VITI I SKENDERBEUT (1405 - 2005)

[Odise]

GJERGJ KASTRIOTI - SKENDERBEU
1405-1468



--------------------------------------------------------------------------------
Gjergj Kastrioti lindi në Krujë dhe ishte djali i Gjon Kastriotit, princit të Shqipërisë së mesme i cili ishte i obliguar që Perandorisë Turke ti paguajë tatim. Në mënyrë që të sigurojë besnikërinë e prijësve lokal Sultani i merrte djemtë e tyre dhe i dërgonte në Turqi. Gjergj Kastrioti përcjelli shkollën ushtarake në Perandorinë Turke dhe që i emëruar Iskender Bay që në turqishtë do të thotë princi Aleksandër.

Ai qe i dalluar si një nga oficerët më të mirë në disa skuadra Otomane në Azinë e Vogël dhe Europë, për çka edhe morri nga Sultani titullin e Gjeneralit. Skenderbeu luftoi edhe kundër Grekëve, Serbve dhe Hungarezve, dhe disa burime thojnë se ka mbajtur lidhje të fshehta me Raguzë, Venedikun, Vladislasin e Hungarisë si dhe Alfonsin e V të Napolit. Sultani Murati i II ia dha titullin Vali çka e bëri Gjergj Kastriotin Guvernator Gjeneral të disa provincave të Shqipërisë.

Më 1443, gjatë betejës kundër Hungarezëve te Nishi (Serbia e sotme), ai e lëshoi ushtrinë Otomane dhe shkoi në Krujë. Në kalanë e Krujës Skenderbeu ngriti Flamurin Shqipëtarë, flamurin e kuq më shqiponjë të zezë dykrerëshe në mes, dhe tha fjalin e njohur: "Nuk ju solla unë lirinë, ate e gjeta këtu, në mesin e juve". Gjergj Kastrioti arriti të bashkojë të gjithë princat Shqipëtar në qytetin e Lezhës (Lidhja e Lezhës, 1444) dhe ti udhëheqi ata në luftën kundër Turqve.

Gjatë 25 viteve të ardhshme ai luftoi, me forca që rrallë herë kalonin 20.000 ushtarë, me ushtrinë më të fuqishme të asaj kohe dhe arriti që të dal fitues për 25 vjetë të tëra. Më 1450 Ushtria Turke qe e udhëhequr nga vetë Sultan Murati i II i cili vdiq gjatë rrugës duke e kthyer nga beteja e hupur. Dy herë të tjera , më 1466 dhe 1467, Mehmeti i II, pushtuesi i Konstantinopolit, udhëheqi ushtrinë Turke kundër Skenderbeut dhe dështoi. Perandoria Turke provoi ta pushtoi Krujën 24 herë dhe dështoi të 24 herët.

Për një të katërtën e shekullit Skenderbeu ndaloi invazionin Turk në Evropën Katolike.

Pasë vdekjes së tijë më 1468 në Lezhë nga shkaqet natyrore, ushtarët e tijë u bënë rezistencë Turqve për 12 vjetë. Më 1480 Shqipëria definitivishtë u pushtua nga Perandoria Turke. Kur Turqit e gjetën vorrin e Skenderbeut në kishën e Shën Nikut në Lezhë, e hapën ate dhe morrën eshtrat e Skenderbeut për të cilat besohej se sjellin fat. Më 1480 Turqit ndërmorrën invazionin në Itali dhe pushtuan qytetin e Otrantos.

Skenderbeu dhe vepra e tijë nuk mbetën të përmenden vetëm në tokat Shqipëtare. Volteri ka menduar se Perandoria Bizantine do të kishte egzistuar sikur të kishte një udhëheqës sikur Skenderbeun. Disa poet dhe kompozitorë gjithashtu kanë gjetë inspirimin e vetë në mjeshtërinë ushtarake të tijë. Poeti Francez i shekullit 19, Ronsard, shkroi një vjershë kushtuar Gjergj Kastriotit. Të njejtën gjë bëri edhe poeti Amerikan i shekullit 19, Longfellow. Antonio Vivaldi komponoi operën e cila titullohet Scanderbeg.

Skenderbeu sot është hero nacional i Shqipërisë. Shumë muzeume dhe monumente janë ngritur në nder të tijë anembanë Shqipërisë dhe në mesin e tyre edhe Muzeumi i Skenderbeut në kalanë e famshme të Krujës.

Marrë nga: Noli, Fan S.: George Castrioti Scanderbeg, New York, 1947
Përktheu: studio SKENDERBEU, All rights reserved © 1999







GJERGJ KASTRIOTI - SKENDERBEU
1405-1468




--------------------------------------------------------------------------------


Pesqind e ca vjet më parë, vendi ynë, Shqipëria, quhej Arbëri dhe banorët e saj - arbër. Ajo ishte po aq e zhvilluar sa edhe gjithë vendet tjera Europiane; ishte po ashtu e ndarë në principata të mëdha, sipas familjeve të shquaraqë kishin në krye. Ndër më të përmedurat ishin Dukagjinajt, Balshajt e Zahariajt në Veri; Topiajt, Muzakajt e Kastriotët në Shqipërinë e Mesme dhe Aranitët e Zenebishtët, në Jug. Por principata më e madhe nisi të bëhej ajo e Kastriotëve, që e vendosi qendrën në Krujë dhe kryezot kishte Gjon Kastriotin.

Bujqit punonin tokat, barinjët kullosnin bagëtitë në bjeshkët e pasura, tregtarët merrnin rrugët e karvaneve ose anijet pët të shkuar larg në përendim e në lindje, punishtet e zejtarve i mbushnin me zhurmë qytetet. Në majat e maleve e në shpatet e thepisura ngriheshin kështjella, ku armiqtë nuk ngjiteshin dot lehtë. Vetëm se fisnikët arbër, ashtu si zotërit europianë të njëjtë me ta, bënin shpesh luftë midis tyre për zgjerimin e pronave dhe të pushtetit.

Pesëqind e ca vjet më parë...

Një popullsi e madhe luftarake, e ardhur nga shkretëtirat e Azisë, po i jepte goditje vdekjeprurëse Peradorisë Bizantine dhe kishte vërshuar në Ballkan, duke i futur tmerrin gjithë Europës. Ata ishin turqit osmanllinj. Herë pas here ata sulmonin edhe Arbërin me hordhitë e tyre të panumërta, grabisnin e kërkonin taksa të rënda e haraq nga bujarët e banorët vendas. Por princët nuk kishin mundur deri në atë kohë të bëheshin të gjithë tok për ta luftuar këtë armik të përbashkët. Popullsia luftonte, por detyrohej të merrte malet për të mos rënë në duart e pushtuesve.

Në fillim të shekullit XV osmanllinjët arritën ta vinin nën sundim gjithë Arbërin. Gjon Kastrioti, me miqësin e krushqi të shumta me princët e tjerë shqipëtar, por edhe me marrëveshje me Venedikun, arriti t´i zgjeronte shumë zotërimet e tij në mes të Shqipëris së atëhershme. Këtu kalonin rrugët më të rëndësishme, që lidhnin Arbërinë me vendet fqinje, pra Perëndimin me Lindjen. Dhuna dhe mizoritë e osmanllinjve që donin ta fusnin gjuhën, zakonet dhe fenë e tyre, ia kishin bërë popullit jetën të padurueshme. Arbërit ishin të gatshëm të ngriheshin për të shporrur grabitqarët osmanllinj, për të rifituar lirinë e begatinë e humbur.

Gjon Kastrioti, duke e ndjerë vetën më të fortë se kurrë i shpalli luftë Turqisë, bile arriti edhe disa fitore kundër disa taboreve të saj në trojet shqiptare. Por Sulltani, i tërbuar nga zemrimi, mblodhi një ushtri të madhe dhe nisi kundër shqipëtarve që ishin të pakët në numër. Me zjarr e me hekur ajo e përshkoi gjithë vendin dhe e detyroi përsëri Gjon Kastriotin të pranonte kushtet e Sulltanit. Këtë herë kushtet ishin shumë më të rënda: Gjonit iu morën të gjitha kështjellat, përveq asaj të Krujës dhe zotërimeve në tokat e Matit, taksat iu bënë edhe më të rënda dhe ai kthehej në vasal të Sulltanit.

Po Sulltani këtë radhë u tregua edhe më dinak...

...Porsa kishte mbaruar lufta, në portat e Krujës u duk një grup i madh kalorësish me jataganë ngjeshur në brez e me gallama ngjyra-ngjyra mbështjellë rreth kokës. Në krye të tyre Hajredin beu, i dërguar nga Sulltani me një ferman sa një qarqaf të bështjellë si tub. Gjon Kastrioti e hapi fermanin, e lexoi me të shpejtë dhe zuri kokën me duar. Sulltani, në shënjë besnikërie i kërkonte peng të katër djemët e tij: Stanishin, Kostandinin, Reposhin dhe Gjergjin e vogël. Këtë Gjoni nuk e kishte pritur . Q´të bënte?! I dërguari i Sulltanit priste duke ngritur dorën kërcënueshëm në drejtim të Stambollit.

Gjon Kastrioti mblodhi kuvendin e burrave. Për probleme të rëndësishme e të vështira ai dëgjonte gjithmonë mendimin e tyre. Po të mos ia jepte djemtë, tërbimi i Sulltanit do të binte mbi Arbërin, ndërsa djemtë ishin jeta e tij, shpresa e së ardhmes për vendin.Prijësit arbër qëndruan të heshtur për një qast. Pastaj, më të rinjtë, u ngritën gjithë vrull duke kundërshtuar kërkesën e Sulltanit. Më të vjetrit, pasi i peshuan mirë punët në interes të Arbërisë, u ngritën një nga një duke iu lutur Gjonit që tí jipte djemët, ndryshe tërbimi i Sulltanit do të kalonte në zjarr e në hekur qindra mijëra djem të tjerë arbër.





--------------------------------------------------------------------------------









--------------------------------------------------------------------------------

EPOKA E GJERGJ KASTRIOTIT

GJERGJ KASTRIOTI - SKËNDERBEU


--------------------------------------------------------------------------------



LIDHJA SHQIPTARE E LEZHËS

1. Principata e Kastriotëve

Kastriotët e kanë origjinën nga Hasi i Kuksit. Gjyshi i Skënderbeut, Pal Kastrioti, mund të jetë larguar nga Hasi dhe të jetë vendosur si pronar i dy fshatrave në luginën e Drinit të Zi (Sinjës dhe Gardhit të poshtëm).
Zotërimet e Kastriotëve filluan të zgjeroheshin që në fund të shek. XIV nga biri i Palit, Gjon Kastrioti. Në dy dhjetëvjeçarët e parë të shek. XV, Principata e Kastriotëve arriti fuqizimin e saj më të madh. Ajo siguroi daljen në detin Adriatik, ku kishte skelën dhe qendrën doganore të Shufadasë në grykëderdhjen e lumit Mat dhe, pranë saj, kriporet e Shënkollit.
Në lindje principata shtrihej të paktën deri në rrethinat e Gostivarit dhe kufizohej me zotërimet e vjehrrit të Gjonit që banonte në krahinën e Pollogut. Gjon Kastrioti ishte i lidhur më bregdetin e Egjeut ku ndodhej manastiri i Hilandarit, të cilit ai i dhuroi dy fshatra në rrethinat e Gostivarit dhe i bleu një kullë. Në këtë manastir jetoi si murg një djalë i tij ku dhe u varros.


Principata e Kastriotëve në veri kufizohej më Principatën e Dukagjinëve dhe në jug me principatat e Arianitëve dhe të Topiajve. Në Principatën e Kastriotëve kalonin rrugë të rëndësishme që lidhnin viset qendrore më ato jugore e veriore si dhe viset perëndimoreme ato lindore të vendit; në të ishin përfshirë një numër i konsiderueshëm kështjellash dhe qendrash ekonomike si Prizreni, Shufadaja, kriporet e Shënkollit, kështjella e Gurit të Bardhë, ajo e Stelushit etj.

Pozita dhe rëndësia strategjike e Principatës së Kastriotëve bëri që Gjon Kastrioti të kishte lidhie të shumta politike e martesore më principatat e tjera shqiptare. Ai hyri në marrëveshje ekonomike dhe politike të ngushta edhe më vendet e huaja, aq sa Venediku dhe Raguza në fund të viteve ‘30 të shek. XV u dhanë Gjonit dhe djemëve të tij privilegje dhe të drejtën e qytetarisë.


2. Jeta dhe veprimtaria e Gjergj Kastriotit - Skënderbeut (deri më 1443)
Gjergj Kastrioti - Skënderbeu lindi rreth vitit 1405. Ishte djali më i vogel, dhe fëmija i parafundit i familjes me shumë fëmijë të Gjonit dhe të Vojsavës, familia e së cilës banonte në krahinën e Pollogut. Ata kishin katër djem (Stanishin, Reposhin, Kostandinin dhe Gjergjin) dhe pesë vajza ( Marën, Jellën, Angjelinën, Vllajkën e Mamicën). Gjergji lindi në një kohë kur Principata e Kastriotëve ishte e fuqizuar. Kur osmanët morën Krujën (në fund të vitit 1414 ose në fillim të vitit 1415), që ishte në kufi me Principatën e Kastriotëve. Gjoni, i cili më 1410 u kishte dhënë një djalë peng osmanëve (ndoshta Stanishin) u detyrua edhe tani t’u jepte atyre peng djalin e vogël, Gjergjin.

Për një periudhë rreth 10-vjecare, Gjergji vazhdoi shkollën e içogllanëve të Edrenesë, ku përgjithësisht futeshin djemtë e sundimtarëve të posanënshtruarve e vasalë, për t’i përgatitur e edukuar me frymën osmane, si komandantë të zotë e feudalë të bindur.

Natyra e kishte pajisur Gjergj Kastriotin më dhunti të veçanta, shumë të çmuara. Ai ishte shtatlartë e shumë i fuqishem. Ishte mendjemprehtë dhe mësoi disa gjuhë të huaja. Gjatë viteve të shkollimit Gjergji u dallua nga të tjerët. Atij ia vu emri mysliman Skender dhe mori pjesë në fushata të ndryshme ushtarake në Ballkan dhe në Azinë e vogël. Luftonte mbi kalë e më këmbë dhe ishte mjeshtër i pashoq në përdorimin e shpatës e të armëve të tjera.

Pasi mbaroi shkollën e içollganëve, Skender hyri në kuadrot ushtarake dhe mori titullin e beut, duke pëparuar shpejt në karierë shtetëore: nga spahi arriti deri në postin e lartë të sanxhakbeut.

Në mesin e viteve ‘20 ai u dërgua në Shqipëri dhe qëndroi si kuadër i Perandorisë osmane deri në fund të viteve ‘30. Si spahi Skënderbeu pati një timar të madh në zonën midis Lezhes dhe Rubikut, ku ndodheshin edhe porti i Shufadasë dhe kriporet e Shënkollit. Në vitet 1437-1438 Skënderbeut iu tha posti i subashit të Krujës, kurse me detyrën e sanxhakbeut të Sangjakut Shqiptar ishte i biri i Teodor Muzakës, Jakup Beu.

Gjatë viteve të qëndrimit në Shqipëri Skënderbeu, ashtu si dhe Jakup Beu, favorizoi elementin shqiptar në marrëdhënie me administratën osmane dhe u kujdes për mbarëvajtjen e Principatës së Kastriotëve.

Në fund të viteve ‘30 kur në Ballkan po fillonin trazirat antiosmane, sulltan Murati II transferoi Jakup Beun dhe Skënderbeun nga postet e larta që kishin në Shqipëri. Emërimin e tij si sanxhakbej larg Shqipërisë, ndoshta në Nikopol të Bullgarisë. Skënderbeu nuk mund ta shikonte si një “gradim”, por si shprehje të mosbesimit të sulltanit ndaj tij dhe ndaj elementit shqiptar që ishte përfshirë në administratën e shtetit osman, (aq më tepër që në atë kohë atij i kishte vdekur i ati dhe dy vëllezër dhe në krye të Principatës duhej të vihej ai me Stanishin).

Kryengritja e përgjithshme çlirimtare (nëntor 1443)

Në fillim të viteve 40 të shek. XV në Evropë po gjallëroheshin shpresat për dëbimin e osmanëve nga Ballkani. Në këtë drejtim kishte vepruar pozitivisht vendimi i bashkimit të kishësh ortodokse më atë katolike, nën kryesinë e kësaj të fundit, dhe disfata e rëndë që pësoi ushtria osmane në shtator të vitit 1442 prej trupave të Mbreterisë së Polonisë dhe të Hungarisë, të komanduara nga Janosh Huniadi.

Pas kësaj fitoreje Papa Eugjeni IV veproi aktivisht për të nxitur ballkanasit të ngriheshin kundër pushtuesve osmanë.

Në shtator të vitit 1443, Gjergj Arianiti filloi veprimet luftarake në viset qendrore. Kurse më në jug forcat e Gjin Zenebishit kaluan nga rrethinat e Sarandës e të Gjirokastrës në drejtim të kosturit, ku u thyhen prej osmanëve.

Në tetor të vitit 1443 trupar polake e hungareze, të komanduara nga Janosh Huniadi, pasi kaluan Danubin iu drejtuan viseve verilindore Shqiptare, dhe, siç shkruante ai, ushtria e tij “rritej nga dita në ditë me shumë bullgarë, shqiptarë, serbë e boshnjakë. Beteja u zhvillua më 3 nëntor 1443 në afërsi të Nishit, ku ishte i pranishëm edhe Skënderbeu.
Shpartallimin e forcave osmane në këtë betejë, Skënderbeu e gjykoi si çastin më të përshtatshëm për çlirimin e tokave shqiptare. Pasi grumbulloi rreth vetes disa qindra bashkëluftëtarë, pjesmarrës në betejën e Nishit dhe i shoqëruar nga i nipi, Hamza Kastrioti, Skënderbeu u nis në drejtim të Principatës së Kastrioteve. Gjatë kalimit u ndal në Diber, mblodhi menjëherë krerët e vendit dhe u tregoi planin e veprimeve. Shumicën e bashkëluftëtarëve e nisi që të fshiheshin në rrethinat e Krujës, kurse vet u paraqit para autoriteteve osmane të Krujës, sikur ishte riemëruar subash i saj.

Pasi mori në dorëzim Krujën, Skënderbeu futi natën në kështjellë bashkëluftëtarët e fshehur në rrethinat e saj dhe, në bashkëpunim me krutanët, shpartalloi garnizonin osman. Të nesërmen, më 28 nëntor 1443, kur të gjithë qytetarët i kishte pushtuar një gëzim i papërmbajtur dhe, siç shprehej Barleci, “të gjithë kishin në gojë lirinë, kudo oshëtinte zëri i ëmbël i lirisë”, mbi muret e kështjellës së Krujës u ngrit flamuri i Kastriotëve.
Lajmi i fitores historike, i çlirimit të Krujës, u përhap me shpejtësi dhe u prit me gëzim të papërshkrueshëm në mbarë vendin.

Ai i dha një hov të paparë luftës çlirimtare. Pas Krujës, luftëtarët e Skënderbeut çliruan radhazi kështjellat e Petrelës (ne jug të Tiranës), të Gurit të Bardhë në Mat, të Stelushit dhe Sfetigradit në Diber etj. Kryengritja e vitit 1443 perfshiu vise të tera.

Si rrjedhojë, në hapësirat e Shqipërisë së Veriut e Qendrore dhe deri te lumenjtë Devoll e Seman u rimëkëmbën një numër principatash e zotërimesh të rëndësishme si ajo e Dukagjinëve, e Stres-Balshajve, e Zahariajve, e Spanëve, e Dushmanëve, në veri të Principatës së Kastrioteve, dhe në jug të saj, Principatat e Arianitëve, e Topijave, dhe ajo e Muzakajve.

4. Kuvendi i Lezhës dhe forcimi i Lidhjes Shqiptare

Menjëherë pas fitores së madhe të vitit 1443 Skënderbeu filloi takimet me princër e fisnikë të tjerë shqiptarë për të gjetur rrugën e bashkimit, pa të cilin nuk mund t’i bëhej ballë fuqisë ushtarake më të madhe të kohës.

Për këtë qëllim më 2 mars të vitit 1444, në Katedralen e Shënkollit të qytetit të Lezhës u mbajt i pari Kuvend Kombëtar i princërve dhe i fisnikëve shqiptarë të shek. XV, disa prej të cilëve kishin udhëhequr kryengritjet e viteve ‘30. Në kuvend morën pjesë: Skënderbeu, Gjergj Arianiti, Andrea Topia (bashkë me dy djemtë e tij), Gjergj Stres-Balsha, Nikollë e Pal Dukagjini, Teodor Muzaka i Riu (dhe disa pjestarë të tjerë të kësaj familjeje), Lekë Zaharia, Pjetër Spani (bashkë më katër djemtë e tij), Lekë Dushmani, Stefan Gojçini (Cernojeviçi) etj.
Skënderbeu, si drejtues i Kuvendit, mbajti fjalën e hapjes në të cilën theksoi domosdoshmërinë dhe rëndësinë e bashkimit të Shqiptarëve.

Kuvendi vendosi që bashkimi të bëhej në formën e një besëlidhjeje, të një aleance ushtarake nëpërmjet drejtuesve të principatave dhe të krerëve të tjerë të vendit, që njihet më emrin Lidhja shqiptarë e Lezhës. Si kryetar i saj u zgjodh Skënderbeu. Vendim tjetër i rëndësishëm ishte krijimi i ushtrisë së përbashkët dhe caktimi i Skënderbeut si komandant i përgjithshëm i saj.

Për të përballuar shpenzimet e ushtrisë, të armatimit të saj etj., Kuvendi vendosi gjithashtu të krijohej një arkë të përbashkët që do të administrohej nga Skënderbeu. Të ardhurat e saj do të vinin nga kuotat që do të jepnin anëtarët e Lidhjes. Me vendimet e Kuvendit të Lezhës u bë një hap i madh e vendimtar drejt bashkimit politik të vendit dhe krijimit të një pushteti qëndror të përfaqësuar nga Gjergj Kastrioti - Skënderbeu, të cilin ai e fuqizoi gjithnjë e më shumë për të bashkuar sa më organikisht shqiptarët e viseve të lira shqiptare.
Pjesë leximi
1. Pjesë nga fjala e Gjergj Kastriotit- Skënderbeut më 28 Nentor 1443, mbajtur para banorëve të Krujës (sipas MARIN Barlecit tek libri “Historia e Skënderbeut” )
“...Lirine nuk ua solla une, por e gjeta ketu! Sapo më shkeli këmba truallin tuaj, sapo dëgjuat emrin tim, m'u derdhët me vrap të gjithë, më dualët përpara kush e kush më parë, sikur të kishit dëgjuar që u ngritën nga varret etërit, vëllezërit, bijtë tuaj, sikur të kishin zbritur ketu gjithë perënditë...Armët nuk ua solla unë, por ju gjeta të armatosur!
Lirinë e pashë së e keni kudo, në krahëror, në ballë, në shpatat e në ushtat”.
2. Ushtria shqiptare dhe arti i saj ushtarak

Në kuvendin e Lezhës u vendos që me ndihmesën e pjesëmarrësve të tij të krijohet një ushtri e përbashkët. Bërthamën kryesore të saj e formuan luftëtarët që i mobilizonte vetë Skënderbeu, i cili ishte komandant i përgjithshëm i ushtrisë. Në fillim forcat e Lidhjes Shqiptare kishin karakter federal, sepse princat shqiptarë mbanin një numer të ndjeshëm forcash ushtarake jashtë ushtrisë së përbashkët.

Ushtria shqiptare përbëhej nga trupat e përhershme dhe nga luftëtarët që mobilizoheshin vetem gjatë kohës së luftes. Trupat e përhershme ishin ndarë në dy pjesë kryesore. Njëra përbëhej prej 2 mijë deri 3 mijë kalorës të armatosur lehtë, të cilët i stërviste Skënderbeu dhe shërbenin si gardë personale e tij. Pjesa tjetër ruante kështjellat e vendit dhe brezin kufitar në viset lindore.
Masen kryesore të ushtrisë shqiptare e formonin luftëtarët që mobilizoheshin gjatë kohës së luftës, sipas parimit “burrë për shtëpi”. Kur rreziku ishte i madh, mobilizoheshin të gjithë banorët që mund të luftonin. Në rast mobilizimi të përgjithshëm forcat ushtarake shqiptare arrinin nga 20 mijë deri në 30 mijë luftëtarë, duke formuar një ushtri të madhe për kohën.
Komanda e ushtrisë ishte në dorën e Skënderbeut, që ishte komandanti i përgjithshëm. Për t’u kosultuar gjatë veprimeve ushtarake pranë tij qëndronte këshilli i luftës, i përbërë nga komandantët më të shquar, të cilët zakonisht dilnin nga radhët e fisnikëve.
Në plan strategjik, si detyrë e dorës së parë për forcat ushtarake ishin moslejimi i trupave osmane që të futeshin në brendësi të viseve të lira për të grabitur e shkatërruar vendin. Këtij qëllimi i shërbente sistemi mbrojtës i brezit kufitar, të cilit iu kushtua kujdes të veçantë. Kur trupat osmane arrinin të futeshin në thellësi të vendit luftëtarët e brezit kufitar tërhiqeshin të organizuar dhe bashkoheshin me pjesën tjetër të ushtrisë shqiptare. Kur osmanët futeshin në thellësi të vendit dhe rrethonin Krujën, Skënderbeu i organizonte veprimet luftarake në mënyrë të tillë që pesha kryesore e veprimeve luftarake të binte jo mbi mbrojtësit e kështjellës, por mbi luftëtarët që vepronin jashtë saj, më të cilën qëndronte vetë heroi.
Variantet taktike që përdorte Skënderbeu për të shpartalluar ushtritë armike ishin të larmishme e mbështeteshin në bashkërendimin e mbrojtjes me sulmin, e mësymjes së ushtrisë se rregullt me goditjen e çetave, e ndeshjeve ballore me ato të pusive, duke futur në përdorim si këmbësorinë ashtu edhe kalorësinë e armatosur lehtë.
Vëmendje Skënderbeu i kushtoi edhe prerjes së rrugëve të furnizimit të ushtrisë armike, duke sulmuar karvanet e furnizimit të saj më ushqime e sende të tjera të nevojshme. Ai i kushtoi kujdes edhe organizimit të zbulimit për sigurimin e të dhënave më karakter strategjik, operativ e taktik që kishin të bënin me kohën e ardhjes së ushtrive armike, madhësinë, organizimin, lëvizjen, veprimet luftarake të tyre etj. Zbuluesit i paraprinin ushtrisë shqiptare, kur ajo futej në viset e pushtuara, dhe ata gjendeshin kudo, në krahinat fqinje e deri në qendër të Perandorisë Osmane.
BURIMI: Historia e Popullit Shqiptar - për shkollat e mesme Prishtinë - Kosovë - 1998


--------------------------------------------------------------------------------

EPOKA E GJERGJ KASTRIOTIT

Rëndësia e epokës së Gjergj Kastriot – Skënerbeut


--------------------------------------------------------------------------------


1. Rrjedhoja e luftës dhe të pushtimit osman

Lufta njëshekullore e ushtrive osmane për pushtimin e tokave shqiptarë (fundi i shek. XV) dhe vendosja në to e sundimit osman sollën rrjedhoja të rënda si në jetën ekonomike, shoqërore e politike, ashtu edhe në atë fetare e kulture të shqiptarëve.


Vershimet e njëpasnjëshme të ushtrive osmane dhe veprimet luftarake, u shoqëruan më vrasjen e shumë njerëzve, dhe me rrënime e grabitje masive të pasurisë. Shqipëria pësoi kështu dëme të pallogarritshme njerëzore dhe materiale, pasojat e të cilave do të ndiheshin për një kohë të gjatë. U godit rëndë veçanërisht jeta qytetare, zejtaria dhe tregtia e brendshme dhe e jashtme thuajse u paralizuan.
Qytetet shqiptarë dikur të përparuara për kohën morën tiparet e fshatit. U shkatrruan në themel strukturat organizative të qyteteve dhe, nga emigrimi masiv i banorëve të tyre u shua jeta kulturore që kishte qenë aq e zhvilluar në to. Edhe fshati u dëmtua rëndë. Perveç dëmeve të bujqësisë e të blektorisë shqiptare, emigrimi masiv perfshiu pjesën më aktive të banorëve të fshatit. U dobësuan shumë lidhje ekonomike fshatare me qytetin, aq të domosdoshëm për zhvillimin ekonomik.

Pushtimi osman i dha fund jetës së pavarur politike e shtetërore të shqiptarëve që ishte arritja më e rëndësishme në gjithë historinë e deriatëhershme të tyre dhe që kishte ndikuar fuqishëm në zhvillimin e gjithanshëm të vendit. Ndryshimet që ndodhën në fushën e pronësisë përcaktuan prapambetjen e thellë ekonomike të Shqipërisë gjatë shekujve të sundimit osman.

Sundimi osman shkatërroi formën e përparuar të pronës feudale mbi tokën, të bazuar mbi të drejtën e pakufizuar të shitblerjes së saj. Ai shkatërroi pronën e madhe feudale e vendosi dhe e mbajti më dhunë për shekuj të tërë sistemin e timarit, një formë e kapërcyer e pronës feudale ushtarake që përcaktoi prapambetjen e gjithanshme të vendit. Duhej të kalonin shekuj në Shqipëri që të rishfaqej prona e madhe feudale (çifligu), ndërkohë që në Evropën Perëndimore do të zhvillohej prona kapitaliste.

2. Rëndësia luftës antiosmane

Lufta njëshekullore e shqiptarëve kundër pushtuesve osmanë, veçanerisht epopeja e tyre legjendare, nën udhëheqjen e Gjergj Kastriot - Skënderbeut përbën një nga ngjarjet më të rëndësishme të historisë sonë kombëare. Ajo mbrojti lirinë një pjesë të madhe të viseve shqiptarë për dekada të tëra dhe frymëzoi banorët e viseve të paçliruara të vazhdonin me kurajo luftën për dëbimin e pushtuesve të huaj. Ajo pati gjithashtu një varg rrjedhojash shumë të rëndësishme për historine tonë kombëtare.

Lufta kundër pushtuesve osman u zhvillua nën një udhëheqje të vetme, të Skënderbeut, dhe në të morën pjesë aktive të gjitha shtresat e shoqërisë shqiptare, pa dallime krahinore e fetare. Prandaj ajo ndikoi fuqishëm në kompaktësimin e shqiptarëve dhe në forcimin e unitetit kombëtar të tyre, kudo që ata banonin, duke përfshirë edhe banorët e viseve të largëta që kishin mbetur jashtë shtetit të Skënderbeut. Dëshmi e gjallë për këtë jane legjendat, tregimet, e këngët popullore për figurën e heroit, të cilat ruhen ende te shqiptarët katolikë, ortodoksë e myslimanë të të gjitha viseve Shqiptare, madje edhe jashtë atdheut si tek Arbëreshët e Italisë.

Forcimi i unitetit kombëtar në luftën kundër pushtuesve të huaj, bëri të mundur që për herë të parë të përfshiheshin në një shtet të vetëm, në atë të Skënderbeut, të gjitha principatat e viseve të lira Shqiptare, jo nëpërmjet luftës së konflikteve të armatosura, por nëpërmjet marrveshjeve. Ky shtet krijoi një traditë të rëndësishme të jetës shtetërore shqiptare, e cila u mbajt gjallë nën kujdesin e shqiptarëve dhe u propagandua gjatë shekujve pasardhës.

Lufta kundër pushtimit osman kaliti guximin, trimërinë dhe heroizmin masiv të shqiptarëve të cilët bënë tipare dalluese të tyre. Epopeja e shekullit XV la gjurmë të pashlyeshme në ndërgjegjën kombëtare të shqiptarëve. Ajo u shndërrua në simbol krenarie për të kaluarën e lavdishme historike, dhe sherbeu si burim i pashtershëm frymëzimi për bashkimin e shqiptarëve në luftën për rifitimin e lirisë dhe në përpjekjet e tyre për formimin e shtetit kombëtar.

Lufta shqiptarë kundër pushtuesve osmanë pati rëndësi të veçantë edhe në rafshin ndërkombëtar. Duke gozhduar për dhjetra vjet me rradhë në tokat e shqiptarëve ushtrintë e Perandorisë Osmane, kur ajo ishte në kulmin e fuqisë së saj, shqiptarët më luftën e tyre u bënë një barrierë e fuqishme që penguan vërshimin osman në drejtim të Italisë, duke mbrojtur kështu lirinë e vendeve të Evropës Perëndimore dhe zhvillimin, përparimin e gjithanshëm të tyre.

Kjo luftë e bëri të njohur Shqipërinë në arenën ndërkombëtare, i zgjeroi dhe i forcoi lidhjet e saj më vendet Evropiane. Qëndresa antiosmane e shqiptarëve u vlerësua lart në opinionin bashkëkohor të Evropës, dhe u cilësua gjatë shekujve si shembull i luftës për liri, siç dëshmojnë dhjetra vepra shkencore dhe artistike, të botuara në gjuhë edhe në vende të ndryshme të botës, kushtuar figurës së Skënderbeut dhe luftës së udhëhequr prej tij, si dhe monumentet e heroit shqiptar të ngritura në sheshet e qyteteve evropiane.

3. Epoka e Skënderbeut në veprat e Marin Barlecit dhe të autorëve të tjerë shqiptarë bashkëkohës

Epopeja e Skënderbeut e shk. XV dhe vetë figura e Gjergj Kastriotit - Skënderbeut ndikoi fuqishëm në jetë shpirtërore të shqiptarëve dhe për rritjen e vetëdijes kombëtare të tyre. Të frymëzuar prej tyre, intelektualë të shquar shqiptarë, i pasqyruan e i përjetuan ato në vepra historike monumentale, në të cilat nisi jetën e vet historiografia shqiptare.

Ne fillim të shek të XVI (1504) Marin Barleci botoi latinisht veprën kushtuar luftës heroike të shqiptarëve për mbrojtjen e Shkodrës, (rrethimi i Shkodrës). Por vepra që e lartësoi figuren e tij si historian humanist është “Historia e jetës dhe e bëmave të Skënderbeut”, të cilën e botoi latinisht në Romë rreth viteve 1508-1510. Kjo vepër voluminoze njohu shumë ribotime në gjuhë e në vende të ndryshme të Evropës. Veprat e M. Barlecit u bënë burimi më i rëndësishëm ku patriotët shqiptarë mësonin historinë e epopesë legjendare të shk. XV.

Periudha e Skënderbeut u përjetesua edhe në vepra të tjera historike nga bashkëkohësit e heroit. Një nga bashkëpunëtorët e ngushtë të Skënderbeut, Dhimitër Frengu, shkroi latinisht, në frymën e ideve humaniste të kohës një vepër për jetën e Skënderbeut. më disa ndryshime të vogla ajo ndjek rrethimin e historisë së Skënderbeut të M. Barlecit, që dëshmon së kjo vepër kishte pasqyruar drejt realitetin historik, të njohur e të panjohur edhe nga bashkëluftëtarët e afërt të Skenderbeut. Vepra e Dh. Frengut u botua pas vdekjes së tij e përkthyer italisht, dhe njohu shumë ribotime në këtë gjuhe.

Nje vepër tjetër e rëndësishme për të njohur shoqerinë shqiptarë të shek. XV është “Historia dhe gjenealogjia e shtepisë së Muzakajve”, shkruar në italisht më 1510 nga bashkëluftëtari i Skënderbeut, Gjon Muzaka. Ajo mbeti në dorëshkrim dhe, për vlerën që ka për historinë mesjetare shqiptare, botuesi i saj i shek. të XIX më të drejtë e ka cilësuar atë si një “margaritar”.


4. Gjergj Kastriot - Skënderbeu - Hero Kombëtar

Gjergj Kastrioti - Skënderbeu (1405 - 17 janar 1468) sintetizon një epokë të tërë historike që mori emrin e tij: luftën njëshekullore kundër pushtimit osman (fundi i shek. XIV - fundi i shek. XV). Nën udhëheqjen e tij, lufta e shqiptarëve u ngrit në një shkallë më të lartë e më të organizuar dhe shënoi një kthesë vendimtare në zhvillimin politik të Shqipërise.

Gjergj Kastrioti - Skënderbeu ishte përfaqësuesi më konsekuent dhe më i shquar i elitës drejtuese shqiptarë që udhëhoqi më vendosmëri frontin e luftës së shqiptarëve kundër pushtuesve osmanë. Ai realizoi të parin bashkim të shqiptarëve, Lidhjen shqiptarë të Lezhës, e cila hapi rrugën e krijimit të shtetit të pavarur shqiptar, themeluesi i të cilit u bë ai vetë.

Kujdes të veçantë Skënderbeu i kushtoi ruajtjes së burimeve të brendshme ekonomike, tek të cilat u mbështet lufta. Duke fuqizuar mbrojtjen në brezin kufitar, në lindje e në jug, ai i dha mundësi banorëve të viseve të lira të zhvillonin një veprimtari ekonomike deri diku normale.

Krahas mbrojtjes së vendit, Skënderbeu i kushtoi vëmendje çlirimit të viseve të pushtuara që ndikoi në formimin e mëtejshëm të lidhjeve më banorët e këtyre viseve dhe në forcimin e bashkimin e të gjithë popullit shqiptar.

Aftësitë e Skënderbeut si burrë shteti spikatën edhe në marrëdhëniet me vendet e tjera. Duke patur të qartë së rrezikut osman mund t’i bëhej ballë vetëm më sukses vetëm me forca të bashkuara, Skënderbeu kërkoi parreshtur pjesëmarrjen e vendeve evropiane në luftë kundër armikut të përbashkët.

Në kushtet e pabarazisë së theksuar ndërmjet forcave osmane dhe atyre shqiptare, Skënderbeu përpunoi shtrategjinë dhe taktikën e tij luftarake, në bazë të së cilës qëndronte mendimi se fitorja nuk mund të varej nga numri i ushtarëve. Ai mbante armikun në alarm të përhershëm, i priste rrugën e fuqizimet dhe, pasi e kishte futur në kurth, e godiste me sulme të fuqishme e të befasishme.

Skënderbeu u shndërrua në simol të luftës për liri e pavarësi. Ai mbeti një figurë e dashur për shqiptarët edhe pas vdekjes së tij. Kujtimi i tij mbeti gjithnjë i gjallë nëpër këngët, gojëdhënat e tregimet e shumta popullore që i dhanë atij tiparet e një figure legjendare.

Vepra dhe figura e Skënderbeut kishte përmasa dhe rëndësi evropiane. Ai u vlerësua lart nga personalitetet e shquara evropiane të kohës. Këtë e dëshmon edhe fakti së për Skënderbeun është shkruar një literaturë e shumëllojtë, prej qindra vëllimesh, të botuara në shumë gjuhë, dhe në të katër anët e botës.
Pjesë leximi
Marin Barleci dhe vepra e tij

Për jetën e M. Barlecit dihet pak. Ai lindi rreth fundit të viteve ‘50 të shekullit të XV në Shkodër, qytet me tradita arsimore për formimin e shkollimit të klerikëve katolik. Ai i përjetoi ngjarjet dramatike të vendlindjes së tij, Shkodrës, gjatë viteve ‘70 të shek. XV. Gjatë Rrethimit I-rë të të saj prej osmanëve, më 1474, ai ishte i ri dhe ende nuk kishte moshën për të rrëmbyer armët, kurse më 1478, gjatë Rrethimi të II-të të Shkodrës, ai u rreshtua përkrah luftëtarëve që më heroizëm mbronin qytetin e tyre.

Me rënien e Shkodrës në duart e ushtrisë osmane, si shumë bashkëqytetarë, M. Barleci mori rrugën e mërgimit dhe u vendos në Itali. Këtu ai plotësoi shkollimin e vet, u bë njohës i thellë i letërsisë antike dhe i gjuhës latine dhe u shfaq si një intelektual humanist nga më të shquarit e kohës. Ai fiton titullin e lartë “Doktor shkencor i diturive teologjike dhe is së drejtës kanonike”. Që në fund të shekullit të XV Marin Barleci ishte një figurë e njohur në jetën e kishtare të Padovës dhe në atë mësimore shkencore të Universitetit të këtij qyteti.

Nuk dihet më saktësi viti i vdekjes së M. Barlecit. Nëpërmjet të dhënave të tërthorta është aritur në perfundim së ai ka vdekur më 1512 ose më 1513.

Vepra e parë e Marin Barlecit është “Rethimi i Shkodrës” e botuar në latinisht më 1504 në Venedik. I mbështetur në shënimet e kujtimet e veta, si dhe i pjesëmarrësve të tjerë në ngjarjet që rrëfen, libri i kushtohet jetës politike e ushtarake gjatë rrethimit të II-të të Shkodrës më 1478. Deri në mesin e shek. XVII kjo vepër njohu 17 ribotime në gjuhë të ndryshme, si latinisht (5) dhe polonisht (1).

Vepra që e ngriti figurën e M. Barlecit në piedestalin e Padovës është “Historia e jetës dhe e bëmave të Skënderbeut”, e shkruar latinisht dhe e botuar në Romë rreth viteve 1508-1510. Deri në mesin e shek. XVIII kjo vepër voluminoze njohu jo më pak se 21 ribotime në disa gjuhë të Evropës, si latinisht (4), gjermanisht (4), italisht (4), portugalisht (2), polonisht (1), spanjisht (1), si dhe nëpërmjet një perkthimi të lirë dhe përshtatjeje edhe në frëngjisht (4), e anglisht (1).

Vepra e fundit e M. Barlecit “Shkurtore e jetës së papëve dhe të perandorëve” u botua në Venedik, pas vdekjes së tij, më 1555.

Veprat e M. Barlecit, jane frut i një pune të gjatë shumëvjeçare. për hartimin e tyre ai u mbështet në shënimet e kujtimet e veta, si dhe të pjesmarrësve dhe dëshmitarëve të tjerë në ngjarjet që rrëfen.

Ky material autentik shumë i pasur u ka dhënë veprave të M.Barletit vlerën e burimeve historike të dorës së parë e të pazëvendesueshme. Dëshmitë që mblodhi nga burimet e shumta, si historian i mirëfilltë, M. Barleci i shoshiti, i plotesoi, dhe i zgjeroi më literaturën e kohës. Fryma Panegjerike, fjalimet që u vihen në gojë heronjve në veprat e Marin Barlecit janë karakteristike për historiografinë humaniste evropiane në përgjithësi dhe përbëjnë anën e dobët të saj.

Por vlerat pozitive të veprave të M. Barlecit si burime historike janë shumë më të mëdha së dobësite e tyre. Ngjarjet politiko ushtarake të Shqipërisë në shek. XV, jetën e veprimtarinë e Skënderbeut, rrethimet e Shkodrës etj., M. Barleci i pasqyroi duke ndjekur parimin kronologjik.
Megjitheate, në veprat e tij nuk mungojnë edhe shmangiet për të pasqyruar e për të treguar psikologjinë e botës shpirtërore shqiptare, legjendat e folklorin e tyre, rajonet kryesore të banuar prej shqiptarëve në Ballkan, veprimtarinë e tyre ekonomike etj. Krahas përshkrimit të potretit fizik e moral të Heroit tonë Kombëtar te “Historia e Skënderbeut” M. Barleci ka dhënë edhe një gravurë me potretin e tij. Padyshim ky potret paraqet karakteristikat e fytyrës së Skënderbeut, sepse vepra u hartua në bazë të kujtimeve të bashkëluftëtarëve të heroit dhe të pasardhësve të familjes së Kastriotëve.


Dhimiter Frëngu (1443-1525)

Lindi në qytetin e Drishtit më 1443 dhe u brumos gjatë heroizmit legjendar të Skënderbeut. U shkollua si klerik katolik, profesion që e ushtronte gjatë gjithë jetës së tij. Dh. Frengu u lidh ngushtë me heroin shqiptar dhe e shoqëroi atë në udhëtimin që bëri gjatë vitit 1466-1467 në Romë e në Napoli.


Me pushtimin e Drishtit prej osmanëve më 1487, Dh. Frëngu emigroi në Itali. Ai u vendos në rajonin e Venedikut dhe për një periudhë të gjatë shërbeu si famullitar i nderuar në fshatin Braina, pranë qytetit Trevizo, deri më 1513, kur për arsye të moshës së shtyrë, ia la detyrën nipit të tij, Pal Engjëllit. Dhe Frëngu vdiq më 1525, në moshën 82 vjeçare.

Të vetmen vepër që shkroi, ai ia kushtoi figurës së Skënderbeut “Komentar për punët e osmanëve dhe të zotit Gjergj Skënderbeut, princi i Epirit.

Kjo vepër e shkruar latinisht mbeti e pabotuar. Pas vdekjes së tij, i nipi Pal Engjelli, e perkthehu italisht dhe e botoi atë më 1539. Deri më 1679 vepra e Dh. Frëngut njohu 18 botime italisht. Në mesin e shekullit XVI ajo u përkthye e u botua edhe në frëngjisht dhe në anglisht.

Në krahasim me historine e Skënderbeut të M. Barlecit, vepra e Dh. Frengut u përhap shumë në itali (sidomos në Venedik ku u shtypën të gjitha ribotimet e saj) , sepse ato ishin më të shkurtëra se vepra e parë.

