Çfarë thonë të huajt për Shqiptarët?

[Zero Cool]

Të huaj që shkruajnë ose flasin për virtytet e larta të shqiptarëve, etnokulturën, trimërinë, etj



Ami Bue: “Shqiptarët janë njerëz më të bukur në Perandorinë osmane”.

B. Vranisheviq: Piktor nga Vojvodina: “Është mrekulli ta shohësh popullin trim luftëtar shqiptar... Ata nuk lodhen për pasuri e luks... gjithmonë janë të aramtosur, madje edhe gratë të cilat njihen nga shikimi i tyre krenar dhe të ecurit të sigurtë... Lumturinë nuk e kërkojnë te bukuria, por në kënaqësinë e tyre, të burrit të vet, të fëmijëve dhe popullit të tyre”.

Bajroni: “Shqiptarët me kostumet e tyre bëjnë një pejsazh më të mrekullueshëm në botë... Shqiptarët janë raca njerëzore më e bukur që ekziston, trima më të fortë se kështjellat e tyre”. Për dy nipërit e Ali Pashë Tepelenës, ka thënë: “Janë krijesa më të bukura që më ka zënë syri... Femra shqiptare vetëm njërit ja fal trupin dhe zemrën”.
Branton. Ky publicist, ka shkruar: “Shqiptarët ishin themeluesit e kalorësisë së lehtë (franceze – R.N.) dhe se me ushta të gjata (armë – R.N.) dhe me flamurkat në majat e tyre, e nisnin betejën, duke u sulur me vrul mes rreshtave të armikut dhe jepnin goditje duke krijuar pështjellim”. (“Fakti”, 3 nëntor, 2005 – Luan Rama)

Dekani: “Populli shqiptar është i shëndoshë, i durueshëm, i gjallë, me dinjitet dhe mjaft i ditur”.

Eriksoni: misionar amerikan: “Nuk ka popull më shpirtmirë e më të sjellshëm (gjentil) në Evropë se shqiptarët. Ata, përbëjnë një element të fuqishëm burrërie. Mblidhen me besnikët më të adhe dhe japin jetën për fjalën e dhënë”.

Fal Majeri “Shqiptarët me armë të vetme burrërinë dhe shpirtin luftarak, u rruajtën për 1000 vjet dhe arritën të mbijetojnë... Kryengritja greke e shek. XIX, që shpëtoi Greqinë nga zgjedha turke, qe vepër e shqiptarëve”.

Fransua Pukëveli: “Shqiptarët që mund të quhen shiitë të Perandorisë së Lindjes...janë plot entuziazëm për atdheun e tyre dhe për të flasin vetëm në superlativ... Nuk ia ndajnë kurrë sytë maleve të Epirit... Mbajnë mend mirë pavarësinë që e gëzonin”.

Gerard de Nerval: “Ngado që ishin shqiptarët shiheshin si luftëtarë kryenecë që nuk e përfillnin vdekjen”.

Gligor Përliçev: “Të gjithë shqiptarët janë zemërgjërë, mendjemprehtë dhe mirënjohës të mëdhenj; janë mikpritës dhe të besës si asnjë komb tjetër, të ndershëm, thellësisht liridashës dhe të patrembur në luftime…”.

Ibn Kemali. Historian osman: “Shqiptarët e ndezën zjarrin e luftës, morën në duart e tyre ushtat, të cilat u ngjanin gjarpërinjëve helmues, dhe qëndruan në grykat e shpellave. Ata luftuan deri në kohën e mbrëmjes... Kur lufta pushoi, ata porsi lumenj vërshuan mbi ushtrinë tonë dhe e thyen atë...”.
Jovan Haxhivasileviq. Më 1918 shkruante se shqiptarët e Dibrës kurrë nuk i kanë zbatuar urdhërat dhe reformat e sulltanit, pushtetit turk aty ka qenë vetëm formalisht.

Lamartini. “Nuk ka pendë as penel që mund të shprehë sakrificën heroike të banorëve (të Shqipërisë) në luftrat që kanë bërë kohëve të fundit, më shumë se askush tjetër, për çlirimin e Greqisë”. Ai për shqiptarët ka shkruar edhe këtë: “Ky komb e ky popull nuk merret nëpër këmbë… Kjo është toka e heronjëve të të gjithë kohrave… Homeri aty gjeti Akilin, Grekët Aleksandrin e Madh, Turqit Skenderbeun, njerës këta të së njejtës racë, të të njejtit gjak e të së njejtës gjini”.

M. Huacunthe Hecquard: “Në asnjë vend të botës femrat nuk janë më të respektuara dhe nuk ushtrojnë një veprimtari më të fuqishme se shqiptaret dhe se disa nëna shqiptare kanë përzënë prej shtëpisë bijt e vet, pasi ata ishin larguar nga fronti i luftës, ato i kishin kthyer në fushën e betejës”.

M. Ritton: “Gratë arvanitase janë më të pastra se gratë greke”.

Madam Senja. Greke, nënë e një poeti francez: “Vallja e njohur “hasapikos”, që kërcehej nga arvanitasit e konkretisht nga kasapët, “përbënte një rishfaqje skenash luftëtarësh të vjetër qysh nga epoka e Aleksandrit të Madh”.

Maksimilian Lambec: “Historia e vërtetë botërore do të shkruhet vetëm atëherë, kur në hartimin e saj do të marrin pjesë edhe shqiptarët”.

Marco Nese. Ky shkencëtar ose shkrimtar italian, në një vepër të vet, të 3 dhjetorit 2004, ka theksuar se pas kapitullimit të Italisë, më 8 shtator 1943, kur Gjermania e shpalli ushtrinë italiane për dezertore dhe vendosi ta dënojë me vdekje, 20.000 ushtarë italianë shpëtuan jetën duke u fshehur nëpër familjet shqiptare. “U veshën me kostume kombëtare vendase, mësuan ndonjë fjalë shqip, etj”

Marieta Vasilesku. Kjo rumune filoshqiptare, në një rast ka thënë se ka parë një ëmbëltor të Sharrit, shqiptar, i cili edhepse flente me hanxharën nën jastëk, ishte njeriu më besnik, më i ndershëm dhe më i guximshëm i Bukureshtit.

Michael Attaleiates. Kronist bizantin. Në v.1034, ka shkruar: “Arvanitët janë njëri nga popujt më të çuditshëm. Ata nuk i ka bindur Roma as katolicizmi, nuk e di se sa sukses do të kemi ne. Ata i mbahen ende origjinës së tyre pagane dhe nuk e braktisin vendin”.

Pallavçini. Ambasador në Stamboll: “Kryengritja e Shqipërisë së Veriut (më 1910), e çoi Turqinë në gjendje tejet kritike, jetë a vdekje për qeverinë turke”.

Pushkini: “Vetëm gjatë një beteje në Revolucionin rumun, mernin pjesë 700 shqiptarë”.

Rozher (1922): “Shqiptarët trajtojnë mikpritjen si një rit të shenjtë. Ata nuk dinë si ta falenderojnë mikun që e ka nderuar duke kaluar pragun e shtëpisë së tyre”.

Seneshali i Madh. Gjeneral i shquar nga Normandia, i shek. XVI: “Sllavët, janë të pamëshirshëm në luftë, vrasin këdo që arrijnë dhe nuk zënë asnjë rob lufte, ndaj edhe ne ua bëjmë njësoj. Sa për shqiptarët, ata kanë sjellje krejtësisht tjetër dhe sillen njerëzisht ndaj robërve të zënë... në ushtrinë e mbretit Luigj XII, ishte formuar një gradë prej 1200 shqiptarësh, të cilët treguan trimëri aq të shkëlqyer, sa që u bënë simbol i armatave franceze për afër një shekull të tërë. Kështu që, mbretërit e tjerë të Francës, për komandant të ushtrisë emëronin gjithënjë ndonjë shqiptar, siç ishte, fjala vjen, gjenerali Duka i Brisakut, etj.

Sreten Vukosavleviq. Deputet serb: “Lëvizja kaçake ka qënë një profesion fisnik dhe elegant me të cilin merreshin njerëz të guximshëm dhe të zot, të ndihmuar nga populli, prandaj edhe pushteti sërb nuk ua delte dot në krye”. Ndërsa, ministri i Punëve të Brendëshme, M. Vujiqiq, shton: “Shqiptarët e kanë patur traditë “kaçakllëkun”, sepse kanë dashur të jetojnë të lirë dhe të pavarur”. Kosta Novakoviq, thekson se “kaçakët janë njerëz që bëjnë kurban të gjitha: shtëpi, mall, katandi dhe marin malet ku formojnë çeta komitësh dhe luftojnë kundër barbarizmit të ushtrisë dhe policisë serbe”. Edhe Nushiqi, në mënyrë indirekte e arsyetonte Lëvizjen kaçake. Mosha Pijade, ka pranuar që kaçakët kanë luftuar kundër zgjedhës së rëndë serbe, që do të thotë e ka arsyetuar veprimin e tyre.

Stadtmuller: “Lufta greke për liri, nuk mund të mendohej pa elementin shqiptar”. (Sidomos, pa Ali Pashë Tepelenën, i cili e nxiti Kryengritjen e v. 1821, dhe pa të cilin edhe sikur të fillonte ajo kryengritje, “do shuhej qysh në djep” – thuhet në literaturën historike).

Tacit: “Ilirët janë një popull i fuqishëm, me sy të errët, të matur, guximtarë, kryelartë që nxjerr ushtarë të mirë”.

Timotheos: “Shqiptarët janë më luftarakët e botës”.

Tit Livi: “Romakët janë qytetëruar nga etruskët”. (toskët – R.N.)

Vuk Karaxhiq: “Ne Serbët duhet të marrim shembullin e shqiptarëve të cilët i përkasin - tri feve e konsiderojnë njëri tjetrin bashkëkombas dhe shqiptari musliman i vret 10 turq për një shqiptar të krishterë, ndërsa shqiptari katolik i vret 10 itlianë për një shqiptar musliman apo orthodoks dhe poashtu shqiptari orthodoks i vret 10 grekë për një shqiptar musliman ose katolik”. Përndryshe, Karaxhiqi ka treguar interesim për shqiptarët, siç ishte edhe botimi shqip i “Dhjatës së Re”, botuar në Korfuz më 1827. Mirëpo, objekti i interesimit të Vuk Karaxhiqit është edhe historia e shqiptarëve, sidomos periudha e Gjergj Kastriotit-Skënderbeut dhe personaliteti i tij. Librin “Jeta e Gjergj Kastriotit” e parapagoi për vete, për konsullin rus në Dubrovnik, si dhe për personalitetet e tjera të jetës letrare, historike e kulturore të Serbisë. Ai mblodhi edhe 13 këngë popullore shqipe të cilat në vitin 1830 ia dërgoi Jernej Kopitarit. Këto këngë u botuan në “Zbornik filoloshkih i lingvistçkih studija” më 1921, me titull “Arnautske pjesme” (“Këngë shqiptare”)”. Përndryshe, sipas dr. Jashar Rexhepagiqit, Vuku ka ditur pak edhe shqipen.

Xhorxh Fred Uiliams: “Nuk ka popull më shpirtmirë e më gjentil në Evropë se shqiptarët”.

[sherri]

http://img143.imageshack.us/img143/4828/krenarishqiptari.jpg

[elvio]

Virtyte qe ekzistonin ,edhe tashme te venitura.

Krasniqi s'ka permend moralin i cili ka qene nder primaret,edhe tashme?????????????????????

[Zero Cool]

Johan Georg fon Han

http://www.albanianphotography.net/graf/intro_szekely.jpg



Shkencëtari gjerman Johan Georg fon Han (Johann Georg von Hahn, 1811-1869) konsiderohet si babai i albanologjisë. Ai ka lindur në Frankfurt am Main dhe studioi drejtësi në Gisen (Giessen) dhe në Hajdëlberg (Heidelberg). Nga viti 1834-1843 punoi për ministrinë e drejtësisë së Mbretërisë së re Greke. Nga 1843-1847 ishte konsull prusian në Athinë dhe pas kësaj periudhe u emërua zëvendëskonsull austriak në Janinë, ku ra në kontakt me shqiptarët dhe filloi të mësonte shqip. Në fund, më 1851, u emërua konsulli austriak në ishullin Siros.
Gjatë viteve të qëndrimit në Janinë, Hani bëri tre udhëtime në Shqipëri dhe mblodhi të dhëna për historinë, filologjinë dhe folklorin shqiptar. Ky material u botua në veprën e tij themelore në tre vëllime “Albanesische Studien” (Studime shqiptare), Jena 1854, e cila i hodhi themelet e albanologjisë. Shquhet gjithashtu per vëllimin “Griechische und albanesische Märchen” (Përralla greke dhe shqiptare), Lajpcig 1864, dhe për rrëfimet e ekspeditave të tij në Ballkan: “Reise von Belgrad nach Salonik” (Udhëtim nga Beogradi në Selanik), Vjenë 1861, dhe “Reise durch die Gebiete des Drin und Vardar” (Udhëtim nëpër viset e Drinit e të Vardarit), Vjenë 1867, 1869.

Në ekspeditën e fundit nga gushti në nëntor 1863 Hani dhe bashkudhëtarët e tij udhëtuan nga Durrësi dhe Shkodra nëpër lumin Drin për në Prizren në Kosovë, në Maqedoninë perëndimore. Pastaj duke kaluar luginën e Vardarit erdhën në Selanik në detin Egje. Interesat e Hanit në Shqipëri dhe në Ballkanin jugperëndimor ishin të shumëllojshme dhe, gjatë këtij udhëtimi, përveç albanologjisë, i hodhi, mbase paditur, edhe themelet e historisë së fotografisë në Ballkanin jugperëndimor. Ekspedita e vitit 1863 rezultoi në një koleksion prej pesëdhjetë fotografish – nga më të hershmet në rajon.

Hani kishte filluar ta përgatiste ekspeditën në lumin e Drinit në fillim të viteve 1860, kur tha: “…është më pak i njohur se të gjithë lumenjtë e Evropës megjithëse derdhet në Adriatik jo më shumë se dhjetë milje nga kufiri jugor i territorit perandorak (të Austro-Hungarisë). Askush para meje nuk ka kryer udhëtimin njëzetditësh midis bregdetit dhe pikës ku bashkohet degat e lumit.” Kryeduka Maksimilian (1832-1867), i cili më vonë do të bëhej Perandori i Meksikës (mbretëroi 1864-1867), u entuziazmua me projektin dhe premtoi t’ia siguronte mjete të thjeshta të lundrimit për atë. Më 23 qershor 1863, Hani i dërgoi një letër Akademisë së Shkencave në Vjenë, duke kërkuar një fotograf kompetent i cili do ta shoqëronte dhe do të bënte fotografi të qyteteve dhe të terrenit malor. Akademia propozoi njëzetepesëvjeçarin Jozef Sekeli (Josef Székely) dhe dha në dispozicion fondet e duhura për ekspeditën.

Jozef Sekeli

Fotografi vjenez, doktor Jozef Sekeli (1838-1901), ka lindur ne Shymeg (Sümeg) afër liqenit të Balatonit në Hungarinë perëndimore dhe ndoqi shkollën në Sombateli (Szombathely). Më vonë studioi në Universitetin e Vjenës të cilin e mbaroi në vitin 1860 me një diplomë magister në farmakologji dhe në vitin 1862 me një doktoraturë në kimi. Ai dha mësim në universitet për një kohë të caktuar dhe pastaj hapi një studio fotografike në Heinrichshof përballë ndërtesës së operës në Vjenë. U bë fotograf profesionist me famë. Në vitin 1867 ai fitoi çmimin e bronxtë në Panairin Botërore në Paris (ndoshta me fotografitë e Shqipërisë) dhe më 1878 fitoi në Paris çmimin e argjendtë.

[Zero Cool]

Ekspedita

Johan fon Han u nis nga konsullata e tij në ishullin Siros dhe mbërriti në Durrës më 12 gusht 1863. Aty shënoi: “Qyteti s’ka ndryshuar që prej vizitës sime të fundit para trembëdhjetë viteve, as pesëdhjetë banorë më shumë nuk ka.” Ai ngjiti luginën e Erzenit, duke kaluar Ndroqin, dhe vazhdoi nëpër fushën bregdetare për në Shkodër. Aty më 31 gusht 1863, e gjeti Sekelin dhe togerin e marinës Herman fon Shpaun (Hermann von Spaun, 1833-1919) të cilët kishin arritur nga Tivari. Gjithashtu në grup ishin miku i vjetër i Hanit, Doktor Auerbah (Auerbach), i cili prej vitit 1845 kishte qenë mjek familjar i beut të Vlorës, si dhe prifti françeskan, Ëngjell Bardhi.

Në Shkodër, Sekeli bëri tetë fotografi të mahnitshme, pa dyshim fotografitë e para të qytetit dhe të kalasë së tij hijerëndë. Pas kësaj, ekspedita u nis në dy anije në lumin Drin, duke kaluar Dejën, Vjerdhën, Shurdhahun, Komanin (dy fotografi) dhe Dukagjinin. Lumi u bë gjithnjë e më i ngushtë dhe pranë Toplanës kalimi u bë i pamundur. Sekeli, i cili kishte sjellë pajisje të rënda fotografike me vete, u detyrua të kthehej në Shkodër me anije, kurse pjesa tjetër e ekspeditës vazhdoi rrugën me këmbë.

Grupi u ribashkua në Prizren i cili në atë kohë ishte qyteti më i madh i Shqipërisë. Prizreni kishte rreth 46.000 banorë, prej të cilëve 36.000 myslimanë, 8.000 bullgarë dhe vlleh, dhe 2.000 katolikë. Kishte jo më pak se njëzetegjashtë xhami, si dhe dy kisha ortodokse dhe një kishë katolike. Në krahasim me të, Shkodra, Durrësi dhe Vlora ishin fshatra. Këtu, në fillim shtatori 1863, Sekeli bëri pesë fotografi. Pas Prizrenit, ekspedita u kthye në Drinin e Zi dhe vazhdoi në drejtim të jugut për në Dibër. Kjo krahinë ishte krejtësisht e panjohur dhe gëzonte një nam të dyshimtë. Hani shkroi: “Po kaq e panjohur se pjesa e poshtme e lumit Drin ishte edhe lugina e Drinit të Zi midis qytetit të Dibrës dhe pikës ku bashkohen të dy degët e lumit. Thuhet se është një çerdhe hajdutësh dhe prandaj shmanget nga fqinjët.” Megjithatë, Hani kaloi rajonin pa probleme, veç që nuk mundi të kuptonte shqipen e banorëve aty. Kur erdhën në Dibër më 21 shtator 1863, Sekeli bëri dy fotografi. Fotografimi ishte një punë e lodhshme. Për të përdorur “makinën fotografike” dhe vagonin e pllakave që kishte sjellë me vete, Sekelit i nevojitej dy orë e gjysëm thjesht për një fotografi të një shkëmbi të madh romantik. Gjithë kjo i tregoi Hanit se “fotografia s’është gjë që mund të kryhet shpejteshpejt. Ose mund të udhëtosh, ose mund të fotografosh.” Nga Dibra, ata vazhduan për në Strugë në liqenin e Ohrit.

Hani ishte i magjepsur nga liqeni dhe shënoi praninë e trembëdhjetë llojërave peshqish. Ata vizituan manastirin e Kalishtës, qytetin e Ohrit me shumë kisha të bukura ortodokse, dhe natyrisht manastirin e njohur të shekullit të gjashtëmbëdhjetë, Shën Naum, në jug të liqenit. Hani dhe bashkudhëtarët e tij kaluan dhjetë ditë në Ohër kështu që Sekeli kishte kohë për të fotografuar. Në Ohër dhe rajon u bënë gjithsej njëmbëdhjetë fotografi. Fotografia e Shën Naumit duket se është e vetmja foto e manastirit para se të digjej në masë të madhe në vitin 1875.

Prej Ohrit, grupi udhëtoi për në liqenin e Prespës dhe vazhdoi me shi të dendur për në Manastir. Tashmë ishte tetor. Manastiri ishte qytet i madh dhe selia kryesore e ushtrisë osmane për rajonin. Aty Hani u mirëprit prej Gjeneralit Faik Pasha, i cili kishte studiuar në Vjenë. Sekeli bëri disa fotografi të një formacioni ushtarak para kazermës së madhe, ndërtuar në vitin 1839. Nga Prilepi udhëtuan për në Veles mbi lumin Vardar ku, pasi gjetën anije të reja, u nisën nëpërmjet ngushticës së Demir Kapit (Porta e Hekurtë) për në Selanik në detin Egje. Aty u bënë pesë fotografi. Prej Selanikut Hani dhe Sekeli vazhduan për në Turqi për të parë Trojën.

Koleksioni i Sekelit

Johan Georg fon Han vlerësoi ndihmesën e madhe të Sekelit në ekspeditën e tij. Theksoi se fotografitë “mund të krahasohen lirisht me fotografitë më të mira të bëra ndonjëherë në këtë fushë.”

Për fat të keq, botimi i fotografive doli tepër i shtrenjtë për Akademinë vjeneze dhe ato nuk u përfshinë në raportin e Hanit, botuar në vitet 1876 dhe 1869. Rezultati i kësaj ishte që koleksioni i Sekelit, ndër fotografitë më të hershme të Ballkanit, u la në harresë. Në vitin 1889, trembëdhjetë foto të Sekelit u botuan në vëllimin “Makedonien und Alt-Serbien” (Maqedoni dhe Serbia e Vjetër) prej Spiridion Gopçeviqit (1855-1936), por pa datë dhe pa emrin e fotografit, mirëpo, pas kësaj, koleksioni u zhduk për më shumë se një shekull. U rizbulua në Bibliotekën Kombëtare të Austrisë prej Mark Kohenit (Mark Cohen) në vitin 2000.
Fotografitë e Jozef Sekelit të bëra në jugun a gadishullit ballkanik në vitin 1863 kanë një rëndësi të madhe historike dhe artistike. Janë fotografitë më të hershme të Shqipërisë, me përjashtim të një portretit të vetëm të kryengritësit Hamzë Kazazi, të kryer prej fotografit shkodran Pjetër Marubi (Pietro Marubbi, 1834-1903) në Shkodër në vitin 1858. Mund të jenë edhe fotografi më të hershme të Kosovës dhe llogariten ndër fotot më të vjetra të Maqedonisë.
Fotografitë e Koleksionit të Jozef Sekelit u botuan për herë të parë në albumin fotografik: “ Dritëshkronja: fotografia e hershme nga Shqipëria dhe Ballkani jugperëndimor”, Prishtinë 2007. Koleksioni ndodhët tani në Bildarchiv të Bibliotekës Kombëtare të Austrisë në Vjenë (www.bildarchiv.at).

[Zero Cool]

Franc Baron Nopçsa
Albanolog, Paleontolog, Gjeolog

Franc Nopça udhëtoi shpesh në Shqipëri dhe në jug të Ballkanit (Bosnje, Kosovë, Maqedoni, Serbi) midis vitit 1903 dhe Luftës së Parë Botërore. Ai kishte një shtëpi në Shkodër, të cilën e përdori si bazë për udhëtimet e tij të shumta në malësinë e Shqipërisë së veriut. Gjatë rrugës mori me vete jo vetëm pushkën por edhe një "Kodak" dhe bëri fotografi të rralla dhe magjepëse të rajonit. Origjinalët e fotografive prej xhamit ndodhen në Muzeumin Ungarez të Historisë Natyrore (Magyar Természettudományi Múzeum) në Budapesht.

http://lh4.ggpht.com/-vH6F3SfbJjk/TNqCLgU3kRI/AAAAAAAAABc/weYT_Qh4rBo/s512/Nopcsa-Foto%252520002.jpg
Franz Baron Nopcsa 002 - Baron Franz Nopcsa in northern Albanian costume, ca. 1916. - Franz Baron Nopcsa in Malessorentracht, ca. 1916. - Franc Nopça në veshje kombëtare shqiptare, afërsisht 1916. - Nopcsa Ferenc albán öltözetben, 1916 körül.



http://lh3.ggpht.com/-5YaTa-VZ3pU/TNqCWW4P-xI/AAAAAAAAACQ/QZsVbqXf8cs/s512/Nopcsa-Foto%252520049.jpg
Albania. Muslim man. - Albanien. Ein Muslim. - Shqipëri, Një mysliman. - Albánia. Muszlim férfi.



http://lh5.ggpht.com/-9r7tO6da1Hk/TNqDG2MjMWI/AAAAAAAAAGU/BW8X-kMPJF0/s512/Nopcsa-Foto%252520299.jpg
Macedonia. Turkish cemetary near Skopje, 1903. - Mazedonien. Türkischer Friedhof bei Skopje, 1903. - Maqedoni. Varreza turke afër Shkupit, 1903. - Macedónia. Török temető Skopje vidékén, 1903.



http://lh6.ggpht.com/-wmU-R6zexkQ/TNqDIUNyF5I/AAAAAAAAAGc/T0jLM9EpcOk/s512/Nopcsa-Foto%252520301.jpg
Macedonia. Roman Catholic church in Skopje, 1903. - Mazedonien. Katholische Kirche in Skopje, 1903. - Maqedoni. Kisha katolike në Shkup, 1903. - Macedónia. A skopjei katolikus templom, 1903.

[Zero Cool]

http://a8.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc6/281929_2244239909313_1347586145_2664548_5817376_n. jpg


Kjo pikture e Rembrandit "Çifuti shetites" ka lidhje me Shqiperine,e pat blere tregtari shkodran Mark Kakarriqi ne Odesa ne vitet '20,ka dhene dy vapore me grure edhe ka marre dy punime te Rembrandit!!!Mark Kakarriqi,njihej per dashurine e tij ndaj artit,ai pati sjelle per hater te se shoqes Operan Nacionale Italiane te kendoje ne oborrin e shtepise se vet,(ish-Shtepia e Pioniereve ne Shkoder),ne shpine e tij kishte statuja e punime nga mjeshtrat me te medhenj te kohes...ne kohen e tij njihej si nder tregtaret me te fuqishem ne Ballkan ishte ne bordin drejtues te Dhomes se Tregtise Evropiane te asaj kohe...pashe nje shkrim ne "Klan" lidhur me kete pikture edhe me beri pershtypje perpjekja qe behej per te fshehur nje batakçillek te Lidhjes se Shkrimtareve e Artisteve ne vitet '60 kur ne qarqet artistike te kohes peshperitej se ia paten dhene rusit Ilia Erenburgu disa punime me vlere boterore...tash na del drejtori i Galerise sone te arteve edhe na thote se "Çifuti shetites" qe ne kemi mund te mos jete origjinal...e bukur kjo...Kakarriqi ka dhene nje vapor me grure ne kohen e tij!

[emine]

http://img143.imageshack.us/img143/4828/krenarishqiptari.jpg

DHe per ket jam betuar
Askujt udhen s'kam per t'a leshue!!!

