hasanmehmeti
18-02-09, 18:07
Veteranėt rus i tėrheqin vėrejtjen Obamės 20 vjet me radhė
18 02 2009 Moskė, -Al-Arabia
Veteranėt rus e shėnojnė 20 vjetorin e humbjes sė tyre nė Afganistan, ia tėrheqin vėrejtjen SHBA-ve se asnjėherė me tė vėrtet nuk do ta kontrollojnė vendin, duke cekur pėrkujtime tė hidhura e njerėzve tė pa trembshėm dhe pėr pamjet e pafalshme.
Tėrheqja e trupave ruse prej Afganistanit mė 15 shkurt, 1989 i dha fund njė dekade tė luftimeve ku i mbyti 15000 trupa ruse dhe e bindi njė gjeneratė tė ushtarėve tė cilėt ishin dėrguar pėr tė luftuar njė luftė se nuk mund ta fitojnė.
Pėrgatitja e SHBA-ve qė tė dėrgoj mė shumė trupa nė Afganistan pėr ta luftuar rezistencėn Talibane qė ėshtė nė rritje, i shpalos ankthet e tyre.
"Ėshtė sikurse ta luftosh rėrėn, s'ka forcė nė botė qė mundė ta merr tė mirėn e Afganistanit, " tha 47 vjetari trup ngjeshur Oleg Kubanov, ish oficer me dekorim tė yllit tė kuq tė varur nė gjoksin e tij nė njė koncertė pėrvjetori nė Moskė.
"Ai ėshtė vendi i tyre i shenjtė, pėr ata nuk luan rrol a jeni ju rus apo amerikan. Pėr ata ne jemi tė gjithė ushtarė."
Me mijėra veteran, disa nė kostume, disa nė uniforma, u mblodhėn tė premten nė njė koncert luksozė te organizuar prej Sallės tė Qytetit tė Moskės. Derisa ata e pėrqafonin njėri tjetrin dhe merrnin foto, shumė prej tyre e cekėn problemin e Amerikės si argument se fushata e tyre nė Afganistan kishte qenė e pa shpresė qė prej fillimit.
Raportimet e kryetarit amerikan Barak Obamės pėr planin qė ta rris numrin e ushtarėve amerikan atje deri nė 60 000 i rikthen pėrjetimet e hidhura pėr anėtarėt rusė ku pozicionimi i tyre kishte arritur kulminacionin nė mė shumė se 100 000 trupa pasi qė rezistenca u thellua mė mesin e 1980-s.
Sot nė Afganistan gjenden 36 000 trupa amerikane, tė ndarė ndėrmjet 55 000 forcave tė forta tė NATO-s dhe misioneve separatė Amerikane, tė dyja pėrgjegjėse pėr mbrojtjen e qeveris transformuese prej forcave tė Talibanėve.
"Numri nuk zgjedhė asgjė," tha 59 vjetari Shamil Tyukteyev i cili e kishte udhėhequr njė regjiment nė Afganistan prej 1986-88. "Ti nuk mund tė vendosėsh nga njė ushtarė para ēdo shtėpie apo baze apo nė ēdo kodėr. Ne e pamė atė vetė, sa mė shumė trupa, aq mė e madhe ėshtė rezistenca."
TĖRHIQUNI
Tanket dhe trupat sovjet hynė nė Afganistan mė 1979 qė ta ngritin njė qeveri marionete komuniste nė Kabull.
Por shpresat e njė fitore tė shpejtė u zbehėn pasi qė forcat ruse e gjetėn vetėn nė moēalin e luftimeve guerile tė zhvilluara prej forcave muxhahide tė pa trembshme qė ishin pėrkrahur nga bazat fqinje tė Pakistanit.
Pas njė dekade duke futur brenda mė shumė trupa dhe para, lideri rus Mihajl Gerrbaqov urdhėroi pėr tėrheqje mė 1989.
"Ata do tė dėrgojnė mė shumė brenda dhe do tė humbin mė shumė," tha Andrei Bandarenko, 42 vjetari, ish oficeri i forcave speciale, pėr planin amerikan. "Ēka dinė Obama pėr gjendjen nė terren. Ne e kemi pasur budallanė tonė, Gerrbaqovi, i cili diti edhe mė pakė."
Pas dy dekadave, Bandarenko ende ėshtė i hidhur i cili ishte detyruar qė tė tėrhiqet nėpėrmjet kodrave nė mesė tė dimrit me temperaturė minus 27 gradė celsius - njė udhėtim tė cilin ai e hartoi pėr shokėt nė njė hartė komemorative e cila ishte varur nė murin e korridorit tė sallės tė bufes.