Te pasardhësit e familjes Engjëlli që ishin vendosur në Itali, ashtu si te shumë shqiptarë të emigruar, u ruajt ndër breza vetëdija kombëtare, ndjenja e atdhedashurisë dhe deshira për t’u kthyher në Shqipëri. Ishin këto motive që nxitën pjestarët e kësaj familjeje që kishte një pozitë të rëndësishme në rrethet intelektuale kishtare të Venedikut, të interesoheshin gjatë shek. XVI e XVII për botimin e ribotimin e veprave kushtuar epopesë shqiptarë të shek.XV, si dhe vepra të hartuara prej tyre në formën e gjenealogjive familjare mbi të drejtën e trashëgimisë.
BURIMI: Historia e Popullit Shqiptar - për shkollat e mesme - Prishtinë - Kosovë - 1998

[Kodra]

http://img258.echo.cx/img258/7418/unbenannt7mx.png (http://www.imageshack.us)

[Odise]

Sami Repishti

Mbi Kontekstin Historik të Fenomenit Gjergj Kastrioti - Skenderbeu (1405-1468)

Figura pluri-dimensionale e heroit kombëtar shqiptar Gjergj Kastrioti-Skenderbeu ka ndezë fantazitë e breznive të njipasnjishme shqiptare për afër gjashtë shekuj. Megjithë pushtimin 423 vjeçar otoman të viseve shqiptare dhe konvertimin në islam të pjesës ma të madhe të popullsisë së vendit, figura poliedrike e Skenderbeut, sundimtar, diplomat, strateg ushtarak i rangut të parë dhe mbrojtës i krishtenimit perëndimor, mbetet gjithëherë epiqendra e kryenaltësise kombëtare shqiptare dhe personaliteti qendror që bashkoi dhe vazhdon të bashkojë të gjithë shqiptarët, brenda dhe jashtë Shqipnisë, pa dallim feje, krahine ose ideologjie politike. Skenderbeu qendron sot, pesë shekuj e gjysëm mbas vdekjes tij me l468, si nji gjysëm-perëndi, hero i antikitetit, personifikimi i çdo gjaje që shqiptarët adhurojnë dhe vazhdojnë të shpresojnë.

I lindun në nji vend si Shqipnia, kurdohere nji urë në mes të Lindjes dhe Perëndimit, veprimtaria e gjithanëshme e Skenderbeut karakterizohet nga nji marrje qendrimi të preme në favor të njenës - Perëndimit të krishtenë, dhe kundër tjetres - Lindjes islamike, nji qendrim unik në atmosferen politike të Ballkanit në shekullin XV. Ajo që na intereson asht konteksti historik i nji veprimtarie të këtillë që, simbas mendimit tonë, ka percaktue kahen e veprimtarisë së tij, si dhe rezultatet që nji qendrim kaq i vendosun ka dhanë për të ardhmen e nji vendi të kërcënuem nga rreziku i invadimit afatgjatë.

*

Shekulli XV që lindi Skenderbeun, e gjeti Perëndimin (në këtë rast i identifikuem si "Europë e krishtenë") në nji proces formimi të kontinentit tonë, që do t'i jepte formen e tij afatgjatë dhe të dallueme, si kontinenti i Europës. Bota tjetër ishte kryesisht jo e krishtenë. Prandej, shekulli XV ushqeu idenë e nji qytenimi të mbështetun në nji fe, d.m.th. krishtenimin, që mbante njikohësisht edhe vulen e trashëgimit të qytetnimit të pasun romak, sidomos me ruejtjen e përdorimin e gjuhës së shkrueme latinishte.

Konceptet moderne të "popullit" dhe "kombit", e aq ma shum "i shtetit", kanë qenë mjaft abstrakte; ajo që ishte konkrete, e përditshme, ishte termi, nominal dhe praktik i "krishtenimit" dhe zhvillimi i mavonshëm i ngjarjeve duhet parë nga ky prizem. Këtu fillon edhe historia e "Europës". Organizimet fisnore, ngritjet e paprituna të individëve të fuqishëm, megjithëse pjesërisht të romanizueme, nuk kanë qenë në gjendje me hedhë bazat e "nji shoqnie të qytetnueme", përsa kohë që barbarizmi në Europe ishte nji fenomen i përhapun. Ndërkaq, në botën jashtë "Europës" - Konstantinopoja. Kordoba, Bagdadi - me trashëgimin bizantin e arab kishin krijue "shtete" dhe qytenime që kalonin shumë sukseset e "Europës". Asnji shkollë mendimi ose universitet nuk ishte në naltësinë e arabëve, qoftë në Spanjë, qoftë në Lindjen e Mesme.

Në këtë gjendje të ulët zhvillimi, fuqia e madhe efektive që u trashëgue nga perandoritë e së kaluemes - ajo e Karlit të Madh, e mbretënve anglezë, gjermanë, spanjollë, - mbeti ajo e Kishës Katolike Apostolike të Romës, dhe ma pak të fuqishëm protestanët dhe kishat e tyne. "Nëpër të gjithë Europën perëndimore, ipeshkevit - shpesh herë bij të familjeve me influencë, me pasuni dhe lidhje të fuqishme që i mbronin - ishin figura kyçe në çështjet lokale, e morën përsipër detyra që ma parë i takonin zyrtarëve perandorakë. Kisha, pak nga pak, veshi rroben më të cilen veshej Roma shekuj ma parë - qytetnimin. Vija dalluese në mes të krishtenimit e paganizmit ka qenë gjithashtu edhe vija që ndante qytetnimin romak dhe barbarizmin." (J.M.Roberts, 237)

Nga të gjithë ipeshkevijt, ma i randësishmi dhe ma i fuqishmi u ba ai i Romës - i njohun si Papa i Romës. Arsyet për nji zhvillim të këtillë janë të njohuna: disa nga kryesorët janë prania e eshtnave të martirit Shën Pjetër, pa dyshim edhe fakti se Roma ka qenë për shekuj kryeqyteti i republikës dhe perandorisë romake me nji trashëgim të pakrahasueshëm. Me shkatërrimin e administratës së "perandorisë", ipeshkevijt morën përsipër edhe funksionet shtetnore, tue ruejtë gjuhën e shkrueme latine si gjuhë zyrtare. Për ma tepër, diplomacia papnore ndihmoi formimin e mbretnive kristiane që u ngritën me ramjen e barbarizmit në Europë. "Perandori" legjitimohej vetëm me kunorëzimin nga Papa i Romës.

Gjatë këtij transformimi, Kisha Katolike e Romës, megjithë lëshimet e herëpashershme, ruejti dy aspekte themelore:

a) dënimin e hakmarrjes si barbarizëm e zëvendësimin me "dashuni për të afërmin".

b) mbrojtjen e parimit të martesës së krishtenë, monogaminë, qendrime që mbahen edhe sot.

Njena sillte paqen, tjetra pagëzonte familjen si berthamën e shoqnisë.

Procesi i konvertimit të popujve "barbarë" dhe qendrimi i "Kishës" përfunduen me sukses në përpjekjen "me qytetnue" dhe si rrjedhim, me dalë në skenë si "europiane të qytetnueme" me identitet kontinental. Në nji Europë të këtillë, dimensionet fetare ishin të pakundërshtueshme dhe depërtuen në të gjithë jetën e shoqnisë së re. Asht kjo "Europë" që celebrohet me ndërtimin e katedralevet gotike, si dhe në art me pikturë e skulpturë.

Në sferën shoqnore, themelimi i qyteteve, zhvillimi i industrisë lokale dhe i tregëtisë, veprimtaria kulturore e zbulimi i shtypshkronjës filluen të krijojnë sensin e "bashkësisë" qenien "popull", si dhe nevojën e paevitueshme për nji organizim shtetnor. Ky grumbullim zhvilloi edhe ngritjen e "shtetit", ndjenjen e "kombësisë", të qenies pjesë e nji "kombi" të veçantë me interesa dhe aspiracione të veçanta. Asht lindja e "nacionalizmit" - francez, anglez, gjerman, spanjoll, portugez, holandez, danez, suedez, irlandez etj.

Historikisht, kombet janë zhvillue ma shpejt sa herë që kanë qenë të përfshime në nji shtet të organizuem dhe me sistemin monarkist. Megjithatë, prirja e "Monarkëve" për rritje territoriale kombëtare me dhunë ka shkaktue luftat e vazhdueshme. "Kombet europiane u formuen nga popuj që u treguen mjaft të fortë me qendrue së bashku, si dhe shpesh herë, nga detyrimi i bashkimit për rezistencë kundër invadimit të huej." (J.M.Roberts, 271)

*

Në Lindje, sundimi i Bizantit (afers. 527-l453) krijoi nji "krishtënim" të ndryshëm nga ai i Romës, sidomos me perandorin ilirian Justiniani i Madh. Në Lindje, perandori ishte i mveshun edhe me rroben e "supremacisë fetare" edhe në subjektet me landë fetare. Menjëfjalë, ishte nji udhëheqës laik dhe fetar (caesaro-papism), që shikohej si nën-mbret i Zotit mbi tokë. Ndërsa Perëndimi nuk lejoi autoritetin fetar me kalue në duert e "sundimtarit", tue sigurue që vetëm Kisha të kishte fjalën e fundit, sepse ajo i detyrohej vetëm Zotit, nji forcë jashtë-tokësore, prandej superiore.

Për arsye të pozitës së Bizantit, zyrtarët e Kishës flitnin greqisht, megjithë shoqninë multi-raciale të Perandorisë. Humbja e ndikimit të antikitetit grek dhe atij të Europës perëndimore, shkaktuen adoptimin e shumë formave aziatike në Ballkan, nji trashëgim që ndjehet edhe sot në këtë gadishull. Forma fetare e këtij zhvillimi u quejt "ortodoksizëm", nji formë e ndryshme nga "katolicizmi" perëndimor.

"Asnji klerik ortodoks nuk kishte randësinë e Papës së Romës. Patriarku i Konstantinopojës, udhëheqës kishtar i pranuem në Kishen lindore mbas shekullit VII, ishte në praktikë i emnuem nga Perandori, dhe si ‘shpërblim' jepte bekimet e Kishës në ceremoninë e kunorëzimit të Perandorit." (J.M.Roberts,173) Klerikët u lejuen të martohen, tue i paraqite ata si pjesë e shoqnisë laike dhe tue i lejue murgjët e monastireve të tërhiqen nga "jeta" për lutje, meditacion e vetëdisiplinim.

Mbas Koncilit të vitit l054 dhe skizmes që rezultoi, ndamja deri atëherë teorike në mes të dy kishave (katolike e ortodokse), u ba ma e theksueme çdo ditë e ma shum

*

Përsëri në Lindje doli në skenë edhe nji fe e re, Islamizmi, që predikoi "vëllaznimin e besimtareve" (ummi) kudo që ata jetojnë. Që nga fillimi, "…theksi i vumë mbi randësinë supreme të vëllaznimit në mes të besimtarëve, kishte karakter subversiv, gjithashtu sepse sfidonte besnikërinë që kërkojshin fiset" (J.M.Roberts,179), dhe ma vonë kombet. Po lindte nji bashkësi e re shoqnore, e cila me zhvillimin e hovshëm të saj do të sillte qytetnimin e ri islam.

Në kundërshtim me krishtenimin, islamizmi u tregue nji forcë për pushtime tokësore me ndërmarrje ushtarake. Ekspeditat arabe pushtuen Afrikën e Veriut, e të gjithë Lindjen e Mesme. Në Europë, arabët pushtuen Spanjen dhe gjysmën e Francës, deri në Tours e Poitiers (v. 732), pikërisht njiqind vjet mbas vdekjes së themeluesit, Muhamet. Këtu fillon edhe ngritja e qytenimit arab, dhe ramja ushtarake e tyne, njikohësisht, që na e interpretojmë si fitorja e pendës mbi shpaten.

Ramja e arabëve u shpejtue kryesisht nga dalja në skenë e nji fuqie të re që përqafoi islamizmin, por mori për vete lavdinë e ndërtimit të perandorisë: turqit osmanë. Kryqëzatat e Perëndimit për çlirimin e Jeruzalemit, dobësuen Bizantin dhe mundësuen ardhjen e osmanëve në Europë. Nji botë plot intriga si Bizanti nuk ishte në gjendje me përballue sulmin e ushtrisë ma të fortë të asaj kohe. Në vitin 1453, Konstantinopoja ra në duart e osmanëve, nji moment dramatik në historinë e Europës. "Kur erdhi lajmi i rënies, askush nuk e priste dhe krishtenimi mbeti me gojë hapet." (J.M.Roberts,198)

Rruga për pushtimin e Ballkanit ishte tashma e hapun dhe rreziku i invadimit të Europës ishte iminent. Disa vende, si Bosnia, pranuen islamizmin në mënyrë masive, ndërsa vende të tjera si Hungaria, Serbia, Bullgaria dhe Arbenia e kundershtuen me suksese jo të barabarta. Por efektet e pushtimit, islamizimit dhe qendrimit anti-kristian të pushtuesve osmane, krijuen nji reaksion të fortë, koshient e të vazhdueshëm. Krishtenimi në Ballkan u ba forca udhëheqëse e rezistencës, që lindi idenë e kombësisë - si bashkësi e dallueme nga pushtuesi - dhe format e para të nacionalizmit në Ballkan. Në krye të kësaj lëvizjeje proto-nacionaliste qendronin kleri katolik e ortodoks. Megjithatë, për arsye të qendrimit barbar të kryqëzatave katolike europiane gjatë qendrimit tyne në Bizant, e veçanërisht grabitjes së pa fre të Konstantinopojës (l204), ndasia fetare e dy kishave u ba e plotë dhe mori tone politike. "Better Turks than Franks " (Ma mirë turqit se francezët (katolike).

Bizanti ftoi osmanët myslimanë të luftojnë kundër princave të krishtenë ballkanas. Këta të fundit ftuen osmanët myslimanë të luftojnë kundër rivalëve të tyne të krishtenë.

Mbretërit e Serbisë, Bullgarisë dhe të Bizantit u komprometuen me martesat e bijave dhe motrave e tyne me Sulltanin. Gjithçka ishte e kalbun në themel, ndërsa fuqia ushtarake turke kishte arritë kulmin. "Vetë Ballkani u shndërrue në nji teatër lufte, ku ushtarët e krishtenë luftuen vazhdimisht për turqit" (Kinross,49). Në luftën e Konjes (Anadoll), me l387, armata turke përbahej nga ushtarë të krishtenë serbë, grekë e bullgarë.

*

Më l380 turqit hynë në Shqipni… "me thirrjen e princërve vendas që kërkonin ndihmën e turqëve me luftue anmiqt e tyne."(Kinross,54) Më l385, mbreti i mundun Lazar i Serbisë detyrohet me njohë Sulltanin dhe me pague tribut në të holla bashkë me nji kontingjent ushtarësh. Ma heret, që më l335, princët europiane kishin fillue marreveshjet me turqit, me qellim që të mbronin tregtinë e qendrave të tyne në Ballkan. Raguza, Venediku e Gjenova braktisën perandorin bizantin e lidhen traktate me perandorinë otomane.

Në nji përpjekje me pushtue Ballkanin, Sulltan Murati I u ndesh me forcat e koalicionit kristian - serbe, boshnjake, shqiptare, bullgare, vllahe dhe hungareze - nën komanden e mbretit Lazar të Serbisë, në Fushë Dardani (v. l389). Koalicioni humbi luften dhe serbët pavarësinë , tue zbritë në rangun e nji shteti vasal. Me fitoret e reja, perandoria osmane hodhi faren e nji shoqnie shumëkombëshe, me besime të ndryshme dhe me nji numër të madh gjuhësh. Njohës i mirë i psikologjisë ballkanase, Sulltan Murati pushoi persekutimin e të krishtenëve dhe konvertimin me forcë të popullsisë në islamizëm. Patriarku serb ruejti prerogativat themelore në kryemjen e funksionit të tij - ashtu siç kishte ba Sulltani me Patrikun grek mbas ramjes së Konstantinopojës, i cili, "… në nji letër drejtue Papës, më l485, pohonte se Sulltani i kishte lanë Kishës liri të plotë veprimi." (Kinross,59)

Ky trajtim mundësoi të krishtenët e perandorisë osmane të ngrihen në pozitat ma të nalta shtetnore. Por, me drejtuesit ma të naltë të Kishave greke e serbe si aleate të privilegjueme të Sulltanit, Papa i Romës mbetej vetëm në skenë si anmik kryesor i osmanëve dhe si organizator i rezistencës efektive kundër turqëve në Ballkan. Ndërkaq, demografia e Ballkanit filloi të ndryshojë me ardhjen e kolonive myslimane në gadishull dhe vendosjen e tyne në shum qendra banimi të tokës së okupueme. Nji humbje e dytë dhe e randë e mbretit hungarez Sigismund në Nikopojë, shënoi triumfin e plotë të osmanëve në Ballkan, pjesërisht me ndihmen e serbëve.

Kisha ortodokse serbe shikonte vetën përherë si nji institucion kombetar, si qendra shpirtnore e popullsisë, që fliste serbisht dhe ruente besimin ortodoks. Edhe vetë ekzistenca e saj, që në vjetin l557, u konfirmue me dekretet e Portës së Naltë Otomane, e cila rivendosi Patriarkatin serb, si nji kompromis të arritun në mes të dy vëllazënve: kryeviziri Mehmet Sokollu ishte nji serb i konvertuem që arriti të bahej kryeministër i perandorise turke, ndërsa vëllai i tij, Makarije Sokoloviq, i cili kishte ruejtë ortodoksizmin, u kunorëzue si Patriarku i Serbisë.

Mbas vdekjes së perandorit gjerman e hungarez Sigismund, më l437, u rindez tek hungarezët dëshira për hakmarrje kundër osmanëve. Nga rradhët hungareze doli nji fisnik, Gjon Huniadi, i destinuem me u ba hero kombëtar. Për mungesë ndihme nga Europa, Huniadi u mbeshtet në përkrahjen që gjeti tek Papa i Romës, tek serbët, shqiptarët, boshnjakët, e bullgarët. Më l443, forcat e koalicionit hungarez munden ushtrinë turke, e pushtuen Nishin. Kjo humbje turke i atribuohet, pjesërisht, largimit të shqiptarit Gjergj Kastrioti Skenderbeu nga fusha e betejës, e kthimit të tij në Krujë. Ma vonë, hungarezët u mundën e Sulltan Murati I nënshkroi paqen në Szeged (Hungari), ku njihte në mes tjerash, nji autonomi të gjanë jashtë sundimit turk për Serbinë e Vllahinë. Turqit kishin tashti dorë të lirë me veprue në Shqipni, Greqi e Bullgari. Më l444, Murati abdikoi në favor të djalit, Bajazit.

*

Në këtë atmosferë zjarri, lindi, u rrit, dhe luftoi Gjergj Kastrioti Skenderbeu. Në betejën e vitit l082, normanët fituen Durrësin dhe u shpërndanë në mbrendësi të vendit. Asht koha e kryqëzatave që dobësuen Bizantin. Në ketë situatë të re linden dy shtetet arbnore: Arbnia dhe Epiri. Më l272, ushtritë e mbretit të Anxhuinëve invaduen Shqipninë, e quejten atë "Mbretnia e Shqipnisë" dhe mbreti Karl u quejt "Mbret i Shqipnisë". Asht ai që u dha titujt e fisnikëve feudalëve shqiptarë: Topia, Skuraj, Gropa, Arianiti, Jonima e të tjerë. Bashkë me anxhuinët erdhi edhe nji numër i madh klerikësh katolikë. Ishte vendosë që Shqipnia të mbetej e lidhun me Romen.

Pa kalue shum kohë, princët shqiptarë të lodhun nga pushtimi ngritën kokë dhe me ndihmen e Bizantit, nxorën anxhuinët jashtë. Kleri katolik u largue gjithashtu dhe u zëvendësue me peshkopët ortodoksë. Nji princ i ri, Tanush Topia, u revoltue përsëri në Shqipninë e Mesme. Ndërkaq, u formue Principata e Shkodrës në Veri, nën drejtimin e familjes Balsha, dhe në Jug Principata e Artës, nën drejtimin e familjes Shpata.

Familja Balsha u konvertue në katolicizëm, kërkoi dhe mori ndihmen e Papës dhe të Venedikut. Me forcat e reja ata munden ortodoksin Tanush Topia, dhe u banë zot të pjesës ma të madhe të Shqipnisë. Princi T.Topia u bani thirrje osmanëve për ndihmë. Paraqitja e osmanëve në Ballkan krijoi nji situate të re dhe shumë të rrezikshme. Me humbjen e luftës në Fushë Dardani, l389, princat shqiptarë mbeten pa mbrojtje. Më l430, princi i Krujës, Gjon Kastrioti u mund, por rezistenca kundër turqve osmanë vazhdoi e pandërpreme për të gjithë shekullin XV.

Kjo rezistencë u mbështet edhe nga faktori i ri: katolicizimi i Shqipnisë së Veriut, me l8 qendra ipeshkvnore, disa prej tyne, si ajo e Durrësit, me nji histori të pandërpreme që nga ditët e para të ungjillzimit nga apostujt Pal dhe Andre. Organizimi i Kishës Katolike përbani strukturen gati-shtetnore që mungonte. Çdo ipeshkëv ishte nji mbledhës ndihmash për luftëtarët, e sidomos për Skenderbeun. Çdo prift e çdo murg ishte nji qendër propagande. Si katolikë, ata ishin në gjendje me u lidhë me Perëndimin - me të cilin ndajshin gjuhen e shkrueme të përbashket, latinishten- dhe me kërkue ndihmë nga Perëndimi, sidomos nga Papa, Venediku dhe Mbretnia e Napolit.

Për ma tepër, nga pikpamja e strukturës shoqnore, Shqipnia ishte nji vend bujqësh të vegjël, por të lirë, e jo bujkrobësh, siç ishte rasti në tokat e dominueme nga Bizanti. Këta fshatarë e malësorë të lirë e guximtarë mbronin tokën e tyne (si krahinë dhe si pronë private), lirinë e tyne dhe ishin në gjendje me ushqye nji resistencë afatgjatë. Duke citue V. Makushev, F.S.Noli shkruen: "Nji shqiptar nuk mund të jetonte si nji skllav."(f. 8)

Më 1431-32, kryengritjet shqiptare të Gjergj Arianitit u filluen me përkrahjen e Selisë së Shenjtë. Fitorja e dytë e vitit l435, u përshëndet nga Papa Eugjeni IV dhe perandori gjerman Sigismund, si "fitore e krishtenimit". Historia tregon se në jetën kishtare e politike të vendit, vendimet e Koncilit të Ferraras-Itali (l438-39) paten nji efekt pozitiv në Shqipni. Prania e vetë Papës, Perandorit të Bizantit, e Patriarkut të Konstantinopojës dhe e shumë peshkopëve bizantinë e sllavë, si dhe nënshkrimi në korrik të vjetit 1439 "…i tekstit të bashkimit shpirtnor të dy kishave nën supremacinë e Papatit." (Historia, 395) tregoi randësinë e Koncilit dhe sidomos të afrimit në mes të dy kishave edhe në Shqipni. Në këtë Koncil "…lufta (kundër osmanëve) propagandohej si nji kryqëzatë e të krishtenëve kundër pushtuesit aziatik e besimit të tyne islam." (ibidem)

*

28 nandor 1443. Hymja e Gjergj Kastriotit, Skenderbeut në Krujë!

Kryengritja që u shkaktue si rrjedhim i ardhjes së Skenderbeut, "…hapi udhen e zhvillimit të vrullshëm të procesit të bashkimit politik dhe shpirtnor të banorëve të krahinave të ndryshme shqiptare." (Historia, 404) Ndërsa pritej që osmanët të drejtoheshin kundër Shqipnisë, mbas nënshkrimit të Traktatit të Paqes në Szeged (Hungari,l444), në mes të Sulltan Orhanit dhe mbretit Ladislav të Polonisë dhe Hungarisë katolike "…me inkurajimin e Papes dhe forcave të tjera anti-osmane, mbreti Ladislav e shkeli këtë traktat" (Historia, 406). Çdo gja tregonte ardhjen e nji ballafaqimi me osmanët. Kleri katolik u aktivizue. Garnizoni i Sopotnicës (Sfetigradit) drejtohej nga "prifti matjan Pjetër Perlati," (Historia, 411) Argjipeshkevi i Durrësit, Pal Engjëlli u ba krahu i djathtë i Skenderbeut.

Në ketë atmosferë të elektrifikueme nga zhvillimi i shpejtë i ngjarjeve dhe i rrezikut që kërcënohej, më 1444, u mblodh në Katedralen e Shën Gjergjit, Kuvendi i Lezhës, që u njoh edhe si "Kuvendi i Fisnikëve", dhe "…realizoi të parin bashkim të gjanë politik e ushtarak të vendit, në formen e nji aleance ndërmjet përfaqësuesve kryesorë të aristokracisë shqiptare." (Historia, 425) Të gjithë (këta fisnikë shqiptarë para Skenderbeut), pa përjashtim, iu drejtuen Papës tue kërkue mbrojtjen e tij, "… dhe Papët kanë qenë gjithëherë të lumtun me u ofrue atyne ndihmë." (Noli, 9) Noli shkon edhe nji hap ma larg: "Sukseset (e familjes Balsha) spjegohen në radhë të parë me faktin se ata këputen lidhjet e tyne me Kishen Ortodokse Greke dhe u bashkuen me Kishen Katolike Romake, më 1368, tue percaktue kështu identitetin e tyne me Shqipninë katolike romake."(ibidem)

Kështu që në shekullin XV, Skënderbeu u ba udhëheqës i nji Shqipnie pothuejse tanësisht katolike romake. Si rrjedhim, administrata e Skenderbeut filloi me kambë të mbarë, sepse pothuejse e gjithe Europa ishte katolike - me përjashtim të Rusisë dhe Ballkanit lindor e jugor - dhe qendrimi i vendosun i Skenderbeut kundër turqve tërhoqi vëmendjen europiane. Për ma tepër, Skenderbeu ishte nji aleat i vjetër i hungarezëve, nji tjetër qendër rezistencë katolike kundër turqëve.

Tue citue Johann Ph. Fallmerayer, Noli ofron këtë spjegim të pakonfirmuem nga historianët shqiptarë: "…Skenderbeu u revoltue haptas kundër Sulltanit…pushtoi Krujën, Sfetigradin dhe fortesat tjera (që i ishin mohue Skenderbeut nga Sulltani, S.R.) vrau myslimanët (e konvertuem) të vendit, sulmoi krahinat përqark që i mbante ende Sulltani dhe vjehrri i tij serb dhe u bashkue kështu me Kryqezaten kunder Islamit…" Kështu, Noli arrin në përfundimin se: "…nuk kishte asnji mundësi për nji kompromis me nji kryqtar të vendosun dhe fanatik si Skenderbeu." (Noli,42)

Për arritjen e nji marrëveshjeje, sidomos me familjen fisnike Dukagjini, punoi shumë ipeshkvi i Drishtit, simbas udhëzimeve të Papës, (Noli,50), ndërsa Papa Kalisti III u ba propagandisti ma i madh dhe përkrahësi ma i fortë i Skenderbeut. Për këtë, ai dërgoi Abatin e Santa Maria di Rotezo pranë Skenderbeut që të arrihej nji marrëveshje me Venedikun. Papa i ri, Piu II, kërcënoi me ekskomunikim të gjithë princët shqiptarë që nuk u bindeshin urdhnave të Skenderbeut. Dhe ma në fund, Argjipeshkevi i Durrësit, Pal Engjëlli, ndërhyni me sukses disa herë dhe pengoi luften civile në mes fisnikëve të Shqipnisë. Ndërkaq, Republika e Raguzës (sot Dubrovniku), me ndërhymjen e Vatikanit i siguroi Skënderbeut nji ndihmë për luftën e tij nga fondet e mbledhuna për kryqezaten e re në përgatitje.

Edhe Traktati i Paqes me Turqinë (27 prill 1463), nuk preku interesat e "…sovranitetit të Papës mbi Shqipninë" (Noli, 66) (Theksi im, S.R.), dhe Skenderbeu pranoi gatishmëninë e tij me i deklarue luftë Sulltanit, kurdoherë që Papa do të urdhnonte, dhe ashtu ngjau. Në nandor l463, Papa deklaroi kryqezatën kundër otomanëve. Princat shqiptarë ngurruen me u bashkue, por Argjipeshkevi i Durrësit i bindi ata të bashkoheshin me kryqëzaten. Si rrjedhim i nji marrëdhanieje të këtillë, "…Skenderbeu u prit në Romë me madhështi nga nji numër i madh ipeshkëvijsh dhe funksionarësh të Kishës së Romës." (Noli, 68) dhe më l464, do të kunorëzohej mbret i Shqipnisë nga Papa Pius II , që vdiq papritmas, nji e drejtë ekskluzive e kreut të Kishës Katolike Romane.

Pretendimi se "…shpartallimi prej Skenderbeut i lekundjeve dhe prirjeve separatiste…u ba faktor i randësishëm për ruejtjen dhe forcimin e pushtetit të tij mbi të gjitha viset e lira dhe krijimin e nji shteti të vetëm shqiptar", (Historia, 427) tingëllon ma shumë si nji gjykim i fenomeve të mesjetës në Shqipni me ngjyra dogmatike totalitare të ditëve tona. Asht krejt e mundshme që, "…aparati shtetëror (!) (qe) ishte i shtrirë në të gjitha viset e lira shqiptare dhe vepronte, sipas ndarjeve administrative të vendit, të cilat si kudo në mesjetë (theksi im, S.R.) ishin tradicionale si ndarje krahinore (princë dhe bajraktarë, S.R.) e kishtare (dioçezë dhe famulli, S.R.)," (Historia, 429) ka qenë i përbamë nga dhe nën kontrollin e plotë të hierarkisë kishtare katolike romane, ku çdo rreth kishte ipeshkvin dhe çdo katund priftin si autoritet kishtar e civil. Si shembull kemi afirmimin e Nolit, "…popullsia ishte e terrorizueme nga frika (e sulmit turk). Skenderbeu u detyrue të kërkojë ndihmën e të gjithë ipeshkvijve për frymëzimin e popullsisë me guxim dhe shpresë." (Noli, 43)

*

Me vdekjen e Skenderbeut, mundësia e invadimit të Italisë u rrit shumë. Në rrethimin e kështjellës së Rozafës (Shkodër 1474), thirrja e ushtarëve turq ishte "Roma! Roma!", thirrje që tregonte synimin e tyne. Mbas ramjes së Konstantinopojës, Roma, qendra e katoliçizmit botnor, mbetej anmiku i pareduktueshem. Si rrjedhim, interesimi i Romës për Shqipninë vazhdoi për nji kohë të gjatë. "Shqipnia vazhdoi me mbijetue me burrni, si bedeni i fundit në mes turqëve invadues dhe brigjeve të Dalmacisë e ishujve italianë." (Kinross,132) Kinross shkruen se simbas nji legjende, me vdekjen e Skenderbeut, Sulltan Mehmeti thirri: "Ma në fund Europa e Azia janë të miat tani. I mjeri krishtenim! Sot ka humbë shpaten dhe mburojen e tij."(f.133)

Menjihere mbas vdekjes së Skenderbeut, oferta e Senatit venedikas - e bame me ndërmjetësinë e Argjipeshkvit të Durrësit - me marrë përsipër të drejtën e mbrojtjes së kështjellave shqiptare, kishte kusht kryesor luftën e pandërpreme kundër osmanëve, luftë që do të siguronte përkrahjen e Romës, përsa kohë që shqiptarët do të mbeteshin besimtarë të Kishës Katolike Romake.

Përfundimi se Gjergj Kastrioti-Skenderbeu personifikon nji epokë të tërë të historisë kombëtare të shqiptarëve, "…për mbrojtjen e tokës, të pasurisë dhe të lirisë, "(Historia, 490) asht i thjeshtësuem dhe jo i plotë, sepse lë jashtë elementin thelbësor, mbrojtjen e fesë. Noli asht ma kambëngulës: " ‘Kampioni i Krishtenimit', ai luftoi kryesisht nën urdhërat direktë të Papëve të ndryshëm dhe vetëm rastësisht nën urdhnat e Fuqive të tjera, edhe këtê vetëm kur kishte autorizimin e Papëve për nji qendrim të këtillë. Vetë Papa Piu II shkruen: "Ai (Skenderbeu) konsumoi gjithë jetën e vet tue luftue për kauzen e krishtenë."(Noli,74) (Georgius Scanderbechius…qui aetatem paene omnem in armis pro Christi nomine consumpsit…" Pius II. Europe and Asia, ch.xv, p.338). Shton Lord Kinross: "Skenderbeu shihej si nji hero pothuejse legjendar nga Perëndimi i krishtenë".(32)

*

Gjergj Kastrioti Skenderbeu njihet si "burrë shteti dhe udhëheqës ushtarak i shquar,…i pari themelues i shtetit të pavarur shqiptar." (Historia, 491) që nga ditët e lavdishme të mbretnive iliriane të shekujve III dhe II p.K.. Por "shteti i pavarur shqiptar" i Skenderbeut, ashtu siç ka qenë rasti edhe me Ladislavin e Polonisë dhe Huniadin e Hungarisë katolike, që jetuen në të njëjten epokë, ka qenë i mbeshtetun nga e gjithë bota katolike e asaj kohe dhe ka shërbye interesat e asaj bote - ashtu siç janë projektue nga Papa i Romës - në nji përpjekje vigane me pengue përparimin e osmanëve në Europë. "Ushtar i Krishtit", "Mbrojtës i Europës", në nji Shqipni që në shekulin XV ishte pothuejse e gjitha katolike, Gjergj Kastrioti Skenderbeu ka gjetë në katolicizëm unitetin që mungonte në shoqninë shqiptare për me formue nji "shtet". Noli e përcakton me mjeshtri faktin se "Feja (katolike) shërbeu gjithashtu edhe si nji hallkë për lidhjen me botën e Perëndimit."(8) Në ato vite të devocionit të thellë fetar, "Feja ishte vetë qëllimi i jetës!" (J.M.Roberts, l77)

Bashkimi politik i Arbnisë mesjetare nga nji varg zotnimesh të princëve rivalë - ndoshta merita ma e madhe e Skenderbeut! - u arrit, për mendimin tonë, në sajë të gjuhës së folun e të përbashkët shqipe, që dalloi shqiptarët nga fqinjët, të devocionit fetar kristian (katolik e ortodoks) të popullsisë vendase, dhe sidomos në sajë të dashunisë proverbiale të shqiptarëve për "nji atdhe të lirë", koncept i papërcaktuem mirë, por që padyshim nënkupton "krahinë e lirë për të gjithë, dhe pronë e lirë për secilin", nji karakteristikë që ruhet ende edhe në ditët tona.

Për ne, breznitë e mavonëshme, trashëgimia ma e madhe e heroit tonë, asht ajo që prof. S. Skendi e përcaktonte: "Nji nxitje për ringjalljen kombëtare të shqiptarëve ka qenë glorifikimi i Skenderbeut dhe kohëve të tij…Tek Skenderbeu ata panë heroin e tyne kombëtar. Muslimanët harruen qe ai kishte luftue kundër turqëve si nji i krishtenë. Ajo që kishte randesi ishte se ai kishte qenë prej gjaku shqiptar dhe kishte mbrojtë vendin e vet…Skenderbeu u ba simboli i bashkimit, pavarësisht nga besimi fetar, dhe u krijue kështu legjenda e Skenderbeut…"(471) "Në shekullin XVI, atëherë kur Francën po e shkretonin luftrat fetare, Skenderbeu merret si shembull i bashkimit kombëtar." (Jaka,313)

Legjenda e Skenderbeut shërben edhe sot si trashëgim për themelimin e nji shoqnie tolerante fetare tradicionale, që karakterizon shqiptarët edhe në këto ditë të pasioneve të shfrenueme e shkatërrimtare fetare.

City University of New York
Gusht, 2004.


Bibliografi:

1. Akademia e Shkencave e Shqiperise. Instituti i Historise, Historia e Popullit Shqiptar, I, Botime toena:Tirane, 2002.

2 . Bishop Fan Stylian Noli: George Castrioti Scanderbeg (1404-1468). International Universities Press, New York: N.Y., l947.

3. Ymer Jaka: Skenderbeu ne historiografinë frenge. Istituti Albanologjik i Prishtines: Prishtinë, 2001.

4. Lord Kinross: The Ottoman Centuries. The Rise and Fall of the Turkish Empire. William Morrow.Co. Inc: New York, 1977.

5. J.M.Roberts: A Concise History of the World. New York: Oxford Univers.Press, 1995.

© Phoenix - Qendra e Studimeve Shqiptare "Ernest Koliqi" Shkodër & Bashkimi Katolik i Publicistëve Shqiptarë
Riprodhimi dhe shpërndarja vetëm me lejen e redaksisë.
www.phoenix-shkodra.de

***Lusim moderatorin perkates, qe kjo teme e re VITI I SKENDERBEUT
te vehet ne ngjites ne kete dritare!

Nderime!

Odise

[King_Gentius]

http://www.euskalnet.net/olisa/obras/10_1.jpg

http://www.euskalnet.net/olisa/obras/11.jpg

http://www.euskalnet.net/olisa/punime.htm

[King_Gentius]

http://www.euskalnet.net/olisa/obras/12.jpg

http://www.euskalnet.net/olisa/obras/7.jpg

[Portokalli]

Gjergjë Kastrioti, hero i kombit Shqiptare qe i beri balle me decenje virusit infektues oriental me ndihmen e nje ushtrie te thjeshte, ne numer shume te vogel dhe me nje armatin shume te thjeshte, ne krahasim me sektet orientale, eshte "Mbreti yne", emri i te cilit asaj kohe u be i njohur ane e mbane planetit, dhe i cili me fuqine dhe trimerine e tije te pathyeshme qe tregoje ne shume beteja kunder sekteve otomano-islame, befasoj dhe la me goje hapur shume mbreter dhe vende te ndryshme ne Evrope dhe Bote gjate asaj kohe, perkunder sulmeve te parreshtura te barbareve otomano-islam.
Une mendoje qe ne Shqiptaret duhet ta adhurojme heroin tone si nje "Profet" te derguar nga Zoti, i cili kishte nje fuqi mbinatyrore dhe toka nen kembe j'u dridhej armiqeve kur ndegjonin emrin e tije dhe shihnin shpaten e tije. Nuk besoje qe Gjergji ka qene nje njeri i thjesht si ne e te kete gjithe ate forc sa te ju rrezistoje hordhive orientale me decenje te cilet ishin ne numer shumefish me te madhe.
Une jame i bindur se Gjergji ka pase fuqi mbinatyrore - edhe pse fizikisht ka pasur pamjen si te tjeret - se ndryshe nuk mund t'i rrezistonte nje ushtrije qindramijera gjakepiresash! Kete e arrijne vetem ata qe kane fuqi hyjnore dhe e drejta qendron ne anen e tyre.
Gjergji, si kaloras shpetimtare i shqiptareve dhe mbrojtes i prones se Arberit eshte Ai i cili e meriton te quhet "Profet", sepse luftoj per te drejtat e shqiptareve dhe me fuqin hyjenore qe zotronte arrtiti t'i bashkoje shqiptaret nen nje ombrelle kunder se keqes orientale, gje te cilen nga ai shekull e deri me sot nuk arrti ta beje asnje udheheqes i yni.

Vllezer e motra, keto jene fakte te mjaftueshme se pse duhet te adhurohet Skenderbeu si Profet i yni e te heqim dore dhe te mos i adhurojme "Kalorasit" e huaj, te mos u besojme Kalorasve te huaj, te cilet e quajten veten Profet per t'i nenshtruar njerzit e pashkolle te mesjetes. Te mos i quajme dhe adhurojme si Profet ata qe luftuan dhe masakruan njerz te pafajshem me mijera kilometra larg vendlindes sone per interesat e tyre perverze.
Te heqim dore nga vrastaret tane te cilet na rrahen, na shtypen, na turperuan, na perdhunuan nenat, vajzat, motrat ne pranin tone, e sot "Shtepit e lutjes" mbajne emrin e po ketyre Kalorasve qe na pergjaken me shekuj.
[b]Sot lutemi ne shtepit qe mbajne emrin e Sulltanit dhe Muratit, nen themelet e te cilave gjenden eshtrat e mijerave bijeve dhe bijave me te mire/a shqiptare, te masakruar nga po kata qe gezojne te drejten te mbajne emrin e "Shtepis se Allahut".
Vlezer dhe motra, mos i bini mohit se vertetes, mos i harroni eterit tuaj fara e te cileve jemi te gjithe ne, mos hyni ne gjynah se ata jane paraardhsit tane e ne jemi pasardhesit e tyre, si te krishteret ashtu edhe te muslimanet!

Duke ju referu te vertetes e shoh shume te arsyeshme ta quajme Skenderbeun "Profet" e t'u ikim mashtrimeve orientale.

I falenderoje paraprakisht te gjitha ata qe do te inkuadrohen ne kete teme! Me intereson Mendimi juaj per kete ide me dobi per kombin shqiptare...................