[Zero Cool]

Njëri ndër ata që më përkushtim të veçantë studioi etnografi në dhe arkeologjinë e popullit tonë është Qiro Truhelka. Truhelka, me një përvojë të madhe në fushën e mbledhjes së folklorit, tregimeve dhe krijimtarisë tjetër nga goja e popullit, për disa dhjetëvjeçarë me këmbëngulje të madhe, sfi doi të gjithë albanologët e tjerë të kohës, duke mbledhur shumë këngë popullore në gjuhën shqipe


http://a6.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/281980_10150264212047210_182132672209_7396361_6112 805_n.jpg

Qiro Truhelka, sipas dorëshkrimeve autografe që ruhen në Kroaci, kishte fi lluar që në vitin 1889 të mblidhte në terren, krahinën e Pollogut leksikun dhe folklorin shqiptar, duke qenë mysafi r i Rashid Bexhet Gjokës, ndërsa në verën e vitit 1890 kishte qenë dy muaj në jug të Shqipërisë dhe në gusht të po atij viti për një muaj qëndroi në Prizren dhe rrethinë

Interesimi i studiuesve dhe krijuesve kroatë për shqiptarët është mjaft i hershëm, daton që nga Mesjeta, për të arritur kulmin në shekullin XIX me “Lëvizjen Ilire”, lëvizje kjo që përpiqej për pavarësi dhe njohje të kombit kroat, e cila shikonte në të kaluarën e popullit shqiptar shumë ngjashmëri dhe pika takimi. Studiues, historianë e krijues më në zë të Kroacisë, në studimet dhe krijimet e tyre u morën me Gjergj Kastriotin Skënderbeun. Janë të njohura studimet historike, por edhe krijimet e shumta letrare, dramat, poezitë e romanet.
Njëri ndër ata që më përkushtim të veçantë studioi etnografinë dhe arkeologjinë e popullit tonë është Qiro Truhelka. Truhelka, me një përvojë të madhe në fushën e mbledhjes së folklorit, tregimeve dhe krijimtarisë tjetër nga goja e popullit, për disa dhjetëvjeçarë me këmbëngulje të madhe, sfi doi të gjithë albanologët e tjerë të kohës, duke mbledhur shumë këngë popullore në gjuhën shqipe, (të cilat mbetën në dorëshkrim dhe ende janë të pabotuara), tregime shqipe, një pjesë të të cilave i botoi në vitin 1905 me titullin “Arnautske priće“ /Përrallat shqiptare/ por kanë mbetur edhe shumë sosh të pabotuara. Tregimet, fjalët e urta popullore, doke e zakone nga krahina të ndryshme shqiptare, veçanërisht nga Pollogu i Maqedonisë, Jugu i Shqipërisë dhe Prizreni i Kosovës, gjëegjëzat, përshkrimet e veshjeve popullore të kohës etj., kanë mbetur në dorëshkrim, të shkapërderdhura nëpër arkiva e biblioteka të ndryshme të Kroacisë, të cilat mendojmë ne, janë me mjaft interes për t’u botuar.
Gjatë kërkimeve tona shumëvjeçare në Kroaci, kemi shfletuar pothuajse gjithë krijimtarinë e Qiro Truhelkës që është e pabotuar. Një pjesë të mirë të saj e kemi riprodhuar në mikrofi lm, fotokopjuar e kohëve të fundit edhe skanuar. Me qindra faqe nga këto dorëshkrimi i kemi dhuruar para disa vjetësh Bibliotekës Kombëtare Universitare të Kosovës në Prishtinë, me dëshirën më të mirë që specialistët e fushave përkatëse të mund të merren me to, për t’i studiuar e botuar. Ndërsa vitin e kaluar, Qendrës së Studimeve Albanologjike në Tiranë, i kemi dhuruar po ashtu një fl etore të skanuar me dorëshkrime të Q. Truhelkës, të cilat shpresojmë se një ditë do të shohin dritën e botimit.
Janë të shumta punimet shkencore të botuara nga ana e Qiro Truhelkës, ku ai është marrë drejtpërdrejtë apo tërthorazi me historinë e Ilirëve dhe shqiptarëve. Në veprën e tij me titull “Kujtimet e një pionieri” (Uspomene jednog pionira, Zagreb, 1942), në f. 90-91, shprehimisht shkruan për motivet dhe qëllimet që e shtynë të merret me studimin e historisë së lashtë shqiptare, me traditën, gjuhën dhe folklorin shqiptar: “Që në fi llimet e punës sime vërejta mungesën e madhe të studimeve me të cilat në atë kohë merrej shkenca, se mbi të gjitha për studimin e çështjes ballkanike nuk u gjet askush që më për së afërmi të studionte gjuhën, traditën dhe kulturën shqiptare, relikte këto të vetme të banuesve të hershëm ilirë, të pjesës Perëndimore të Gadishullit Ballkanik. Duke qenë i vetëdijshëm se pa këtë njohuri fi llestare nuk mund të arrihen rezultate të pakontestuara për lashtësinë e Bosnjës, as të ndriçohet drejt problemi ilir, i cili në vazhdimësinë e gërmimeve arkeologjike në Glasinac, gjithnjë e më shumë imponohej si domosdoshmëri, vendosa të mësoj gjuhën shqipe, në çfarëdo mënyre. Kjo qe për mua një punë shumë e vështirë, sepse në atë kohë nuk ekzistonte ndonjë gramatikë ose fjalor i përshtatshëm, përveç atyre që në Shkodër, kishin botuar Jezuitët për nevojat e tyre shkollore, por që nuk kishin vlera praktike. Më kishte mbetur vetëm një mundësi: të mësoj gjuhën shqipe përmes ndonjë kurbetçiu shqiptar, të cilët në numër të madhe vinin në Sarajevë, në stinën e verës, kurse në vjeshtë ktheheshin nëpër shtëpitë e tyre me fi timet e tyre si pastiçerë, salepxhi, bozaxhi apo hallvaxhi. Fati më dërgoi te një mysliman me emrin Rashid Bexhet Gjoka, i cili ishte nga Tetova (sipas turqishtes Kallkëndelene), pra nga një zonë, në të cilën gjuha shqipe ishte mjaft e pasur dhe ai tregoi gatishmëri të madhe që të më mësojë gjuhën shqipe. Mirëpo që në fi llim lindi një vështirësi, sepse ai nuk dinte mirë kroatishten, kurse njihte shumë mirë turqishten. Atëherë ftova ndërmjetësuesin tim, sheh Mustafë Salihagiqin, që të jetë përkthyes. Kështu fi lloi një stërvitje e çuditshme gjuhësore, sipas së cilës tekstet shqiptare nëpërmjet turqishtes i përkthenim në kroatishte. Rashidi ishte nga zemra e Ballkanit, nga një zonë, që atëherë hermetikisht ishte e shkëputur nga çfarëdo ndikimi modern, por që ishte djep i vërtet i thesarit të patjetërsuar autokton folklorik. Në këtë mënyrë fi lluam të regjistronim këngët shqipe, të cilat unë pasi që i shënoja i rilexoja me zë, që Rashidi të më konfi rmonte se i kisha shënuar drejt. Pastaj me ndihmën e sheh Mustafait më përkthente fjalë për fjalë këngën, format e ndryshme gramatikore të fjalëve, duke u përpjekur t’i qëndronte sa më besnik origjinalit. Kështu pa u vërejtur, për një kohë të shkurtër fi tova dy gjëra: materialin leksikor dhe pasqyrën gramatikore të shqipes dhe njëkohësisht regjistrova një numër të konsiderueshëm këngësh, fjalëve të urta, gjëegjëzave etj., e pa ashtu m’u dha mundësia të bëja edhe një përshkrim të hollësishëm të zakoneve të ndryshme popullore shqiptare”.
Jo pa qëllim zgjodhëm këtë citat nga vepra autobiografi e Truhelkës, sepse na njeh për së afërmi me sfi dat që ai kaloi për mësimin perfekt të gjuhës shqipe. Në fakt, Qiro Truhelka, sipas dorëshkrimeve autografe që ruhen në Kroaci, kishte fi lluar që në vitin 1889 të mblidhte në terren, krahinën e Pollogut leksikun dhe folklorin shqiptar, duke qenë mysafi rë i Rashid Bexhet Gjokës, ndërsa në verën e vitit 1890 kishte qenë dy muaj në jug të Shqipërisë dhe në gusht të po atij viti për një muaj qëndroi në Prizren dhe rrethinë.
Një interes të veçantë për leksikologjinë shqiptare ka fjalori “Gjermanisht – Shqip” i Qiro Truhelkës, në më shumë se katër mijë (4 mijë) fjalë shqipe, që në dorëshkrim ruhej në bibliotekën e sektorit të Romanistikës pranë Universitetit të Zagrebit. Në vitin 1994 ne e zbuluam këtë dorëshkrim krejt rastësisht, i cili për shkak të pakujdesit të bibliotekares, e cila nuk njihte gjuhën shqipe e as gjermanishte e kishte vënë në stivën e gjërave që duhej të shkatërroheshin. Pas një pune përgatitore, rreth njëvjeçare, ne e përgatitëm për botim këtë fjalor, duke botuar komplet faksimilet e origjinalit, pastaj transkriptimin dhe transliterim në gjuhën e sotme shqipe. (shih faksimilen e kopertinës që sjellim si ilustrim). Fjalori përveç fjalëve të zakonshme, ka edhe fjali të tëra në gjuhën shqipe, pastaj shprehje e fraza popullore të cilat janë një realitet i vërtetë ose siç e pohon edhe Truhelka më vonë “thesar i patjetërsuar autokton” i gjuhës shqipe për disa krahina nga ku u vol lënda leksikore. Për përgatitjen e fjalorit gjermanisht shqip, Qiro Truhelka punoi rreth dhjetë vjet. Fjalorin e përfundoi në nëntor të vitit 1899. Në fund të fjalorit është edhe një gramatikë e shkurtër, përmbledhëse e gjuhës shqipe.
E tërë krijimtaria e Truhelkës për sa i përket albanologjisë mund të ndahet në dy grupe të mëdha: studimet rreth lashtësisë së iliro-shqiptarëve, përkatësisht lidhjet iliro-shqiptare, duke fi lluar nga gërmimet e shumta arkeologjike e deri te botimi i autorëve të lashtë për Ilirët dhe në grupin e dytë: botimi i thesarit të kulturës popullore shqiptar, mbledhja e tij dhe studimet e shumta rreth këtij thesari, pothuajse të gjitha të pabotuara.

vijon

[Zero Cool]

vijimi

Truhelka është ndër të parët, duke shfrytëzuar rezultatet e gjetjeve arkeologjike që si edhe disa arkeologë e fi lologë të tjerët europianë mbrojti me këmbëngulje teorinë e prejardhjes ilire të shqiptarëve. Ndërsa për vazhdimësinë etnike dhe kulturore iliro-shqiptare ai ishte i bindur se shumë forma të kulturës materiale dhe shpirtërore dhe ato të besimeve të banorëve të sotëm të Gadishullit Ballkanik, sidomos të pjesës perëndimore të tij, ku në rend të parë janë shqiptarët, tërheqin rrënjët e tyre nga thellësitë e parahistorisë duke qenë popuj autoktonë – vendorë.
Një kontribut të veçantë Truhelka dha edhe në fushën e letërsisë gojore, ku pos që mblodhi, sistemoi e përgatiti për botim disa prej këngëve shqipe, (një numër jashtëzakonisht të madh të tyre, në më shumë se një mijë faqe dorëshkrim i la të pabotuara), ai tregoi se njihte në thellësi problematikën e letërsisë gojore shqiptare, duke bërë komente, shkrime e studime të veçanta nga kjo fushë. Është interesant fakti se Truhelka nxjerr si përfundim në studimet e tij origjinën indoeuropiane të përrallave dhe këngëve shqiptare, në bazë të materialit që kishte mbledhur dhe studiuar. Ai ishte i entuziazmuar me letërsinë gojore shqiptare, duke shprehur një admirim të veçantë për të. Në mënyrë të posaçme e kanë tërhequr këngët epike për të cilat mendon se ato më së miri pasqyrojnë shpirtin dhe tiparet karakteristike të shqiptarëve, pra ai përmes kësaj letërsie gojore ka dashur të ndërtojë vazhdimësinë shpirtërore të popujve që jetuan në Gadishullin Ballkanik që nga lashtësia e deri me sot. Si mbledhës dhe botues të letërsisë gojore dhe përrallave shqiptare, ai zë një vend me rëndësi jo vetëm tek albanologët kroatë, por edhe ata botërorë, sepse është ndër të parët që provoi të shpjegojë rrënjët e saj të thella dhe rëndësinë e saj brenda kornizave indoeurpoiane të letërsisë gojore.
Interesimi i Qiro Truhelkës për albanologji nuk ishte i kufi zuar vetëm një fushën e folklorit, përkatësisht mbledhjes dhe botimit të tij, por ai u interesua në mënyrë të veçantë për gjuhën, të drejtën zakonore (kanunet shqiptare, përshkrime të disa normave nga këto kanune ruhen në dorëshkrim që janë para atyre të Sh. Gjeçovit), besimet, doket, ritet e ndryshme, thënë ndryshe, ai tregoi interesim për jetën, në kuptimin e mirëfi lltë të fjalës, e shqiptarëve, sepse ai te këto elemente vërente momente të lashtësisë së një vazhdimësie të pandërprerë shpirtërore dhe kulturore te popujt që jetuan dhe jetojnë në Gadishullin Ballkanik.

Kush është Qiro Truhelka?

Qiro Truhelka ka lindur në Osjek më 2 shkurt të vitit 1865 në një familje me traditë intelektuale. Në Osjek ai mbaroi shkollën fi llore dhe gjimnazin. Studimet për arkeologji dhe histori të artit i vazhdoi në Zagreb. Në vitin 1886 emërohet kustos i Muzeut të Sarajevës në Sarajevë. Ndërsa në vitin 1888 themelon “Zemaljski muzej u Bosni i Hercegovini” ku ai emërohet drejtues i tij. Në fi llim të punës së tij si arkeolog bën kërkime në kompleksin e Debeli Brdos jo larg Sarajevës. Gjatë kërkimeve arkeologjike në vitet 1888- 1897 përgjatë gjithë Bosnjës dhe Hercegovinës ka zbuluar lokalitete të shumta arkeologjike me vlera të jashtëzakonshme për atë pjesë të Ballkanit. Ndërsa kërkimet më të rëndësishme arkeologjike nën drejtimin e Truhelkës janë bërë në Donjo Dubini jo larg Savës, afër Bosansko Gradishës. Sintezën e zbulimeve të tija e boton në vitin 1904 së bashku me 104 ilustrime shumë cilësore. Studimet e tija më të rëndësishme nga fusha e arkeologjisë dhe disiplinat tjera ai i botoi në revistën prestigjioze që botohej kroatisht dhe gjermanisht njëkohësit, të cilën ai e drejtonte “Glasnik Zemaljskog Muzeja BiH.” Në vitin 1921 pushohet nga puna për shkak se kundërshtoi formimin e Mbretërisë serbo- kroato-sllovene, ndërsa në vitin 1922 pensionohet edhe pse ishte vetëm 57 vjeç. Duke pasur shpirt kërkuesi dhe studiuesi ai menjëherë pas pensionimit shkon për të punuar në Universitetin e Shkupit, sepse emri dhe fama e tij tashmë ishin ndërkombëtare. Në vitin 1931, Universiteti i Shkupit e falënderon për kontributin e dhënë dhe e pushon nga puna! I mërzitur nga gjithë këto të papritura ikën për të jetuar tek e motra Jagoda, edhe kjo një poete e njohur, kroate. Vdes në Zagreb, më 18 shtator të vitit 1942.

Disa nga veprat kryesore të dr. Qiro Truhelkës janë:

Starobosanski pismeni spomenici (1894), Starobosanski natpisi (1895), Slavonski banovci (1897), Osvrt na sredovjene kulturne spomenike Bosne (1900), Djevojaki grob (1901), Dravno i sudbeno ustrojstvo Bosne u doba prije Turaka (1901), Kraljevski grad Jajce (1904), Nai gradovi (1904), Arnautske prie (1905), Crtice iz srednjeg vijeka (1908), Dubrovake vijesti o godini 1463. (1910), Tursko-slavjenski spomenici dubrovake arhive (1911), Gazi Husrefbeg (1912), Kulturne prilike Bosne i Hercegovine u doba prehistoriko (1914), Historika podloga agrarnog pitanja u Bosni (1915), Das Testament des Gost Radin (1916), Stari turski agrarni zakonik za Bosnu (1917), Konavoski rat 1430. - 1433. (1917), Nekoliko misli o rjeenju bosanskog agrarnog pitanja (1918), Sojenica kao ishodite pontifikata (1930), Starokranska arheologija (1931), O porijeklu bosanskih Muslimana (1934), Studije o podrijetlu. Etnoloka razmatranja iz Bosne i Hercegovine (1941), Uspomene jednog pionira (1942), ndër të tjera Q. Truhelka ka botuar edhe në „Albaninë‰ e Faikë Konicës studimet e tija.

http://a8.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/267244_10150264212927210_182132672209_7396362_5086 928_n.jpg
Kopertina e një fletorje me dorëshkrime autografe të Truhelkës


http://a2.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc6/270087_10150264213027210_182132672209_7396363_4307 705_n.jpg
Kopertina e fjalorit gjermanishtshqip te Qiro Truhelkes botuar me 1995


http://a3.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/252126_10150264213107210_182132672209_7396364_5665 541_n.jpg
Doreshkrime autograf të Truhelkës me këngë shqiptare të pa botuara

http://a5.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/283890_10150264213202210_182132672209_7396365_5747 829_n.jpg

Doreshkrime autograf të Truhelkës me këngë shqiptare të pa botuara

[Zero Cool]

KËNGË SHQIPTARE (Botuar më 1913)


http://a3.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/s720x720/301593_10150300438517210_182132672209_7752984_3836 325_n.jpg


Fernand Hauzer, Francë

Ah, sikur e shtrenjta liri
Të dëbohej nga trualli ynë ndonjëherë
Ne, shqiptarët deri tek i fundmi njeri
Do të iknim nga Shqipëria e mjerë!

Popujt e Ballkanit po ngrihen me flamurë në dorë,
Po çohen në këmbë ata që ishin skllevër,
Tashti është radha jonë, o malësorë,
Të vëmë në jetë ëndrrën e vjetër.
Skënderbeu mundi dikur Mehmetin e Dytë,
Sulltanin që e mposhti Bizantin!
Si gjyshërit tanë që u shkreptinin sytë,
Turqit i detyruam të ndalin revanin.

Nëse sot u këputën zinxhirët otomanë,
Le të mos farkëtohen zinxhirë të tjerë!
Të mos lëmë të na shkelin armiqtë tanë,
Le të zgjedhim midis nesh prijës me vlerë.

Ah, sikur e shtrenjta liri,
Të dëbohej nga trualli ynë ndonjëherë,
Ne, shqiptarët deri tek i fundmi njeri
Do të iknim nga Shqipëria e mjerë!

Botuar më 1913

Përkthyer nga: Anton PAPLEKA

[Zero Cool]

Kujtime dhe nostalgji


Fotografja shqiptaro-angleze Lala Meredith-Vula do të prezantohet në ekspozitën ‘Beautiful Life: Memory and Nostalgia’ (Jetë e bukur: kujtime dhe nostalgji), e cila do të hapet sot (e premte) në galerinë Bracknell në South Hill Park Arts Centre në Londër.


http://www.gazetaexpress.com/repository/images/large/Box%202,%208%20shtator%2011_901138_thumb_large.jpg


Në këtë ekspozitë, kurator i së cilës është Dr. Ming Turner, do të prezantohen fotografi të fotografes Meredith-Vula të bëra në Kosovë, Shqipëri dhe Angli si dhe fotografi të artistëve të tjerë nga vende të ndryshme të botës.

Kjo ekspozitë eksploron idetë e udhëtimit, nostalgjisë, kujtesës dhe çështjet e identitetit, duke mbuluar tema të ndryshme të postkolonializmit, përfshirë diasporën, ndjenjën e përkatësisë dhe autenticitetit.

Ky projekt ekspozon vepra të bëra nga dhjetë artistë ndërkombëtarë, përfshirë David Alesworth (Pakistan/Britani e Madhe), Magda Biernat (SHBA/Poloni), Wen-Jen Deng (Tajvan), Paul Gent (Mbretëri e Bashkuar), Khaled Hafez (Egjipt), Huma Mulji (Pakistan), Anna Lucas (Mbretëri e Bashkuar), Lala Meredith-Vula (Mbretëri e Bashkuar), Chai-Wei Kung (Tajvan) dhe Josephine Turalba (Filipine).

[Zero Cool]

Shqiperia ne dokumentet e Venedikut


http://www.infoalbania.org/thumbnail.php?file=arkiva/scutari_405939996.jpg&size=article_medium



Statutet e qytetit te Shkodres ne Venezia, Biblioteca Museo Correr.

"Fryt paqeje". Keshtu e komentonte Giovanni Grevembroch imazhin e tregtareve shqiptare ne Venedik ne repertorin e tij te cmuar te jetes dhe zakoneve: Gli abiti de veneziani di quasi ogni età, qe behet edhe me i rendesishem meqe eshte pergatitur ne shtateqinden e vone, kur jeta ne Republiken e Shen Markut shkonte drejt perendimit. Tregtaret shqiptare, nenvizonte ai, si “nenshtetas se Shtepise se fuqishme otomane” kishin “hyrje dhe vendqendrim te siguruar ne Sinjori”. Gjithnje te pranishem ne qytete per shkak te tregtive te tyre, nuk ngurronin te ndaleshin me deshire ne Shen Mark “nen fytyren e fundit te Tempullit” perballe asaj pjese te mozaikut qe bente fjale per “ceremoni dhe veshje orientale”. Edhe prania e tyre ishte Fryt i kesaj peme, me rrenje shekullore, te politikes venedikase qe kish bere te bashkejetonin ne qytetin tregtar, ne qytetin udhekryq te trafiqeve, gjuheve, racave, zakone nga me te ndryshmet, duke siguruar nje bashkejetese paqesore te hebrenjve dhe armeneve, gjermaneve dhe grekeve, dalmateve dhe persianeve: nje bashkejetese e ilustruar edhe ne nje nga kapitelet e Lozhes perdhese te Pallatit dukal, ku “lexohen” akoma edhe sot lidhjet me latinet, tartaret, turqit, greket, egjiptianet, perset.


Ne emertimin e Grevembroch-ut historia tashme kishte sedimentuar dhe dekantuar armiqesite dhe urrejtjet per ate “Shtepi ottomane” qe njehere e njekohe kishte ridimensionuar ne menyre perfundimtare rolin e Venedikut ne Adriatik dhe Mesdhe. Ne figuren ne akuarel trajtja e shqiptareve eshte tipike turke: prej tre shekujsh Shqiperia e kishte humbur rolin e vjeter te “portes se Perendimit” duke u kthyer ne nje vend te Lindjes.


Por marredheniet mes venedikasve dhe shqiptareve dikur kishin qene te tjera: mes dyqindes dhe treqindes nje rrjet i dendur shkembimesh tregtare ishte vendosur me qendrat e bregdedit lindor te Adriatikut, ne vecanti me ata te zones se Durresit, nga ku eksportonin sidomos dru, drithera e kripe. Nje migrim i konsiderueshem shqiptaresh i ishte drejtuar Venedikut per te ushtruar zanate nga me te ndryshmet, duke u integruar ne ate mozaik njerezish dhe kulturash, qe karakterizoi ne shekuj kosmopolitizmin e Republikes, e duke i dhene jete nje komuniteti qe do te bashkohet ne nje shoqeri zyrtare ne 1442, fillimisht ne Shen Severo, ku ishte ngritur nje manastir kushtuar Shen Galos, i cili behet mbrojtesi i tyre i pare, e qe do te zhvendoset me pas ne kishen emnake te Shen Mauricios, mbrojtesit te dyte te tyre: dy shenjteve do t’u shtohet Zoja e Keshillit te mire ose “Zonja jone e Shkodres”.


Gjate katerqindes, depertimi i vazhdueshem turk ne gadishullin ballkanin forcon me kalimin e kohes, - megjitheqe interesat e dyshimta te te dyja paleve -, nje aleance te perbashket, qe, nga njera ane lidhet me qendresen njezetvjecare perballe sulmeve turke nga Gjergj Kastriot Skenderbeut; e nga ana tjeter, pas vdekjes se tij ne 1468, me mbrojtjen e veshtire e me fund te pafat te venedikasve te Shkodres ne dy betejat e famshme te 1474 dhe 1479.


Renia e Shkodres do te shenonte hejzen emblematike ne fatin e dy popujve: mbyllte per Shqiperine mundesine e bashkimit te historise se saj me ate te Lindjes dhe hapte per Venedikun nje perballje - perplasje me Lindjen. Ishte e pashmangshme qe ky moment i rendesishem i luftes kunder turqve, ishte i destinuar te zhvendosej ne horizontin mitik te qytetit lagunor: ne ate te tradites piktorike sidomos, ku prej dores se Paolo Veronese-s do te pasqyrohen ne Pallatin dukal shoqerite e perbashketa te shkodraneve dhe venedikasve; me pas ne ate tradite te sigurt historiografike, qe, nga Marin Barleti tek Francesco Sansovino e Andrea Morosini- sa per te cituar ndonje emer-, do t’i kushtoje hapesira te gjera luftes se perbashket te shqiptareve dhe venedikasve; dhe ne fund ne fushen e zakoneve. Ne fund te gjashteqindes, Giovanni Palazzi, teksa shkruan nje histori origjinale te Venedikut permes nje tufe me pesedhjete e dy letra bixhozi, mes shume letrave qe portretizojne dozhe dhe zonja te seres se larte venedikase, nenten e bastuneve do t’ua kushtoje Grave te Shkodres, burrat e te cilave kishin rene ne qendresen e qytetit. Duke i shoqeruar me emblemen e hermelinit dhe te turtulleshes, simbole respektivisht te pastertise se zakoneve dhe besnikerise morale.


Renia e Shkodres shenon edhe nje faze te emigrimit ne mase te shqiptareve ne Venedik, te cileve iu bene leshime pa hesap sepse “era iusta e conveniente cossa dar tal expedition a questi Scutarini venuti qui, che al conspecto del nostro Signor Dio et a presso tutto el mondo el Stato nostro non possi iustamente esser caluniato, e che loro povareti intendano per nui esserli facte quelle provision che sono rexonevole”.


Ne 1489, ne Shen Mauricio, ne kufijte e asaj fushe qe ne rastet solemne zbukurohej me aq madheshti sa shnderrohej ne kopesht kenaqesish dhe ne teater solemniteti, shqiptaret kishin nisur te ngrinin qendren e Scuola-s se tyre, fasada e se ciles ruan ende dhe sot relieve sugjestionuese: pervec tre shenjteve mbrojtes, pervec stemave te Antonio Loredan-it dhe Antonio da Lezze-s, dy mbrojtesit e Shkodres, dhe Luanit te Shen Markut, spikat ne pozicion qendror profili i shkembit te Shkodres, per sulmin e se ciles pergatiten Veziri i madh dhe Sulltani Muhamed II me kordhen ne pah.


