rreth 10 milione njerez tashme jane infektuar nga ky virus. Vetem format e perhapjes se virusit jane konstatuar ne menyre te sigurte, gje qe eshte bere nje hap perpara. Ato jane:
- Homoseksualizmi;
- Perdorimi i shiringave te pasterilizuar;
- Transfuzioni i gjakut te pakontrolluar;
- Foshnjet e sapolindura prej nenave te infektuara.
Vete virusi shume shpejt dezaktivizohet prej ajrit, me uje te nxehte, 10 perqind tretje prej bardhesise dhe alkolit.
Me se shumti kane vuajtur te semuret prej hemofilise te cileve vazhdimisht u eshte dhene gjak i pakontrolluar para zbulimit te semundjes.
Krejt ky pershkrim i semundjes deri ketu eshte nxjerre nga deklaratat e Organizates Boterore per Shendetesi. Nga deshira qe te mos fusin panik ne mesin e njerezve perfaqesuesit e organizates si duket dic mbajne te fshehur ne lidhje me kete semundje serioze, semundje me serioze pas epidemise se gripit spanjoll ne vitin 1918-1919. Prej femijeve te sapolindur ne France, per cdo dite lind nga nje foshnje me rezultat pozitiv te virusit dhe jo me me teper shprese se tre deri me pese vjet jete.
Ne gusht te vitit 1986 ne gazeten zyrtare ,,Pravda” ruset per here te pare lajmeruan se virusi i SIDAS-s rrjedh prej nje laboratoriumi ushtarak amerikan.183 Te njejten gje e vertetojne edhe dy mjeke te Gjermanise Lindore – Jakov Segali dhe Ronald Demlovi, te cilet pohojne se paraqitja e virusit pajtohet saktesisht sipas kohes me hapjen e nje laboratoriumi biologjik amerikan te quajtur ,,P-4”, i cili gjendet ne Fort Ditrih.
Me 22 shtator te vitit 1986 Radio Moska ne emisionin ne gjuhen angleze serish i sulmoi amerikanet: ,,Ministria amerikane e mbrojtjes ben eksperiment me njerezit ne zhvillimin e hulumtimeve te saj”.184 Komenti vazhdon: ,,Virusi i Sides eshte fryt i eksperteve amerikane i fituar gjate manipulimit me gjenet njerezore”.185
“Sandi Ekspresi” britanik shkruan: ,,Virusi-vrases SIDA ndoshta ka qene krijuar ne menyre artificiale prej shkencetareve amerikane ne kohen e eksperimenteve laboratorike”.
Ekspert i njohur britanik ne fushen e Sides, prof. Piter Kernovi, po ashtu, e permban teorine per krijimin artificial te virusit.186
Me 2 nentor te vitit 1986 ,,Sandi Ekspres” serish u ndal ne ceshtjen per ,,kooperimin sovjetiko-amerikan ne lidhje me Siden”.
Dr. Xhon Sili, po ashtu, ekspert britanik ne fushen e Sides botoi ne ,,Medikal Xhornalin” anglez se faktori i Sides rrjedh prej nje kombinimi te virusit (de la Visna) – semundje delesh, me virusin (de la leucemie de bovins) – semurje lopesh.187
Me pastaj CIA dhe Pentogoni ndermoren kundersulm: ,,Po qe se vertet virusi i Sides ka ikur prej ndonje laboratoriumi, atehere duhet dyshuar ne ruset”.188
E vertete eshte se shume shtete e posacerisht fuqite e medha punojne me gjithe zemer ne nje gjenerate fare te re te armeve biologjike.
Sado qe te akuzohen ne mes vete amerikanet dhe ruset une e pranoj se nje gje e tille eshte vetem per kosumim te masave. Ne shume institute shkencore amerikane ata punojne se bashku ose ne menyre reciproke i ndajne te arriturat e tyre.
Do te ndalem qe ta shqyrtoj me hollesisht nje deklarate te argumentuar shume mire te Dr. Vilhelm Kembel Daglasit me titull ,,Kush e vrau Afriken?” Kush? Organizata Boterore per Shendetesi e vrau Afriken me virusin SIDA.189 Me te vertete, deklarate shume provokative dhe e guximshme, por kjo ishte ajo qe ne buletinin e vet pohon:190 ,,Duhet te behen eksperimente qe te shihet se a thua, valle, viruset mund te kene efekt selektiv ndaj funksionit mbrojtes. Te shihet se a thua, valle, vete imuniteti ne raport me virusin mund te demtohet po qe se virusi infektues e lendon me shume ose me pak ne menyre selektive qelizen qe i pergjigjet virusit”.191

Vazhdon...

