Tomori
24-07-09, 14:49
MARIJE SHLLAKU
STUDENTJA SHQIPTARE
QE ME GJITH QENIEN U ANGAZHUA
PER BASHKIM KOMBETAR
Marije Shllaku eshte lindur ne Shkoder, me 22 tetor 1922.
Babai I Marijes quhej Mark, kurse nena Dila.Prinderit I kishin kushtuar kujdes te madh te shkollimit te Marijes, ne sajet te perkujdesjes te atdhetarit At Gjergj Fishta,I njohur si shkrimtar me orjentime patriotike, Marija kishte mesuar mjaft mir historine shqiptare,frengjishte,gjermanishte,latinishten, si dhe gjuhen e
vjeter greke,ma veshtirsi Marija e fliste edhe gjuhen serbokroate.
Fjala ishte pra per nje studente te pasionuar, te afte dhe deri ne ekstreme te vendosur ti realizoj idealet e veta.
Marije Shllaku,nje vajze e re shqiptare,pati fatin te gjindet midis burrash te mdhenje te kombit shqiptare dhe veqanarisht midis burrash dhe luftetaresh te njohur shkodran,nder te cilet ishte edhe I madhi At Gjergj Fishta,Bernard Llupi etj.
Marije Shllaku,ndon se shum e re ne mosh,vetem 20 vjeqare,ishte studente, gje qe ishte rast I rrall per femrat shqiptare te asaj kohe,dhe qe u angazhua me tere qenien e vet,me te gjitha forcat dhe me tere potencialin qe kishte per ta vene ne jete idealin e larte te bashkimit kombetare te te gjitha trojeve etnike,pavarsisht se ne qkushte a po rrethana do te arrihej ajo
sepse kryesorja qe dhe mbeti, arritja ketije qellimi jash zakonisht te larete, e ketije qellimi te shejte kombetar, per qka u derdh kaq shum gjak, deri edhe gjaku i Marije Shllakut.
Marije Shllaku vazhdoi rrugen madheshtore te luftes per vatan dhe per qlirimin kombetar, rrugen e atyre burrave shkodran,siq ishte Hamze Kazazi qe luftoj kunder pashallarve te Turqis dhe Oso Kuka qe luftoj ne trojet e Vranins kunder cubave te Cvetins.
Ne luften per qlirimin e atdheut nga ripushtimi sllavokomunist, Marije Shllaku u gjend edhe ne Drenic, ku dy dekada me pare, luftoi dhe qendroi per 12 vjet me radh heroina e popullit-Shot Galica. Po keshtu, edhe pse ishin kohe te te turbullta ato kur doli kunder tradhtis serbosllave heroi Saban Polluzha, Marija pa kurrfare hamendje, qe ne ditet e para doli ne anen e tije dhe perkrahu deri ne fund me gjith qpati, duke ju bere krah perpjekjeve vigane te fundit te luftes antifashiste, qe te hiqej qafesh nje her e pergjithmon zgjedha slave.
Marije Shllaku I rrembeu armet ne ditet me te veshtira : ne ato dit kur e ter Kosova digjej flak nga zjarri I ri I tradhtisi.
Ata qe nuk i njohin rrethanat formimit te saj atdhetare, mund te pysin me habi, se per se e beri kete nje trimnesh qe nuk ishte nga viset e Kosoves, nj trimesh shkodrane ?
Ato dit Marije Shllaku, si paraardhesit e saj ne vitin 1913 dhe 1918 pati dhimbje te madhe per fatin tragjik te shqiptarev verilindor, Kosoves ajo ndjent ate dhembje te htell, qe paten ndjer te gjithe shkodranet atedhetar,ne ato koh te veshtira te pas qlirimit nga Turqit,qe ne keto ane u pasua roberit te re nga Serbija e Mali i Zi,pasjoe drejt perse drejte e se ciles qe shperngulje me dhun e qindra mijera shqiptarve jasht trojeve te tyre etnike; ajo dhimbje qe kishte Shkodra per fatkeqsin e shperngulur, me mira vujtje te pa shkruara, ishte ngulitur thell ne shpirtin e brisht, per te vendosur, te Marijes,prandaj ajo, pa mdyshje me te vogel, doli ne anen e luftes per qlirimin e Kosoves martire.