Historia e Scuola-s rrefehej me vone ne nje regjister apo statut zyrtar, te quajtur Mariegola, qe per fat ruhet deri me sot ne Bibliotekes “Marciana” te Venecias, me ne paraporte nje figure te “Zonjes se Shkodres”. Per te zbukuruar ndertesen nga brenda, komuniteti shqiptar, pothuaj ne gare me grupe te kombesive te tjera, paguan ne vitet e para te peseqindes nje piktor me fame aso kohe, Vittore Carpaccio-n, per nje cikel me piktura me skena nga jeta e Maries: lindja, hyrja ne Tempull, martesa, lajmi, vizita Elisabetes, vdekja.


Aktive deri ne 1780, shoqeria shperndahet ne kete date dhe ndertesa kalon ne duart e korporates se pistori-ve (furrexhinj); orendite dhe pajisjet e brendshme do te humbasin dhe pikturat e Carpaccio-s do te perfshihen pjeserisht me pas ne diasporen e veprave te artit qe do te ndjeke renien e Republikes.


Scuola, dihet, ishte nje shoqeri bamirese, por jo vetem kaq: ajo luante rolin e nje banke ku hynte dilte pjesa me e madhe e komunitetit shqiptar ne Venedik: nga dokumentet e Mariegola-s mund te arrihet te rindertohen zanatet e anetareve te saj: qethes (zimatori) te lidhur me industrine e lulezuar te leshit ne Venedik; fabrikues sendukesh (cofaneri); cikerrimetare (marceri), kordeliere (cordelleri), guregdhendes (taiapiera), ndertues (sagomatori), muratore (mureri), berbere, furrexhinj (pistori), farketare (te shumta ne numer keto dy kategori), tregtare vajrash, lekuresh e pelicesh, kapelexhinj.


Persa u perket ketyre te fundit kujtojme qe ishte mjaft e gjalle tregtia e kapeleve qe tregtaret shqiptare shpinin ne vende te ndryshme te Gadishullit ballkanik. Pompeo Molmenti ve re me kete rast qe deri ne teteqinden, neper rrugicat venedikase, mund te hasje ne shume shqiptare qe perpiqeshin te shisnin kapelet e tyre me nam. Ky citon emrin e dyqanxhiut te fundit shqiptar ne kete sektor, nje fare Marko Pena dhe e vendos trafikun e trashegimtareve te tij ne nje shtepi ne rrethinat e Shen Xhakomos se Orios, ku ende edhe sot ekziston nje “rrugice e shqiptareve”.


Zanate te tjera qe regjistrojne nje prani te konsiderueshme shqiptare ishte ai i Zoterinjve te Nates (zanat nokturn megjithemend i veshtire), ai i korrierreve (po aq i zbuluar perballe rrezikut) dhe ai i marinareve, i lidhur ne vecanti me krizen e katerqindes se marines venedikase.


Sic del nga Arkivat e Selise se patriarkeve, te shumte ishin edhe shqiptaret qe i dorezoheshin jetes klerikale: te beje pjese ne klerin e thjeshte mund te ishte shpesh, edhe per ta, nje zgjidhje e rehatshme per t’i shpetuar nje jete te veshtire.


Nuk munguan, por ne numer te kufizuar, edhe mjeket dhe mesuesit.


Duhet kujtuar edhe nje sektor i vecante ku ata dalluan: arti i qelqpunimit. Ne fund te katerqindes, ne Murano, Nicolò di Biagio, qelqpunues shqiptar, shpinte me tej suksesin e furres “Alla Pigna”, drejtuar nga nje familje shqiptare qe nga dhjetevjecaret e pare te shekullit.




vijon

[Zero Cool]

vijimi


Keto ishin zanatet me te perhapura, qe deshmojne nje interes te hershem e te perbashket ne kuadrin e ekonomise se Venedikut, e qe edhe sot e kesaj dite Venecia i dokumenton konkretisht: jane plot shtate rrugicat e shqiptareve, ashtu si edhe nje degezim dhe nje shesh, po i shqiptareve, ne zona te ndryshme te qytetit. Mes toponimeve venedikase qe lidhen me komunitetet e huaja, ato qe kane te bejne me shqiptaret jane me te perhapurat.


Ne fund mbetet te kujtojme nje shtrese te gjere shoqerore (qe natyrisht perfshinte te gjitha komunitetet e huaja te pranishme ne Venedik) te te emargjinuarve: keqberes, protektore etj., mes te cileve duhet permenduar edhe figura e “trimave”, ish-ushtare mercenare (te famshme ishin kompanite e “stradioti”-eve te rekrutuara nga Venediku). Gjithnje e me te pangopur per fitime, u ofronin sherbimet e tyre me te pasurve dhe me te fuqishmeve, ose si truproja, ose ne ndreqjen e hesapeve, prandaj edhe ishin gjithnje te pershire ne grindje e shamata. Ne Venedik i quanin “bravi”, por edhe “buli”, “sbisai”, “sbricchi”. Shume prej tyre ishin shqiptare, por jo gjithnje emri i tyre perfundoi ne letrat e Keshillit te te Dhjeteve. Jo pak here ky identitet u shkri me traditen me te ndritur letrare. Fjala eshte per ate prodhimtari te gjere te letresise shumedialektore, dhe te letersise “alla bulesca” ne vecanti, qe u kthye ne deshmi e cmuar e shprehjes gjuhesore te pesqindes, pasqyre e nje bashkejetese piktoreske ne Venedik te shume gjuheve: nga greqishtja tek shqipja tek dialekti skuavon, nga dialektet e thella pavane, tek dialekti bergamask, ai belunez dhe friulan. Pikerisht ne tekse te tilla te rilindjes te llojit “alla bulesca” mund te lexojme me kenaqesi bemat e “quattro compagni strathioti de Albania, zuradi di andar per il mondo alla ventura”; apo ne Egloga de Ranco e Tuognio e Beltrame trimerite e famshme te “Ranco Malapase, desceso de la casa d’Albania”, qe pavaresisht nga prejardhja, ishte i detyruar te jetonte ndryshe nga sera e tij.


Mbetet per t’u kryer, duke ndjekur rruge te tjera nga ato qe dokumentojne migracionin ne pergjithesi, nje regjistrim i aktivitetit te shqiptareve te nje tjeter lloji: i humanisteve (pervec te shumecituarit Barleti), i artisteve (pervec piktoreve te njohur Marco Basaiti, Francesco Albani, Gjon e Geronimo), i botuesve (pervec Demetrio Franco-s), i intelektualeve (pervec Leonida Tomeo-s, profesor filozofie ne Padova). Arkivat e universitetit te Padoves, mund te japin, sic besohet, te dhena te kenaqshme mbi pranine e shqiptareve ne ambjentet e universiteteve venete.


Nje regjistrim i tille do te duhej shoqeruar edhe me hetime ne lemin e gjuhes, te cilat, duke ndjekur nje linje te parashenuar nga Carlo Tagliavini dhe nga Gian Battista Pellegrini, te individualizonin prejardhjen shqiptare te mbiemrave qe jane italianizuar (per shembull Dhimiter Frengu- Demetrio Franco).


Aktive ne Venedik ishin edhe fisniket shqiptare, te perzjere me se shumti ne aristokracine napoletane. Tregon, per shembull, Emanuele Cicogna, sesi shpirti i nje feste te mrekullueshme te organizuar ne 1548 ne fushen Shen Stefano me lojera, hedhje vezesh te mbushura me uje trendafili dhe musk ne dritaret ku qendronin zonjat e seres, ishte Antonio Castriotto, duke i Farranines “valoroso cavaliero nel giostrare, amico e capitano dell’imperatore Carlo V”. Dhe me tej, ne teteqinden, mes protagonisteve qe shquhen ne nje karnavale veneciane, te pikturuar nga Andrea Scotti, eshte fiksuar edhe nje shqiptar me nje kostum te shkelqyer tradicional plot salltanet.


Historia e peseqindes se Venedikut dhe Levantes, sic dihet, deri ne betejen profetike te Lepantos, zhvillohet drejt nje ridimensionimi ne rritje te pranise se Republikes ne tokat e Lindjes. Mberrihet keshtu ne fazat e fundit te emigracionit te shqiptareve ne token venedikase.


Ne gjashteqinden ripushtimi venedikas i disa vendeve strategjike, sic ishte kufiri shqiptar ne grykat e Kotorrit, do t’i jape jete te ashtuquajtures “Shqiperi venedikase”, qe Administrator Querini do ta perkufizoje si nje nga “più forti propugnacoli [del] Serenissimo dominio”. Me kete sundim “Shqiperia venedikase” do te ndaje fatin deri ne fund te saj, aq sa ne traktatin e Campoformios do te citohen Butrinti dhe toka te tjera shqiptare per t’iu dhene Frances.


Nese nga prania e lashte dhe e gjate e shqiptareve ne Venedik ende edhe sot mbijeton ndonje gjurme ne traditen gojore dhe kujtesen e te moshuarve, jane te shumta materialet qe lidhen me historine e dy popujve ne arkivat dhe bibliotekat e qytetit, qe presin te studiohen dhe te behen te njohura, nje etape e metejshme kjo e nje studimi qe ka njohur kerkimet e cmuara te Giuseppe Valentini-t, te perfshira ne Acta Albaniae Veneta.


Rruga ende e hapur drejt njohjes, pa dyshim mund te nxise nje interes te ri ne te gjithe komunitetin adriatik, ku historia shumeshekullore e Shqiperise, toke kufijsh, eshte perfshire gjithkahere.

[Zero Cool]

Justiniani I- një perandor bizantin, i lindur në Tauresium, Dardania, Iliri

Collier's new encyclopedi


Justiniani I. (Flavius ANICIUS JUSTINIANUS), një perandor bizantin, i lindur në Tauresium, Dardania, Iliri, ndoshta në 11 maj 483. Ai pasoi xhaxhanë e tij Justin I. Në vitin 527. Ai ishte martuar me Theodorën, një aktore dhe kurtizane e njohur, e cila mori titullin Augusta, dhe u kurorëzua në të njëjtën ditë me burrin e saj. Rreth të njëjtës kohë, Belisarius, u martua me Antoninan, një shoqe profesioni e Theodorës; dhe njollat në karakterin personal të Justinianit, duhet t'i atribuohen intrigave e xhelozive të shkaktuara nga këto dy gra. Ngjarjet politike të mbretërimit të tij mund të përmblidhen në luftërat e Belisariusit dhe eunukut Narses, të cilët arritën sukses të shkëlqyer mbi persët në Lindje, dhe vandalët e barbarët në Itali, dhe ndaj rebelimit të tmerrshëm që shpërtheu në Kostandinopojë në 532, i cili u shua me gjakun e 30.000 personave...
Lavdia e mbretërimit të tij është Kodi i njohur i Justinianit. Justiniani i I-rë ishte gjithashtu një ndërtues i madh dhe një inxhinier, dhe në të gjitha pjesët e perandorisë, zhvilloheshin vazhdimisht vepra të shërbimeve publike. Ai ishte i shquar për përmbajtjen, të mësuarin e gjerë dhe aplikimin e zellshëm të biznesit; por fanatizmi i tij fetar, dhe dobësia e tij në duart e Theodorës, njollosën të gjitha cilësitë e tij të mira. Ai vdiq në 14 nëntor 565.


JUSTINIAN (-tin'i-an) I. (FLAVIUS ANICIUS JUSTINIANUS), a Byzantine emperor; born in Tauresium, Dardania, Illyricum, probably May 11, 483. He succeeded his uncle Justin I. in 527. He had married Theodora, a well-known actress and courtesan, who was created Augusta, and crowned the same day as her husband. About the same time, Belisarius (q. v.), was married to Antonina, a professional companion of Theodora; and to the intrigues and jealousies stirred up by these two women are to be attributed the stains on Justinian's personal character. The political events of his reign may be summed up in the wars of Belisarius and the eunuch Narses, who obtained splendid successes over the Persians in the East, and the Vandals and Goths in Italy, and in the terrible sedition which broke out in Constantinople in 532, and was extinguished in the blood of 30,000 persons. In the latter case, Justinian I. would have fled from his capital, but for the courage and talents of Theodora. The glory of his reign is the famous Justinian Code iq.v.). Justinian I. was also a great builder and engineer, and works of publie utility were kept constantly in progress in all parts of the empire. He was remarkable for temperance, great learning and diligent application to business; but his religious bigotry, and his weakness in the hands of Theodora, marred all his good qualities. He died Nov. 14, 565.

Titulli: Collier's new encyclopedia : a loose-leaf and self-revising reference work ... with 515 illustrations and ninety-six maps (1921)
Volume: 5
Botues: New York : P. F. Collier


http://a3.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/s720x720/378519_324269080919919_151427651537397_1475659_179 7818597_n.jpg

[Zero Cool]

Claudius II, Marcus Aurelius Flavius, i mbiquajtur Gothicus, Perandor romak. Lindur në Iliri, 214 p. K. , u ngrit në fron pas vdekjes së Gallienus, në 268, dhe prej virtyteve të tij, po aq sa dhe fitoret e tij të shkëlqyera mbi Gotët, e tregoi veten të denjë për pozitën e vet madhështore. Vdiq në 270 p . K .


CLAUDIUS II., MARCUS AURELIUS FLAVIUS, surnamed Gothicus, Roman Emperor; born in Illyria, A. D. 214, was raised to the throne on the death of Gallienus, in 268, and by his virtues as well as his splendid victories over the Goths, proved himself worthy of his exalted station. He died in A. D. 270.


Titulli: Collier's new encyclopedia : a loose-leaf and self-revising reference work ... with 515 illustrations and ninety-six maps (1921)
Volume: 3
Botues: New York : P. F. Collier


http://a5.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc7/s320x320/392174_320601781286649_151427651537397_1461883_129 3243150_n.jpg

[Arb]

Të huajt për shqiptarët
Shkruar nga: Mit’hat Frashëri
Botuar më: 1937

Përgjithësisht besojmë se shqiptarët në vendin e tyre nuk merren me gjë
tjetër veçse me blegtori dhe se ata preferojnë jetën baritore, kundrejt
asaj që është plot me lodhje nga puna. Është e vërtet se malet e
Shqipërisë ushqejnë kope të panumërta delesh të vogla, që në Turqi quhen
kirirdjiks, me mish të shijshëm dhe me lesh shumë të butë. Mali i
Sharit në Veri të Shqipërisë dhe malet paralele me bregdetin, që
shtrihen nga Vlora deri në Prevezë, ishin vlera të mëdha, që përbënin
për Jugun, së bashku me ullishtet e vreshtat, burimet pasurore të
banorëve. Themi përbënin, sepse numri i dhenve që shqiptarët kanë humbur
gjatë Luftës Ballkanike të 1912-1913-s është vlerësuar më shumë se dy
milionë.

Por rritja e dhenve në vendet malore të Shqipërisë nuk e pengon
zhvillimin e bujqësisë në vendet e tjera: fusha e Korçës dhe e Starovës,
Lugina e Devollit, krahina e Gorës, fusha e Kalkandelenit, e mbi të
gjitha tokat që shtrihen nga Peja në Gjakovë, janë kultivuar me kujdes
të madh dhe përparimi i bujqësisë është me të vertetë i mahnitshëm. Të
gjithë ata që kanë udhëtuar nga Peja në Gjakovë janë mrekulluar nga
bukuria e fushave dhe e pemëtoreve, nga kanalet ujitëse, që shërbëjnë
për të vaditur e deri livadhet, ku të gjitha vijat e ujit janë të
ndërlidhura. Këta fshatarë janë shqiptarë autentikë dhe myslymanë pa
kurrfarë përzierje me gjak sllav. Dhe ndërsa toka fushore mes dy
qyteteve të mëdha të Veriu, Pejës dhe Gjakovës, si edhe pjesa tjetër e
Fushë Kosovës, jep drithëra dhe plot fruta, fusha e Kalkandelenit ,
Starovës, Korçës dhe e Devollit janë pemishte të vërteta, të admirueshme
për drithërat, perimet dhe frutat e tyre të mrekullueshme.
Artet dhe mjeshtëritë nuk janë edhe aq të lëna pas dore, siç mund të
mendohet. Qytetet e mëdha të Veriut, Prizreni e Gjakova, janë të
përmendura me të drejtë për punimin e hekurit, arit dhe të argjendit, ku
zejtarët dallohen me të vërtetë për punimet e tyre artistike të
filigramës dhe qëndisjes: atje prodhohen ato armë të bukura, ato thika e
shpata çeliku, ato qyta dhe doreza pushkësh e armësh të gdhendura e
plot relieve artistike. Në ato qytete janë të përmendura gjithashtu
punimet e holla të qëndistarisë mbi lëkurë e kadife, ato punime të
bukura me të cilat shqiptarët zbukurojnë veshjet e tyre ose rripat e
gjerë prej lëkure që mbajnë armët e tyre.

Punimet e qëndistarisë bëhen kudo me shumë finesë, nga Janina në
Shkodër, dhe madje disa qytete si Tirana e Elbasani e Shkodra gëzojnë
një famë të madhe për elegancën dhe hollësinë e pëlhurave të mëndafshta.
Një shkrimtar francez i cili ka qenë padyshim edhe disi poet, ka shkruar këto radhë, në drejtim të shqiptarëve:

“Nëse feja në ato anë ka mundur të qëndrojë që nga krishterimi deri tek
muhamedanizmi, dhe nga katolicizmi tek skizma greke, është një gjë që
mbetet e pandryshuar tek ky popull. Është pasioni i pavarësisë dhe i
lavdisë. Është dallimi kryesor i karakterit, burimi i heroizmit. Në të
gjitha kohët Shqipëria ka qenë vendi klasik i heronjve: Homeri ka gjetur
Akilin, Greqia Aleksandrin e Madh, Papa Eugjeni i IV Skënderbeun.”

Por është gjithashtu një shkrimtar tjetër francez, më modern, që
shprehet në një mënyrë më pak poetike, por shumë më konkretë për
shqiptarët: “Ekziston në Gadishullin Ballkanik një popull i cili nuk ka
rrojtur kurrë nga vetja e vet e as për veten e vet, por roli i tij gjatë
shekujve ka qenë që ai që t’u japë pa ndërprerje kombeve fqinjë lëndë
njerëzore.

Shqipëria ka qenë rezervuari ku Grekët, Romakët, Bizantinët e
Turqit kanë marrë njeri pas tjetrit. Ndërkaq nën një formë
protoplazmike disi, dua të them në masë të paorganizuar, raca shqiptare
ka mbushur boshllëqet e hapura nga luftërat ose dekadenca në botën
lindore.

Nganjëherë në të kundërtën, ajo botë është ngritur,
personifikuar te një njeri i madh, dora e të cilit, pavarësisht se cili
ishte, Mehmet Ali, Ali Tepelena, Skënderbeu apo Pirroja, trondiste një
kënd tjetër të botës dhe shënoi mbi popujt vulën e gjënisë së vet. Jeta e
shqiptarëve gjatë atij shekulli, vepra e tyre në Egjipt, ku ata ishin
mbretër, në Greqi ku ata qenë punëtorët e vërtetë të pavarësisë, duhet
të na shpjegojë mirë epoka të historisë së lashtë. Edhe kur shqiptarët
hakmarrin Aleksandrin, Akilin etj., ekzagjerimi nuk është veçse në
formë, paradoksi përmban një të vërtetë.

Edhe një fjali para se të ndahem nga lexuesi im i dashur. Nuk është
aspak një apologji për shqiptarët, që kemi dashur të bëjmë në këto faqe.
Kemi dashur t’u japim atyre të drejtën. Nuk është lëvdata ditirambike
ajo që kemi synuar, por e vërteta.

Është shkruar shumë pak për shqiptarët dhe mund të shkruhet akoma më shumë për ta. Ata vetë kanë neglizhuar shumë për publicitetin dhe kanë bërë shumë gabim. Është mirë që të veprohet, por duhet gjithashtu që të bëjnë të njohur vetveten, sepse në qoftë se Bomarsheja këshillonte shpifjen, Max Nordan nga ana e tij ka dhënë mesazhe të çmuara për të folur shpesh për vehten e tij.

E mbaruam ekspozimin tonë të shkurtër me një fjalë që i vishet M.
Bernardit. Është bërë për përshkrimin që paraqitëm. Shqiptarët, kanë
jetuar shumë pak për vehten e tyre. Veprimtarinë e tyre, gjakun e tyre,
talentin e tyre e kanë përfituar fqinjët. Ata kanë flijuar esencën më të
mirë të tyre për të mirën e të tjerëve. Kështu ka ndodhur deri tani,
por është pikërisht një epokë e re që duan të fillojnë sot: të jetojnë
dhe të punojnë për vehten e tyre, për Shqipen e tyre.

[jadore]

A e dini se cilat janë 50 çuditë shqiptare

1. Shqipëria kufizohet me popullsi shqiptare

Me ndarjen e kufijve që u bënë në vitin 1913, në Konferencën e Ambasadorëve në Londër, Shqipëria mbeti i vetmi vend në botë që kufizohet me popullsinë e vet. Edhe pse ndarja e kufijve ishte një padrejtësi e madhe historike, bëri që të krijohej një çudi e prodhimit shqiptar. Minimalisht edhe pse është një e keqe e madhe, kjo na bën që të jemi me krahët e ngrohtë për sa i përket mbështetjes në kufij. E vetmja pjesë ku ne jemi në mënyrë të drejtpërdrejt në lidhje me një shtet fqinj është Italia, por ky është kufi detar.

2. Relievi shqiptar, me të gjithë komponentët e vetë gjeografikë

Edhe pse jemi 28000 km2, në relievin tonë ka det, ka lumë, ka mal, ka fushë, ka kodra, ka lugina. Shumë shtete të tjera të cilat mund të kenë një sipërfaqe shumë më të madhe se sipërfaqja e Shqipërisë, shumë nga komponentët e relievit i mungojnë. Mjafton të përmendin Zvicrën, e cila ka një territor malor, por nuk ka det. Po pa det është dhe Kosova, por dhe shumë shtete të tjera. Shqipëria jo vetëm që laget nga deti, por nga dy të tillë madje. Relievi shqiptar është një dhuratë natyrore e pakrahasueshme.

3. Të fitosh pavarësinë i fundit

Shqipëria është një nga vendet që ka luftuar më tepër Perandorinë e Gjysmëhënës, por ishte e fundit në vendet ballkanike që e fitoi Pavarësinë. Në fillim të viteve 1900 shumë vende ishin të lira dhe të pavarura nga Perandoria Osmane, e cila i kishte mbajtur me shekuj me radhë nën pushtimin e vet, duke vendosur administratën osmane në këto vende. Të tillë si Greqia Serbia apo dhe të tjera e fituan Pavarësinë duke mos luftuar aq sa vendi ynë. Ne e shpallëm Pavarësinë në kohën kur Perandoria Osmane ishte në agoninë e vet.

4. Vjetërsia e gjuhës shqipe

Gjuha shqipe dhe pse është një nga gjuhët më të vjetra në botë, dëshmia e parë e shkruar nuk i kalon 800 vjetët. Një nga gjërat që i bën shqiptarët të jenë krenarë dhe të vetëkënaqur është dhe gjuha. Sidomos gjuha e folur. Që në lashtësi kjo gjuhë ka qenë prezent përkrah gjuhëve të tjera të mëdha si greqishtja latinishtja etj. Por çudia qëndron në faktin se dëshmia e kësaj gjuhe nëpërmjet dokumenteve vjen jo më larg se afro 800 vjet më parë. Pra deri në këtë kohë kjo gjuhë ka qenë vetëm e folur.

5. Rrëzimi i komunizmit

Komunizmi në Shqipëri ka qenë në formën më të egër të vet, ndërkohë që ne ishim vendi i fundit i ish-bllokut të Lindjes që e rrëzuan atë. Enver Hoxha qëndroi plot 40 vjet në krye të vendit, duke instaluar një regjim tepër të egër. Shqiptarët regjimin e tij e vuajtën në përmasa të frikshme. Por e çudia qëndron në faktin se dhe pas vdekjes së diktatorit, komunizmi vazhdoi duke u bërë që të jetë i fundit në vendet e Lindjes që rrëzohet. Do të duhej pikërisht fillimi i viteve ’90, kur në Shqipëri ndodhën proceset transformuese, që të përfundonte edhe regjimi diktatorial.

6. Ndarja e pushtetit gjatë Luftës së Dytë Botërore

Gjatë Luftës së Dytë Botërore kur shtete të ndryshme forconin radhët për të luftuar nazifashizmin, në Shqipëri bëheshin llogari se si do të ndahej pushteti pas çlirimit midis forcave politike. Mjafton të përmendin disa konferenca të njëpasnjëshme siç ishte ajo e Mukjes, ajo e Pezës, ku vendosej se si do të ndahej pushteti. Vendi ynë ishte nën pushtim dhe me një rrezik real për t’u copëtuar. Vendet e tjera shtonin radhët e tyre kundër pushtuesve, ne kërkonin ndarjen e pushtetit. Kjo çudi e hidhur historike pas luftës u kthye një bumerang për gjithë shqiptarët.

7. Vendi më i varfër që qarkullon më tepër para në Ballkan

Jemi ndër vendet më të varfra të Evropës (vendin e fundit kemi disa vite që ia kemi lënë Moldavisë) dhe megjithatë zëmë vendin e parë në Ballkan për paranë që qarkullohet për banorë. Kjo sigurisht që është e dhënë e saktë e Bankës Botërore. Kjo nuk na bën të kemi ndonjë të mirë të madhe, pasi këto para janë informale dhe në shumicën e rasteve janë vënë në mënyrë të dyshimtë dhe jo korrekte, siç janë aktivitet e ndaluara, trafikimi i drogës, i mishit të bardhë dhe të tjera si këto. Kjo statistikë përbën një çudi të radhës së shqiptarëve.

8. Fetarët shqiptarë, “nga fryn era”

Shqipëria është vend unik për sa i përket historisë së fesë, kushdo pushtues që ka ardhur këtu e ka pasur të lehtë që të imponojë fenë e vetë, duke hasur fare pak në vështirësi. Që nga lashtësia deri më sot, vendi ynë ka ndryshuar disa herë besimin fetar. Nga paganizmi i hershëm, vjen pushtimi romak, pushtimi bizantin, ai serb, pushtimi turk deri me fitimin e Pavarësisë. Ndryshimi i feve në shumicën e rasteve ka ndodhur nga përfitime të momentit të popullsisë sonë, por nuk përjashtohen dhe rrugët e tjera të përhapjes së fesë si dhuna, arbitrariteti, abuzimi, etj.

9. Shqiptarët, të gjithë politikanë

Edhe pse nuk ka një shifër zyrtare lidhur me faktin se sa shqiptarë merren me politikë, është e sigurt që në Shqipëri shumica e popullsisë flet për politikë. Nëse në vendet e tjera homologe të Shqipërisë bëhen plane, projekte dhe punohet në mënyrë tepër cilësore, diskutimet në Shqipëri bëhen veçse për politikë. Ky sigurisht është një perceptim apriori, pasi nuk ka një studim apo anketim të posaçëm, por është e sigurt që këtë të dhënë nuk e hedh dot njeri poshtë, pasi është një fenomen që ndeshet për ditë në çdo familje shqiptare.

