Fshatari
11-01-10, 14:36
Kosova - kusht pėr Serbinė nė BE
Nga Express mė 11.01.2010 nė ora 13:45
Ish i dėrguari i BE-sė pėr statusin e Kosovės, ambasadori Wolfgang Ischinger, i tha BBC-sė se ka shumė gjasa qė brenda kėtij viti, Serbisė t'i bėhet e qartė se anėtarėsimi i saj nė BE ėshtė i kushtėzuar me zgjidhjen e mosmarrėveshjeve me Kosovėn.
Zoti Ischinger tha se autoritetet serbe janė tė njohura me kėtė kushtėzim dhe nėnvizoi se ka njė pranim tė pėrgjithshėm pėr zgjidhjen e problemit tė Kosovės nė procesin e avancimit tė bisedimeve pėr anėtarėsim tė Serbisė.
Ambasadori Icschinger tha se pret qė nė njė tė ardhme tė afėrt Prishtina e Beogradi tė fillojnė diskutimet pėr gjetjen e njė rruge, siē e quajti, praktike pėr njė bashkėjetesė pa ngritur ēėshtjet fundamentale.
Gazetari i i BBC-sė zhvilloi njė bisedė me ambasadorin Wolfgang Ischinger dhe fillimisht i kėrkoi njė vlerėsim nėse gjendja nė rajon ėshtė e stabilizuar aq sa tė mundėsojė zvogėlimin e paralajmėruar tė trupave tė NATO-s nė Kosovė.
Ischinger: Ėshtė e qartė sė dallimet e rėndėsishme politike mbeten akoma dhe ato duhet tė zgjidhen, nė veēanti ato mes Prishtinės dhe Beogradit. Por rreziku nga pėrdorimi i forcės pėr tė zgjidhur konfliktin nė rajon ėshtė zbehur dhe kjo ėshtė arsyeja pse kishim mundėsi qė tė zvogėlonim nė njė masė tė madhe nivelin e trupave fillimisht nė Bosnjė dhe Hercegovinė dhe tani edhe nė Kosovė.
Ky ėshtė njė lajm i mirė dhe ėshtė shprehje e besimit qė bashkėsia ndėrkombėtare ka pėr udhėheqjen edhe nė Beograd, por edhe nė Prishtinė pėr mundėsitė qė tė zgjidhin vėshtirėsitė e mbetura nė mėnyrė paqėsore, nė tavolinėn e bisedimeve dhe jo pėrmes pėrdorimit tė dhunės. Prandaj them se, pėr fat tė mirė, ka shumė mė shumė qėndrueshmėri nė rajon sot. Por mos tė harrojmė se trupat e NATO-s kanė qenė nė rajon pėr mė shumė se dhjetė vjet dhe kjo ėshtė e mjaftueshme.
BBC: Por duket sikur nuk ėshtė e mjaftueshme pėr pajtim mes popujve dhe ende mbeten edhe dallime pėr trupat e NATO-s. Shqiptarėt p.sh., thonė se ato duhet tė largohen, kurse serbėt i duan nė numėr mė tė madh.
Ischinger: Zvogėlimi nuk do tė thotė tėrheqje e plotė. Unė pres qė ne tė kemi njė prani tė rėndėsishme dhe tė vazhdueshme tė NATO-s, civile dhe ushtarake, pėr njė kohė tė gjatė. Ne nuk po flasim pėr tėrheqje tė plotė tė trupave dhe kjo do tė ishte e parakohshme dhe mbase njė sinjal i gabueshėm, por mundėsia qė me besim po fillojmė tė zvogėlojmė trupat ėshtė njė shenjė e mirė.
BBC: Ambasador, marrėdhėniet mes Kosovės dhe Serbisė nė nivelin politik janė plotėsisht tė shkėputura. Ēfarė do tė mund ta ndryshonte kėtė qėndrim? Beogradi ėshtė kundėr pavarėsisė sė Kosovės.
Ischinger: Unė jam shumė optimist pėr kėtė. Unė nuk habitem se ende nuk janė ndėrmarrė brenda kėtyre dy viteve hapat e mėdhenj pėr tė tejkaluar dallimet e mbetura.