Marije Shllaku edhe ne momentet me vendimtare, ne kohen me tragjike te luftes ripushtusit serbosllav, ju bshkangjit krahut me atdhetar te asaj kohe,rreth 100 intelektualve qe u angazhuan ne rezistencen shqiptare te fundit te luftes antifashiste. Nder keto figura mete ndrituar ishin: Bernard Llupi,Shaban Polluzha,ymer berish,Memet Gradica,Gjon Sereqi,Nue Perlleshi,Mete Dina,Uk Sadiki lutani, Bajram Sokoli-vell, iBajraktarit te ukes,Sadik lutani te cilet qendruan deri ne fund te pa mposhtur dhe ose u vran ne lufte siper ose u pushkatuan nga pushtusi serbo-malazez.
Nje vend te posaqem ne jeten ilegale dhe luft qe beri Marija neper ter Kosoven, ze atdhetari Pjeter toma.
Makinerija e propaganduse serbosllave,duke pare rolin aktiv dhe te rendesishem te Marijes ne rezistencen shqiptare, per ta njellosur fetarisht Marijen dhe per te shkaktuar perqarej mbi baza ndasive fetare,nisi te shpife kunder saj, gjoja se Marija po angazhohet kryesisht me shqiptaret te besimint mysliman.
Ishte e vertet se Marija qe lidhur me krysisht me shqiptar mysliman, natyrisht jo per shkak te fes apo te ndonje shkaku tjeter, po pikrisht se ishte nje atdhetare e shquar,e cila dinte se shpetimin i kombit mund te vije vetem po qe se do bashkohen te gjith shqiptaret, pavarsisht nga feja dhe ndarja krahinore.
Ajo, natyrisht, I kishte te qarte edhe qellimet perqarse te serbosllaveve dhe e dinte mir se po keta ishin edhe burim I te gjitha shpifjev kunder saj.
Prandaj,ajo nuk I perfillte ato, per kete I dha forc edhe perkrahja e madhe dhe e pa lodheshem e Pjeter Tomes, i cili nuk e kursev as veten e vet, as familjen,as kurgjo aj per tju ber mbrojtej Marijes, e perkatesisht veprimtaris se saj atdhetare, e shpifjev,personalisht e shoqeroj thuaj gjithkund Mrijen.
Kshtu, Pjteter toma luajti nje rol te dyfisht atdhetar: ne njeren ane,pjesmarres aktiv ne rezistencen shqiptarve te pas luftes antifashiste dhe, anen tjeter pranija e tije kudo ishte Marija,ishte vetvetiu pergnjeshtrim I shpifjev kunder saj.
Ne luften per pavarsin kombtare dhe bashkim te trojev te pushtuara Marija u angazhua ne menyr te gjithanshem.
Nje prej koheve te luftes se saj ishte gjetja e miqve nga jasht, meshteja tek ndonje fuqi e madhe dhe pikrisht tek forcat e boshtit antifashist, tek aleatet Anglez.
Kjo ane e veprimtaris se saj ishte e anatemuar der tani.
Por, nen driten e tashme te perpjekjeve per pavarsi te gjysmes se shqipris se pushtuar nga serbo-maqedono-malazez, kur po kerkohen aleate e miq te fuqit e tashme te mdha qe te na prekrahin ne jetsimin e qlirimit ton kombetar definitive,kjo an e veprimtaris se Maris vihetne nje peshore tjeter,qe e rivendosne vendin e vetmeritor.