10. Të të vlerësojnë personalitetet të tjerët

Vendi ynë ka shumë figura të shquara në fusha të ndryshme. Ata më tepër janë vlerësuar nga të huajt se sa nga shqiptarët. Këtu mund të përmend një numër të madh të figurave shqiptare, që nga Gjergj Kastrioti, Nënë Tereza, Karl Gega e plot të tjerë, të cilët kanë arritur të kenë një famë botërore, duke e gjetur veten më të vlerësuar në arenë ndërkombëtare sesa në vendin e vetë. Kjo është çudi për vet faktin se ne jemi një vend i vogël dhe nuk kemi luksin të kemi shumë figura të shquara siç mund të ketë një vend të tjetër me një popullsi disa herë më të madhe se ne.

11. Shkollat greke në Shqipëri, “pa nxënës”

Numri i shqiptarëve që ndodhen në Greqi është më i madh se i minoritetit grek në Shqipëri, mirëpo në Shqipëri po hapen disa shkolla greke, ndërkohë në Greqi nuk ka asnjë të tillë. Një luftë e gjatë diplomatike është bërë midis shtetit grek dhe atij shqiptar për një shkollë në gjuhën greke në Himarë. Kjo luftë përfundoi me realizimin e dëshirës së palës greke. Ndërkohë në qytetet greke numri i shqiptarëve është me mijëra, një shkollë shqipe nuk gjen dritë në vendin helen.

12. Dëshirë për shkollë apo shmangie nga puna

Në asnjë vend të botës nuk ka një kërkesë aq të madhe për shkollë sa në Shqipëri, ndërkohë për sa i përket punësimit ne jemi një vend me papunësi tepër të lartë. Kur mbarojnë shkollën e mesme shqiptarët në këto vitet e fundit i dëgjon se do të vazhdojnë shkollën e lartë dhe masterat pa pyetur fare se me çfarë rezultatesh e kanë përfunduar gjimnazin. Kjo është sigurisht një çudi shqiptare, pasi në çdo vend tjetër njerëzit pas gjimnazit në varësi të rezultateve kërkojnë shkollë ose punë. Madje më tepër shkojnë në punë sesa vazhdojnë arsimin e lartë.

13. Burri dhe gruaja, me të drejta të ndryshme

Ky është sigurisht një problem që ka ecur në vijimësi me shoqërinë njerëzore që nga lashtësia deri në ditët e sotme. Por në Shqipëri hendeku midis burrit dhe gruas ka qenë disa herë më i madh se në vendet e tjera. Mjafton të përmendin një zakon të para disa viteve, ku ishte e ndaluar të ulej në një tavolinë burri dhe gruaja. Kjo sigurisht ka qenë një handikap shumë i madh, por në realitetin tonë ka qenë prezent. Në vitet e fundit janë bërë përpjekje për një barazi midis gruas dhe burrit, por që është tepër larg asaj që duhet të jetë.

14. Kabineti qeveritar shqiptar, më i madh se ai kinez

Shqipëria ka diçka më tepër se tre milionë banorë. Në kabinetin qeveritar të para disa viteve ka pasur 19 ministri, ndërkohë që shteti kinez, i cili ka afro 1.5 miliardë banorë, nuk i ka pasur kaq ministri. Ka qenë qeverisja socialiste e udhëhequr nga zoti Fatos Nano, e cila krijoi disa ministri krejt të çuditshme. Disa me portofol, të tjerë pa të. U krijua një situatë e çuditshme, pasi për të kënaqur ambiciet për karrierë të disa kolegëve të vetë, kryeministri i asaj kohe i bënte ministra.

15. Parti, më tepër se anëtarë

Në raport me popullsinë që kemi, jemi vendi i parë në botë për numrin e partive, plot 114 të tilla janë të regjistruara zyrtarisht. Numri 114 është një numër i cili konfirmohet nga regjistrimi i këtij viti, ndërkohë që të tjera mund të jenë shtuar. Kjo situatë ka të bëjë me çudinë që përmendëm më lart, që shqiptarët flasin më tepër për politikë. Po t’i referohesh standardeve që duhet të këtë një parti politike, në vendin tonë as që mund të flitet për to. Ka parti që i voton vetëm farefisi.

16. Popull mysliman, Heroi Kombëtar, i krishterë

Shqipëria në pjesën më të madhe të popullsisë është myslimane, ndërkohë Heroin e vetëm Kombëtar e ka katolik. Gjergj Kastrioti Skënderbeu, i cili u ndesh me turqit për plot 25 vjet, njihet në të gjithë botën dhe si një mbrojtës i flaktë i krishterimit, duke mos lejuar që ordhitë otomane të shkonin në drejtim të Perëndimit. Ai për hir të së vërtetës historike nuk qëndroi vetëm i krishterë, pasi u konvertua në mysliman gjatë kohës që shkoi nizam në Stamboll.

17. Vendi i varfër, me jetëgjatësinë më të madhe

Teksa shoqëritë e tjera vuajnë nga shëndeti i tepërm, qytetarët shqiptarë gëzojnë shëndet të mirë edhe pse jetojnë në një vend të varfër si Shqipëria. Jetëgjatësia e qytetarit shqiptar është 67 vjet për burrat dhe 74 vjet për gratë. Këto të dhëna të bëjnë të mendosh se, Shqipëria është vendi i çudirave. Kjo e dhënë bëhet dhe më e larmishme kur treguesi i moshës më të re i takon përsëri vendit tonë, duke u bërë kështu një nga vendet me moshën mesatare më të re në Evropë.

18. Populli më i armatosur, duke mos bërë asnjë luftë

Nga vitet 1945 deri në vitin 1990 kemi qenë shteti me popullsinë më të armatosur, ndërkohë që gjatë kësaj kohe nuk kemi zhvilluar as edhe një luftë të vetme. Enver Hoxha, Sekretari Parë i Partisë Komuniste Shqiptare, që nga viti 1941 deri në vitin 1985 në projektet e tij politike kishte armatimin e vendit, pasi sipas tij, vendet imperialiste do të sulmonin vendin tonë, sulm që nuk erdhi asnjëherë. Koha e zborit ushtarak kujtohet jo pa nostalgji nga brezi i dytë dhe i tretë në vendin tonë.

19. Gjakmarrja shqiptare, me përmasat e Mesjetës

Gjakmarrja është një çudi shqiptare. Në asnjë vend të botës ky fenomen obskurantist nuk aplikohet, me përjashtim të vendit tonë. Në zonat rurale, por jo vetëm të vendit, fenomeni i gjakmarrjes është me përmasa të frikshme. Kështu në një vend që ka Kushtetutë dhe ligje të sanksionuara është e patolerueshme që të ketë individë që bëjnë vetëgjyqësi. Për sa i përket vendit tonë ky fenomen absolutisht negativ e vendos vendin tonë në një kuadër me shumë vende të prapambetura. Gjakmarrja në Shqipëri procedon si teori kompensimi “më vrave, të vrava”.

20. Të humbasësh në zgjedhje dhe të mos njohësh humbjen

Jemi i vetmi vend në botë që kemi 16 vjet në demokraci dhe humbësi nuk njeh rezultatin e zgjedhjeve. Që nga vitit 1996 e më pas, thuajse çdo herë humbësi i zgjedhjeve i ka klasifikuar si të manipuluara. Ky është një fenomen vetëm shqiptar, pasi të gjithë vendet e tjera me demokraci nuk hasin në një problem të tillë, i cili duket se ka fituar kombësinë shqiptare.

21. Të shpallesh mbret se të mbushet mendja

Mbreti Ahmet Zogu u vetëshpall mbret i shqiptarëve pa pasur as origjinë dhe asnjë vendim të posaçëm për një post të tillë. Që jemi vend me çudira, këtë e vërteton një mori veprimesh dhe qëndrimesh që kanë ndodhur në historinë e Shqipërisë. E tillë është vetëshpallja Zogut mbret i shqiptarëve. Ky moment në historinë e vendit tonë është trajtuar gjatë dhe veprimi i Ahmet Zogut është cilësuar si i çuditshëm. Në historiografinë shqiptare figura e mbretit Ahmet Zogu është parë më konfiguracione.

22. Të jesh kohën më të madhe në luftë dhe të mos sulmosh asnjëherë

Një nga vendet që ka bërë më tepër luftëra, ndërkohë që nuk ka sulmuar asnjëherë një vend tjetër, është Shqipëria. Që në lashtësi deri në Luftën e Dytë Botërore, ne kemi qenë përherë në furinë e sulmeve të huaja. Por për çudi të së vërtetës historike, ne asnjëherë nuk kemi sulmuar asnjë vend të huaj, duke qëndruar gjithmonë në pozita paqësore kur nuk kishte luftë ose në pozita mbrojtjeje kur kishte të tillë. Sot në historiografi kjo është parë dhe se një pamundësi për të sulmuar nga pala shqiptare.

23. Izolimi nga bota, absurd shqiptar

Në vitet ’60 dhe ’70 vendet kërkonin që të vendosin marrëdhënie diplomatike me njëra-tjetrën, Shqipëria vetizolohej, duke u larguar nga bota. Politika e vendosur nga Enver Hoxha dhe bashkëpunëtorët e tij ishte për një mbyllje me botën e jashtme. Me përjashtim të disa vendeve, të cilat për shkak të regjimit të njëjtë me ne, me të tjerët, sidomos me perëndimorët u krijua një barrikadë tepër e madhe. Për të gjithë shqiptarët marrja e informacionit apo kulturës perëndimore ishte një utopi. Deri më sot as një vend të tjetër nuk ka krijuar një hendek kaq të madh me vendet e tjera sa vendi ynë.

24. Shpif se diçka do të mbetet, normë e kulturës shqiptare

Në periudhën post-komuniste në Shqipëri politikanët i kanë lejuar të drejtën vetes që të shajnë, të shpifin për këdo dhe për çfarëdo, dhe të mos mbajnë përgjegjësi. Kemi një kategori politikanësh, të cilët në mënyrë krejt të papërgjegjshme akuzojnë, shajnë dhe fyejnë ata që nuk janë në linjën e tyre. Kjo sigurisht që ndodh dhe në vende të tjera, por ajo që në vendet e tjera do të ishte e papranueshme është fakti se këtu nuk kanë marrë një herë të vetme mundimin që të vërtetojnë qoftë dhe një akuzë të vetme.

[jadore]

25. Emri Fronti Demokratik, në krye qëndronte Enver Hoxha

Ndërkohë që emrin vazhdonte ta mbante Fronti Demokratik Popullor, pushteti i Enver Hoxhës degradonte drejt një diktature të egër. Historia e Shqipërisë në periudhën e komunizmit ka njohur dhe një absurditet tjetër, i cili ka të bëjë me emërtimin e pushtetit të Enver Hoxhës. Diktatori komunist e quante Fronti Demokratik Popullor, ndërkohë që në vend ishte instaluar një regjim totalitar i egër, duke u cilësuar si më ashpri në tërë Evropën e asaj kohe. Pushteti i Enver Hoxhës për nga jetëgjatësia dhe ashpërsia cilësohet si një çudi që i kalon kufijtë e Shqipërisë.

26. E pavërteta bashkëjeton me të vërtetën

Pas viteve ’90 çdo shpifje apo thashetheme i serviret publikut nga politika si një fakt i vërtetë, duke e manipuluar. Mjafton të kujtosh të gjitha deklaratat e politikanëve në vendin tonë dhe është më se e mjaftueshme që ta vërtetosh këtë konstatim, i cili padyshim futet tek çuditë shqiptare. Janë thënë e çfarë nuk janë thënë dhe përsëri të gjithë kanë ngelur të habitur kur asnjë gjë prej atyre që janë thënë nuk janë vërtetuar. Po të shikosh një shoqëri perëndimore, ajo një fenomen të tillë e përbuz me të madhe, duke u treguar shqiptarëve që janë shumë larg qytetërimit evropian.

27. Kush është me ne, është i yni, në të kundërt e kemi kundërshtar

Politikanët shqiptarë në ditët e sotme i ndajnë njerëzit në dy grupe, ata që janë me ne, janë tanët, ndërsa ata që nuk janë me ne, janë të kundërshtarit. Shumë nga bashkëqytetarët tanë shikohen dhe si armiq edhe për faktin se nuk kanë bindjet e caktuara politike. Kjo sigurisht injektohet nga politikanët që i klasifikojnë njerëzit në të tyre dhe në të kundërshtarit, duke harruar që pjesa më e madhe janë jashtë politikës dhe nuk iu intereson fare nëse ekzistojnë këta lloj politikanësh.

28. Për shqiptarët, më e vlefshme besa se kontrata

Nëse një shqiptar dhe një huaj iu duhet të lidhin një marrëveshje biznesi, shqiptari e kundërshton kontratën (sipas Edith Durham), pasi e quan ofendim, duke i besuar më tepër besës së dhënë. Kjo për shoqërinë moderne duket një gjë absurde, por për fatin tonë të keq ka qenë realitet në shoqërinë shqiptare, e cila me këtë lloj mentaliteti ka qëndruar në vend. Në vendet evropiane kjo lloj marrëveshjeje përdoret dhe si barsoletë, duke u bërë kështu histori e mirënjohur. Kjo çudi ka qenë prezent vite më parë, pasi sot shqiptarët në këtë drejtim janë integruar në shoqërinë moderne duke qenë edhe biznesmenë të suksesshëm.

29. Nga një shtet laik, me 245 shoqata fetare

Kemi qenë për më tepër se 45 vjet si një vend laik nën regjimin komunist, ndërkohë që aktualisht në Shqipëri ekzistojnë as më pak dhe as më shumë, por 245 shoqata fetare. Me ardhjen në pushtet të Enver Hoxhës dhe komunistëve, në vitin 1945 u hoq në mënyrë graduale dhe e drejta për të besuar në zot. Kështu doli një ligj që ndalonte çdo lloj aktiviteti fetar dhe duhet të shembesh të gjithë objektet e kultit si kisha, xhamia, teqe, etj.

30. Të flasësh një gjuhë unike, në të gjithë rruzullin

Shqiptarët flasin një gjuhë, e cila nuk është e ngjashme me asnjë gjuhë tjetër në botë. Historia e gjuhës shqipe është shumë e vjetër për sa i përket kohës. Ajo cilësohet si një nga gjuhët më të vjetra në Evropë. Por e çuditshme është fakti se kjo gjuhë, pra gjuha shqipe, nuk ngjason me asnjë gjuhë tjetër në botë. Të gjitha gjuhët e tjera janë krejt të ndryshme nga shqipja. Të gjithë gjuhëtarët e vlerësojnë tepër gjuhën shqipe për këtë fakt tepër interesant. Gjuha shqipe ka një zanafillë që nga kohët më të hershme të shoqërisë njerëzore.

31. Prezumimi i pafajësisë vetëm në vendin tonë nuk ka gjetur vend

Shqipëria është ndoshta i vetmi vend në botë, ku nuk merret fare parasysh prezumimi i pafajësisë. Ka apo nuk ka një vendim gjykate, për këtë nuk do t’ia dijë njeri, kjo sidomos për sa u përket njerëzve publikë dhe politikanëve në veçanti. Nëse në çdo vend të botës quhesh fajtor për një faj vetëm në rastin kur autoritet e drejtësisë së atij vendi të kanë shpallur fajtor, ndërkohë që këtu vetëm në rastin kur e ke kundërshtar ai të akuzon, madje jep dhe definicione për akuzën e tij, duke të treguar burgun.

32. Nga jugu në veri, Shqipëria me vijë bregdetare

Vendi ynë përcaktohet si një nga vendet më malorë në të gjithë Evropën, por për çudi ajo ka një vijë bregdetare e cila shtrihet nga jugu deri në veri të vendit. Nuk gjen shembull tjetër në kontinentin plakë që një vend të ketë një pozitë gjeografike të tillë kaq të çuditshme, pse jo dhe për të pasur zili. Në vendin tonë kjo mrekulli e natyrës nuk është marrë në konsideratë, duke mos u shfrytëzuar këto resurse të paçmuara. Sot me shtrirjen që ka ku ndërthuren deti dhe mali, Shqipëria duhet të ishte një qendër turizmi për të gjithë rajonin.

33. Vendi më malor që merret me bujqësi

Në Shqipëri gjatë periudhës së komunizmit edhe pse ishim një vend kryesisht kodrinor malor, përsëri ne i shpenzonim energjitë tona drejt bujqësisë. Në të gjithë periudhën e komunizmit Shqipëria ishte e orientuar kryesisht nga bujqësia për sa i përket ekonomisë. Kjo për çudinë e të gjithëve pasi ne më tepër duhet të merreshim me blegtori apo dhe me industri të rëndë apo të lehtë. Në komunizëm doli si devizë dhe një thënie e udhëheqësit komunist Enver Hoxha, i cili deklaroi në mënyrë pompoze “t’u qepemi maleve e kodrave dhe t’i bëjmë pjellore”.

34. Shqiponja në flamurin shqiptar, me dy kokë

Në flamurin e Shqipërisë, i cili e ka zanafillën e vet në kohën e Skënderbeut, ekziston një shqiponjë e cila është me dy kokë. Arsyetimet historike me këtë fenomen janë të ndryshme. Një variant thotë se këto dy koka përfaqësojnë gjithë përfshirjen e vendit nga Jugu në Veri. Varianti i dytë pretendon se ushtarët e Skënderbeut luftonin aq shumë sa shikonin dhe para dhe mbrapa. Ndërkohë që varianti i tretë thotë se, një kokë shikon Pirron e Epirit dhe koka tjetër shikon Aleksandrin e Madh.

35. Kanuni 500-vjeçar “krenaria” e Shqipërisë

Kanun pa dyshim që kanë pasur edhe vende të tjera gjatë historisë së ekzistencës së tyre, por ashtu siç zbatohet në vendin tonë vështirë se gjen. Me përjashtim të periudhës së komunizmit kur kanuni pati një hapësirë më të vogël për sa i përket gjakmarrjes, pas viteve ’90 kjo është bërë një normë e zakonshme. Shumë vrasje dhe konflikte që ndodhin këtu zgjidhen me vetëgjyqësi. Kjo çudi e dhimbshme shqiptare është një nga arsyet që vendin tonë e mban larg nga strukturat euroatlantike.

36. Rezervat ujore sa për 100 Shqipëri

Nëse në çezmat e familjeve shqiptare mungon uji apo vjen me mangësi, kjo ndodh sepse administrimi i tij është skandaloz. Po t’u referoheshin statistikave dhe fakteve, të rezulton se Shqipëria ka rezerva ujore sa për të mbajtur edhe një qind shtete të tjera me përmasat e saj. Sigurisht kjo është një dhuratë nga natyra, por që nuk është shfrytëzuar ashtu siç duhet. Sot thuajse asnjë qytet nuk furnizohet rregullisht me ujë. Duke pasur një reliev kryesisht kodrinor dhe malor, uji është i bollshëm aq sa herë-herë rrezikohet dhe përmbytja e zonave të caktuara.

37. Tri veta, një bunker gjatë komunizmit

Enver Hoxha e bëri vendin tonë të mbushur me beton. E them këtë pasi po t’i referohesh kohës u ndërtuan aq shumë bunkerë, sa sipas statistikave, na rezulton që për tre shqiptarë të kishte një bunker. Arsyeja e ndërtimit të këtyre bunkerëve ishte kryesisht të mbroheshim nga ndonjë sulm eventual nga jashtë. Në opinionin publik të periudhës së komunizmit ekzistonte një mentalitet se, Shqipëria nga momenti në moment mund të sulmohej nga vendet imperialiste që ishin kundërshtare të drejtpërdrejta të regjimit komunist të instaluar në Shqipëri.

38. Të mos lëvizësh dot brenda për brenda vendit

Nga viti 1945 deri në vitin 1990 ishte e sanksionuar dhe e ndaluar me ligj lëvizja nga fshati në drejtim të qytetit. Në asnjë vend të botës nuk është e ndaluar lëvizja e qytetarëve me vullnetin e tyre. Nga fundi i viteve ’40 deri në vitin 1990 ishin tepër të kufizuara, vetëm kur duhej një urdhër i posaçëm për të bërë një transferim me banim nga një zonë në një tjetër. Për të lëvizur nga fshati ishte thuajse e pamundur. Duke qenë se Shqipëria ishte një vend që bazohej tek forca punëtore, ishte e nevojshme që të kishte sa më tepër popullatë në fshat.

39. Organ gjyqësor që sulmon verbalisht

Vetëm në Shqipëri ndodh që organet gjyqësore e sulmojnë një të akuzuar përmes mediave, duke krijuar opinion të keq për të dhe duke helmuar opinionin publik në influencimin e gjykatës. Me rregullat demokratike, në çdo vend të botës nëse për një individ të shoqërisë ka një akuzë për shkelje të ligjit, përgjithësish veprohet sipas hallkave që ka gjyqësori. Në vendin tonë kjo ndodh rrallë, ku mund të akuzohesh verbalisht duke mos ndjekur një rrugë institucionale. Organet e zgjedhura për këtë punë shpesh herë dalin jashtë funksionit.

40. Me kapitullimin e Italisë në Shqipëri i cila kishte qenë një pushtuese e egër, ushtarët që ngelën peng nga italianët u bënë pjesë e njësiteve partizane të Shqipërisë kundër ushtarëve gjerman.

41. Në Shqipëri, vendi ku figurave ju këndohet këngë

Kur një figurë bëhet publike dhe ka një kontribut për shoqërinë, që të ngelet në histori atij patjetër duhet t’i këndohet një këngë. Kënga këndohet në nderim të tij. Shumë nga figurat historike të vendit tonë, për të mos të thënë që të gjithë, u është kënduar një këngë. Ky merret si një lloj nderimi dhe është e pamundur që pas çdo akti heroik apo patriotik të mos thuren dhe disa vargje, dhe më pas të kthehet në melodi. Që nga Skënderbeu, Ismail Qemali dhe deri dhe tek Enver Hoxha, në arkivat e muzikës shqiptare e kanë një këngë.

42. Shqipëria, atje ku vendi i varrit gjendet me vështirësi

Përpara se të vdesësh, në vendin tonë duhet të bësh mirë llogaritë për të gjetur dhe një vend varri. Këto kohët e fundit është bërë tepër problematike, sidomos tek qytetet e mëdha gjetja e një cope toke për të dërguar për në banesën e fundit ata që ikin nga kjo botë. Kjo mund të ndodhë vetëm në vendin tonë, pasi në as një vend tjetër një problem i tillë nuk haset.

43. Botimi i librit në Shqipëri, një procedurë e kollajtë

Pas viteve 1990 mjafton të kesh një shumë të hollash dhe nisesh për tek botuesi për të botuar një libër. Censurë nuk ka, kritikë, gjithashtu, për cilësi as që bëhet fjalë. Aq shumë libra janë botuar këto kohët e fundit, sa të duket se njerëzit këtu në Shqipëri merren vetëm me shkrime. Në çdo vend tjetër të zhvilluar kulturor, një libër që të shohë dritën e botimit duhet të kalojë në disa filtra, të cilat tregojnë nëse është i denjë ai libër apo jo.

44. Vdis të të duan, ndodh vetëm në Shqipëri

Ç’zakon të çuditshëm që kanë shqiptarët! Kur je gjallë, të turren sa mundin e s’të lënë gjë pa thënë (ose s’të zënë fare në gojë). Kur vdes, të bëjnë të madh dhe vënë kujën për ç’kanë humbur. Shumë njerëz të cilët kanë kontribute të vyera në shoqërinë tonë, sa janë gjallë ose lihen mënjanë ose dhe denigrohen. Ky fenomen ka ndodhur jo rrallë në vendin tonë, pasi vetëm duke e humbur një njeri, atëherë kujtohen për të.

45. Të shpikësh lajmin pa pasur fakte

Në Shqipëri jo pak gazetarë shpikin lajme. Pa pasur asnjë lloj argumenti apo fakti, shumë gazetarë diletantë marrin si të mirëqenë diçka të paqenë. Kjo ka ndodhur jo rrallë. Më tepër të goditur nga ky fenomen janë figurat publike, por edhe njerëzit e tjerë nuk kanë shpëtuar nga një metodë obskurantiste e të shkruarit.

46. Le të humbas, dorëheqjen nuk e jap

Në vendin tonë kultura politike është në atë stad sa, nëse një politikan humbet zgjedhjet nuk jep dorëheqjen, ndërkohë që në kulturën perëndimore, por dhe në gjithë vendet e tjera të botës, ky është një element fillestar i demokracisë. I gjen me vështirësi rastet kur një politikan pas humbjeve të largohet. Edhe në rast se është larguar, është larguar përkohësisht duke u bërë përsëri protagonist i jetës aktive politike.

47. Edhe pse i vdekur mund të votosh

Vetëm në Shqipëri mund të shikosh në listën e zgjedhësve emra të cilët mund të kenë vite që kanë vdekur, ndërkohë që dalin se kanë votuar. Në shumë palë zgjedhje tek ne ka pasur anomali, por këto anomali kanë arritur deri në kufijtë e absurdes. Mjafton të kujtojmë rastet kur njerëz të cilët nuk jetojnë më, janë prezent me emrin e tyre në listat e zgjedhjeve. Madje, çudia vazhdon kur rezulton që të jetë dhe votues për një kandidat apo subjekt politik.

48. Shqipëria dhe Greqia, vende mike që urrehen

Shqipëria dhe Greqia historikisht nuk kanë bërë asnjë luftë njëra me tjetrën, ndërkohë urrejtja që ekziston midis tyre është e atyre përmasave si të jenë në luftë të vazhdueshme. Po t’i referohesh historisë së dy vendeve, të rezulton se në asnjë rast të vetëm këto vende nuk kanë zhvilluar luftë ndërmjet njëra-tjetrës. Po të shikosh dhe raportet zyrtare, këto dy shtete janë munduar t’i mbulojnë kontradiktat e herëpashershme. Ndërkohë që nën zë të dy vendet kanë një urrejtje për njëra-tjetrën dhe pse jo në kufijtë ekstremë.

49. Numri i banorëve të fshatit, më i larti në Evropë

Shqipëria e cila ka një popullsi relativisht të vogël shquhet dhe për një fakt tjetër që përfshihet tek çuditë shqiptare. Pjesa më e madhe e popullsisë në vendin tonë jeton në zonat rurale. Duke qenë se ne vijmë nga një sistem totalitar, ku primare në atë kohë ishte bujqësia dhe blegtoria, shumica e forcave të punës ishin të përqendruara në fshat. Me ardhjen e demokracisë ky raport ka filluar të ndryshojë në favor të popullsisë që banon në qytet, por që ngelet shumë larg në krahasim me vendet e tjera evropiane.

50. Vetëm në Shqipëri (dhe në Afrikë) vidhen zgjedhjet rregullisht

Vetëm në Shqipëri (edhe në disa vende të Afrikës), vidhen zgjedhjet si pa gjë të keqe. Vetëm në Shqipëri një lider politik edhe pse humbet qëndron sërish në politikë. Dhe po vetëm në Shqipëri të gjithë shqiptarët “vdesin” pas politikës.

[rastesishT]

Historia e vërtetë e njerëzimit do të shkruhet vetëm kur shqiptarët do të marrin pjesë në të shkruarit të sajë.