Ėshtė e qartė se po pritet qė tė merret njė vendim i Gjykatės nė Hagė, me shumė shpresė nė fillim tė kėtij viti dhe unė mendoj se, kur kjo tė ndodhė, atėherė debati politik se si tė ecet pėrpara sė bashku dhe jo kundėr njėri-tjetrit, do tė fillojė sėrish. E dyta, dhe shumė mė e rėndėsishme, interesi i Serbisė pėr t'iu bashkuar BE-sė sa mė shpejt, ofron njė mundėsi tė jashtėzakonshme pėr tė zgjidhur situatėn e Kosovės. Pse? Sepse udhėheqja nė Beograd e di mirė dhe i ėshtė thėnė nga udhėheqėsit e pėrgjegjshėm evropianė, se ekziston njė kusht pėr Serbinė qė t'i bashkohet BE-sė dhe ai duhet tė jetė qė Serbia nuk mund tė anėtarėsohet pėrderisa ekziston njė konflikt i pazgjidhur nė fqinjėsi, qė mund tė bartet nė BE.
Me fjalė tė tjera, ka njė pranim tė pėrgjithshėm pėr zgjidhjen e problemit tė Kosovės nė procesin e avancimit tė bisedimeve pėr anėtarėsim tė Serbisė. Unė e besoj se udhėheqja serbe do tė jetė e vetėdijshme pėr kėtė sfidė dhe mundėsi tė madhe. Me fjalė tė tjera, unė besoj se Evropa dhe perspektiva evropiane do tė jetė bashkimi dhe metoda pėr tė tejkaluar pėrfundimisht impasin aktual mes Beogradit dhe Kosovės.
BBC: Me sa e kuptojmė tė gjithė, Beogradi nuk do tė heqė dorė aq lehtė nga Kosova. Por a mendoni se do tė shohim sėrish njė lloj bisede mes Beogradit dhe Prishtinės, meqė ju po e quani debat?
Ischinger: Ajo qė unė pres, ėshtė se nė njė moment nė njė tė ardhme tė afėrt, diskutimet do tė duhet tė fillojnė pėr tė krijuar njė, siē e quaj unė, "modus vivendi", njė rrugė praktike e bashkėjetesės pa ngritur ēėshtjet fundamentale.
Do tė doja t'ju rikujtoja juve dhe audiencės suaj faktin se ne gjermanėt jemi pėrballur me tė njėjtėn situatė gjatė viteve 60-70-tė, kur Gjermania ishte e ndarė dhe Perėndimorja kishte njė pikėpamje tjetėr pėr kombin gjerman nga Lindorja, kishte qėndrime tė papajtueshme. E njėjtė sikurse pikėpamja sot e Beogradit qė ėshtė e papajtueshme me pikėpamjen e Prishtinės pėr statusin e Kosovės.
Nė rastin e Gjermanisė ėshtė gjetur njė rrugė pėr tė krijuar njė mėnyrė praktike tė bashkėjetesės, qė na mundėsoi tė injorojmė dallimet fundamentale qė kishin tė dyja palėt dhe pėr tė cilat nuk hiqnin dorė. Por kjo u mundėsoi tė dyja shteteve gjermane qė tė bėhen anėtare tė OKB-sė pa hequr dorė nga qėndrimet e tyre fundamentale. Prandaj unė mendoj se ka shembuj nė historinė e re qė mund tė jenė modele tė dobishme se si tė tejkalohen dallimet e kėtilla me hapa praktikė dhe zgjidhje praktike tė cilat me kohė do tė ēojnė drejt zgjidhjes.
Nė njė periudhė afatgjatė edhe Serbia, edhe Kosova do tė futen nė BE dhe nė atė moment tė gjitha diskutimet pėr atė se kush ka pronėsinė mbi cilėn pjesė tė territorit do tė jenė shumė mė jorelevante se sa sot.
BBC: Mė falni por ka njė pjesė tjetėr tė Kosovės qė krijon tensione. A mundet veriu i Kosovės tė shndėrrohet nė konflikt tė ngrirė?