[Murgesha]

Kjo qe u tha me larte tregon se behen eksperimente mbi viruset te cilet do ta shkaterrojne sistemin e T-qelizes se njeriut dhe me kete do te shkaktohen mungese e imunitetit. Kujt i duhet kjo? Po qe se vertet gjendet nje zbulim i tille virusi sic propozon Organizata Boterore per Shendetesi dhe behen viruse infektues te tmerrshem dhe fatale me te cilet sistemi i imunitetit njerezor nuk mund t’ia dale ne krye, cka ndodh? Nje zbulim i tille mund ta zhduk rasen njerezore. Me pare nuk besoja shume ne komplote ose me shpejt ata per mua ishin te kufizuar. Megjithate, tash jam bindur se 90 perqind (te mos them e gjithe) ne kete bote eshte ndertuar ne baze te parimeve konspirative, kurse vendin e pare e mbajne ato ekonomike. Te gjitha konspiracionet tjera: ato politike, ushtarake, etnike, shkencore dhe te gjitha te tjerat jane ne funksion te atyre ekonomike.
Per fat te keq shume shkencetare te vetedijshem ose te pavetedijshem me qendrimin e tyre ne disa ceshtje ndikojne ndaj masave dhe ndaj te informuarve keq.
Keshtu, per shembull, disa prej virusologeve me te mire boteror pohojne se virusi SIDA rrjedh prej majmunit te gjelber ne Afriken Qendrore i cili e ka kafshuar ndonje vendas te atjeshem. Nje gabim i ketille nuk iu falet shkencetareve te famshem te cilet e dine shume mire se virusi SIDA nuk haset te majmunet ose te ndonje kafshe tjeter.192
E para, kjo semurje eshte paraqitur ne te njejten kohe ne SHBA, Haiti, Brazil dhe ne Afriken Qendrore. Si erdhi deri te ajo qe kater majmune te gjelber ne te njejten kohe te kafshojne njerez ne ato kater vende te ndryshme? E dyta, argumentohet se eshte e pamundshme ne menyre gjenetike te mbartet virusi SIDA prej majmunit te njeriu sipas rruges natyrore.193 E treta, bile edhe sikur ta pranojme se majmuni i gjelbert e ka mbarte virusin te njeriu, kjo nuk eshte ne pajtim me zhvillimin e semundjes. Ne cdo 14 muaj numri i njerezve te infektuar dyfishohet. 194 Kur te krahasojme rastin e pare te semureve me numrin e tashem te semureve, nuk ka dyshim se nje numer i madh njerezish kane qene te infektuar ne te njejten kohe.
Po qe se rasti i pare ne vitin 1972 rrjedh prej majmunit, duke i dyfishuar ne cdo 14 muaj, deri ne fund te vitit 1988 numri i te infektuarve do te arrinte rreth 14 mije vete ne Afrike, e jo ne permasa te miliona njerezve sic po ndodh sot.
Dr. Teodor Strekeri e shqyrtoi rastin dhe konstatoi se Instituti Nacional i kancerit se bashku me Organizaten Boterore per Shendetesi e zbuluan virusin SIDA ne laboratoriumin e Ford Ditrihur.195 Ata i kombinojne viruset: bovine leucemia virus co sheep visna virus dhe i injektojne ne muskulin njerezor. Rezultati i kesaj eshte virusi i sides, i pare i njohur per njerezimin retrovirus me 100 perqind vdekshmeri te te infektuarve.
Fatkeqesia me e madhe eshte se virusi i sides paraqitet ne nje mije forma te ndryshme dhe veprimet i ka te ndryshme. Disa shkaktojne leukemine, sikur semundjet ne rastin e virusit te lopes dhe edhe cka jo tjeter.196 Virusi vazhdimisht do te ndryshoje dhe do te shfaqet ne semundje te reja cilet kurre nuk do t’u lejojne shkencetareve te gjejne vaksine.