[Zana_ch]

Gjergj Kastrioti



Shkeputur nga "Historia e Shqipnis" e Z. Tajar Zavalani
SKENDERBEU

I pari autor i jetëshkrimit të Skënderbeut ka qenë Martin Barleti, i cili jetonte në nji kohë me fatosin tonë kombëtar. Barleti ishte nji prift katolik nga Shkodra që pat rastin me njoftë disa nga prijësit luftarak t'asaj kohe, të cilët i kallzuen gjithçka dinin mbi trimnit dhe fitoret e të parit të tyne, Gjergj Kastriotit. Ai kishte pasë gjithashtu mundësin me studjue dokumentet zyrtare të arkivit të Venedikut, ku kishte shkue me jetue mbas pushtimit të Shkodrës prej Turqve. Biografin e Skënderbeut ai e shkrojti në gjuhën latine dhe e botoi në Romë në fillim të shekullit të XVI. Nji shekull ma vonë, G.
Bienuni, nji prift italian nga Brescia, gjeti nji tjetër biografi të Skënderbeut të shkrojtun prej nji auktori anonim prej Tivari, të cilin Imzot Fan Noli e pagësoi Tivarasi. Dorëshkrimi origjinal i veprës së Tivarasit, që mbante datën 1480, ka humbë përjetë dhe njifet vetëm nga referencat dhe citatat që përmban libri i Biemmit "Istoria di Giorgio Castrioto Scander-Begh. Nji burim i tretë origjinal mbi jetën e Skënderbeut asht Gjin Muzaka, i cili ishte nga familja sunduese feodale e Beratit dhe luftoi krahpërkrah me Skënderbeun. Ai jetoi në Shqipni edhe 11 vjet mbas vdekjes
së heroit t'onë dhe mandej u vendos në Napoli. Atje shkrojti "Historin dhe trashëgimin brez mbas brezi të familjes së Muzakëve", ku kallzon historin e Skënderbeut si nji gja që ka dishmue ai vet. Në shekullin e XIX, dijetarë të
kombësive të ndryshme, tue lanë menjianë veprat e shumta që ishin shkruejtë gjatë dy shekujve të maparshëm, u kthyen përsëri në burimet origjinale që ishin mbyllë në arkivat e Vatikanit, Venedikut, Raguzës dhe Stambollit. Zbulimet e tyne kanë shtie nji dritë të re mbi jetën dhe veprat e Skënderbeut. Disa e përmendin në vepra të përgjithëshme dhe fort të gjata që shkruejtën mbi shekullin e zaptimit të Balkanit nga Turqët. Disa të tjerë si Anglezi Clement Moors, Francezi Camille Paganel, Gjermani Z. Pisko, shkruejtën biografi të gjata të Skënderbeut. Por punën ma të madhe dhe ma të vlefshme e banë eruditët Thalloczy, Jireçek dhe Shufflay, të cilët mblodhën së bashku dhe botuen nji koleksion dokumentash që përbajnë nji vepër monumentale mbi Shqipnin e asaj kohe. Ma në fund, iu erdhi radha Shqiptarve. Mbas luftës së parë botnore, Imzot Fan
Noli botoi "Historin e Skënderbeut", e cila gëzoi menjiherë nji popularitet të jashtëzakonshëm dhe u mësue gadi përmendsh nga nxariësit e shkollave në atdheun e lirë. At Martin Sirdani mblodhi dhe botoi gojëdhanat e popullit mbi Skënderbeun. Më 1937 Thanas Gegaj i parashtroi niversitetit të Louvain në Belgjikë nji thezë doktorati në gjuhën frengjishte me titullin "L'Albanie et l'invasion turque au
XVëme siëcle". Kjo u botue në formë libri me shpenximet e Universitetit. Mbas luftës së dytë botnore, pikërisht më 1947, Fan Noli botoi nji histori të Skënderbeut në gjuhën anglishte. Kjo asht nji vepër shkencore e nji niveli shum të naltë,
sidomos për shënimet kritike mbi veprat e autorve të shumtë që kanë shkruejtë mbi Skënderbeun, ashtu edhe mbi personalitetet dhe ngjarjet historike që kanë pasë lidhje me epopën tonë kombëtare. Dobija ma e çmueshme e kësaj
vepre qëndron në orvatjen e auktorit me dallue faktet nga legjendat dhe paragjykimet. Mjerisht, tue dashtë me interpretue ngjarjet historike mbas theoris marksiste, Imzot Noli sikur mundohet me e futë Skënderbeun në kallëpin e nji shefi gueriljesh të kohës sonë. Nga ana tjetër tue dashtë me korrigjue nji tregim të Barletit që i duket i gabuem, ai jep nji versjon të tijën që prish ndoshta nji legjendë, por nuk
duket ma i bindëshëm. Sidoqoftë, unë nuk kam pasë, as mjetet, as kohën me i studjue vet burimet origjinale. Prandaj e them menjiherë se ky kapitull asht bazue në veprat e Imzot Fan Nolit dhe të Thanas Gegajt me farë pak shtesa ose ndryshime nga burime të tjera. Kthimi në Krujë Gjergj Kastrioti, që muer famë me mbiemrin Skënderbe, ishte djali ma i vogël i Gjon Kastriotit, kryetari i nji prej familjeve princore ma të fuqishme të Shqipnis së Mesme. Gjergj Kastrioti lindi në Mat më 1405, mbas biografis së Barletit, më 1412 mbas mendimit të Fan Nolit. Legjenda popullore, që u thur mbas gojëdhanës, thotë se e ama, Princesha Vojsava, kur priste fëmijën pa në andërr se i dha jetë nji dragoi që ishte i madh sa e tanë Shqipnija dhe përpinte Turqët me shumicë. Gjergji kishte, kur lindi, shenjën e nji shpatë në krahun e djathtë. Që i vogël ai tregoi nji interesim të çuditshëm për armët e luftës dhe i pëlqente me luejtë si ushtar me vllaznit dhe me djemt e tjerë të moshës së tij. Mbas disfatës që pësoi nga dora e Turqve më 1423, Gjon Kastrioti u detyrue me i dërgue Sulltanit si peng të katër djemt e tij. Barleti shkruen se Gjergji ishte vetëm 6 vjeç. Kurse shifrat që dhamë ma sipër tregojnë se duhet të kenë qenë 18, domethanë nji djal që kuptonte nga bota dhe që nuk mund të asimilohej* krejt në ambjentin e ri të Oborrit të Sulltanit. Biografët ma të vjetër janë dakord se Skënderbeu kaloi gadi 20 vjet si peng në duert e Turqve para kthimit të tij dramatik në Krujë më 1443. Domethanë se ishte nji burrë i pjekun 38 vjeç kur ngriti flamurin e luftës së shenjtë kundër shkelësit otoman. Tue shkelë zotimin që kishte dhanë, Sulltan MuratA i n detyroi të katër djemt e Kastriotit të pranojnë fën muhamedane. Mandej, iu ndërroi emnat tur quejtë Gjergjin Isqender-Bej, që u kthye shqip në Skënderbe. Ky asht një emën simbolik që iu dha Skënderbeut për kujtim të Lekës së Madh, tue qenë se nuk ekziston ndër emnat muslimane. Në oborrin e Sulltanit Skënderbeu u vue në shkollën e kadetve të Pallatit. Përveç truqishtes ai mësoi edhe disa gjuhë të tjea dhe sidomos italishten. Arti i luftës zgjoi interesimin e tij ma të madh. Porsa ishte në moshë me përdorë armët, ai u çque në lojnat ushtarake në mes të gjith vërsnikve të tij. Shpata ishte arma e tij ma e preferueme, dhe vrapimi maj kalit sporti që i pëlqente ma tepër. Nga pamja fizike ishte i gjatë, me nji trup të derdhun prej statuje, me sy që shkëlqenin nga gjallnija dhe zgjuetija dhe nji hijeshim burrnor të mahnitshëm. Sulltan Muratit i kishte ba përshtypje shkathtësia e tij mendore dhe mjeshtërija e përsosun në garat me armë. Ai e muer me simpathi dhe e la të jetonte, ndërsa vllaznit e tij duket se u mbytën në nji mënyrë që nuk dihet mirë. Skënderbeu u ba komandant kavalerije në ushtërin otomane dhe muer pjesë në disa luftra të Sulltanit n'Evropë dhe n'Azi. "Në rrethimin e nji fortese n'Anadoll, - shkruen Fan Noli, - Skënderbeu, si Leka i Madh, u ngjit majë murit, ngriti sanxhakun dhe hyni i pari në qytet". Mbas çdo spedite Skënderbeu kthehej ngadhnjyes dhe sillte n'Edrenë robër dhe plaçkë pa masë. Fama e tij rritej dita-ditës; ushtërija e adhuronte; komandantët e tjerë e kishin zili. Ndërsa Skënderbeu ishte në oborrin e Sulltanit, lufta kundër Turqve vazhdonte akoma në Shqipni. Sikur e pamë, më 1432, Andreja Topija korri nji fitore të madhe, e cila pat si pasojë nji kryengritje të
përgjithëshme prej Shkodre në Gjinokastër. Tri ushtëri të tjera që Sulltani dërgoi kundër Shqipnis tre vjet me radhë u shkatërruen dhe u kthyen në Edrenë pa e krye qëllimin. Suksesi ua shtoi guximin Shqiptarve, të cilët sulmuen garnizonin turk të Gjinokastrës. Atëherë Sulltani dërgoi nji ushtëri të zgjedhun ndën komandën e Isak Beut nga Shkupi. Shqiptarët u kapën në mes të dy zjarreve dhe pësuen nji disfatë të plotë. Megjithatë, orvatja e Turqve me zaptue Beratin me 1438' u përpoq në nji rezistencë shqiptare të pathyeshme. Duket sikur Gjon Kastrioti kishte qendrue larg këtyne luftrave tue respektue detyrimet që kishte marrë kundrejt Sulltanit. Prapseprap, kur vdiq në vitin 1443, Sulltan Murati nuk ia dijti për nder qëndrimin e tij korrekt dhe të paanshëm, por aneksoi menjiherë principatën e tij dhe
dërgoi nji guvernator turk në kështjellën e Krujës. Skënderbeu, i cili kishte mbetë si i vetnu trashëgimtar i shtëpis së Kastriotve, u helmue fort nga kjo pabesi. Ai u betue me vehte se nuk do të linte që kjo grabitje të kalonte pa dënim dhe se do të çkëpuste pronat e familjes nga thonjtë e uzurpatorit. Rastin e volitshëm për të prue betimin e tij në vend Skënderbeu e gjeti më 1443. Ai ishte tue marrë pjesë në nji speditë ushtarake drejtue kundër Kristianve t'Evropës, të primun prej Vojvodës së Hungaris, Jonash Hunjadi. Beteja ndërmjet të dy ushtërive u zhvillue në Konovicë afër Nishit. Skënderbeu, i cili komandonte nji krah të ushtëris turke, pushoi së luftuemi dhe Hunjadi duel fitues. Skënderbeu, i cili kishte ba mend me u kthye në atdhe për të lirue tokat arbnore, detyroi qatipin e Sulltanit me i dhanë nji ferman për guvernatorin e Krujës që t'i dorzonte kështjellën. Porsa mërrijti në Krujë, Gjergj Kastrioti u kthye në fen e të parve dhe proklamoi luftën e shenjtë kundër invaduesve muhamedan. Ky epizod dramatik i kthimit të Skënderbeut në Krujë, asht përshkrue në historin e Barletit dhe asht përjetsue në vjershën "Skanderbeg" të poetit amerikan Longfellow. Peshkop Fan Noli shpall se epizodi i kthimit të Skënderbeut në kështjellën historike asht pjella e imagjinatës së Barletit. Pikpamja e tij asht se, mbas kapitullimit të Gjon Kastriotit, Skënderbeu qëndroi pranë babës së tij dhe vetëm kohëmbaskohe shkonte me luftue për Sulltanin në krye të nji fuqije shqiptare. Kët thezë të rë Imzot Fan Noli e zhvillon në historin anglishte të Skënderbeut që botoi mbas lufte. Po të jet e vërtetë kjo, atëherë del se Skënderbeu nuk u muer peng nga Sulltan Murati. Kurse të gjith auktorët e asaj kohe thonë me siguri
se Skënderbeu kaloi disa yjet në oborrin e Sulltanit. Vet Fan Noli nuk e mohon drejtpërsëdrejti kët fakt. Them fakt, sepse përdryshe nuk shpjegohet se si Gjergj Kastrioti muer mbiemnin Isqender dhe titullin bej që ishte atëherë nji gradë në hjerarkin e ushtëris otomane. Nji tjetër pikë që mbetet e pashpjegueshme në thezën e Imzot N.olit asht se si Skënderbeu kaloi njizet vjet në Shqipni mbas mundjes së
Gjon Kastriotit dhe nuk muer pjesë në luftrat që u zhvilluen në tokën arbnore. 1 vetmi korrigjim me vënd që Fan Noli i ka ba historis së Barletit asht se, kur u muer peng nga Sulltani, Skënderbeu nuk ishte nji çilimi i vogël, por nji djal i rritun në
votrën atnore, i cili kishte kuptue tragjedin e atdheut të sulmuen dhe të mposhtun nga nji fuqi e huej. Asht rasti me theksue se qysh kur shkrojti historin e Skënderbeut në gjuhën amtare, Fan Noli u ba dishepulli i doktrinës së Karl Marksit. 1 hutuem nga enthuzjazmi për kët fë të rë politike dhe shoqnore, Peshkop Noli mundohet me futë historin në kallëpin e dogmave të thata marksiste mbi luftën e klasave, determinizmin ekonomik, etj. Në konceptin materialist të historis që predikojnë dishepujt e Marksit nuk ka vënd për
ndjenja patriotike dhe për heronj kombëtar, jeta e të cilve asht përzie me legjendë, mbasi për marksistët historin e bajnë "masat". Por derisa Imzot Noli nuk ep prova ma bindëse, na do të preferojmë kallzimin e Barletit mbi kthimin e Skënderbeut në Krujë.

Skënderbeu në mes të Turqve dhe Venedikut

Mbasi ngriti flamurin kuq e zi mbi kështjellën e Krujës dhe shpalli luftën e shenjtë kundër invaduesve mysliman, Skënderbeu shtini në dorë pikat e forta të principatës së Kastriotve ku Sulltani kishte vendosë garnizone ushtarake të
përhershme. Randësin ma të madhe në mes të tyne e kishte Stefigradi, në kufinin linduer të Shqipnisë, që shërbente si nji kullë vëshgimi për të diktue afrimin e ordhive anmike, të cilat aviteshin gjithnji nga ai drejtim. Të gjith Turqët dhe shqiptarët që ishin kthye muhamedanë u ftuen të pranojnë fen Kristjane. Ata që refuzuen Skënderbeu urdhnoi që të griheshin pa mëshirë. Kjo ishte e para gjakderdhje që i dha shkëndijë luftës 25 vjeçare që Skënderbeu bani kundër dy Sulltanve osmanlli. Nji valë e bujshme enthuzjasmi në tanë Shqipnin shoqnoi kthimin e Skënderbeut në Krujë. Fama e tij si nji prijës i madh ushtarak kishte ra në veshin e çdo Shqiptari, malcor a fusharak, i madh a i vogël, i pasun a i vorfën. Kjo ishte arma e tij ma e fortë, mbasi ai kuptonte se nji bashkim i ngushtë i të gjith Shqiptarve ishte i domosdoshëm për me iu ba ballë me sukses hyryshit të ordhive turke që nuk do të vonoheshin mbas gjith atyne që ndodhën. Gjergj Kastrioti iu bani nji thime të parve të kombit për të bashkue fuqit për nji qëllim dhe ndën nji komandë të vetme. Kushtrimi i tij u ndigjue dhe nji kuvend kombëtar u mblodh në Lezh, që ishte ndën sundimin e Venedikut. Në kuvënd muerën pjesë krenët e familjeve ma të fuqishme shqiptare, ndër të cilët ma të çquemit ishin: Pal Dugjakini, Pjetër Shpati, Gjergj Ballsha, Andrea Topija, Theodor Muzaka, ashtu edhe Stefan Cërnojeviç i Malit të Zi. Ata u mblodhën më 2 Mars 1444 në kathedralën e Shën Kollit dhe formuen Lidhjen e Princave Shqiptar, tue zgjedhë njizanit
Skënderbeun si kryekomandant. Çdo antar i Lidhjes rezervoi të drejtën me caktue numrin e ushtarve që do t'epte si kontribut drejt qëllimit të përbashkët. Ndërsa Skënderbeu kishte likuidue garnizonet turke në tokat e principatës së
Kastriotve, kështjella dhe qytete të tjerë të Shqipnis ndodheshin akoma ndën okupatën e anmikut. Kjo bahej simbas rregullave të luftës mesjetare, kur nji prijës
lokal, i cili kapitullonte përpara Sulltanit, detyrohej me pague nji haraç të përvitshëm, me i dhanë peng nji a ma tepër pjestarë të familjes së tij dhe me pranue vendosjen e nji garnizoni turk në nji qytet ose kështjellë të principatës së tij. Kur Gjergj Kastrioti proklamoi luftën e shenjtë kundër Sulltan Muratit, garnizone turke kishte në Vlonë, Kaninë, Gjinokastër, Berat dhe Elbasan. Ndërsa në Shqipni u organizuen fuqit për ndeshjen supreme me nji anmik që nuk dinte me u ndale, ne shtetet fqinj kishte marre fund gadi krejt çdo rezistence e orgamzueme Qysh me 1389, Serbia ishte ba nji provincje otomane me Despotin Gjergj Brankoviç si vasal te Sulltamt, te cilit i ishte dhane dy djem si peng dhe te bijen si grue Bullgaria kishte pushue me qene nji mbretni e pamvarun qysh me 1393, kur kryeqyteti i saj Ternova kishte ra ne duert e Turqve Stambolli vet ishte nji qytet gadi i rrethuem Nga Oborn i tij ne Edrene Sulltam i diktonte Perandont se çfare politike me ndjeke Kur perandon Jani i
Vin Paleologu zgjodhi si trashegimtar te nipin Kostandin, Sulltam u informue dhe çfaqi pelqimin e tij Kostandinit, i cili u ba Perandori i fundit i Bizantit, ishte ne at kohe Despoti i Morës, ku memzi po qendronte ne fuqi, ndersa po e sulmomn
Turqet nga nji ane dhe Princet latin te Greqis nga ana tjeter I vetmi udheheqes kristian qe luftonte kunder Turqve ishte Jan Hunjadi i Hungaris Ai kishte perkrah kandidaturen
e Mbretit Ladislav i III te Polonis, me qene edhe mbret i Hungaris Mbas instalimit te tij ne fronin e Shen Stefanit, Ladislavi kishte emnue Hunjadin Vojvode te Transilvanis dhe komandant te forteses se Belgradit Pikerisht gjate nji lufte te Hunjadit kunder Turqve, Skenderbeu gjeti rastin, sikunder e pame ma nalt, me u kthye kunder Sulltanit Boten Kristiane te Perendimit e perfaqesonte ne Shqipni Venediku qe okupcnte skelat e Tivarit, Ulqinit, Lezhes dhe Durresit Qysh diten e pare qe Turqet shkelen kambe n'Evrope, venedikasit filluen me ba nji politike me dy faqe mbas tradites se Dandolos, tue synue vetem e vetem interesat e tyne egoiste Qendrimi i Republikes se Shen-Markut gjate Kuvendit te Lleshit ilustron ma se mirit ket politike oportuniste qe kishte per parim me i a
duert kur punet shkonin keq Venedikasit lejuen qe Kuvendi te mbahej ne toke te tyne per te dhane pershtypjen se ishin ne favor te luftes kunder Turqve Ata derguen observues per
te pa se ç'u vendos gjate Kuvendit, por refuzuen me marre ndonji detyrim konkret per me lu ndihmue Shqiptarve Pa u trondite nga qendrimi i dyshimte i Venedikut, Skenderbeu u kthye ne Kruje dhe filloi menjehere pregatitjet ushtarake per sulmet nga lindja qe priteshin or'e çast Sulltan Murati e priti lajmin e "dezerhmit" te Skenderbeut si nji ofeze personale qe duhej ndeshkue pa vonese Ai ishte i bindun se nji spedite ushtarake nden komanden e gjeneralit te tij ma te zotin do te mjaftonte per te likuidue "rebelin Isqender" qe i kishte shpalle lufte me nji guxim te marre Ne Qershor te vitit 1444 nji ushtri turke prej 25 000 vetesh, shumica kalores, u nis nden gjeneralin Ali Pasha per me i dhane fund "rebelizmit" te Shqiptarve Por pa kalue shum kohe, Sulltan Murati muer
haberin se ushteria e Ali Pashes ishte sulmue befas dhe shpartallue nga trimat e Skenderbeut ne nji lugine te Dibres se Poshtme Beteja, sado e shkurte, kishte qene e rrepte tue i shkaktue anmikut 7000 te vrame Nga ana e Shqiptarve te vramit ishin afro 2000 dhe po ai numur te plagosumsh Si thote Barleti, ne at shesh lufte luanet u ndeshen me luane Kjo fitore e pare e Skenderbeut pati nji oshetime te
madhe ne mbare Evropen Knstiane Papa Eugjen i IV, Mbreti Ladislav i Hungans e Poloms dhe Duka i Burgonjes Filip le Bon e brohonten me enthuziasem NjI i derguem fuqiplote i Hungaris u nis per ne Kruje me lidhe nji aleance me mbretin pa kunore te Shqipnis. Rasti ma i pare per bashkepunim ne luftë të forcave kristiane u paraqit para mbarimit të vitit 1444. Jani Hunjadi dhe Mbreti Ladislav i III ishin tue luftue me Turqët në skelën Varna të Detit të Zi. Skënderbeu u ba gadi me u shkue në ndihmë aleatve të tij, mirpo Despoti i Sërbis, Gjergj Brankoviç, ndaloi kalimin e ushtëris shqiptare nëpër tokat e tij. Ai vuni si shkak armëpushimin për dhjet vjet që ishte nënshkrue në mes të Hungaris dhe Sulltanit në Czegedin më 12 Korrik 1444. Në bazë të atij traktati Murati i II i kishte njoftë si sundimtar në principatën e tij. Kurse i dërguemi i Papës Kardinal Cesarini e kishte bindë mbretin Ladislav me e shkelë armëpushimin. Atëhere Polonija dhe Hungarija i shpallën luftë Perandoris Otomane. Sulltan Murati, i cili ishte tërheqë nga jeta aktive, u kthye me
vrap në Edrenë dhe muer komandën e ushtëris turke. Beteja u zhvillue afër Varnës. Armata Kristiane pësoi nji disfatë dërrmuese dhe Kardinali Cesarini bashkë
me mbretin Ladislav mbetën të vramë në sheshin e betejës. 1 pikëlluem nga pamundësijë me mbajtë premtimin, Skënderbeu i dha nji mësim Despotit Brankoviç tue ba kërdin në tokat serbe pranë kufinit. Të vetnut në botën kristiane t'Evropës që e muerën me sy të keq fitoren e Skënderbeut qenë Venedikasit. Ata u trembën se mos Gjergj Kastrioti bahej prijës i gjith Kristianve të Perëndimit dhe kërcënonte ma tepër se vet Sulltani dallaverat dhe kombinacjonet* e tyre
tregtare jo shum të pastra. Për të evitue nji gja të tillë Doga i Venedikut filloi negocjata me Turqët për të shtie në dorë Vlonën dhe Gjinokastrën. Sikur nuk mjaftoi kjo, Venedikasit gjetën sebep nga një përleshje ndërmjet dy familjeve princore shqiptare për me i shpallë luftë Skënderbeut, i cili iu dha nji dackë të shëndoshë në betejën e Drinit më
23 Korrik 1448. Doge i banë apel Sulltanit, i cili dërgoi menjiherë nji armatë në Shqipni. Kësaj Skënderbeu ia ndreqi hesapin në gusht po t'atij viti. Nji paqe e mballosun u nënshkrue vitin tjetër, kurse për pak Venediku do të kishte humbë të gjitha posedimet e tij në Shqipni. Skënderbeu muer premtimin se Republika e Shën Markut do t'i paguente nji subvencjon të përvitshëm prej 1400 dukatë dhe nji hua prej 1500 dukatë për të marrë pjesë me Hunjadin në luftën kundër Turqve. Ky farë armëpushimi, jo shum i sigurtë, vazhdoi deri më 1463 kur Venediku vet ishte në luftë me Turqët dhe, tue pasë nevojë për krahun e pathyeshëm të Skënderbeut, vrapoi me firmue nji aleancë me të.

Aleanca me Mbretin e Napolit

Prej vitit 1444 e tutje Sulltani dërgoi mot për mot kundër Skënderbeut nji ushtëri turke ndën komandën e njanit apo tjetrit prej gjeneralve të tij ma të mirë. Te gjith u mundën me nji rregullsi të pagabueshme para se me mërrijtë deri në Krujë. Ma në fund, më 1450 Murati i II vendosi me u nisë vet në krye të ushtëris për me i hangër kryet këtij kapiteni të nji populli malcorësh që guxonte me i ba luftë sundimtarit ma të
fuqishëm t'asaj kohe. Kështu u ba rrethimi i parë i Krujës ndën komandën e vet Sulltanit të perandoris Otomane. Ai kishte prue me vehte metalin për të shkrie topa në
vënd. Gjylet treqind kilshe ranë si breshër kundër mureve të kështjellës, mbasi komandanti, kont Urani, refuzoi me përbuzje nji ultimatum* me u dorzue. Bombardimi i furishëm bani efektin dhe muri i kalas u çpue në nji vend. Yryshi i ushtëris turke me u futë mbrenda u ndal përpara murit të krahnorve shqiptare. Muej me radhë Sulltan Murati nxiti ushtarët e tij me zaptue reduktin e fundit të rezistencës shqiptare, por më kot. Turqët duhej të mbronin vehten nga sulmet e trimave të Skënderbeut që kishin zanë pozitë në malet përmbi kështjellën dhe nuk e linin anmikun të merrte frymë, të gruponte fuqit, të sillte ushtëri dhe material dhe të pregatiste mësymjen. Nërkaq, Venedikasit banin pare tue iu shitë Turqve ushqim dhe municjon. Në dëshpërim e sipër, Skënderbeu ofroi me iu dhanë Krujën po të vinin me i ndihmue atij në vend që me ndihmue anmikun. Por ata
thanë se tregtija me Turqët iu leverdiste ma tepër. Prapseprap ndihma e venedikasve nuk e shpëtoi Sulltanin nga disfata. Mbas pes muej orvatjesh të pafrytëshme Sulltan
Murati ngriti rrethimin e Krujës dhe u kthye në kryeqytetin e tij. "Kështu mbaroi, - shkruen Falmrayer, - akti i parë i tragjedis shqiptare". Tue ndjekë gjurma-gjurmës Turqët që po tërhiqeshin, Skënderbeu u kthye triumfalisht në Krujë. Ishte e para herë qysh prej kohës së Sulltan Osmanit, që nji ushtëri turke thyhej në luftë tue pasë në krye vet shefin e Perandoris. Skënderbeu muer famë si gjenerah ma i madh i botës kristiane. Ai kishte dalë fitues kundër nji ushtërije dhjet herë ma të madhe dhe që ishte pajosë me artilerin ma të mirë t'asaj kohe. Triumfi i Shqiptarve kishte kunorëzue
gjashtë vjet luftime të parreshtuna, por humbjet në njerëz ishin shum të mëdha. Me mija Shqiptarë ishin vra në luftë ose masakrue, shum krahina ishin shkretue nga anmiku që tërhiqej. Skënderbeu kishte nevojë të ngutëshme për ndihma, për me iu ba ballë sulmeve të tjerë që nuk kishin për të vonue. Pikërisht n'at kohë të kritikëshme disa nga pjestarët ma të fuqishëm të Lidhjes Shqiptare e lanë në baltë fatosin kombëtar, tue dezertue kush në Turqët, kush me Venedikasit. Vetëm pjestarët ma të ngushtë të familjes i qëndruen besnik Skënderbeut. Gjergj Kastriotit nuk i mbetej rrugë tjetër veçse me gjetë aleatë të tjerë jashtë Shqipnis. Ai iu drejtue Mbretit të Napolit, Alfonsit të V, i cili ishte anmik i Osmanllive dhe i Venedikut. Kësisoj, Italija e Jugut u përzie edhe nji herë në historin e Shqipnis. Në nji kapitull të maparshëm kallzova se si Papa Urban i IV ftoi të vëllan e mbretit të Francës, Karlin Anjou (Anzhu), me i shkue në ndihmë kundër mbretit të Siçiljes dhe Napolit, Manfred, që ishte prej shtëpis mbretnore gjermane Hohenstaufen. Në Kallnuer 1266, Papa Klement i IV, pasardhësi i Urbanit të IV, kunorzoi në Bazilikën* e Shën-Pjetrit Karlin Anjou si mbret të Siçiljes. Ai kishte ardhë n'Itali në krye të nji ushtërije franceze, e cila mundi forcat mercenare të Manfredit në betejën e Beneventos. Karli hyni triumfalisht në Napoli dhe u suell si nji zaptues pa shkrupulla kundrejt popullatës vendase. Anmiqsija kundër tij shkoi tue u shtue. Në Siçilje, që ishte qendra e rezistencës, u organizue nji komplot për të prue në fuqi nji nga nipat e mbretit Manfred. Ky ishte mbreti i Aragonës*, Don Pedro, i cili ishte martue me të bijën e trashëgimtaren e mbretit Manfred dhe ishte afrue me
Perandorin e Bizantit, Mihail Paleologun, kundër Karlit Anjou, i cili kishte dalë si eksponenti i dinanstis latine të Stambollit. Sikur e pamë ma nalt, Karli kishte marrë titullin Mbret i Shqiptarve dhe po gatitej me debarkue në Shqipni. Pikërisht në at kohë Don Pedro, me ndihmën financjare të Paleologut, kurdisi planin e nji spedite ushtarake kundër Siçiljes, mirpo para se flota aragonase të nisej prej Barçelonës, populli i Palermos bani vet nji kryengritje që njifet në histori si "Vesprat Siçiljane", mbasi ndodhi më 31 Mars 1282. Turma e Palermos u çue peshë tue pa nji grup francezësh që mundoheshin me rrëmbye nji nuse që shkonte në Kishën e Santo- Spirito, jashtë mureve të qytetit. Kupa e vuejtjeve dhe e poshtnimeve ishte mbushë deri në buzë. Ata që panë sqenën e keqpërdorimit të nji vajze të rë me duvak të bardhë bërtitën "vdekje Francezve". I gjith qyteti vrapoi si nji sahat i kurdisun, kështjella u zaptue dhe para mbarimit të
ditës 2000 francezët e Palermos ishin masakrue. Kryengritja u përhap në krahina dhe, me pushtimin e Messinës më 28 Prill, e gjith Siçilja ishte librue nga sundimi i huej. Tue pasë frikën e nji kundërsulmi hakmarrës të Karlit Anjou, Siçiljanët ftuen Don Pedron me marrë kunorën si trashëgimtar i Manfredit. N'at mes, i biri i madh i Don Pedros, Jaku, hypi në fronin e Aragonës, dhe ai dërgoi të vëllan Frederikun të mbretnonte në Siçilje. Dinastija Aragoneze mbajti vetëm kunorën e Siçiljes gjatë tanë nji shekulli, ndërsa dinastija e Karlit Anzhu vazhdonte me sundue mbretnin e Napolit. Më 1421 mbretnesha e Napolit, Joanna e II, e cila nuk kishte fëmijë, adoptoi si trashëgimtar rnbretin Alfons t'Aragonës dhe Siçiljes. Por ndën presjonin e Papës dhe të princave t'Italis, ajo ndërroi mendjen dhe preferoi Ludovikun e II-të të dinastis Angjevine. Mbasi ky i fundit vdiq para Joannës, ajo emnoi si trashëgimtar të fronit vllan e tij, Renë de Provence. Por mbreti Alfons i Aragonës vazhdoi me e quejtë vehten trashëgimtar të mbretnis së Napolit dhe, mbas vdekjes së Joannes, u nisë për me e shtie në dorë. Halli asht se,
tue dashtë me prue në vënd ambicjen e tij, Alfonsi ra në luftë me Genovezët, të cilët e zunë rob dhe e prunë në Milano. Filipi, Duka i Milanos, u bind nga argumentat e Alfonsit se ishte marrëzi për të me lidhë aleancë me Francezët për të prue dinastin Angjevine në krye të mbretnis së Napolit. Kështu që Filipi e la Alfonsin të lirë dhe e ndihmoi me vazhdue luftën. Kaluen gjashtë vjet lufte dhe përpjekjesh para se Alfonsi i V bashkoi përsëri mbretnit e Napolit dhe të Siçiljes ndën shpatën e tij. Ky ishte Alfons Shpirtmadhi, të cilit Skënderbeu iu drejtue për ndihmë mbas fitores së tij të kushtueshme kundër Sulltan Muratit. Nji traktat aleance u nënshkrue në Gaeta më 26 Mars 1451. Mbas sistemit feodal t'asaj kohe, Skënderbeu u proklamue sa për formë vasali i Alfonsit të V dhe u angazhue t'i paguente nji shumë të hollash vit për vit. Mbreti i Naplit, nga ana e tij, muer përsipër t'i dërgonte Lidhjes Shqiptare nji fuqi ushtarake të caktueme dhe ndihmë financjare për të vazhdue luftën kundër Osmanllive. Në krye të trupave aragoneze u emnue nji gjeneral luftëtar, i cili u vendos në Krujë. Traktatin e nënshkruen edhe princat shqiptar të tjerë dhe Lidhja e Lleshit u riorganizue me Skënderbeun si kryekomandant i kunorës së Aragonës, me nji pensjon prej 1500 dukatë në vit. Nji fuqi simbolike prej 100 ushtarësh katalanë zuni vend në kështjellën e Krujës dhe qëndroi atje deri mbas vdekjes së Skënderbeut. Mbas çdo fitoreje që korrte kundër Turqve, Skënderbeu i dërgonte Alfonsit nji pjesë të plaçkës që mbetej në duert e Shqiptarve, por asnji haraç në të holla. Traktati i Gaetas ishte sajue si guri themeltar i kryqëzatës kundër Sulltanit, tue ndjekë gjurmat e prijësit norman Robert Guiscard. Por kjo ndërmarrje dështoi dhe ushtërija aragoneze nuk debarkoi në Durrës. Skënderbeu vazhdoi të jet zot në tokën e vet dhe u trajtue nga mbreti i Napolit si aleat me të drejta të barabarta. Mjerisht, disa nga bashkëpuntorët ma të ngushtë të Skënderbeut e interpretuen traktatin e Gaetas si prammin e nji zgjedhe te huej. Intngat e anmikut nga Edrenja dhe te Venedikut shfrytzuen sa mujten ket vale pakenaqesije dhe Shqipnija u kercenue nga rrebeshi i vellavrasjes. Vendi i yne shpetoi nga kjo katastrofe* e tille me nderhymjen e Kryepeshkopit te Durresit Imzot Engjellit, i cili u ngarkue nga Papa Nikolla i V me pajtue grindjen ne mes te Shqiptarve. Viti 1451 u shenue me nji ngjarje te hareshme qe ishte martesa e Skenderbeut. Mbretnesha e Shqiptarve u ba Andronika ose Donika, e cila ishte e bija e Gjergj Arianitit, princit te Vlones dhe Kanines. Kjo mertese prum me vehte pajtimin e Skenderbeut me shtepin e Arianitve qe kishte marre anen e Venedikut mbas krizes se vitit 1450. Nusja pruni nji paje te çmueshme mbi te cilen auktoret e asaj kohe nuk japin hollesina. Martesa politike e Skenderbeut bani disa te pakenaqun ne mes te krenve Shqiptar, dhe sidomos te kater djemt' e Arianitit, nipin e Skenderbeut Hamze Kastriotin, i cili ishte rrite ne fë muhamedane, dhe parin e Dukagjinit. Kta te fundit, Venediku mundohej me i nxite me nji menyre ose me
nji tjeter, ta luftonin poziten e Gjergj Kastriotit si mbretin pa kunore te kombit Shqiptar. Kur u zbulue nji komplot per vrasien e Skenderbeut dhe dyshimi ra mbi Dukagjinet, Shqipnija ment u zhyte ne vllavrasje. Papa ngarkoi Peshkopin e Drishtit me prue pajtimin ne mes te pans shqiptare. Misjoni i tij u kunorzue me sukses kur Dukagjinet provuen se nuk kishin gisht ne komplot. Auktoret e vertete
te komplotit nuk u zbuluen kurr ose emnat e tyne nuk u shpallen botmsht.E vetemja disfate serjoze qe pesoi Skenderbeu gjate karrjeres se tij ngadhnjimtare ishte ne rrethimin e Beratit te okupuem nga nji garnizon i ushteris turke. NJI kontigjent napoletan prej 200 vetesh ishte dergue per te forcue ushtenn e Skenderbeut pre) 12 000 tnmash. Berati u rrethue nga te kater anet, u vune ne vepnm aparatet e atehershem per te rrafe muret e kalas dhe ma ne fund u çel nji vend per kalimin e ushteris. Komandanti i
garnizonit turk ofroi me u dorzue mbrenda 11 ditve po te mos i vinte den atehere ndonji ndihme nga jashte. Keshilli i luftes vendosi me e pranue ket dorzim me kushte. Skenderbeu la kampin e ushteris shqiptare dhe u nis per nji fushate tjeter. Kalimi i ditve te gjata pa asnji veprim çthun disiplinen ne radhet e kreshnikeve te Kastriotit. Kur, pa prite e pa kujtue, 40.000 kalores Turq nden komanden e Isa Bej Evrenozit plakosen ushterin shqiptare dhe grine me shpate sa muejten, tue mos lane gjalle as komandantin, Muzake Topija Si rezultat i kesaj katastrofe, filluen dezertimet ne anen e armikut. Ai qe shkaktoi idhnimin, dhe asht e vertete me thane, pikllimin ma te madh ishte Moisiu i Dibres, gienerali ma i afte i Gjergj Kastriotit. Bashke me Moisin, u hudhen me Turqet edhe Hamze Kastrioti dhe dy Dukagjinet. Gjergj Araniti shkoi me Venedikasit. Gjin Muzaka i shpjegon kto dezertime tue thane se Skenderbeu kishte fillue politiken e centralizimit te shtetit, tue aneksue krahinat qe ata sundomn ne baze te sistemit feodal Gjergj Kastriotin e detyruen rrethanat historike me ndjeke at politike, mbasi ishte e vetemja menyre per me iu ba balle sulmeve turke. Densa Shqipnija ishte e ndame ne principata te vogla autonome, Skenderbeu ishte ne rrezik qe te mbetej vetem ne diten ma te keqe. Urtesija dhe larkpamja e herojt tone te pavdekshem u provue aty per aty kur Moisi Dibrani marshoi kunder Shqipnis ne krye te nji ushterije turke, e cila u derrmue para se te shkelte ne token arbnore.

[Zana_ch]

Nuk e di nese eshte postuar me perpara, por ky link ka nje preview te nje dokumentari te prodhuar nga Illyria Entertainment Group

http://interface.audiovideoweb.com/lnk/ca25win25131/Illyria/Illyria.wmv/play.asx

[King_Gentius]

http://i14.photobucket.com/albums/a317/shkreli1/SKENDERBElexo-HONOURINGTHEALBANIANN.jpg


"Honoring the Albanian National Hero, Scanderbeg. Albanians at the tomb of Scanderbeg on his death day, January 17 1468." Drawn by R. Caton Woodville. Illustrated London News (1908).

[King_Gentius]

Reklame per nje film te vogel mbi Skenderbeun.

http://www.illyriaentertainment.com/scanderbeg.htm

http://www.albanianyouthaction.org.uk/i/logos/illyria_entertainment.jpg

[King_Gentius]

Filmi i plote i Skenderbeut (prodhimi 1953) tashme ne google:

http://video.google.com/videoplay?docid=6962253720392525785

[King_Gentius]

Statuje e Gjergj Kastriot Skenderbeut tashti edhe ne Michigan USA! Lexoni lajmin dhe shikoni foto nga ceremonia ne linku i meposhtem:

www.malesia.org

http://i4.photobucket.com/albums/y105/King_Gentius/Pics/OldPics/KastriotineMichigan.jpg

[Vin-Diesel]

Pershendetje juve !!

Per momentin gjindem ne wein, dhe nje dite shkova ne Muzeun shtetror te Austris!
Aty ne hyrje te Muzeut pash qe ishin edhe mjetet e Luftetarit Skenderbeu.
Aty gjindej Shpata, Rrobat edhe Kapelja...

Qka mendoni ju se a jan ato Mjete Luftarake ne nje Muezum te duhur,Apo duhet te jen ne ndonje Muzeumet Shqiptare!!Kujt i takon qe keto mjete ti kerkoj nga Austria dhe te dergohen ne vendlindjen e luftetarit Skenderbeu??

[Murgesha]

Përshëndetje Vin-diesel!

Këtë temën tuaj po e barti tek nënforumi kultura Kombëtare se atje e ka vendin.

Falemnderit në mirëkuptim.

Murgesha!

[Tomori]

Tashme dihet se nga objektet personale te Skenderbeut ne ditet tona kane arritur vetem dy shpata, nje perkrenare dhe nje liber uratash. Tre te parat ndodhen ne Muzeun Historik te Artit (Kunschistorisches Muzeum), ne Vjene kurse libri i uratave ne fondet e Shtepise Botuese "Shelley House" ne Celsi, Londer. Nder objektet e Vjenes perkrenarja eshte e njohur nga te gjithe. Eshte punuar me metal te bardhe me nje rrip (ruban) te lare ne ar. Ne maje te saj eshte vendosur nje koke dhie me brire punuar ne bronx, e lare gjithashtu ne ar. Ne pjesen e poshtme te saj, ka rreth e rrotull nje rrip bakri me nje mbishkrim prej gjashte rrokjesh, te ndare midis tyre me rozeta: IN * PE * RA * TO * RE * BT, qe do te thote: Jhezus Nazarenus * Principi Emathiae * Regi Albaniae * Terrori Osmanorum * Benedictat Te (Jezuj i Nazaretit te bekon ty Skenderbej, princ i Matit, Mbret i Shqiperise, Tmerri i osmanllinjve, Mbret i Epirit).




Një kopje në Shqipëri
Me porosi të qeverisë shqiptare të Ahmet Zogut , një kopje identike e përkrenares së Skënderbeut, punuar më 1937 nga një mjeshtër i talentuar austriak, ndodhet në Muzeun Historik të Tiranës.

[arton121]

Pershendetje juve !!

Per momentin gjindem ne wein, dhe nje dite shkova ne Muzeun shtetror te Austris!
Aty ne hyrje te Muzeut pash qe ishin edhe mjetet e Luftetarit Skenderbeu.
Aty gjindej Shpata, Rrobat edhe Kapelja...

Qka mendoni ju se a jan ato Mjete Luftarake ne nje Muezum te duhur,Apo duhet te jen ne ndonje Muzeumet Shqiptare!!Kujt i takon qe keto mjete ti kerkoj nga Austria dhe te dergohen ne vendlindjen e luftetarit Skenderbeu??

ma mir jan atje se fatkeqsisht ne shqiptart skemi kultur,shkoll te duhur e mjete per ti pasur ato ne shqipri...

[arber145]

te pershendes se pari Une them se duhet te jene ne Shqiperi ato mirepo ne anen tjeter me mire qe jane atje ne austri sepse me pas qene ne shqiperi deri tash ishin zhduk!!!

[Tomori]

te pershendes se pari Une them se duhet te jene ne Shqiperi ato mirepo ne anen tjeter me mire qe jane atje ne austri sepse me pas qene ne shqiperi deri tash ishin zhduk!!!
arber' si mendon se ishin zhduk..?!! mos je i dehur zotrote,,,,

[SoKoLi-i-Maleve]

I nderuar!
E keni fjalen per herojn tone Kombtar,(emri i te cilit asht) Gjergj Gjon Kastrioti / Skenderbeu ,apo ndoj tjeter

[SoKoLi-i-Maleve]

Ky asht Gjergj Gjon Kastrioti - Skenderbeu
http://www.youtube.com/watch?v=WgPO3jRbaeo&mode=related&search=

[King_Gentius]

http://youtube.com/watch?v=rVCPQScwd1U

[yllbardh]

"Ushtria”: Sa i rëndësishëm është viti përkujtimor i 600-vjetorit të lindjes së Gjergj Kastriotit - Skënderbeut për Shqipërinë?
Për herë të fundit një konferencë e madhe shkencore për Skënderbeun është zhvilluar në vitin 1968, me rastin e 500-vjetorit të vdekjes. Ajo konferencë ka qenë e rëndësishme dhe e organizuar me një përgjegjësi shkencore të admirueshme. Por, për rrethana historike-politike, ajo ka pasur edhe kufizime e mungesa. Në këtë konferencë, bie fjala, nuk ishte e mundur që të merrnin pjesë studiues të disa shkollave të albanologjisë, si shkolla ruse, shkolla britanike dhe ajo amerikane, shkolla kroate, përfaqësues të Selisë së Shenjtë dhe të institucioneve në varësi të saj (Biblioteca Apostolica Vaticana, Archivio Segretto Vaticana). Megjithatë, në atë 500-vjetor Papa Pali VI pati shkruar një enciklikë (letër të hapur) drejtuar gjithë shqiptarëve, në të cilën ndër të tjera thuhet: “Skënderbeu është biri famëmadh i një treve që ka pasur fatin të përfshihet në hapësirën e udhëtimeve apostolike të shën Palit dhe ndoshta të marrë pikërisht prej tij për herë të parë “lajmin e mirë”, Ungjillin. Shekulli i 15-të ka qenë për kombin shqiptar një prej kohërave më të rënda dhe njëherësh më të lavdishme të historisë së tij. Qendresa e shqiptarëve gjatë një 25 vjetëve u dëshmua sa këmbëngulëse aq dhe fitimtare, në trimëri e strategji, nën udhëheqjen e kryeprijësit të tyre Gjergj Kastrioti - Skënderbeu”. Këtë letër, përveçse “Osservatorio Romano”, e pati botuar shqip edhe Koliqi, në revistën “Shêjzat”, por në atë kohë as “Shêjzat”, as radio Vatikani, nuk mund të arrinin deri tek njerëzit shqiptarë. A do të tejkalohen në këtë jubile të dytë, jubile vitlindjeje, jubile të gëzuar, mangësitë dhe kufizimet objektive të konferencës së organizuar në vitin 1968? A do të ketë sivjet një letër papnore për 600-vjetorin e lindjes së Skënderbeut? E kam të vështirë për të dhënë një përgjigje pozitive. Tani liria nuk mungon, por mungojnë disa autoritete të larta të mendimit dhe dijes. Nuk janë më në këtë jetë Aleks Buda, Eqrem Çabej, Injac Zamputi. Madje nuk jam i sigurt nëse në veprimtaritë shkencore të këtij jubileu do të marrin pjesë përfaqësues të atyre shkollave albanologjike, dikur të refuzuara, që sapo i përmenda. Ajo që mund të thuhet në mënyrë të sigurt është se sot ka shumë nisma me karakter shkencor-përkujtimor, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në botë, që do të zhvillohen e realizohen pavarësisht se çfarë do të bëjnë bashkëvendësit e Gjergj Kastriotit. Shkrimtari italian Costanzo d’Agostino, njëherësh dhe një prej biografëve bashkëkohorë të Skënderbeut, ka një vit që kryeson një “Comitato di Cultura Europea”, të krijuar pikërisht për të detyruar autoritetet e vendit të tij që “Palazzo Scanderbeg” të kthehet në funksionin që përputhet me emrin (jo muze makaronash, sikurse është tani), në nderim të 600-vjetorit të lindjes. Një konferencë jubilare shkencore ndërkombëtare do të bëhet në fund të këtij viti nën kujdesin e Prof. Dr. Italo Costante Fortino në Universitetin e Napolit, departamenti i studimeve orientale. Dr. Bjoern Andersen, albanolog danez, në bashkëpunim me Bibliotekën Mbretërore të Danimarkës dhe me shumë dijetarë nga vendet nordike, midis të cilëve dhe etnologia Minna Jensen Skafe, ka propozuar një kalendar veprimtarish shkencore që zgjat dy vjet. Në Romë një redaksi e përbërë prej Tomaso Mrkonjic (kroat) dhe dy bashkëpunëtorët e tij shqiptarë Dr. Musa Ahmeti e Msc. Etleva Lala kanë përfunduar përgatitjen për botim të vëllimit të tretë të serisë së nisur nga Milan pl. Šufflay “Acta Albaniae”, që i përgjigjet periudhës 1403-1450. Nisma të tilla, përveçse në Prishtinë e në Shkup, janë bërë të ditura dhe po presin realizimin edhe në SHBA, në Kroaci, në Greqi, në Hungari. Ky ndërkombëtarizim i veprimtarive i përgjigjet përmasës së vetë figurës së Gjergj Kastriotit. Pjesëmarrja e studiuesve të huaj, qoftë edhe në këtë formë debati, në distancë, është një akt emancipues në mendësinë shqiptare. Në kohën e sotme nuk mjafton të dëgjosh vetveten. 600-vjetori i lindjes së Gjergj Kastriotit është një rast i shkëlqyer për të dëgjuar të tjerët, duke përfshirë dhe kundërshtarët e tezave të albanologjisë vendëse. Pa pjesëmarrjen e tjetrit ky jubile nuk mund të quhet i plotë. Dija shqiptare nuk mund të bëjë përpara pa kapërcyer hendekun historik të mbylljes së syve dhe veshëve për çka thonë e shkruajnë fqinjët, grekët e serbët, po edhe turqit republikanë (jo vetëm kronikanët osmanë). Rasti i 600-vjetorit vjen si një shans për t’u dhënë mundësi studiuesve për të bërë diçka më shumë, për të përfillur edhe ato shkolla e faktorë të cilët më 1968 munguan. Shkenca duhet të mësohet të dëgjojë pikëpamjen ndryshe, vështrimin e tjetrit. Ky jubile ka rëndësi të përveçme në radhë të parë sepse përkujtohet në kushtet e një shoqërie të hapur. Prej kohës kur u organizua kjo konferencë kanë kaluar rreth 40 vjet dhe pas një periudhe kaq të gjatë vjen çasti për të rikapitulluar përfundimet e arritura në dijen shkencore në lidhje me figurën e Skënderbeut.