Ischinger: Unė shpresoj qė kjo tė mos ndodhė. Unė besoj se ėshtė njė pikėpamje dominuese nė BE, por edhe nė NATO se territori i Kosovės, ashtu si e njohim sot, do tė mbetet territor i Kosovės, pra, njė territor nėn njė qeveri dhe se nuk jemi tė interesuar qė tė kemi njė situatė tė posaēme nė veriun e Kosovės.
Unė besoj se problemet me tė cilat duhet tė jetojmė nė veri, gjithashtu brenda njė kohe do tė zbehen, se nė njė afat tė gjatė kufiri mes Kosovės dhe Serbisė do tė jetė vetėm njė vijė e pėrkufizuar dhe se tregtia, shėrbimet dhe njerėzit do tė qarkullojnė lirshėm pėr pėrfitime edhe tė Serbisė edhe tė Kosovės.
BBC: Ambasador, me sa e kuptova nė fillim tė kėsaj interviste, BE-ja do ta kushtėzojė Serbinė me Kosovėn. Por kjo e fundit duket tė jetė plotėsisht e izoluar, si nė procesin e liberalizimit tė vizave, ashtu edhe nė ēdo proces tjetėr tė integrimeve evropiane.
Ischinger: Ne kemi arritur njė pėrparim tė jashtėzakonshėm. Gati gjysma e ish-Jugosllavisė ėshtė tashmė nė BE ose ėshtė nė rrugė pėr t'iu bashkuar asaj. E kam fjalėn pėr Slloveninė, Kroacinė dhe tani kemi aplikimin e Serbisė, por edhe tė tjerat do tė vijnė nė radhė.
Unė nuk e besoj se ėshtė e domosdoshme qė tė flitet pėr procese simultane.
Me rėndėsi ėshtė se BE-ja ka marrė mėsim nga rasti i Qipros. Vite mė parė, kur Qiproja u ftua qė t'i bashkohet BE-sė, u bė njė gabim i madh nga BE- ja, sepse Qiproja u lejua tė hyjė nė familjen evropiane pa e zgjidhur konfliktin ndėrmjet Greqisė dhe Turqisė pėr kėtė ēėshtje.
Prandaj ne nė BE, dhe unė jam i sigurt pėr kėtė, nuk duam qė ta pėrsėrisim kėtė gabim. Kur njė shtet hyn nė BE me njė barrė tė rėndė nė shpinė - kėtu e kam fjalėn pėr mosmarrėveshjet territoriale me fqinjėt e vet - e ka mė tė vėshtirė ta zgjidhė gjendjen dhe me tė pengon gjithė BE-nė.
Kjo ėshtė arsyeja, qė mbi bazėn e asaj qė unė e quaj mėsim i Qipros, Serbia tė jetė njė anėtare e mirėpritur e BE-sė, por vetėm nėse ēėshtja e Kosovės ėshtė e pėrmbyllur dhe rruga pėrpara ėshtė identifikuar.
Unė jam shumė i sigurt se udhėheqėsit e zgjuar nė Serbi e dinė kėtė shumė mirė dhe po fillojnė tė mendojnė pėr rrugėn pėrpara. Kjo nuk ėshtė dicka qė do tė diskutohet publikisht nė kėtė moment, por besoj se ky moment, kur tė diskutohet kjo ēėshtje, do tė vijė sė shpejti, mbase gjatė kėtij viti qė ka filluar.
__________________________________________________ ___________________________________________
"Nė njė periudhė afatgjatė edhe Serbia, edhe Kosova do tė futen nė BE dhe nė atė moment tė gjitha diskutimet pėr atė se kush ka pronėsinė mbi cilėn pjesė tė territorit do tė jenė shumė mė jorelevante se sa sot".
Pronesia e nje pjese territoriale, zoti ambasador, eshte jo vetem relevante po absolutisht jetike. Sa i madh e i fuqishem ka qene ky popull dikur e sot nuk ka guximin t'a thot troē(jasht ēdo lloj diplomacie) se Be-ja duhet te kerkoje nga serbia shprehimisht ndrrimin e kushtetutes se ketij vendi ne te cilen nuk do te perfshihej asnje cm3 i territorit te Republikes kosovare. E di diplomati gjerman per ēfare motivesh hapen konfliktet; zhvillohen luftrat; kryhen krimet ?