Maximilian Lambertz, Albanien erzählt: ein Einblick in die albanische Literatur (Berlin 1956)

[rastesishT]

Çdo shtet ka mafi, mafia shqiptare ka shtet. (FBI duke diskutuar mbi mafinë shqiptare)

[Makresh]

Te huajt, krenohen me heroin ton kombtar :p

Tash serioz ; Ata mendojn, se ne nuk meritojm të lëvizim lirshëm sic lëvizin romët, rumunët e bugarët e rrotës s'ëmës !

Tash shifne vetën se në çfar derexhe jemi.

[e-uritura]

3. Të fitosh pavarësinë i fundit

Shqipëria është një nga vendet që ka luftuar më tepër Perandorinë e Gjysmëhënës, por ishte e fundit në vendet ballkanike që e fitoi Pavarësinë. Në fillim të viteve 1900 shumë vende ishin të lira dhe të pavarura nga Perandoria Osmane, e cila i kishte mbajtur me shekuj me radhë nën pushtimin e vet, duke vendosur administratën osmane në këto vende. Të tillë si Greqia Serbia apo dhe të tjera e fituan Pavarësinë duke mos luftuar aq sa vendi ynë. Ne e shpallëm Pavarësinë në kohën kur Perandoria Osmane ishte në agoninë e vet.

-Nuk është cudi kjo aspak. Shqiptarët vlerësojnë, jepin, ndihmojnë dhe nderojnë të tjerët, përpara këdo të vetin!


4. Vjetërsia e gjuhës shqipe

Gjuha shqipe dhe pse është një nga gjuhët më të vjetra në botë, dëshmia e parë e shkruar nuk i kalon 800 vjetët. Një nga gjërat që i bën shqiptarët të jenë krenarë dhe të vetëkënaqur është dhe gjuha. Sidomos gjuha e folur. Që në lashtësi kjo gjuhë ka qenë prezent përkrah gjuhëve të tjera të mëdha si greqishtja latinishtja etj. Por çudia qëndron në faktin se dëshmia e kësaj gjuhe nëpërmjet dokumenteve vjen jo më larg se afro 800 vjet më parë. Pra deri në këtë kohë kjo gjuhë ka qenë vetëm e folur.


- Nuk do cuditesha aspak, sikur shqiptarët të kenë qenë populli i vetëm në Evrope, para lindjes të Krishtit. Rrota u rrotullua, dhe tani duan të na zhdukin!

8. Fetarët shqiptarë, “nga fryn era”

Shqipëria është vend unik për sa i përket historisë së fesë, kushdo pushtues që ka ardhur këtu e ka pasur të lehtë që të imponojë fenë e vetë, duke hasur fare pak në vështirësi. Që nga lashtësia deri më sot, vendi ynë ka ndryshuar disa herë besimin fetar. Nga paganizmi i hershëm, vjen pushtimi romak, pushtimi bizantin, ai serb, pushtimi turk deri me fitimin e Pavarësisë. Ndryshimi i feve në shumicën e rasteve ka ndodhur nga përfitime të momentit të popullsisë sonë, por nuk përjashtohen dhe rrugët e tjera të përhapjes së fesë si dhuna, arbitrariteti, abuzimi, etj.


-E kush i tha njëherë të njëjtat fjalë???

9. Shqiptarët, të gjithë politikanë

Edhe pse nuk ka një shifër zyrtare lidhur me faktin se sa shqiptarë merren me politikë, është e sigurt që në Shqipëri shumica e popullsisë flet për politikë. Nëse në vendet e tjera homologe të Shqipërisë bëhen plane, projekte dhe punohet në mënyrë tepër cilësore, diskutimet në Shqipëri bëhen veçse për politikë. Ky sigurisht është një perceptim apriori, pasi nuk ka një studim apo anketim të posaçëm, por është e sigurt që këtë të dhënë nuk e hedh dot njeri poshtë, pasi është një fenomen që ndeshet për ditë në çdo familje shqiptare.


-Gënjeshtrat, mashtrimet, tradhtitë, etj janë gjërat më të lehta që mund të bëhen.

10. Të të vlerësojnë personalitetet të tjerët

Vendi ynë ka shumë figura të shquara në fusha të ndryshme. Ata më tepër janë vlerësuar nga të huajt se sa nga shqiptarët. Këtu mund të përmend një numër të madh të figurave shqiptare, që nga Gjergj Kastrioti, Nënë Tereza, Karl Gega e plot të tjerë, të cilët kanë arritur të kenë një famë botërore, duke e gjetur veten më të vlerësuar në arenë ndërkombëtare sesa në vendin e vetë. Kjo është çudi për vet faktin se ne jemi një vend i vogël dhe nuk kemi luksin të kemi shumë figura të shquara siç mund të ketë një vend të tjetër me një popullsi disa herë më të madhe se ne.


-Nëse lexon emrat e përsonaliteteve të shquara në fusha të ndryshme, të gjithë mbajnë emër dhe mbiemër të krishterë. Një dëshmi më shumë, që myslimanët, asnjëherë në jetë nuk kan vyer gjë! Pikë.



14. Kabineti qeveritar shqiptar, më i madh se ai kinez

Shqipëria ka diçka më tepër se tre milionë banorë. Në kabinetin qeveritar të para disa viteve ka pasur 19 ministri, ndërkohë që shteti kinez, i cili ka afro 1.5 miliardë banorë, nuk i ka pasur kaq ministri. Ka qenë qeverisja socialiste e udhëhequr nga zoti Fatos Nano, e cila krijoi disa ministri krejt të çuditshme. Disa me portofol, të tjerë pa të. U krijua një situatë e çuditshme, pasi për të kënaqur ambiciet për karrierë të disa kolegëve të vetë, kryeministri i asaj kohe i bënte ministra.


-Po pra, paratë e vjedhura nga populli i gjorë, dhe të fituara me djersë, më falni drogë apo dredhina të jashtëligjshme tjera, duhen shpenzuar "me mencuri".


16. Popull mysliman, Heroi Kombëtar, i krishterë

Shqipëria në pjesën më të madhe të popullsisë është myslimane, ndërkohë Heroin e vetëm Kombëtar e ka katolik. Gjergj Kastrioti Skënderbeu, i cili u ndesh me turqit për plot 25 vjet, njihet në të gjithë botën dhe si një mbrojtës i flaktë i krishterimit, duke mos lejuar që ordhitë otomane të shkonin në drejtim të Perëndimit. Ai për hir të së vërtetës historike nuk qëndroi vetëm i krishterë, pasi u konvertua në mysliman gjatë kohës që shkoi nizam në Stamboll.

Gjergj Kastrioti asnjëherë nuk u konvertua në mysliman. Nuk do të kishte asnjëherë suksesin dhe famën botërore, po të ndodhte një gjë e tillë. Automatikisht, do i bllokohej truri.
Stop ndryshimit të historisë!










Është shumë më e lehtë të vjedhësh, se sa të punosh e të fitosh për jetesë.

Është shumë më e lehtë të jesh i pandershëm, sesa të jetosh me ndershmëri.

Është shumë më e lehtë të gënjesh se sa të përballesh me të vërtetën.


Shqiptarët, si duket, gjithmonë zgjodhen dhe vazhdojnë të zgjedhin rrugën më të lehtë.

Mendoj se është koha të fillojmë të martohemi me jahudi, të fusim pak gjak të tyre në shqiptarizëm!

[Makresh]

Mendoj se është koha të fillojmë të martohemi me jahudi, të fusim pak gjak të tyre në shqiptarizëm!


Të pëlqen ky jahoo-dhija ?


http://previous.presstv.ir/photo/20100826/shamseddin20100826075917340.jpg

[e-uritura]

Të pëlqen ky jahoo-dhija ?


http://previous.presstv.ir/photo/20100826/shamseddin20100826075917340.jpg


Fjala ishte për vajzat myslimano-shqiptare!

[Bajlozi i Zi]

Prej krejt popujve te huaj, neve shqiptarve, nderin ma te madh si komb na i kane ba shkijet.

Teper shumë na kane ba nder.

Na kane konsideruar e ende na konsiderojnë armiq.
Për kete, na duhet t'u jemi pergjithmone falenderues shkijve.

Mos ta kishim pasë na shqiptarët armiqësine shekullore me shkije, çfarë bythëlëpirësash jemi, moti ishim zhdukë si komb. (Pak me ba me na e lmu qafen dikush, na bythen ia lpijmë).

Por, dhuna e padrejtesia edhe të ligun e bëjnë të fortë.

[Makresh]

Fjala ishte për vajzat myslimano-shqiptare!

Kto myslimonat, s'martohen me jahudie e me shkije. :)))

Po ti si ti thuash vetës shqiptare e qe s'je myslimone, kallxo ! Ta sjell jahudijen sa ora n'dhom :biggrin:

[emine]

puntore:tongue:

[Hajra]

....te huaj, h

[emine]

qka thone shqipetaret per Shqiptaret,kjo a tragjedi,

[Denim]

Në jeten time kurrë nuk kam qenë i puthur prej aq shumë burrash sa nga refugjatet në Shqipëri. Edhe unë i dua shqiptarët po ashtu, për karakterin, stoicizmin dhe atdhetashurinë e tyre.

Gjenerali Wesley Clark

[Neferta]

Kliko (e mire e qendrueshme)
(http://www.dailymotion.com/video/xt3blh_besat-shqiptare-ne-nje-film-hebre-top-channel-albania-news-lajme_news)Per shum te kqija qe i kemi te mbathura- Nuk eshte krejt ashtu thot Aziz Nesin

[Zero Cool]

Xhorxh F. Wiliams: ''Shqiptarët''


Nuk vij të flas si mik i njerëzisë, por vij si mik dhe adhuronjës i racës shqiptare. Dashuroj Shqipërinë, dashuroj burrat e Shqipërisë siç dashuroj Amerikën, siç dashuroj burrat që i kanë dhënë lirinë Amerikës. Shqipëria do të jetë e lirë. Shqipëria i ka dhënë pesë imperatorë Romës dhe gjaku i shqiptarëve ka forcuar kombet e tjerë. E lashë Shqipërinë në vuajtje dhe të mbytur në gjak nga faji i Evropës, e cila tani po lan gjynahet e saj. Unë protestova kundër paudhësisë së Evropës kundrejt Shqipërisë, lashë vendin tim zyrtar dhe ju siguroj, që unë besoj, se ajo ditë që unë protestova për Shqipërinë, është dita më e lumtur e jetës sime… Tregtia e Amerikës duhet të jetë e lirë për kombin shqiptar, që është vëllai i kombit amerikan. Unë jam gati për çdo shërbim për lirinë dhe shpëtimin e Shqipërisë, edhe me jetën time." - Xhorxh Fred Uiliams (Në mitingun e organizuar për të mbrojtur të drejtat e kombit shqiptar, Boston, 7 Nëntor 1915).


http://gazetakritika.net//Forumi/media/1/20120905-george_f.JPG


SHQIPTARËT

Xhorxh F. Wiliams
(1852-1932)

I. TOKA DHE BANORËT

Shqipëri, lejomë të hedh sytë e mi
Mbi ty o nënë e rreptë burrash t'egër!
(Bajron)

"Bah! Shikoni këta barbarë!" - ka thirrur çdo tiran që ka shtyrë në fatkeqësi viktimën e vet, por më në fund e ka parë të pamundur ta bëjë skllav. Historia e dhimbëshme e Shqipërisë nuk i është treguar popullit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Kjo ka qenë zhdukur në vendin e Bajronit dhe të shteteve të mëdha, të cilët kanë vendosur të zhdukin nga faqja e dheut këtë popull heroik.
Në sallat e errëta të Dipllomacisë Europiane për shekuj me radhë ka qenë mbyllur dhe mundur fati i Shqipërisë. Edhe tani me lot në sy dhe mjaft e dobësuar nga robëria dhe padrejtësia e shekujve, po nxjerr duart thatanike për të kërkuar drejtësi dhe liri; por akoma më kot. Po shpërblimi i mëkateve është vdekja dhe kujdesi i drejtë i Perëndisë nxjerr përpara faktin që gjendja e keqe e sotshme e Europës rrjedh drejpërsëdrejti po nga ajo politikë që përdori për Shqipërinë.

Me gjithë se në mënyrë të përmbledhur, propozoj që ta them unë këtë ndodhi, të përshkruaj tokën, origjinën, gjuhën, zakonet dhe historinë e këtij populli, intrigat e Europës për ta mbajtur këtë popull skllav të Turqisë, mundimet dhe kërkesat e drejta të tij për liri dhe indipendencë, dhe më në fund se si Amerika mund të ndihmojë duke i prirë këtij kundrejt të drejtave të tij.

Toka e Shqiptarëve

Avlanon ishte një pjesë e vogël e kësaj toke, prej të cilës ata që shkelën Shqipërinë krijuan emrin Albania në të XI shekull. Emri i vërtetë i kësaj toke është Shqipëri dhe populli "shqiptar", që dmth "toka e bijt e shqipes". Shqipëria në mes të Malit të Zi dhe Austrisë nga veriu, të Serbisë nga Lindja dhe të Greqisë nga Jugu, shtrihet gjatë bregut italian ku qytete dhe limane prej Brindisi deri në Venetik duan të thonë se janë kryelartë me përparimin dhe lumturinë e tyre përpara anës së detit të shkretë të fqinjës së vet.

Si në Jug dhe në Veri të Shqipërisë ka limane të bukur dhe lumenj të mëdhenj e të mrekullueshëm. Buna, Drini dhe Liqeni i Shkodrës janë të pavozitshëm. Duhet që nëpërmjet tyre të zhvillohej një tregëti e madhe, e përgjithëshme; katër limane të tjerë gjatë bregut shqiptar janë pa mole dhe pa farë përmirësimi. Lumenjtë janë të mbushur dhe të pavozitshëm; pyje të mëdhenj po kalben në baltë dhe moçale; fusha të mëdhaja dhe pjellore shërbejnë vetëm si një kullotë e dobët për tufat e dhenve të një race shumë të dobët; i vetmi plug ësht ëparmënda e drunjtë e antikitetit romak. Minierat e punuara prej romakëve dhe venecianëve janë zhdukur nga pamja dhe s'dihet fare ku janë; përveç vija Egnatia një tregues i okupacionit romak, s'ka rrugë; fuqira ujrash të mëdhaja shkojnë kot; s'ka asnjë central elektrik, s'ka bankë, shumë pak të holla, asnjë zyrë postare të vendit veç atyre të huaja, shumë pak gazeta e libra, shumë rrallë një lloj makine edhe s'ka as qeveri të vendit.

Ministri i Punëve të Jashtëme të Italisë i quajtur San Guliano, bën një përshkrim se si mbriti nga bregu i detit në Shkodër, qyteti kryesor; hipur mbi një kalë nëpër fusha moçale, ferrishta e baltë, mbi një rrugë të verbër, ndërsa gjatë rrugës së tij kalonte i bukuri lumë pengues dhe i pavozitshëm, i cili me pak shpenzime, mund të bëhet që nëpër të të kalojë nga qyteti në det vaporë prej më shumë se tremijë tonësh. E pamundur! Në zemër të Europës të ndodhet një shkretëtirë si kjo; por ky është një fakt. Në të vërtetë kjo vjen nga që ky vend ka posibilitet më të madh se çdo shtet tjetër i Ballkanit që Europa e ka parë të arsyeshme për ta bërë këtë vend mizerabël dhe të shkretë. Ky vend ka pozitën gjeografike më të mirë në Europë, është çelësi i tregëtisë së Ballkanit dhe porta e kalimit për në Orient. Megjithkëtë sot nuk ka asnjë hekurudhë që të përshkojë Ballkanin nga Adriatiku që kjo të jetë një vijim i linjës austriake.
Ky princ Vidi dhe përfaqësuesit e gjashtë fuqive të mëdha bënë Durrësin kryeqytet të mbretërisë. Ata sot zunë një vend të keq, një katund të qelbur, por Durrësi nën emrin Epidamnus, siç quhej në kohët e vjetra. Ciceroni dymijë vjet përpara e përshkroi si një vend të bukur, të madh e të lulëzuar. Në atë kohë ishte një qendër e madhe tregëtare, por sot sikurse edhe fqinja e tij Tivari në Veri, qëndrojnë si monumente të mëkatës së shkatërimit turk. Në tokën e Epirit ku sot 600.000 frymë rrojnë mizërisht nën Pax Romana rronin 40.000.000 në lumturi. Do të shohim më vonë se jo natyra, por arti i zi e zbriti këtë vend nga lumturia e hershme në gjendjen e dhimbshme e të mjerueshme të sotme.

Shqipëria u qeth e u shkurtua në Traktatin e Berlinit e në akordin e Londrës, sa që askush nuk mund të dijë sot sipërfaqen dhe popullsinë e saj. Mund të jetë e madhe sa shtetet e Connecticut dhe Masachusetts, bashkë dhe popullsia mund të çmohet prej 500.000 në 1.500.000 por mesatarisht mund të jetë 750.000 banorë, p.sh. Shkodra ka 40.000 banorë, por me pak përjashtim ky vend përbëhet nga fshatrat.


Origjina e shqiptarëve

Në kohët prehistorike, para se poetët e Homerit të këndonin për Zotat e tyre dhe heronjtë e përrallave, përpara se të shkruhej gjuha greke, rronte një popull i quajtur Pellazg, Herodetus ju hedh Pellazgëve historinë e cila këto i përmend shumë më parë se sa civilizimin e grekëve, punimi i ashpër që mbulon anët e Parthenon në Athinë akoma quhet pellazgjik. Këta muret e mëdha që ne i quajmë Cyclopean, dhe për të cilat thotë profesor Pococke që qenë ndërtuar shumë më përpara se të ekzistonin grekët e Homerit.

Prej kësaj race të fortë prehistorike mbetën vetëm shqiptarët. Vetëm në kohë të vona u shkoqit se pellazgët qenë ilirianët e vjetër, e para degë indo-europiane, perandoria e të cilës shtrihej që nga Azia e Vogël deri në Adriatik dhe nga Veriu deri në Danub. Nga studimet e shkencëtarëve të rinj, si Prof. Max Miller dhe Prof. Pot, në gjuhën shqipe u stabilizua kjo origjinë. Këta ilirianë u shpërndanë edhe në Itali si Toskë (Tosc) rrojnë akoma në Shqipëri: në Itali rrojnë si toscs, Tuscans, Ëtruskans.

Është e kotë të kërkohet për Zotët e Greqisë në etimologjinë e gjuhës së saj; në gjuhën shqipe këta janë shumë të qartë dhe domethëniet e tyre shumë të drejta. P.sh. "Chaos" është hapësi (Kaopsi) - hapësirë; Erbus (son of Chaos - i biri i Chaos) - er-het-os - me ba t'errët uranos, I Vranos, zana e reve, vranët; Zeus, Zaa, Zee, Zoot - Zot, ra rrufe; Athena - E thëna, me thënë fjalën; Nemesis, nemes - nam, thirje e djallit; Muse, Mosois - Mësuesi; Aphroditë, Afërditë - afër ditës, (Agim).

Kur të jetë studiuar mirë gjuha shqipe dhe kur të jenë çvarrosë gojëdhënat e saj, atëherë shumë nga veprat e Homerit do të rishikohen dhe ca nga ato do të jetë nevoja edhe të korrigjohen. Herodotus nuk e dinte që emrat e heronjve të veprës së Homerit ishin fare qartë në gjuhën pellazgjike. E deri emri i vetë Homerit mund të gjurmohet në gjuhën shqipe. "I mirë" - që në formë "I miros", d.m.th. "Poezia e mirë".
Në gjuhën shqipe është Agamnos, Aigemendon, - ai që mendon, Ajax (Ajaks); si I-gheacehs-gjaks, gjakderdhës; Prijamos si Bir i-ams, bir i së amës e me kuptim ironik-Bir i Tokës, i vendit; Achilles (Akiles), i qiellës, një i zbritur nga qielli; Odysseus, I-oudhës, I udhës, udhëtari, ai që shëtit; Ithaka, I-Thakë-idhënak; Droilos, (Droilos), ai që druhet-frikacak.

Shumë të tjera mund t'i shtohen kësaj liste. Nuk është çudi nëse njerëzit që kanë studiuar gjuhën shqipe të thonë se ajo është gjuha origjinale e Homerit, dhe që grekët morën nga poetët pellazgjikë të shumtën e këngëve trimërie dhe heroike.

Sa dituri e madhe e pret arkeologun kur toka shqiptare do t'i hap thesarin e historisë pellazgjike!
Këta dhe shumë derivacione të tjera provojnë që shqiptarët sot janë mbi tokën e të parëve dhe flasin gjuhën e stërgjyshërve të tyre. Edhe përpara se se dega helene njihej në malet e Thesalisë. Shkodra, qyteti kryesor i Shqipërisë qe padyshim kryeqyteti i mbretërisë madhështore të Ilirisë; shqipja qe gjuha amtare e Aleksandrit të Madh që zaptoi botën dhe e Piros së Epirit, një nga gjeneralët më të mëdhenj që përmend historia, përballuesi i fundit të ushtrive zaptuese romake.

Një tragjedi përtej imagjinacionit të tragjedistit, është ajo që një racë e vjetër dhe e fortë erdhi në një gjendje kaq të keqe dhe mizore, gjë e cila shikohet si skandal i civilizimit euripian. Nuk është për çudi që otomanët nuk lejuan asnjë gërmim në tokën shqiptare, gjë që mund t'i sillte ndër mend këtij populli lulëzimin e parë.

vijon

[Zero Cool]

vijimi


Vendasit e Shqipërisë

Nuk janë turq sikurse e mendojnë; përpara kanë qenë të gjithë Kristianë, por gjatë shekujsh pjesa më e madhe është kthyer në besimin Mohamedan. Shumë prej malësorëve janë katolikë, kurse në Shqipërinë e Jugut pothuaj kisha greke është krejtësisht e pranueshme përveç Mohamedanëve. Gjuha shqipe është aq e dallueshme nga gjuhët e tjera të Europës sikurse është Keltizma (Keltic) ose Basque.
Ata nuk kanë literaturë veç librave të priftërinjve katolikë, as alfabet të stabilizuar nuk kanë akoma. Në shkollat e pakta turqit nuk kanë lejuar të mësohet gjuha e tyre. Nuk janë shumë ata që dinë të shkruajnë dhe të lexojnë.

Historia e Shqipërisë është një shënim i gjatë shkeljesh, plaçkitjesh e gjakderdhjesh. Këngët e tyre tregojnë-theksojnë vetëm luftra dhe trimërira. Të gjitha shkeljet e Europës mizore e kanë përzhitur këtë vend me zjarr e me shpatë.

Mbasi vdiq heroi, Gjergj Kastrioti, që mbajti larg nga Shqipëria 24 vjet ushtritë e Sulltanit duke i zhdukur nga faqja e dheut njëra mbas tjetrës. Otomanët mundën ta zaptojnë Shqipërinë dhe e mbajtën në një zgjedhë për mëse 450 vjet. Përveç popullit të fushave, të cilin e ka vrarë më shumë zgjedha e robërisë, përgjithësisht shqiptarët janë trima e luftëtarë të fortë. Malsori nuk del kurrë prej shtëpisë së tij i paarmatosur deri në dhëmbë; lufta ka qenë i vetmi besim i tyre; ata thonë "Aty ku asht shpata, asht besimi".

Djali rritet pa farë edukate ose disipline përveç përdorimit të armëve. Në ushtrinë turke ai mësoi si të vjedhë e të grabisë, në shtëpinë dhe vendin e tij zyrtarët dhe tagrambledhësit e pengonin në kursimet, punimet dhe në industritë. I rritur në një atmosferë violence dhe vjedhjeje, dhe uria shpeshherë e ka shtrënguar të sigurojë jetën e tij si të mundet, qoftë edhe prej armikut që i ka shkelur në vatër. Nuk duhet shikuar për çudi pse vjedhja që i bënin turqve quhej patriotizëm i lartë. Padyshim këta malësorë janë të egër dhe të pamëshirshëm në mësymje ose në mbrojtje. Që këta kanë dhe zakone të këqia s'ka nevojë për vërtetim, por janë rritur në një atmosferë pesimiste.


Një popull fisnik

Ky popull është shembull më i madh për të mbajturit e moralit dhe të meritave të trashëguara për fisnikërinë dhe për shekuj me radhë ka qenë nën kapacitetin e tij që megjithë influencën tirane dhe degraduese i mban prap kryet lart. Nuk i ka humbë shpresat e veta dhe gjithnjë thotë se jam shqiptar, qoftë edhe në mes të zjarrit e për këtë ky meriton të gradohet me një listë të gjatë virtytesh të pastra dhe shembullore. San Guiliano thotë se shqiptarët janë egoistë të radhës së parë. Sigurisht që ata janë një racë që shtrohen dhe kërusen nga frika. Trimëria e tyre nuk ka kufi; ata e përballojnë vdekjen dhe fatkeqësinë e tyre pa u trembur. Fjala e Besës për ta është shumë më e shtrenjtë se sa bëmat e mëdha të popujve të civilizuar. Hospitaliteti i tyre vijon deri sa mos t'u mbetet kurgjë. Virtytet e grave të tyre, janë tradicionale, dhe vdekja është dënimi i zakonshëm dhe i shpejtë në raste tradhëtie dhe imoraliteti. Sensiviteti në çnderime dhe fyerje është shumë më i madh se sa në gënjeshtra e shpifje, dhe kështu rastet mbarojnë me gjakmarrje; në asnjë vend tjetër të botës nuk është më e sigurtë gruaja nga ofendimet se sa në Shqipëri. Ai që vret një grua bie nga vlefta dhe e humb nderin dhe famën. Bajroni e nderon në këtë mënyrë besnikërinë e shqiptarëve nga eksperinca personale që pati pranë tyre;

Të rreptë bijt e Shqipes! Po vetitë
Nuk u mungojnë; veç të ishin më të arrira;
Armiku ua pa kurrizin ndonjëherë?
Kush e duron si ata mundimin e luftës?
Shkëmbinjt' e tyre s'janë më të patundur
Nga ata në çast rreziku dhe nevoje;
Ç'armiq për vdekje, por sa miq besnik!
Kur vendi a nderi i thërret të derdhin gjakun,
Si trima turren ku t'i çojë i pari i tyre.

Kaq tepër e admironte Bajroni këtë popull sa që Shelleys e thirri këtë me emrin përkëdhelës: "ALBI".

Malësori dallohet nga qytetari. Veshja përgjithësisht është si veshja kombëtare e Greqisë. Fustanella, një fustan i bardhë që mbrin deri te gjuri, çorape të bardha mbulojnë pulpat e këmbëve, këpucë me maja të kthyera dhe me tufa mbi to, rripi i mezit (silahu) i mbushur me armë, xhamadani me mëngë të lëshuara, mbrapa dhe qeleshe.

Ky popull jeton në formën patrike (partriarkale); plaku i shtëpisë nderohet dhe shquhet përmbi të tjerët dhe të gjithë e dëgjojnë. Vajzat nderojnë dhe dëgjojnë nënën. U mbarohet më parë çdo dëshirë prindërve dhe pastaj të tjerëve.