A ka përplasje mendimesh në lidhje me figurën e Skënderbeut?
Me sa duket diskutimi për vendin e figurës së Gjergj Kastriotit në historinë e Shqipërisë nuk do të mbyllet kurrë. Eshtë krejt normale kur këto diskutime rifillojnë për shkak të fakteve të reja që dalin në dritë në diplomatikë dhe në dokumentalistikë. Por çështja ndërlikohet kur diskutimet rifillojnë për motive joshkencore. Dihet, për shembull, që në Universitetin e Tiranës këto vite janë mbrojtur teza doktoratash që kanë në thelbin e tyre pyetjen nëse shqiptarët kanë ditur ta zgjedhin drejt figurën strumbullar rreth së cilës kanë ndërtuar kështjellën e historisë së tyre. Thënë më thjesht, për herë të parë është vënë në dyshim nëse Skënderbeu shpreh identitetin historik të shqiptarëve dhe është shtruar pyetja nëse do të kishte qenë më mirë që arbërit, dhe pas tyre shqiptarët e sotëm, të kishin zgjedhur si hero-model Ballabanin. Sipas këtyre studiuesve, të cilët së fundmi jorastësisht kanë zgjuar dhe mendimin kritik të shkrimtarit I. Kadare, nëse arbërit do të kishin parapëlqyer Ballabanin dhe Shqipëria nuk do të kishte vendosur të luftonte me osmanët, atëherë vendi ndoshta do të ishte zhvilluar më shumë dhe fati i kombit shqiptar do të kishte marrë një rrjedhë më fatlume. Sipas këtyre dijetarëve, renegati i vërtetë në historinë e Shqipërisë nuk është Ballabani, por Skënderbeu, i cili, duke iu kundërvënë oborrit sulltanor, shkeli mbi shansin e vendit të tij, të cilin perandori e kishte me sy të mirë. Ky arsyetim të çon në përfundimin kontravers se qendresa që bëri Skënderbeu ishte e dëmshme për Shqipërinë. Në fakt, teza të tilla nuk janë krejt të reja. Në mbarim të luftës antifashiste, kur u shtrua problemi i ngritjes së një monumenti për Gjergj Kastriotin, ka pasur udhëheqës politikë, madje liberalë-reformatorë, të cilët, duke iu përmbajtur “parimit të vlerësimit klasor të figurave historike”, janë shprehur se “tek e fundit Skënderbeu një bej ka qenë”. Pavarsisht se kjo tezë së jashtmi duket për të qeshur, në dije ajo duhet marrë seriozisht, sepse ky është vetëm filimi, sikurse ndodh me të gjitha tezat e dyshimta, të cilat si hap i parë mbillen në shkencë përmes figurash ndërmjet shkencës dhe politikës dhe me kalimin e kohës zënë vend serioz e qendrojnë serbes ballë për ballë. Në kushtet e lirisë së kërkimit akedemik-universitar janë hapur edhe debate të tjera, pjesa më e madhe të zonës së para-shkencës, një prej të cilëve është nëse Skënderbeu duhet të quhet hero i gjithë shqiptarëve, të krishterë e myslimanë së bashku, apo vetëm hero i të krishterëve. Sido që kjo duket absurde, fakt është se debati është zhvilluar edhe prej njerëzish të shkencës. Pak më tej këtij debati gjendet një tjetër diskutim, nëse me nocionin “arbër” duhen kuptuar gjithë shqiptarët, apo vetëm ajo pjesë e tyre që refuzoi islamizimin, që rikthen në vëmendjen e dijes çështje të karakterizimit të identitetit historik të shqiptarëve, madje edhe të një fragmentarizimi të këtij identiteti. Këto vite jashtë vendit janë botuar studime monografike që veçojnë “tre identitete shqiptare”, sipas grupimit fetar të tyre. Autorët e këtyre studimeve nuk mund të qortohen nëse vetë dijetarët shqiptarë ndahen në vlerësimin e etnonimit “arbër” dhe të rolit konvergjent të figurës së Skënderbeut. Kryezot i arbërve, ai është i pari që arriti t’i bashkojë shqiptarët në një besëlidhje. Të gjitha këto janë shqetësime për albanologjinë, por shqetësimi më i madh është ai i “shembjes së miteve”, në emër të “emancipimit të popullit”. Të gjitha vendet ish-komuniste kaluan nëpër rrugën e vështirë të “shembjes së miteve”. Por asnjë popull nuk rrënon vetveten, duke shkulur referencat e historisë, sikurse ka ndodhur me një pjesë të shqiptarëve. Nuk ka popull që të mos ketë ide-mit, apo hero-mit. Hebrejt e përballuan mbrapshtinë e fatit historik me idenë mit të “Torah”, se ata janë “populli i zgjedhur i Perëndisë”. Serbët e mbajnë veten me kurajë edhe në momentet më të vështira duke i rritur brezat me filozofinë se “ne fitojmë në luftë dhe humbim në paqe”. Rusët parvjet ia mbuluan me lule përmendoren Pushkinit deri në pikën më të lartë të saj. Por në mëmëdheun tonë është shumë më e lehtë të vësh përpara mitet dhe të ngresh mbi to emrin e rebelit. Ajo që mund të thuhet me siguri është se gjendja e dijes mbi figurën e Skënderbeut nuk është edhe aq përfundimtare. vazhdon......

[yllbardh]

vazhdim......
Rëndësinë 600-vjetorit ia shtojnë edhe burimet e reja arkivistike që Arkivi Qendror Shtetëror ka mundur të sigurojë, si dhe letërsia dokumentare burimore që vjen për herë të parë në bibliografinë albanologjike prej kërkuesve të lirë, midis të cilëve do të veçoja kolanën e prof. Kristo Frashërit, që përbëhet nga 10 vëllime, kryesisht dokumente, pjesa më e madhe e pabotuar. Tre vëllimet e parë të kësaj kolane i përkasin periudhës para se Marin Barleti të shkruante historinë e tij të jetës dhe bëma të Skënderbeut. Arkivi Qendror Shtetëror gjithashtu gjatë këtij jubileu ka siguruar për herë të parë kopje dokumentesh të rralla, thuajse nga të gjitha arkivat, bibliotekat dhe muzeumet europiane. Në fillim të këtij viti Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave iu drejtua me një manifest solidariteti të gjitha këtyre institucioneve dhe prej pjesës më të madhe të tyre kemi marrë jo vetëm informacion për dokumentet që na interesojnë, por edhe kopje të tyre, të cilat, nga pikëpamja shkencore, kanë të njëjtën vlerë si dhe origjinali. Vetëm nga arkivat spanjole bashkëpunëtorët tonë kanë siguruar rreth njëmijë fletë dokumente të mikrofilmuara që i takojnë periudhës sa Gjergj Kastrioti qe gjallë. Vetëm ky fakt ka një rëndësi të jashtëzakonshme. Pa hyrë në përmbajtjen e tyre, ne mësojmë se në kanceleritë e mbretërisë së Pirenejve emri i heroit kombëtar të shqiptarëve ishte emri i një protagonisti të historisë, që e kishte fituar përmasën e vet ndërkombëtare ende pa hyrë në librat e historisë. Qindra, për të mos thënë mijëra dokumente të një rëndësie të dorës së parë kanë ardhur nga Arkivi Sekret i Vatikanit, nga arkivat e Romës, të Napolit, të Venecias, të Firences, nga Biblioteca Laurenziana dhe Museo Correr, nga biblioteka e Grotaferrata-s, nga arkivat dhe bibliotekat kroate, hungareze, austriake. Të gjitha këto burime e dokumenta të reja, që vijnë në shërbim të shkencës jo rastësisht në këtë 600-vjetor, do të shërbejnë për të hedhur më shumë dritë në lidhje me figurën e Skënderbeut, madje do të guxoja të thoshja për të njohur anë të mbetura në hije të personalitetit të shumanshëm të kësaj figure.
A është libri “Historia e Skënderbeut”, shkruar nga Marin Barleti një panoramë e plotë dhe e qartë mbi figurën e Skënderbeut apo ka edhe ajo mangësitë e veta?
Diskutimit nuk i ka shpëtuar edhe vlera e librit monumental të Barletit, madje tani së voni ka dalë edhe një diskutim i ri, nëse Marin Barleti është vetë arbër apo një prift kronikan misionar i Perëndimit, një vizitator apostolik, një baiulus-delegat i kancelerive të shteteve të krishtera. Ata që e shtrojnë këtë pyetje përmendin faktin se në librin e tij Barleti flet për “tanët” dhe “kundërshtarët”, por ai nuk shprehet drejtpërsëdrejti nëse me “tanët” nënkupton “arbërit”, shqiptarët, apo në tekstin e tij “tanët” ka kuptimin “të krishterët”. Prej këndej ka nisur dhe diskutimi nëse Marin Barleti ishte shqiptar apo i huaj. Sa i takon veprës së Barletit, ajo është shkruajtur tërësisht në stil dhe frymë humaniste, në stilin e letërsisë heroike monumentale të Rilindjes Europiane, mbështetur në kultin e njeriut të fuqishëm, të atij lloj heroi që e ka fatin e tij në dorë, që e bën vetë fatin e tij. Për letërsinë historike të asaj kohe Skënderbeu ishte personazhi i gatshëm i përkryer. Ai mishëronte të gjitha tiparet që i duheshin një vepre të shkruar në frymën e humanizmit. Pikërisht kjo është edhe arsyeja e përmasës së jashtëzakonshme europiane dhe ndërkombëtare që mori kjo vepër me shpejtësi të paparë në Perëndim. Me veprën e Barletit për herë të parë letërsia shqiptare mori një përmasë të tillë ndërkombëtare dhe për këtë njerëzit shqiptarë duhet t’i jenë mirënjohës. Ajo vepër ishte tipike humaniste dhe Skënderbeu ishte një hero tipik humanist. Do të duhej të kalonin rreth pesë shekuj që letrat shqipe të njihnin një rikthim të suksesshëm të kësaj përmase në Europë dhe në botë, kësaj radhe me anë të veprës së I. Kadaresë. Ka pasur edhe shqiptarë të tjerë të famshëm, por në pjesën më të madhe të rasteve kanë ndritur si fenomene të një kulture të madhe, jo të trashëgimisë shpirtërore të njerëzimit. Aleksandër Moisiu, për shembull, u bë një model i kulturës gjermanike, sikurse Sami Frashëri ishte për dekada të tëra dhe mbetet edhe sot një princ i orientalistikës. Roli i Barletit në europeizimin e figurës së Skënderbeut është i padiskutueshëm. Shumë të tjerë që do të shkruanin më pas për Skënderbeun do të mbështeteshin te Barleti. Edhe Noli, në librin e tij monografik, me të cilin mbrojti titullin “doktor në shkencat historike”, përgjithësisht ndjek Barletin (ndërsa në poemën simfonike kushtuar Skënderbeut sundojnë motivet liturgjike të Ungjillit sipas Mateut). Nëse do të flisnim edhe për “dëme” që vepra e Marin Barletit mund të ketë shkaktuar, këto “dëme” do të shiheshin në faktin se një farë mënyre ai jo vetëm e dominoi dhe vazhdon ta dominojë mendimin historiografik për këtë figurë, por madje “e ngriu” atë në një performancë fikse. Europa e njeh Skënderbeun sipas imazhit që Barleti krijoi dhe këtë imazh është vështirë ta modifikosh. Për mendimin tim, “dëmi” më i madh që i ka ardhur ndërgjegjes shqiptare prej Barletit është mënyra se si është përshtatur për shkollën dhe arsimin. Grekët e vjetër kaluan prej “kultit të fuqisë” tek “kulti i mençurisë” qysh në luftën e Trojës. Fitorja e akejve arriti mbasi kishte dështuar simboli i fuqisë trupore, Akili. Atëherë i erdhi radha heroit të dijes, Odiseut, dhe Troja u pushtua. Kalimi prej heroit model të kultit të fuqisë fizike tek heroi model i kultit të mençurisë përfaqësojnë shkallë të njëpasnjëshme të progresit të mendësisë njerëzore. Tek eposi shqiptar i kreshnikëve Muji zgjedh fuqinë, por heroi i dytë, Halili, është simbol i bukurisë. Në figurën e Gjergj Kastriotit shkolla dhe arsimi kanë kërkuar dhe vazhdojnë të kërkojnë heroin që me një të luajtur të shpatës “njiqind krena i ka pre”. Në të vërtetë heroi kombëtar i shqiptarëve e arriti lavdinë e tij me zotësinë për të ndërtuar aleanca të brendshme e të jashtme, për të bërë politikë me të gjithë faktorët që mund të vinin në konvergjencë. Në romanin e tij “Kështjella” I. Kadare pikërisht këtë mendësi synoi t’u ofronte shqiptarëve. Ai shkroi romanin e “heroit të papranishëm”, romanin ku Skënderbeu nuk shihej gjëkundi të vringëllinte shpatën, dhe megjithatë arbërit arrinin të ishin fitimtarë. Ajo që i bënte ata të fitonin ishte fryma e tij përbashkuese, që ne e kemi edhe në himnin kombëtar.
Vijon nr tjetër...
intervistoi: Albert Hitoaliaj

[yllbardh]

...vijon nga numri i kaluar

A ekziston një Skënderbe para dhe pa Barletin?
Me burimet dokumentare që zotërohen, mund të thuhet në mënyrë të sigurt që po, ekziston një Skënderbe para dhe pa Barletin. Në koleksionin e Kristo Frashërit, sikurse përmenda, tre vëllime i përkasin periudhës para se Barleti të shkruante veprën e tij. I pari prej vëllimeve, sikurse është shprehur vetë autori, mund të mbante titullin konvencional "Skënderbeu me dorën e tij", sepse përmban korrespondencën që ka dalë nga kanceleria e prijësit të arbërve, ose fragmente letrash të cituara në ligjëratë të drejtë prej figurave të historisë politike me të cilët Gjergj Kastrioti këmbente kumte. Ky është një vëllim i pasur me të dhëna biografike dhe autobiografike për figurën e Skënderbeut. Me shumë interes janë burimet arkivistike dhe historike që vijnë nga vende tejet të largëta, ku jehona e veprës së Barletit ose mbërriti me vonesë, ose mbërriti me ndërmjetësinë e një autori apo gjuhe tjetër, sikurse janë, për shembull, burimet që i ka dhuruar arkivit tonë albanogu danez Bjoern Andersen. Dokumente të tilla, jashtë influencës së Barletit, ose me një influencë të tërthortë dhe në formë jehone të veprës së tij, janë gjetur deri në Islandë. "Skënderbeu para dhe pa Barletin" mund të ishte objekti i një konference shkencore më vete. Jo për të nënçmuar veprën e Barletit, por për të zbatuar atë parim themelor që e ka bërë historikisht të vërtetën më të vërtetë dhe që humanistët europianë në kohën e Reformës e shprehnin në sloganin "të kthehemi tek burimi". Vetë Barleti flet për "kronikat tona", pra, për burime para veprës së tij. Duke zbatuar këtë parim do të kalohej prej romantizmit në realizëm. Barleti thotë, për shembull, që kështjella e Shkodrës mori emrin Rozafa sepse ishin dy motra (apo një vëlla e një motër), Roza dhe Fa, që e themeluan. Në stilin romantik kjo është bukur e tingëllueshme. Por nëse çështja do të shtrohej në një rrafsh të kriticizmit historik, atëherë do të duhej të përfillej fakti që Shën Sergji dhe Baku, që ndërtuan qysh në fillimet e krishtërimit të ligjshëm kishën e tyre buzë Bunës, kishin si vendlindje pikërisht Rozafa-n e izraelitëve të moçëm. A mund të shpërfillet ky fakt? Kështu do të ndodhte edhe me plot çështje të tjera.

Dokumentacioni i ri në lidhje me figurën e Skënderbeut nëse konsiston?
Pjesa më e madhe e këtyre dokumenteve janë të panjohura. Një pjesë tjetër janë deri-diku të njohura, por nuk janë prekur kurrë nga shkencëtarët shqiptarë në formën e dorëshkrimit. Një pjesë e tretë janë pjesërisht të njohura, ashtu në mënyrë fragmentare dhe ndonjëherë edhe të deformuara, si i ka botuar dikush dikur jashtë Shqipërisë. Para disa ditësh kam marrë një letër nga drejtori i arkivit të Aragonës, i cili më njofton se në atë arkiv ruhen 42 dokumente origjinale që i ka shfrytëzuar e botuar Jovan Radonic më 1942 në librin e tij "Gjergj Kastrioti dhe historia e Shqipërisë në Mesjetë", mirëpo, sikurse shkruan kolegu spanjol, në librin e tij Radonic këto dokumente ose i ka shkurtuar, ose i ka interpretuar subjektivisht, ose ndoshta edhe i ka shtrembëruar. Ne do të kemi mundësinë që t'i kemi të plota këto dokumente dhe historianët do të jenë ata që do t'u japin vlerën e merituar. Vetëm pak ditë më parë ne morëm pëlqimin nga autoritetet qeveritare që të blejmë një kopje të "Statuteve të Drishtit", që janë përmbyllur në vitin 1466, kur Gjergj Kastrioti ishte gjallë. "Statutet e Drishtit" madje janë konfirmuar nga kryepeshkopi i Durrësit Pal Engjëlli, që ishte njëherësh dhe kryekancelari i Gjergj Kastriotit, i mbiquajtur në shkrimet e hershme historike "Epirus Princeps", "Epirus Victor", "Dominus Albaniae", madje edhe "Rex Albaniae". "Statutet e Drishtit", një kopje të të cilave presim që shumë shpejt të na e dërgojë Dr. Ivan Boserup, që drejton divizionin e dorëshkrimeve në Bibliotekën Mbretërore të Kopenhagës, në vitin 1971 janë botuar pjesërisht, sipas shënimeve që pati mbajtur dikur albanologu Milan Shuflaj. Por tjetër gjë është të kesh gjithë dorëshkrimin, ku ka edhe miniatura, ka edhe anëshkrime, ka edhe korrigjime dhe elementë të tjerë të kulturës së shkrimit dhe të traditës së të drejtës. Ardhja e këtij kodiku dhe studimi i tij herët a vonë do të shërbejë si shkas për një reflektim të përgjithshëm për historinë e së drejtës tradicionale në Shqipëri dhe sidomos për historinë e raporteve të së drejtës urbane me atë agrare. Vetë fakti se qytetet shqiptare edhe në vitin 1466, kur Gjergj Kastrioti pas pak vitesh do të ndahej nga jeta, vazhdonin të hartonin statute të qeverisjes së lirë, ka një domethënie të jashtëzakonshme. Ky statut është pjesë e traditës qytetare shqiptare, e cila reflektohet edhe në statutet e Tivarit, Ulqinit, Durrësit, Danjës, Krujës e Shkodrës. Këto statute janë hartuar ndërmjet shekujvet XIII - XV dhe përmbajnë fytyrën europiane të Shqipërisë, të një vendi i cili i ndërtonte marëdhëniet mbi kushtetuta qytetare. I vetmi statut i botuar në Shqipëri është ai i Shkodrës, nën kujdesin e Prof. Dr. Pëllumb Xhufi dhe të Dr. Lucia Nadin. Statuti i Danjës, që ruhet në arkivat kroate, ka mbi 550 nene dhe përfaqëson një kushtetutë më vete. Statuti i Zarës së Arbëreshëve, që është botuar latinisht e kroatisht nga studiuesit e Zagrebit, ka disa qindra faqe. Brenda tij është një histori e tërë etno-zakonore dhe kulturore për t'u zbuluar. Korrespondenca zyrtare e Gjergj Kastriotit me princërit arbër, letërkëmbimi me mbretin e Aragonës dhe të Napolit, me Selinë e Shenjtë; vulat, stemat, emblemat, marrëveshjet, kredencialet, statutet, janë dokumentet më të rëndësishme për të cilat ky jubile që po mbyllet mund të kontribuojë.

Është krijuar përshtypja se institucioni që ju drejtoni ka pasur njëfarë tërheqjeje nga veprimtaritë jubilare kushtuar këtij 600-vjetori?
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave është i pari institucion që u kujtua se viti 2005 është viti i 600-vjetorit të lindjes së Gjergj Kastriotit. Nja dy muaj na u deshën të bindim institucionet se ishte pikërisht viti 1405 viti i lindjes së heroit kombëtar të shqiptarëve. Arkivat përgatitën projekt-vendimin e Këshillit të Ministrave për shpalljen e këtij viti si vit të Gjergj Kastriotit. Këtë ide e përvetësoi i pari presidenti i Kosovës Ibrahim Rugova, i cili e dekretoi pa vonesë shpalljen. Nga fillimi i këtij viti edhe qeveria e Shqipërisë e shpalli vitin 2005 vit të Skënderbeut. Duke pasur përgjegjësinë e propozuesit, ne nuk mund të tërhiqeshim. Por po ashtu na është dukur e tepërt të nxisim nisma që kanë po aq lidhje me 600-vjetorin e lindjes së Skënderbeut, sa edhe me fillimin e gjelbërimit në pranverë, shpyllëzimet dhe ripyllëzimet, shtegtimin e zogjve etj. Një jubile i tillë kthehet pas një shekulli dhe prandaj gjithçka duhet të jetë dinjitoze, ose më mirë të mos jetë fare. Figura e Gjergj Kastriotit është një qokë themelore në kapërcyell prej periudhës arbërore tek ajo shqiptare, prej Rilindjes së parë (europiane) tek e dyta (shqiptare), prandaj meriton nderet e shkallës më të lartë. Ne do të përpiqemi ta shprehim këtë nderim pa shumë fjalë me ekspozitën "Gjergj Kastrioti - figurë e Rilindjes Europiane", që do të hapet nën kujdesin e Kryeministrit në muajin nëntor.

[yllbardh]

....vazhdim....
Çfarë stemash dhe vulash ka pasur në përdorim Skënderbeu?
Stemat kanë qenë atribute të familjeve patronimike. Në këtë kuptim, stemat janë të lidhura me mbiemrat e familjeve të bujarisë arbërore. Kjo do të thotë se mund të flitet për stema të Kastriotëve, por jo të Skënderbeut. Njëra prej tyre, që përfaqëson një shqiponjë dykrerëshe me një yll gjashtëcepësh në krye, është e mirënjohur si stemë e Kastriotëve. Në arkivat e Kroacisë është gjetur dhe një stemë tjetër, e mbështetur në të njëjtin motiv, shqiponjën me dy krerë, por me stilizim tjetër dhe me përbërje e kompozim heraldik të ndryshëm. Mendohet se kjo ishte stema që Gjergj Kastrioti përdorte si prijës i arbërve, pasi mori kryesimin e Lidhjes së Lezhës. Në të dyja këto stema sundojnë elementët bazë të heraldikës bizantine, duke përfshirë shqiponjën dykrerëshe. Duket se tek paraardhësit tanë, përfshirë Kastriotët, ka ekzistuar njëfarë vetëdije e brendshme perandorake, e cila ngjan se edhe sot herë-herë shpërthen nga nënvetëdija kombëtare. Në traditën mitologjike shqiptare shqiponja nuk ka ndonjë rol totemi. Funksione totemi në mitet e lashtësisë iliro-shqiptare kanë dhia dhe gjarpëri. Ilirët e quanin veten bij të gjarpërit dhe shqiptarët, pasardhësit e tyre, gjarpërin e quajnë "ama e votrës". Në eposin e kreshnikëve dy kryeheronjtë e marrin fuqinë nga zanat e malit dhe këto të fundit tek "tri dhitë briarta". Shqiponja nuk ka ndonjë atribut mbrojtës-totemik tek iliro-shqiptarët. Identifikimi i shqiptarëve në dy shekujt e fundmë si "bij të shqipes" shpreh thjesht një romantizëm të vonuar. Jo vetëm që shqiptarët nuk kanë ndonjë lidhje të gojëdhënës kombëtare me shqiponjën, por as emri i Shqipërisë nuk mund të shpjegohet me këtë leksemë. Emri i Shqipërisë është përdorur jo më herët se para tre shekujsh dhe lidhet me ndajfoljen "shqip", në kuptimin fillestar me domethënien "qartë", sikurse tek rrënja latine "explicitus". Prandaj stemat me shqiponjë dykrerëshe të Kastriotëve duhen parë në kontekstin e qytetërimit bizantin, ku përfshihej edhe bota arbërore në fund të mesjetës. Ndërsa stema e tretë, e cila thuajse nuk njihet fare në mjediset shqiptare, në kuptimin e plotë të fjalës mund të cilësohet stemë e Skënderbeut, sepse është në tërë elementët përbërës të saj e lidhur me protagonizmin e tij historik. Kjo stemë përmban një shqyt samit, në fundin e të cilit shihet hënëza e holluar e ish-perandorisë osmane, në pozicion të përmbysur, mbi të cilën qendron vertikalisht një thikë ngadhënjyese, që mbahet nga një dorë pjesërisht e pranishme në fushën e stemës. Të gjitha këto janë të mbivendosura në një sfond blu. Ka mundësi që kjo stemë, e cila dallon mjaft prej heraldikës bizantine, t'i jetë kushtuar Skënderbeut nga ndonjë piktor italian gjatë vizitës së tij në Selinë e Shenjtë. Në kuptimin e plotë të fjalës, kjo stemë është shprehëse e vlerave të kalorësit mbrojtës të krishtërimit. Ndoshta për këtë arsye ajo është më e njohur në Perëndim se në Shqipëri. Stemat kanë pasur funksion identifikues. Përmes stemës njihej se cilët ishin aleatët dhe cila ishte pala kundërshtare në luftë. Sa i takon yllit gjashtëcepësh që gjendet në stemën e Kastriotëve, nuk qendron teza se mund të jetë shenjim i yllit hebraik të Davidit. Dihet se jo çdo yll gjashtëcepësh përfaqëson yllin e Davidit. Në rastin e stemës së Kastriotëve kjo shenjë është pikërisht në vendin që heraldika bizantine e rezervonte për kurorën (edhe sot vendet monarkike kurorën e vendosin në qendër), dhe kjo përforcon edhe një herë idenë se tek shqiptarët mesjetarë ka ekzistuar një ndërgjegje e brendshme perandorake. Nuk është e rastit që shqiptarët u bënë stratiotë të famshëm prej Ballkaneve deri në Pirenej e Britani. Sa u takon vulave të Kastriotëve, gjithashtu janë të njohura të paktën tri (pa numëruar vulën që ruhet në Muzeun Mbretëror të Danimarkës, e cila u paraqit në mjediset shqiptare për afro tre muaj dhe asnjë studim nuk u bë rreth saj - madje asnjë historian nuk rezulton të ketë shkuar për ta ekspertuar). Dy nga këto vula përdoreshin nga kanceleria e Gjergj Kastriotit, që kryesohej nga arkipeshkvi i Durrësit Pal Engjëlli. Këto dy vula ishin për t'u përdorur për të certifikuar korrespondencën zyrtare: letrat, kredencialet, marrëveshjet. Vula e tretë përmban në qendër figurën mitologjike të Ledës, në pamje gjysmë të zhveshur, e ngjashme me një sirenë, dhe përdorej vetëm për korrespondencën private. Në kuptimin arkivistik vulë quhet një mjet certifikimi që e ka lënë gjurmën e vet në një dokument. Nëse një mjet i tillë nuk rezulton ta ketë lënë së paku një herë gjurmën mbi një dokument, vulë nuk mund të jetë. Në burimet arkivore që kanë hyrë kohët e fundit në AQSH gjendet dhe imazhi i vulave të Kastriotëve në pllakëzën prej dylli, që përmbyllte letrat. Prandaj vulat kërkohen atje ku shkonin dokumentet. Në ekspozitën arkivistike që do të hapet së afërmi arkivat e Shqipërisë do të paraqesin edhe imazhe të këtyre vulave ashtu si janë ruajtur në dokumente.

A ekziston mundësia e ardhjes së armëve të Skënderbeut nga Muzeu i Vjenës për t'i vizituar shqiptarët në këtë përvjetor?
Mendoj se tani është shumë vonë për të pretenduar realizimin e këtij qëllimi. Reliktet e Gjergj Kastriotit (mburoja, përkrenarja dhe njëfarë mburoje e kalit) nuk kanë dalë ndonjëherë nga Muzeu i Armëve dhe Instrumenteve në Vienë. I pari ka qenë shteti italian ai që i ka kërkuar këto armë e relikte për t'i ekspozuar në vitet 1930, në kuadër të veprimtarive "a la romana" të asaj kohe, por autoritetet austriake nuk e dhanë lejen. Në vitin 1968, në kuadër të përkujtimit të 500-vjetorit të vdekjes së Skënderbeut, janë bërë negociata midis palës shqiptare dhe asaj austriake për këtë mundësi dhe për ndonjë zgjidhje tjetër. Theksoj se është vonë, por jo e pamundur. Dihet se Viena e ka bërë një herë një lëshim historik në dobi të shqiptarëve sa u takon vlerave të tilla të rralla historike. Pas zgjedhjes së Princ Wied-it si trashëgimtar i fronit të Shqipërisë kanceleritë e fuqive të mëdha vendosën të dhurojnë objekte aristokratike për t'i krijuar atij një oborr sipas rangut të tij. Sikurse ka arritur të konkludojë prof. K. Frashëri, Viena perandorake urdhëroi daljen prej Muzeut të Arteve të një portreti të rrallë të Gjergj Kastriotit, që do t'i dhurohej Princ Wied-it. Dihet se ky portret mbërriti deri në Shkodër, por, ndërkaq, princi e kishte dhënë dorëheqjen dhe pastaj gjurmët e korrierit zhduken bashkë me portretin (ose anasjelltas). Ka pasur një çast kur qe arritur një dakordësi parimore për sjelljen e përkohshme të relikteve të Gjergj Kastriotit në Shqipëri, të paktën për një periudhë 6-mujore. Para dy vjetësh, në funksionin e Drejtorit të Përgjithshëm të Arkivave, kam bashkëbiseduar disa herë me ish-ambasadorin e Austrisë në Shqipëri z. Hans-Dietrih Renau për këtë mundësi. Në përfundim ne arritëm në një pëlqim të përbashkët, që, me angazhimin e autoriteteve të larta të dy vendeve, armët e Skënderbeut të silleshin në Tiranë. Ambasadori Dietrih-Renau pati konfirmuar se nuk kishte pengesa nga Viena për ta plotësuar këtë nismë, por paraprakisht duhej konfirmuar gjithashtu një kujdestari e lartë shtetërore vendëse dhe duhej përballuar kostoja e sigurimit në udhëtim dhe në ekspozim. Për këtë do të duhej një marrëveshje e karakterit ndërqeveritar, e cila, për pakujdesi, nuk u arrit. Në atë kohë unë i pata drejtuar një relacion të hollësishëm Qeverisë, por si përgjigje, nga këshilltarët kompetentë mora vërejtjen se "nuk ishte në funksionin tim të merresha me iniciativa të tilla". Në vitin 2003 ekzistonte një vullnet i qartë nga pala austriake për të lejuar ekspozimin e relikteve të Skënderbeut në Shqipëri. Por në kohën e duhur autoritetet vendëse nuk i morën përgjegjësitë e veta. Tani nuk jam në gjendje të pohoj nëse ekziston ende një vullnet i tillë. Fakti që nga data 5 deri më 10 tetor në këndin e ekspozimit të relikteve të he ka rëndësi që edhe atje përkujtohet ky jubile.

[yllbardh]

.....vazhdimi.....
Ata që i kanë parë këto relikte thonë se shqiptarët do të zhgënjeheshin po t'i shihnin në Tiranë, sepse nuk u përgjigjen përmasave që ata kanë në imagjinatën e tyre për Skënderbeun...
Kjo është e vërtetë. Armët dhe reliktet e Skënderbeut janë të përmasave të një njeriu krejt të zakonshëm, me trup mesatar. Por kjo nuk do të thotë detyrimisht se Gjergj Kastrioti ka pasur përmasat që i përgjigjen madhësisë së armëve të tij. Deri më sot, për arsye të panjohura, nuk është shtruar për diskutim çështja se çfarë karakteri kanë këto armë. Në mesjetë, sidomos në kohë luftërash, triumfesh, heroizmi; kalorësit prijës, familjet e mëdha patronimike, nuk kishin vetëm armë lufte, por edhe armë zbukuruese, për të dekoruar sallonet e tyre aristokratike; si dhe, natyrisht, armë trofe, të rrëmbyera prej kundërshtarëve në dyluftime ose beteja. Nëse nuk kemi arsye ta përjashtojmë nga figura e Skënderbeut edhe fuqinë e tij si luftëtar, afërmendësh që duhet pranuar se ai kishte edhe armë trofe, armë të fituara në luftë. Në rastin e armëve që ruhen në Muzeun e Armëve dhe të Instrumentëve të Vienës përjashtohet që të jetë fjala për armë trofe, për shkak se përkrenarja përmban si shenjë dalluese brirët e dhisë, që, sikurse e përmenda, përfaqësojnë një totem për shqiptarët. Por nuk përjashtohet diskutimi i dytë, nëse këto ishin armë lufte apo armë zbukuruese dhe së fundmi nëse ishin armë të përdorura në luftë apo të imituara sipas modelit të atyre të përdorura në luftë. Por edhe në ndodhtë që shqiptarët të zhgënjehen nga mospërputhja midis përfytyrimit të tyre për heroin dhe përmasave reale të armëve të tij, kjo nuk do të kishte asgjë të keqe. Zhgënjimin më të madh e sjell "vrasja e heronjve me shkencë".

Emri "Skënderbe" është një titull, është gradë apo ndonjë ofiq oborri në sulltanatin osman?
Morfologjikisht "Skënderbej" është një kompozitë, që përmban një emër të përveçëm (turq.: "Iskander", shqip: "Skënder") dhe një titull të fituar për merita lufte (turq.: "bey", sot me kuptimin "zotni"). Gjergj Kastrioti e kaloi fëmijërinë dhe rininë në oborrin e sulltanit. Natyrisht, atje nuk mund të mbante emrin e pagëzimit, emër "gjauri", sido që perandoria osmane, përmes sistemit të mileteve, i njihte zyrtarisht bashkësitë fetare. I ardhur prej një familjeje fisnike me ndikim në gjithë "sancakun arvanid"; i shquar në shkollën e jeniçerëve dhe pastaj si komandant fushatash në dobi të perandorisë, sulltani nuk mund të zgjidhte për të një emër çfarëdo për ta thirrur si i shkonte fesë së tij të re (në ish-perandorinë osmane, si rregull, të gjithë rishtarët që pranonin besimin islam quheshin "Adul-lah", që ka kuptimin "rob i zotit", dhe vetëm në brezin e dytë mund të përdoreshin emra të tjerë, përveçues). Eshtë fakt se, në fillimet e veta, perandoria osmane nuk ndërhyri në onomastikë dhe toponimi, thjesht i përshtati emrat që gjeti sipas mundësive fonetike të osmanishtes. Mbeti emri i Kostandinopojës tek Stambolli (Instanbul), po ashtu emri i Aleksandrit tek "Iskander". Për sulltanin përdorimi i emrit të Aleksandrit, heroit të lavdishëm të antikitetit, bëmat e të cilit e kishin prekur hapësirën e qëmoçme turko-mongole, nuk kishte ndonjë pengesë, sepse, ndër të tjera, ky emër i takonte parakrishtërimit. Duke e quajtur "Iskander-bey", sulltani, në mënyrë eufemike, i mburrte Gjergj Kastriotit jo vetëm trimërinë, por edhe të shkuarën vendëse. Kjo ka qenë tradita: sulltanët nuk jepnin emrin e rishtarit në islam, por emra personalitetesh të shquar. Në fakt, emrin e Aleksandrit sulltanët e kanë dhënë relativisht shpesh për luftëtarët e shquar që i bënin nder perandorisë. Para tri vjetësh, gjatë një vizite në Arkivat Osmane në Stamboll, kur kërkova të më siguroheshin kopje dokumentesh që dëshmojnë veprimtarinë e Skënderbeut, kolegët e mi mikpritës ma kthyen me të qeshur: "Në shekullin e 15-të janë ndonja 40 Iskanderbenj dhe ju duhet të gjeni fillimisht se cili prej këtyre është Iskanderbeu juaj. Për ndryshe kërkimi është thuajse i pamundur". Pikërisht kjo është një nga pengesat kryesore për të identifikuar dokumentet e Skënderbeut shqiptar. Kjo pengesë nuk është vetëm për Skënderbeun, por për gjithë personalitetet shqiptare që kanë vepruar në kuadër të saj, sepse, deri në reformat e Ataturkut, në traditën turko-osmane mbiemri nuk ka ekzistuar. Në vend të mbiemrave përdoreshin ofiqet (bej, aga, pasha, vezir) ose emri i babait. Naim Frashëri, për shembull, në dokumentacionin osman njihet si Naim Mehmet, por në kohën që ka vepruar Naim Frashëri ka pasur disa qindra Naim Mehmetë që shkruanin ose merrnin pjesë në forma të tjera në jetën shtetërore dhe publike. Ndërsa mbiemri "Frashëri", që do të lehtësonte shumë kërkimet, nuk del gjëkund.

Përderisa për të njëjtin person apo ngjarje ekzistojnë versione e të dhëna të ndryshme, ku secila palë ka në dorë faktet e veta dhe i mbron ato, a mund të quhet historia një shkencë e vërtetë?
Shumësia e interpretimeve dhe mospajtimet për ngjarje e figura të procesit historik janë një dukuri jopërjashtimore për shkencën e historisë. Në të gjitha "shkencat e fjalës" e vërteta ekziston vetëm në një proces të pandërprerë revizionimi dhe krahasimi. Ka vetëm të vërteta të krahasuara dhe deri në një shkallë të njohjes. Të vërteta absolute ka vetëm në besim. Edhe në shkencat e sakta tashmë ka disa të vërteta, duke iu referuar sistemeve të ndryshme. Ajo që e mundon akoma historinë e Shqipërisë është fakti që ajo është konceptuar thuajse fund e krye si histori lufte. Në të vërtetë, historia e Shqipërisë sikurse çdo histori tjetër, përveç luftërave, duhet të përmbajë edhe historinë e qytetërimit, historinë e kulturës dhe të identitetit kombëtar, historinë e lëvizjes së mendimit. Njerëzit shqiptarë e kanë përjetuar historinë jo vetëm si një histori veprimi, si histori ngjarjeje dhe heroizmi monumental. Qendresa shqiptare është e mirënjohur në botë, por jo aq sa të thuhet se populli shqiptar e ka çarë rrugën e historisë me shpatë në dorë. Historia e Shqipërisë e ka për detyrë t'i formojë brezat e rinj me filozofinë se shqiptarët i kanë paraprirë procesit historik jo me zgjatimin e pushkës, bajonetën; por me zgjatimin e shtyllës kurrizore, trurin. Natyrisht që, nëse një histori ndërtohet mbi konceptin se vetëm luftërat meritojnë vëmendje, atëherë prej qendresës së epokës së Skënderbeut deri në kryengritjen ballkanike të vitit 1689 nuk ka gjë për të shënuar, megjithëse pikërisht në këtë kohë lindi shkrimi dhe letërsia shqipe, u shquan protagonistët e lëvizjes reformuese brenda "botësë sanë". Ky koncept shpjegon pse në tekste të historisë së Shqipërisë ka herë pas here pauza të gjata nga një kohë në tjetrën, sepse nuk ka luftëra. Bardët e eposit të kreshnikëve duket kanë pasur një vetëdije më realiste, kur thonë se Halili e njohu Tanushën "kur kem' pas besë me krajli", domethënë kur kemi pasur paqe me fqinjët. Njëfarë fragmentarizmi shihet edhe për periudhën prej Lidhjes Shqiptare të Prizrenit (1878) deri në kryengritjet e mëdha anti-osmane (1911-1912), megjithëse kësaj periudhe i takon një lëvizje mendimi ku ruhen gjurmat e një prej debateve më të rëndësishëm të ndërgjegjes politike shqiptare, të debatit midis autonomistëve dhe pavarësistëve. Kthimi i vëmendjes tek paqet, puna, kultura e jetesës, shijet, identiteti, stemat, emblemat, vulat, statutet, manastiret, kishat, kodikët, kështjellat, do ta ekuilibronte historinë tonë dhe do ta shkencorizonte përgjithësisht dijen historiografike.
....vazhdon....

[yllbardh]

.....vazhdimi.....
Mos ndoshta është edhe kjo arsyeja që në figurën e Gjergj Kastriotit ne kemi më shumë një hero si një njeri luftëtar?
Pikërisht ky është një prej keqkuptimeve të rënda në një pjesë të historisë së Shqipërisë. "Xhelozia" për t'i mbyllur vlerat e tij vetëm brenda botës shqiptare, hezitimi për të njohur meritat e tij të padiskutueshme si mbrojtës i qytetërimit të krishterë dhe si kalorës i krishtërimit ("athleta Christi"), shqetësimi se mos ndonjë prej këtyre meritave del mbi atë të karakterizimit si hero kombëtar, ka shkaktuar edhe shmangie nga e vërteta rreth figurës së Gjergj Kastriotit - Skënderbeut. Ajo që i mungon historiografisë vendëse është vullneti për ta vështruar e vlerësuar Skënderbeun si figurën e një protagonisti të Rilindjes Europiane. Kjo epokë e madhe e historisë së njerëzimit quhet "europiane" sepse asnjë vend europian veç e veç nuk arriti gjithçka, nuk e realizoi në mënyrë të pavarur Rilindjen. Dihet se Italia i dha Rilindjes Europiane pikturën dhe skulpturën; Franca i dha universitetet dhe mendimtarët filozofë; Spanja i dha Servantesin dhe romanin; Anglia i dha Shekspirin dhe tragjedinë; bota gjermanike i dha Martin Luterin dhe reformën kishtare; Çekia i dha Jan Husin dhe frymën e kryengritjes; Polonia i dha Kopernikun dhe zbulimet në shkencën e fizikës; kurse Shqipëria dhe Hungaria dhanë dy strategë të mëdhenj, pa praninë e të cilëve Rilindja Europiane do të ndihej e gjymtë: Gjergj Kastriotin dhe Janos Huniadin. Duke kërkuar tek figura e Gjergj Kastriotit jo një kreshnik që del prej zgafelle dhe me një shpatë në dorë mbron kufijtë e Arbërisë nga jug në veri, por një strateg, që zbuloi se si një popull i vogël mund të mbrohet prej një perandorie të madhe, se si një mënyrë jetese dhe e organizimit shoqëror e shtetëror përballet me sfidën e një mënyre tjetër të tillë, atëherë do të rezultojë ndryshe jo vetëm vlera historike e kësaj figure, por dhe kontributi i Shqipërisë në tërmetin shpirtëror epokal të Rilindjes Europiane.

A ka dokumentacion që mund të tregojë marrjen peng të Skënderbeut dhe çuarjen e tij për studime në oborrin e sulltanit?
Kjo është pjesa më e pambuluar me dokumentacion. Gjergj Kastrioti, kur u mor peng në oborrin e sulltanit, ka qenë vetëm 9 vjeç. Në atë kohë ai ishte një fëmijë si gjithë fëmijët e tjerë, për më tepër një fëmijë fatkeq, i marrë peng, kështu që nuk mund të pritej që historia të ishte e vëmendshme qysh në atë kohë ndaj tij. Ishte ende shumë shpejt, askush nuk e dinte se ai do të bëhej një hero.

Cilët janë titujt që i janë dhënë Skënderbeut nga shqiptarët?
Shqiptarët nuk dihet t'i kenë dhënë ndonjë titull Skënderbeut. Turqit osmanë e quajtën "bej". Në besëlidhjen e Lezhës ai mori pjesë si "primus inter pares" - i parë midis të barabartësh. Megjithatë, nga ky kuvend ai doli si kryetar i besëlidhjes. Ky mund të quhet i vetmi titull që iu dha atij nga shqiptarët. Ndërsa mbretëritë përtej detit, sikurse përmenda, e kanë quajtur "Epirus rex" (mbret i Epirit), "Epirus principes" (princ i Epirit), "dominus Albaniae" (zot i Shqipërisë), "roi d'Albanie" (mbret i Shqipërisë), "Epirus victor" (ngadhënjyes i Epirit). Ajo që vlen të veçohet është se ka pasur dy iniciativa papnore për ta kurorëzuar mbret (në atë kohë e për disa shekuj me radhë më vonë i vetmi autoritet që kishte fuqinë për të kurorëzuar një mbret ishte Papa). Në vitin 1466 Skënderbeu ka vizituar Selinë e Shenjtë (sot rezidenca "Quirinale") dhe gjatë asaj vizite pothuajse ishte paralajmëruar se do të zyrtarizohej kurorëzimi i tij si mbret, gjë që nuk ndodhi, për arsye që edhe sot nuk janë shpjeguar tamam. Një vit më vonë Ati i Shenjtë u nis vetë të vizitojë vendin e qendresës antiosmane dhe të kurorëzojë mbret prijësin e saj, Gjergj Kastriotin, në pamundësi për të përballuar një kryqëzatë të re apo për të sfiduar me një luftë europiane perandorinë e re që kishte dalë në Adriatik, por, për fatin e keq të historisë së Shqipërisë, ai vdiq nga një sëmundje e rëndë në Pulia. Juridikisht Skënderbeu nuk u bë mbret i Arbërisë, por historikisht dihet se për këtë iniciativat u hodhën dy herë. Perëndimi dashamirësinë ndaj Skënderbeut e tregoi edhe me mikpritjen, pranimin dhe vendosjen në rajone homogjene banimi të familjeve të mëdha shqiptare pas vdekjes së tij dhe pushtimit të Shqipërsë.

