Ta themi Hapur ! ( Idhtarët e Librit )

[Preshevar]

Ithtarët e librit

Kurani i quan të krishterët dhe hebrenjtë “Ithtarët e Librit”, domethënë ata që ndjekin një libër të zbritur Hyjnor. Pranë fundit të epokës së Mekës gjatë jetës së Profetit (a.s), Kurani filloi t’i përmendë këta njerëz dhe u dha një vend të veçantë. Ata u përmendën për herë të parë në vargun kuranor: “Mos diskutoni me ithtarët e librave të parë, përveç se në një mënyrë që është më e mira…” (29:46)


Në këtë mënyrë Kurani filloi lëvizjen më të madhe historike gjithëpërfshirëse të parë ndonjëherë. Ajo çka u kërkoi Kurani ishte që ata të pranonin profetin e fundit, sepse Libri i tyre fliste për një profet që do të vinte. Kurani filloi të thellonte në mënyrë graduale miqësinë me të krishterët, duke deklaruar se ata janë më afër tek muslimanët, sepse priftërinjtë dhe murgjit nuk janë mendjemëdhenj dhe se kur dëgjojnë atë që ka sjellë i Dërguari, e kuptojnë të vërtetën (5:82-83). Gjithashtu, Kurani i paralajmëron ata për disa ndalesa, siç është të ndjekurit e atyre që humbën rrugën (5:77), që besuan trinitetin (4:171) apo që kundërshtuan dhe kaluan në mosbesim (5:68).


Shumë vargje kuranore shpallin se Isai (a.s) u bëri thirrje njerëzve të besojnë në njëshmërinë e Zotit dhe e quajti veten “rob të Zotit”. Kurani thekson se Merjemja (Maria) ishte pa mëkate, iu përkushtua adhurimit të Zotit dhe se u rrit nën mbikëqyrjen e profetit Zekerija. Në Kuran tregohet për mrekullitë që Zoti i dha asaj, lindjen e pazakontë të Isait (a.s), mrekullitë që iu dhanë Isait gjatë kohës së pejgamberllëkut dhe ngritjen e tij në qiell (3:33-64). Nga të gjitha fetë, Islami është i vetmi që dëshmon se Merjemja ishte e virgjër dhe që lindi Isain (a.s) në mënyrë të mrekullueshme. Islami është më i ndjeshëm ndaj kësaj çështjeje se të krishterët. Bibla përmend në ungjillin sipas Lukës (kapitujt 2, 4, 5) se Maria ishte e fejuar me një marangoz të quajtur Josif, ndërsa Kurani nuk përmend asnjë person të tillë.


Kurani hedh poshtë besimin e të krishterëve se Jezusi është hyjnor dhe biri i Zotit. Fakti që ai është dalluar ndër njerëzit e tjerë apo që i janë dhënë shumë mrekulli, nuk do të thotë se ai është hyjnor. Njerëzit që i kanë dhënë bir Zotit janë shmangur nga rruga e drejtë (2:116). Në këtë mënyrë, Kurani u drejtohet të krishterëve të kuptojnë ngatërrimin e tyre dhe të korrigjojnë vetveten.


Në ditët e para të Islamit, të krishterët dhe muslimanët kishin marrëdhënie shumë të mira me njëri-tjetrin. Për shembull, kur persekutimi i besimtarëve të Mekës u bë i padurueshëm, Profeti (a.s) i lejoi ata që dëshironin të largoheshin dhe të shkonin në Etiopi (viti 615). Ai u tha se ajo tokë ishte e sigurtë për ta, sepse udhëheqesi i saj i krishterë ishte i drejtë. Një grup prej 15 muslimanësh, ndër ta edhe Uthmani me kushëririn e Profetit (a.s), Xhaferin, emigruan atje. Profeti (a.s) i dërgoi Naxhashit, sundimtarit të vendit, një letër, ku kërkonte strehim për muslimanët. Pak më vonë, kurejshët dërguan një delegacion me dhurata ta çmuara dhe i kërkonin Naxhashit kthimin e muslimanëve. Naxhashi deshi të dinte se çfarë mendonin muslimanët për Jezusin dhe Marien. Xhaferi këndoi fillimin e Sures Merjem, e cila flet për lindjet e profetit Jahja (Gjonit) dhe të Isait (Jezusit). Perandori vizatoi një vijë në tokë dhe tha: “Në qoftë se ka ndonjë ndryshim mes feve tona, ai është aq i madh, sa edhe kjo vijë.”