Ne kete qendrim te saj, Marija nuk ishte e verber perkundrazi, Marija krahas aleatev nga jasht,perpjekjet kryesore I kishte drejtuar ne pjesemarrjen active te vet shqiptareve ne luft kunder pushtuseve nazifashist dhe, me pas, sidomos kunder pushtusve sllavokomunist.
Domethen, Marja ,prapseprap forcen kryesore e konsideronte organizimin luftarak te popullit ton dhe prandaj edhe ju perkushtua kesaj ane te veprimtatris,nag qe ishte e bindur se vetem lufta e vet shqiptarve mund ta qliroje atdheun e pushtuar, kurre nuk i leshoi nga duart armet e liris, Shih,per keto ajo thoste se << ne duhet me I besu vetem krahut ton>>!
Ajo po ashtu luajti nje rol aktiv ne frymzimin e luftetarve: ne shum takime e kuvende, mbante fjalime te zjarrta,sipas nevojes edhe te gjata, me qellim qe ta mbante te gjall dhe ti jepte flak zjarrit qlirimtar ne shpirtin e qdo luftetari; duke i sherbyr keshtu rezistences shqiptare edhe si frymzuse dhe drejtuse shpirtrore, edhe shembullin e saj te pa epur,edhe me fjalet e saja aq me pesh e me mend, ku ndjehej fryma atdhetare e At Gjergj Fishtes.
Por nje prej rolev mete rensishme qe lujti Marija, pa dyshim , qe qe edhe angazhimi i saj per ti bashkuar te gjitha forcat shqiptare,te gjitha grupet luftarake qe kishin nje qellim kombtar: heqjen e zgjedhes te re te ripushtimit sllaovkomunist.
Angazhimi i saj sa ishte me fjala, ishte edhe me vepra konkretedhe pa dyshim i bente burrat e asaj kohe te mendonin me seriozisht rreth qendrimeve te tyre.
Nje prej rasteve me te rendesishme eshte kur ajo arriti, pas gati dy dit bisedime me Memet Gradicen,ta bind qe te bashkohet me Shaban Polluzhen dhe keshtu te fuqizohet rezistenca e shqiptarve te drenoces.
Te gjitha keto qe beri Marija per te miren e atdheut,me qellim me te larte te arrihet bashkimi i te gjitha trojeve shqiptare ne nje shtet te vetem, me se miri ndriqohet me vete vendosmerija e saj dhe pathyshmerija makineria e OZN-se,e cila me lloj-lloj forma u mundua te thye shpirterisht,ta bleje,ta bej te punoj per ta, por ajo nuk pranoj kurren e kurres,deshen ta gjunjezojn dhe nuk e gjunjezuan dot; dhe me guximine saj heroik para aktit te pushkatimit , kur, ne vend te shprehjes se deshires se fundit, ajo nisi dhe kendon hymnin kombetar.
Fundin e ketije shkrimi po e japi me fjalet e Marije Shlakut, jo vetem se I tha ajo guximisht para gjykates kriminele te prizerenit, por edhe pse shprehi nje te vertet absolute sot e gjith diten tregojn sesa te larte e kishte moralin dhe sesa I besonte vendosmeris se kombit ne luften per bashkim kombetar:
<< Ne luftuam qe pjeset me te dhimbshme te atdheut tia ktheni nenes se vete.
Por e kuptoj se kjo gje sdo te behet sot,
Megjithate, edhe pas vdekjes son,djemt dhe vajzat shqiptare do te vazhdojn luften derise Kosoven te ja bashkoni Shqipris.
Marie Shllaku
Ishin kohė tė turbullta,
ato kur Maria jetoi.
Vetėdijen e lartė kombėtare
me ideologji nuk e infektoi.
Dėnimi me vdekje atė nuk e frikėsoi,
moralin kombėtar edhe mė ia lartėsoi.
Syrin pishė, zemrėn granit.
Priti plumbat me kėngė,
sikur njė dinamit.