Njeri prej udheheqesve te laboratoriumit ne Ford Ditrih, Karlton Gaxhduseku, deklaroi keshtu: ,,Une ketu kam nje ndertese ku punojne shume bashkepunetore shkencore dhe shkencetare nga Bashkimi Sovjetik dhe Kina. Ata kane te drejte te hyjne ne te gjitha laboratoriumet ne te cilat punojne amerikanet. Bile edhe sekcionet ushtarake per semurje infektive jane perplot me punetore te huaj por jo gjithmone prej vendeve mike”.197
Autori Daglas vazhdon dhe thote: ,,Une mund t’ju bind se krijimi dhe leshimi i virusit te Sides nuk eshte aspak rastesi. Kjo ishte nje prove gjakftohte e sukseshme qe te krijohet nje virus-vrases i cili pastaj u provua me sukses ne Afrike. Ishte aq i suksesshem sa qe nje pjese e madhe e popullates se Afrikes Qendrore ndoshta u likuidua, miliona njerez vdiqen ne afat prej tre deri me pese vjet. Kjo nuk ishte rastesi. Kjo ishte e menduar mire”.198
Ky virus vdekjeprures si u mbarte ne SHBA dhe si e zhduku thjesht popullaten homoseksuale? Eshte e vertete se disa raste jane mbarte prej homoseksualeve nga Haiti, por kjo nuk eshte asgje ne krahasim me te semuret nga SIDA sot.
Ky virus deri ne vitin 1978 nuk ka ekzistuar aspak ne SHBA, deri ne momentin kur u fut vaksina hepatitis-V, e cila tregon saktesisht epidemologjine e Sides.
Qendra per kontrollimin e semundjes lajmeron ne vitin 1981 se kater perqind e atyre qe kane marre vaksine kunder hepatitisit jane infektuar nga SIDA. Ne vitin 1984 ata pranojne 60 perqind se jane semure, kurse tash refuzojne te japin te dhena statistikore, sepse nuk deshirojne ta pranojne se 100 perqind e te vaksinuarve me vaksine kunder hepatitit jane infektuar.199
Te dhenat e ketyre hulumtimeve ruhen ne Ministrine e Drejtesise ne SHBA dhe askush tashme nuk mund t’i shohe.
Nga kjo qe u tha me larte behet e qarte se ky virus vdekjeprures ne SHBA nuk vjen nga Afrika, por shperndahet ne nje forme, me ane te vaksines kunder hepatitisit, ndersa epidemia afrikane u shkaktua nga vaksina kunder lise se madhe ne te cilen paten fut virusin e Sides.
Kjo semundje ndjellakeqe paraqet njerin nder rreziqet me te medha per bankrotimin e shume shteteve.
Ne vitin 1985 SIDA vetem SHBA-ve u ka kushtuar rreth pese miliarde dollare, ne vitin 1987 – me se dhjete miliarde dollare, kurse kah fundi i vitit 1991 do te nevojiten rreth 65 miliarde dollare.
Pamvarsisht nga ajo se cfare masash ndermeren dhe cfare ilace e vaksina do te perkryhen gjate viteve te ardhshme, kjo eshte nje fatkeqesi e tmerrshme per njerezit.
Shume shtete afrikane ndodhen para katastrofes ekonomike per shkak te kesaj semundje. Homoseksualizmi, shiringat e infektuara mjekesore dhe transfuzionet e gjakut kane infektuar prej 10 deri me 20 perqind te popullates se disa shteteve.
Paramendohet se epidemia e cila shpejt rritet do t’i len te shkreta, pa njerez, disa regjione. Me te njejten frike jetojne njerezit ne Ameriken Jugore dhe ne shume vende tjera.