Kur ka filluar nderimi zyrtar i Skënderbeut në Shqipëri?
Mendoj se kjo fillon me themelimin e urdhërit të Skënderbeut, si udhëri më i lartë që akordonte mbretëria shqiptare për merita atdhetare dhe për kontribute të shquara të të huajve për botën shqiptare. Hapi i dytë i rëndësishëm është konkursi i shpallur në vitin 1937 nga mbreti Zog për ngritjen e një përmendoreje kushtuar Skënderbeut. Në këtë konkurs morën pjesë skulptorë me njohje ndërkombëtare: italianë, kroatë, shqiptarë. Edhe emërtimi që zgjodhi mbretëria për monedhën e vendit ("lek") ishte një formë nderimi për Skënderbeun, në emrin e të cilit ruhej edhe emri i Aleksandrit.

Intervistoi: Albert Hitoaliaj
Artikull i huazuar nga "Gazeta Ushtria", organ informativ i Ministris së Mbrojtjes së Shqipëris.

[Psikologu]

Fjalët e fundit të Skënderbeut

Dr. Shan Zefi

Nga një letër që ruhet nga ky Pa-ë, do të mjaftonte të shihet se çfarë qëndrimi kishte ai ndaj shqiptarëve që përjetonin terrorin dhe që detyroheshin ta-shmë ta braktisnin atdheun:
"S'mund të shikohen pa lot këto anije, që duke lënë rivierat e detit shqiptar arrijnë në portat e italianëve, këto familje të mjerueshme e të zhveshura, që të dëbuara nga shtëpitë e tyre, rrinë në plazhet e detit, duke i shtrirë duart nga qielli e duke mbushur ajrin me rënkime, me një gjuhë të pakuptueshme".
Këto ishin rrëfimet e prekshme të një Kryeprifti që kishte respekt të thellë e dashuri për popullin shqiptar, që falë ndihmës së tij, ishte e mundshme të vazhdohej rezistenca me armë. Mirëpo, pikërisht gjatë epo-kës së këtij Pape do të ndodhë fillimi i eksodit shqiptar, duke filluar pra, nëse jo më herët, në vitin 1467 e ku do të emigrojnë nëpër vende të Italisë, ndërsa dita më e zezë, që u përmend në fillim të këtij studimi, do të jetë një vit më vonë, më 17 janar 1468, kur Gjergj Kastriotit i pushoi zemra së rrahuri, që për dy dekada e gjysmë luftoi për komb e për fe të të parëve të tij. Shpejt përfituan turqit nga kjo vdekje e Heroit Kombëtar e Martirit të krishterimit dhe sollën shumë njerëz në skllavëri. Shkodra e Kruja ende rezistonin, gjë që dëshmon se shpirti i Gjergj Kastriotit ende ishte i gjallë te bashkatdhetarët e tij.
Pali II, edhe pas vdekjes së Gjergj Kas-triotit vazhdoi ta bënte atë që ishte e mun-dur. Në ditën e Zonjës së Papërlyer e publikoi një apel të paqes mes shteteve italiane, që ishin shpeshherë në mosmarrëveshje, du-ke e emëruar Bartolomeun Colleoni gjeneral në luftë kundër turqve në Shqipëri, me një stipendi prej 100 mijë fiorinësh.
Derisa rreziku i turqve bëhet edhe më i madh, ndërkohë vdes edhe ky Papë filosh-qiptar, më 22 korrik 1471, duke u lënë pa-sardhësve të Selisë së Shenjtë ta vazhdojnë edhe më tutje luftën e drejtë për liri, ashtu siç bëri më parë edhe vetë i Madhi Gjergj, kur në çastin e vdekjes u lë këtë testament gruas së vet Donikës e birit të tij Gjonit:"Donicë grueje e ême e dashtuna, e ti Gjon biri êm i perzêmerti, t'a dijni se un e ndiej vetin aq keq, sa m'a merr se jam ngjat me u dà kso jete, po ndolli kta, do t'i shtrohemi vullndesës hyjnore. Mbasi pra ti, o Gjon, jé tepr i ri, e s'kishe me kênë i zoti me qeverisë shtetin t'onë, as me e mprojtë prej anmiqve t'onë, e sidomos prej Turkut, qi âsht shum i fuqishem, kam dà me të lânë nen mprojtje të Venedikut, sikurse disa heresh më ka kshillue e porositë i dashtuni vllau i êm, i Përndritshmi Pàl Ejllori, Arçipeshkvi i Durcit, të cilin, po i pëlqej të Madhit Zot me më marrë prej kso jete në jetë mâ të mirë, po e lâ në vend t'êmin e në zyren t'ême.
T'urdhnoj pra, o djali i êm, mos me u shmangë kurr prej tij, as prej qortimeve e urdhnimeve të tija, perse tuj bâ gjishçka mbas vullndesës e këshillit të tij, s'ké kurr me gabue, tuj kênë ai nierë shumë i pershpirtshem, shum i dijshem, i urtë e i mirë kejet.
Tuj bâ kshtu jam i sigurët se s'ka me të dalë kurr puna keq, a me u dà me marre, shnjerzim e dam sado të vogel, pse i drejt-uem prej tij, kurr s'ké me u pendue. Jam ma-ndej i sigurët, se se ai per hater t'êm, kà me të dashtë, e ka me t'a pasë kujdesin, si t'ishe shi djali i tij. E po i pelqej të Madhit Zot qi un të dahem tashti prej kso jete, po të thom qi mbasi të m'i késh mbyllë syt e mi, meihe-rë të vesh në Pulje, në kshtjellet t'ona, në të cilat ké me banue deri sa të burrnohesh. Ké me shkue mandej në Venedik, e ké me bâ gjithshka ka me t'u vu barrë prej atij Senati, i cili jo veç se ka me të kqyrë me sy të mirë, por kà me të kthye shtetin tand, e ka me t'a sigurue at sundim, tuj të mprojtë prej çdo persone qi kishe me u rrekë ma t'a marrë. Po të porosis për se forti të gjith nenshtetasit t'onë, të cilët më jânë mbajtë perherë bes-nikë, e më kanë dashtë; e mundou sidomos me bà qi mâ fort të duen se të druen, shka ke me muejt letas me ia mbrrijtë, por kje se të gjith njinji pà hater e pajë ké me qeverisë, e ké me bâ me u shikjue per së forti drejtsija.. Mbi çdo tjter të késh, o biri i êm, para syve t'u frigen e të Madhit Zot, e dashtnin ndêj fqij. Të jésh i ardhshem e i ambel me të gji-th nenshtetast t'u e mundoni, si të thaçë sy-pri, me bâ qi ma fort të duen se të druen. Nder të gjitha rasat ké me u drejtue mbas këshillit e mësimit të sypri permendunit Pa-lit, Arçipeshkev, e tuj bâ kshtu s'ké kurr me gabue. Ké me kênë besnik e mik i sinçerët i Republikës së Venedikut".
Edhe nga ky testament i fundit mund të shihet se çfarë ishte qëndrimi i Gjergj Kas-triotit ndaj Kishës (Katolike) që, Donikën, Gjonin e shtetin e vet ia beson atij që vazh-dimisht e kishte përkrahur e mbajtur mora-lin e popullit dhe të tij, pra ai që e shkroi formulën e pagëzimit në shqipe, i përndritshmi argjipeshkëv Pal Engjëlli.

[Psikologu]

A ka ekzistuar një portret i vërtetë i Skënderbeut

Portreti më i saktë, një punim venecian, është paraqitur nga Marin Barleti, në librin e famshëm "Historia de vita et Scanderbegi Epirotarum Princips", që është botuar në Romë

At Vinçens Malaj

Figura e shkëlqyer e heroit tonë Kombëtar Gjergj Kastriotit Skënderbeut, si një nga personalitetet më të rëndësishëm të historisë së popullit qiptar dhe roli i tij në mbrojtjen Kombëtare kundra pushtuesëve osmanë në shekullin e XV-të, është i njohur mjaft mirë nga biografitë e shumta të tijat dhe e ndriçuar deri diku nga dokumentat e kohës.

Në vitet e fundit, e sidomos në 1968-ën me rastin e 500 vjetorit të dekjes së tij, janë shoshitur dhe sqaruar në shumë pikpamje e sa e sa çështje të rrethanave, në lidhje me jetën, veprën, epokën dhe luftart e rezistencën e tij bashkë me princat e tjerë shqiptarë kundra armikut të përbashkët otoman. Ndër kumtesat e sudimet e shumta që janë mbajtur sidomos gjatë kremtimit të 500 vjetorit që ishte dhe vit jubilar i tij, vlejnë për tu përmenduar ato të Tiranës, Prishtinës, Romës, Palermos dhe disa qyteteve të tjera ku u ligjëruan ato. Në këto studime janë sqaruar shumë çështje historike, si dhe ndikimi i figurës së tij në literaturën botërore si
në prozë, poezi ashtu dhe inspirimi që ka dhënë vepra luftarake e
tij në muzikë dhe arte të tjera. Nisur nga këto, kanë dalë dhe vazhdojnë të dalin ende në dritë shumë dokumenta dhe botime të reja, të panjohura deri më tashti.

[Psikologu]

Parafytyrimi i Skënderbeut

Megjithkëtë ndër të tjera, ende nuk është sqaruar krejt mirë, ose është folë pak e gabimisht, mbi një problem që për shumë kënd paraqet interesim të madh. Ky problem, është çështja e autenticitetit dhe fytyrimit të Skënderbeut, ndër portretet e tija që sot gjenden të ruajtura ndër muzeumet e ndryshme europiane, siç janë ato të Firences, Milanos, Vjenës, Berlinit, Palermos etj. Duke pasur rastin të merrem me mbledhjen
bibligrafike të botimeve të shumta mbi Skanderbegun, që në mbarë botën janë shtypë dhe rishtypë me qindra e qindra që prej shekullit të XV-të e deri në ditët tona, të cilat ruehen në bibliotekat më të famëshme të qyteteve europiane, porsi përgatitje për të dhënë një kontribut modest të manifestimeve e përkujtimeve kastriotjane të Romës e Palermos, isha i ngarkuar nga Drejtori i Institutit të Studimeve Shqiptare të Universitetit të
Romës, Prof. Ernest Koliqit, që me materialin e mbledhur të hapja një ekspozitë në ato dy qytete.

Prej gojës së shumë vizitorëve ndjeja orë e çast pyetjen :" Cili është portreti më autentik i Skënderbeut dhe a ekziston një portret i tillë?" Nisur nga kjo gjë, po orvatem të jap një përgjigjie sqaruese, duke shtjellue njëkohësisht përfytyrimin e historianëve të ndryshëm mbi portretin e Skënderbeut, të ilustruem deri diku dhe nga ekspozitat që u hapën në Romë e Palermo. Para se të përshkruaj përfytyrimet e Skenderbeut, të cilat kanë mbërritur deri në ditët tona, desha të theksoj se deri më sot nuk e dimë me siguri se ekziston apo ka ekzistuar me të vërtetë në Shqipëri apo në botë një pikturë ose kopje e përfytyrimit të vërtetë autentik i Skënderbeut, që të ketë qenë i drejt për drejt që nga koha e tij. Të gjithë ato kopje që janë ruajtur deri në ditët tona, janë shumë më të vonëshme, ose janë kopje të bëra sipas ndonjë ekzemplari
më të vjetër, ose sipas përfytyrimit të përshkrimit që i ka bërë Marin Barleti e biografët e tjerë të tij. Por a është bërë ndonjë portret sipas kujtimit të atyre biografëve që e kanë njohur vetë personalisht Skënderbeun, nuk dihet asgjë me siguri, mbasi për këtë nuk ka dokumente të këtij lloji.

[Psikologu]

Përse nuk ka portret të Skënderbeut

Mungesën e një kopje të portretit të Skënderbeut, mund ta kuptojmë nëse shkojmë nëpërmend jetën dhe veprimtarinë e tij, i cili në kundështim me atë që bënin princat e tjerë e kapedanët e famshëm të Europës të epokëes së tij, ai nuk kishte kohë që të rrinte me duar në gji duke pozuar para piktorëve dhe artistëve të ndryshëm. Madje me bindje mund të themi se po t` ë i ishte ofruar ndonjë piktor Skënderbeut, ai me siguri do ti ngjeshte atij shpatën në vend të penelit. Po kështu nuk dihet, se gjatë kohës që Skënderbeu ka banuar në Romë dhe Napoli, a i është ofruar ndonjë piktor për ti bërë portretin. Lidhur me këtë gjë nuk
ekziston asnjë lloj informacioni. Është thënë se gjoja autor i një portreti të tij, mund të ishte piktori e portretisti i famshëm venecian Gentille Bellini (1429-1507), i cili në vitin 1479, simbas kërkesës së Sulltanit, që i bëri senatit të Venedikut, udhëtoi deri në Stamboll e aty u ndal për dy vjet, ku bëri edhe një portret të Mehmetit të Dytë, që sot ruhet në Londër. Por një pohim i tillë është i kotë, pasi nuk ka asnjë themel historik, e nuk pranohet nga kritika serioze. Ndër koleksionte botërore dhe private, ashtu ruajtur deri në ditët tona një numër i madh i portreteve të Skënderbeut, por mjerisht vjetërsia dhe kualiteti artistik i tyre, është mjaft i dobët. Ato janë të gjitha kopje, ose kopje të
kopjeve, të shumta të fundit të shekullit XVI-të, e të shekujve të XVII e XVIII-të

[Psikologu]

Portreti më i mirë, në Firence

Portreti i Skënderbeut që e njohim më së miri dhe që zakonisht prej shumkujt konsiderohet më origjinali dhe mbi autencitetin e tij mund të diskutohet, është padyshim portreti me ngjyra i cili ruhet ende dhe sot, në "Galleria degli Uffizi" në Firence. Mund të thuhet se me të vërtetë ky është një ndër kopjet më të bukura të Skënderbeut, që kanë mbërritur deri në ditët tona, megjithse edhe ai portret i përket një piktori të dorës së dytë për nga ana artistike. Në këtë portret, Skënderbeu është i paraqitur në profil, i sjellun nga e djathta e me mjekër të gjatë e të thinjur, e cila valë valë i rrëshket hijshëm mbi parzëm që është e mbuluar me një gunë apo tallagan të rrethuar me lesh të zi e përqafore të kuqe. Në kokë ka një kësulë skarlati të kuq, të ashtquajtur "alla
Caramagnola", nën të cilën i rrëshqet një copë beze apo astar për ta mbrojtur nga djersa. Shikimi i tij në atë pikturë, është mjaft i theksuar e i mprehtë, por më fort i ëmbël se sa i vrazhdë. Balli është i gjerë dhe me rrudha e është i mbuluar deri në gjysëm nga kësula. Hunda është e madhe dhe pak e krrutë, e musteqet e bardha dhe të gjata i mbulojnë buzën esipërme, kurse buza e poshtëme është e spikatur e pak e lavjerrët. Syprina e kokës mban mbishkrimin :GEORGIVIS SCANDER BEK.

Prejardhja e portretit të Firences

Prejardhja e këtij portreti në Galerinë e Firences, duket se është nga koleksioni i Pal Jovit (Paolo Giovo 1483-1552) humanistit të përmendur, mjekut, historianit, shkrimtarit të famshëm, e ipeshkvit titullar të Noçerës, njërit ndër biografët e Skënderbeut. Ky person në vitin 1536 në brigjet e liqenit Lario afër Comos, ndërtoi një vilë simbas projektit të Giorgo Vasrit që njihet si "Villa Plianina", me afreske e kopshtije, ndër të cilat zunë vend koleksionet e qindra pikturave. Paolo Giovo aty ekspozoi
portrete të njerzëve më të përmendur, sidomos mbretërve, princërve, e kapedanëve të famshëm nga të gjitha kombet. Disa nga këto piktura të njerzëve të famshëm, Jovit ja patën dhuruar miqtë e shumtë të tij, kurse për të tjerat, ai organizoi piktorë që kopjuan e riprodhuan ato portrete që ruheshin ndër familjet princore. Kriteri i tij ishte që pikturat të ishin sa më origjinale e artistike, e kopjet sa më të përngjashme të modelit që ato
parafytyronin.

Miqësia e Jovit me shumë artista të kohës së vet, sikurse ishte dhe Giulio Romano, dishepulli i Rafaelos, bëri që ai të mblidhte një sasi të madhe pikturash të autorëve të njohur, siç ishin Rafaelo, Tiziani, Mikelanxhelo, Visari etj. Ndër këta ishte dhe portreti i Mehmetit të dytë, i pikturuar nga Gentillle Bellini. Deri në atë kohë, askush nuk kishte një kolesion të atillë, as dhe muzeu i Vatikanit nuk mund tu lavdëronte se kishte një koleksion
si ai i Jovit. Po kështu në atë kohë, shumë familje pasanikësh, me të vërtetë kishin nëpër sallonet e tyre portrete, por vetëm të pjestarëve të familjes dhe jo të princërve të tjerë. Për kopjen e portretit të Skënderbeut në këtë koleksion, nuk kemi të dhëna të sigurta se si ai erdhi në muzeumin e Jovit apo prej cilit piktor ishte punuar dhe si qe më vonë fati i asaj pikture. Po kështu, për atë që sot ruhet në "Galleria degli Uffizi" të Firences, nuk e dimë me siguri, se a është origjinali i muzeut Jovian, apo kopja e bërë prej piktorit Cristofano dell ` Altisimo gjatë viteve 1552-1556, sipas porosisë së Cosimo I De Medici, për galerinë e tij në Firence, që sot quhet "Degli Uffizi".

[Psikologu]

Kopje të tjera të portretit

Kopje të tjera që pak a shumë i ngjasin këtij portreti, por shumë më të dobta se ai portret, janë bërë dhe më vonë, sikurse ai që ruhet sot në Bibliotekën Ambroziane të Milanos. Kopje të tjera të portretit të Skënderbeut janë bërë nga mbarimi i shekullit të XVI-të, simbas urdhërit të Kardinalit federicho Borromeo (1564-1631) nga koleksionet e ndryshme të Romës, Firences, Torinos, e sidomos nga koleksioni i portreteve të Muzeut Jovian. Kjo kopje është shumë më e dobët se origjinali. Fytyra është më e rrumbullakët, kapelja më e madhe dhe e fryrë e mjekrra e lëmuar. Sipas këtij portreti, duket se është dhe njëri ndër ato dy portrete që ruhen në muzeumin e Vjenës, njëri që ruhet në
Pinakotekën e Seminarit të Monreale afër Palermos dhe një tjetër i Seminarit italo-shqiptar që është dhuruar nga familja Genzarelli etj. Imitime të portretit që ndodhej në muzeun Jovian, u bënë dhe nga Tobias Stimmer. Gjithashtu sipas portretit të muzeut të Jovian, është bërë përfytyrimi i Skënderbeut duke u imituar nga Domenico Custos, që është riprodhuar në librin e botuar në Oeniponti në 1601-in dhe në përmbledhjen e botuar nga J. Pretorio në "Augusta Bavaria" në 1602-in.

Ky i fundit është riporodhim i të parit, veçse e paraqet Skënderbeun deri në brez, ndërsa në botimin e parë, Skënderbeu është i paraqitun jo vetëm deri në brez, por krejt trupi në ngjasim truproje, i vendosur në një gungë me shtylla të qëndisura. Në dorën e djathtë ai mban shpatën, e me dorën tjetër e kallxon atë. Te kambët në anën tjetër, gjendet përkrenarja e Skënderbegut. Si përkrenarja ashtu dhe shpata, janë ato që sot gjindën në muzeumin e Vjenës, të cilat e kanë prejardhjen nga koleksioni i Arqidukës Ferdinand të Tirolit, për të cilin ishte botuar libri i lartpërmendur. Përkrenaren dhe shpatën e Skënderbeut, Arqiduka Ferdinand i pati blerë nga konti Ëolfang. Mbas këtij botimi janë bërë dhe imitime të tjera ndër libra, si "Georggius Bertoldus Pontanus a Braitenberg" të botuar në Hanover në 1609, në veprën e Jacobus Kockert e shumë e shum variante të tjera. Një kopje e pikturës së Skënderbeut në këmbë e me përkrenare e shpatë, i veshur me pancere dhe hekur, gjendet edhe sot në koleksionin e kështjellës Ambras në Tirol.

[Psikologu]

Portreti i Skënderbeut sipas Barletit

Në revistën e ilustruar "Ylli" që dilte në Tiranë, ishte botuar një fotografi e vogël e një portreti deri tash i panjohur, i një tipi të veçantë, ku thuhet se origjinali i saj gjindet në Paris dhe ruhet nga një familje me prejardhje shqiptare. Portreti është me ngjyra, e thuhet se gjoja i përket shekullit të XV-të apo fillimi i XVI-ës. Por si zakonisht, në botime të këtij lloji, nuk jepen data apo të dhëna të tjera. Përfytyrimin e Skënderbeut e sjell në një ksilografi të bukur, (punë veneciane) dhe biografi ma i madh i
Skënderbeut, historjani shkodran Marin Barleti, në librin e tij të famshëm "Historia de vita et gestis Scanderbegi Epirotarum Princips" të botuar në Romë, nga Bernardinus Venetus de Vitalibus. Përfytyrimi i Skënderbeut në këtë imitim (afër 17 cm i lartë) është paraqitur me mjekër të gjatë, hundë krrutë shqypeje, me flokë përmbas të qethun, me një mantel apo mallotë brokatit me ornamente lulesh e frytesh e me kapele " ala Caramagnola", pak si të lartë e me një ornament që duket nën të porsi mbrojtje nga djersimi. Në fund të portretit është shkrimi: SIGNOR SCANDER BEGO. Ky përfytyrim i Skënderbeut, që është
shumë i ngjashm me atë të "Galleria degli Uffizi", në Firence, mund të jetë më i vlefshmi dhe më i ngjashmi i përfytyrimit të vërtetë të Skënderbeut, jo vetëm se është më i moçmi, por dhe se është portret i bërë sipas udhëzimeve të një historijani shqiptar, Barletit, i cili e pat njoftë vetë Skënderbeun. Në qoftë se në kohën e tij, ka ekzistuar ndonjë portret autentik i Skënderbeut, ai do ta kishte dhënë në ksilografinë që ka botuar, që tja bëntë sipas atij portreti. Në qoftë se nuk ka ekzistuar
ndonjë portret i Skënderbeut, atëhere ai do ta kishte bërë atë simbas kujtimit personal, por gjithsesi që t`i përngjante deri diku.

[King_Gentius]

http://i8.tinypic.com/8c3sq68.jpg http://i17.tinypic.com/8f9xa4k.jpg

[King_Gentius]

http://i12.tinypic.com/8bt3c7r.jpg

[Zero Cool]

http://www.illyriaentertainment.com/images/production-pics/scanderbeg-among-his-men.jpg

Scanderbeg among his men


http://www.illyriaentertainment.com/images/production-pics/scanderbeg-his-warriors.jpg

Scanderbeg his warriors


http://www.illyriaentertainment.com/images/production-pics/scanderbegs-tomb.jpg


Scanderbegs tomb

[luckyman]

A din dikush me na tregu se PSE (ose çfar d.m.th.)ka mbajtur koken e dhis me brina ne kapele?????

[luckyman]

A din dikush me na tregu se PSE (ose çfar d.m.th.)ka mbajtur koken e dhis me brina ne kapele?????

!!!!!!! :frown: !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!,...ju paguj,nese doni!!:cool:

[hasanmehmeti]

MBI DEBATIN PER SKENDERBEUN
H. Feraj


Debati për mendimin politik të Skënderbeut është i hershëm. Orientimi i tij politik është vënë në dyshim dhe madje është kundërshtar nga një pjesë e shqiptarëve që për të gjallë dhe gjatë kohës së veprimtarisë së tij si nga Hamza Kastrioti, Dukagjinasit, Moisi Golemi etj., dhe ka vazhduar deri në ditët e sotme. Në dy vitet e fundit ky debat është rikthyer.

Shkas për rikthimin e debatit u bë libri politik "Skicë e mendimit politik shqiptar" botuar në Tiranë më 1998, por shkak edhe më i rëndësishëm janë rrethanat politiko-shoqë rore shqiptare, konflikti shqiptaro-serb e shqiptaro-grek, ndryshimi i sistemit politik në
Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni dhe përgjithësisht reflektimi i shqiptarëve mbi qenjësimin e vet politik të sotëm dhe të kaluar si përpjekje për të kuptuar gjendjen e vet të sotme dhe për të dhënë zgjidhje në rrethanat e sotme. Për të hyrë drejtpërdrejtë në temë, konteksti i debatit dhe çka thuhet në libër, megjithëse është element i rëndësishëm i kuptimit të këtij debati, do të lihet për në fund. Tani ia vlen të përmendet vetëm një moment sqarues: kundër përshkrimit në libër të mendimit politik në periudhën e Skënderbeut janë shprehur vetëm nivele të ulëta mendore, kryesisht në gazeta si "Zëri i Kosovës", "Balli Kombëtar" (i Abaz Ermenjit) dhe ndonjë organ tjetër i këtij niveli, ndërsa profesionistë t, studiuesit ose kanë heshtur, ose e kanë vlerësuar pozitivisht librin. Prandaj përfshirja në këtë debat u bë
e nevojshme për të sistemuar debatin, për të vënë rregull së paku përshkrues, sepse duke pasur nivel të ulët mendor, debatuesit i kanë bërë rrëmujë argumentet e veta. Kjo do të ketë rrjedhojë ndër të tjera përpjekjen time për t'u ulur në nivelin e kritikëve dhe
shmangien e disa karakteristikave të debatit profesional si referimet tek autorët e burimet, heqjen e përkufizimit të koncepteve, mospërmendjen e problemeve njohëse dhe epistemologjike, mungesën e shqyrtimit të teorive ndihmëse, metodologjisë etj., etj. Argumentet e paraqitura në debat nuk janë të miat, janë të shpërndara nëpër
autorë të ndryshëm, ndërsa merita ime është vetëm të përshkruaj qartë dhe në mënyrë të sistemuar debatin e shpërndarë.
Debati zhvillohet ndërmjet dy qasjeve:
1)njëra qasje ngul këmbë se Skënderbeu nuk duhet shqyrtuar në mënyrë kritike qoftë edhe sikur t'i ketë shkaktuar fatkeqësitë më të mëdha popullit shqiptar,
2)tjetra ngul këmbë se Skënderbeu duhet t'u nënshtrohet rregullave të të menduarit logjik dhe shqyrtimit kritik racional si çdo objekt tjetër i studimit.
Nuk ekziston ndonjë qasje konseguente e tipit të parë, dmth që Skënderbeu të mos shqyrtohet në mënyrë kritike, por më tepër është fjala për një qëndrim që thotë se "kur e kritikoj unë, kritika është e lejueshme dhe e drejtë, kur e kritikon tjetri, kritika nuk është e lejueshme dhe e drejtë".

Kështu për shembull, historiografia enveriste vetë e ka kritikuar Skënderbeun në shumë drejtime si për natyrën klasore, kufizimet ideologjike, naivitetin e besimit tek Vatikani etj., etj., por kur kritikohet nga ndonjë këndvështrim tjetër, për shembull ka këndvështrimi i logjikës nacionaliste, atëherë historianët enveristë dalin në mbrojtje të paprekshmërisë
së figurës së Skënderbeut, akuzojnë palën kritike se po fyen heroin kombëtar dhe ndjenjat e shqiptarëve, etj., etj. Megjithkëtë ky lloj qëndrimi këtu do të trajtohet si një qasje e vetme që thotë se Skënderbeu duhet përjashtuar nga shqyrtimi racional si objektet e tjera të studimit.

Gjatë gjithë historisë së debatit në mbrojtje të përjashtimit të Skënderbeut nga rregullat e studimit si çdo objekt tjetër janë sjellë dy llojë argumentash:
argumentet shkencore dhe
argumentet praktike, (ose me terma të tjerë, argumentet `prudenciale' , pragmatiste, politike).

Përmbledhtas janë sjellë këto argumente teoriko-shkencore:

1-Skënderbeu është mbrojtës i Evropës për çerek shekulli;
2-Skënderbeu është mbrojtës i krishtërimit;
3-Skënderbeu është krijuesi i miqësisë së popullit shqiptar me
popujt
e tjerë të Ballkanit (sllavët dhe grekët);
4-Skënderbeu është shëmbëlltyra e luftës së një populli për liri dhe
pavarësi;
5-Skënderbeu është krijues i shtetit shqiptar;
6-Skënderbeu është mit dhe simbol i shqiptarëve dhe teorikisht është argumentuar se mitet dhe simbolet duhet të lihen të kryejnë funksionin e tyre si të tilla.


vazhdon

[hasanmehmeti]

Argumentet praktike mund të përmblidhen:

1-Pavarësisht si është e vërteta për Skënderbeun, duke e paraqitur
si mbrojtës të Evropës, shqiptarët përfitojnë përkrahjen e Evropës
për synimet e veta politike të kohës;
2-Pavarësisht si është e vërteta duke e paraqitur Skënderbeun si
mbrojtës të krishtërimit, shqiptarët fitojnë përkrahjen politike të
kristianëve përinteresat e kohës;
3-Pavarësisht nga rrjedhojat që ka sjellë politika e Skënderbeut dhe
figura e tij duhet të ruhet për shkak të frymëzimit që jep tek
shqiptarët për luftën për liri dhe për pavarësi.

Ndaj të gjitha këtyre argumentave janë paraqitur argumenta
alternative, të tjera, që do të përshkruhen më hollësisht në vijim,
po ashtu në të dy dimensionet: teorike dhe praktike.

1-Skënderbeu për çerek shekulli është mbrojtës i Evropës në kuptimin
ushtarak dhe në kuptimin e mbrojtjes së qytetërimit evropian,
qytetërimit perëndimor përballë barbarisë lindore osmane. Ky
argument thotë se Skënderbeu e mbrojti Evropën drejtpërdrejtë , duke mos
lejuar kalimin e pushtuesve osmanë islamikë nga bregdeti shqiptar
dhe territori i zotëruar prej tij në Evropë dhe tërthorazi duke
angazhuar forca të mëdha ushtarake osmane në luftë kundër vetes dhe
shqiptarëve dhe kështu duke dobësuar fuqinë e saj pushtuese
ushtarake ndaj Evropës. Duke e mbrojtur Evropën nga pushtimi ushtarak osman,
Skënderbeu ka mbrojtur qytetërimin evropian perëndimor.

Ndaj këtij argumenti janë bërë vërejtje të shumta dhe janë
paraqitur argumente lternative:
së pari, a nuk kishte rrugë të tjera Perandoria Osmane për pushtimin e Evropës, por vetëm nga Shqipëria e Mesme (e sotme) dhe nga Durrësi ?
Në periudhën e Skënderbeut, Perandoria Osmane shtrihej në gjithë Bosnjen e Serbinë deri afër Beogradit (që mbahej nga hungarezët) prej nga mund të depërtonte në Evropë nëpër
luginën e Danubit dhe po ashtu, kishte mundësi të kalojë Adriatikun
në vendkalimin më të ngushtë, Otranto, e nuk kishte pse të kalonte
patjetër nga Durrësi. Së dyti, pse nuk e pushtoi Evropën pas vdekjes
së Skënderbeut, kur nuk mbrohej më prej tij ? Pas vdekjes së
Skënderbeut fuqia pushtuese e Perandorisë Osmane nuk kishte rënë,
por përkundrazi përparoi deri afër Vjenës. Për më tepër, megjithëse
e futi në dorë bregdetin shqiptar, përparimin kah Evropës e ndoqi në
rrugë tokësore, bregut të Danubit deri afër Vjenës dhe nuk ndërmori
sulme kundër Italisë e papatit nga Durrësi. Së treti, a duhej të
mbrohej qytetërimi dhe kultura perëndimore e asaj kohe ?
Qyetërimi dhe kultura evropiane e asaj periudhe dhe shumë më pas, ishin ndër
të tjera, qytetërimi dhe kultura e kryqëzatave, inkuizicionit, djegies
së rreth 700 mijë plakave të pafajshme të akuzuara si shtriga, e
shfarosjes së hebrejve etj., etj.
Vetë evropianët kishin filluar dhe pak pas vdekjes së Skënderbeut i kishin shpallur luftë qytetërimit dhe kulturës së deriatëhershme evropiane, elementëve thelbësorë
të mesjetës të cilën e quanin periudhë të "vdekjes" dhe përpiqeshin
ta zëvendësonin me "rilindjen", periudhë dehumanizmi dhe përpiqeshin
ta zëvendësonin me humanizmin, periudhë të errësirës dhe flakjen e
saj e quajtën periudhë të ndriçimit (iluminizmit) . Mund të thuhet se
Skënderbeu mbrojti kushtet që evropianët vetë të fillojnë luftën
kundër kësaj kulture perëndimore, por ky interpretim nuk qëndron,
sepse lufta evropiane kundër kulturës evropiane mori vrull pikërisht
pas vdekjes së Skënderbeut. Nga kjo rastisje në kohë ndoshta nuk del
as se Skënderbeu ishte pengesë e vrullit të humanizmit, rilindjes
dhe iluminizmit evropian, por vetëm se Skënderbeu nuk kishte rol të
rëndësishëm as për mbrojtjen, as për ndryshimin e kulturës
evropiane.
Sidoqoftë, sipas vetë evropianëve, gjëja që duhej më së paku të
bëhej në atë ishte mbrojtja e kulturës së atëhershme evropiane,
perëndimore etj., etj.

[hasanmehmeti]

2-Skënderbeu është mbrojtës i krishtërimit perëndimor.
Ky argument thotë se luftërat antiosmane të Skënderbeut kanë qenë njëkohësisht
luftra për ruajtjen e kristianizmit perëndimor kundër islamizmit, se
Skënderbeu ishte projektuar të vihej në krye të kryqëzatave, se
është vlerësuar "Atleti i Krishtit", se këshilltar kryesor kishte
peshkopin Pal Engjëlli dhe se përfundimisht në orientimin e vet politik ishte
thellësisht kristian perëndimor.

Ndaj këtij argumenti janë paraqitur kundërargumente të prirjeve të
ndryshme që tregojnë marrëdhënie më të ndërlikuara ndërmjet
Skënderbeut dhe kristianizmit.
Së pari, historigrafia enveriste është përpjekur të zvogëlojë motivin fetar kristian të Skënderbeut duke nxjerrë pavarësinë e vendit si motiv të parë të luftërave të tij,
duke treguar pabesitë e papës ndaj Skënderbeut etj.
Së dyti, cilin kristianizëm perëndimor mbronte Skënderbeu ?
Edhe në qoftë se Skënderbeu ishte mbrojtës i katolicizmit papnor,
nuk del se është mbrojtës i kristianizmit perëndimor, sepse
kristianizmi perëndimor ishte ndarë në drejtime që nuk pranonin
katolicizmin papnor dhe autoritetin e papës së Romës. Pak para
periudhës së luftërave të Skënderbeut, konflikte kishin shpërthyer
madje edhe ndërmjet vetë kandidatëve për selinë e papës, një prej
të cilëve e zhvendosi atë në Avinjon të Francës, e në të njëjtën kohë
ekzistonin tre papë që lëshonin mallkime kundër njëri-tjetrit.
Gjatë periudhës së Skënderbeut kishin filluar dhe jo shumë pas vdekjes së
tij morën vrull lëvizjet reformiste në Gjermani me Martin Luterin,
në Francë me Kalvinin etj., për shkëputjen e kishave nga
katolicizmi papnor që përfunduan në luftëra të përgjakshme si masakra kundër
hugenotëve në natën e Shën Bartolemeut, inkuizicioni, luftërat
ndërmjet Spanjës dhe Hollandës etj., etj.
Njëri pas tjetrit kisha dhe popuj evropianë ishin shkëputur nga katolicizmi dhe autoriteti
papnor duke krijuar kishën anglikane, protestantët, kalvinistët,
luterianët, baptistët etj., etj., kështu që termi "mbrojtje e
katolicizmit" nuk mbulon termin "mbrojtje e kristianizmit
perëndimor", por vetëm tregon marrjen e anës së njërës palë
kristiane në luftën kundër palës tjetër kristiane perëndimore.

Së treti, a ishte luftë për mbrojtjen e kristainizmit kundër
islamizmit pjesëmarrja e Skënderbeut në luftën e një princi kristian
(psh princit të Napolit) kundër një princi tjetër po kristian në
gadishullin italik ?
Skënderbeu del se ka zhvilluar luftëra edhe
kundër kristianëve dhe kjo mund të interpetohet si luftë e
Skënderbeut kundër kristianizmit (siç interpretohet si luftë për
mbrojtjen e tij, meqenëse është në anën e një udhëheqësi kristian)
jo vetëm kur ishte në shërbim të sulltanit, por edhe kur ishte
kundërshtar i tij, ose mund të interpretohet se në politikën e
vetë Skënderbeu nuk udhëhiqej nga motivi fetar, por i forcimit të
fuqisë së vet ose se Skënderbeu ishte një palë kristiane në luftën
kundër islamizmit dhe kristianizmit tjetër perëndimor etj., etj. Po
ashtu, si mbrojtës i kristianizmit perëndimor, Skënderbeu nuk del as
kur bën aleanca me princër dhe mbretër të kristianizmit ortodoks
lindor si ata serbë, bullgarë, grekë etj.
Së katërti, devotshmëria katolike e Skënderbeut është e dyshimtë,
sepse vetë ai një kohë të gjatë kishte jetuar si mysliman, sepse
familja e tij ishte e njohur nga njëra anë për ndërrimet e shpeshta
fetare dhe nga ana tjetër, pjesa më e madhe e familjes së tij ishte
nën ndikimin ortodoks të nënës që shprehet në ortodoksë-sllavë të
vëllezërve dhe motrave si Reposhi, Konstantini, Vllajka, Jella
etj., deri tek varrimi i vëllait të tij me nderim të madh në manastirin e
shenjtë e Hilanadarit në Greqi.
Siç u tha edhe në prirjet politike tek Skënderbeu konstatohen prirje drejt kristianizmit ortodoks lindor.
Së pesti, Skënderbeu mund të interpretohet si udhëheqësi
shqiptar që përuroi fillimin e luftërave fetare ndërmjet
shqiptarëve. Kështu mund të interpretohet sjellja e tij ndaj
besimeve të tjera fetare në Shqipëri pas kthimit në Krujë, kur kërkoi nga
kolonistët dhe të konvertuarit në myslimanë të zgjedhin ndërmjet
kristianizmit e vdekjes dhe të gjithë ata që nuk pranuan të
braktisin islamin i masakroi. Masakra masive si këto nuk janë kryer
gjatë gjithë periudhës së sundimit osman dhe përgjithësisht kjo
sjellje e Skënderbeut nuk u pasua nga udhëheqës të tjerë (ndoshta me
përjashtim të Pjetër Bogdanit dhe ndonjë rasti tjetër të rrallë)
e nuk u shndërrua në traditë tek shqiptarët. Përkundrazi, traditë u
bë toleranca fetare që është një përvojë dhe karakteristikë tipike
shqiptare.
Por në qoftë se do të ishte vazhduar qëndrimi i Skënderbeut,
atëherë atij do t'i takonte merita e themeluesit të intolerancës dhe
luftërave fetare ndërmjet shqiptarëve. Sidoqoftë nga të gjitha këto,
sjellja e Skënderbeut nuk mund të përmblidhet nën termin "mbrojtës
I kristianizmit perëndimor", as nën termin "mbrojtës i
kristianizmit" , sepse në veprimtarinë e tij ka edhe luftëra kundër kristianëve,
sidomos kundërshtarëve të Papës, edhe aleanca me ortodoksinë që nuk
është kristianizëm perëndimor etj. Sigurisht, në krahasim me
islamizmin, të gjitha format e kristianizmit kanë diçka të
përbashkët, por kjo e përbashkët është e pamjaftueshme që
veprimtaria e Skënderbeut të përfshihet nën termin "mbrojtës i
kristianizmit" edhe kur lufton kundër kristianëve.

vazhdon me piken 3-Pavarësisht nga rrjedhojat që ka sjellë politika e Skënderbeut dhe
figura e tij duhet të ruhet për shkak të frymëzimit që jep tek
shqiptarët për luftën për liri dhe për pavarësi.

[King_Gentius]

Me sa kuptoj nuk do ishte levizje e mencur strategjike te hidheshe ne Itali kur Shqiperia ishte akoma e lire se latinet ne bashkepunim me shqiptaret mund ta perdornin si baze per sulme kunder turqve dhe do i detyronin te luftonin ne dy fronte. Kur u pushtua Shqiperia Fatihu u hodh ne Otranto, por pasi latinet e cliruan prap Otranton Fatihu vdiq dhe mesa di ky ishte i vetmi qe i kishte ven syrin te pushtonte Romen. Te tjeret pas tij u perqendruan ne gili vili ne haremin e tyre, ose me luftra ne Lindje, ndersa ata qe sulmuan prap Evropen per cfardo arsye zgjodhen rrugen nga Vjena, jo Italia.

Sa per mesjeten e Rilindjen, pushtimi otoman i Evropes nuk do sillte nje Rilindje aq madheshtore sociale, politike, shkencore, e teknologjike ashtu si e njohim sot. Shqiptaret qe jetuam per mbi 400 vjet nen Otomanet e dim mire ca prapambetje katastrofike na la. E megjithe ate pasuri qe vodhi lart e poshte prap nuk po i jep dot drejtim vetes Turqia e sotme.

E fundimisht nuk e marr vesh kte ankesen se Skenderbeu paska vrare muslimane shqiptare qe refuzuan te hiqnin dore nga Islami? A nuk ishte feja islame akoma element i ri ne ballkan dhe ata qe e adoptonin shum here e benin kte qe te tregonin besnikeri ndaj Sulltanit, armikut te Skenderbeut? E si mund te kishte besim te kta njerez Skenderbeu? Hamzait nuk i tha ndrysho fene, vec kur e preu ne bese e luftoi. Kur po lufton kunder Sulltanit si mund te tolerosh ate qe lufton per Sulltanin?

[hasanmehmeti]

King i dashur do ishte mire te me lejonit kete punim (per mua i asnjeanshem sa kritik aq edhe lavderues) ta perfundoj, por po te them ca fjale qe te mos kthehem me.



Sa per mesjeten e Rilindjen, pushtimi otoman i Evropes nuk do sillte nje Rilindje aq madheshtore sociale, politike, shkencore, e teknologjike ashtu si e njohim sot.
King e dini edhe ju qe P.Osmane ne ate kohe ka qene prijes ne keto fusha, e qka ti bejm qe me von ia ben vetit me disa tradhti dhe mbeten ku jane.

Shqiptaret qe jetuam per mbi 400 vjet nen Otomanet e dim mire ca prapambetje katastrofike na la.

Paksa gabim je ketu , pasi ne ate kohe kishim Pashallare dhe funksionar te larte shqipetare , ndersa sot kemi hiq gje tjeter vetem se Prostitut-Shites nga mesi jone.

E megjithe ate pasuri qe vodhi lart e poshte prap nuk po i jep dot drejtim vetes Turqia e sotme.
Turqia e sotme eshte fuqi e madhe , por qka te vodhi ty se , me bjer referenca .


E fundimisht nuk e marr vesh kte ankesen se Skenderbeu paska vrare muslimane shqiptare qe refuzuan te hiqnin dore nga Islami? A nuk ishte feja islame akoma element i ri ne ballkan dhe ata qe e adoptonin shum here e benin kte qe te tregonin besnikeri ndaj Sulltanit, armikut te Skenderbeut? E si mund te kishte besim te kta njerez Skenderbeu? Hamzait nuk i tha ndrysho fene, vec kur e preu ne bese e luftoi. Kur po lufton kunder Sulltanit si mund te tolerosh ate qe lufton per Sulltanin?

Islami siq e dime me argumente historike dhe arkeologjike ka rrenjet ne keto troje para Pushtimit Turke edhe pse me pushtimin Osman ajo u rrite ne permasa te madha .
Po normal qe shqipetaret mysliman kan dal kunder Tij pasi ky i fundit kishte ber lidhje me Serbet qe kishin pushtuar vilajetin e Kosoves , me shume lexo si Dukagjinasit u ngriten kunder tij apo me mire me thene ata ishin ne lufte me serbet por ne kete rast iu shtua edhe nje tradhtar qe kishte lidhur aleanc me ta dhe nuk e qante koken per kete vilajet.
Ti duhet ti thuash faliminderit Perandoris Osmane e sidomos Kosovaret , qe ata me triumfin qe ben ne Kosova Polje ndaj sllavit , ben qe zeri yne te ndegjohej ne gjithe ballkanin e ne te egzistojme ne keto troje qe jane kosovearet sot ,se perndryshe do e kishe serbi edhe ketu sa i perket ndihmes se skenderbeut.