Naxhashi e refuzoi kërkesën e kurejshëve.


Në atë kohë, një luftë e brendshme shpërtheu dhe rrezikoi fronin e Naxhashit. Të gjithë muslimanët që mundën të luftonin, e përkrahën perandorin. Shumica e tyre mbeti në Etiopi, derisa Profeti (a.s) i thirri ata në Medine (viti 7 pas Hixhrit). Naxhashi, me të birin, i dërgoi një letër Profetit (a.s). Në të thuhej se ai kishte përqafuar Islamin. Profeti (a.s) i priti njerëzit e Naxhashit me bujari të madhe. Po atë vit, Naxhashi vdiq dhe Profeti (a.s) drejtoi lutjen gjatë procesit të varrimit të tij në Medine.


Lidhjet midis muslimanëve dhe Perandorisë Bizantine filluan në mënyrë paqësore dhe me një vullnet të mirë. Në vitet e para ta misionit të Profetit (a.s), ndërmjet të krishterëve bizantinë dhe Persisë Sasanide, shpërtheu një luftë. Muslimanët në Mekë morën anën e bizantëve, sepse ata ishin ndjekësit e Librit. Edhe pse bizantët pësuan një disfatë të rëndë, Surja er-Rum, e zbritur pak kohë pas disfatës, lajmëroi se bizantët do të dilnin fitimtarë brenda pak vitesh. Kjo u realizua pas nëntë vjetësh, kur bizantët shpartalluan Perandorinë Sasanide. Në po të njëjtën kohë, bashkësia e vogël muslimane në Medine i mundi kurejshët në luftën e Bedrit.





...Vazhdon --->

[Preshevar]

Në vitin gjashtë pas Hixhrit, Profeti (a.s) u dërgoi letra udhëheqësve fqinjë. Një letër iu dërgua perandorit Herakli të Romës, në të cilën shkruhej: “Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit.


Letër nga Muhamedi, i Dërguari i Allahut, për Herakliun, Sovrani i Bizantit…
Paqja qoftë mbi atë që ndjek udhën e drejtë. Tani pra, unë të ftoj ty të nënshtrohesh në Islam. Nënshtrohu në Islam (si musliman), të jesh i shpëtuar (nga ndëshkimi i Allahut). Nënshtroju Allahut në Islam dhe Allahu do të të dhurojë ty shpërblim të dyfishtë, por nëse ti nuk e pranon këtë, ti do të jesh përgjegjës për mëkatet e gjithë popullit të mbretërisë tënde: “O ithtarë të Librave të parë! (çifutë dhe të krishterë): Ejani tek një fjalë që është e drejtë dhe e përbashkët mes nesh dhe jush: që të mos adhurojmë askënd përveç Allahut, që të mos i vëmë shok Atij në adhurim dhe që asnjë prej nesh të mos marrë të tjerë për zot përveç Allahut.” Pastaj, në qoftë se ata largohen, thuaju: “Dëshmoni për ne se jemi muslimanë.’’ (3:64)


Perandoria, në mënyrë diplomatike, nuk e pranoi ftesën. Megjithatë, burime historike tregojnë se perandori e mirëpriti ftesën duke shënuar: “Këto vende ku jemi ne sot, do të jenë të tijat në të ardhmen e afërt.”


Ibn Abbasi (r.a) tregon atë që i kishte thënë Ebu Sufjani: “Udhëtova gjatë kohës së paqes së arritur mes meje dhe të Dërguarit të Allahut (a.s). Kur isha në Sham, Herakliut i erdhi një letër nga Pejgamberi (a.s). E kishte sjellë Dihja el-Kalbi dhe ia kishte dhënë guvernatorit të Busras, ky ia përcolli Herakliut.”