[Dea IS]

Keto jane disa shenja qe tregojne per nje te infektuar me HIV/AIDS: Nje deri dy muaj pas infektimit, disa njerez kalojne nje semundje te shkurter, te ngjashme me ftohjen ose gripin. Mesatarisht 7-10 vjet me vone, mund te fillojn te shfaqen shenja si humbja e peshes, infeksione myku, djerse naten, enjtje te gjendrave limfatike, kolle e vazhdueshme, diarre, debulese dhe humbje oreksi.

[Naki]

Zbulohet struktura 3D e HIV virusit
http://www.dodadent.net/2006/hiv3d.jpg

Strukura tredimenzionale e virusit HIV është treguar për herë të parë. Ndryshimi i formës dhe madhësisë i këtij virusi kanë vështirësuar studiuesve të paraqesin virusin HIV.
Me qindra fotografi të virusit HIV janë incizuar për të nxjerrë linja të përbashkëta të virusit HIV, 60 herë më të vogël se qeliza e gjakut dhe të tregohet struktura e saj 3D.
"Më herët keni mundur të më pyesni që të ju tregoj strutkturën e virusit HIV, unë do të ju pyesja juve, cilës? Ai është aq shumë variabil sa mund të trefishoj dimenzionet" tha profesori nga Oxford, Stephen Fuller.
Si virusat tjerë, HIV nuk është qelizë, por bëhet fjalë për mbledhjen e fibrave të kodit gjenetik të paketuara në proteinë. Virusi sulmon qelizën e gjallë dhe merr nën kontrollë atë duke ia ndërruar kodin gjenetik me atë të vetin. Shkurt, virusi HIV sulmon rruzat e bardha të gjakut dhe i vendos gjenet e e veta në secilën ADN të secilës qelizë. Qeliza kryesore të cilën e sulmon HIV është kyc për sistemin imunologjik dhe koordinon punën e qelizave tjera imunologjike. Me reduktimin e këtyre qelizave, sistemi imunologjik dobësohet shumë.

[hasanmehmeti]

A ka ilac perfundimtare qe sherone kete semundje ne mjekesin bashkohore?

Dhe nese jo sherime te plote , ateher a ka izolues te efekteve negative te keti virusi brenda trupit te individit qe e posedon ate ,duke rritur keshtu imunitetin e personit?

me respekt
Hasani.

[Naki]

AIDS (SIDA) shkaktohet nga nje virus i quajtur HIV, i cili ne menyre te panderprere sulmon dhe shkaterron qelizat e sistemit imun te organizmit. ).Ku HIV do te thote Virusi I Mungeses se Imunitetut Njerezor(Human Immunodeficiency Virus)
Si te gjithe viruset e tjera Hiv nuk mund te rritet dhe te riprodhohet vetem.Ne menyre qe te beje kopje te vetvetes ai duhet te infektoj qelizat e ne organizmi te gjalle.Ai eshte nje virus qe shkaterron mbrojtjet e trupit kunder infeksioneve.HIV prek ne menyre te vecante qeliza te caktuara te bardha te gjakut, qe quhen limfocite, te cilat jane te domosdoshme per mbrojtjen e trupit. Kur trupi infektohet me HIV, antitrupat formohen kunder HIV, e cila eshte nje shenje e pagabueshme qe virusi ndodhet ne trup. Nje person me HIV quhet "HIV pozitiv". Antitrupat mund te mbajne te ulet nivelin e virusit per shume vjet, por ato nuk mund ta vrasin dot, pjeserisht sepse ai ngulitet ne genet e qelizave te infektuara.
Kur virusi shumezohet, qelizat e bardha te gjakut shkaterrohen. Ne te njejten kohe, disa viruse te tjera perhapen ne organet e limfes dhe sulmojne qeliza te tjera te bardha te gjakut. Me ne fund, nje sasi e madhe qelizash te bardha te gjakut shkaterrohen nga infeksioni HIV. Kjo ben qe trupi te humbase nje pjese te madhe te aftesise se tij per te mbrojtur veten kunder disa infeksioneve zakonisht te pademshme dhe kunder tumoreve te keqija. Kjo faza e fundit e infeksionit HIV quhet SIDA (AIDS), e cila do te thote Sindrome e Ngjitur e Mangesise se Imunitetit. Ne disa raste duhet nje kohe e gjate qe nga infeksioni deri ne shfaqjen e simptomave tek i infektuari. Sidoqofte, virusi po shumezohet ne trup gjate gjithe kesaj kohe dhe ky person mund te infektoje te tjeret.

Rruget e trnsmetimit te virusit HIV jane :

HIV transmetohet kryesisht gjate aktit te maredhenjeve seksuale te pambrojtura me nje partnet te infektuar. Virusi mund te hyje ne trupin e njeriut nepermjet cipes mbeshtjellse te vagines, vulvules, penisit, rektumit, apo edhe gojes gjate seksit oral te pambrojtur.

HIV mund te transmetohet edhe nepermjet kontaktit me gjak te infektuar, si ne raste transfuzionesh apo edhe dhenje gjaku me ane te shiringave te pasteriluzuara.

HIV ne ditet e sotme merret ne raste me te shpeshta ndermjet perdoruesve te drogave te injektuara si rezultat i perdorimit te shiringave te pasterilizuara.