.................................................. ..........
vazhdojme me temen ,

Dhe duke pasur parasysh qe nje numer i madhe i "intelektuleve" shqipetar e paraqesin ate si Mbreojtes te Krishterimit , bijme sa per fillim thenjen e Fatbardh Doci-t ne ceremonin qe eshte mbajtur ndaj figures se Skenderbeut , ku nder tjerash thote:
Strategu,gjeniu Ushtarak Gjergj Kastrioti theu te gjitha betejat kunder Osmanve dhe nuk i la te kalonin ne Europe u be�mbrojtsi heroi i fundit i mbrotjes Krishtrimit Europjan�,(V.Emerson) .Papa Kalisi III i shkruante nje leter Gjergj Kastriotit ne vitin 1457 si symbol i krishtrimit ku theksonte�Nuk Ka njeri ne Bote,i cili te mos dij trimerit qe keni bere dhe te mos u lavdroj gjer ne qiell si nje kryembrotjes i vertet dhe si kreyluftetar bujar te KRISHTERIMIT.

ja pikerisht deklaratat te tilla qe shkojne pro mendimit qe e marrin jo kritikuesit e skenderbeut ne piken 2.

[hasanmehmeti]

3-Skënderbeu ka vlerën dhe meritën se është krijues i miqësisë së
popullit shqiptar me popujt e tjerë të Ballkanit, me sllavët para së
gjithash me serbët, malazezët, bullgarët dhe me grekët, përmes
kërkesave për aleanca kundër Perandorisë Osmane, përmes shembullit
të vet dhënë këtyre popujve për luftën çlirimtare, përmes frymëzimit
dhe nxitjes së besimit në mundësinë e thyerjes e të fitores kundër
Perandorisë Osmane etj.
Kjo miqësi dhe admirim për Skënderbeun shfaqet në këngët popullore që i kanë kushtuar popujt e Ballkanit dhe në vlerësimin që i bënin udhëheqësit ballkanikë rolit të
Skënderbeut në planet e tyre politike. Kjo miqësi e forcuar nga
Skënderbeu është vazhduar në luftërat e mëvonshme të përbashkëta të
shqiptarëve dhe ka qenë bazë e bashkëpunimit të shqiptarëve me
serbët dhe grekët kundër "armikut të përbashkët" deri në ditët tona.

Edhe ndaj këtij argumenti janë bërë vërejtje të rëndësishme.

Së pari, gatishmëria dhe përpjekjet e Skënderbeut për të bashkëpunuar me
udhëheqësit politikë sllavë, para së gjithash serbë dhe udhëheqësit
politikë grekë, nuk e kanë bërë politikën serbe e greke miqësore
ndaj shqiptarëve në asnjë periudhë dhe për asnjë ngjarje.

Së dyti, me bashkëpunimin e tij me serbët dhe grekët, Skënderbeu ndikoi në
krijimin e një tradite të bashkëpunimit të politikanëve të mëvonshëm
shqiptarë me politikanët serbë dhe grekë kundër "armikut të
përbashkët" që përgjithësisht përfundonin në humbje të shqiptarëve
në kuptimin e nënshtrimit të politikës shqiptare ndaj asaj serbe
dhe greke që mbetën armiqësore.

Së treti, përpjekja për të ndarë konceptim "miqësi mes popujsh" nga "miqësi mes politikanësh" të popujve të ndryshëm nuk ka vlerë, sepse ajo që quhet "miqësi mes
popujve" në fakt është "miqësi" ose bashkëpunim mes politikanëve.
Për të bërë të vlefshëm dallimin ndërmjet termit "miqësi mes
popujsh" nga termi "miqësi mes politikanësh" , duhen treguar raste
kur politikanët shqiptarë ishin kundër bashkëpunimit me
politikanët serbë dhe grekë ndërsa populli kërkonte bashkëpunim dhe
bënte presion mbi politikanët për bashkëpunim. Mirëpo si rregull
konstatohen vetëm raste të kundërta, kur politikanët kanë qenë për
bashkëpunim dhe popujt kundër bashkëpunimit, kur pjesë të popullit
shqiptar kritikojnë politikanët e vetë pse bashkëpunojmë me serbët
dhe grekët dhe pjesë të popujve serb dhe grek kritikojnë
politikanët e vetë pse bashkëpunojnë me shqiptarët. Po ashtu, raste të
bashkëpunimit mes pjesëve të popujve fqinjë konstatohen vetëm kur
përfundonin miqësitë mes politikanëve. Për këtë nuk ka rëndësi nëse
popujt kanë qenë të manipuluar nga politikanët, sepse me manipulim
nga politikanët mund të shpjegohen njëlloj edhe armiqësitë, edhe
miqësitë mes popujve fqinjë (bashkëpunimi mund të jetë në fakt
manipulimi i një popullsie për interesa bashkëpunimi të elitave
politike) dhe sepse, manipulimi nuk e ndryshon faktin se popujt
kishin miqësi kur kishin miqësi politikanët dhe armiqësi kur kishin
miqësi politikanët. Prandaj, ajo që është quajtur "miqësi mes
popujve fqinjë" është miqësi e politikanëve shqiptarë me politikanët
serbë dhe grekë dhe Skënderbeu është i rëndësishëm në krijimin e
traditës së bashkëpunimit të krerëve dhe politikanëve shqiptarë me
serbët dhe grekët e jo i miqësisë ndërmjet popujve të Ballkanit.

Së katërti, "miqësia me popujt e Ballkanit" ka qenë arsye e
armiqësimit në radhët e vetë shqiptarëve, sepse ata shqiptarë që vuanin nga
sundimi serb me të cilët bashkëpunonte Skënderbeu e shikon me
revoltë vetë këtë udhëheqës dhe shqiptarët që e mbështesnin.
Prirja e Skënderbeut për miqësi dhe aleanca politike përveç me sundimtarin
serb të Bosnjes edhe me sundimtarin serb të Kosovës, despotin Gj.
Brankoviç ka qenë shkak i armiqësisë së popullsisë shqiptare që
vuante terror nën sundimin e Brankoviçit ndaj Skënderbeut.

Po ashtu, edhe princa dhe udhëheqës të rëndësishëm si Dukagjinasit u vunë
kundër Skënderbeut për shkak të miqësisë së tij me serbët.
Territoret e Dukagjinasve kufizoheshin me territoret shqiptare të sunduara nga
Brankoviçi dhe aleati politik I Skënderbeut që shfaroste shqiptarët
në principatën e vetë (Kosova) dhe nga kjo fqinjësi, ndërmjet
Dukagjinasve dhe Brankoviçit kishte konflikte.
Mbështetja e Dukagjinasve nga popullsia dhe kundërshtimi i Skënderbeut për arsye
të miqësisë së tij me Brakoviçin kanë bërë që në traditën popullore
në Krujë e sipër të jetojë Lekë Dukagjini, ndërsa Skënderbeu është
dërguar vonë nëpërmjet sistemit arsimor në popullsi, kurse në
kujtesën popullore dhe në odën tradicionale shqiptare ka qenë i
harruar.
-Në këtë argument po të pyetet se pse e "tradhëtuan"
Dukagjinasit Skënderbeun,???
-Përgjigja është se Skënderbeu i kishte tradhëtuar më parë duke lidhur miqësi me armikun kryesor të tyre, me serbët dhe Gj. Brankoviçin. Sipas këtij argumenti Dukagjinasit
përfaqësojnë politikën e armiqësisë me serbët, Skënderbeu të
bashkëpunimit me serbët.


vazhdojme me piken 4-Skënderbeu është shëmbëlltyra e luftës së një populli për liri dhe
pavarësi.

[arton bala]

Po normal qe shqipetaret mysliman kan dal kunder Tij pasi ky i fundit kishte ber lidhje me Serbet qe kishin pushtuar vilajetin e Kosoves , me shume lexo si Dukagjinasit u ngriten kunder tij apo me mire me thene ata ishin ne lufte me serbet por ne kete rast iu shtua edhe nje tradhtar qe kishte lidhur aleanc me ta dhe nuk e qante koken per kete vilajet.
Ti duhet ti thuash faliminderit Perandoris Osmane e sidomos Kosovaret , qe ata me triumfin qe ben ne Kosova Polje ndaj sllavit , ben qe zeri yne te ndegjohej ne gjithe ballkanin e ne te egzistojme ne keto troje qe jane kosovearet sot ,se perndryshe do e kishe serbi edhe ketu sa i perket ndihmes se skenderbeut.


Hahaha, a dole mi bo nder emrit, a? :biggrin: :biggrin:

Nje kundermendim:

Perse mendon se P. Osmane u paska ardhur shqiptareve te Kosoves ne ndihme? Po mendoj ne kohen kur ajo arriti ne Ballkan, ne te gjithe ishim te krishtere (sic tregoj Kastrioti dhe TE GJITHE PRIJESIT E SHQIPTAREVE NE ATE KOHE, sepse luftuan P. Osmane). Pernga kriteriet apo qellimet e P. Islame (perhapjen e Islamit ne bote, apo krijimin e nje perandorie islame qe perfshinte tere boten), PRINDERIT E TU E TE MI ISHIN TE BARABARTE ME SERBET e jomuslimanet tjere. Atehere, perse te na vecojne neve turqit? Qe P. Osmane nuk na vecoj apo privilegjoj kurre ndaj popjve te Ballkanit, eshte fakti se askush me shume se ne nuk pati femije te asimiluar ne P. Osmane, femije te jomuslimaneve qe u morren si gjobe ("haraq ne gjak") e u sollen ne kampet mercenare ne Anadol e gjetiu, u islamizuan e turqizuan (derisa u bene Hasana), u sollen perseri ne Kosove e sot e ndiejne veten "shqiptare te forte e patriote", bile edhe Kastriotit i ndajne ligjerata ne atdhedashuri. (Vet pi lyp, pasha Qitapin fun e kry :frown:)

Edhe nje gje: Paske pohuar diku ne repliken tende ndaj King Gentius se ne shqiptaret paskem patur pashallare e funksionare ne P. Osmane. Nuk po te them asgje, por vetem interesohu te dijesh se cilet popuj joturqe (pra popuj te Ballkanit) paten para shqiptareve Pashallare e funksionare ne P. Osmane. Do te gjesh se ishin greket, me vone bullgaret,pastaj erdhen shqipet tua. Keshtu qe kush e shiti bothen, e mori vendin e pashallarit ne P.Osmane, jo qe u privilegjuan shqiptaret, o i mjere..

Simbas informacioneve te mia, ne betejen e Kosoves pati shqiptare e serbe, boshnjake e bullgare e tjere, e tjere, e tjere, qe luftuan se bashku kunder turqeve. Tek ky perfundim vjen edhe Leo Freundlich, veprat e te cilit kam pare te citosh ne tema tjera ne forum. Por edhe bashkepunimi i Kastriotit me Huniyadin (hungarez qe mbrojti Beogradin dhe tere Serbine praj pushtimit osman, i cli pati eshe ushtare serb ne ushtrine e tij), e justifikon kete "teorine" time qe Beteja e Kosoves nuk ka qene asgje serbe por me teper (mbare)ballkanase.

[arton bala]

Hahaha, a dole mi bo nder emrit, a? :biggrin: :biggrin:

Nje kundermendim:

Perse mendon se P. Osmane u paska ardhur shqiptareve te Kosoves ne ndihme? Po mendoj ne kohen kur ajo arriti ne Ballkan, ne te gjithe ishim te krishtere (sic tregoj Kastrioti dhe TE GJITHE PRIJESIT E SHQIPTAREVE NE ATE KOHE, sepse luftuan P. Osmane). Pernga kriteriet apo qellimet e P. Islame (perhapjen e Islamit ne bote, apo krijimin e nje perandorie islame qe perfshinte tere boten), PRINDERIT E TU E TE MI ISHIN TE BARABARTE ME SERBET e jomuslimanet tjere. Atehere, perse te na vecojne neve turqit? Qe P. Osmane nuk na vecoj apo privilegjoj kurre ndaj popjve te Ballkanit, eshte fakti se askush me shume se ne nuk pati femije te asimiluar ne P. Osmane, femije te jomuslimaneve qe u morren si gjobe ("haraq ne gjak") e u sollen ne kampet mercenare ne Anadol e gjetiu, u islamizuan e turqizuan (derisa u bene Hasana), u sollen perseri ne Kosove e sot e ndiejne veten "shqiptare te forte e patriote", bile edhe Kastriotit i ndajne ligjerata ne atdhedashuri. (Vet pi lyp, pasha Qitapin fun e kry :frown:)

Edhe nje gje: Paske pohuar diku ne repliken tende ndaj King Gentius se ne shqiptaret paskem patur pashallare e funksionare ne P. Osmane. Nuk po te them asgje, por vetem interesohu te dijesh se cilet popuj joturqe (pra popuj te Ballkanit) paten para shqiptareve Pashallare e funksionare ne P. Osmane. Do te gjesh se ishin greket, me vone bullgaret,pastaj erdhen shqipet tua. Keshtu qe kush e shiti bothen, e mori vendin e pashallarit ne P.Osmane, jo qe u privilegjuan shqiptaret, o i mjere..

Simbas informacioneve te mia, ne betejen e Kosoves pati shqiptare e serbe, boshnjake e bullgare e tjere, e tjere, e tjere, qe luftuan se bashku kunder turqeve. Tek ky perfundim vjen edhe Leo Freundlich, veprat e te cilit kam pare te citosh ne tema tjera ne forum. Por edhe bashkepunimi i Kastriotit me Huniyadin (hungarez qe mbrojti Beogradin dhe tere Serbine praj pushtimit osman, i cli pati eshe ushtare serb ne ushtrine e tij), e justifikon kete "teorine" time qe Beteja e Kosoves nuk ka qene asgje serbe por me teper (mbare)ballkanase.

Excusa, nje korigjim:
lexo "Pernga kriteriet e P. Osmane", pra jo "P.Islame".

[Guri i madh]

njifsh e mos pafsh thojshin ktyne here pas lufte po dihet se kosova po bahet shtet , po ne të gjithve na interson se qfar shteti do të jet disa pretendojna nji shtet demokratik dhe ngritjen e vlerave kombtare gjat shekujve qe i kemi lan pas

por tani disa po e shohin se ka ardh momenti i fundit qe kosoven me e kthye andej ku shqiptart nuk e deshirojn , ata e kan nji detyr bukur të mundimshme se ata duhet te kthehen 5 ose 6 shekuj mbrapa per me demantue historin e kombit të vet qe fatkeqsisht po i thojn veti jena shqiptar


ata nuk skuqen kur e fyjn SKENDERBEUN ata e fyjn gjdo gjë qe ësht kombtare ata e duan turkun po pasi do kalojn disa vite edhe shkavin do ta nderojn si turkun

[King_Gentius]

"""" Paksa gabim je ketu , pasi ne ate kohe kishim Pashallare dhe funksionar te larte shqipetare , ndersa sot kemi hiq gje tjeter vetem se Prostitut-Shites nga mesi jone.""""

Cfare arritje kishim bere ne si popull le te themi deri ne vitin 1911? A nuk ishte gjendja e popullit e mjerueshme?

""""Turqia e sotme eshte fuqi e madhe , por qka te vodhi ty se , me bjer referenca .""""

Mbi 400 vjet liri.

""""Islami siq e dime me argumente historike dhe arkeologjike ka rrenjet ne keto troje para Pushtimit Turke""""

Po sa, 200-300 cope?

"""" edhe pse me pushtimin Osman ajo u rrite ne permasa te madha .""""

Pas vitit 1650.

""""Po normal qe shqipetaret mysliman kan dal kunder Tij pasi ky i fundit kishte ber lidhje me Serbet qe kishin pushtuar vilajetin e Kosoves """"

Nga doli qe muslimanet e Krujes kan dal mbrojtes te Kosovarve dhe jo thjesht besnike te Sulltanit?

""""me shume lexo si Dukagjinasit u ngriten kunder tij apo me mire me thene ata ishin ne lufte me serbet por ne kete rast iu shtua edhe nje tradhtar qe kishte lidhur aleanc me ta dhe nuk e qante koken per kete vilajet.""""

Dukagjinasit kan pas hasmeri me Skenderbeun per arsye te ndryshme, nuk di qe Kosova te ket qen e vetjma arsye. Megjithate jam dakort qe Skenderbeu duhet ti kishte kushtuar me teper vemendje shqiptarve te Kosoves.

""""
Ti duhet ti thuash faliminderit Perandoris Osmane e sidomos Kosovaret , qe ata me triumfin qe ben ne Kosova Polje ndaj sllavit , ben qe zeri yne te ndegjohej ne gjithe ballkanin e ne te egzistojme ne keto troje qe jane kosovearet sot ,se perndryshe do e kishe serbi edhe ketu sa i perket ndihmes se skenderbeut.""""


Osmanet nuk erdhen nga Mongolia se u ka ardh keq per Kosovaret, po ardhen te plackisin, dhe beteja e mesiperme ishte ne kuader te keti qellimi. Kosovaret ngadale ngadale perfituan nga rasti. Falenderimi kryesor i takon kosovareve, po ju supozoni se fuqia e serbeve do ishte vazhdimisht ne rritje dhe e shqiptarve vazhdimisht ne ulje. Une nuk besoj se kemi ndonje menyre te konkludojme se cka do u ndodhte shqiptarve te Kosoves e me gjere ne shekullin 15 e me tej. Sic keni then vet, rrjedha e historise nuk mund te shihet me parimin "po te kishte halla mustaqe do ishte xhaxha".

Vetem pastaj duke aplikuar standartin tuaj te falenderimeve, sigurisht i takon faleminderim osmaneve qe shtyne shum serbe ne veri te Kosoves, dhe falenderim serbeve te cilet vendosen te mbledhin plackat e te kthehen nga kishin ardh, lol.

[King_Gentius]

Ne dy postimet e mia te meparshme ka disa editime qe te shprehja me qart mendimin tim.

Sa per miqesine mes popujve qe Skenderbeu thuhet te jet munduar te krijoje, disa qarqe serbe ose greke sot admirojne punen e Skenderbeut vec ne kontekstin qe ai eshte serb a grek ne menyre qe ti heqin kombit shqiptar nje pjese te rendesishme te historise dhe tij e te na nxjerrin komb pa histori etj etj etj.

Serbet e sidomos greket e kohes se Skenderbeut nuk kishin ndonje admirim special per te per shkak te lidhjeve te tij me Papen dhe Katolicizmin, ose po te doni me qendrimin e tij Ortodoks Uniat. Skenderbeu vet kryesisht eshte perqendruar me aleance politike me latine dhe jo me greket/serbet. Greket urrenin me shum Papen se Sulltanin. Ata refuzuan te njohin Papen si kryetar te kishes se tyre si shkembim per ndihme kunder Osmaneve dhe kjo ishte nje nga arsyet Konstandinopoja ra ne duar te Osmaneve.

[hasanmehmeti]

4. Skënderbeu është shëmbëlltyra e luftës së një populli për liri
dhe pavarësi.

Me luftërat e tij për gati një çerek shekulli, Skënderbeu
është shembulli i virtytit dhe kryerjes së detyrës ndaj atdheut, i
luftës për çlirim nga pushtuesit më të egër të vendit. Ai po ashtu
është shembulli I trimërisë dhe strategut ushtarak, meqenëse u ndesh
me një fuqi shumë më të madhe se ushtria e tij dhe doli fitimtar.

Edhe ndaj këtij argumenti janë paraqitur vërejtje të ndryshme dhe
interpretime alternative.
Së pari, a është Skënderbeu shëmbëlltyrë e luftëtarit për liri apo siç është e zakonshme në politikën e shqiptarëve edhe ai është bashkëpunëtor me një pushtues dhe
sundimtar kundër një pushtuesi dhe sundimtari tjetër ?
Skënderbeu ka qenë bashkëpunues politikisht me serbët, veçanërisht sundimtarin e
Kosovës Brankoviç.
Prandaj përgjigja në këtë pyetje është e lidhur me përgjigjen në një pyetje tjetër:
a është Kosova toka shqiptare, do të thotë atdhe, pjesë e atdheut ?
Në qoftë se po dhe ndodhej nën sundimin serb, atëherë del se
bashkëpunimi me serbët është bashkëpunim me pushtuesit e atdheut. Në
qoftë se Kosova nga udhëheqësit shqiptarë nuk konsiderohet tokë
shqiptare, pjesë e atdheut, atëherë bashkëpunimi me serbët nuk është
bashkëpunim me pushtuesit e atdheut, por vetë politikani shqiptar
sillet dhe mendon njëlloj si politikani serb, domethënë jo si
bashkëpunëtor i serbëve, por si vetë sebët.
Sepse konsiderimi i Kosovës tokë joshqiptare është karakteristikë
themelore e mendimit të çdo politikani serb. Në të dy rastet,
bashkëpunimi i Skënderbeut me serbët tregon rreshtimin e tij në anën
e pushtuesve, përkatësisht të armiqve të shqiptarëve. Argumente të
ndryshme janë zhvilluar për të treguar se serbët gjatë pushtimit
osman kanë qenë edhe vetë të pushtuar dhe prandaj nuk ka kuptim të
quhen pushtues (psh historiografia enveriste), por argumente janë
zhvilluar për të treguar se edhe osmanët pas disa shekujve të
qëndrimit në Ballkan, nuk ishin më pushtues, por vetëm popull
sundues (psh Castellan).
Sidoqoftë, më tepër se çështje përkufizimi teorik, cilësimi i serbëve dhe osmanëve si pushtues është i lidhur me përjetimin e tyre nga popullsitë e sunduara.
Dhe, edhe pas shekujsh sundimi si serbët, si osmanët, përjetoheshin si pushtues dhe
sundimtarë. Nga bashkëpunimi me serbët Skënderbeu nuk del shembull
i luftëtarit për liri dhe pavarësi, por I bashkëpunimit me njërin nga
pushtuesit (serbët) në luftë kundër pushtuesit tjetër (osmanëve).

Së dyti, cili ka qenë pushtuesi ose po të përdoret termi i Castellan,
sundimtari më i rrezikshëm për shqiptarët: sundimtari serb apo
osman ? Dëshmitë tregojnë bindshëm se jo vetëm para, por edhe pas
pushtimit osman për shqiptarët rreziu kryesor, sundimtari dhe
pushtuesi më i rrezikshëm mbeten sllavët dhe grekët. Prandaj të
gjithë politikanët shqiptarë zgjodhën ndërmjet rrezikut më të madh
dhe rrezikut më të vogël dhe jo ndërmjet lirisë dhe robërisë,
zgjodhën bashkëpunimin me armikun dhe pushtuesin më pak të
rrezikshëm osman, ose me armikun dhe pushtuesin më të rrezikshëm sllav e grek.
Bashkëpunimi i Skënderbeut me serbët dhe grekët tregon se ai ka
qenë bashkëpunëtor me armiqtë dhe pushtuesit më të rrezikshëm sllavë dhe
grekë. Bashkëpunimi i Skënderbeut me serbët dhe grekët tregon se ai
ka qenë bashkëpunëtor me armiqtë dhe pushtuesit më të rrezikshëm e
jo luftëtar i lirisë.

Së treti, a ka qenë Skënderbeu shëmbëlltyrë e luftëtarit të lirisë
apo të vasalit ?
Skënderbeu nuk kishte pranuar vasalitet ndaj sulltanit, por kishte pranuar vasalitet ndaj Venedikut. Nga kjo del se Skënderbeu nuk ka qenë shëmbëlltyrë e luftëtarit të lirisë, por
vasal, sepse fakti që nuk është vasal i sulltanit, por i Venedikut
nuk e ndryshon faktin se ka qenë vasal.
Kjo përsëri është vetëm çështje e zgjedhjes: vasal i kujt ? Këtu
shtohet edhe se Venediku po ashtu mbante nën sundim territore dhe
portet më të rëndësishme shqiptare dhe Skënderbeu ishte vasal i një
sundimtari e pushtuesi.

Së katërti, Skënderbeu vërtetë është shëmbëlltyra e strategut ushtarak, por raporti ndërmjet luftës dhe politikës tek ai është I përmbysur, sepse lufta shikohet si
kryesore dhe politika dytësore, ndërsa politika do të duhej të ishte mbi
luftën.

Së pesti, në luftërat e tij Skënderbeu ka qenë i manipuluar nga
agjentura joshqiptare, para së gjithash papati, Venediku,
hungarezët etj., etj., të cilët e kanë përdorur Skënderbeun për të dobësuar
rrezikun osman ndaj tyre duke zhvilluar luftërat në territor
shqiptar. Duke e konceptuar si politikan injorant, këto fuqi kanë
arritur ta fusin Skënderbeun në luftë kundër superfuqisë më të madhe
të kohës (si t'u shpallë sot Shqipëria luftë SHBA-ve), luftërat janë
zhvilluar në territor shqiptar, për rreth një çerek shekulli
shqiptarët as kanë mbjellë, as kanë korrur, as kanë zhvilluar
tregtinë, zejet etj., është shkatërruar një pjesë e madhe e
popullsisë, e pasurive si: ullinjtë, vreshtat etj., etj. Nga të
gjitha këto, nga kjo politikë e Skënderbeut mund të kenë përfituar
popujt e ndryshëm, por kanë humbur shqiptarët.

Megjithë premtimin për të mos bërë digresione (degëzime) të
argumentimit, këtu bëhet i nevojshëm një i tillë. Fjala është për
argumentin se ndërmjet prirjes së Skënderbeut drejt katolicizmit dhe
prirjes së tij drejt sllavizmit dhe ortodoksisë ka një kontradiksion
të papajtueshëm, së paku në kontekstin e marrëdhënieve ndërmjet
katolicizmit shqiptar dhe sllavëve ortodoksë, në radhë të parë
serbëve. Në traditën katolike shqiptare ka pasur një rrymë të fortë
të konfliktit me ortodoksizmin serb që kur u ndanë
kishat në romake dhe bizantine. Në kohën e Skënderbeut ende ishin
të pathara damkat e hekurit të skuqur të përdorur nga serbët e Stefan
Dushanit e pasardhësit të tij, masakrat, shpronësimet, ndarjet e
burrit nga gruaja, e fëmijëve nga prindërit si presion për
konvertimin e shqiptarëve katolikë në ortodoksë. Përdorimi i
shkallës kaq të lartë të dhunës për konvertim, është tregues edhe i
shkallës së lartë të kundërshtimit të shqiptarëve
katolikë për t'u kthyer në ortodoksë që e bënte të nevojshme
përdorimin e mjeteve ekstreme mesjetare të dhunës. Prirja e
Skënderbeut për aleanca me nipin e Car Lazarit, Brankoviçin, ishte
krejt në kundërshtim me këtë qëndresë popullore dhe me rrymën e
klerit katolik shqiptar që përpiqej të ruante lidhjet me papatin
dhe katolicizmin nga ortodoksizmi sllav. Qëndresa e klerit katolik
shqiptar jo vetëm me bazë fetare, por edhe mbi bazë etnike
ndaj sllavizimit të kishës shqiptare vërtetohet përgjatë gjithë
shekujve.
Ata, që në atë kohë janë ngritur kundër mbushjes së kishave
shqiptare me klerikë të besimit katoloik, por etnikisht sllavë (psh
raguzianë) siç dëshmohet në dokumentat e kohës dhe kjo ndeshje e
klerit katolik me klerin sllav, qoftë edhe katolik, gjendet gjatë
gjithë historisë së katolicizmit shqiptar deri sot. Armiqësia e
lashtë e ortodoksizmit sllav ndaj katolicizmit shqiptar u vërtetua
si edhe më e dhunshme në vitet 1913-1914 në masakrat e kryera nga
qeveria malazeze ndaj popullsisë myslimane e katolike shqiptare për
konvertimin e tyre në ortodoks. Prandaj Skënderbeu me prirjen e tij
drejt sllavizmit dhe ortodoksisë është në kundërshtim me
qëndresën popullore dhe të klerit katolik shqiptar kundër
ortodoksizmit sllav, sepse nuk mund të ishte njëkohësisht edhe mik
i sllavëve, edhe mbrojtës i katolicizmit shqiptar.

vazhdojme me piken 5.

[King_Gentius]

Ne postimin e fundit gjej plot shtremberime dhe ekzagjerime. Na del se Skenderbeu ka pas kryesisht prirje per aleance me sllavet/greket/ortodoksine dhe jo me latinet/katolicizmin, gje qe nuk qendron as historikisht as llogjikisht. Sic e dim shum mire Skenderbeu i varte shpresat nga Perendimi nga ku vinte dhe ndihma kryesore (p.sh. traktati i Getes ne 1451). Pastaj ca kuptim ka te kembengulesh ne aleance me princat e dobet serbe/greke qe ishin dorezuar dhe kishin pranuar vasalitetin ndaj sulltanit ne krahasim me Perendimin te cilin Sulltani nuk e kishte ne dore dhe ishte me i fuqishem se vasalet serbe/greke. Pastaj nje aleance e ketille mund ti kushtonte edhe humbjen e mbeshtetjes nga Perendimi per arsye fetare.

Me sa di marredhenja midis Skenderbeut e Brankovicit ka qen zakonisht neutrale/paqesore dhe disa here armiqesore, si psh sulmet e Skenderbeut kunder Brankovicit ne 1444 e 1448 kur Brankovici pengonte veprimet anti-turke te Skenderbeut. Nuk di qe Skenderbeu te ket ndihmuar ndonjeher Brankovicin kunder Dukagjinit.

Pastaj se kush ka qen armiku me i rrezikshem eshte nje term relativ dhe nuk eshte e vertet qe turku ka qen gjithmon rreziku me i vogel, dhe se e vetmja alternative ishte aleanca me serbet/greket. Skenderbeu kishte alternativen e trete, aleance me latinet qe vertet ishte rreziku me i vogel ne krahasim me turqit/greket/serbet.

Sa per manipulimin e Skenderbeut nga latinet, kjo eshte e vertet, ata me shum na prishin pune se sa na ndihmuan. Ata paten humbje po jo aq sa ne. Sa per hungarezet nuk mund te them te njejten gje se dhe ata luftuan shum ashper dhe pesuan humbje me te medha se ne. Ndersa ne lidhje me serbet greket nuk shikoj ndonje perfitim se ata ishin te pushtuar ne kohen e Skenderbeut dhe nuk mund ta perdornin luften e shqiptarve ne avantazhin e vet.

[hawk]

Sipa F.Docit, Skënderbeu tek po largohej i zhgënjyer dhe i helmuar nga Qyteti i Shenjtë i Romës, në fund të marsit 1467, mallkoj klerin me këto fjalë:

“Jo vetëm që duhet të lidhim paqë, por duhet
t’ja hapim turkut edhe rrugën drejt Romës, që t’i
shtrojë siç duhet këto priftërinj...”

[Oliver Jens Schmit: “Arbëria Venedike” shqipëruar
nga Aben Puto, Tiranë 2007, f. 365]

[uliksi31]

http://www.malesiaforum.com/images/icons/icon1.gif Fisnikëria e trimëria e Skënderbeut
Fisnikëria e trimëria e Skënderbeut

Përgatiti Agim Bacelli

Këto dy letra janë të vitit 1461, njëra e Skënderbeut dhe tjetra e Joanes Antonius, gjatë një replike para betejës në Itali. Për vërtetësinë e tyre, unë nuk kam asnjë të dhënë, megjithëse kam kërkuar nëpër shënimet e mija të nxjerra para 25 vjetësh nga revistat "Shkenca dhe Jeta" nga ku mblodha edhe këtë material të më poshtëm. Autori (nuk ja kam emrin) thotë se letrat janë marrë nga Vatikani ku ato gjenden në latinisht në formën jo origjinale. Nëse dikush tjetër ka ndonjë burim më të saktë, le ta plotësojë këtë shkrim.

http://i268.photobucket.com/albums/jj8/vajzgrudet_2008/Skenderbeu.jpg

Lufta e Skënderbeut në Itali
Dihet historikisht që Skënderbeu ka pasur miqësi me Alfonsin, mbretin e Napolit. Pas vdekjes së mbretit Alfons, i biri, Ferdinandi, u ndodh ngushtë. Duka Xhiovani nga dera Anzhu e shtëpisë mbretërore të Burbonëve, i ndihmuar edhe nga konti italian Piçinino, kërkonte të pushtonte vendet që qeveriseshin prej Ferdinandit. Me 7 korrik 1460 mbreti i ri u thye keqas në betejën e Sarnos dhe mbas 20 ditësh edhe në krahinën e Pulias.
Në këto rrethana të vështira Ferdinandi, me anën e të dërguarit të tij Marko Karvaçino, i kërkoi Skënderbeut ndihmë ushtarake.
Skënderbeu dërgoi në fillim në Itali Gjon Stres Ballshën me 500 ushtarë si pararojë. Më vonë edhe vetë Gjergj Kastrioti shkoi me 5000 ushtarë, në fillim të vjeshtës se vitit 1461. Ai u hodh në Itali së bashku me Moisinë, Vlad Goricën dhe Zahari Gropën, tre nga gjeneralët e tij më të fuqishëm. Në Itali prijësi shqiptar arriti në kohën më kritike kur Ferdinandi ishte i rrethuar keqas në Bari prej ushtrive franko-italiane. Ardhja e ushtrisë shqiptare nën komandën e një luftëtari të madh dhe të mirënjohur në mbarë Evropën, e tmerroi ushtrinë rrethuese aq shumë sa konti Piçinino e ngriti me të shpejtë rrethimin dhe u tërhoq rreth 50 km më tutje. Ferdinandi i gëzuar i hapi dyert e kështjellës dhe e priti krahëhapur Skënderbeun me trimat e tij. Në përgjigje të falënderimeve të pambaruara të mbretit të ri Ferdinand, Skënderbeu i tha atij me modesti: "Paguaj një pjesë të vogël të borxhit që i kam babit tuaj, Alfonsit..."
Ndërkaq armiqtë e mbretit nga sulmues u kthyen në mbrojtës pasi Skënderbeu nuk mund të largohej pa i shpartalluar ata. Ai i ndoqi dhe i kapi në Ursar më 18 Gusht 1462. ushtria italo-franceze u dërmua krejt prej shqiptarëve. Ata lanë në fushën e luftës mbi 4000 të vrarë, 100 robër dhe 25 flamurë në duart e fitimtarëve. Skënderbeu së bashku me të birin e mikut të tij, hynë triumfalisht në Napoli.
Mbi qëndrimin burrëror të shqiptarëve në tokën italiane na hedhin dritë dy dokumente të asaj kohe, të cilat janë dy kopje letrash të shkruara në latinisht. E para i dërgohet Skënderbeut nga princi i Tarantos Joanes Antonius dhe e dyta është letra plot sarkazëm e Skënder-beut.

Letra e Joanes Antonius dërguar Skënderbeut
Gjergjit shqiptar, shëndet!
Do të ishte punë më e hijshme për ty si luftëtar i dëgjuar ti ndiqje deri në fund turqit, për hir të dashurisë për fenë e krishterë nëse ke, dhe jo kështu si vepron ti tashti, që lë vendin tënd dhe hidhesh në Itali për të luftuar me ne të krishterët që jemi vëllezërit e tu vetëm në fe (nëse jemi pasi ti e ndërron fenë sa herë të pëlqejë!!). Ti e quan veten luftëtar të pa thyeshëm e kokë derr e na je hedhur neve sipër që me plotë të drejtë quhemi nga populli si të krishterë të vërtetë. Kur erdhe këtu, mos ke kujtuar se do të luftoje me turqit jevgë që dinë të kruhen me jevga? Ne jemi tjetër fis. Jemi njerëz me tradita të pasura fisnike e jo si ju shqiptarët apo turqit.
Thonë se je i tmerrshëm kur të shohin, por këtu tek ne, asnjë nuk do të trembet nga fytyra jote e përbindshme. Ne italianët e njohim mirë kombin tuaj. Ne i mbajmë për bagëti shqiptarët dhe na vjen turp të ndeshemi me ju nëpër beteja kafshësh!
Mbase nuk munde dot të shpëtosh shtëpinë tënde nga turqit, mendove të pushtosh shtëpinë e huaj. U gënjeve, këtu në vend të shtëpisë do të gjesh varrin tënd, o Gjergj!
Joanes Antonius

Përgjigja e Skënderbeut
Gjergji, zotërues i Shqipërisë
Joanes Antonius, princit të Tarantos.
"Me qenë se pata një armë-pushim me armiqtë e mi turq, nuk desha t'ia kursej ndihmën time mikut tim Ferdinando, sepse Alfonsi, i ati i tij, më ka ndihmuar në luftë kundër turkut. Do të isha mosmirënjohës po të mos ja shpërbleja të birit.
Ti kërkon të pushtosh tokat e birit të mikut tim duke e prerë në besë e tradhtuar pasi ju kishit një aleancë me atin e tij dhe për këtë do të marrësh nga unë shpërblimin që meriton. Do të shohësh vetë sesa fisnik je dhe se çdo të thotë prerje në besë, po ku kupton ti nga këto që po them unë!
Kjo është e vetmja arsye që më shtyn mua të vij në Itali dhe të matem me ty. Shumë shpejt ne do të përleshemi bashkë dhe për mua kjo do të jetë si një zbavitje në krahasim me betejat që kam bërë me turqit jevgë, siç i quan ti.
Sa për punë fisnikërie që ti më përmend, unë dua të kujtoj se sot fisnik të bën vetëm një luftë e drejtë dhe e ndershme. Ai bujk që dije kapte parmendën, sot pas një lufte të drejtë mund të kapë fronin dhe di ta mbajë, por mos harro se nuk ka më keq kur fisnikun e dërgojnë tek parmenda dhe ai nuk di ta mbajë!
Mos harro këtë që po të them, nuk ka fisnikëri më të madhe se trimëria dhe nesër do t'ia shohim fisnikërinë njëri tjetrit.
Ti përbuz kombin tim duke i quajtur bagëti shqiptarët, flet plot sharje se ashtu të është mësuar goja. Ju nuk e njihni kombin tim dhe as origjinën tonë. Të parët tanë kanë qenë epirotët me në krye Pirron. Nga sulmet e këtij burri mezi shpëtuan romakët tënd.
Por, o fisniku im trim, përderisa (sipas jush) shqiptarët janë bagëti, përse juve ju dridhen këmbët dhe zhdukeni si lepuj kur ndodheni përpara tyre?! Këto ditët e fundit e treguan fare qartë se kush ishin bagëtitë dhe ditët që vijnë do ta tregojnë akoma më shumë sidomos kur ne të dy të jemi ballë për ballë. Deri më sot që jam duke luftuar me ushtarët e tu, s'kam parë asnjë trim tëndin që të guxojë të më vështrojë drejt e në sy, siç bëj unë me ata! Unë dhe luftëtarët e mi shikojmë për ditë vetëm shpinat e ushtarëve të tu trima! Fytyra dhe gjokse të ushtarëve të tu ne kemi parë vetëm në ato raste kur u kemi prerë kokat ose u kemi hedhur hekurat në duar!
Unë nuk e kam zili shtëpinë tënde dhe të askujt mbase më mjafton shtëpia ime, por, nëse do të ngelesh gjallë, unë kërkoj prej teje që të mos i prekësh kurrë tokat e mikut tim Ferdinando!
Mbetsh me shëndet! Skënderbeu.”

[hawk]

e qe Beteja e Kosoves nuk ka qene asgje serbe por me teper (mbare)ballkanase. Porta e Larte nuk i erdhi ne ndihme shqipetareve por duke debuar sllavet largoi zgjedhen e eger shqiptarozhukese serbe dhe krijoi premisat e integrimit te elementit shqipetare ne radhet e Perandorise pushtuese,premise kjo e zbehte per popullin serb,sic n adeshmon historia.Eshte fakt qe viset shqipetare te Kosoves njohen nje zhvidhim ekonomik te papare qe u ndal me luftrat Bogdanjane qe e shnderruan Shiperine ne shesh betejsah dhe persekutimesh te shqipetareve. Nuk duhet te nenkuptohet nderhyrja Osmane si ndihme ashtu sic nuk eshte ajo e USA,sot,por vetem nje situate gjeopolitike nga e cila shqipetaret perfituan dhe po perfitojne.Nese atehere doli mbi ujera toka shqipetare sot Kosova po i drejtohet pamvaresise,e kjo nese konsiderohet si humanizem i superfuqive do te ishte shume qesharake...per vete shembujt historik qe na rrethojne. Kriteret e Perandorise Osmane nuk evidentonin thellesisht kriteret etnike por nuk i zhduknin ato sic benin serbet ndaj shqipetareve.Bashkimi Europian sot ka disa kritere te perbashketa qe bashkojne armiq te hershem qe jane masakruar njeri me tjetrin por nuk zhdukin elementin etnik.Nga ana tjeter bashkimi fuqizon...edhe pse ne kohen e Perandorise Osmane nuk mund te flasim per Bashkime te ketilla por ama kriteri perbashkues,kur nuk ka qellime asimilimi, nuk sjell “deme” ashtu sic nuk po i sjell sot Europes ne te cilen do te hyje Shqiperia pas Maqedonise dhe pse jo edhe Serbia!! Qe prinderit e mi dhe te serbeve te ishin te “barabarte” duhej kriteri fetare qe serbet nuk e permbushen kurre.Por edhe sikur te ndodhte,elementi etno-kulturore eshte identitet me vehte dhe i pakapercyeshem kollaj.Aq sa ne me turqit edhe pse jemi musliman nuk jemi identik,te barabarte pervecse ne fe.Nese ne luftojme perbashktesine me serbet duhet t'i perjashtojme ato nga kontinenti Europian ne te cilin bejme pjese qe te dy kombte,nga rraca indoeuropiane,gjuhet indoeuropiane,raca e “bardhe”(nese mund te flitet per nej te tille”,nga Ballkani..etj te perbashketa qe ndajme me serbet por qe nuk na barazojne. Nese elementi Islam i Portes se Larte na barazonte me prinderit serb,ai i Skenderbeut shnderronte parardhesit e mi ne aleat dhe miq te atyre serb,pra te “barabarte”(duke perdorur nje term tendin),edhe pse serbet luftonin barbarisht elementin shqipetare ne Kosove dhe gjetke me qellim zhdukjen nepermjet eliminimit fizik apo asimilimit. Ne kete menyre ne vellazeroheshim me serbet.Vete e pohon ne paragrafin e fundit kur i rendit shgqipetaret perkrah serbeve dhe bullgareve duke u nisur nga pjesmarrja e Balshes,katolikut te konvertuar ne ortodoks,te vellazeruar me serbet. Ashtu sic na u moren femijet neve mund t'i merreshin edhe serbeve,malazezeve,bullgareve,grekeve...por nuk ka pergjigje faktike pohimi yt. Realiteti Islam nuk erdhin nga harci i gjakut qe paguhej kryesisht nga familjet feudale shqipetare per mos bashkepunim me Porten e Larte per zgjedhjen e bashkepunimit me Brankovicin,zhupanin e Kosoves.Ky eshte nje argument i konsumuar.. Beteja e Fushe Kosoves nuk ka lidhje fare me Huniadin dhe Skenderbeun,dy miqte e vjeter,i pari mbrojtes i serbeve,i dyti aleat i tyre,pse jo edhe nip. Te gjithe historianet me me te konsideruar ne sferen Ballkanike,flas per ato jashteballkanik si me neutral,e paraqesin ate beteje si deshtim serb dhe jo Ballkanik ndonese moren pjese shume prijes me etni te ndryshme.Udheheqesi ishte gjithmone serb,beteja u zhvidhua ne Kosoven serbe,sulltani u vra nga nje serb.Pjesmarrja e Balshajve nuk e kombetarizon pjesemarrjen shqipetare ne ate beteje ashtu sic nuk i ben lufte shqipetare apo Ballkanike betejat e Heroit tone kombetare pjesmarrja ne disa beteja pertej Adriatikut,por vetem politike vasaliste.

[Guri i madh]

Monumenti i Gjergj Kastriotit - Skenderbeut në Prishtinë

http://www.kosova.com/up/galeria/skenderbeu/gjergj1.jpg

http://www.kosova.com/up/galeria/skenderbeu/gjergj2.jpg






http://www.kosova.com/up/galeria/skenderbeu/gjergj3.jpg
http://www.kosova.com/up/galeria/skenderbeu/gjergj4.jpg

[Guri i madh]

http://i121.photobucket.com/albums/o230/bardhiDJ/trek%20earth/keshtjellaekrujes.jpg

[King_Gentius]

http://kosova.albemigrant.com/wp-content/uploads/2008/06/betejat-e-shqiptarve.bmp

[King_Gentius]

http://72.41.173.214/album_pic.php?pic_id=1214&sort_method=pic_time&sort_order=DESC&full=true

[King_Gentius]

http://lajme.parajsa.com/images/guri3.jpg

[doGzona]

Kalaja e Skenderbeut


http://www.telegrafi.com/fo/cult/f.0117163229656_m.jpg

Kalaja e vjeter
Guri
Qendres
Trimeri
Akoma ne kembe
E pa rrezuar.

Zeri i yt
Large
Shume
Trishtueshem
Akoma i pa shtjerrur
Neper bote.

Guret e tua
Fortesi
Fakte
Deshmi
Se jemi te paret
Dhe do te mbesim
Me kalan krenare.

[King_Gentius]

http://www.thegjelajcollection.com

Art shumi bukur me karakter historik

[INPERATORE BT]

Gjergj Kastrioti i quejtun Skanderbej.... figura ma e ndritur per shqiptaret ashtu do te jet gjithmon, edhepse nigjova se do "shqiptar" ja kishin nis me pergoju e me fol kunder emrit te tij, beso se me gjith qef i kishna tredh ata njerez

[King_Gentius]

http://img641.imageshack.us/img641/7176/kastrioti.jpg

[hawk]

Fjalët e fundit të Skënderbeut
Dr. Shan Zefi

kur Gjergj Kastriotit [...] luftoi për komb e për fe të të parëve të tij. Shpejt përfituan turqit nga kjo vdekje e Heroit Kombëtar e Martirit të krishterimit. Shkodra e Kruja ende rezistonin.
Pali II, edhe pas vdekjes së Gjergj Kas-triotit vazhdoi ta bënte atë që ishte e mun-dur.
Edhe nga ky testament i fundit mund të shihet se çfarë ishte qëndrimi i Gjergj Kas-triotit ndaj Kishës (Katolike) [...] pra ai që e shkroi formulën e pagëzimit në shqipe, i përndritshmi argjipeshkëv Pal Engjëlli.