Herakliu kishte thënë: “A ka ndonjë njeri nga populli i këtij njeriu që pohon të jetë Pejgamber?”


Njerëzit i qenë përgjigjur: “Po”.


“Me disa burra të tjerë nga kurejshët, unë u thirra (për Ebu Sufjanin) dhe hyra tek Herakliu. Ne u ulëm përballë tij. Pastaj ai tha: “Kush prej jush është më i afërti i këtij njeriu që pohon të jetë Pejgamber?”


Unë iu përgjigja: “Unë jam më i afërti nga të gjithë ne këtu.”


Ai më tha të ulesha përballë tij dhe shokët e mi pas meje. Pastaj ai thirri përkthyesin e tij dhe i tha: “Thuaju atyre (shokëve të mi) se do ta pyes këtë (mua, Ebu Sufjanin) për atë burrë, që pohon të jetë Pejgamber. Kështu pra, nëse ai më gënjen mua, ata duhet ta kundërshtojnë atë menjëherë.” ‘Për Allah, po të mos kisha pasur frikë se shokët e mi do të më quanin gënjeshtar, unë nuk do të kisha thënë të vërtetën.”


Herakliu tha: “Cila është pozita e familjes së tij (Pejgamberit)?”


Unë i thashë: “Ai i përket një familjeje fisnike.”


Herakliu pyeti: “A ka qenë ndonjë nga paraardhësit e tij mbret?”


Unë i thashë: “Jo.”


-“A e keni paditur ndonjëherë për gënjeshtar, para se të thotë ato që ka thënë tani, se është i Dërguari i Allahut?”


-“Jo.”


-“Atë e ndjekin fisnikët apo të varfrit?”


-“Janë të varfrit ata që e ndjekin.”


-“A rritet apo pakësohet numri i atyre që e besojnë dhe e ndjekin?”


-“Ata po shtohen.”


-“A ka ndonjë që e braktis fenë e tij (Islamin), pasi e ka përqafuar atë, duke mos u kënaqur me të?”


-“Jo.”


-“Ju, a e keni luftuar atë?”


-“Po.”


-“Si ka qenë lufta juaj me të?”


-“Lufta mes nesh dhe atij ka qenë e papërcaktuar dhe fitorja është ndarë mes tij dhe mes nesh, me radhë. Ai na shkakton humbje dhe ne i sjellim humbje atij.”


-“A ka tradhtuar ndonjëherë?”


-“Jo, por tani ne jemi larg tij në këtë armëpushim dhe nuk e dimë se ç’do të bëjë ai.”


(Për Allah, nuk isha në gjendje të shtoj asnjë thënie kundër tij, Muhamedit (a.s) përveç kësaj.) Herakliu tha: “A ka pohuar ndokush tjetër (prej jush) ndonjëherë të njëjtën gjë si ai, para tij, që të jetë i Dërguari i Allahut për Islamin?”


Unë i thashë: “Jo.”