HIV mund te percohet edhe nepermjet transmetimit te nenes se infektuar tek femija i porsalindur. Ky transmetim i virusit mund te ndodhe kurdo, qe nga periudha e shtatezanise e deri ne lindje. Eshte perllogaritur qe diku tek 1/4 -1/3 e femrave shtatezena te infektuara dhe te pamjekuara, ja kalojne virusin femijeve te lindur prej tyre.
HIV gjithashte mund te transmetohet tek te porsalindurit edhe me ane te qumeshtit te gjirit te nenes se infektuar. Nqse femrat e infektuara, marrin nje trajtim dhe kurim mjekesor te kontrolluar e ulin ndjeshem mundesine e infektimit te femijes se tyre me virusin vdekjeprures.
Nga nje studim i bere kohet e fundit ka rezultuar se nje doze e vetme e nje ilaci antiretroviral te quajtur Nevirapine (NVP) e dhene nje femre te infektuar me HIV gjate procesit te te lindjes dhe nje tjeter doze te vetme foshnjes se porsalindur brenda tre diteve te lindjes, ka ulur probalitetin e infektimit te foshnjes me virusin HIV ne 2/3.

HIVnuk tranmetohet nga saliva e nje personi te infektuar me HIV nepermje puthjes, megjithëse nuk keshillohet nje akt i tille me nje person te infektuar me HIV. Cipa mbeshtjellse e gojes, ne te njejten kohe mund te infektohet nga HIV.

Ghithashtu hiv nuk transmetohet nepermjet djerses, loteve, urines apo edhe feceve.

HIV nuk mund te transmetohet nga kontakti i perditshem, si ndarja e ushqimit, e perdorimit te te njejtit peshqir apo fjetja ne te njejtin shtrat, frekuentimi i te njejtes pishine, perdorimi i te njejtit telefon apo edhe perdorimi i te njejtes banjo per nevojat personale.

HIV gjithashtu thuhet se nuk mund te transmetohet nga pickimi i insekteve te ndryshme.


Siptomat e personave te infektuar me HIV/AIDS:

Personat e infektuar me HIV mund te shfaqin simptoma te ngjashme gripale pas nje ose dy muajsh nga dita e infektimit me HIV
Keto simptoma mund te jene:

Temperature
Dhimbje Koke
Keputje/Lodhje Fizike
Zmadhim te nyjeve limfatike, zakonisht te dalluara lehte ne qafe dhe ne zonat intime.

Keto simptoma zakonisht mund te zhduken tek nje i infektuar me HIV brenda nje jave apo nje muaji dhe shume shpesh mund te ngaterrohen me forma te tjera infeksionesh virale. Gjate kesaj periudhe, keta persona jane te infektuar dhe HIV gjendet ne sasi te medha ne lengjet gjenitale te tyre. Simptoma me te vazhdueshme dhe me te ashpra mund te mos shfaqen tek te rrriturit edhe deri pas 10 vitesh nga infektimi me HIV, dhe deri pas 2 vitesh tek femijet. Por kjo periudhe asimptomatike (pa shfaqje simptomash) varion nga individi ne individ, dhe varet teresisht nga gjendja shendetesore e cdo individi. Disa individe mund te shfaqin simptoma pas disa muajsh nga infektimi me HIV, ndersa disa individe te tjere mund te mos shfaqin asnje simptome per deri ne 10 vite.
Edhe gjate periudhes asimptomatike (pa simptoma,) virus vazhdon shumefishimin e tij aktiv, duke infektuar dhe shkaterruar qelizat e sistemit imun. Ne te njejten kohe virusi mund te behet pjese perberese e disa qelizave dhe te shumefishohet aty. Virusi HIV ne menyre te vazhdueshme i shkaterron keto qeliza imune duke e ulur numrin e tyre ne shifra drastike deri ne eliminimin e tyre te plote.

Pervec zmadhimit e gjendrave apo nyjeve limfatike ka edhe simptoma te tjera. Nder to mund te vecojme:

Ulje te energjise
Humbje peshe
Temperature dhe djeresitje te shpeshta
Infeksione te vazhdueshme orale apo vaginale.
Skuqje e vazhdueshme e lekures.
Humbje te kujteses se shkurter

Disa te infektuar mund te zhvillojne infeksione te vazhdueshme dhe te ashpra qe shkaktojne infektim te pjeseve te jashtme te gojes dhe zonave gjenitale, ose anale.