Ai tha se, udhėheqėsia ushtarake ruse nuk ka arritur nė kushte tė vėshtira tė luftimit tė njė force vendase nė kodra jopjellore ku temperaturat do tė uleshin deri nė 40 celsius deri nė ngrirje brenda disa orėsh.
Sikurse SHBA-t, Rusia u pėrpjekė ta formojė Afganistanin nė njė shtet tė bashkuar, duke e kripur me njė rrjetė rivalitetit tė fiseve dhe grupeve etnike, tha ai.
"Nuk ka gjuhė tė pėrbashkėt ndėrmjet grupeve etnike, dhe ndėrmjet fiseve," tha ai. "Ata janė tė pamundshėm pėr ti kontrolluar. "
SHBA-t kanė refuzuar krahasimin me dėshtimin Rus, duke thėnė se duke i luftuar militantėt islamistė dhe me ndėrtimin e shoqėrisė demokratike tė mbėshtetur nė sundimin e ligjit do ti sjellė liri vendit tė cilin Moska kėrkoj qė ta robėroj.
Kjo i sjelli buzėqeshje ironike ish instruktori i pilotit tė helikopterit Gurgen Karapetyan, 73 vjeēar.
"Ne gjithashtu shkuam me qėllime tė mira" tha ai. Ushtarėt rus u thanė se komunizmi do tė ju dhurojė shkolla, rrugė dhe rrymė, duke e transformuar njė shoqėri primitive.
"Unė kamė besuar se ne kemi mundėsi pėr tė ju ndihmuar njerėzve, qė ti bėjmė qė tė jetojnė mė mirė," tha ai. "Amerikanėt dėshirojnė qė tua japin atyre demokracinė, por ata nuk e donė atė. Ata jetojnė me ligjet e tyre."
JurJ Shaidurov, njė 47 vjeēar ish ushtarė me flokė tė dendura tė thinjura dhe gjoksin plot me medalje, tha se mėsimi mė i mirė i SHBA-ve qė ta merr prej pėrvojės tė Rusisė dy dekada mė parė ėshtė qė thjeshtė ta pranoj humbjen..
"Ata kurrė nuk do tė fitojnė," tha ai. "Ata duhet tė ikėn para se tė bėhet shumė vonė."
18 02 2009 Moskė, -Al-Arabia
Veteranėt rus e shėnojnė 20 vjetorin e humbjes sė tyre nė Afganistan, ia tėrheqin vėrejtjen SHBA-ve se asnjėherė me tė vėrtet nuk do ta kontrollojnė vendin, duke cekur pėrkujtime tė hidhura e njerėzve tė pa trembshėm dhe pėr pamjet e pafalshme.
Tėrheqja e trupave ruse prej Afganistanit mė 15 shkurt, 1989 i dha fund njė dekade tė luftimeve ku i mbyti 15000 trupa ruse dhe e bindi njė gjeneratė tė ushtarėve tė cilėt ishin dėrguar pėr tė luftuar njė luftė se nuk mund ta fitojnė.
Pėrgatitja e SHBA-ve qė tė dėrgoj mė shumė trupa nė Afganistan pėr ta luftuar rezistencėn Talibane qė ėshtė nė rritje, i shpalos ankthet e tyre.
"Ėshtė sikurse ta luftosh rėrėn, s'ka forcė nė botė qė mundė ta merr tė mirėn e Afganistanit, " tha 47 vjetari trup ngjeshur Oleg Kubanov, ish oficer me dekorim tė yllit tė kuq tė varur nė gjoksin e tij nė njė koncertė pėrvjetori nė Moskė.
"Ai ėshtė vendi i tyre i shenjtė, pėr ata nuk luan rrol a jeni ju rus apo amerikan. Pėr ata ne jemi tė gjithė ushtarė."
Me mijėra veteran, disa nė kostume, disa nė uniforma, u mblodhėn tė premten nė njė koncert luksozė te organizuar prej Sallės tė Qytetit tė Moskės. Derisa ata e pėrqafonin njėri tjetrin dhe merrnin foto, shumė prej tyre e cekėn problemin e Amerikės si argument se fushata e tyre nė Afganistan kishte qenė e pa shpresė qė prej fillimit.
Raportimet e kryetarit amerikan Barak Obamės pėr planin qė ta rris numrin e ushtarėve amerikan atje deri nė 60 000 i rikthen pėrjetimet e hidhura pėr anėtarėt rusė ku pozicionimi i tyre kishte arritur kulminacionin nė mė shumė se 100 000 trupa pasi qė rezistenca u thellua mė mesin e 1980-s.