- Pėr pronesi dhe territore, ekskluzivisht.
Nga Express mė 11.01.2010 nė ora 13:45
Ish i dėrguari i BE-sė pėr statusin e Kosovės, ambasadori Wolfgang Ischinger, i tha BBC-sė se ka shumė gjasa qė brenda kėtij viti, Serbisė t'i bėhet e qartė se anėtarėsimi i saj nė BE ėshtė i kushtėzuar me zgjidhjen e mosmarrėveshjeve me Kosovėn.
Zoti Ischinger tha se autoritetet serbe janė tė njohura me kėtė kushtėzim dhe nėnvizoi se ka njė pranim tė pėrgjithshėm pėr zgjidhjen e problemit tė Kosovės nė procesin e avancimit tė bisedimeve pėr anėtarėsim tė Serbisė.
Ambasadori Icschinger tha se pret qė nė njė tė ardhme tė afėrt Prishtina e Beogradi tė fillojnė diskutimet pėr gjetjen e njė rruge, siē e quajti, praktike pėr njė bashkėjetesė pa ngritur ēėshtjet fundamentale.
Gazetari i i BBC-sė zhvilloi njė bisedė me ambasadorin Wolfgang Ischinger dhe fillimisht i kėrkoi njė vlerėsim nėse gjendja nė rajon ėshtė e stabilizuar aq sa tė mundėsojė zvogėlimin e paralajmėruar tė trupave tė NATO-s nė Kosovė.
Ischinger: Ėshtė e qartė sė dallimet e rėndėsishme politike mbeten akoma dhe ato duhet tė zgjidhen, nė veēanti ato mes Prishtinės dhe Beogradit. Por rreziku nga pėrdorimi i forcės pėr tė zgjidhur konfliktin nė rajon ėshtė zbehur dhe kjo ėshtė arsyeja pse kishim mundėsi qė tė zvogėlonim nė njė masė tė madhe nivelin e trupave fillimisht nė Bosnjė dhe Hercegovinė dhe tani edhe nė Kosovė.
Ky ėshtė njė lajm i mirė dhe ėshtė shprehje e besimit qė bashkėsia ndėrkombėtare ka pėr udhėheqjen edhe nė Beograd, por edhe nė Prishtinė pėr mundėsitė qė tė zgjidhin vėshtirėsitė e mbetura nė mėnyrė paqėsore, nė tavolinėn e bisedimeve dhe jo pėrmes pėrdorimit tė dhunės. Prandaj them se, pėr fat tė mirė, ka shumė mė shumė qėndrueshmėri nė rajon sot. Por mos tė harrojmė se trupat e NATO-s kanė qenė nė rajon pėr mė shumė se dhjetė vjet dhe kjo ėshtė e mjaftueshme.
BBC: Por duket sikur nuk ėshtė e mjaftueshme pėr pajtim mes popujve dhe ende mbeten edhe dallime pėr trupat e NATO-s. Shqiptarėt p.sh., thonė se ato duhet tė largohen, kurse serbėt i duan nė numėr mė tė madh.
Ischinger: Zvogėlimi nuk do tė thotė tėrheqje e plotė. Unė pres qė ne tė kemi njė prani tė rėndėsishme dhe tė vazhdueshme tė NATO-s, civile dhe ushtarake, pėr njė kohė tė gjatė. Ne nuk po flasim pėr tėrheqje tė plotė tė trupave dhe kjo do tė ishte e parakohshme dhe mbase njė sinjal i gabueshėm, por mundėsia qė me besim po fillojmė tė zvogėlojmė trupat ėshtė njė shenjė e mirė.
BBC: Ambasador, marrėdhėniet mes Kosovės dhe Serbisė nė nivelin politik janė plotėsisht tė shkėputura. Ēfarė do tė mund ta ndryshonte kėtė qėndrim? Beogradi ėshtė kundėr pavarėsisė sė Kosovės.
Ischinger: Unė jam shumė optimist pėr kėtė. Unė nuk habitem se ende nuk janė ndėrmarrė brenda kėtyre dy viteve hapat e mėdhenj pėr tė tejkaluar dallimet e mbetura.