Krenohet Shkodra per bin qe kishte krenohet Kosova e tan shqiptaria per Marie Shllakun
STUDENTJA SHQIPTARE
QE ME GJITH QENIEN U ANGAZHUA
PER BASHKIM KOMBETAR
Marije Shllaku eshte lindur ne Shkoder, me 22 tetor 1922.
Babai I Marijes quhej Mark, kurse nena Dila.Prinderit I kishin kushtuar kujdes te madh te shkollimit te Marijes, ne sajet te perkujdesjes te atdhetarit At Gjergj Fishta,I njohur si shkrimtar me orjentime patriotike, Marija kishte mesuar mjaft mir historine shqiptare,frengjishte,gjermanishte,latinishten, si dhe gjuhen e
vjeter greke,ma veshtirsi Marija e fliste edhe gjuhen serbokroate.
Fjala ishte pra per nje studente te pasionuar, te afte dhe deri ne ekstreme te vendosur ti realizoj idealet e veta.
Marije Shllaku,nje vajze e re shqiptare,pati fatin te gjindet midis burrash te mdhenje te kombit shqiptare dhe veqanarisht midis burrash dhe luftetaresh te njohur shkodran,nder te cilet ishte edhe I madhi At Gjergj Fishta,Bernard Llupi etj.
Marije Shllaku,ndon se shum e re ne mosh,vetem 20 vjeqare,ishte studente, gje qe ishte rast I rrall per femrat shqiptare te asaj kohe,dhe qe u angazhua me tere qenien e vet,me te gjitha forcat dhe me tere potencialin qe kishte per ta vene ne jete idealin e larte te bashkimit kombetare te te gjitha trojeve etnike,pavarsisht se ne qkushte a po rrethana do te arrihej ajo
sepse kryesorja qe dhe mbeti, arritja ketije qellimi jash zakonisht te larete, e ketije qellimi te shejte kombetar, per qka u derdh kaq shum gjak, deri edhe gjaku i Marije Shllakut.
Marije Shllaku vazhdoi rrugen madheshtore te luftes per vatan dhe per qlirimin kombetar, rrugen e atyre burrave shkodran,siq ishte Hamze Kazazi qe luftoj kunder pashallarve te Turqis dhe Oso Kuka qe luftoj ne trojet e Vranins kunder cubave te Cvetins.
Ne luften per qlirimin e atdheut nga ripushtimi sllavokomunist, Marije Shllaku u gjend edhe ne Drenic, ku dy dekada me pare, luftoi dhe qendroi per 12 vjet me radh heroina e popullit-Shot Galica. Po keshtu, edhe pse ishin kohe te te turbullta ato kur doli kunder tradhtis serbosllave heroi Saban Polluzha, Marija pa kurrfare hamendje, qe ne ditet e para doli ne anen e tije dhe perkrahu deri ne fund me gjith qpati, duke ju bere krah perpjekjeve vigane te fundit te luftes antifashiste, qe te hiqej qafesh nje her e pergjithmon zgjedha slave.
Marije Shllaku I rrembeu armet ne ditet me te veshtira : ne ato dit kur e ter Kosova digjej flak nga zjarri I ri I tradhtisi.
Ata qe nuk i njohin rrethanat formimit te saj atdhetare, mund te pysin me habi, se per se e beri kete nje trimnesh qe nuk ishte nga viset e Kosoves, nj trimesh shkodrane ?
Ato dit Marije Shllaku, si paraardhesit e saj ne vitin 1913 dhe 1918 pati dhimbje te madhe per fatin tragjik te shqiptarev verilindor, Kosoves ajo ndjent ate dhembje te htell, qe paten ndjer te gjithe shkodranet atedhetar,ne ato koh te veshtira te pas qlirimit nga Turqit,qe ne keto ane u pasua roberit te re nga Serbija e Mali i Zi,pasjoe drejt perse drejte e se ciles qe shperngulje me dhun e qindra mijera shqiptarve jasht trojeve te tyre etnike; ajo dhimbje qe kishte Shkodra per fatkeqsin e shperngulur, me mira vujtje te pa shkruara, ishte ngulitur thell ne shpirtin e brisht, per te vendosur, te Marijes,prandaj ajo, pa mdyshje me te vogel, doli ne anen e luftes per qlirimin e Kosoves martire.