Pastaj Herakliu tha: “Të pyeta për pozitën e familjes së tij dhe ti më the se ai vjen nga një familje fisnike. Vërtet që të gjithë të Dërguarit vijnë nga familjet më të mira të kombit të tyre. Pastaj të pyeta nëse ndonjë prej paraardhësve të tij ka qenë mbret dhe ti e mohove. Nga kjo unë mendova se po të kishte qenë ndonjë nga të parët e tij mbret, do të thosha se ai (Muhamedi a.s) po këkon të sundojë mbretërinë e baballarëve të tij; të pyeta për ata që e ndjekin, nëse ata janë paria fisnike apo të varfrit e popullit. Ti the se ata që e ndjekin janë vetëm të varfrit. Në të vërtetë, të tillë janë ndjekësit e të Dërguarve. Pastaj të pyeta nëse ju e keni paditur ndonjëherë për gënjeshtar, para se ai të thoshte atë që ka thënë dhe përgjigjja jote qe mohuese. Kësisoj unë u binda dhe e mora si të vërtetë se një njeri që nuk ka gënjyer për të tjerët, kurrë nuk mund të gënjejë për Allahun. Pastaj të pyeta nëse ndonjë nga ndjekësit e tij ka hequr dorë nga Islami, pasi ta kishte pranuar, duke qenë i pakënaqur me të dhe ti e mohove. I tillë është besimi, kënaqësia hyn në zemër dhe bëhet një me të. Të pyeta nëse ndjekësit e tij po shtoheshin apo po pakësoheshin. Ti pohove se ata po shtoheshin, kjo është rruga e besimit derisa ai bëhet i plotë. Të pyeta nëse ju keni luftuar me të dhe ti pohove se ju keni luftuar dhe se ndeshja mes jush dhe atij ishte e papërcaktuar, se fitorja ndahej mes jush dhe atij, me radhë: ai ju ka sjellë humbje juve dhe ju u keni shkaktuar humbje atyre. E tillë është gjendja me të Dërguarit: ata vihen në sprova dhe fitorja e fundit është për ta. Pastaj të pyeta nëse ai ka tradhtuar ndonjëherë ndokënd, ti pohove se ai kurrë nuk kishte tradhtuar. Të Dërguarit kurrë nuk tradhtojnë. Pastaj të pyeta nëse e kishte thënë ndokush këtë fjalë para tij dhe ti e mohove atë. Nga kjo unë mendova, se, nëse dikush e ka thënë këtë fjalë para tij, ai është një njeri që përsërit fjalët e thëna.
Herakliu pastaj më pyeti: Çfarë ju urdhëron të bëni?”


-“Ai na urdhëron të kryejmë faljen e namazit, të paguajmë Zekatin, të mbajmë marrëdhënie të mira me të afërmit e farefisin, të jemi të çiltër e të drejtë.”


-“Nëse gjithçka që ti ke thënë është e vërtetë, atëherë ai është me të vërtëtë Pejgamber. Unë e dija se ai (ky Pejgamber, Muhamedi a.s) do të dilte, por unë kurrë nuk kam menduar se ai do të jetë nga mesi juaj. Do të doja të takohesha me të dhe po të isha me të, unë do t’ia laja këmbët. Mbretërimi i tij do të zgjerohet (padyshim) deri (tek vendet) nën këmbët e mia.”


Pastaj Herakliu kërkoi letrën e të Dërguarit të Allahut (a.s). E lexoi atë. (letra e sipërpërmendur)






...Vazhdon --->

[Preshevar]

Kur ai përfundoi së lexuari letrën, u ngritën zërat rreth tij dhe u bë shumë zhurmë. Ne u urdhëruam të dalim jashtë. Kur po dilnim jashtë, u thashë shokëve të mi: “Çështja e birit të Ebu Kabshah (domethënë e Muhamedit a.s).


(Ebu Kabshah nuk ka qenë babai i Pejgamberit, por ajo ishte si tallje e bërë nga Ebu Sufjani. Në atë kohë, Ebu Sufjani, kreu i Mekës, ishte në luftë me të Dërguarin e Allahut (a.s) dhe ende nuk ishte bërë musliman.) Fjalët e Ibn Abbasit (r.a)



Unë vazhdova të besoj se i Dërguari i Allahut (a.s) do të ishte fitimtar, derisa Allahu më bëri mua të përqafoj Islamin.


Ez-Zuhri tha: “Herakliu ftoi të gjithë krerët e Bizantit duke i grumbulluar ata në shtëpinë e tij dhe u tha: “O përfaqësues të Bizantit! A dëshironi të keni fitore dhe udhëzim të përhershëm dhe që mbretëria juaj të mbetet e juaja?”


Menjëherë, pasi dëgjuan këtë fjalë, ata u dyndën nga dera si gomarë të egër, por i gjetën të mbyllura.


Herakliu pastaj u tha: “Sillini prapë tek unë. Unë doja të provoja forcën e besnikërisë suaj ndaj fesë suaj. Tani kam parë tek ju atë që unë dua.”