Ėshtė e qartė se po pritet qė tė merret njė vendim i Gjykatės nė Hagė, me shumė shpresė nė fillim tė kėtij viti dhe unė mendoj se, kur kjo tė ndodhė, atėherė debati politik se si tė ecet pėrpara sė bashku dhe jo kundėr njėri-tjetrit, do tė fillojė sėrish. E dyta, dhe shumė mė e rėndėsishme, interesi i Serbisė pėr t'iu bashkuar BE-sė sa mė shpejt, ofron njė mundėsi tė jashtėzakonshme pėr tė zgjidhur situatėn e Kosovės. Pse? Sepse udhėheqja nė Beograd e di mirė dhe i ėshtė thėnė nga udhėheqėsit e pėrgjegjshėm evropianė, se ekziston njė kusht pėr Serbinė qė t'i bashkohet BE-sė dhe ai duhet tė jetė qė Serbia nuk mund tė anėtarėsohet pėrderisa ekziston njė konflikt i pazgjidhur nė fqinjėsi, qė mund tė bartet nė BE.
Me fjalė tė tjera, ka njė pranim tė pėrgjithshėm pėr zgjidhjen e problemit tė Kosovės nė procesin e avancimit tė bisedimeve pėr anėtarėsim tė Serbisė. Unė e besoj se udhėheqja serbe do tė jetė e vetėdijshme pėr kėtė sfidė dhe mundėsi tė madhe. Me fjalė tė tjera, unė besoj se Evropa dhe perspektiva evropiane do tė jetė bashkimi dhe metoda pėr tė tejkaluar pėrfundimisht impasin aktual mes Beogradit dhe Kosovės.
BBC: Me sa e kuptojmė tė gjithė, Beogradi nuk do tė heqė dorė aq lehtė nga Kosova. Por a mendoni se do tė shohim sėrish njė lloj bisede mes Beogradit dhe Prishtinės, meqė ju po e quani debat?
Ischinger: Ajo qė unė pres, ėshtė se nė njė moment nė njė tė ardhme tė afėrt, diskutimet do tė duhet tė fillojnė pėr tė krijuar njė, siē e quaj unė, "modus vivendi", njė rrugė praktike e bashkėjetesės pa ngritur ēėshtjet fundamentale.
Do tė doja t'ju rikujtoja juve dhe audiencės suaj faktin se ne gjermanėt jemi pėrballur me tė njėjtėn situatė gjatė viteve 60-70-tė, kur Gjermania ishte e ndarė dhe Perėndimorja kishte njė pikėpamje tjetėr pėr kombin gjerman nga Lindorja, kishte qėndrime tė papajtueshme. E njėjtė sikurse pikėpamja sot e Beogradit qė ėshtė e papajtueshme me pikėpamjen e Prishtinės pėr statusin e Kosovės.
Nė rastin e Gjermanisė ėshtė gjetur njė rrugė pėr tė krijuar njė mėnyrė praktike tė bashkėjetesės, qė na mundėsoi tė injorojmė dallimet fundamentale qė kishin tė dyja palėt dhe pėr tė cilat nuk hiqnin dorė. Por kjo u mundėsoi tė dyja shteteve gjermane qė tė bėhen anėtare tė OKB-sė pa hequr dorė nga qėndrimet e tyre fundamentale. Prandaj unė mendoj se ka shembuj nė historinė e re qė mund tė jenė modele tė dobishme se si tė tejkalohen dallimet e kėtilla me hapa praktikė dhe zgjidhje praktike tė cilat me kohė do tė ēojnė drejt zgjidhjes.
Nė njė periudhė afatgjatė edhe Serbia, edhe Kosova do tė futen nė BE dhe nė atė moment tė gjitha diskutimet pėr atė se kush ka pronėsinė mbi cilėn pjesė tė territorit do tė jenė shumė mė jorelevante se sa sot.
BBC: Mė falni por ka njė pjesė tjetėr tė Kosovės qė krijon tensione. A mundet veriu i Kosovės tė shndėrrohet nė konflikt tė ngrirė?
