PDA

View Full Version : 4 Korriku - Dita e Pavarėsisė sė Shteteve tė Bashkuara


Dilaver
04-07-06, 11:06
Sot nė Shtetet e Bashkuara tė Amerikės shėnohet Dita e Pavarėsisė, pasi mė 4 Korrik 1776 Kongresi Kontinental votoi draftin pėrfundimtar tė Deklaratės sė Pavarėsisė.

http://www.library.georgetown.edu/dept/speccoll/treasures/Images/jpg/declaration.jpg

Mė 4 Korrik ėshtė Dita e Pavarėsisė sė Shteteve tė Bashkuara. Nė kėtė ditė tė vitit 1776, 56 pėrfaqėsues tė 13 kolonive britanike nė Amerikėn e Verikut, shpallėn se, tė veshur me autoritetin e popullit, ata po krijonin njė shtet tė ri. Do tė duheshin edhe 6 vjet luftė me Britaninė, nė atė kohė shteti mė i fuqishėm ushtarakisht nė botė, qė Amerika tė fitonte pavarėsinė.

Nė vitin 1872, Shtetet e Bashkuara ishin ende larg sė qėni tė bashkuara. Nė atė kohė ekzistonte njė konfederatė me njė qeveri tė dobėt qendrore. Pushteti i vėrtetė ishte nė duart e qeverive tė shteteve. Por shtetet kishin dallime tė mėdha pėrsa i pėrket fesė, politikės dhe ekonomisė. Shpesh ato ngrinin pengesa dhe tarifa tregėtare ndaj njera tjetrės. Inflacioni ishte i lartė dhe mbi popullsinė u vendosėn taksa tė shumta. Kaosi ekonomik ēoi nė trazira civile.

Midis shteteve filluan konflikte pėr ēėshtje kufijsh. Qeveria kombėtare nuk kishte forca ushtarake pėr tė pėrballuar rreziqet qė i kanoseshin sigurisė. Amerikanėt u vunė nė kėrkim tė rrugėve pėr tė gjetur zgjidhje pėr kėto probleme. Por u deshėn edhe 7 vjet tė tjerė pėr ta bėrė kėtė.

Zgjidhja ishte njė kushtetutė e re qė krijoi njė qeveri tė fortė kombėtare pėr t’u marrė me nevojat e vendit, ndėrkohė qė do tė ruheshin njė pjesė e kompetencave tė shteteve. Por amerikanėt ishin tė pėrēarė rreth formės qė do tė kishte qeveria e re. Shtetet e vogla kėrkonin pėrfaqėsim tė barabartė me shtetet e mėdha. Shumė banorė kishin frikė se njė qeveri qendrore tepėr e fortė do tė shkelte liritė individuale.

Tė gjitha kėto ēėshtje u zgjidhėn pas disa vjet debatesh dhe kompromisesh.

Kushtetuta e re u ratifikua nė vitin 1789, pas miratimit tė 10 amendamenteve qė garantonin liritė themelore si lirinė e fesė, tė fujalės, tė shtypit, tė drejtėn e gjykimit me juri dhe mbrojtje tė tjera ndaj abuzimeve qeveritare.
Kushtetuta nuk ėshtė njė instrument qė qeveria tė kufizojė njerėzit, thoshte Patrick Henry, njė prej udhėheqėsve tė luftės pėr pavarėsi, ajo ėshtė njė instrument qė banorėt tė kufizojnė qeverinė, qė ajo tė mos dominojė jetėn tonė. Ndonėse kanė kaluar mbi 200 vjet nga miratimi i kushtetutės, ajo vazhdon tė jetė instrumenti mė i fortė qė garanton liritė e amerikanėve. //ad//

Dilaver
05-07-06, 11:19
Dita e Pavarėsisė. Tė gjithė mblidhen nė ambasadėn e SHBA


Nano, Berishės: Karrigen time dhe tėnde se ha as dreqi
Kryeministri: Kthehu, po ta bren miu karrigen

Darina Tanushi
[email protected] ([email protected])


230 vjetori i pavarėsisė sė Shteteve tė Bashkuara tė Amerikės, ka mbledhur bashkė tė gjithė politikanėt shqiptarė si nė asnjė rast tjetėr. Presidenti Alfred Moisiu, Kryeministri Sali Berisha, Kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli, kyetari i PS-sė, Edi Rama dhe ish-kryetari e ish-Kryeministri Fatos Nano, i kanė thėnė “po” pa asnjė hezitim ftesės sė ambasadores amerikane Marsi Ris, pėr tė pėrkujtuar sė bashku pėrvjetorin e pavarėsisė sė SHBA-sė. Njė shtrėngim duarsh shumė i ftohtė dhe me shkėmbime batutash ironike ka ndodhur mes Kryeministri Sali Berisha dhe ish-Kryeministrit socialist, Fatos Nano. Burimet pranė tij nė festė bėnė tė ditur se Berisha i ka thėnė paraardhėsit tė tij: “Ktheu se po ta bren miu karrigen”. Ndėrsa Nano, i shquar pėr batutat e tij, mėsohet tė jetė shprehur sipas tė njėjtave burime se: “Karrigen tėnde dhe timen nuk e ha as dreqi”. Mė pas takimi ka vijuar edhe mes zonjave tė dy figurave mė tė spikatura tė politikės shqiptare, Liri Berishės dhe Xhoana Nanos. Nė fakt e para qė nuk ka pasur hezitim tė takojė ish-kreun socialist dhe njėkohėsisht njė nga deputetėt mė tė “parregullt” tė Kuvendit tė Shqipėrisė, ka qenė Kryetarja Jozefina Topalli. E nxitur mė shumė nga batutat e fotoreporterėve tė pranishėm, tė cilėt kanė vėnė nė “sedėr” Kryetaren e Kuvendit, ajo ėshtė drejtuar drejt ēiftit Nano dhe ka biseduar pėr pak momente. Nano ka qėndruar pėr disa momente nėn shoqėrinė e njė prej kėshilltarėve tė tij, atė tė Ekonomisė, Genc Ruli, i cili sot ėshtė ministėr nė qeverinė e drejtuar nga Berisha. Ruli e ka pyetur ish-shefin e tij fillimisht pėr shėndetin dhe mė pas biseda ka vijuar edhe gjatė kohės kur ambasadorja amerikane ka mbajtur fjalėn e rastit.

Guri i madh
05-07-06, 22:36
kjo gjoana athua a posedon ende ndonji shtepi p------- ne greqi