Te ky popull nderimi për moshën është një karakteristikë e veçantë; janë shumë zemërmirë për njëri tjetrin, ndihmojnë shoqi-shoqin në rast rreziku dhe nevoje, kanë respekt për eprorët e tyre dhe e mbajnë besën me drejtësi dhe ndërgjegje të pastër. Në mes të tyre flasin një gjuhë dekorative, përdorin terma të pastra dhe të prishurit e gojës shpërblehet pa vonesë dhe ndonjëherë shumë rëndë. As me shaka nuk përdoret gjuhë abuzive.

Hospitaliteti është në kulmin e tij në Shqipëri. Një atakim po t'i bëhet mikut në çdo mënyrë qoftë, është një çnderim i madh për të zotin e shtëpisë e për gjithë fisin e tij. Ai që grabit ose vjedh mikun, simbas zakonit të vendit dënohet shumë rëndë ose me vdekje ose nxirret jashtë fisit.
Burrat janë të gjatë, Gegët, në Veri janë më të gjatë se toskët në Jug; gjithashtu më të fortë e më të rreptë. Një shkrimtar e përshkruan lëvizjen e malësorëve të Veriut si dhitë e egra që ngjiten majave e shkëmbinjve më të mprehtë dhe zbresin pa pikë frike nga këto vende, që kur i sheh thua se asgjë e gjallë nuk mund të shpëtojë nga ato.

"BESA" është tradita më e shenjtë; kur njeri ka besën e një personi të mirë të njerit fis, çnderimi më i madh e pret fyesin e saj prej çdo personi të atij fisi. Besa e shqiptarit jo vetëm që mbahet dhe mbrohet me vullnetin më të mirë, por shqiptari po të jetë nevoja jep edhe jetën për të mbajtur besën. Një udhëtar nën fjalën e besës është nën mbrojtje të shenjtë.

Zakone - gjakmarrje

Gjakmarrja është një traditë e shqiptarëve, por e rregulluar mbas ca ligjeve dhe zakoneve të vendit që caktojnë kur, kush dhe si është e drejtë një gjakmarrje. Në këto raste as që përzihet qeveria edhe në qoftë se ndërhyn, do të ndjekë zakonin e vendit më tepër se ligjin. Kjo "lex talioni" rregull që i jep të drejtë që të shpaguhet një dëm reciprok ose si i thonë një sy për një sy, e kokë për kokë, jo vetëm që hyri nëpër ligje gjatë shekujve, por edhe nëpër besime. Konsiderohej se shpirti i të vrarit nuk ka qetësi deri sa të vritet gjaksori.

Në Shqipëri familjes ose trashëgimtarëve nuk u mbetet gjakmarrja vetëm për vrasje, por edhe për çështje nderi grash.

Gjaqet shpesh herë shtrihen deri në bajraqe, fise, dhe shpërblime gjaqesh shumë herë kanë kapërxyer katunde e krahina.

Ligjet turke në këtë vend nuk japin ndonjë farë drejtësie, i inkurajonin këto zakone mbasi këta shkaktonin përçarje, grindje dhe armiqësira të brendshme në mes të shqiptarëve, gjëra që i lehtësonin barrën e Turqisë për të imponuar më tepër tiraninë dhe robërinë.

Me ardhjen në fuqi të ligjti të "krimeve" ky zakon ndoshta do të zhduket me kohë sikurse në rastin e Malit të Zi.

Gratë shqiptare

Ndërsa, si edhe në shtetet e tjera të Ballkanit gruaja bën të gjitha punët si në fushë edhe në shtëpi, ajo shikohet me respekt dhe zë një pozitë më të lartë se gruaja e Orientit. Një grua mund të shëtitë prej një ane të Shqipërisë në tjetrën pa farë dyshimi, bile edhe një burrë që mund të ndodhet me të, nga shkaku i gruas është i sigurt. Nëqoftë se një vajzë e fejuar lë të fejuarin e vet, ajo e ngarkon familjen e saj me një gjak, të cilin e ka të drejtë i fejuari i saj. Përveç atyre të qytetit nusja nuk merr pjesë nga i ati i saj, përkundrazi dhëndri i paguan një shumë të hollash atit të vajzës; për gratë e veja paguhet gjysëm.

Në gratë shqiptare dashuria dhe bukuria nuk luajnë një rol me rëndësi; çka ia shton rëndësinë gruas pranë burrit, është të lindurit e fëmijëve; duke iu shtuar fëmijët i shtohet edhe pozita; nuk egzistojnë kërkund gra më të virtytshme se në Shqipëri.

Brez i fuqishëm

Gjaku i shqiptarëve është gjak burnie në (virile). Shqipëria i ka dhënë Turqisë gjeneralët dhe vezirët më të mirë. Vëllezërit e tyre në Itali, Toskanët, vunë themelet e vërtetë të madhështisë së Romës, pesë imperatorë të Romës qenë bij malsorësh ilirianë, në grykat dhe në malet e Aticas gjuha shqipe është në përdorim edhe sot; në luftën e Greqisë për lirinë e saj shqiptarët lanë emra fame; ata bashkohen me të tjerët, por në trazirë nuk bashkohen, d.m.th. nuk i përziejnë gjakun dhe zakonet e tyre. Të ruajturit e gjuhës dhe të zakoneve të veta në thembrën dhe tiraninë e shekujve tregon posibilitet dhe një racë të fortë e të pamundshme.

Do të shohim se si Europa e përdori këtë çelës të ballkanasve për të mbajtur mbyllur dyert e mëshirës e të dritës mbi një popull, i cili tani po lutet për një indipendencë e liri.

[Zero Cool]

Vendi ballkanik, Shqipëria, ka qindra e mijë bunkerë të erës komunistet të cilët janë jashtë përdorimit dhe tani po kalon një lulëzim të industrisë së turizmit. Një projekt i përbashkët shqiptaro-gjerman po i bashkon në një këto dy gjëra, duke i kthyer bunkerët në vend për të fjetur.
Në vendin bregdetar të Tales, që ndodhet 50 km nga Tirana, 10 studentë nga Shqipëria dhe 10 nga Gjermania po punojnë për këtë projekt. Ata po kthejnë bunkerët në bujtina, ku një bunker do të ketë hapësirë për tetë persona.
Turistët do të kenë mundësi të hedhin vështrimin përtej përmes të çarës, që në fakt ishte projektuar të shërbente për nxjerrjen e armëve. Ndoshta kjo do të bëjë që njerëzit të kursejnë ndonjë mendim për diktatorin që i ka ndërtuar dhe që e ktheu Shqipërinë në një nga vendet më të izoluara.
Ish vendi komunist gjatë drejtimit të Enver Hoxhës kishte rreth 750 mijë bunkerë të cilët u ndërtuan në vitet 1970 dhe 1980. Hoxha i trembej një pushtimi nga jashtë dhe ndërtojë struktura prej betoni ku njerëzit mund të strehoheshin në rast emergjence si edhe për të sulmuar armikun e mundshëm. Bunkerët reflektojnë paranojë të pakrahasueshme të diktatorit.
Iva Shtrepi kërkon të ndryshojë qëllimin e tyre i kthyer në bujtina. Teza e saj për diplomim në një universitet gjerman titullohet “Bunkerkunft”, një lojë me fjalën bunker dhe “unterkunft” që në gjermanisht do të thotë akomodim. Plani fillestar është për të ndryshuar një bunker të vetëm por kjo mund të ndryshojë shumë shpejt.

Të ndërtuar në peizazh

Markus Pretnar, profesor i Shtrepit për shkencat e aplikuara në Universitetin e Majnzit, i ka pëlqyer shumë kjo ide dhe po e kthen teorinë në praktikë. Studentet e seminareve të tij morën këtë temë, hartuan projektin dhe lidhën kontaktet e para në Shqipëri.
“Teza është kthyer në një plan kërkimor”, thotë Pretnar, profesor për dizajnim të brendshëm. Ai e sheh të tronditur Shqipërinë nga fluksi aktual i turistëve. “Ju mund t’i hidhni një shikim vetëm ndërtesave në bregdetin e Adriatikut, kjo ndodh edhe në Malin e Zi, për të kuptuar se është ndërtuar aq shumë në pak kohë”.
Nga projekti shqiptaro-gjerman së pari përfitojnë banorët e zonës. Bunkeri që studentët po transformojnë në një vend për të fjetur është vetëm një prototip dhe do të ketë parket druri, dyshekë, dush dhe aneks kuzhine.
Nëse kjo do të pëlqehet, atëherë edhe shumë bunkerë të tjerë mund të konvertohet për të akomoduar turistë. “Ata (bunkerët) ndodhet në të gjithë vendin”, shpjegon Pretnar, “në alpet shqiptare, në vende të fshehura, në qytete dhe fshatra”.
Zyrtarisht bunkerët i përkasin Ministrisë së Mbrojtjes, por individëve të cilëve u përket prona ku ndodhen u është garantuar përdorimi i tyre.
Ky grup që po punon për konvertimin e bunkerëve mendojnë ta shtrijnë projektin nëse plotësohen dy kushte. Ato janë: arritja t’i atribuohet universitetit të Majnzit dhe Tiranës për idenë e tyre origjinale dhe të gjithë bunkerët e kthyer në bujtina duhet të jenë nën menaxhim lokal. Ata gjithashtu parashikojnë që qëndrimi në “Bed & Bunker” të kushtojë më pak se 8 euro për person për një natë.

Kushte perfekte për turistët ‘udhëtarë’

Ekonomia e Shqipërisë nuk e mori veten menjëherë pas rrëzimit të regjimit komunist në vitet 1990 dhe popullsia vuajti shumë edhe si rezultati i Luftës së Kosovës në fund të viteve 1990. Së fundmi Ballkani është kthyer në një destinacion të pëlqyer turistik nga njerëz nga e gjitha bota, të cilët kërkojnë të zbulojnë rajonin si destinacion për të udhëtuar. Shqipëria është veçanërisht e kërkuar për udhëtarë të vetëm.
“Ne duam të shohim Tiranën dhe të shkojmë në male dhe bregdet”, thotë Artur Schock, një 26-vjeçar që punon si postier me biçikletë në Berlin. Ai po përgatit çantën e shpinës që brenda pak ditëve të niset për të udhëtuar nëpër Ballkan bashkë me dy miq të tij.
Ata do të jenë të ftuarit e parë të cilët do të akomodohen në bunkerin bujtinë. “Gati ndodhet në plazh”, shpjegon ai. Është e sigurt që është më mirë të flesh natën sesa të qëndrosh në çadër.

[Zero Cool]

http://sphotos-c.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc7/s720x720/485714_521216077891884_1241569736_n.jpg

Antonio Canova 1757-1822 Helen of Troy



Por, ka edhe më...
...qylafi, qeleshja apo plisi (si i thonë shqiptarët e Kosovës) nuk është tipar dallues vetëm i veshjes së meshkujve. Ai është mbajtur edhe nga femrat. Në rastin e kapelës frigase është evidente kjo gjë, por edhe qeleshja e mirëfilltë shfaqet në dy buste të Helenës së Trojës. Kësaj i bëjnë lidhje me lindjen e Helenës prej Zeusit të shndërruar në mjellmë dhe Ledës së bukur. Nga ky bashkim lindën katër binjakë: dy meshkuj e dy femra- Kastori dhe Polluksi (njihen edhe si Dioskurët) dhe Helena e Klitemnestra. Shenja e qeleshes ne kokën e dy binjakëve meshkuj dhe të Helenës është tipari i tyre hyjnor, prejardhja e tyre nga Zeusi - ky është shpjegimi i bërë zakonisht, duke qenë se binjakët lindën nga dy vezë. Qeleshja kësisoj është simboli i lëvozhgës së vezës, për të bërë të ditur prejardhjen e tyre të pazakontë e hyjnore.

Personalisht mendoj se ky shpjegim është disi i pjesshëm dhe duhet plotësuar pasi prejardhja e simbolit, pasi siç kemi parë qeleshja është veshje dalluese edhe për Odisenë edhe për Hefestin. Mendoj që ka lidhje me origjinën hyjnore të pellazgëve, mitin pellazgjik të krijimit të Universit etj, dhe nuk është i kufizuar vetëm te lindja e binjakëve. Por ajo që më bën përshtypje është edhe fakti që në faqen e brendshme të veprës së njohur “Illyrici Sacri” të Daniele Farlato, Iliria simbolizohet nga një femër e cila mban në kokë një Qylaf, me ‘thumbin’ klasik që ka edhe qylafi lab. Sidoqoftë, qeleshja shqiptare është një shenjë dalluese e trashëgimisë kulturore antike pellagjike që shqiptarët e kanë ruajtur më një besnikëri të habitshme.

Ndër të tjera ka edhe diçka që bën lidhjen Leda pellazgjike dhe Zeus me vazhdimësinë besnike të ndjekjes së traditës amtare pellazgjike. Bëhet fjalë për vulën sekrete të Skënderbeut e cila ka si simbol të gdhendur Ledën.

[Zero Cool]

Vula sekrete e Skënderbeut
Ilia S. Karanxha

Të flasësh për artin në kohën e Skënderbeut do të thotë të ndodhesh për ballë një argumenti të vështirë. Kjo për faktin e mirënjohur të ngjarjeve politike e më tej se gjurmët e drejtpërdrejta artistike të lidhura me atë periudhë për momentin janë vetëm grimca dokumentare. Megjithatë edhe pse ndodhemi në një situatë të tillë nuk mund të themi se tema e artit nuk mund të trajtohet fare dhe se ajo ka qenë e huaj për Skënderbeun siç është shprehur At Vinçenc Malaj.

Në këto kushte të disfavorshme tërheq vëmendjen gjurma e një objekti sa të vogël po aq edhe domethënës. Bëhet fjalë për vulën e vogël të Skënderbeut sigillum annulare ku ishte gdhendur legjenda e famshme e ‘dashurisë së Ledës me mjelmën’.

Një studim të veçantë nga pikpamja fizike mbi gjurmën e kësaj vulë ka bërë Tefik Gecaj dhe kalimthi është folur edhe në Historia e Shqipërisë(T. 2002, p.) pra fakti nuk është i pa njohur në shkencën albanologjike vetëm se ajo nuk është parë në kontekstin e kulturës rilindase evropiane apo asaj ballkanike. Nga përmasat që ka nxjerrë T. Gecaj rezulton se ajo kishte pasur formën e elipsit të ndarë nga rrathë shumëkëndësh. Rrethi që kufizon legjendën ka përmasat 9 mm horizontal, 11 mm vertikal dhe 28 mm perimetri. Shumëkëndëshi i jashtëm: 13 mm horizontal, 16 mm vertikal dhe perimetri 45 mm.

Legjenda e lindur në truallin e lashtë pellazgjik u transmetua për shekuj me radhë si nga veprat e autorëve antikë (Homeri: Odisea (II, 298-304), Euripidi: Ifixhenia (Helena 17-21, 214-257), Straborni: Gjeografia (10, 2.24), Apollodari: Biblioteka (I, 7.10, 3,10. 5-7) etj.) po ashtu edhe në aspektin ikonografik që reflektonte me variante të ndryshme në zbukurime vazosh, në skalitjet mbi rrasa varri por edhe në skulptura që u trashëgua nga antikiteti. Një skulpturë tepër e veçantë dhe shumë e bukur ndodhej edhe në koleksionin Albani (sot Muzeu Capitolino- Roma) e cila e paraqet Ledën në një pozicion të ulur me vështrimin e kthyer nga e majta ku me njërën dorë mban të ngritur lart një pelerinë dhe me tjetrën e ka të mbështetur tek mjellma që i qëndron e mbështetur tek gjunjët. Kritika e artit e shpije realizimin e këtij varianti tek shkolla antike e Timotheos që u realizuan më 360 para K. për tempullin Asklepios në Epidauros (Peloponez) e më pas pati mjaft kopje. Varianti i koleksionit Albani mbahet si një nga më të hershmit.

Sipas legjendës Leda, e bija e Testios mbretit të Etolisë, ishte gruaja e Tindareos mbretit të Spartës. Ajo u dashurua nga Zeusi pellazg i Dodonës që ju shfaq asaj si një mjellmë e bardhë afër ujërave të lumit Eurota. Mjelma u bashkua me Ledën e si frut i kësaj dashurie lindën binjakët qiellorë nga hapja e dy vezëve Kastori e Pelluksi dhe Helena e Trojës me Klitemnestrën. Mbi numrin e fëmijëve hyjnorë e tokësorë ( d.m.th. të vdekshëm) të Ledës ekzistojnë edhe variante të tjera nga autorët antikë.

Nga pikëpamja artistike është rasti të përmendim këtu edhe statujën madhështore që u zbulua në fillim të shekullit të XVI gjatë gërmimeve arkeologjike në Foro di Nerva (Romë).(Lancani, R., Storia degli scavi di Roma…. 1990) Ajo u gjend e coptuar koka nga trupi e përmendet për herë të parë më 1512 me emrin ‘Pirro ose Marte Kapitolino’. Në shek. e XVI u njoh më shumë si statuja e Pirros së Epirit ndërsa arkeologët e sotëm preferojnë më shumë ta quajnë e Marsit (pra Perëndia e Luftës). Ky është një problem më vete që mund të shikohet më vonë. Në këtë rast na intereson më shumë përshkrimi që i është bërë monumentit e në veçanti bazamentit të kësaj statuje më 1556 nga Ulisse Aldorandi në veprën e tij mbi sklupturat antike në Romë. Ai mes të tjerash shkruan: …. Poshtë Pirros është një Leda lakuriq, që del nga banja, dhe me dorën e majtë mban këmishën e saj, dhe me të djathtën një mollë. Nga një anë ka një Kupid (fëmijë ëngjëlolor I.K.)të bukur që përqafon një mjellmë. Që të dyja këto statuja janë bërë nga i njëjti mermer, e qëndrojnë mbi një bazament që e rrethon përqark…. Leda për shkak të bukurisë së saj u dashurua dhe u rrëmbye nga Zeusi në shëmbëlltyrën e Mjellmës, prej nga mbeti shtatzanë, lindi pastaj dy vezë, nga njëra lindi Kastori dhe Polluçi, nga tjetra Helena e Klitenestra që u martuan, e para me Menelaun, tjetra me Agamamnonin Mbretin e Greqisë”

Përsa i përket paraqitjeve ikonografike më të hershme në mesjetën italiane të kësaj legjende përmendet Guido delle Collone(1210-1287) ndërsa si pikënisje në rilindje konsiderohet realizimi në baso-reliev në një nga portat prej bronzi në katedralen e Shën Pietrit në Romë nga skulptori e arkitekti italian Antonio di Pietro Arverlino (ndryshe i njohur si ‘Filarete’) (1400-1469) të realizuar në vitet 1433-1445 në kohën e papatit të Eugjenios të IV . Pra Filarete ishte nismëtari që riktheu në rilindjen italiane mitin e Ledës.
Përsa i përket vlerës simbologjike që ju jepet subjekteve të paraqitura ka mendime të ndryshme. Pranohet më shumë ideja e Ledës si përfaqësuese e natyrës, pjesë e tokës mëmë dhe fertilitetit. Transmetuese e jetës së amëshuar dhe asaj tokësore. Si pikënisje e gjinisë humane. Ndërsa tek Mjellma hyjnore shikohet ajri dhe qielli. Fryma e zjarrtë e dashurisë nga bashkimi i të cilave krijohet amëshimi.

Mirëpo nga mbarë studiuesit e ndryshëm, të cilët e kanë blerë e na e kanë transmetuar gratis për një legjendë puro greke harrohet elementi më i rëndësishëm në interpretimin e saj: simbioza e popujve që banonin në Ballkan. Ata jetonin bashkërisht në kohë lufte e në kohë paqe. Urreheshin e dashuroheshin. Grindeshin e pajtoheshin në aleanca me njëri tjetrin. Etolët, spartanët, akejtë, kryeperëndia e epirotëve Zeusi i kudogjendur, gjeneruesi i jetës së amëshuar dhe asaj tokësore janë humusi që kanë krijuar aty popujt më të vjetër. Ata që trashëguan atë gadishull ku inatet, grindjet e miqësitë nuk janë reshtur kurrë.
Varianti që paraqitet nga gjurma e unazës të Skënderbeut, një shkëndijë rilindase në artin mesjetar shqiptar, mjaft i thjeshtëzuar dhe origjinal, duhet të ketë qenë gjithashtu një nga më të hershmet që ka qarkulluar nga mesi i shek. XV. Kuptohet akoma pak i njohur për derisa u zgjodh për një destinacion kaq të veçantë si imazh i një vule sekrete “sigillum secretum”. Nuk mund të themi se Skënderbeu u nxit për zgjedhjen e këtij motivi nga paraqitja ikonografike e Filarte-s mbasi ato paraqiten të stilizuara në aspekte krejt të ndryshme. Por ama janë realizuar gati në të njëjtën kohë. Vula sekrete e Skënderbeut dokumentohet për herë të parë në një dokumet të vitit 1450 pra realizimi i saj është para kësaj date dhe afrohet mjaft me përshkrimin ikonografik të legjendës që lexuam më sipër tek monumenti i Pirros të Epirit në Romë. Kështu fakti tek unaza e Skënderbeut na prezantohet si një shëmbëlltyrë me vlera historike, mitologjike po aq edhe artistike, edhe pse në miniaturë, tregon si më sipër se Skënderbeu jo vetëm që nuk qëndronte jashtë mentaliteteve të reja të kohës por është edhe një nismëtar i pavarur në këtë drejtim derisa rikthen në jetën e përditshme në dokumente kancelareske një imazh që lidhej me truallin pellazgjik të cilit ai i përkiste duke ja transmetuar faktin nëpërmjet imazhit princave evropianë.

Tani mund të shtrohet çështja për këtë argument në se ishte Skënderbeu në Krujë apo Fillarete në Romë që i ra ndërmend të parit të rimerrte e të pasqyronte në artin evropian legjendën e Ledës. Për Skënderbeun duhet të përjashtojmë mundësinë e zotërimit të saj si një plaçkë lufte apo si dhuratë mbasi në këtë rast mungonte kondita e karakterit të saj special e sekret. Nga ana tjetër mund të themi me siguri që as njëri nuk u influencua nga tjetri e secili eci në mënyrë të pavarur. Midis të dyve ka edhe një ndryshim mjaft të rëndësishëm. Ndërsa tek Skënderbeu legjenda, historia dhe arti kanë një funksion të dobishëm e të përditshëm tek Filarete legjenda rimerret kryesisht në funksionin artistik. I pari është pjesë e jeton me legjendën pellazgjike veçse duke qenë ajo një imazh sekret nuk ka funksione publike e propaganduese të karakterit popullor ndërsa i dyti, d.m.th. Fillarete, e huazon atë nga origjinat e lashta pellazgjike dhe e ve atë në funksion të publikut.

Pra këtu ka rëndësi jo destinacioni i njërit apo tjetrit prezantim ikonografik por mentaliteti i lidhur me legjendën. Fillarete ishte ideator dhe realizues i saj ndërsa Skënderbeu vetëm ideator. Realizimin duhet ta ketë bërë ndonjë gdhendës i shquar, ndoshta brenda Shqipërisë, për ne sot akoma i panjohur.
Në Itali realizimet e tjera ikonografike pas Filaretes janë shumë më të vonshme. Në fund të shek. XV e gjatë shekullit të XVI duket një eksplodim i këtij kulti. Me radhë mund të përmendim Francesco Colona(1433-1527) në një ksilografi në veprën Hypnerotomachia Poliphili( Ëndrra e Polifilit) Venedik 1499, Giorgione(1477-1510) pikturë “Leda dhe mjellma”(1505-1510)Muzeu Civil Padova; Baldasare Peruzzi(1481-1536) Leda dhe mjellma me Kastorin e Polluksin(1510-1511), pikturë murale në tavan. Vila Farnezina- Romë, Leonardo da Vinçit(1452-1519) Leda (dhe mjellma me Kastorin e Poluksin, Klemenstrën dhe Helenën) e realizuar rreth viteve 1510-151? e cila ka humbur. Trashëgohet një numër i madh kopjesh. Subjekti është trajtuar edhe nga Mikelanxho Buonarotit(1475-1564) mirëpo veprat origjinale edhe këtu kanë humbur. Ruhen disa dizenjo parapregatitore dhe kopje të pikturës që ju atribuohen artistëve të ndryshëm. Lista e këtyre artistëve është e gjatë por edhe studiuesit që janë marrë me këtë argument nuk janë të pakët. (Veçojmë: Reid, J.D., The Oxford guide to Classical Mythology .. Rossini, E., Il Bianco e dolce Cigno…, ; Calvesi, M. Leonardo La Pittura, etj).

Fatet e Shqipërisë pas vdekjes të Skënderbeut janë të njohura e nuk mund të pretendohej më që aty të rritej ndonjë piktor i madh që të rimerrte e të zhvillonte në art gjithë legjendat që jetonin në këtë truall. Ajo që mungoi në art reflektoi në letërsi në veprën Hymnet e Natyrës të Mikele Marulo Tarkanjotës e ndoshta edhe në poemën e pabotuar dhe të humbur të Marin Beçikemit (Barletit) Shtegtimi dhe vdekja e Jasonit të cilat u shkrojtën në Itali.

Skënderbeu nga ana e vet edhe pse njeri i luftës nuk ishte i izoluar apo indiferent kundrejt artit, mitologjisë dhe historisë. Me gjithë kushtet që jetonte Shqipëria, nga pikëpamja artistike ai qëndronte në pikënisjen e të njëjtës rrugë, që u zhvillua dhe lulëzoi në artin rilindas italian e atë evropian. (Në J. D. Reid: The Oxford guide.., janë rreshtuar 153 artistë të ndryshëm nga Evropa që kanë trajtuar këtë subjekt. ) Duke u rikthyer tek zanafillat e kësaj legjende të famshme pellazgjike , të ashtuquajtur greke, me Zeusin e Dodonës brenda saj ajo ishte po aq edhe shqiptare. E thënë me fjalë të varfra, pa zbukurimet klasike të antikitetit, ka qenë një martesë e shquar greko- shqiptare që u trashëgua me shumë fëmijë.

Firenze, 5.VI.2011

[Zero Cool]

Shqiptarët ishin themeluesit e kalorësisë së lehtë franceze, dhe me armë të gjata dhe me flamurkat në majat e tyre, e nisnin betejën, duke u sulur me vrull mes rreshtave të armikut dhe jepnin goditje duke krijuar pështjellim.
Branton

[halla e madhe]

Hiq me larg se javen e kaluar nje dr. i shkencave qe mirret me projektet e UNO_s ne Kosove ishte si pacient e nder te tjera ra biseda mbi aktualitetet e ngjarjeve te Kosoves kur pa pritmas me tha; "Kosova Tibeti i Ballkanit",me nervozoj pa mas, desha ti kundevihem ne mendime, po ai mi tha troq shkaqet dhe realitetin siq po funksionon pushteti ..me nje fjale i huaji me la pa asnje fjale, e mjerushme a?

[Oqeani]

Hallushe : A nuk po te shohin sytë a !
Me fal !

[halla e madhe]

Hallushe : A nuk po te shohin sytë a !
Me fal !