Sot nė Afganistan gjenden 36 000 trupa amerikane, tė ndarė ndėrmjet 55 000 forcave tė forta tė NATO-s dhe misioneve separatė Amerikane, tė dyja pėrgjegjėse pėr mbrojtjen e qeveris transformuese prej forcave tė Talibanėve.
"Numri nuk zgjedhė asgjė," tha 59 vjetari Shamil Tyukteyev i cili e kishte udhėhequr njė regjiment nė Afganistan prej 1986-88. "Ti nuk mund tė vendosėsh nga njė ushtarė para ēdo shtėpie apo baze apo nė ēdo kodėr. Ne e pamė atė vetė, sa mė shumė trupa, aq mė e madhe ėshtė rezistenca."
TĖRHIQUNI
Tanket dhe trupat sovjet hynė nė Afganistan mė 1979 qė ta ngritin njė qeveri marionete komuniste nė Kabull.
Por shpresat e njė fitore tė shpejtė u zbehėn pasi qė forcat ruse e gjetėn vetėn nė moēalin e luftimeve guerile tė zhvilluara prej forcave muxhahide tė pa trembshme qė ishin pėrkrahur nga bazat fqinje tė Pakistanit.
Pas njė dekade duke futur brenda mė shumė trupa dhe para, lideri rus Mihajl Gerrbaqov urdhėroi pėr tėrheqje mė 1989.
"Ata do tė dėrgojnė mė shumė brenda dhe do tė humbin mė shumė," tha Andrei Bandarenko, 42 vjetari, ish oficeri i forcave speciale, pėr planin amerikan. "Ēka dinė Obama pėr gjendjen nė terren. Ne e kemi pasur budallanė tonė, Gerrbaqovi, i cili diti edhe mė pakė."
Pas dy dekadave, Bandarenko ende ėshtė i hidhur i cili ishte detyruar qė tė tėrhiqet nėpėrmjet kodrave nė mesė tė dimrit me temperaturė minus 27 gradė celsius - njė udhėtim tė cilin ai e hartoi pėr shokėt nė njė hartė komemorative e cila ishte varur nė murin e korridorit tė sallės tė bufes.
Ai tha se, udhėheqėsia ushtarake ruse nuk ka arritur nė kushte tė vėshtira tė luftimit tė njė force vendase nė kodra jopjellore ku temperaturat do tė uleshin deri nė 40 celsius deri nė ngrirje brenda disa orėsh.
Sikurse SHBA-t, Rusia u pėrpjekė ta formojė Afganistanin nė njė shtet tė bashkuar, duke e kripur me njė rrjetė rivalitetit tė fiseve dhe grupeve etnike, tha ai.
"Nuk ka gjuhė tė pėrbashkėt ndėrmjet grupeve etnike, dhe ndėrmjet fiseve," tha ai. "Ata janė tė pamundshėm pėr ti kontrolluar. "
SHBA-t kanė refuzuar krahasimin me dėshtimin Rus, duke thėnė se duke i luftuar militantėt islamistė dhe me ndėrtimin e shoqėrisė demokratike tė mbėshtetur nė sundimin e ligjit do ti sjellė liri vendit tė cilin Moska kėrkoj qė ta robėroj.
Kjo i sjelli buzėqeshje ironike ish instruktori i pilotit tė helikopterit Gurgen Karapetyan, 73 vjeēar.
"Ne gjithashtu shkuam me qėllime tė mira" tha ai. Ushtarėt rus u thanė se komunizmi do tė ju dhurojė shkolla, rrugė dhe rrymė, duke e transformuar njė shoqėri primitive.
"Unė kamė besuar se ne kemi mundėsi pėr tė ju ndihmuar njerėzve, qė ti bėjmė qė tė jetojnė mė mirė," tha ai. "Amerikanėt dėshirojnė qė tua japin atyre demokracinė, por ata nuk e donė atė. Ata jetojnė me ligjet e tyre."
JurJ Shaidurov, njė 47 vjeēar ish ushtarė me flokė tė dendura tė thinjura dhe gjoksin plot me medalje, tha se mėsimi mė i mirė i SHBA-ve qė ta merr prej pėrvojės tė Rusisė dy dekada mė parė ėshtė qė thjeshtė ta pranoj humbjen..
"Ata kurrė nuk do tė fitojnė," tha ai. "Ata duhet tė ikėn para se tė bėhet shumė vonė."