Lexova kete postim te percjecllur me autoresi te nje "Dr." shkencash. Ne Itali, ku doktorohen prifterinjte dhe ku ka me shume te tille se ne Shqiperi apo Kosove, nuk nodh qe titulli, nese mund ta quajme laik "dr." te shoqeroje emrin e klerikut. Tek ne nodh, qe titulli fetare te zevendesohet fare. Edhe Papa aktual ka doktorature, por a keni vene re t'i derjtohet njeri me "Dr."?! Kjo tregon, qe ne fillim se cfare ngjyre do te kete shkrimi dhe cfare qellimi ka postimi. Megjithate mua me pelqen pasi verteton se Zefi nuk eshte studjues serioz, por vetem prfit i zellshem i mgleur pak ne Mesjete.

Me tej, ne fjalet ne "corsiv" qe jane te vetmet te priftit Shan Zefi, nuk zhgenjehem nga mendimi im i mesiperm.

Ka disa ide qe rrjedhin nga analiza e dokumentit. Duhet thene ne fillim, se per nje dokument eshte i nevojshem burimi dhe disa referenca e jo "testameti i filanit" sepse te tille shkruan cdo njeri, sic ishte testamenti i Kostandinit, ku i linte Kishes autoritet politiko-fetrare dhe territore, e ne te veretete u zbulua pas 1200 vitesh, se ishte nje fallso. Pra, zakonisht nga "doktoret", kerkohet edhe justifikim i seriozitetit te fushes ku jane doktoruar. Shohim qe Zefi eshte ne prift ne sherbim te Kishes dhe asgje me teper.

Ky pohim vertetohet, sic thash nga fjalet e tija, si komenti i figures se Skenderbeut. Ai e quan "Martirit të krishterimit" dhe evidenton "qëndrimi i Gjergj Kas-triotit ndaj Kishës (Katolike)". Tek citimi i fundi kembengul ne kllapa, te percaktoje cilen Kishe, pasi ajo tjetra eshte e jashteligjshme. Skenderbeu ne fakt lidn si ortodoks ne nje familje ortodokse ku i Ati kishte sponsorizuar per nje nga manastiret e famshme te malit Atos ne Greqine e sotme. Kruja kishte nje bazilike ortodokse dhe e gjitha familja e Gjergjit, ka antroponimi ortodokse. Prifti Zefi, kete nuk e shikon fare, e anashkalon edhe pse eshte doktoruar si studjues, edhe pse si prift duhet te tregoje te verteten.
Nuk do hyj me shume ne detajet e qendrimit te Skenderbeut ndaj Kishes Katolike, por do kujtoja se nje qendrim i tille ben Heroin Kombetare nje Hero Kishtare duke e larguar nga atdheatrizmi dhe nacionalizmi i quajtur shqiptarizem, per intersa te ngushta te priftit Zefi. Zoteria ben nje lapsus banal kur pohon se luftoi "për fe të të parëve të tij" ne njekohe qe me poshte percakton Kishen Katolike, kur feja pararendese e Kastriotit ishte ortodosksia! Po keshtu edhe e familjes se bashkeshortes Donikes; e burrit te motres qe shkoi tek Crnojeviçet; e motres qe shkoi tek Muzakajt; dhe e gura se vete djalit te Skenderbeut, qe u martua me nje ortodokse. Nuk jane rastesi keto. Kjo eshte feja e te pareve te Skenderbeut. Keshtu Zefi, tregon se vlerat e larta si studjues.

Nuk mjafton kjo, Ai shkruan se luftoi per "komb "! Ku kishte Komb ne Mesjete?! Serbet e bejne nje pretendim te tille, te nisur nga arsye shovinsite, por ta beje nje studjues qe pretendon se eshte edhe perendimore, eshte qesaharake. Mbase Ai eshte koshient se nuk ka komb, por nje Skenderbe qe lufton vetem per Kishe, do te ishte i shemtuar dhe pasi Zefi nuk i heq dot "luftoi per Kishe" eshte i detyruar te shtoje edhe "luftoi per Komb". Ky eshte motivi i pare, ndersa i dyti eshte se,per Zefin Kombi shqiptare duhet te jete domosdoshmerisht Katolik, te tjeret jane joshqiptare sebashku me origjinat iliro-pagane.

Se fundit, nje ndalese e detyruar tek Pal Engjelli. Zefi nuk e percakton ate si njeri atdhetare, dhe nuk jep asnje hollesi, por evidenton "formulen e pagezimit". Valle eshte kjo formule shenje nacionalizmi, Kombi dhe cdo gje tjeter qe lidhet me laicizmin e Shqiptarizmit?! JO.
Pal Engjelli perktheu nje formule feare per t'i sherbyer komunitetit fetare, pra per qellimi teresisht fetare. Ai nuk perktheu Aristotelin sic behej ne Itali, madje nuk perktheu as Biblen sepse popullit (kjo) "nuk i duhej njohuria". I mjaftonte nje formule. Arsyeja e formules vjen si shqetesim i Pal Engjellit per ato familje, qe nuk kane mundesi te pagezojne femijet ne Kishe dhe mund ta bejne vete, ne kushte lufte, apo per ato prifterinj qe nuk njohin latinisht. Pra gjithmone per t'i sherbyer Krishterimit, me falni, Katolicizmit sepse vetem ky vlen per Zefin: Krishti i te tjereve eshte Djall.

******

Shan Zefi, nuk na mrekullon shume, por deshmon edhe nje here, nepermjet papagalleve se Feja eshte mbi gjithcka. Pra ky shkrim i sjelle ketu, eshte ploteisht antikombetare dhe totalisht monofetare. Do te shtoja, madje, se eshte nje shkrim ofendues ndaj figures madhore te Skenderbeut.

[sherri]

http://mw2.google.com/mw-panoramio/photos/medium/3309402.jpg

[Zero Cool]

Himni i trimave Shqiptar në kohën e Skendërbeut



Kalojmë në fusha, kalojmë në male
Kërkojmë kulla e tokë ...
Kjo ditë na ftonë edhe kush nuk ndalët,
Atdheu ne na fton, ne na fton Atdheu,
Athdeu ne na fton, Atdheu !
Atdheu ne na fton, ne na fton ...

Na pritë ô popull, na prit ô popull
Po vimë në shpëtim,
E le t'përhapët vallë rreth e rrotull,
Kjo këng si kushtrim, si kushtrim...
Kjo këng, kjo këng, si kushtrim, si kushtrim, kjo këng!
Kjo këng, si kushtrim, si kushtrim...

Të gjithë o burra mbas Kastriotit,
Luftojmë si vetima...
Në luftë bimë si burrat moti,
Në krujë, trima në krujë, trima në Krujë !
Në krujë, në Krujë trima në Krujë, në Krujë !
Në Krujë, trima n'Krujë, trima n'Krujë !

[Zero Cool]

http://a8.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc6/228200_173289379394939_100001416342755_483991_9221 64_n.jpg

[Zero Cool]

Skenderbeu kur jetonte Shqipëria lulëzonte. Ishe e fortë, ish e zonjë Kish në flamur një shqiponjë Një shiponjë me dy krerë Ai lirisht hapej në erë. Kur armiku na vërvitej Flamuri i kombit ngrihej Gjëmonin një mij trumbeta Suleshin treqind mij veta. De...rdhjin gjakun si të marrë Që të mbaheshin Shqipëtarë. Derdhjin gjakun pa peshuar Për flamunrin e bekuar. Po trimat shkuan përjetë, Shqipëria mbet e shkretë Trimat shkuan edhe vanë Kordhët po ndryshken mënjanë. Kordhët ndryshkën e në baltë Na ra flamuri i naltë! Na ra flamuri i naltë Mbeti e u kalb në baltë! Sot kan dalë ca zuzarë Që ulërtinë shqipëtarë, Po këtë emër e lanë U bashkuan me aganë E punojnë nat’ e ditë Që të mebtemi pa dritë, O zuzar, o tradhëtorë Ne na bëjtit shërbëtorë, Na e vuatlitë lirinë E na shkeltë Shqipërinë. Rrëmbyet e po rrëmbeni Gjith se ç’patmë e se ç’kemi! Po mjaft! Koha ësht afër, Kur të ndizet luft’e ashpër, Lufta tri her’e bekuar Që na ka pët të shpëtuar, Jo luftë kundrë Turqisë, Jo kundrë mbretit Shqipërisë, Po luftë për ca zuzarë Që u lindnë shqipëtarë E, armiq të Shqipërisë, I fryjnë dritës së lirisë, S’na lënë dhe ne të tjerët, T’dalim nga gjum’i errët, Po ç’dëgjojnë ven’ e thonë, E ç’shohin e tradhëtojnë Eshtë turp prej kësi krimbash Të mundohet një komb trimash! Ngrehuni, o shqipëtarë, T’i shtypim këta zuzarë!
Faik Konica

[GURI SYLAJ]

http://a5.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash1/168161_103393753072503_100002056355237_23994_18863 47_n.jpg

[Zero Cool]

http://photos-e.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/267845_212327302141873_176327202408550_622816_7594 994_s.jpg



SHPATA "MAGJIKE" E GJERGJ KASTRIOTIT

Gjergj Kastrioti në vjetin 1461 bani nji marrveshje paqeje me sulltan Mehmetin e II-të. Sulltani mendonte se kundërshtari i tij posedonte armë magjike dhe e bind atë nëpërmjet ndërmjetsit të marrveshjes së paqes, ti dhuronte shpatën e vet. Gjergj Kastrioti ia plotëson kërkesën por pas pak kohësh ja ...kthejnë mbrapsht duke i thënë: - Sulltani e refuzon këtë shpatë, sepse asht nji shpatë si gjithë të tjerat, ju nuk i keni dhanë shpatën e vërtetë që vret e pret si asnji shpatë tjetër. Gjergj Kastrioti buzqesh dhe i thotë: - I kam dërgue Sulltanit shpatën time ma të mirë po skisha se si me i dërgue edhe krahun tem.

(Giacomo De Antonellis, marrë nga "Storia illustrata")

[Zero Cool]

“ Virtyti më i lartë dhe besa e vërtetë, o princër fort bujarë dhe ju, o bashkëluftëtarë të mij shumë të dashur, kujtoj se është së pari të adhurosh, të kesh kujdes dhe të nderosh si duhet, me shpirt të pastër e me frikë Perëndie në zemër Zotin e madh dhe të vërtetë. Së dyti, jo vetëm ta duash dhe ta kesh gjithmonë para syvet atdheun dhe shtetin, ku secili ka lindur dhe është edukuar, por edhe ta mbrosh edhe ta shpëtosh me gjak. Këto padyshim të gjitha, këto kurdoherë unë i kam patur për zemër dhe për to kam derdhur tërë zotësinë dhe jam përpjekur me mish e shpirt. Dëshmitarë më të mirë për këtë unë kam së pari Perëndinë dhe ju.


http://a6.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/252431_1783764033048_1207894137_31553877_2440748_n .jpg


"Historia e Skënderbeut - Marin Barleti. Libri i Trembëdhjetë:" Vdekja e Skënderbeut - Pjesë (Fillimi - Fjalët e hyrjes) nga Fjalimi (i fundit i tij), drejtuar bashkëatdhetarëve dhe të birit Gjonit".

[Zero Cool]

Arëbërësit e parë të kombit Arbëror,
truallin e kishin si krahët e një shkabe,
mbi pendët brezare, një lis madhështor,
bënte hije me degët e kurorës vigane.

Lisi mbulonte dyzet male e dyzet kodra,
dyzet fusha e dyzet livadhe të blerta.
Në degët e tij, dyzet shkaba me dy koka
ruanin arëbërësit e armatosur me heshta.

Lisi kishte rrënjë të trasha dyzet metra,
që thithnin ujë në dyzet degë të lumenjve
dhe zbrazeshin me rrëmbim në dy detra,
ku retë i kthenin te burimet e shkëmbenjve.

Nën degët e tij nënat u nanurisnin djepeve,
djem e vajza shkrepnin strallin e dashurive,
nuset ndiznin dasmat me daullet e qejfeve,
bilbilat përzienin këngët me telat e sharkive.

Luftërat, nga heshtat, te shpatat e dyfeqet,
zaptuan me gardh disa nga degët anësore.
Por lisi me rrënjët e thella të nëndheshme,
përcolli tek të gjitha limfën e vet arbërore.

Tani, kur lisi arbëror shtriu degët në botë,
dhe thith ujëra në dhjetëra dete e oqeane,
rrënjët trashen të mbajnë thellë nën tokë,
përmasat kontinentale të kurorës gjigante.

[Zero Cool]

Pasardhësi i Skënderbeut, pas gjysmë shekulli në Shqipëri: Ne ekzistojmë


http://www.albobserver.com/wp-content/uploads/2011/06/giorgio_castrioti.jpg


Giorgio Maria Castriota Scanderbeg ka shkelur për herë të parë pas 55 vjetësh tokën shqiptare. Është pasardhës i heroit kombëtar nga linja e Napolit. Jeton në Kazerta, afër Napolit së bashku me gruan, Stefania dhe dy djemtë.
Ka mbërritur dje në portin e Durrësit, aty ku 500 vjet të shkuara u largua familja e Skënderbeut e ka udhëtuar më pas drejt Krujës.
Emri e lidh pashmangshëm me Skënderbeun. Është pasardhës i heroit kombëtar nga linja e Napolit. Zyrtarisht njihet edhe linja e Leçes, ndërsa ka shumë të tjerë që abuzojnë me këtë emër.
Me ftesë të drejtorit të Institutit Kombëtar të Diasporës në Ministrinë e Jashtme, z. Roland Bimo, do të njohë nga afër vendin e të parëve. Ka mbërritur rreth orës 10.00 në Tiranë dhe pak më pas ka udhëtuar drejt Krujës. Nuk i përshkruante dot emocionet e kësaj vizite të parë.

http://www.albobserver.com/wp-content/uploads/2011/06/Kruja_Castle-300x223.jpg


Sot do të udhëtojë drejt Peshkopisë, ku me mbështetjen e kryetarit të bashkisë, Ilir Korsit dhe kryetarit të qarkut, Naim Gazidede, do të zhvillohen edhe festimet kryesore pranë shtatores së Skënderbeut në këtë qytet, realizuar dy vjet më parë nga artisti Sadik Spahiu me mbështetjen e Zaim Krosit.
Një udhëtim në fshatin e vendlindjes së paraardhësve në Sinë dhe pastaj udhëtimi drejt Dibrës së Madhe, ku do t’i presë kryetari i bashkisë, Argëtim Fida. Aktivitetet do të vazhdojnë me një pritje të ministrit të Jashtëm, z. Haxhinasto e më tej Giorgio (Xhorxho) do të shkojë në Arkivin e Shtetit për të dorëzuar dokumentin e pemës gjenealogjike të familjes marrë nga Arkivat e Këshillit të Konsultës Araldike.
Në një intervistë për gazetën “Shqip”, Giorgio Maria Castriota Scanderbeg tregon historinë e tij dhe të familjes.


Kjo është hera e parë që ju vizitoni Shqipërinë. Cilat janë ndjesitë apo mendimet që ju vijnë?
Hera e parë është një ndjesi shumë e veçantë. E pres këtë moment prej më shumë se 55 vjetësh. Emocionet janë të pafundme. Kam jetuar me to gati një muaj më parë, kur Ylli Polovina, me të cilin jam njohur më herët në Itali, më tha se mund të ishte mundësia të udhëtoja drejt Shqipërisë me një ftesë zyrtare. Kjo më nderoi shumë. Shpresoj të jem në lartësinë e duhur të përfaqësoj denjësisht familjen time Kastrioti Skënderbe në vendin nga i cili u nisëm 500 vjet më parë. Shqipëria do të ishte i vetmi vend ku nuk do të vija këmbë nëse nuk do të kisha pasur ftesë zyrtare, dhe kjo jo për të fituar një lavdi të kotë. Ne na dallon nga të tjerët fakti që kemi pasur fatin të lindim Kastrioti Skënderbe dhe duhet ta prezantojmë denjësisht figurën e tij. Mundësinë për të ardhur zyrtarisht në Shqipëri ne e kemi pasur. Familja është përfaqësuar nga xhaxhi im, i cili së bashku me kushërirën time, Maria Luisa kanë ardhur me Urdhrin e Maltës për të sjellë ndihma në ditët e vështirat të vitit 1997. Kjo i paraprinte një vizite zyrtare. Unë ecja me pasaportën në xhep në pritje që të dilte çasti i duhur për të ardhur e për të parë tokën tonë. Janë çështjet historike që na kanë detyruar të mos vijmë. Duhet ta pranoj se këtu Skënderbeu është një hero kombëtar, por në Itali është keqtrajtuar figura e tij. Unë mendoja se ishte e drejtë të fillonim të bënim një emigracion nga e kundërta. Kjo do të thotë se është Skënderbeu që rikthehet në shtëpi dhe kthehem së bashku me gruan time Stefania. Të vegjël mendonim se nuk do të mund ta vizitonim kurrë këtë vend. Na dukej se ishte i ndaluar për njerëz normalë, e jo më pastaj për ne që mbanim këtë mbiemër. Ndiheshim si në ekzil, por tani ndihem si në shtëpinë time. Unë vij nga një familje që nuk ka kërkuar asnjëherë të shpërfaqet. Ne nuk duam gjë tjetër, veçse të themi se ekzistojmë.

Për të gjithë lexuesit, a mund të na sqaroni degën familjare përmes së cilës ju jeni pasardhës i Skënderbeut?

http://www.albobserver.com/wp-content/uploads/2011/06/dottcasttriota-300x224.jpg


Pas vdekjes së Skënderbeut në vitin 1468, familja (Gjoni me të ëmën Donikën) u transferua në Mbretërinë e Napolit. Falë marrëdhënieve të mira dhe ndihmës që Skënderbeu i kishte dhënë kësaj mbretërie, mbreti Ferdinand i Aragonës i ktheu respektin familjes. Si në çdo familje tjetër, në vitet që pasuan lindën shumë fëmijë, disa prej të cilëve zgjodhën rrugën e tyre për të mos qëndruar në Napoli. Ne jemi trashëgimtarë nga Achille Scanderbegh (Akilit). Ne jemi linja e Napolit. Ekziston edhe linja tjetër trashëgimtare e Leçes me Alessandro Scanderbegh (Aleksandër Skënderbe) nga Pardo. Ne nuk e mohojmë. Të dy jemi Kastrioti Skënderbe, të dy jemi krenarë që jemi përfaqësues të heroit të madh. Nuk kemi marrëdhënie të ngushta me ta, por s’ka vend as për aludime të tjera. Më duket e parëndësishme të thuash që unë jam trashëgimtar direkt e tjetri indirekt. Sipas dokumenteve që ne zotërojmë, të thuash që unë jam direkt apo indirekt më duket e parëndësishme. Por për të shpjeguar këtë rast, po marr një shembull të thjeshtë. Unë kam dy djem: Filipo Maria Kastrioti Skënderbe dhe Aleksandro Maria Skënderbe. Nëse djali i madh, Filipo nuk do të mundet të ketë fëmijë ose nuk do të ketë fëmijë meshkuj, të drejtën e pasardhësit do ta gëzojë Aleksandri. Ne rrjedhim nga një familje së cilës më 1945, me vdekjen e trashëgimtarit direkt Françesko, i kaloi nderi për të përfaqësuar Skënderbeun. Në këtë linjë, unë jam i fundit trashëgimtar deri sa kjo t’i kalojë djalit tim, Françeskos. Të gjitha këto që po them janë të dokumentuara në Arkivat e Romës, lehtësisht të verifikueshme.


Gjatë këtyre viteve ka pasur shumë persona që kanë pretenduar apo e kanë shpallur veten pasardhës të familjes së heroit kombëtar. Jeni në dijeni edhe ju?
Përmes internetit fillova të lexoja pasaktësi për sa i përket familjes Kastrioti Skënderbe dhe fillova të rebelohesha. Ne nuk kërkojmë asgjë, por historia duhet të respektohet. Unë përfaqësoj trashëgiminë aktuale direkte të heroit shqiptar. Shpresoj që vetëm në nivel emri të jemi të nderuar që i përkasim atij dhe të tregojmë se i përkasim. Ndaj kam sjellë me vete një broshurë që përmban tre dokumente: Janë pemët gjenealogjike të familjes, njëra prej tyre e njohur më 1910 edhe nga Arkivi i Këshillit të Konsultës Araldike (familjet fisnike), të cilat do t’i dorëzohen Arkivit Qendror Shtetëror.

vijon

[Zero Cool]

vijimi


Ju thatë se Skënderbeu është i keqtrajtuar në Itali. E thoni këtë krahasuar me kontributin e tij për këtë vend?
Kultura italiane ndaj figurës së Skënderbeut është indiferente. Ai është një hero që i ka dhënë shumë jo vetëm Shqipërisë, por gjithë Europës, por fatkeqësisht nuk është i vlerësuar ashtu si në vendin tuaj, madje më lejoni të them, në atdheun tonë. Në Itali, ne të familjes Kastrioti Skënderbe jemi njerëz normalë, ashtu siç është e drejtë të jemi: punëtorë dhe prindër. Roma ka sheshin “Albania” me monumentin e Skënderbeut, po aty është edhe pallati i famshëm me emrin e tij, i cili duhet të ishte një vend ku të tregoheshin marrëdhënien e shkëlqyera italo-shqiptare, por për fat të keq atje është muzeu i makaronave. Është i pashpjegueshëm për mua fakti pse nuk ka njohje për figurën, njeriun dhe historinë e Skënderbeut. Kjo ndoshta vjen edhe për faktin se politikani i vërtetë sot në Itali ndoshta nuk ekziston, sepse politikani historik kulturalisht ishte shumë i përgatitur. Unë vet ndjehem i papërgatitur përballë Skënderbeut nga i cili rrjedh, imagjinoje ai që nuk ka asnjë lidhje, çfarë mund të dijë për të. Historia e një heroi që ka punuar shumë për Europën sot nuk njihet, përveçse nga arbëreshët apo nga ata me origjinë arbëreshe. Sigurisht që nëse takoni djalin tim, ai do t’u përgjigjet.

E meqenëse flasim për arbëreshët, ata janë ende dëshmi e gjallë e asaj që ndodhi në vitet ‘500. Si janë raportet tuaja me ta?
Arbëreshët përfaqësojnë historinë dhe traditat që sipas meje, nuk gjenden më këtu, edhe pse nuk mund të flas me siguri për Shqipërinë. Ata flasin ende shqipen e vjetër, janë krenarë, të mrekullueshëm dhe kanë gjak shqiptar, që rrjedh në mënyrë të vrullshme. Kontaktin e parë që kam pasur me arbëreshët ka qenë vitin e shkuar. Patëm nderin të ftoheshim nga Portocannone (Porkanun) në një festë të përvitshme, ku na trajtuan shumë mirë. Do të ishim edhe këtë vit, po të mos kishim marrë ftesën për në Shqipëri, në të cilën nuk mund të mungoja. Doja të sillja edhe djemtë, por do të ishte e ekzagjeruar.

Do të udhëtoni në Krujë, në Peshkopi, në Dibër të Madhe. Çfarë prisni të gjeni në këto qytete?
Krujën e konsideroj si qytetin tim. Një vizatim i saj qëndron përballë tryezës sime të punës së bashku me një flamur shqiptar dhe shqiponjën. Do të më duhet t’i vizitoj më parë e pastaj të flas.

A trashëgoni objekte me vlerë historike nga familja, libra apo dokumente?
Ruaj ende një pikturë të shkëlqyer të Skënderbeut. Në fakt është e vendosur te shtëpia e Nënës në Napoli, por më përket mua. Ruaj po ashtu edhe një pikturë që motra e gjyshit tim Ferdinandos donte ta sillte si dhuratë në dasmën e Mbretit Zog. Më kanë treguar se Mbreti Zog kishte pasur mundësinë të martohej me një pasardhëse të Skënderbeut që ishte halla ime, Matilda. Kjo lidhje nuk u bë, nuk e di as se pse dhe nuk dua të ngatërrohem. Por Matilda, kur u martua Mbreti Zog, kishte ndërmend t’i dërgonte një pikturë që përfaqësonte Skënderbeun si luftëtar. Nuk pati guximin ta dërgonte, sepse kishte thënë se e kishte realizuar vetë, por në fakt ishte e një piktori tjetër. Janë gjëra të vogla të familjes. Janë edhe disa tekste të 1800-s që dëshmojnë për vazhdimësinë e dinastisë Skënderbe.

Çfarë angazhimi keni ju në jetën e përditshme?
Një ditë e zakonshme e jona, nëse nuk do të ishim në Tiranë, do të na gjente më Napoli ose Kazertë ku jetojmë. Në idenë e vjetër, princat jetonin në një botë ekstravagante, plot me luks. E jona është një jetë normale. Unë jam drejtor i një banke, ndoshta jam më mirë se të tjerët, por ka edhe më të mirë se unë. Bashkëshortja ime Stefania është e zonja e shtëpisë dhe administron familjen. Të premten, deri në orën 14:00, kam punuar në bankë duke paguar çeqe, mora skuterin (është kali im) dhe u ktheva në shtëpi. Psikologjikisht u përgatita të marr një tjetër pozicion dhe shpresoj të përfaqësoj denjësisht familjen time.

Çfarë do të merrni me vete kur të ktheheni?
Gjithçka, mendoj se nuk do më mjaftojnë lekët (Qesh). Do marr me vete kujtimin më të mirë. Sapo arrita, më njoftuam se do të kem takime të ndryshme dhe aktivitete që në njëfarë mënyre do të përcillen mediatikisht, duke e bërë më të njohur familjen time. Unë dua që të gjithë të kuptojnë që nuk kam ardhur të bëj asgjë, veçse të prek me këmbët e mia territorin shqiptar, qytetin tim Krujën, fshatin e origjinës Sinën dhe është lumturi e pashpjegueshme. Kush nuk quhet si unë, nuk mund ta kuptojë.


http://www.albobserver.com/wp-content/uploads/2011/06/skenderbeu1.jpg

[Zero Cool]

Kush s’derdh njё pikё gjaku pёr tokё tё vet, nuk jepё asnjё qindarkё pёr atё tokё, ai njeri s’ka tё drejtё morale tё vorroset nё atё vend. Sami Frashёri

[premium]

Mirë paska thonë Sami Frashëri , por t'ish kan me qu Samin nga vorri të shiqon si është zbrazur Kosova nga lufta në vitin 1999 , ish shokuar .
Ma mirë mos ta ngucim atdhetarin Sami mos të sheh edhe Mitrovicën e ndarë nga një grusht shkie , kish ra në depresion .

per fatkeq kështu eshte ne Kosovë .

[Zero Cool]

XHAMARIA BIEMI DHE MITI PËR SKËNDERBEUN


http://a4.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/395354_10150530247672210_182132672209_8834516_2123 211515_n.jpg


Avni Alcani


Me rastin e 544-vjetorit të vdekjes së Skënderbeut

Cilido shqiptar, studiues apo lexues i thjeshtë që e ka lexuar, studiuar dhe hulumtuar jetën dhe veprën e Gjergj Kastriot Skënderbeut, do ta kishte shumë të vështirë të dilte nga miti që është krijuar për figurën e Heroit Kombëtar, pasi ky mit është krijuar ndër vite nga të gjithë shqiptarët për vetë shqiptarët.

Por ky mit është ushqyer edhe nga një lloj literature aventureske, e cila është krijuar në shekujt e kaluar, siç është, p.sh., libri “Istoria di Giorgio Castrioto detto Scander-begh” (Breshia, Giam, Battista Bossino 1742), i një autori italian të shekullit të 18, priftit nga Breshia, Xhamaria Biemi, vepra e të cilit është vlerësuar si “vepra mashtruese e hileqare” dhe vetë autori i saj si jo serioz dhe si një falsifikator profesionist.

* * *

Historianë shqiptarë të shek. të 20, të cilët janë marrë me studimin e figurës së Skënderbeut, në lidhje me Xh. Biemin dhe veprën e tij të sipërpërmendur, janë ndarë në dysh, duke pasur mendime dhe opinione të ndryshme nga njëri-tjetri. Dy prej historianëve më të njohur shqiptarë, që kanë shkruar libra për historinë e Skënderbeut, siç janë Fan S. Noli dhe Kristo Frashëri, e pranojnë Biemin dhe veprën e tij, kurse disa historianë të tjerë (Aleks Buda, Dhimitër Shuteriqi etj.), e kundërshtojnë si Biemin, por edhe veprën e tij.

Noli, në librin “Gj. K. Skënderbeu. 1405-1968” (Tiranë 1967), shkruan se burimet që janë nxjerrë nga libri i Biemit janë shumë të besueshme. Kjo, sipas tij, pasi Biemi paska shfrytëzuar librin e një biografi të vjetër shqiptar, që është quajtur Anonimi i Tivarit dhe se “Biemi është i pari dhe i vetmi historian që e përdori librin e Tivarasit, i cili duket se ka humbur përfundimisht” (Noli, faqe 158). Të njëjtin qëndrim me Nolin, për Xh. Biemin dhe veprën e tij, mban edhe historiani i mirënjohur Kristo Frashëri në librin “Skënderbeu. Jeta dhe vepra”, (Tiranë 2002).

Kundërshtarët e Biemit hedhin dyshime në të dhënat autentike që jep ky autor në veprën e tij për Skënderbeun. Dh. S. Shuteriqi, në shkrimet kushtuar aranitëve, shpeshherë e ka përmendur edhe Biemin si biograf të Skënderbeut, por ai shkruan për abatin breshian se “Biemi… ka fantazuar shumë”. Kurse historiani i shquar shqiptar, Aleks Buda, në parathënien e librit të F.S. Nolit, “Gj. K. Skënderbeu 1405-1968”, shkruan se “Një e metë që mbështetet akoma në punimin e ri të Nolit është fakti se ai vazhdon të përdorë si burim të dorës së parë disa burime tregimtare shumë të dyshimta. E kemi fjalën për historinë e të ashtuquajturit “Tivaras”, për të cilin historianë me autoritet kanë shprehur mendimin e argumentuar se kemi të bëjmë me një falsifikim të një falsifikatori profesionist të shek. XVIII, Xhamaria Biemi” (Buda, “Fan S. Noli, historian i Skënderbeut”, Parathënie e librit: “Gj.K.Skënderbeu. 1405-1968”, Tiranë 1967, faqe 8). Buda e vijon më tej kritikën ndaj Nolit, kur thotë se “për shkak të këtij burimi kaq të dyshimtë, Noli lë qëllimisht pas dore një burim si biografinë e hartuar nga shqiptari Marin Barleti, të cilin kërkimet e reja po e vërtetojnë gjithnjë e më tepër si një burim në kuptim të plotë autentik e të dorës së parë (Buda, po aty, faqe 8).

Përse një historian me përmasa si Fan Noli “gabon” në përdorimin e burimeve historike për Skënderbeun nga një autor i dyshimtë, si është Xh. Biemi?! Kjo ka ndodhur, sipas mendimit tim, sepse Fan Noli ishte i mbrujtur me idealet e rilindësve shqiptarë, të cilët, për qëllimet e tyre atdhetare, e kishin glorifikuar dhe mitizuar figurën e Skënderbeut që ai t’i “udhëhiqte” drejt idealit të tyre madhor, çlirimin e Shqipërisë nga pushtimi i gjatë turk.

* * *

Kundërshtari më i “rreptë” i Xh. Biemit dhe i veprës së tij ka qenë një historian jo shqiptar, Frans Babinger (1891-1967), profesor i njohur gjerman i historisë në Universitetin e Mynihut (Gjermani). F. Babinger është autor i disa librave për historinë e otomanëve. Ai ka shkruar disa artikuj e libra edhe për historinë e Shqipërisë. Veprat e tij më të njohura janë librat: “Mehmet Pushtuesi”, “Elbasani” dhe “Fundi i arianitëve”.

Ne në këtë shkrim do të fokusohemi te libri “Fundi i arianitëve”, botim i Akademisë së Shkencave të Bavarisë dhe i Shtëpisë Botuese të Akademisë së Shkencave të Bavarisë (Mynih 1960). Në vitin 2004 libri u përkthye edhe në gjuhën shqipe nga Shtëpia Botuese “Plejad”, në kolanën: “Plejada e Mendimit Botëror, Histori”. Libri i kushtohet Kostandin Aranitit, djalit të dytë të Gjergj Aranitit, i cili ishte një personalitet i madh dhe një prej emrave më të lakuar në oborrin papnor, të mbretërve të Francës dhe të Gjermanisë, në fund të shek. XV dhe deri në fillim të shek. XVI. Veprimtaria e tij diplomatike në shërbim të mbretit Maksimilian I të Gjermanisë dhe të Kurisë Romane të Vatikanit, ishte tepër e rëndësishme dhe vendimtare. Falë lëvizjeve të tij të zgjuar dhe nuhatjes së mprehtë prej diplomati, Kostandini fitoi pushtet, prona dhe u bë personaliteti më i preferuar i Papa Julianit II. Pak kohë para se Juliani II të vdiste, e caktoi Kostandin Aranitin Kapiten i Përgjithshëm i trupave të Këshillit të Gjithëmbarshëm të Lateranit.

Që në faqet e para të librit, në parathënien e tij, lexuesi ndeshet me një qëndrim kritik të Babingerit ndaj historianëve shqiptarë dhe i bën fajtorë ata për vlerësimin jo të denjë që i kanë bërë figurës së Gjergj Arianitit, atit të Kostandinit, si dhe për errësimin e nënvlerësimin në dobi të dhëndrit të tij, Gjergj Kastriot Skënderbeut. Babinger shkruan: “Për sa ka të bëjë, së fundi, me historinë e Shqipërisë, para sundimit përfundimtar osman, mbi këtë popull aq të dhënë pas lirisë, nga faqet e hyrjes së këtij shkrimi ka të ngjarë të shihet qartë se, ndofta, roli i Gjergj Arianitit është errësuar në mënyrë të dyshimtë në të mirë të dhëndrit të tij, të mbiquajtur së fundi “capitano generale dei Signori d’Albania” (Gj. Muzaka) Gjergj Kastrioti, i quajtur Skënderbej” (Babinger, faqe 9). Babinger shpreh një konsideratë të veçantë për Gj. Arianitin, duke e cilësuar atë si një gjeneral dhe mbrojtës të vendit të tij. Gjergj Arianiti, shkruan Babingeri: “del në dritë jo vetëm të historisë së Shqipërisë, por dhe të historisë së Perëndimit, si dhe lavdinë e të cilit, si gjeneral dhe mbrojtës të vendit të arnautëve nga turqit që i binin në qafë e që vetëm mbas vdekjes së tij qe lënë në hije dhe, së fund qe errësuar krejtësisht nga ajo e dhëndrit të tij, Gjergj Kastrioti, i quajtur Skënderbe”, (Babinger, faqe 21-22). Duke krahasuar sukseset e Arianitit me ato të dhëndrit të tij, Babinger ka shprehur mendimin se: “sukseset ushtarake të Gjergj Arianitit, para së gjithash ushtria e tij në luftën e vogël, vështirë se mund të mbeten pas atyre të burrit të vajzës së tij” (Babinger, faqe 22). Por, “pas vitit 1455”, shkruan Babinger, çuditërisht “zhduket emri i tij nga vjetarët e Historisë së Shqipërisë, që këtej e tutje lavdëronin vetëm emrin e burrit të vajzës së tij, Gjergj Kastriotit”, (Babinger, faqe 25).

Le t’i rikthehemi çështjes sonë, atë të kritikës që i ka bërë F. Babinger priftit italian Xhamaria Biemi dhe libri të tij të titulluar “Istoria di Giorgio Castrioto detto Scander-begh” (Breshia, Giam, Battista Bossino 1742). Babinger është tepër i ashpër në qëndrimin e tij ndaj Biemit dhe e etiketon priftin breshian si “mashtruesi i pacipë” dhe librin e tij si “vepra mashtruese e hileqare e abatit breshian” (Babinger, faqe 9). Ai i këshillon historianët shqiptarë që “studimet historike shqiptare (duhet) të çlirohen nga vepra mashtruese e hileqare letrare e Istoria di Giorgio Castrioto detto Scander-begh e Gianmaria Biemit” (Babinger, faqe 9). Babinger ka vërtetuar se nuk ka qenë botuar asnjë libër i shkruar nga një Anonim i Tivarit. Ky libër është një sajesë e Xh. Biemit. Qysh në vitin 1933 Babinger e kishte nxitur mikun e tij, Kurt Ohly, një specialist i inkunabulave,) që të gjente një libër të të ashtuquajturit “Anonimi Tivaras”, i cili pretendohej se ishte botuar që në vitin 1480 dhe mbi të cilin abati breshian kishte sajuar historinë e tij për Skënderbeun. Babinger shkruan se “Kurt Ohly, me nxitjen time, e demaskoi mashtrimin e paciptë të abatit breshian te Vjetari i Gutenbergut 1933, te faqe 53-61, nuk do të përdorej në mënyrë të vazhdueshme si një burim i besueshëm dhe kështu do t’i bëhej shkencës një shërbim me të vërtetë i mirë” (Babinger, faqe 10). Këtë e pohon edhe vetë Noli në librin e tij të historisë së Skënderbeut, se Kurt Ohly “nuk ka mundur të gjejë asnjë provë që një libër si i Tivarasit të ketë qenë botuar ndonjëherë në Venedik, prej Radolit të Augusburgut” (Noli, “Gj.K.Skënderbeu. 1405-1968”, Tiranë 1967, faqe 160).

Fan S. Noli, si një përkrahës i veprës së Biemit, pati debatuar me Babingerin, duke e akuzuar studiuesin gjerman se ai ka nxjerrë “përfundime të nxituara” nga Biemit dhe veprës së tij dhe se Babingeri “ka shumë të ngjarë ta ketë lexuar tek-tuk librin e Biemit” (Noli, faqe 160). Këtyre akuzave të Nolit profesori i historisë u është përgjigjur, se “po qe se peshkopi shqiptar Fan Stilian Noli (Boston) në librin e tij George Castrioti Skanderbeg (1405-1468) (New York, 1947), në faqen 41 ankohet për këtë... e gjitha kjo e nderon pak dashurinë për të afërmin, të këtij titullari të kishës dhe aq më pak i shërben ai, në këtë mënyrë, studimit të ndërgjegjshëm historik” (Babinger, faqe 10).

* * *

Historianët dhe gjithë krijuesit shqiptarë e mitizuan figurën e Skënderbeut. Ai përshkruhej si nëpër legjenda, me kalin që kapërcente malet dhe me shpatën që nuk e mbanin dot as dhjetë burra etj., etj. Mitizimi i figurës së tij mori përmasa të jashtëzakonshme në shek. e 19, gjatë periudhës së Rilindjes Kombëtare shqiptare. Rilindësit shqiptarë kërkonin të zgjonin te shqiptarët ndjenjat e kombëtarëve, për t’i mobilizuar të ngriheshin në luftë për çlirimin e vendit të tyre nga pushtimi i gjatë 5 shekullor otoman. Ata kërkonin një figurë heroi që t’ua paraqisnin shqiptarëve, që ta kishin si shembull. Figura më e përshtatshme ishte e Skënderbeut, një figurë historike e shek. të 15, që u kishte bërë qëndresë të jashtëzakonshme ushtrive turke për 25 vjet rresht dhe kishte përballuar ushtrinë më të madhe dhe më të fortë në botë. Krijuesit e parë që u morën me figurën e Skënderbeut dhe për “Motin e Madh” ishin shkrimtarët arbëreshë të Italisë, si De Rada, Gavril Dara, Zef Serempe, B. Bilota etj. Poeti kombëtar i shqiptarëve, Naim Frashëri, shkroi “Istori e Skënderbeut”, që e pati marrë frymëzimin nga vepra e M. Barletit. Poema pati një jehonë të madhe në Shqipëri, por edhe te krijuesit e tjerë shqiptarë, të cilët pothuajse të gjithë shkruan dhe patën në tematikën e krijimeve të tyre figurën e Skënderbeut.

Për fat të keq mitizimi i Skënderbeut dhe mbivlerësimi i figurës së tij u bë gati nga të gjithë historianët shqiptarë të shek. të 20. Skënderbeu u përshkrua si “një udhëheqës i shquar i kryengritjes çlirimtare të shek. XV kundër zgjedhës osmane, si një strateg gjenial që korri vazhdimisht fitore ushtarake kundër sulltanëve turq, si një farkëtar dorëfortë që krijoi shtetin e përqendruar kombëtar shqiptar, si një burrë shteti, i cili me luftën e tij një çerekshekullore konsolidoi identitetin kombëtar të shqiptarëve, si një personalitet i historisë mesjetare, i cili në të njëjtën kohë mbrojti edhe qytetërimin e Europës humaniste”. (Prof. Kristo Frashëri, “Skënderbeu i shpërfytyruar”, Dudaj, 2009).

Para disa viteve shpërtheu një polemikë e ashpër kundër botimit të një biografie të re të Skënderbeut nga historiani zviceran Oliver Jens Schmitt, profesor në Universitetin e Vjenës. Schmitt-i pati “guxuar” që të “zbresë” nga froni i mitologjisë, ku e kishin vendosur historianët shqiptarë heroin e tyre, dhe të tregonte se ai ishte një kryengritës i zakonshëm kundër sulltanit. Por, a mund të konceptojë gjykime të tilla lexuesi shqiptar, që është i mbrujtur qysh në bankat e shkollës me heroizmat legjendare të Heroit të tyre Kombëtar?!

Përshkrimet mitologjike që e mbivlerësuan Skënderbeun, e patën dëmtuar jo vetëm figurën e heroit, por ato errësuan qëllimisht dhe në dëm të bashkëluftëtarëve të tij. Në një bisedë që kam pasur me të ndjerin prof. Dh. Shuteriqi, ai më pati thënë se mbivlerësimi i figurës së Skënderbeut pati “errësuar” (eklipsuar) bashkëluftëtarët e tij, si Gjergj Arianitin, Moisi Golemin, Tanush Topinë, Muzakën e Angjelinës, Lekë Dukagjinin, Kont Uranin etj., të cilët ishin gjeneralë të shquar dhe po aq të zotë sa edhe vetë Skënderbeu.

Kohët e fundit është folur për rishkrimin e historisë. Për fat të keq kjo thirrje ka ardhur nga politika. Historia e Shqipërisë dhe e shqiptarëve do të rishkruhet drejt kur ajo të mos jetë më e ndikuar nga koniunkturat politike dhe të pastrohet nga burimet e atyre veprave të autorëve që janë cilësuar si “falsifikatorë dhe mashtrues hileqarë”.

[Zero Cool]

Sot shënohet përvjetori i 544-të i vdekjes së Skënderbeut


http://knninfo.com/repository/images/17_G_kulture-Sot_shenohet_pervjetori_i_544.jpg



Krujë, 17.01.2012 10:39

Sot shënohet përvjetori i 544 i vdekjes së Gjergj Kastriot Skënderbeut. Ditën e sotme pritet të ketë aktivitete në qytetin e Krujës, por edhe në qytete të tjera për nder të heroit tonë kombëtar, ku nuk përjashtohen edhe homazhet në varrin e tij që ndodhet në qytetin e Lezhës.

Me këtë rast aleanca "Kuq e Zi" do të organizojë sot në Kalanë e Krujës një aktivitet në përkujtim të vdekjes së heroit tonë kombëtar dhe sipas aleancës këtij aktiviteti do t`i bashkohet edhe pinjolli i familjes së Gjergj Kastritotit Skënderbeut Flavio Misasi.

Gjergj Kastrioti ka hyrë në histori si një nga gjeneralët më të mëdhenj të kohës, si një strateg i shquar i luftimeve mbrojtëse, si një burrë i madh shteti, që udhëhoqi luftën për pavarësi të kombit te tij kundër pushtuesit osman, i cili punoi edhe për bashkimin politiko-shtetëror të popullit shqiptar .

E pikërisht me Kuvendin e Lezhës më Gjergj Kastrioti Skënderbeu vuri themelet e një shteti arbër të organizuar, as para tij as pas tij princat shqiptarë nuk mundën të gjenin rrugën e bashkimit. Për 25 vjet me radhë Skënderbeu mbrojti lirinë e popullit dhe të vendit të tij dhe lufta e tij pengoi përhapjen osmane drejt Evropës.

Për shqiptarët emri i Skënderbeut ka qenë një burim frymëzimi për rilindasit, shembull i ndritur për t`u pasur në betejat e ndryshimeve për t`i kthyer popullit lirinë, dinjitetin, bashkimin e hapur, rrugën e përparimit.

Në figurën e pavdekshme të Gjergj Kastriotit Skënderbeut, populli shqiptar kurdoherë ka shembullin dhe simbolin e bashkimit, të vëllazërimit, të lirisë, të atdhedashurisë, të harmonisë e të demokracisë.

[Zero Cool]

Kisha ku vuri Skënderbeu kurorë me Donikën


http://www.knninfo.com/repository/images/28_G_kulture-Kisha_ku_vuri_Skenderbeu_kurore_me_Donike.jpg


Vlorë, 28.02.2012 11:39
Sipas historisë, në 23 prill të vitit 1451, Gjergj Kastrioti Skënderbeu kurorëzoi martesën me Donikën (Andronikën), vajzën e madhe të Gjergj Arianitit, kryezotit të Kaninës, në afërsi të Vlorë.

