PersonX
14-06-05, 19:01
Thuhet se ateist ėshtė dikush qė nuk pranon ekzistimin e Krijuesit. Ky ėshtė njė definicion i mirė, pasi nėnkuptojmė se krijuesi, ekzistimin e tė cilit ata e refuzojnė ėshtė Zoti i vetėm i fesė, Krijuesi i vetėm dhe i vėrtetė. Ndryshe, ateistėt besojnė nė krijues, edhe pse ata nuk i njohin ata me atė term. Kjo ėshtė kėshtu pėr shkak se ateistėt, nė pėrpjekjet e tyre pėr tė gjetur alternativa tjera veē Zotit, pėr tė sqaruar ekzistimin e gjėrave tė pėrkohshme qė i shohim rreth nesh, zbulojnė disa njėsi imagjinare dhe u japin atyre disa nga atributet esenciale tė Zotit.
Pėr kėtė shkak, ateistėt materialistė kanė besuar nė materien si zot. Mirėpo, kjo materie-zot i tyre, nuk ėshtė materia me tė cilėn ne e njohim nė jetėn tonė tė pėrditshme; ajo ėshtė njė gjė qė ėshtė e pėrhershme dhe qė zgjat pėrgjithmonė, dhe si rrjedhojė pohimi qė ėshtė pėrdorur pėr tė maskuar kėtė si fakt shkencor, materia as qė ėshtė krijuar dhe as qė do tė shkatėrrohet. Por kur ti pyesish ata se cila ėshtė ajo materie e pėrhershme dhe qė zgjat pėrgjithmonė, do tė zbulosh se ata vatėm ėndėrrojnė. Materia tė cilėn mund ta shohim dhe tė cilėn mund ta tregojmė ėshtė materie nė formė tė trupave tė mėdhenj qiellor, nė formė tė gjėrave fizike tokėsore, si dhe forma e pėrbėrėsve tė kėtyre gjėrave: molekulat, atomet, pjesėt sub-atomike, fotonet, etj., qė asnjėra prej tyre nuk ėshtė e pėrhershme. Materialistėt ateistė kanė besuar nė materien e pėrhershme, prapa tė gjitha gjėrave tė tilla materialiste qė vijnė e shkojnė, por paraqitja e teorisė sė shpėrthimit tė madh [big bang] shkatėrroi tė gjitha shpresat pėr ekzistimin e materies sė tillė. Shkenctarėt tani besojnė se ēdo gjė materia, energjia, madje edhe hapėsira dhe koha kanė pasur fillim. Nė fjalė, ata flasin pėr momentin e krijimit tė tė gjitha gjėrave.
Edhe njė zot tjetėr i tillė imagjinar ėshtė Natyra (me shkronjė tė madhe N). Natyra tė cilėn e njohim ėshtė tėrėsia e gjėrave natyrore. Por kur na tregohet se Natyra e bėn kėtė ose atė, siē preferojnė ateistėt tė thonė, ne e ndjehemi tė humbur. Ēka ėshtė ajo Natyrė? Nėse ajo Natyrė ėshtė kjo qė e njohim, atėherė si mund tė shkaktojė ose tė krijojė vetveten? Por nėse ėshtė diēka tjetėr, atėherė ne dėshirojmė tė kemi dėshmi pėr ekzistimin e saj.
E njėjta gjė vlen edhe pėr Evolucionin. Tani evolucioni, siē thuhet shkenctarisht, ėshtė procesi gradual sipas tė cilit llojllojshmėria e jetės sė bimėve dhe kafshėve ėshtė zhvilluar nga organizmat e hershme dhe mė primare (Concise Science Dictionary). Por, Evolucioni i ateistėve nuk ėshtė ky proces, por nė tė vėrtetetė ai ėshtė agjenti qė e sjell kėtė proces. Vetėm nė kėtė kuptim joshkencor dhe imagjinar, evolucioni mund tė merr vendin e Zotit; ndryshe, njė besimtar qė e pranon teorinė e evolucionit mund shumė lehtė tė pėrshtat atė me besimin e tij nė Zot, duke thėnė se ai proces ėshtė vetvetiu punė e Krijuesit.
Nga ana tjetėr, ekzistojnė ateistė tė cilėt, nė njė mėnyrė tė gabuar thonė se ata besojnė nė Zot; por pas njė testimi, zoti i tyre del se ėshtė zoti i ateistėve. Kėtu iu referohem njerėzve si Ajnshtajni, pėr tė cilin disa kanė thėnė se ai ka qenė besimtar, por nė tė vėrtetė zoti i tij nuk ka qenė Zoti, Krijuesi nė tė cilin tė gjithė ne besojmė. Ajnshtajni ka deklaruar se ai ka beusuar nė zotin e Spinozės, qė do tė thotė, nė zotin qė ėshtė identik me universin, dhe i cili, si rezultat i kėsaj, nuk pėrzihet nga jashtė nė punėn e tij. Njeriu qė ėshtė i bindur pėr veprimin universal tė rregullit dhe shkakut, thotė Ajnshtajni, nuk mund pėr njė moment tė ndryshojė idenė e qenies qė pėrzihet nė rrjedhėn e ngjarjeve (I cituar nga Hans Kung, Does God Exist? [A ekziston Zoti?] Vantage Books, 1981, fq. 629).
