PDA

View Full Version : HAMIT MATJANI


Tomori
11-12-05, 12:22
Nė datėn 8 gusht 1951, Mbreti Zog dhe nipi i tij Tati u pritėn nė Departamentin e Shtetit pėr njė vizitė ceremoniale nga Xhejmes Bombrajt, zėvendes/ndihmės sekretar pėr ēėshtjet Evropiane. Zogu u takua dhe diskutoi gjatė dhe me Grac Jaceviēin dhe oficerėt e tjerė tė lartė tė CIA-sė lidhur me arsyet e dėshtimeve tė njėpasnjėshme tė misioneve qė kishin desantuar nė Shqipėri.


Megjithė kėto dėshtime, CIA kishte vėne re sukseset e shkėlqyera tė njė personi tė quajtur Hamit Matjani, njė nacionalist guerilas qė dukej se ishte nė gjendje tė hynte nė Shqipėri sipas dėshirės dhe tė dilte qė andej pėr nė Greqi pasi kishte pėrfunduar detyrėn e ngarkuar. CIA konkludonte pėr Matjanin duke thėnė nė dosjen e tij: “Ai ėshtė njė hero nė traditėn e Robin Hudit, gjysėm kaēak dhe gjysėm luftėtar lirie, gjysėm analfabet, por mė dinak se ēdo autoritet shtetėror italian, gjerman apo komunist shqiptar tė cilėt ishin pėrpjekur disa herė pėr ta kapur”. Mbas shumė diskutimesh, Zogu dhe oficerėt e CIA-sė ranė dakort se Hamit Matjani ishte njeriu mė i pėrshtatshėm pėr momentet qė ndodheshin, i vetmi qė kishte dhėnė prova se kishte mundėsi qė tė hynte nė Shqipėri dhe tė vepronte brenda territorit tė saj duke iu shmangur patrullave komuniste. Matjani duke qenė i sigurt se e njihte gati pėllėmbė pėr pėllėmbė gjithė Shqipėrinė, kishte ndihmuar amerikanėt nė pėrpilimin e hartave e skicave ku jepeshin tė dhėna mbi qėndrimet e pikat e forta tė policisė e ushtrisė shqiptare. Ai u kishte dhėnė amerikanėve dhe njė listė me emrat e fshatrave qė mbėshtesin ēėshtjen antikomuniste. Nė atė listė pėrfshiheshin dhe njerzit aleatė tė fuqisė, disa prejt tė cilėve shėrbenin dhe nė ushtrinė shqiptare. Jacevici i shpjegoi Zogut se oficerėt qė ishin nė Ushtrinė Shqiptare dhe qė ishin kundėr regjimit komunist, donin prova konkrete tė mbėshtetjes dhe aprovimit tė familjes mbretėrore. Ata donin gjithashtu prova tė mbėshtetjes amerikane dhe vetėm atėhere ata do tė lėviznin kundėr regjimit komunist. CIA i kėrkoi Zogut se cilėt do ishin njerzit mėt ė kualifikuar qė do tė hynin nė Shqipėri dhe kush do tė ishte udhėheqėsi i tyre qė do tė hynte nė kontakt me oficerėt qė shėrbenin nė ushtrinė shqiptare pėr tju dhėnė atyre garancitė qė kėrkonin. Zogu ju pėrgjigj atyre se ishte vetėm njė grup i vogėl qė kishte autoritetin dhe kurajon e nevojshme pėr kryerjen e kėsaj detyre. Kėta ishin njerzit mė besnikė qė i kishin qėndruar pranė tij, gjatė udhėtimit kur u largua nga Shqipėria dhe qė kishin jetuar me tė nė Egjipt. Ky grup pėrbėnte atė qė quhej Garda Mbretėrore dhe personi mė i mundshėm absolut pėr t’i udhėhequr ata ishte pikėrisht vetėm Hamit Matjani.

Ai rridhte nga njė familje fshatarėsh me origjinė nga rrethi i Matit tė cilėt ishin shėrngulur nga fundi i shekullit tė kaluar e ishin vendosur afėr Peqinit duke formuar fshatin me emrin Matjan. Hamiti pėr herė tė parė u bė i njohur dhe mori famė tė madhe pas kthimit tė tij nga Italia nė vitet 30-tė, ku mbaroi njė shkollė dy vjeēare per xhandarmėri nė Milano. Pas asaj shkolle, ai u emėrua Komandant Xhandarmėrie nė rrethin e Lushnjes. Nė vitin 1935, ai lozi njė rol shumė tė madh e dominat nė shtypjen e rebelimin antiqeveritar qė njihet si Kryengritja e Fierit. Duke e ditur besnikėrinė e Matjanit karshi Mbretit Zog, oficerėt antizogist me nė krye kapitenin Riza Cerova, kishin pritur largimin e tij pėr nė nėnprefekturat e Beratit pėr inspektim dhe pastaj kishin shpėrthyer kryengritjen. Matjani menjėrherė u kthye nė zonėn e Fierit e Lushnjes dhe me forcat e tija besnike goditi forcat antiqeveritare duke e shtypur rebelimin. Pas asaj, Matjani e ndoqi kėmba-kėmbes Riza Cerovėn deri afėr kufirit shtetėror. Mbas shtypjes sė kryengritjes sė Fierit, Matjani i forcoi pozitat e tija dhe qėndroi nė armėn e xhandarmėrisė deri kur ndodhi okupacioni italian ndaj Shqipėrisė nė prillin e 1939, ku ai organizoi rezistencėn e armatosur nė Vlorė. Pėr atė gjė matjani u arrestua nga forcat italiane dhe doli para gjygjit ushtarak ku ju dha dėnimi maksimal me vdekje.

Ekzektutimi i Matjanit ishte vendosur qė tė bėhej me varje nė litar nė qėndrėn e qytetit tė Lushnjes. Vetėm njė natė para ekzekutimit, Hamiti mundi qė tė arratiset nga burgu i Lushnjes tė cilin e ruanin italianėt. Ai preu hekurat e dritares sė qelisė me anė tė njė share hekuri tė cilėn ja kishte futur nė ushqime miku i tij Qazim Dervishi. Pasi doli nga burgu, Matjani doli nė mal dhe formoi njė ēetė nacionaliste qė vepronte nė zonat e Fierit, Lushnjes, Peqinit e Kavajės. Nė vitin 1943 kur kapitulloi Italia fashiste, Matjani e emėrua Komandant Xhandarmėrie nė zonėn e Peqinit. Nga mesi i vitit 1944, kur forcat komuniste kontrollonin gati tė gjithė Jugun e vendit, Matjani u largua pėrsėri nga xhandarmėria dhe doli nė mal duke krijuar njė ēetė tė vogėl nė pėrbėrje tė sė cilės ksihte vėllanė e tij Ibrahimin, tre nipat Hasani, Dalipin e Hajdarin. Po kėshtu Matjani ksihte me vete dhe gruan e tij Fatimen. Pėrveē njerėzve tė tij, Matjani kishte nė atė ēetė dhe dy miqt e ngushtė Ramadan Kelmendin dhe Nuri Plakėn. Gjatė asaj kohe Matjani me ēetėn e tij kishte rėnė disa herė nė pėrpjekje me forcat partizane, pas masakrės qė Mehmet Shehu bėri nė fshatin e Hamitit (Matjan) duke pushkatuar 67 ballistė.