Kjo martesë, sipas historianëve, shërbeu edhe për të forcuar aleancat e Skënderbeut në jug të Arbërisë. Në atë vit, Skënderbeu ishte 46 vjeç, ndërsa Donika, 23 vjeçe. Shpura e madhe e dasmorëve, që mbërriti në Kaninë në 23 prill, do të qëndronte aty tre ditë.

Në ndryshim nga studiues të tjerë, historiani vlonjat, prof.dr.Bardhosh Gaçe, thotë se "ceremonia e vendosjes së kurorës (bekimit ungjillor), u zhvillua në një kishë të vogël, që ndodhet pranë Kaninës, rreth 2-3 km në lindje të saj".

Sipas tij, kjo kishë, për shkak të konstruksionit me gurë të bardhë, është emërtuar ndryshe edhe Kisha e Bardhë, që i ka dhënë emrin edhe një fshati që ndodhet pranë saj, Qishbardhë. Me këtë emër vazhdon të njihet sot ky fshat, që është ndanë rrugës që bashkon Vlorën me krahinën e Lumit të Vlorës (një pjesë e Labërisë).

Por, shumë pak prej banorëve të këtushëm e dinë origjinën e emrit të fshatit të tyre e aq më pak, historinë që lidhet me emrin e Heroit tonë Kombëtar dhe princeshën e Arbërisë e të Kaninës.

Gaçe nënvizon se "kjo kishë e vogël dhe e bardhë, që ndodhet e fshehur në një shpat mali, që qarkon një luginë të thellë, u bë pikënisja e historisë martesore të bashkëshortëve të famshëm. "Nuk ishte manastiri i Ardenicës, por Kisha e Bardhë, vendi ku vendosi kurorë Skënderbeu me Donikën", thekson historiani Bardhosh Gaçe.

Në fakt, ceremonitë fetare që nisën këtu, vazhduan më pas edhe në Ardenicë, si edhe në Berat. Ndërkohë, vetë Kisha e Bardhë, nga një pjesë e banorëve të moshuar vendas njihet edhe si një ish- manastir shumëshekullor. Madje edhe me një emër tjetër; Manastiri i Kllogjerit, që vjen nga fjala "kallogjer"-murg.

Me këtë informacion, u nisa një ditë në drejtim të vendit, ku mendoja se do të gjeja kishën e famshme. Mësova se ai vend ishte braktisur prej dekadash. Gjithashtu, një grua e moshuar, deri vonë vazhdonte të ndizte qirinj në mjediset e kësaj kishe, ku shkonte e vetme dhe humbiste një ditë dhe një natë. Prej vitesh, në këtë vend, nuk shkelte askush. Kjo edhe për shkak të terrenit tepër të thyer, ku mungojnë edhe ato që në terminologjinë popullore, quhen "shtigje dhish".

Duke pyetur banorët vendas, në afërsi të fshatit Qishbardhë së bashku me një mikun tim, u shkëputëm nga rruga kryesore dhe vazhduam në drejtim të jugut, përmes një segmenti të ndërtuar me çakëll, për të shfrytëzuar një kavë guri.

Vazhduam për disa kilometra, aq sa mund të lëviznim me makinë dhe më pas e lamë atë në një lëndinë, pranë disa kodrave të larta. Vazhduam përreth 500 metra në këmbë në një mjedis shkurresh, duke ndjekur një shteg të ngushtë. Lëvizja sa vinte dhe vështirësohej, ndërkohë që në horizont nuk dukej asgjë. U kthyem. Mendova se gjithçka ishte vetëm një legjendë dhe në realitet nuk mund të kishte mbetur asgjë nga kisha e famshme mbi 7 shekullore.

Teksa shpresëthyer po nisja autoveturën në rrugën e kthimit, dy banorë të zonës, që po prisnin dru në luginën e një përroi të vogël, na rikthyen besimin. "Manastirin e Kllogjerit kërkoni(?) Po, është në atë drejtim, por do t’ju duhet të lodheni ca, sepse është në një shpat mali të lartë, ku me zor mund të ngjitesh".

Më i moshuari prej tyre, një 65 apo 70 vjeçar, kishte qenë aty vite më parë. Më tregoi madje, se mbante mend që ekzistonin ende muret e kësaj kishe, apo manastir siç e quante ai. Duke mbajtur një sëpatë të vogël në dorën e djathtë, ai na tregoi drejtimin se ku mund të ecnim. Me më tepër besim, korrigjova itinerarin e mëparshëm. Ecja në këmbë bëhej gjithnjë e më e vështirë.

Një shteg i ngushtë mes shkurreve të dendura, që vendasit i quajnë "xina" apo "përralla", humbiste diku. Gjurmët e dhive zhdukeshin gjithashtu. Kishin kaluar dy orë, kur në një mjedis natyror ku perspektiva e luginës vazhdonte pambarim, arritëm të dallonim muret e bardhë. Ato ngriheshin shumë pranë kreshtës së asaj kodrine(mali) të lartë, në një mjedis shkëmbor.

Na duhej të linim drejtimin e lëvizjes dhe të ngjiteshim pingul shpatit, duke u mbajtur fort pas shkurreve. Në mesditë ishim pranë objektivit. Muri perëndimor i godinës së kishës apo manastirit, ishte i ruajtur në një gjendje shumë të mirë. Gurët e latuar, të marrë nga ky mjedis shkëmbor, ku ngrihej edhe vetë kisha, ishin të lidhur me gëlqere, sipas teknologjisë dhe traditës së zonës. Në fasadën e godinës, në pjesën jugore të saj, dera kryesore e dikurshme, përfaqësonte tashmë një si "gojë" të hapur, përmes së cilës futesh në sallën kryesore të kësaj kishe. Është një hapësirë me përmasa 3x4 metra. Përgjatë mureve, pjesërisht të rrëzuara, dallohen kthinat që i ndeshim rëndom në kishat ortodokse.

Më tej, vazhdojnë edhe dy dhoma të tjera, njëra prej të cilave e ruan ende çatinë prej guri. Brenda saj mund të hysh përmes një tuneli tepër të ngushtë, ku mund të kalohet vetëm duke u zvarritur. Mjedisi është tepër mistik dhe nga lartësia e mureve të kishës, dallohet kalaja e famshme e Kaninës, 2-3 km në perëndim.

Për të ardhur prej saj këtu, nuk duhen më shumë se 2 orë. Më tej, në horizont, spikasin me radhë ishulli i Sazanit, Zvërneci, Narta. Ndodhemi në një lartësi mbi 450 metra mbi nivelin e detit, rreth 50 më shumë se Kanina dhe pamja që ofrohet është mahnitëse. Gjithë zona shfaqet si në pëllëmbë të dorës.

Pak më tej mureve të kishës, në rrëzë të shkëmbinjve, dallon një tjetër mur guri. Ai vazhdon për dhjetëra metra gjatësi dhe qarkon një hapësirë më të madhe. Mesa duket është muri rrethues, që duhet të ketë pasur edhe një funksion tjetër, atë të mbrojtjes së këtij mjedisi nga rrëshqitja e gurëve dhe e shkëmbinjve.

Përgjatë shekujve, nuk përjashtohet mundësia që kisha e dikurshme e bardhë, të jetë shndërruar në një manastir. Sipas historianëve, ndoshta kjo shpjegon edhe ndryshimin e emërtimit të saj, në atë që disa banorë vendas e quajnë Manastiri i Kllogjerit(Kallogjerëve-murgjve). Madje, këtë e përforcojnë edhe dimensionet e vetë kësaj godine, ende të ruajtur, si dhe e hapësirës që qarkohet nga muri rrethues, shumë më e madhe se e një kishe të zakonshme.

Gjithsesi, pavarësisht ndryshimit të emërtimit të shekuj të saj, nga "Kisha e Bardhë", në "Manastiri i Kllogjerit", sipas një pjese të vendasve, ajo ka një histori, që do t’ia kishin zili mjaft objekte të tjera të ngjashme, sepse lidhet me një moment të rëndësishëm të jetës së Heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastriotit Skënderbeut.

Prej dekadash, këtu nuk shkel këmbë njeriu. Madje, askush nuk e di me siguri se kur është braktisur ajo, kur janë larguar prej këtu murgjit e fundit për të mos u kthyer më. Ndoshta para 50 vjetësh, ndoshta më shumë se kaq. Por, ajo që është e sigurt, është historia që lidhi jetën e Kryezotit të Krujës me Princeshën e Kaninës dhe të Arbërisë, Donika Kastriotin.

[Guri i madh]

Armët e Skënderbeut nga Austria në Muzeun Kombëtar

Në këtë 100 vjetor të Pavarësisë, kryeministri i vendit, Sali Berisha, nga mbledhja e qeverisë tha se do të bëhet e mundur kthimi i armëve të heroit kombëtar Gjergj Kastriot Skënderbeu nga Austria për një periudhë të caktuar.
Skënderbeu, sipas kreut të mazhorancës, ishte ikona e shqiptarëve. “Shqiptarët mund t’i vizitojnë dhe t’i shohin nga afër armët e prijësit të tyre të përjetshëm. Do të lobojmë për kthimin e armëve të Skënderbeut në muzeun historik kombëtar. Skënderbeu është ikona e identitetit shqiptar, i krenarisë së shqiptarëve, i qëndresës së tyre. Këto vendime janë miratuar nga qeveria dhe do te merren masat e nevojshme për administrimin e tyre në muzeun tonë kombëtar”, u shpreh Kryeministri Berisha gjatë mbledhjes së qeverisë.
http://www.botasot.info/reklama/390pHelmet_of_Skan.jpg (http://www.botasot.info/reklama/1500pHelmet_of_Skan.jpg)
http://www.botasot.info/reklama/390Sword_of_Skand.jpg (http://www.botasot.info/reklama/5736h-Sword_of_Skand.jpg)
http://www.botasot.info/reklama/390Helmet_of_Skan.jpg (http://www.botasot.info/reklama/1280Helmet_of_Skan.jpg)Armët e Skënderbeut në muzeun e Vjenës në Austri.


http://www.botasot.info/reklama/207Sword_of_Skand.jpg (http://www.botasot.info/reklama/1040Sword_of_Skand.jpg)






(http://botasot.info/def.php?category=95&id=143592)

[Guri i madh]

Parlamenti Austriak miraton kthimin e armëve të Skënderbeut në Shqipëri!

Bota Sot

http://images.botasot.info/uploads/largea_perkrenarja_dhe_shpata_e_skenderbeut_sillen 1350424356.jpg
Pak orë më parë, u konfirmua kthimi i armëve të Mbretit të Shqiptarëve, Gjergj Kastrioti Skënderbeut në Shqipëri.
Gjatë një konference të përbashkët për shtyp, në praninë e kryetares së parlamentit shqiptarë z. Jozefina Topalli, kryeparlamentarja Austriake, Barbara Prammer, deklaroi se brenda muajit tetor armët do të kthehen në atdhe.
Kryeparlamentarja Prammer, pohoi gjithashtu se për këtë proces, është përgatitur baza ligjore e përshtatshme dhe çdo gjë do të përfundojë shumë shpejtë.

[Zero Cool]

Tendencë ogurzezë për shpalljen e Skënderbeut hero i katolikëve


http://www.knninfo.com/repository/images/20_06_13_59210_skenderbeu.jpg



Prishtinë, 20.06.2013

Pas deklaratave fyese dhe tronditëse ndaj heroit tonë kombëtar, nga një deputet i pozitës, e cila është zotuar për Kosovën europiane, kohëve të fundit, në mediat shqiptare si dhe në jetën politike, është hapur një debat rreth figurës së heroit kombëtar Gjergj Kastriotit- Skënderbeut.

Ky debat, i stisur nga disa persona që kanë kriza identiteti, po rrezikon të polarizojë shoqërinë tonë dhe kombin shqiptar në përgjithësi, në një kohë kur kemi nevojë për unitet dhe harmoni. Partia Shqiptare Demokristiane e Kosovës (PSHDK) me shqetësim të thellë i ka analizuar zhvillimet e fundit rreth kësaj çështjeje madhore dhe shfaq brengën për faktin se Qeveria e as partitë që janë në pushtet, nuk janë deklaruar rreth kësaj çështjeje.

Për ne, përpjekjet për të krijuar tensione fetare, në forma të tilla, në kohën kur vendi ka shumë sfida më të mëdha, janë me qëllime të pastra ogurzeze për vendin dhe të ardhmen e tij. Kosova ka kohë që ka proklamuar rrugën e vet drejt Perëndimit, demokracisë perëndimore dhe vlerave perëndimore. Deklarime e tilla janë tendenca për të ndërprerë rrugën e saj.

Deklaratat e një politikani kosovar, deputet në Parlamentin e Republikës së Kosovës dhe nga radhët e një partie që është pjesë e kabinetit qeveritar, se Gjergj Kastrioti-Skënderbeu është hero i katolikëve, nuk duhet neglizhuar dhe parë si çështje të mbyllur. Kjo është një tendencë ogurzeze, që vazhdon të përsëritet nga individ dhe kështu po rrezikon të krijojë tensione të panevojshme dhe tepër të rrezikshme për vendin.

Këto elemente, seriozisht mund të dëmtojnë kohezionin e brendshëm kombëtar, për faktin e thjesht se shqiptarët edhe pse jetojnë në disa shtete, kanë një histori kombëtare unike. Andaj, mosreagimi i partive të mëdha në vend për këtë çështje kaq të rëndësishme, për në përbën një precedent të pakuptueshëm.

Partia Shqiptare Demokristiane e Kosovës (PSHDK), është e bindur se mirëkuptimi dhe bashkëjetesa fetare e shqiptarëve, është një vlerë e veçantë, e kultivuar ndër shekuj, për shkak të rrethanave dhe kontekstit specifik kombëtar. Kjo na ka bërë dhe duhet të na duhet të na bëjë krenar. Mirëpo, sulmet e egra ndaj figurave të mëdha kombëtare, që po ndodhin herë pas here, janë krejtësisht të papranueshme dhe atakojnë substancën kombëtare.

Ne ju rikujtojmë të gjithëve, se në themelet e historisë shqiptare, qëndron heroi ynë kombëtar, Gjergj Kastrioti- Skënderbeu, që u bë motiv për gjitha betejat shqiptare për liri dhe pavarësi. Andaj, sulmet ndaj tij, janë sinjal që duhet të na vetëdijesojnë si shoqëri, ndërkaq institucionet shtetërore, duhet të veprojmë sa më parë në parandalimin e kësaj të keqeje që po rrezikon kombin tonë dhe shtetin që po e ndërtojmë.

PSHDK-ja e bindur se një shtet nuk e mbajnë vetëm kufijtë e tij, por më shumë vlerat shpirtërore dhe historike, heronjtë që janë figura identifikuese të tij, kërkon nga gjitha institucionet që të mos qëndrojnë duarkryq përballë këtij problemi shumë të ndjeshme dhe serioze.

Për shqiptarët kudo, Gjergj Kastrioti-Skënderbeu është ati i kombit shqiptar. Ata që duan ta fragmentojnë atë, duan ta ndajnë e përçajnë kombin shqiptar dhe njëherësh me këtë shpalosin ambiciet çmendurake për të amnistuar krejt pushtimin osman mbi shqiptarët. Pikërisht për këtë, qeveria duhet të distancohet nga këto deklarata të papërgjegjshme, që të qetësojë shqiptarët. Po ashtu, ne mendojmë që ka ardhur koha që figurat kombëtare të mbrohen me ligj të posaçëm.

[King_Gentius]

Itali, përurohet sheshi “Scanderbeg”, Meta: Meritojmë të jemi pjesë e Europës

- 11/24/2013 - 1:36 PM 0 Comments (http://illyriapress.com/itali-perurohet-sheshi-scanderbeg-meta-meritojme-te-jemi-pjese-e-europes/#comments)
Ceremonia ka nisur me ekzekutimin e himnit kombëtar shqiptar dhe himnit kombëtar italian, e më pas u vijua me përshëndetjet e rastit të mbajtura nga të gjithë të pranishmit, të cilët ndërsa vlerësuan marrëdhëniet e mira dhe të ngushta midis dy vendeve shprehën konsideratat e larta për figurën e Heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastriot Skënderbeu
Aristir Lumezi
Kryetari i Kuvendit, Ilir Meta mori pjesë në përurimin e monumentit dhe sheshit dedikuar Heroit Kombëtar Gjergj Kastriot Skënderbeu në Fermo të Italisë. “Ne meritojmë të jemi pjesë e Europës së Bashkuar, e meritojmë që flamuri ynë të jetë njësoj si gjithë flamujt e vendeve të Bashkimit Europian ashtu sikurse fituam këtë të drejtë me meritë si një vend anëtar i NATO”, u shpreh Meta.
Të pranishëm në këtë ceremoni ishin autoritetet më të larta lokale të zonës, përfaqësues të Parlamentit Italian, përfaqësues të Senatit italian, Ambasadori i Shqipërisë në Itali, Neritan Ceka, zv/Kryetari i Kuvendit të Kosovës, Xhavit Halili, Ambasadorja e Kosovës ne Itali, Bukurije Gjonbalaj, deputeti Spartak Braho, Presidenti i RTV “Ora-News”, Ylli Ndroqi, Kryegjyshi i Bektashinjve Baba Edmond Brahimaj, përfaqësues të komunitetit shqiptar në Itali.
Ceremonia ka nisur me ekzekutimin e himnit kombëtar shqiptar dhe himnit kombëtar italian, e më pas u vijua me përshëndetjet e rastit të mbajtura nga të gjithë të pranishmit, të cilët ndërsa vlerësuan marrëdhëniet e mira dhe të ngushta midis dy vendeve shprehën konsideratat e larta për figurën e Heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastriot Skënderbeu.
Kryetari i Kuvendit, Ilir Meta shprehu mirënjohjen ndaj komunitetit shqiptar në Itali për kontributin e tyre ndërsa vlerësoi bashkëjetesën pozitive të këtij komunitetit në Itali si një shprehje të miqësisë që dy vendet dhe popujt kanë me njeri-tjetrin.
Ai theksoi se, ashtu siç Skënderbeu dha për shqiptarët mësimin se “Bashkimi e bën fuqinë!”, të gjithë sot duhet të reflektojnë për një bashkëpunim të ngushtë me njeri tjetrin për të arritur suksese dhe për të fituar sfidat që kombi shqiptar ka përpara.
“Ky mësim është i vlefshëm edhe sot e kësaj dite, ku kemi nevojë të bashkohemi gjithnjë e më shumë, të bashkëpunojmë gjithnjë e më shumë për të spikatur, për të nxjerrë në pah vlerat më të mira të popullit tonë dhe kombit tonë. Sepse ne meritojmë të jemi pjesë e Europës së Bashkuar, e meritojmë që flamuri ynë të jetë njësoj si gjithë flamujt e vendeve të Bashkimit Europian ashtu sikurse fituam këtë të drejtë me meritë si një vend anëtar i NATO” u shpreh Meta.
Në fund të ceremonisë, Prefektja e Provincës së Rajonit Fermo, Emila Zarrilli nderoi Kryetarin e Kuvendit, Ilir Meta me një çmim kontributiv.
Gjatë kësaj vizite, Kryetari i Kuvendit, Meta mori pjesë në darkën madhështore të organizuar nga emigrantët e Fermos në Itali me këtë rast, ku të ftuara ishin gjithashtu edhe Kryetarja e Bashkisë së Fermos si dhe Prefektja e Provincës së këtij Rajoni.
Më herët gjatë vizitës në Fermo, Kryetari i Kuvendit, Ilir Meta u prit në një takim nga Kryetarja e Bashkisë së Fermos, Nella Bramati, e cila ndërsa u shpreh e nderuar për këtë vizitë të Meta vlerësoi se komuniteti shqiptar është një pasuri e vyer për rajonin e Fermos.

http://illyriapress.com/itali-perurohet-sheshi-scanderbeg-meta-meritojme-te-jemi-pjese-e-europes/

[Zero Cool]

https://scontent-a-ams.xx.fbcdn.net/hphotos-prn2/1457752_634489246590522_1556857103_n.jpg

[Zero Cool]

Sot, përvjetori i heroit kombëtar Gjergj Kastrioti, 546 vjetori i vdekjes së tij.



https://scontent-a-ams.xx.fbcdn.net/hphotos-prn1/1535648_603910636345983_1595369928_n.jpg

[Zero Cool]

Gjergj Kastriot Skënderbeu edhe për se vdekuri po i tremb armiqtë!



Pran shteteve kinse me institucione dhe polici u legalizuar krimi i organizuar i armiqve që edhe në vende publike , shih dhe në rrugë e kryejnë krimin dhe ikun pa therrë në këmbë siç ishte rasti i rrënimit të bustit të Nënë Terezës në Mitrovicë, apo tani vepra kriminale dhe vandale ndaj kryekomandantit legjendar Gjergj Kastriot Skënderbeut! Fantazi të kësaj natyre mund të jenë të dirigjuara nga Fatos Lubonja antishqiptari i përbetuar, Olsi Jazexhi, Fuad Ramiqi , Milazim Krasniqi "Profesor në Universitetit në Kosovë", Gëzim Kelmendi "Deputet në Kuvendin e Kosovës, Shefqet Krasniqi degjenerues dhe propagandues i ekstremit islamist , Nexhmedin Spahiu i përzier me gjak të huaj ,Fatmir Latifi hoxhë ne Mitrovicë ,Irfan Salihu hoxhë Prizren provokator i emancipimit të femrës shqiptare etj . Këto qelbësira antishqiptare në bashkëveprim me qarqet e Beogradit te Athines , Moskes dhe Rrjetes se xhihadit islamik te cilët kane komplekse dhe friken ndaj nesh si komb unik.

-Në kohën e fundit ka filluar çmenduria dhe shpëlarja e trurit nga disa njerëz ,media dhe gazeta. Liria e tepërt nëpër media duke reklamuar lloje të ndryshme të personave të bastarduar me motive fetare, dhe skulptura të ndryshme të djajve dhe shejtanëve(Satanëve) ...krejt kjo po ndodhe para syve tan.Kjo çmenduri mediale do të ketë pasoja tani dhe në të ardhmen me rastin e mos funksionimit të shteteve ,as në Kosovë ,por as në Shqipëri një shtet i pavarur si kompliment e kanë turpin. Pran shteteve kinse me institucione dhe polici, u legalizuar krimi i organizuar i armiqve që edhe në vende publike , shih dhe në rrugë e kryejnë krimin dhe ikun pa therrë në këmbë siç ishte rasti i rrënimit të bustit të Nënë Terezës në Mitrovicë apo tani vepra kriminale dhe vandale ndaj kryekomandantit legjendar Gjergj Kastriot Skënderbeut!

-Kanë kaluar 5 shekuj e gjysmë dhe arkitekt, armiq me motivacion antishqiptar të shekullit të 21-të i tremben veprës se tij. Për vlerat që kishte Skënderbeu, i dinë edhe provokatorët e brendshëm në koalicion me të jashtmit , çdo ditë promovojnë akte kundër madhështisë dhe veprës së heroit tonë kombëtare "Gjergj Kastriot Skënderbeu". Ata e dine forcën e kësaj figure në gjirin e popullit ,prandaj orvatën ta fyejnë. Provokimet e tilla tek populli shqiptar ,po nxit dashurinë dhe respektin edhe ma të madh ndaj Skënderbeut që do ta ngrejë edhe me lartë këtë figurë dhe gjithë figurat e tjera të ndritura të historisë që i urrejnë armiqtë tanë.

Fotoja e statujës së dyshimtë dhe provokuese e Heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastriot Skënderbeut, e cila u gjet këto ditë në afërsi të Tiranës e kryer dhe e ideuar nga armiqtë e popullit shqiptar me një stil surrealizëm përdhosje me karakteristika të shëmtuara degjeneruese dhe antikombëtare?” Kjo që u pa si në foto heroi ynë kombëtar është me provokim dhe prekje në ndjenjat e kombit , duke e cenuar figurën ma madhështore që kanë shqiptarët. Kryerja e një akti barbar , kriminal në pikën e ditës në anë të rrugës automobilistike në zonën e njohur, si Qafë Kashar në Tiranë konsiderohet dështim i funksionit të shtetit, që mund të supozohet që kjo vepër u kryer edhe nga shtetet për rreth si në Serbia , Maqedoni apo edhe në Greqi!.Ky mendim mund te jetë argumentues kur kemi parasysh keq menaxhimin dhe korrupsionin në pikat doganore qe me pak lek, as që hapen kamionët transportues nga vendet e dyshimta . Kështu që ka mundur të jetë i fshehur në mesin e mallrave pa u diktuar. Ajo vepër penale nuk mund të kryhet nga një person, as me dy , por kanë qenë grup i organizuar shumë mirë nga se nuk kemi te bëjmë me një peshë valixheje, por kemi të bëjmë me tonelata peshë kekur, metalik beton dhe me materialin e përdorur . Këtu ka fije dyshimi ,duke mos përjashtuar edhe inkriminimin e shteteve arabe në bashkëpunim me faktorin xhihadist në Shqipëri- Kosovë .

Kolosin dhe luftëtarin Skënderbeun nga urrejtja armiqtë u përpoqën ta përdhunonin , figurën që krijoj identitetin shqiptar nga të gjitha kohërat! Me këtë vandalizëm e nxisin dashurinë edhe ma të madhe ndaj Skënderbeut ,po edhe ndaj figurave tona kombëtare! Qofshin të mallkuar armiqtë qe i mihin varrin e Shqipërisë!

Kjo është punë e ish pushtuesve tanë me rastin e të nuhaturit në mbeturinat e ekstremizmit islamik, provokator të cilët kanë kohë që e ofendojnë heroin kombëtar shqiptar me simbole të tilla. Fantazi të kësaj natyre mund të jenë të dirigjuara nga Fatos Lubonja antishqiptari i përbetuar, Olsi Jazexhi, Fuad Ramiqi ,Milazim Krasniqi "Profesor në Universitetit e Kosovës", Gëzim Kelmendi "Deputet në Kuvendin e Kosovës, Shefqet Krasniqi degjenerues dhe propagandues i ekstremit islamist , Nexhmedin Spahiu i përzier me gjak të huaj ,Fatmir Latifi hoxhë në Mitrovicë ,Irfan Salihu hoxhë Prizren provokator ndaj emancipimit të femrës shqiptare etj . Këto qelbësira antishqiptare në bashkëveprim me qarqet e Beogradit të Athines , Moskes dhe rrjetës se xhihadit islamik të cilët kanë komplekse dhe friken ndaj shqiptarëve si komb unik . Prandaj këta pikën e dobët e gjejnë të përçarja përmes fesë të shtresa ma e pa shkolluar e popullit!!!

Cilët faktor janë që armiqtë po i frikësohen popullit shqiptar ;
1. Frika e bashkimit,gjë që do e rriste forcën tonë dhe do na bënte superior edhe ushtarakisht ndaj grekut, serbit, maqedanit dhe malazezëve që na i kanë grabit tokat tona dhe sot kësaj dite vëllezërit tanë nuk kanë të drejtë përdorimi, as gjuhe as kulture as flamuri.

2. Xhelozia ndaj historisë dhe origjinës sonë pellazge që dita ditës po gjurmohet trungu i ynë si bazë e qytetërimit botëror . Nuk i pëlqen e vërteta dhe fakti që ne jemi populli me i vjetër në Evrope. I tmerron flamuri ynë kombëtar kuq e zi.

3. I tmerron fakti qe figura me e larte e asaj kohe në Evropë ishte ,Skënderbeu, shqiptar dhe jo grek e serb qe mbrojti edhe pjesët e Evropës nga barbaria osmane.
Përçarja , tradhtia si synim i vëllavrasjes nder shqiptar për ta fituar betejën e tyre, turp për klasën politike të degjeneruar pas korrupsionit duke e lenë atdheun poligon të manovrimeve të armiqve tanë me mercenarët e pa identitet?.

-Tradhtia dhe spiunimi nuk janë fenomen i panjohur për shkencën, regjimet dhe shtetet e botës. Tek shqiptaret sikur ka mbetur një lakmi patologjike nga trashëgimia otomane qe sundoj 500 vjet mbi këtë popull .Tradhtia ,spiunimi dhe bashkëpunimi me ish pushtuesit sikur ka nxënë vend ma tepër në shtratin e kombit shqiptar!?.Si shembull marrim shkakun e lakmisë dhe të përfitimit. Sulltan Sylejmani ja preu kokën babës së vet për të hipë në postin e frontit !!!.Shembull i dytë është Hamza Kastrioti ishte nipi dhe bashkëpunëtori më i ngushtë i Skënderbeut , i cili e humbi shpresën për t'i zënë vendin ungjit të vet, kur këtij i lindi djali trashëgimtar, kaloi në anën e sulltanit e tradhtoj Skënderbeun . Ai udhëhoqi trupat në mbështetje të osmanëve kundër Skënderbeut në 1457.

Po ju sjell edhe një gjë me rendësi, kur një personalitet bullgar e pyeti Shahin Kolonjen, ky që drejtonte gazetën"Drita" në Sofje duke i thënë"A e dini se Shqipëria ka shumë armiq dhe ju do të kini shume vështirësi t'i dilni zot çështjes suaj"?.
-Ai ju përgjigj:".
-Që Shqipëria ka pasur gjithnjë shumë armiq.-Këtë e dimë;që ka ende shumë armiq prapë këtë e dimë,por që neve jemi mësuar të luftojmë dhe t'i mundim gjithnjë armiqtë dhe këtë e dimë""Kali i Trojës " si histori e dhimbshme po përsëritet në vatrat e popullit shqiptare duke u konsoliduar ne veprimtarinë diversante dhe militante të orkestruara nga të huajt për ta realizuar përçajnë shqiptarët ,se vetëm ashtu mund te fitojnë këta , siç kanë fituar edhe në të kaluarën, turp për klasën politike të degjeneruar pas korrupsionit duke e lenë atdheun poligon të manovrimeve të armiqve tanë me mercenarët e pa identitet?.
Mos vallë kjo histori do përsëritet pas 3000 vjetësh në trojet tona pas Kalit të Trojës . Atëherë ku ta çojmë gjakun e derdhur për kaq shekuj me radhë për liri apo robëri?. Përse luftuam? Ta kemi edhe një Kali të Trojës edhe sot ndër shqiptare apo ???.

Nga ky fenomen qe po na përcjell edhe sot me fatkeqësitë e kombit me përçarje , dhunë denigrim , mosmarrëveshje vëllavrasje , korrupsion , tradhti antikombëtare po ju sjell vargjet e Pashko Vasës me një shkëputje nga poezia

“O moj Shqipeni”:

O MOJ SHQİPENİ
Kur ka lidhe besen burri i Shqypnise,
I ka shti dridhen gjithe Rumelise;
Nder lufta t’rrebta gjithekund ka ra,
Me faqe t’bardhe gjithmone asht da.
Por sot, Shqypni, pa m’thuej si je?
Po sikur lisi i rrxuem perdhe,
Shkon bota sipri, me kambe, te shklet
E nji fjale t’ambel askush s’ta flet.
Si mal me bore, si fushe me lule
Ke pas qene veshun, sot je me crule,
E s’te ka mbetun as em’n as bese;
Vet e ke prishun per faqe t’zeze.
Shqyptar’, me vllazen jeni tuj u vra,
Nder nji qind ceta jeni shpernda;
Sa thone kam fe sa thone kam din;
Njeni:” jam turk”, tjetri:”latin”
Do thone: ” Jam grek”, “shkije”-disa tjere,
Por jemi vllazen t’gjith more t’mjere!
Priftnit e hoxhet ju kane hutue,!
Per me ju damun me ju vorfnue
Vjen njeri i huej e ju rri n’voter,
Me ju turpnue me grue e moter.

I madhi Pashko Vasa ka bërë një sinkronizim të asaj periudhe që Shqipëria nuk mbeti asnjëherë pa njerëz injorant , bashibozuk,dredharak, abuzues, mizor, maskara, , mëkatar, çrregullues, demagog,cinik, rrugaç, skandaloz, deformues, intrigant, zuzar,faqezi, devijues, matrapaz etj. Serbet, siç thonin pleqtë, e thernin derrin dhe e hidhnin ne oborrin e xhamisë dhe përhapnin fjale se këtë e bënë shqiptaret e besimit katolik, pra nxitnin sherrin ndër fetar mes shqiptarëve!

Edhe ky përçudnim i Gjergj Kastriotit duhet kërkuar të armiqtë tonë të përjetshëm:serb, grek,maqedonas, pse jo edhe turq, ose "islamist" radikal qe financohen nga Beogradi e Moska!

[Zero Cool]

Si përfunduan armët e Skënderbeut në Vjenë


Historia e rrallë e armëve të Heroit tonë Kombëtar.




http://www.knninfo.com/repository/images/SKENDERBEUTTTT.jpg





Shqipëria ka famën se është vendi i “Atletit të Krishtërimit”, Gjergj Kastrioti Skënderbeut, por në arkivat e saj nuk ka asnjë relike origjinale të tij. Përkrenarja dhe armët ndodhen në Vjenë, një vulë që mendohet se është e tij, gjendet në Danimarkë, ndërsa në Krujë dhe në Tiranë pak gjëra, më shumë imitime. Por cila është historia e relikeve të Heroit Kombëtar, si përfunduan ato në Vjenë gati 300 vjet më parë. Një histori që zgjatet prej pesë shekujsh dhe që debatet për të nuk mungojnë edhe sot.

Historinë e rrugëtimit të relikeve e ka zbuluar 72 vjet më parë, Leo Alexander Freundilich, një austriak i apasionuar pas historisë së Shqipërisë. Por më shumë se relike tashmë ato janë pjesë e identitetit kombëtar. Përkrenarja me kokën e dhisë që mbante Skënderbeu është një simbol i huazuar nga legjendat e Pirros së Epirit dhe Aleksandërit të Madh. Ajo është me metal të bardhë dhe me një rrip (ruban) të larë me ar. Ndërsa sipas historianëve Skënderbeu ka përdorur dy shpata. E para i është dhuruar nga Papa në Krishtlindjet e vitit 1466 dhe është me trup të drejtë, e gjatë 85.5 centimetra dhe e gjerë 5.7, peshon 1.3 kg. E dyta është model turk, është 121 cm dhe peshon 3.2 kg. Kjo e fundit gjendet së bashku me përkrenaren në muzeun e Historisë në Vjenë.

Historia e armëve sipas Leo Alexander Freundlich Historinë se si armët përfunduan në Vjenë e jep konsulli i Shqipërisë në Austri gjatë Mbretërisë së Zogut, Leo Alexander Rfeundlich. Në Arkivin e Shtetit në dosjen e Skënderbeut gjendet një shkrim ku tregohet historia e udhëtimit të tij. Artikulli i Freundlish, një njeri i pasionuar pas historisë së Shqipërisë, përdor rrëfimin e drejtorit të mbledhjeve të Muzeut Historik të Vjenës për të treguar të vërtetën e armëve të Skënderbeut. Sipas tij, për herë të parë këto objekte janë përmendur në vitin 1578. Më 15 tetor të këtij viti, Mario Sforza, duka i Urbinos, i shkruan një letër arqidukës Ferdinand, ku i thotë se do t’i dërgojë atij armët e Skënderbeut, dhe të vëllait të tij. Ky është një fakt që dëshmon se mes arqidukës dhe Mario Sforzas janë këmbyer shumë letra.

Më 15 maj 1579 arqiduka i Tirolit i shkruante dukës së Urbinos, Maroi Sforza, dhe e falënderon për armët e Skënderbeut dhe për të tjerat që do t’i binin në dorë. Ndërsa për herë të dytë këto armë përmenden në një letër të dukës Von Arescot, e shkruar me 25 korrik 1588, ku flitet për armët e tjera të Skënderbeut. Në inventarin e vitit 1585 këto objekte nuk ishin të shënuara ende. Ndërsa në inventarin e vitit 1593 shënohet: “Në fletën 69, dy shpata dhe elmi i Gjergj Skënderbeut”. Prej këtyre shkresave dhe inventarit mund të konstatohet lehtë se elmi dhe dy shpatat e Skënderbeut kanë rënë në dorë të arqidukës Ferdinand midis vitit 1588-1593 nëpërmjet dukës Mario Sforza të Urbinos dhe të dukës Arescot. Ekzaktësisht në inventarin e vitit 1596, faqe 321, janë përmendur dhe shënuar elmi nr. 71 (127) dhe dy shpatat nr.92 (145) dhe 345 (550).

Aty shënohet: “George Skanderbeg: një elm i bardhë me rrafshe të arta sipër një kokë dhie e artë me dy brirë, dhe dy shpata, njëra me një dorezë prej lëkure, e cila nga pesha e rëndë dhe prej shenjave të gjakut që duken ende, ngjan më e madhërishme, ndërsa tjetra është me një dorezë kadife ku është shënuar emri i Skënderbeut. Në inventarin e pikturave të sekretarit privat Schrewnchk të titulluar “Armamentarium heroicum” të vitit 1601, ne shohim në tablonë 16, Skënderbeun me elmin nr.71 (127) dhe me shpatën nr.345 (550), ku shkruhet: Në një kornizë me ornamente të shumta rrinë në këmbë Skënderbeu i veshur me një pallto të gjatë me astar lëkure e mbërthyer në gjoks me shirita, me kokën dhe mjekrën e gjatë kthyer nga krahu i majtë, ku i duket profili. Në krahun e djathtë ai mban lart shpatën e zhveshur nr. 345 (550) dhe poshtë në tokë afër këmbës së majtë qëndron elmi nr. 71 (127).

Në kokë mban një beretë. Objektet që janë pikturuar në fotografi i ngjajnë shumë atyre në origjinal që ndodhen në muzeun e Artit Historik të Vjenës. Shihet qartë që këto dy objekte njiheshin që në vitin 1601 si sendet e Skënderbeut. Ja një përshkrim i imët mbi dy shpatat e mbi përkrenaren: Në sallën XXV Nr.71/127 ndodhet një përkrenare e shtrirë në një piedestal të ulët, e cila duhet të jetë prerë si mbas stilit italian. Në majë të përkrenares janë vendosur kryet dhisë, por asht fiksue mirë. Përkrenarja përbëhet prej dy pjesëve, një pjesë prej bakri dhe pjesa tjetër sipër me një copë metali buzët e secilës janë zbukuruar me ar. Syve të dhisë u mungojnë gurët.

Akoma duket vendi bosh, i cili të jep të kuptosh se brenda kanë qenë vendosur gurë. Në mesin e përkrenares është vendosur një rreth prej bakri. Në këtë rreth janë shkruar këto shkronja: I.N.P.E.RA.TO.RE.BT. Ky shkrim është shumë i vështirë për t’u kuptuar çfarë thotë. Deri më tani e kanë deshifruar si: “Jesus Nazarenus Principi Emathiae Regi Albaniae Terrori Osmanoru Regi Eperi Benedicat”. Pesha e përkrenares është 3000gr. Kjo përkrenare është një “unikum”, i vetmi e i veçantë që gjendet në muzeun dhe i përket artit të punimit të metalit në stilin gotik të vonshëm. Përpara së gjithave kjo përkrenare në pikëpamjen estetike është një vepër e mrekullueshme dhe i ka hije vetëm një burri të fuqishëm të fortë e me vullnet të hekurt. Shpata që ndodhet në sallën XXVII, rafti V.Nr.345(550) është e gjatë 88.5 cm e gjerë 57 cm, me dy tehe dhe me një formë të drejtë dhe në një vend të kthyer përmban disa shkronja latine. Prej këtyre shkronjave lexohen këto fjalë: “Heroi i perëndisë, Iskander Beg”.

Doreza është e përbërë prej druri të mbështjellë me lëkurë, pesha e kësaj shpate asht 1300 gr. Shpata me dorezë është e veshur me lëkurë shagreni, ka nga anët e jashtme 4 arabeska të thella, tre rripa për hijeshim. Anët e jashtme përshkohen prej fildishi dhe në anët e brendshme shohim disa germa të kuqe, të cilat janë shkruar më shekullin e XVI e që përmbajnë emrin “Scënderbeg”.

Pesha është 600gr dhe pesha e përgjithshme 1900 gr. Kjo shpatë është e shënuar dhe pikturuar në librin e sekretarit privat të arqidukës së Tirolit, Jakob Schrenckh, “Armametarium heroicum”, në faqet XVI. Përveç këtyre në sallën e armëve historike të muzeut të Vjenës gjendet dhe një tjetër, e cila quhet si një nga shpatat e Gjergj Kastriotit dhe është shënuar në inventarin mbajtur në vitin 1593. Kjo shpatë të jep të besosh nga pesha e rëndë dhe nga gjatësia se Kastrioti me një të goditur i ndante në dy pjesë trupat e armiqve. Kjo shpatë gjendet në sallonin XXV, rafti II Nr.92(143), gjatësia e saj 121 cm dhe doreza është e zbukuruar me ar dhe me lëkurë. Pesha e saj është 3.2 kg.

Armët e Skënderbeut më 20 nëntor në Shqipëri Shpata dhe përkrenarja e Skënderbeut do të mbërrijnë në Shqipëri më 20 nëntor. Këtë e bën me dije për tv ‘abc news’ drejtori i muzeut historik Luan Malltezi. Kështu është rënë dakord sipas Malltezit pas konsultimeve të bëra një ditë më parë mes specialistëve të muzeut mesjetar të Austrisë dhe specialistëve të palës shqiptare.

Reliket e çmuara do të ekspozohen më 27 nëntor në një ekspozitë unike dhe më të rëndësishmet thotë Malltezi. Armët e Skënderbeut do të ekspozohen në pavionin e mesjetës për një muaj e gjysëm ato do të ekspozohen në kushte të plota të sigurisë, pasi Muzeu është i pajisur me sistem të plotë sigurie. Kostoja e sjelljes së tyre për herë të parë në Shqipëri është 100 mijë dollarë, ndërsa ardhja e tyre në vendin tonë u mundësua nga qeveria shqiptare në kuadër të 100 vjetorit të pavarësisë.

Topalli falënderon Parlamentin e Austrisë për sjelljen në Shqipëri të përkrenares dhe shpatës të Skënderbeut Kryetarja e Kuvendit ishte e ftuar e posaçme në ceremoninë zyrtare të çeljes së Ditëve “Shqipëria 100 vite Pavarësi; Marrëdhëniet shqiptaro-austriake.”

Në këtë ceremoni ishte i pranishëm zoti Erhard Busek, ish zëvendëskryeministër i Austrisë si dhe deputetë, ambasadorë dhe personalitete nga fusha të ndryshme. Duke shprehur kënaqësinë e veçantë që ky aktivitet zhvillohet në përvjetorin e 100 të Pavarësisë së Shqipërisë, Kryetarja e Kuvendit shprehu mirënjohje të thellë për kontributin e pazëvendësueshëm që Austria ka dhënë në shpalljen e pavarësisë dhe ngritjen e shtetit shqiptar.

Në këtë ceremoni Kryetarja e Kuvendit solli në vëmendje figurat e ndritura të Albanologjisë, personalitetet austriake si Norbert Nohel, Johan George, etj, të cilët ndërtuan një imazh krenarie për shqiptarët, vlerat dhe traditat e tyre historike, aspak të njohura në atë kohë për Evropën. Kryetarja e Kuvendit falenderoi Parlamenti Austriak dhe Kryetaren e tij Barbara Prammer për miratimin që ata dhanë për sjelljen në Shqipëri të përkrenares dhe shpatës së Heroit tonë Kombëtar Gjergj Kastriot Skëndërbeu, të cilat ndodhen në Muzeumin e Vienës.

“Dua të falënderoj qeverinë, Parlamentin, popullin austriak për mbështetjen e vazhdueshme historike që i ka dhënë Shqipërisë dhe shqiptarëve gjatë gjithë kësaj periudhe dhe ta festojmë këtë sukses të madh, këtë miqësi të madhe që ne kemi në këtë 100 Vjetor të Pavarësisë sonë, që është ditëlindja jonë më e shenjtë, më e dashur dhe më e bukur”, tha Kryetarja e Kuvendit.

Historia e vulës së Heroit Kombëtar në Danimarkë Në vitin 2003 studiuesi danez Peter Pentz pretendoi se zbuloi vulën origjinale të Skënderbeut. Me një histori si ajo e armëve, vula kishte përfunduar në muzeun historik danez. Por pas mbërritjes së saj në Shqipëri, specialistët dhe historianë të ndryshëm deklaruan se vula nuk është e Skënderbeut. Analiza e specialistëve arriti në përfundimin se ajo është një vulë fiktive. Megjithatë jo të gjithë mendojnë se vula mund të mos i përkas heroit tonë kombëtar. Vula mendohet se u është blerë pasardhësve të Skënderbeut në vitin 1614. Vula është arkivuar në vitin 1838 dhe mban numrin 44.

Ajo klasifikohej si objekt i perandorisë osmane. Në qendër të vulës është shqiponja me dy kokë dhe rreth saj mund të dallohen disa germa cirilike ku shkruhet: Alb-Servil.Boulgary. Aleksandro.Eleso”. Poshtë shqiponjës është vizatuar një kafshë duke vrapuar.

Vula është prej material bronxi, në të cilën janë gdhendur shenjat heraldike së bashku me emrat. Mendohet se ka përfunduar në oborrin mbretëror të Danimarkës rreth shekullit të 16-të nëpërmjet shkëmbimeve me oborrin austriak. Muzeu Kombëtar i Danimarkës e ka blere vulën në vitin 1839, në një. Përpara se të sillej në këtë muze vula i përkiste dhomës së artit mbretëror danez.