Pastaj njerëzit u përkulën të nënshtruar para tij dhe u bënë të kënaqur me të.” (Sahih Al-Bukhari, Hadithi nr. 4553).


Më vonë, Profeti (a.s) dërgoi një lajmëtar tek Gasanidët, të cilët ishin aleatë arabë të Perandorisë Bizantine. Vrasja e tij çoi në Betejën e Mutahës. 3.000 muslimanëve iu desh të përballeshin me 100.000 ushtarë bizantinë. Bizantët gozhduan në kryq guvernatorin e Amanit, sepse ky kishte pranuar Islamin. Kjo vrasje i dëmtoi shumë marrëdhëniet midis muslimanëve dhe të krishterëve dhe shënon prishjen e marrëdhënieve 14 shekullore.


Meqenëse shumica e të krishterëve këmbëngulte në besimin se Jezusi ishte hyjnor, Zoti zbriti: “O ithtarë të Librave të Parë! Mos i kaloni kufijtë në fenë tuaj, as mos thoni për Allahun, veçse të vërtetën…” (4:171)

Në këtë mënyrë, ata thirreshin të pranonin se Jezusi ishte i Dërguari i Allahut. Vetëm atëherë kur refuzuan ta bënin një gjë të tillë, Kurani shpalli se besimi i të krishterëve paraqiste mungesë respekti dhe mohim.


Në vitin nëntë sipas Hixhrit, një delegacion prej shtatëdhjetë të krishterësh nga Naxhrani, shkuan në Medine për të biseduar në lidhje me argumentet e Islamit ndaj Krishtërimit. Profeti (a.s) i mirëpriti me ngrohtësi dhe i la ata të kryenin ritualet e tyre në xhaminë e vendit. Të krishterët treguan për natyrën e Jezusit, duke këmbëngulur se ai ishte hyjnor. Në këtë rast zbriti ajeti që shpalli: “Atëherë, kushdo që të kundërshton ty për çështjen e atij (Isait), pas gjithë kësaj dijeje që të ka ardhur ty për të (Isain si rob i Allahut dhe pa asnjë pjesë në shenjtëri), thuaj (o Muhamed a.s): “Ejani, le të thërrasim bijtë tanë dhe bijtë tuaj, gratë tona dhe gratë tuaja, ne veten tonë dhe ju veten tuaj, pastaj të falemi dhe të lutemi (me çiltërsi) për mallkimin e Allahut mbi gënjeshtarët.” (3:61)


Meqenëse këta të krishterë iu larguan arsyetimit të logjikshëm, ky ajet i përballi ata me arsyetimin fetar. Ky ajet kuranor i vuri ata në siklet dhe kërkuan leje për t’u menduar dhe për të diskutuar me njëri-tjetrin. Edhe pse besonin se Profeti ishte ai që ai thoshte se ishte apo se kishte shumë mundësi që ai të ishte Profet, ata vendosën të mos rrezikonin të mallkoheshin nga një person i tillë. Ata nuk e pranuan propozimin e tij. Megjithatë, ata ranë dakort që të paguanin xhizjen, një taksë mbi qytetarët jomuslimanë që ndodhen brenda shoqërisë muslimane. Ata vendosën të kthehen në vendin e tyre dhe kërkuan një person serioz, të besueshëm, për të vepruar si një gjykatës në çështjet e tyre jofetare. Profeti (a.s) caktoi Ebu Ubejden, tek i cili kishte besim dhe nënshkroi një marrëveshje civile, sipas të cilës betohej nën garancinë e Allahut dhe të Profetit të tij, se për sa kohë që të krishterët nuk do ta prishnin paqen, ata nuk do të sulmoheshin deri në Ditën e Gjykimit.


Pavarësisht se Profeti (a.s) i trajtoi mirë të krishterët, që nga koha e vdekjes së tij, ky dialog ndërfetar përfundoi. Megjithatë, ftesa e Profetit (a.s), siç jepet në ajetin (3:64), është ende e hapur.






Alban Kodra