Marije Shllaku edhe ne momentet me vendimtare, ne kohen me tragjike te luftes ripushtusit serbosllav, ju bshkangjit krahut me atdhetar te asaj kohe,rreth 100 intelektualve qe u angazhuan ne rezistencen shqiptare te fundit te luftes antifashiste. Nder keto figura mete ndrituar ishin: Bernard Llupi,Shaban Polluzha,ymer berish,Memet Gradica,Gjon Sereqi,Nue Perlleshi,Mete Dina,Uk Sadiki lutani, Bajram Sokoli-vell, iBajraktarit te ukes,Sadik lutani te cilet qendruan deri ne fund te pa mposhtur dhe ose u vran ne lufte siper ose u pushkatuan nga pushtusi serbo-malazez.
Nje vend te posaqem ne jeten ilegale dhe luft qe beri Marija neper ter Kosoven, ze atdhetari Pjeter toma.
Makinerija e propaganduse serbosllave,duke pare rolin aktiv dhe te rendesishem te Marijes ne rezistencen shqiptare, per ta njellosur fetarisht Marijen dhe per te shkaktuar perqarej mbi baza ndasive fetare,nisi te shpife kunder saj, gjoja se Marija po angazhohet kryesisht me shqiptaret te besimint mysliman.
Ishte e vertet se Marija qe lidhur me krysisht me shqiptar mysliman, natyrisht jo per shkak te fes apo te ndonje shkaku tjeter, po pikrisht se ishte nje atdhetare e shquar,e cila dinte se shpetimin i kombit mund te vije vetem po qe se do bashkohen te gjith shqiptaret, pavarsisht nga feja dhe ndarja krahinore.
Ajo, natyrisht, I kishte te qarte edhe qellimet perqarse te serbosllaveve dhe e dinte mir se po keta ishin edhe burim I te gjitha shpifjev kunder saj.
Prandaj,ajo nuk I perfillte ato, per kete I dha forc edhe perkrahja e madhe dhe e pa lodheshem e Pjeter Tomes, i cili nuk e kursev as veten e vet, as familjen,as kurgjo aj per tju ber mbrojtej Marijes, e perkatesisht veprimtaris se saj atdhetare, e shpifjev,personalisht e shoqeroj thuaj gjithkund Mrijen.
Kshtu, Pjteter toma luajti nje rol te dyfisht atdhetar: ne njeren ane,pjesmarres aktiv ne rezistencen shqiptarve te pas luftes antifashiste dhe, anen tjeter pranija e tije kudo ishte Marija,ishte vetvetiu pergnjeshtrim I shpifjev kunder saj.
Ne luften per pavarsin kombtare dhe bashkim te trojev te pushtuara Marija u angazhua ne menyr te gjithanshem.
Nje prej koheve te luftes se saj ishte gjetja e miqve nga jasht, meshteja tek ndonje fuqi e madhe dhe pikrisht tek forcat e boshtit antifashist, tek aleatet Anglez.
Kjo ane e veprimtaris se saj ishte e anatemuar der tani.
Por, nen driten e tashme te perpjekjeve per pavarsi te gjysmes se shqipris se pushtuar nga serbo-maqedono-malazez, kur po kerkohen aleate e miq te fuqit e tashme te mdha qe te na prekrahin ne jetsimin e qlirimit ton kombetar definitive,kjo an e veprimtaris se Maris vihetne nje peshore tjeter,qe e rivendosne vendin e vetmeritor.
