Një prift shqiptar, producent i filmave për katërshen e hershme të gjuhës shqipe: Buz

[Zana_ch]

Një prift shqiptar, producent i filmave për katërshen e hershme të gjuhës shqipe: Buzukun, Bardhin, Budin, Bogdanin

Producenti me veladonin e priftit

Belina Budini

Nuk është e zakontë që një prift të bëjë producentin. Një prift i vërtetë, e kam fjalën, si Dom Nikë Ukgjini. Jo pse e mban veladonin ngado (këtë nuk e bën, në fakt), apo pse di përmendësh liturgjitë (që sigurisht i di), por ngase është “urithi” tipik i abacive, librave dhe bibliotekave. Nga ana tjetër mban edhe celular, edhe xhinse dhe nuk është çudi ta gjesh për kafe në lokalin më “trendy” të momentit në Tiranë, meqë ditët e Panairit të Librit e kanë sjellë aty afër. Doktor i Shkencave Teologjike dhe Historike dhe prift i Kryedioqezës së Shkodrës, Dom Nikë Ukgjini është edhe producent filmash, një nga profesionet që ka qenë i shtrënguar të ushtrojë për të kryer misionin e tij fetar, ashtu siç ai e përfytyron atë. Për të gjetur gjurmët e Gjon Buzukut, Frang Bardhit, Pjetër Budit dhe Bogdanit, të cilëve ka vendosur t’u blatojë, jo libra apo jetëshkrime kishtare, por filma. Ka gjetur edhe aktorë për rolet e tyre, megjithëse filmat janë dokumentarë, duke kultivuar risinë e filmave dokumentarë me personazhe ose filmat dokumentarë-artistikë.
Cilësia e këtyre prodhimeve, që kanë për “shtëpi produksioni” kishën, mund të diskutohet veçmas, por problem kryesor për priftin ka qenë mungesa e mbështetjes nga institucionet kulturore të shtetit shqiptar, për realizimin e këtyre dokumentarëve, për të cilët Dom Nika rrëfen se i është dashur të rravgojë me kamera në krahë edhe vetë, për filmimet. “Krijimi i ambienteve të Mesjetës, ka qenë gjëja më e vështirë për t’u realizuar, ndërkohë që më është dashur të marr edhe vetë kamerën në krahë, për të filmuar vendet ku kanë shkelur protagonistët dhe sidomos jashtë vendit, pasi nuk ekzistonte mundësia financiare për të marrë staf me vete”, - tregon prifti, duke shtuar se më të vështirë e ka patur me realizimin e filmit dokumentar për Buzukun, pasi vendet ku ai ka shkelur, për më tepër, nuk dihen me siguri. Të gjesh kishat e kohës, nuk është aq lehtë në Shqipëri por Dom Nika thotë se e kanë gjetur një syresh, të pasovatuar, ashtu siç duhej, në Lezhë, ku edhe është xhiruar një pjesë e filmit. Për të gjetur gjurmët e Frang Bardhit, tregon se është ngjitur në bjeshkë, në kishën ku pati jetuar shkrimtari, historiani dhe ipeshkvi Frang Bardhi, 400 vjet më parë, ashtu si edhe në Ankona dhe mandej në Romë, për të vizituar kolegjin e “Propaganda Fides” ku pati studiuar ai.
“Pak dritë në errësirë” është titulli i filmit 22 minutësh realizuar për Frang Bardhin, që sapo është përgatitur të dalë me rastin e 400-vjetorit të tij, ndërsa “Dorarti gojëmbël” një film tjetër mbi jetën e Dom Simon Filipajt, përkthyesit të parë të Biblës në variantin e plotë në gjuhën shqipe. “U don Gjoni”, është filmi i përgatitur një vit më parë për Gjon Buzukun dhe Mesharin e vjetër, ndërsa dy filmat e tjerë që do të prodhohen, janë ato kushtuar Pjetër Budit dhe Pjetër Bogdanit. Por, një prift nuk mund të përfytyrohet gjatë si shëtitës, apo qoftë edhe producent dhe kësisoj, Dom Nika rikthehet gjithnjë tek librat në kishën e tij, për të ushtruar durimin duke shkruar, ashtu siç ka bërë me “Shkreli”, “Shqiptarët katolikë...”, “Bibla shqip dhe tradita”, libra të cilat i ka shkruar vetë apo duke redaktuar libra të të tjerëve, e gërmuar në arkiva për dokumente e informacione studimesh. Tamam siç mund të përfytyrohet një prift, i zhytur në “vita contemplativa”...


Është habitur dhe trishtuar njëkohësisht, kur e ka gjetur në muze bustin e Frang Bardhit, pa kokë. Duke patur parasysh historinë e tij të komplikuar dhe përpjekjet e shumta të kohës kur jetoi, 400 vjet më parë, për ta eliminuar, nuk ka sesi të mos duket si një atentat ky gjymtim i sotëm i bustit të shkrimtarit dhe historianit, leksikografit dhe mbrojtësit të gjuhës shqipe, nga netët e errëta të Mesjetës.