~AnnA~
15-11-08, 15:29
Gjeni ėshtė nje copė e molekules sė acidit dezoksiribonukleik (ADN-sė), qė pėrmban informacionet themelore tė krijimit tė njė acidi ribonukleik (ARN). Gjenet janė njėsitė e trashegimise nė oraganizmat e gjalla. Gjenet janė tė koduara nė lėndėt gjenetike tė organizmave (zakonisht ADN dhe ARN) dhe kontrollojnė zhvillimin trupor dhe sjelljen e organizmave. Gjatė riprodhimit, lėnda gjenetike kalon nga prindi tek fėmia. Lėnda gjenetike mund tė kalojė midis individėsh jo tė afėrm (p.sh. nėpėrmjet ndėrēimit dhe viruseve). Gjenet kodojnė informacionet e duhura pėr ndėrtimin e lėndeve kimike (proteinat, etj.) tė nevojshme pėr funksionimin e organizmave.
Fjala "gjen" u vendos nė vitin 1909 nga botanisti danez Vilhelm Johansen (http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Vilhelm_Johansen&action=edit&redlink=1) pėr njėsinė themelore trupore dhe funksionale tė trashigimisė. Fjala gjen rrjedh nga emėrtimet e Hugo de Vries (http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Hugo_de_Vries&action=edit&redlink=1), qė rrjedh nga ana e saj nga fjala pangeneze, tė cilėn e krijoi Darvini (http://sq.wikipedia.org/wiki/Charles_Darwin) nė vitin 1868. Fjala pangenezė pėrbehet nga fjalėt greke pan: parashtesė qė do tė thotė "mbarė", "krejt" dhe genesis: lindje ose genos: prejardhje
Paraqitja skematike e nje gjeni
http://1.1.1.1/bmi/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/07/Gene.png
Fjala "gjen" u vendos nė vitin 1909 nga botanisti danez Vilhelm Johansen (http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Vilhelm_Johansen&action=edit&redlink=1) pėr njėsinė themelore trupore dhe funksionale tė trashigimisė. Fjala gjen rrjedh nga emėrtimet e Hugo de Vries (http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Hugo_de_Vries&action=edit&redlink=1), qė rrjedh nga ana e saj nga fjala pangeneze, tė cilėn e krijoi Darvini (http://sq.wikipedia.org/wiki/Charles_Darwin) nė vitin 1868. Fjala pangenezė pėrbehet nga fjalėt greke pan: parashtesė qė do tė thotė "mbarė", "krejt" dhe genesis: lindje ose genos: prejardhje
Paraqitja skematike e nje gjeni
http://1.1.1.1/bmi/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/07/Gene.png