Ne kete qendrim te saj, Marija nuk ishte e verber perkundrazi, Marija krahas aleatev nga jasht,perpjekjet kryesore I kishte drejtuar ne pjesemarrjen active te vet shqiptareve ne luft kunder pushtuseve nazifashist dhe, me pas, sidomos kunder pushtusve sllavokomunist.
Domethen, Marja ,prapseprap forcen kryesore e konsideronte organizimin luftarak te popullit ton dhe prandaj edhe ju perkushtua kesaj ane te veprimtatris,nag qe ishte e bindur se vetem lufta e vet shqiptarve mund ta qliroje atdheun e pushtuar, kurre nuk i leshoi nga duart armet e liris, Shih,per keto ajo thoste se << ne duhet me I besu vetem krahut ton>>!
Ajo po ashtu luajti nje rol aktiv ne frymzimin e luftetarve: ne shum takime e kuvende, mbante fjalime te zjarrta,sipas nevojes edhe te gjata, me qellim qe ta mbante te gjall dhe ti jepte flak zjarrit qlirimtar ne shpirtin e qdo luftetari; duke i sherbyr keshtu rezistences shqiptare edhe si frymzuse dhe drejtuse shpirtrore, edhe shembullin e saj te pa epur,edhe me fjalet e saja aq me pesh e me mend, ku ndjehej fryma atdhetare e At Gjergj Fishtes.
Por nje prej rolev mete rensishme qe lujti Marija, pa dyshim , qe qe edhe angazhimi i saj per ti bashkuar te gjitha forcat shqiptare,te gjitha grupet luftarake qe kishin nje qellim kombtar: heqjen e zgjedhes te re te ripushtimit sllaovkomunist.
Angazhimi i saj sa ishte me fjala, ishte edhe me vepra konkretedhe pa dyshim i bente burrat e asaj kohe te mendonin me seriozisht rreth qendrimeve te tyre.
Nje prej rasteve me te rendesishme eshte kur ajo arriti, pas gati dy dit bisedime me Memet Gradicen,ta bind qe te bashkohet me Shaban Polluzhen dhe keshtu te fuqizohet rezistenca e shqiptarve te drenoces.
Te gjitha keto qe beri Marija per te miren e atdheut,me qellim me te larte te arrihet bashkimi i te gjitha trojeve shqiptare ne nje shtet te vetem, me se miri ndriqohet me vete vendosmerija e saj dhe pathyshmerija makineria e OZN-se,e cila me lloj-lloj forma u mundua te thye shpirterisht,ta bleje,ta bej te punoj per ta, por ajo nuk pranoj kurren e kurres,deshen ta gjunjezojn dhe nuk e gjunjezuan dot; dhe me guximine saj heroik para aktit te pushkatimit , kur, ne vend te shprehjes se deshires se fundit, ajo nisi dhe kendon hymnin kombetar.
Fundin e ketije shkrimi po e japi me fjalet e Marije Shlakut, jo vetem se I tha ajo guximisht para gjykates kriminele te prizerenit, por edhe pse shprehi nje te vertet absolute sot e gjith diten tregojn sesa te larte e kishte moralin dhe sesa I besonte vendosmeris se kombit ne luften per bashkim kombetar:
<< Ne luftuam qe pjeset me te dhimbshme te atdheut tia ktheni nenes se vete.
Por e kuptoj se kjo gje sdo te behet sot,
Megjithate, edhe pas vdekjes son,djemt dhe vajzat shqiptare do te vazhdojn luften derise Kosoven te ja bashkoni Shqipris.
Marie Shllaku
Ishin kohė tė turbullta,
ato kur Maria jetoi.
Vetėdijen e lartė kombėtare
me ideologji nuk e infektoi.
Dėnimi me vdekje atė nuk e frikėsoi,
moralin kombėtar edhe mė ia lartėsoi.
Syrin pishė, zemrėn granit.
Priti plumbat me kėngė,
sikur njė dinamit.
Krenohet Shkodra per bin qe kishte krenohet Kosova e tan shqiptaria per Marie Shllakun