Ischinger: Unė shpresoj qė kjo tė mos ndodhė. Unė besoj se ėshtė njė pikėpamje dominuese nė BE, por edhe nė NATO se territori i Kosovės, ashtu si e njohim sot, do tė mbetet territor i Kosovės, pra, njė territor nėn njė qeveri dhe se nuk jemi tė interesuar qė tė kemi njė situatė tė posaēme nė veriun e Kosovės.
Unė besoj se problemet me tė cilat duhet tė jetojmė nė veri, gjithashtu brenda njė kohe do tė zbehen, se nė njė afat tė gjatė kufiri mes Kosovės dhe Serbisė do tė jetė vetėm njė vijė e pėrkufizuar dhe se tregtia, shėrbimet dhe njerėzit do tė qarkullojnė lirshėm pėr pėrfitime edhe tė Serbisė edhe tė Kosovės.
BBC: Ambasador, me sa e kuptova nė fillim tė kėsaj interviste, BE-ja do ta kushtėzojė Serbinė me Kosovėn. Por kjo e fundit duket tė jetė plotėsisht e izoluar, si nė procesin e liberalizimit tė vizave, ashtu edhe nė ēdo proces tjetėr tė integrimeve evropiane.
Ischinger: Ne kemi arritur njė pėrparim tė jashtėzakonshėm. Gati gjysma e ish-Jugosllavisė ėshtė tashmė nė BE ose ėshtė nė rrugė pėr t'iu bashkuar asaj. E kam fjalėn pėr Slloveninė, Kroacinė dhe tani kemi aplikimin e Serbisė, por edhe tė tjerat do tė vijnė nė radhė.
Unė nuk e besoj se ėshtė e domosdoshme qė tė flitet pėr procese simultane.
Me rėndėsi ėshtė se BE-ja ka marrė mėsim nga rasti i Qipros. Vite mė parė, kur Qiproja u ftua qė t'i bashkohet BE-sė, u bė njė gabim i madh nga BE- ja, sepse Qiproja u lejua tė hyjė nė familjen evropiane pa e zgjidhur konfliktin ndėrmjet Greqisė dhe Turqisė pėr kėtė ēėshtje.
Prandaj ne nė BE, dhe unė jam i sigurt pėr kėtė, nuk duam qė ta pėrsėrisim kėtė gabim. Kur njė shtet hyn nė BE me njė barrė tė rėndė nė shpinė - kėtu e kam fjalėn pėr mosmarrėveshjet territoriale me fqinjėt e vet - e ka mė tė vėshtirė ta zgjidhė gjendjen dhe me tė pengon gjithė BE-nė.
Kjo ėshtė arsyeja, qė mbi bazėn e asaj qė unė e quaj mėsim i Qipros, Serbia tė jetė njė anėtare e mirėpritur e BE-sė, por vetėm nėse ēėshtja e Kosovės ėshtė e pėrmbyllur dhe rruga pėrpara ėshtė identifikuar.
Unė jam shumė i sigurt se udhėheqėsit e zgjuar nė Serbi e dinė kėtė shumė mirė dhe po fillojnė tė mendojnė pėr rrugėn pėrpara. Kjo nuk ėshtė dicka qė do tė diskutohet publikisht nė kėtė moment, por besoj se ky moment, kur tė diskutohet kjo ēėshtje, do tė vijė sė shpejti, mbase gjatė kėtij viti qė ka filluar.
__________________________________________________ ___________________________________________
"Nė njė periudhė afatgjatė edhe Serbia, edhe Kosova do tė futen nė BE dhe nė atė moment tė gjitha diskutimet pėr atė se kush ka pronėsinė mbi cilėn pjesė tė territorit do tė jenė shumė mė jorelevante se sa sot".
Pronesia e nje pjese territoriale, zoti ambasador, eshte jo vetem relevante po absolutisht jetike. Sa i madh e i fuqishem ka qene ky popull dikur e sot nuk ka guximin t'a thot troē(jasht ēdo lloj diplomacie) se Be-ja duhet te kerkoje nga serbia shprehimisht ndrrimin e kushtetutes se ketij vendi ne te cilen nuk do te perfshihej asnje cm3 i territorit te Republikes kosovare. E di diplomati gjerman per ēfare motivesh hapen konfliktet; zhvillohen luftrat; kryhen krimet ?
- Pėr pronesi dhe territore, ekskluzivisht.