Prandaj tė gjithė ateistėt nė tė vėrtetė janė politeistė, ose mushrikė. Sipas Islamit, mushrik, ėshtė njė person qė beson nė njė zot ose nė zotėra tjerė pėrveē Tij, ose nė pėrjashtim tė njė Zoti tė vėrtetė, ose i cili iu lutet atyre zotėrave, madje edhe nėse ai poashtu i lutet Zotit tė vėrtetė. Ndoshta ky ėshtė shkaku pse Kurani asnjėherė nuk flet pėr ateistėt, por vetėm pėr mushrikėt (ose politeistėt).
Pėr kėtė shkak, ateistėt materialistė kanė besuar nė materien si zot. Mirėpo, kjo materie-zot i tyre, nuk ėshtė materia me tė cilėn ne e njohim nė jetėn tonė tė pėrditshme; ajo ėshtė njė gjė qė ėshtė e pėrhershme dhe qė zgjat pėrgjithmonė, dhe si rrjedhojė pohimi qė ėshtė pėrdorur pėr tė maskuar kėtė si fakt shkencor, materia as qė ėshtė krijuar dhe as qė do tė shkatėrrohet. Por kur ti pyesish ata se cila ėshtė ajo materie e pėrhershme dhe qė zgjat pėrgjithmonė, do tė zbulosh se ata vatėm ėndėrrojnė. Materia tė cilėn mund ta shohim dhe tė cilėn mund ta tregojmė ėshtė materie nė formė tė trupave tė mėdhenj qiellor, nė formė tė gjėrave fizike tokėsore, si dhe forma e pėrbėrėsve tė kėtyre gjėrave: molekulat, atomet, pjesėt sub-atomike, fotonet, etj., qė asnjėra prej tyre nuk ėshtė e pėrhershme. Materialistėt ateistė kanė besuar nė materien e pėrhershme, prapa tė gjitha gjėrave tė tilla materialiste qė vijnė e shkojnė, por paraqitja e teorisė sė shpėrthimit tė madh [big bang] shkatėrroi tė gjitha shpresat pėr ekzistimin e materies sė tillė. Shkenctarėt tani besojnė se ēdo gjė materia, energjia, madje edhe hapėsira dhe koha kanė pasur fillim. Nė fjalė, ata flasin pėr momentin e krijimit tė tė gjitha gjėrave.
Edhe njė zot tjetėr i tillė imagjinar ėshtė Natyra (me shkronjė tė madhe N). Natyra tė cilėn e njohim ėshtė tėrėsia e gjėrave natyrore. Por kur na tregohet se Natyra e bėn kėtė ose atė, siē preferojnė ateistėt tė thonė, ne e ndjehemi tė humbur. Ēka ėshtė ajo Natyrė? Nėse ajo Natyrė ėshtė kjo qė e njohim, atėherė si mund tė shkaktojė ose tė krijojė vetveten? Por nėse ėshtė diēka tjetėr, atėherė ne dėshirojmė tė kemi dėshmi pėr ekzistimin e saj.
E njėjta gjė vlen edhe pėr Evolucionin. Tani evolucioni, siē thuhet shkenctarisht, ėshtė procesi gradual sipas tė cilit llojllojshmėria e jetės sė bimėve dhe kafshėve ėshtė zhvilluar nga organizmat e hershme dhe mė primare (Concise Science Dictionary). Por, Evolucioni i ateistėve nuk ėshtė ky proces, por nė tė vėrtetetė ai ėshtė agjenti qė e sjell kėtė proces. Vetėm nė kėtė kuptim joshkencor dhe imagjinar, evolucioni mund tė merr vendin e Zotit; ndryshe, njė besimtar qė e pranon teorinė e evolucionit mund shumė lehtė tė pėrshtat atė me besimin e tij nė Zot, duke thėnė se ai proces ėshtė vetvetiu punė e Krijuesit.
Nga ana tjetėr, ekzistojnė ateistė tė cilėt, nė njė mėnyrė tė gabuar thonė se ata besojnė nė Zot; por pas njė testimi, zoti i tyre del se ėshtė zoti i ateistėve. Kėtu iu referohem njerėzve si Ajnshtajni, pėr tė cilin disa kanė thėnė se ai ka qenė besimtar, por nė tė vėrtetė zoti i tij nuk ka qenė Zoti, Krijuesi nė tė cilin tė gjithė ne besojmė. Ajnshtajni ka deklaruar se ai ka beusuar nė zotin e Spinozės, qė do tė thotė, nė zotin qė ėshtė identik me universin, dhe i cili, si rezultat i kėsaj, nuk pėrzihet nga jashtė nė punėn e tij. Njeriu qė ėshtė i bindur pėr veprimin universal tė rregullit dhe shkakut, thotė Ajnshtajni, nuk mund pėr njė moment tė ndryshojė idenė e qenies qė pėrzihet nė rrjedhėn e ngjarjeve (I cituar nga Hans Kung, Does God Exist? [A ekziston Zoti?] Vantage Books, 1981, fq. 629).
Prandaj tė gjithė ateistėt nė tė vėrtetė janė politeistė, ose mushrikė. Sipas Islamit, mushrik, ėshtė njė person qė beson nė njė zot ose nė zotėra tjerė pėrveē Tij, ose nė pėrjashtim tė njė Zoti tė vėrtetė, ose i cili iu lutet atyre zotėrave, madje edhe nėse ai poashtu i lutet Zotit tė vėrtetė. Ndoshta ky ėshtė shkaku pse Kurani asnjėherė nuk flet pėr ateistėt, por vetėm pėr mushrikėt (ose politeistėt).