..mjerisht po shofin si shume bre! ;(

[Zero Cool]

SHQIPTARËT KANË NË DEJE GJAKUN FISNIK TË PELLAZGËVE HYJNORË; I DHANË SHUMË BURRA TË SHQUAR GREQISË ANTIKE, PERANDORISË BIZANTINE, TURQISË DHE GREQISË MODERNE

Nuk duhet harruar se në atë kohë (shënim: shek. XVII) nuk kishte një ide të saktë mbi vëllazërinë e popujve greko-romakë. Duket se nuk merrej parasysh se një shqiptar, një bir i racës së vjetër pellazge, ishte më e sigurt që të kishte në deje të tij gjakun fisnik të pellazgëve hyjnorë (ashtu si i quanin të lashtët) se sa kolonët e mbledhur nga vullneti arrogant i Trajanit, në botën e pamasë romake, e cila përfshinte shumë popuj – aziatikë, afrikanë, europianë, – të cilët nuk kishin gjë të përbashkët mes tyre, veç padronit. Por historia e “popullit madhështor” shqiptar, – lashtësitë e të cilit u rrëfyen nga libri me nivel i Hahn – i asaj “popullsie të hijshme” në të cilën është i vazhdueshëm tipi klasik grek, ishte asokohe e panjohur në brigjet e Dimbovitza-s, kështu që ishte e lehtë të gjykohej si i padenjë drejtimi i “fitimtarëve të botës” nga një bir i Shqipërisë, bashkatdhetarët e të cilit i dhanë shumë burra të shquar Greqisë antike, perandorisë bizantine, Turqisë dhe Greqisë Moderne.

Titulli: La Rivista europea [ed. by G.A. de Gubernatis]. Anno 1, vol.1-anno 7, 1871
Kapitulli: Gki albanesi in Rumania, Dora d’Istria
Redaktor: Giuseppe Angelo de Gubernatis (conte)
Botues: Firenze, Tipografia dell Assocazione, Via Valfonda 79



http://sphotos-a.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/308041_526143657399126_1557605688_n.jpg

[Zero Cool]

Prince Lichnowsky: Sot në Greqi, grupe të tëra janë shqiptare dhe i ashtuquajturi kostum kombëtar grek, është me origjinë shqiptare.



Titulli: The guilt of Germany for the war of German aggression: Prince Karl Lichnowsky's memorandum; being the story of his ambassadorship at London from 1912 to August, 1914, together with Foreign Minister von Jagow's reply
Autori: Karl Max Lichnowsky (Fürst von), Gottlieb von Jagow
Botues: G.P. Putnam, 1918



http://sphotos-h.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash3/39297_524844744195684_1774540701_n.jpg

[Zero Cool]

Shqiptarët që mund të quhen shiitë të Perandorisë së Lindjes, janë plot entuziazëm për atdheun e tyre dhe për të flasin vetëm në superlativ. Nuk ia ndajnë kurrë sytë maleve të Epirit, mbajnë mend mirë pavarësinë që e gëzonin.
Fransua P.

[Zero Cool]

Shqiptarët janë njerëz më të bukur në Perandorinë osmane.

Ami Boué

[Zero Cool]

Thjesht që të mos e harroni se si e mendojnë serbët.
Serbët dhe kroatët kanë pretenduar më kot origjinën ilire. Që këtu e ka njërën shtysë lufta që bëhet për prejardhjen ilire të shqiptarëve.
Reformatori kryesor i gjuhës serbe, babai i studimit të folklorit serb gjuhëtari me origjinë malazeze, Vuk Stefanović Karadžić thoshte:


http://sphotos-e.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc6/254958_547099728636852_30627954_n.jpg

[Zero Cool]

''Shqiptarët si racë dhe si ushtarë janë më të mirët në Europë”
M.E. Pittard


"Populli shqiptar së bashku me baskët, janë më të vjetërit në Europë”
N. Jorga



"Nga racat që sot jetojnë në Maqedoni, vetëm shqiptarët mund të thuhet se janë autoktonë"
Prof. Braisfold



''Janë mbinjeriu i Niçes, këta shqiptarë primitivë – diçka mes mbretërve dhe tigrave''.
Henry Noel Brailsford



''Thënia që përbën kodin e nderit te shqiptarët është: nuk ka ushtri që na nënshtron''.
Edith Durham (libri ''Brenga e Ballkanit'' - fq. 170)

[Zero Cool]

“Nos sumus Romani, qui fuimus ante Rudini”
(“Ne tani jemi Romakë, që më parë qemë Rudine”)
Ennio di Rudiae




Legjenda e zogut të hekurt mbi Bjeshkët e Namuna


Për t’u njohur më mirë me këto mistere, që të çojnë përtej mjegulles së historise së popullit tim, me një prejardhje të admirueshme gjenetike, po e filloj me këtë legjendë, të treguar aq bukur nga Gjok Llesh Olaj,45) Bajraktari i Bogës i biri i Tom Gjerit.46)
Që në femijrinë time isha kurioz per t'u njohur me legjendat dhe mitologjitë e popullit tim, por edhe me ato të popujve të tjerë të Ballkanit, te cilat i tregonte aq bukur nena ime e mrekullueshme, nga e cila mora leksionet e para te etnografise e te folklorit te pasur shqiptare, me te cilat u rrita. Tregimet e nënës për xhubletat e famëshme dhe veshjet e tjera të Malesisë së Madhe, Dukagjinit, Kosoves, por edhe për fustanellat e çitjanet e mrekullueshme te Shqiperisë së jugut e deri tek veshjet e krahines së Çamerise, për Rashet e Trashet e popujve sllav, malazez, maqedonise, bullgarise, rumunëve, boshnjakeve e tjere edhe sot e asaj dite me mbeten të pa shlyera nga kujtesa. Kurse me babain shkonim shpesh për gjueti në krahina të ndryeshme të Alpeve të Veriut, ku njëkohesisht eksploronim majat e maleve, kanionet dhe luginat e lumenjeve malorë, shpellat e ndryeshme si dhe ngjiteshim në majat më të larta të Thethit, Vermoshit, Bogës, Razmës,Valbonës, Razemës etj. Shpesh bënim edhe argëtime arkeologjike në kështjellat e qytezat e ndryeshme të vendit tonë. Në këto udhëtime përvetesoja leksione të tjera si; të gjeografisë, të historisë e të arkeologjisë. Ai ishte njeri universal dhe me një humor të jashtzakonshëm, por edhe tepër kurioz. Me një vemendje shumë të madhe ai dëgjonte tregimet e historianëve të shumtë të qytetit tim, si dhe të malesorëve të moshuar. Babai edhe i tregonte ato aq bukur sa të bënte që të rendje pas atyre shtigjeve ku zhvilloheshin ngjarjet e legjendave per kreshnikët Mujin e Halilin, Dorontinen, Trimat e Jutbines (Rud - bines), Gjeto Basho Mujin, Zanat e maleve, krojeve e cetave dhe te rudinave të Bjeshkëve të Namuna, Bjeshkëve të Sharrit etj.

Në këto tregime më pat bërë përshtypje tregimi i një malesorit në Boge, i cili tregonte për prejardhjen e fisit të Bogës dhe për shume fise të tjera për rreth Masivit të Bjeshkëve të Namuna dhe historinë e tyre. Të cilat që i vogël i sodisja plot ëndje e kërshëri nga luginat e Bogës, Thethit, Qafa e Pejes, Valbonës, Nikçit, Vermoshit etj. Edhe sot tregimi i tij më duket tepër interesant dhe i paharruar, ja kështu........... 47)


“ ......... Të parët tanë kanë ardhur në Bogë para se të krijohej Hana në qiell. Ato ishin dy vllazen me familjet e tyre, bijt e Zotit e të Qiellit e të Kryqit Grepç 48), që ishte dielli i tyre. Ato zbriten nga qielli me një zog te madh prej tunxhit, me kokën e një zane shumë të bukur, me krahë si të shqiponjës. 49) Pasi u përplasen nga qielli mbi bjeshkët e nalta, nga shkatërrimi i zogut të hekurt u formuan dy lugina të mëdha. Në këto vende ato gjetën vetëm disa dele, dhi e kafshe të tjera te egra, të cilat nuk kishin se ç’farë të hanin, por as njerëz. Ata që zbriten ishin dy vellezër, të cilet u moren vesh me njëri- tjetrin, ku u ndanë në dy drejtime për të gjetur pyje e kullota, kroje e burime me ujë të freskët e të pijshëm.

Duke u ndarë me njëri- tjetrin, ato i mallkuan këto bjeshkë të thata e tërë shkëmbinj gjigand që iu sollen atë fatkeqësi për të mos u kthyer më nga kishin ardhur. Që atëhere dy vëllezërit i mallkuan duke i quajtur; “Bjeshkë të Namuna”. Njëri vëlla zbriti dhe themeloi fshatin Bogë, kurse tjetri zbriti nga Sheu i Bardhë në Qafëtë Pejës drejtë një fushe të bukur e plot pyje shekullore, burime e kroje me ujra shumë të ftohtë, mes malesh të larta, i cili e quajti ‘’Fusha e Rudeve’’ (Fusha e Rud – Nices) 50), teritor në Rep. e Shqiperise, në afersi të liqenit akullnajor të Geshtares mbi Safkaçin e Vuthajve, në Guci të Plavës (sot në teritorin e Malit të Zi). Këtu ato filluan të jetonin në Shpellën e Kreshnikëve (disa i thonë Shpella e Gjergj Elez Alisë por edhe e Vukoçes), ndodhet nën Qafen e Majes së Lagojve, sipër vijave të Lulash Dashit 51), kurse stanet e verës i ndërtuan sipër në Bjeshken e Vukoçes dhe filluan mbarështimin e gjësë së gjallë ,në veçanti ata zbuten delen e egër, e që nga ajo kohë, delja e jonë u quajt Delja RUDË. 52)

Më tej ai thekson se të parët tanë ishin njerëz me flokë të verdha dhe me sytë bojqielli, si ne sot, të butë e të beses, burra shtatlartë e të pashëm, trima të çartun që nuk trembeshin prej askujt, që ju vinte dora për të bërë çdo pune të bukur e të mirë e që nga ajo kohë u perhapen në tërë Europen. Kjo vllazni për tu njohur në mes tyre se ishin të një gjakut Rudë, si burrat ashtu edhe gratë bënin në duart e tyre luleboje (tatuazhe) me Kryqin Grepç (svastike).Vegla e tyre muzikore ishte fyelli e lahuta me kokën e dhisë së bjeshkes në majë, që sot e kemi edhene, mbasi është një kafshë e shenjtë te cilen e zbutën Rudët. Që nga ajo kohe Bog’janët u vendosën në këto troje ku jetojnë edhe sot, ku tymin e parë 53) e nxorrën nga Shpella e Madhe e Bogës 54). Kjo shpellë është banuar gjatë në shekuj deri në ditët tona. Shpella sot është vendstrehim për tufat e bagëtive.


Legjenda e zogut të hekurt në Malin e Çikes

Mali i Çikes
08 Mars 1983
Pasi zbritëm nga Mali i Çikës mbi Llogara, në një kurrizore të mbuluar vende-vende me akull e dëborë arritëm në Qafen e Shëngjergjit – 1157 m. (tek Saranxha katrore e italianit) Mbasi bëmë një pushim të shkurtër, filluam të eksploronim Përroin e Kullunxhiut. Në krahun e majtë vizituam Shpellën e Koshtit (Kollundriut), ku zbuluam katër rrota të vogla guri me mbishkrime shumë të lashta, plot sëastika tepër interesante .(shif fotot) Vlen të theksohet se kur zbret në thellesi të përroit të Shkalles, në një pjesë shkëmbore janë fotografuar disa mbishkrime tepër interesante. (Shif foton). Pasi i sistemuam pllakat e shkruara, zbritem tek Burimi i Rrapit për të pirë ujë. Këtu takuam një bari që na tregoi Shpellen e Pirgut.

Pirgu ishte katrore dhe kishte lartësine 10 metra. Mbas një eksplorimi të imët të kësaj zone, iu drejtuam fshatit Terbaç duke ndjekur intinerarin Shtegu i Baltes, Bulica, Rrrezat e Ariut, Hunda Ilqe, Burimi i Lujtit (Burimi i Rrapit te rrezuar), Varri i Beqares, Hunde Bube, Përroj i Grabijes etj. Në lagjen Shëngjergj, në afërsi të shtepive të Bejo Shirokut, Cane Lazes dhe te Shaban Malajt takuam edhe nje grua të moshuar, të quajtur Sulltane, të cilën e pyetëm për të gjith ato që kishim parë në eksplorimet tona, si dhe për pllakat e gurit me mbishkrime të lashta. Haxhi e Bejo Shiroku me Çelo Abazin më rekomanduan që të bisedoja me plaken Sulltane, mbasi ato do të niseshin në Qendër të Tërbaçit. Ne qëndruam me me plaken e cila na rrëfei këtë legjendë interesante:

“........... Unë e njoh mirë këtë zonë, mbasi kam punuar shumë që kur isha nuse në këtë fshat. Prindërit e burrit dhe shumë të moshuar tregonin se sipër qafës së Shen Gjergjit janë shumë guva e shpella, ku banoret e fshatit janë fshehur nga romaku e turku, se të parët e tyre nuk ishin as kaurr e as muhamedanë. Të cilët kishin zbritur në këto vende me një zog të madh prej argjendi. Kur zogu u fut në mjegullën e dendur, ai u përplas me Malin e Çikes dhe u nda në dyshe, duke ngritur në qiell një flakë shumë të madhe dhe me një gjemim shurdhues.
Për shtatë muaj e tërë maja e Çikes shkëlqente nga një zjarr i pa dukshëm ku kundermohej era e barotit. I gjithë mali ishte mbushur me copa të vogla argjendi nga zogu me gjoks gruaje.
I cili e kishte grryer malin në dy drejtime, që nga ana e Palasës në Dhërmi, u formua Përroj i Ksirolakut, por edhe këndej nga ana e jonë u hap një përrua shumë i madh që u quajt edhe ky Prroj i Ksirolakut. Njerëzit që zbriten ishin shumë të fuqishëm dhe me flokë të verdhë. Ato filluan të merreshin me blektori, ku me teper rrisnin dhitë e mëdha. Të gjithë këto njerëz në gjokset e tyre mbanin një kryq si të gjermanëve, i cili shkëlqente si copat e zogut të thyer. Këto copa disa njerëz filluan t’i mblidhnin, por të gjithë u semurën. Që nga ajo ditë askush nuk doli më në Malin e Çikes për ti mbledhur ato.
Të parët tanë që erdhën këtu ishin të pashem dhe trupat e tyre i kishin të shkruar me luleboje (tatuazhe). Ato kërkonin të flisnin me perenditë që ishin lart në qiell dhe për t’i tregua se ishin të gjallë. Në tokë gdhendnin pirgje prej shkëmbi me forma të çuditshme dhe jetonin në Shpellën e Dhive. Ç’do mengjës i luteshin diellit sapo fillonte të linte mbi majat e maleve përtej Lumit të Vlorës. Për të ruajtur historite ë tyre ato filluan të shkruanin mbi pllaka të mëdha guri, dhe i vendosnin në malet e larta për ti kenduar perendite mesazhet e tyre.................. !

[Zero Cool]

http://sphotos-d.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc7/320999_577230505623774_1449077917_n.jpg



Skënderbejt e rremë të Shqipërisë

Bij të Skënderbeut
1937: “Me rastin e kremtimeve të 25-vjetorit të Pavarësisë në Tiranë kanë mbërritur pasardhës të Skënderbeut, Marchese di Auletta dhe Barone Fossaceca.”
2004: “Me rastin e 92 vjetorit të shpalljes së pavarësisë mbërriti në Tiranë për herë të parë pasardhësi i Skënderbeut Alessandro Castriota Scanderbeg D’Albania”
Nëse historia përsëritet, në disa raste bën vërtet mirë të mos përsëritet me kaq përpikëri. Të gjithë shqiptarët janë bij të Skënderbeut por herë pas here dalin disa që pretendojnë se janë “ata prej vërteti”. Edhe pse historia shqiptare është e ngopur me raste të pasardhësve të heroit kombëtar shqiptar, kjo nuk e ka penguar drejtorin e Muzeut Historik në vitin 2004 të paraqeste para shtypit edhe zotin Alessandro Castriota Scanderbeg d’Albania, një mjek në Lecce, burrë dashamirës që për një arsye a një tjetër është edhe ai i bindur që është pasardhës i Skënderbeut “d’Albania”.
Po aq sa ç’kanë qenë edhe nja tetë të tjerë para tij. Dukej se rrugën e kishte mbyllur Konica që më 1904 kur bën leckë një nga mëtuesit më të famshëm, Aladron, e mbi gjithë ata të tjerë që duan të dalin “princa” dhe “fron kërkues”.
Për kujtesë, e ribotojmë këtu.

Tre princa të rremë për Shqipërinë
Nga Faik KONICA, 1904

Ca kohë më parë, kënduam te fletorja e Parisit "L'Européen", një artikull të zotit Guillaume Apollinaire, nën titullin: Deux faux princes d'Albanie, do me thënë Dy princa të rremë të Shqipërisë.

Zoti Guillaume Apollinaire flet më parë për Aladron, dhe për kërkimet qesharake të tija, dhe dëfton se si Aladrua nuk mund të zbresë prej Skenderbeut, duke qenë se i fundit zbritës (pasardhës) i derës së Kastiotëve u vra në luftë të Pavies, më 1525.

Pastaj Zoti Guillaume Apollinaire na rrëfen, sipas një libri të shtypur më 1786 n'Amsterdam historinë e çuditshme të një të vetë thëni "Princ Kastioti" në fund të shekullit XVIII.

Një puntor vendikas i quajtur Anton Zamuvich kish fituar nje "faraon" , duke lozur me hile, një shumë të madhe, dhe për të shpëtuar nga thonjtë e autoritëve, iku nga Venediku dhe u hodh në Pastroviq të Shqipërisë veneciane. Djalin e tij, Stepanin e vuri në një manastir. Kallogjeri i ri nuk qëndoj shumë kohë i mbyllur , shpejt dolli andej dhe nisi një jetë gënjeshtrash të sjellura me aq mjeshtëri sa janë për çudi edhe sot.

I motuar vetëm 17 vjeç, Stepan Annibali i bëri malazezët ta njohin për kryetar dhe për patrik të tyre , duke thënë se ishte Pjetri i III, cari i Rusisë.

Gojë-mulli, i gatshëm dhe i flaktë në fjalë, deshi të provojë me ca "mrekulli " se ish i dërguar i Perendisë. "Të fshehta e kimisë", thotë baroni Kloots, historian i Stepan Annibalit- janë çudira në Mal të Zi. Prinic i ri u ngrit të predikojë duke mbajtur në dorë një trëndafil të zbadhur me tym squfuri. Zë të flasë me fjalë të flakta.

"Perendia më dërgoi t'ju shpie në luftë e t'i shuajmë anëtarët e se pabesës Katerinë. Hapni dritaret.Shpirti i shënjtë do të zbrezë mbi mua" .

Dhe më të vërtetë, era e freskët i jep ngjyrën e parë trendafilit dhe kombi i tërë bie në këmbë të bajlozit qiellor. Princi mbodhi edhe besnikët në flamuj të tij dhe u derdhet rusëve , duke vrarë malazezët që nuk i zinin besë. "

Pas kësaj pune, nuk kish më pengesë që ish i zoti ta mbante Stepan Aniballin. Baroni Kloots jep titujt që kish marrë "princi":

"Kastriot, Princ i Shqipërisë, Kapedan i Përgjithëhsmë i Malazezëve, Partik i Kishës Greke, Bari i vjetër, Manjat i Polonisë, Princ i Perandorisë së Shënjtë Romane, Dukë i Shën Sabës, Dukë i Hercegovinës, Fisnik Venedikas, I Madh i Spanjës i Rëngut të Parë, Kryelutës i Maltës, Kryemadh i Urdhërit të Shën Kostandinit etj dhe Pasardhës i njëmbëëdhjetë i Skenderbeut"

Vini re se disa nga këto tituj kundërshonin njëi tjetrin. Si mund kryelutësi i Maltës (katolik) të ishte edhe patrik ikishës greke ? Por janë njerëz për të gënjyer të tjerët dhe sado kundërshti të kenë në të thënat e tyre, aq më tepër verbohet bota.

"Princ Kastrioti" nis të udhëtojë nëpër Evropë, dhe kudo pritet me nder të madh. Mëson gjuhët e perendimit, shkruan libra, Historinë e Skenderbeut,Kuranin e Princësve etj.

Piqet me Volterin, me Rusonë e më të tjerë shkrimtarë të njohur. Piqet me Frederikun e Madh, me të birin e tij, princin e Prusisë, lidh një miqësi të ngushtë. Merr anën e Polonisë, çudit polakët, u shtie datën rusëve. Bën një dy trimëri, shton njëqint.

Guxon të rrefejë punë të pangjara fare.Tregon se "mundi 15.000 venedikas që kishin topa të mirë dhe ishin nën urdherine kontit të Wirzburgurt"

Kur Hollanda u rrëmbyue me perandorin,"princ Kastrioti" si "Patrik i Kishës Greke" u dha urdhër subjekteve shpirtrore të tij të mos marrin armët në shërbim të perandorit.

Nga na tjetër Hollanda i fali 20.000 shqiptarë për ndihmë, në qoftë se ky vend kishte nevojë. Dhe si u bë paqia, princi shkoi në Hollandë ti kërkojë qeverisë një milion për atë ndihmë.

Një nga titujt që kish marrë Kastrioti i rremë ishte Baba i Amerikës,se,thosh, Kongresi i kish dhënë fjalën ta bënte mbret. Përveç kësaj, kish shpresë të merrte edhe kurorën e Polonisë.

"Princi Kastriot" fliste kështu për shqiptarët:

"Bashëkatdhetaret e mij janë diamante të pagdhendur të cilët nuk presin veçse dorën e skalitësit për të zënë vend pranë të shkrinjtorëve të medha të Athinës, të Romës, të Parisit" Thoshtë se mbretëria e Shqipërisë, me klimën e mirë të dhe ne tokën e mirë që ka " do të ndrinjë një ditë në mes të shteteve të qytetëruara"

"Princi Kastriot" shpërndante poste e pozita me të dy duart në Mbretërinë Shqiptare. Baronit Kloots i kishte kërkuar të bënin bashkë një udhwtim në këmbë : Qëllimi i Stepan Annibalit ish ta vriste që ta vidhte baronin, i cili ishtë shumë i pasur. Fatmirësisht për Klootsin , udhëtimi mbeti pa u bërë dhe miqësia për princin u shtua më shumë. Stepani i kish premtuar Klootsit një pozitë të lartë në Mbretërinë Shqiptare...

Por çdo gënjeshtër e ka një fund.

Një anije nga Ragusa, ndodhi të shkojë në Amsterdam dhe kapedani tregoi se "Princi i Shqipërisë, Duka i Hercegovinës,Patriku i Kishës Greke, Kryelutësi i Maltës etj, nuk ishte tjetër përveç se një gënjeshtar i çuditshëm i shekullit të XVIII.Them i çuditshëm se, tregimi për batakçillëqet e vogla të Giuseppe Balsamos, të vetquajtur: kont "Caliostro" janë foshnjarake perpara punëve të Stepan Annibalit.

"Princi Kastriot" kish rënë për herë të parë në burg në qytetin e Hamburgut : Kish marrë pranë vetës dy djem të atij qyteti si "kalorës nderi" dhe i kish ligështuar në një mënyrë që s'thuhet: kur e gjykuan, pati paturpësinë t'i thotë kryegjykatësit se kish për t'ia bërë atij ashtu si ua kish bërë djemve !

Kur e zunë në Amsterdam dhe e plasën në burg Sterpan Annibalit i gjetwn një brez plot me gjithfarë helmesh si dhe një thikë të helmuar: Këto armë i mbante gati për të vrarë veten në kohë të një rreziku të pashpresë. Mbasi e kapën, Stepani vrau veten duke prerë damarët me thonj.

Zoti Guillaume Apollinaire mbaron më një të vëne re fort të kripur:

"Duke kënduar këto ngjarje, shumë shqiptarë kanë për të menduar se nëqoftëse fronkërkuesi Aladro rrjedh nga Skënderbeu, do të kish rrjedhur duke kaluar nëpër të njëmbëdhjetin pasardhës të tij, i cili vdiq më 1786 në burgun e Amsterdamit".

Kjo e vënë re e Zotit Guillaume Apollinaire e shënojmë më të dy duart-por diç duhet shtuar : Aladrua vërtet rrjedh nga Skënderbeu me anë të Stepani Annibalit, vetëm se i shkreti Aladro s'është perveç se një gënjeshtar i vogël, me të cilin qesh gjithë shoqëria e lartë e Parisit dhe e Madridit; por stërgjyshi i tij, Stepan Annibali, mund me një mënyrë që quhet Njeri i Madh. Merreni pak me mend : Një fshatar sllavo-shqiptar i Venedikut, i lindur më 1751 dhe i rritur pa dije, arrin që më 1768, (kur ishte shtatëmbëdhjetë vjeç), e deri më 1786 kur vdiq, të lozë një lodër të çuditshme,arrin të mësojë vetiu mjaft sa për të shkruar libra që bien në sy dhe që i siguruan miqësinë e Frederikut të Madh; arrin, i rritur në një katund, të marrë mënyrat e oborrëve aq mirë sa të shkojë për princ në sy të princëve të vërtetë; më një fjalë arrin të tallet më Evropën tetëmbëdhjetë vjet pa pushim.

Përpara një njeriu të tillë, ç'janë gënjeshtrat qesharake të Aladros ?

Shkrimtari francez, Aleksander Dyma-"markez" i Shqipërisë !

Ka qenë një Kastriot i tretë i rremë, për të cilin Zoti Guillaume Apollinaire nuk ka dëgjuar.

Ky "princ" u çfaq më 1879-1880, në kohën e Kongresit të Berlinit, kur Fuqitë e Mëdha dërgonin anije lufte për të goditur me topa Ulqinin.

"Kastrioti" i asaj kohë, jo vetëm thonte se shqiptarët "e kishin zgjedhur për mbret", po kishte nisur edhe të sillet "mbretërisht" duke shpërndarë pozita dhe tituj. Një shkrimtari të madh francez, Aleksandër Duma, i fali titullin "markez" .

Paturpësia e këtij "princi" pak nga pak arriti të mos ketë kufi. Guxoi të bëj, në Angli, bankota të "Bankës Mbretërore të SHQIPËRISË". Zëvëndësin e tij e zunë në Londër dhe e plasën në burg si vjedhës, ndësa për "princin" s'dihet se çfarë u bë. Kemi shpresë të mund një ditë ta shkoqisim punë e këtij "Kastrioti"

Mësimin e këtyre ngjarjeve mund ta heqë sejcili. Sa njerëz deshën me gënjeshtra, të dalin "princa" dhe "fron kërkues" mbaruan në burg, dhe ata që dini sot të nisur në atë udhë, ta dini me siguri se do të kenë po atë fund.