Diagnostifikimi:

Per faktin se infeksioni me HIV, ne shume nuk paraqet asnje lloj simptome, testimi mund te behet me ane te shume teknikave dhe nder me te shpejtat dhe me te njohurat eshte testi i gjakut per te pare prezencen e antitrupave(proteinave qe luftojne infeksionet, viruset,bakteriet) ne gjak.
Antitrupat viral apo ndryshe te quajtur te HIV zakonisht nuk shfaqen ne gjak nga 1-3 muaj nga koha e infektimit me HIV. Mund te shkoje edhe deri ne 6 muaj dhe mos te kete prezence antitrupash HIV ne gjak. Kjo varet teresisht tek gjendja e organizmit te nje personi dhe varion nga individi ne individ. Sidoqofte, edhe nqse nuk ka prezence te antitrupave HIV ne gjak, mund te kete prezence te materialit gjenetik.

Nese jeni ekspozuar ndaj virusit HIV duhet qe menjehere te testohesh. Duke u testuar heret ka mundesi te parandaloni degradimin e infeksionit me ilace te ndryshme. Testet behen ne kofidencialitet te plote ne te gjitha qendrat e testimit. Testimi behet me ane te nje teknike te quajtur ELISA per te pare prezencen e antitrupave HIV ne gjak.
Femijet e lindur nga nena te infektuara me HIV mundet te infektohen ose jo me virusin HIV, por te gjithe jane bartes te antitrupave HIV te nenes se tyre. Dmth qe ata mund te infektohen shume me lehte sesa nje femije i lindur nga nje nene pa infeksion HIV. Prandaj ne kushte te tilla eshte shume et veshtire te percaktohet nje diagnoze e sakte tek foshnet e porsalindura.

Kurimi:

Ne vitet e para te raportimit te AIDS, nuk kishte asnje lloj ilaci qe te luftonte kete virus vdekjeprures. Shkencetaret kane zbuluar shume rruge parandalimi dhe kurimi si per AIDS ashtu edhe per semundje te tjera vdekjeprurese.
Grupi i pare i ilaceve te perdorura per kurimin e te semurve me AIDS quhet NRTI (nucleoside reverse transcriptase inibitor,)i cili frenon shumefishimin e virusit, dmth vetekopjimin e vete virusit ne qelizat bartese dhe te infektuara nga HIV. Keto ilace ngadalsojne perhapjen e HIV ne pjese te tjera te organizmit te njeriut.
Me poshte po permend disa medikamente qe perdoren ne fazen primare te infektimin me HIV. Ato jane:

AZT (Azidothymidine)
ddC (zalcitabine)
ddI (dideoxyinosine)
d4T (stavudine)
3TC (lamivudine)
Abacavir (ziagen)
Tenofovir (viread)
Emtriva (emtricitabine)

Gjithashtu ka edhe nje klase tjeter te quajtur NNRTIs (non-nucleoside reverse transcriptase inhibitors) te tille si:

Delavridine (Rescriptor)
Nevirapine (Viramune)
Efravirenz (Sustiva) (in combination with other antiretroviral drugs)

Gjithashtu ka edhe nje kategori tjeter ilacesh te cilet perderon ne kurimin e infeksioneve me HIV. Keto ilace te quajtuar PI (protein inbibitors,) te cilet ndalojne shumefishimin apo vetkokopjimin e qelizave te infektuara me HIV.
Nder to mund te permende:

Ritonavir (Norvir)
Saquinivir (Invirase)
Indinavir (Crixivan)
Amprenivir (Agenerase)
Nelfinavir (Viracept)
Lopinavir (Kaletra)
Atazanavir (Reyataz)
Fosamprenavir (Lexiva)

Ka edhe medikamente te tjera qe perdoren ne faza te ndryshme te infeksionit por keto ishin me te rendesishmet.
Nje nder format reduktuese dhe edukuese qe perdoret intensivisht ne ditet e sotme tek te infektuarit me HIV eshe dhe e ashtequajtura HAART (highly active antiviral therapy.)=terapi antivirale shume aktive. Kjo teknike perdoret gjeresisht tek te sapoprekurit me virusin HIV. Kjo lloj terapie megjithëse nuk eshte nje kure per AIDS, ka dhene nje kontribut te pakontestueshme ne uljen e numrit te fataliteteve ne mes te infektuarve me HIV, dhe ne permiresimin e gjendjes shendetsore te tyre, si dhe uljen e mases se virusit qe qarkullon ne gjak ne nivele pathuajse te padukshme.