("Albania" ,viti VIII,1904, nr. 8, f. 160-163)

[sherri]

eZ8szhccfZM&feature=youtube_gdata_player

[sherri]

“E vërteta është se Albert Ajnshtajn në vitin 1935 iku në SHBA me një pasaportë shqiptare, që e kishte marrë pas një qëndrimi të shkurtër në Shqipëri – dwshmon një profesore hebreje e mbijetuar

Para disa muajve publicistja dhe intelektualja e njohur Brunilda Ternova për të njoftuar lexuesin italian me vepra shqiptare, pat përkthyer në italishte një artikull të zotit Fahri Xharraj, ku thuhej se Einsteini kishte shpëtuar jetën me një pasaportë shqiptare. Qesh skeptik dhe kjo ishte arsyeja pse bëra disa kërkime. Gjeta një artikull tek gazeta e madhe gjermane “Die Welt”. Një artikull nga Stefanie Bolzen të publikuar më 27.01.2011. Intelektuali i shquar dhe publicisti, zoti Fahri Xharra si dhe Zonja Brunilda Ternova kishin të drejtë, ja arsyet:
Titulli i origjinalit është: “BESA SHPËTOI HEBRENJTË NGA VDEKJA E SIGURT” me dy nëntituj: “Gjatë pushtimit gjerman myslimanët shqiptarë fshehën gati 2000 hebrenj, kodi i nderit i detyronte ata të ndërmerrnin një hap të tillë” dhe “Shqiptarët nuk i dorëzuan hebrenj as ndihmës- xhelatëve të Musolinit, e as nazistëve dhe kështu rrezikuan jetën e tyre”
Në artikull bëhet fjalë për dramën e hebrenjve dhe rrëfen një plakë gati 89 vjeçare me emrin Scarlett Epstein (atëherë quhej Trude Grünëald), e cila falënderon policët shqiptarë për shpëtimin e jetës. Ajo ishte e re kur u desh të arratiset. Trude nuk kishte imagjinuar se një ditë, gjatë ikjes, do të përfundonte në Shqipëri dhe pikërisht atje, do të mbijetonte. Autorja thotë se në Shqipëri qenë fshehur gati 2000 hebrenj tek familjet shqiptare myslimane dhe gati të gjithë i shpëtuan gjahut nazist.
“Besa” quhet fjala për këtë shpëtim, sepse “Besa” është pjesë e kodit të stërlashtë të nderit tek shqiptarët. Kur dikush dikujt i ofron ndihmë dhe e merr në shtëpinë e vet, ai duhet edhe ta mbajë premtimin për mbrojtje: “ Shtëpia e shqiptarit është e Zotit dhe e mikut”, vazhdon autorja.
Tre ditë para se të niste drama e tyre, Hitleri kishte shpallur bashkimin e Austrisë me Gjermaninë dhe ishte kthyer në atdheun e vet për të njoftuar vendin se i ishte bashkangjitur Rajhut Gjerman. Edhe Trude kishte dalë jashtë dhe kishte parë atë masë të njerëzve, që ishin grumbulluar për ta përshëndetur Hitlerin dhe kujton një masë njerëzish si të hipnotizuar, duke brohoritur, madje nga frika kishte brohoritur edhe ajo. Trude kishte pritur tre muaj derisa kishte marrë një vizë. Dy vëllezërit e saj kishin ikur në Itali, pastaj në Angli…
“Shteti jugosllav ishte shumë antisemit”, thotë ajo. “Në pasaportat tona shkruante një“J“ (Jude) e madhe dhe kështu dukej se fati jonë ishte vulosur!“
Shteti jugosllav kishte dashur t‘ i kthejë përsëri në Vjenë dhe Trude ishte dashur të shkojë prej konsullate në konsullat, ndërkohë i burgoset i ati, nëna ishte rrezikuar nga vetëvrasja, mirëpo, askush nuk i kishte lëshuar një vizë, as anglezët, e as amerikanët. Në fund dikush i kishte dhënë një këshillë: Shqipëria! Një vend për të cilin Turde nuk kishte dëgjuar kurrë më parë. Ndihma shqiptare ndaj hebrenjve deri vonë kishte ngelur e panjohur, sot gjenden emrat e 65 shqiptarëve në „Yad Vashem“ si „Të drejtët e Popujve“ apo “Të mirët e Popujve.” Autorja e shkrimit bën të ditur se Shqipëria kishte lëshuar 400 pasaporta për hebrenjtë.
“E vërteta është se Albert Ajnshtajn në vitin 1935 iku në SHBA me një pasaportë shqiptare, që e kishte marrë pas një qëndrimi të shkurtër në Shqipëri. E vërtetë është gjithashtu se Shqipëria nuk ka bashkëpunuar me nazistët italian apo gjerman.”
Trude kishte mbërrur në Durrësi nga Spliti i Kroacisë. Në Durrës qenë strehuar 45 hebrenj pranë stacionit të policisë. Zonja Epstein tregon se ata frikësoheshin se do ti dorëzonin te gjermanët, mirëpo policët shqiptarë, i fshehën ata në brendi të qytetit në një bodrum dhe mbijetuan të gjithë…
Zonja Borici, një shqiptare nga veriperëndimi i Shqipërisë i tregon fotografit amerikan Norman H. Gersham, se kur ajo ishte 17 vjeçare, i ati i saj kishte sjellë njerëz të huaj në shtëpi dhe u kishte thënë se ishin të afërm dhe u kishte siguruar pasaporta të rrejshme me emra shqiptar mysliman dhe kishte kërkuar të mos i tregohej askujt. Rreziku ishte i madh, nazistët kishin tërhequr vërejtjen popullit se kush fsheh ndonjë hebre, do të vritej menjëherë.
Tash e 70 vite jeton Epstein në Angli, ka ndryshuar emrin dhe marrë mbiemrin e burrit. Ajo është profesoreshë e sociologjisë në universitet dhe pioniere e Antropologjisë së Zhvillimit. Zonja Epstein mendon se ka shumë histori të pa treguara, që flasin për solidaritetin në mes krishterëve, hebrenjve dhe myslimanëve, thuhet në mes të tjerash në artikullin e gazetës “Die Ëelt”, shkruar nga Stefanie Bolzen.

PS: Ne nuk patëm aq filozofë sa gjermanët dhe italianët, ne nuk patëm aq poetë sa këta dy popuj, ne nuk patëm aq shkrimtarë sa gjermanët e italianët, ne nuk patëm aq inxhinierë sa këta dy popuj, por në një çast vendimtar të njerëzimit, besa na mundësoi një epërsi morale jo vetëm ndaj kombit të Dantes dhe Goethes, por epërsi morale mbi të gjitha kombet e Europës.

[Zero Cool]

'' Çdo individ, qoftë i zgjuar ose budalla, ka një aftësi të habitshme për të vendosur vetë…”
dr. Herbert Louis për shqiptarët .

[Zero Cool]

George Washington-i me prejardhje shqiptare?


http://www.knninfo.com/repository/images/George_Washington.jpg


Nëna e presidentit historik amerikan ishte shqiptare me prejardhje nga rrethi i Pejës. Vetë presidenti Washington thuhet ta ketë lënë një letër-amanet për mbrojtjen e shqiptarëve nga Amerika në çdo kohë dhe në çdo mënyrë.

Instituti i Biokimisë dhe i Gjenetikës, me seli në Schafhausen të Zvicrës, ka publikuar rezultatet e hulumtimit më të ri gjenetik të liderëve botërorë, sipas të cilave del se presidenti historik i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, George Washington, ka qenë me prejardhje shqiptare.

Instituti, që në kuadër të hulumtimit të gjerë ka analizuar mostrat gjenetike të ish-presidentit amerikan që e udhëhoqi vendin në luftën çlirimtare kundër Mbretërisë Britanike, konkludon se Washingtoni ishte 50 për qind shqiptar, që nënkupton se njëri prind i tij ishte 100 për qind shqiptar.

[halla e madhe]

.te huajt a?..hala s'na njofin mire jo..turli turli mendime kishin valla.ma kan lodhe kryt:biggrin:

[Zero Cool]

ALBANËT - ENEA DHE DARDANËT TROJANË PARAARDHËSIT E ROMËS ANTIKE


ENEA DHE DARDANËT TROJANË PARAARDHËSIT E ROMËS ANTIKE
Ata quheshin albanë (Populi albenses)


Mbishkrimi i pllakës qëndronte nën një statujë të Eneas, gjetur në një ndërtesë në Eumakia, në forumin e Pompeit. Ky është riprodhimi i mbishkrimit:

Aeneas Veneris
et Anchisae f. Troianos
qui capta Troia bello super
fuerant in Italiam adduxit
bellum suscepit
[...] en [...]
[...] lbu [...]
oppidum Lavinium condidit et
ibi regnavit annos tris in
bello Laurenti subito non con
paruit appellatusq est indigens
pater et in deorum numero relatus (est)

Enea i biri i Afërditës dhe Ankizit, udhëhoqi për në Itali trojanët që mbijetuan kur ra Troja [...] themeloi qytetin Lavinium dhe mbretëroi për tre vjet...


ENEIDA
Libri VI
Vër re të riun që bie në sy së pari,
Dhe që zotëron vendin më pranë dritës,
Që tashmë, duket, se thith ajrin jetik,
Dhe, mëshon veçse përpara, mbi një shtizë të shndritshme:
Silviusi është ai, i linduri i racës tënde, i fundit,
Por i pari në radhë, i dërguar, për të plotësuar vendin tënd;
Një emër Alban, por së toku me gjak Dardan,
E lindi në zabelin e një pylli hijedendur:
Bardhoshja Lavinjë, Atë, e mbijetuara jot shoqe,
Do të rritet në korije, të bëjë një jetë të vetmuar.
Në Alba do e vendosë fronin e tij mbretëror,
Dhe, i linduri mbret, sjell racë mbretërish.
Pastaj Prokas, nderi i emrit trojan,
Kapis, dhe Numitori, i famës pafund.
Një Silvius i dytë pas tyre do shfaqet;
Silvius Enea, emrin tënd ai mban;
Për armët dhe drejtësinë njëlloj me famë,
I cili, i rivendosr më vonë, në Alba, do të kurorëzohet.




http://sphotos-b.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/486630_614837871863037_973275751_n.jpg


http://sphotos-f.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash3/575975_614833215196836_1646896384_n.jpg


http://sphotos-f.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc7/577685_615332068480284_1083303312_n.jpg


http://sphotos-c.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc7/577724_615332081813616_1532039295_n.jpg


http://sphotos-e.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash3/543158_615332095146948_553442721_n.jpg


http://sphotos-a.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/480976_615734335106724_991648872_n.jpg


http://sphotos-e.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/535840_615729601773864_1369394345_n.png

[premium]

Thojne:

Albanezzo ...gatto...ditto...nat'to

qishtu kam ndi ,qishtu po qkruaj

zbrastinat plotsoni :D

[halla e madhe]

..me sistemin politik qe kane kryesija e tu KOsoves, po bejne "xhixhe":confused:

[Zero Cool]

PROPOZIM - Qeleshja shqiptare pjesë e Trashëgimisë Botërore,UNESCO


QELESHJA SHQIPTARE,
A MUND TË JETË AJO, PJESË E TRASHËGIMISË BOTËRORE KULTURORE (UNESCO WORLD HERITAGE)?

E mbajtur në lashtësi nga heronj mitikë dhe perëndi të ndryshme, sot ajo mbijeton në mënyrë unikale vetëm si veshje autentike e shqiptarëve. Dëshmitë e përdorimit të saj në antikitet vijnë prej statujave të shumta, mozaikëve, numizmatikës, afreskeve etj. Një veshje tipike e parë te vëllezërit Dioskurë e të Odisea, te molosët Aidoneus e Pirro, edhe te Akili gjithashtu, por edhe te hyjnitë antike si Zeus (edhe Jupiteri latin), Hefest (simbol i shquar i kësaj perëndie, edhe në versionin latin, Vullkan), Poseidon, Afërdita, Kronos, Nike. Pa harruar edhe versionin e qeleshes labe, qylafit, aq të ngjashëm me version e kapelës frige, e cila mbijetoi si kapelë tipike shqiptare deri në Mesjetë. Qylafi i heroit pellazgjik, Kadmit, i përjetësuar në një vazo në Luvër teksa vret Dragoin e Aresit. Po ky qylaf, qeleshja e famshme shqiptare, është edhe simboli i përzgjedhur si prezantues mbi kryet e femrës që simbolizon Ilirinë, në veprën “Illyricum Sacrum” të Daniele Farlatit. Një veshje kaq e lashtë e përzier me mitin e historinë, e mbajtur nga vdekatarë e hyjni, e shfaqur në skulptura e piktura dhe përfundimisht e mbajtur si shenjë e fortë e identitetit VETËM, te shqiptarët, a nuk do të meritonte një vëmendje më të madhe, një propozim serioz, për vlerësimin e një simboli, që në mënyrë mahnitëse vjen që nga thellësia e mijëvjeçarëve si dëshmi e një tradite të pandërprerë dhe e një autoktonie të heshtur, por kaq të dukshme e të qëndrueshme në kohë? Personalisht, mendoj se po! Nëse do të bëhej një propozim që kjo veshje të ishte pjesë e Trashëgimisë Botërore kulturore të ruajtur nga UNESCO, do të ishte një shërbim i vyer ndaj një simboli unikal, dëshmi e gjallë e epokave të lashta. Një dëshmi shqiptare...


RREGULLAT E UNESCO-s PER PRANIMIN SI VLERE E TRASHEGIMISE BOTERORE

Per te gjithe ata qe jane te interesuar ta cojne me tej kete ide poshte po sjell disa informacione qe e justifikojne dhe tregojne se kjo gje mund te realizohet.
Jane ne anglisht dhe jane marre nga faqja e UNESCO-s. Ketu keni edhe adresen ku shkarkohet doracaku i plote me rregullat e vleresimit, aplikimit, ruajtjes, kriteret etj; pra menyra se si funksionon mekanizmi:


The Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention



Kushtet e meposhtme jane teresisht te plotesueshme per kete gje, qe qeleshja te jete pjese e trashegimse kultorore boterore e ruajtur nga UNESCO.




http://sphotos-e.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/45568_613380995342058_1331631518_n.jpg


http://sphotos-c.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-frc1/526850_613380968675394_700198108_n.jpg


http://sphotos-g.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/29019_613381015342056_40051366_n.jpg


http://sphotos-a.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/293306_613381055342052_959540781_n.jpg

[Zero Cool]

II.A Definition of World Heritage

Cultural and Natural Heritage

1. Cultural and natural heritage are defined in Articles 1 and 2 of the World Heritage Convention.

Article 1

For the purposes of this Convention, the following shall be considered as "cultural heritage";
- monuments: architectural works, works of monumental sculpture and painting, elements or structures of an archaeological nature, inscriptions, cave dwellings and combinations of features, which are of Outstanding Universal Value from the point of view of history, art or science;
- groups of buildings: groups of separate or connected buildings which, because of their architecture, their homogeneity or their place in the landscape, are of Outstanding Universal Value from the point of view of history, art or science;
- sites: works of man or the combined works of nature and of man, and areas including archaeological sites which are of Outstanding Universal Value from the historical, aesthetic, ethnological or anthropological points of view.


Article 2

For the purposes of this Convention, the following shall be considered as "natural heritage":
- natural features consisting of physical and biological formations or groups of such formations, which are of Outstanding Universal Value from the aesthetic or scientific point of view;
geological and physiographical formations and precisely delineated areas which constitute the habitat of threatened species of animals and plants of Outstanding Universal Value from the point of view of science or conservation;
- natural sites or precisely delineated natural areas of Outstanding Universal Value from the point of view of science, conservation or natural beauty.

Mixed Cultural and Natural Heritage

2. Properties shall be considered as "mixed cultural and natural heritage" if they satisfy a part or the whole of the definitions of both cultural and natural heritage laid out in Articles 1 and 2 of the Convention.

Cultural landscapes

3. Cultural landscapes are cultural properties and represent the "combined works of nature and of man" designated in Article 1 of the Convention. They are illustrative of the evolution of human society and settlement over time, under the influence of the physical constraints and/or opportunities presented by their natural environment and of successive social, economic and cultural forces, both external and internal.

Movable Heritage

4. Nominations of immovable heritage which are likely to become movable will not be considered.

Outstanding Universal Value

5. Outstanding Universal Value means cultural and/or natural significance which is so exceptional as to transcend national boundaries and to be of common importance for present and future generations of all humanity. As such, the permanent protection of this heritage is of the highest importance to the international community as a whole. The Committee defines the criteria for the inscription of properties on the World Heritage List.

6. States Parties are invited to submit nominations of properties of cultural and/or natural value considered to be of "Outstanding Universal Value" for inscription on the World Heritage List.

7. At the time of inscription of a property on the World Heritage List, the Committee adopts a Statement of Outstanding Universal Value (see paragraph 154) which will be the key reference for the future effective protection and management of the property.

8. The Convention is not intended to ensure the protection of all properties of great interest, importance or value, but only for a select list of the most outstanding of these from an international viewpoint. It is not to be assumed that a property of national and/or regional importance will automatically be inscribed on the World Heritage List.

9. Nominations presented to the Committee shall demonstrate the full commitment of the State Party to preserve the heritage concerned, within its means. Such commitment shall take the form of appropriate policy, legal, scientific, technical, administrative and financial measures adopted and proposed to protect the property and its Outstanding Universal Value.






II.D Criteria for the assessment of Outstanding Universal Value




10. The Committee considers a property as having Outstanding Universal Value (see paragraphs 49-53) if the property meets one or more of the following criteria. Nominated properties shall therefore :

(i) represent a masterpiece of human creative genius;

(ii) exhibit an important interchange of human values, over a span of time or within a cultural area of the world, on developments in architecture or technology, monumental arts, town-planning or landscape design;

(iii) bear a unique or at least exceptional testimony to a cultural tradition or to a civilization which is living or which has disappeared;

(iv) be an outstanding example of a type of building, architectural or technological ensemble or landscape which illustrates (a) significant stage(s) in human history;

(v) be an outstanding example of a traditional human settlement, land-use, or sea-use which is representative of a culture (or cultures), or human interaction with the environment especially when it has become vulnerable under the impact of irreversible change;

(vi) be directly or tangibly associated with events or living traditions, with ideas, or with beliefs, with artistic and literary works of outstanding universal significance. (The Committee considers that this criterion should preferably be used in conjunction with other criteria) ;

(vii) contain superlative natural phenomena or areas of exceptional natural beauty and aesthetic importance;

(viii) be outstanding examples representing major stages of earth's history, including the record of life, significant on-going geological processes in the development of landforms, or significant geomorphic or physiographic features;

(ix) be outstanding examples representing significant on-going ecological and biological processes in the evolution and development of terrestrial, fresh water, coastal and marine ecosystems and communities of plants and animals;

(x) contain the most important and significant natural habitats for in-situ conservation of biological diversity, including those containing threatened species of Outstanding Universal Value from the point of view of science or conservation.

11. To be deemed of Outstanding Universal Value, a property must also meet the conditions of integrity and/or authenticity and must have an adequate protection and management system to ensure its safeguarding.



II.E Integrity and/or authenticity

II.E Integrity and/or authenticity

Authenticity

12. Properties nominated under criteria (i) to (vi) must meet the conditions of authenticity. Annex 4 which includes the Nara Document on Authenticity, provides a practical basis for examining the authenticity of such properties and is summarized below.
13. The ability to understand the value attributed to the heritage depends on the degree to which information sources about this value may be understood as credible or truthful. Knowledge and understanding of these sources of information, in relation to original and subsequent characteristics of the cultural heritage, and their meaning, are the requisite bases for assessing all aspects of authenticity.

14. Judgments about value attributed to cultural heritage, as well as the credibility of related information sources, may differ from culture to culture, and even within the same culture. The respect due to all cultures requires that cultural heritage must be considered and judged primarily within the cultural contexts to which it belongs.

15. Depending on the type of cultural heritage, and its cultural context, properties may be understood to meet the conditions of authenticity if their cultural values (as recognized in the nomination criteria proposed) are truthfully and credibly expressed through a variety of attributes including:
• form and design;
• materials and substance;
• use and function;
• traditions, techniques and management systems;
• location and setting;
• language, and other forms of intangible heritage;
• spirit and feeling; and
• other internal and external factors.

16. Attributes such as spirit and feeling do not lend themselves easily to practical applications of the conditions of authenticity, but nevertheless are important indicators of character and sense of place, for example, in communities maintaining tradition and cultural continuity.

17. The use of all these sources permits elaboration of the specific artistic, historic, social, and scientific dimensions of the cultural heritage being examined. "Information sources" are defined as all physical, written, oral, and figurative sources, which make it possible to know the nature, specificities, meaning, and history of the cultural heritage.

18. When the conditions of authenticity are considered in preparing a nomination for a property, the State Party should first identify all of the applicable significant attributes of authenticity. The statement of authenticity should assess the degree to which authenticity is present in, or expressed by, each of these significant attributes.

19. In relation to authenticity, the reconstruction of archaeological remains or historic buildings or districts is justifiable only in exceptional circumstances. Reconstruction is acceptable only on the basis of complete and detailed documentation and to no extent on conjecture.

[Zero Cool]

Shqiptarët, 1873 - Kostume popullore në vilajetet otomane


Me gjuhën e tyre të çuditshme, të ashpër, ata (shqiptarët) gjykojnë për veten e tyre si të jenë mes banorëve më të moçëm të Europës dhe nga shekulli i XIX-të ata kishin pesë alfabete, njëri me më shumë se pesëdhjetë shkronja.

Jason Goodwin,
Lords Of The Horizons: A History of the Ottoman Empire



http://sphotos-b.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/320076_624168264263331_1549158146_n.jpg


http://sphotos-h.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc7/300727_624168200930004_1248671873_n.jpg


http://sphotos-d.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/12405_624168284263329_28050381_n.jpg


http://sphotos-d.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash3/481103_624168547596636_984290983_n.jpg


http://sphotos-f.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/18018_624168604263297_974636506_n.jpg


http://sphotos-g.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/480001_624168670929957_18570911_n.jpg


http://sphotos-c.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/72765_624168734263284_1544191022_n.jpg


http://sphotos-a.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/549160_624168710929953_209412354_n.jpg


http://sphotos-f.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/72798_624168494263308_1943433355_n.jpg

[Zero Cool]

Goodwin: 'Osmanët: shqiptarët e vetmja racë në të drejtë të tyre'


SHQIPTARËT, E VETMJA POPULLSI NË PERANDORI, TË CILËN OTOMANËT E NJIHNIN SI NJË RACË NË TË DREJTË TË TYRE

Otomanëve ju desh të njihnin rreth tridhjetë qeverisje të ndryshme fisnore në malësitë e Armenisë e të Kurdistanit. Kryetarët e lashtë Gegë, të Veriut të Shqipërisë ishin gjysmë të pavarur.
[…]
Shqipëria u bë pjesë e Perandorisë në vitin 1468 dhe shqiptarët përparuan shpejt në ushtri e burokraci; ishin qitës të shkëlqyer dhe me kalimin e kohës vendosën një monopol mbi disa degë të ndryshme të ndërtimit e të mjekësisë. Qeleshet e bardha ishin goxha të njohura në vendet e ndërtimit nëpër Ballkan, në këtë shekull, dhe ata ishin të shquar për mjeshtëritë e tyre të ndërtimit të ujësjellësve të përsosur. “Pa asnjë dije matematike, rregull apo instrumente, ata i ndërtojnë këta ujësjellës, masin lartësitë e maleve, distancën e vendeve, më saktësisht se sa ç’mund të bëjë një gjeometër dhe vlerësojnë shumë mirë cilësinë e sasinë e ujit. Kur pyeten për themelet e këtij arti, ata as nuk e kanë idenë se për se ju duke folur, e as nuk mund ta shpjegojnë vetë.” Mjeshtëria e tyre kirurgjike ishte gjithashtu e mistershme, pasi ata mund të operonin “thyerje” dhe ta ngrinin pacientin në këmbë e shëndoshë e mirë brenda një dyjavëshi.
[…]
Prej të gjitha kombeve të cilët i sunduan Otomanët – tridhjetë e gjashtë, sipas një numërimi të kujdesshëm – beduinët ishin më kokëfortët, grekët më dinakët, egjiptianët më qytetësit, serbët më të ligjtë, hungarezët të gjykuar si më të mërzitshmit dhe shqiptarët, e vetmja popullsi në perandori, të cilën Otomanët e njihnin si një racë në të drejtë të tyre – e cila ngjante se përfshinte çdo pirat, horr, vrasës apo mashtrues nën sundimin Otoman.
[…]
Kreta u bë një qendër e fuqishme islamike dhe pothuajse e gjithë popullsia ishte kthyer në myslimane që pas një shekulli nga pushtimi otoman. Që nga shekulli i XVIII-të disa shqiptarë ishin hutuar aq shumë sa që ata “thoshin se ishin plotësisht të paaftë që të gjykonin se çfarë ishte më mirë, dhe shkonin në xhami të premten dhe në kishë të shtunën” (shënim: autorë të tjerë e shpjegojnë këtë shprehje më gjatë dhe shqiptarët me këtë mënyrë tregonin shpërfilljen e tyre ndaj religjioneve duke bërë edhe shaka madje).

Titulli: Lords of the Horizons
Autori: Jason Goodwin



http://sphotos-e.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/45320_623775580969266_1290048927_n.jpg


http://sphotos-c.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-frc1/420969_623775727635918_174291967_n.jpg


http://sphotos-a.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash3/561963_623775850969239_824192475_n.jpg


http://sphotos-g.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash3/552843_623775910969233_1375539335_n.jpg

[Zero Cool]

Pavarësisht, përshkrimeve nga Clark dhe të tjerë për pjesëmarrjen në trupat osmane, nuk harrohet thuajse në asnjë rast përmendja e rezistencës shqiptare dhe vlerësimi i shqiptarëve për shkak të dhuntive e jo të afrimitetit me religjionin apo pushtetin osman. Nga ana tjetër, për shqiptarët Perandoria Osmane përfaqësonte një mundësi pasurimi e jetese. Në atë kohë, Stambolli ishte metropoli i Lindjes, qendër botërore nga më të fuqishmet dhe emigrimi i shqiptarëve drejt kësaj qendre është si i shumë etnive të tjera (emigrimi ndodh edhe sot për arsim, ekonomi, punë etj). Sidoqoftë, shqiptarët arritën që të mbanin trysninë e Perandorisë me një shkathtësi të habitshe luftarake, për më shumë se dy dekada të flakta. Gjenialiteti i tyre luftarak është epokal....



SHQIPTARI NË USHTRINË TURKE

Ushtari shqiptar bart një ndjenjë nderi shumë tërheqëse; frymë kjo, edhe pse mes tyre, merret hak me vdekje të menjëhershme. Sa për thyerjen e rregullit ushtarak, ai nuk është rrahur kurrë. Dënimet e vetme në përdorim, kanë qenë varja apo prerja e kokës. Shqiptarët kanë qenë prej kohësh të renditur si trupat më të mira në ushtritë turke, në të cilat, në të vërtetë, ata janë konsideruar në të gjitha rastet si detashment i vdekjes. Skënderbeu, i cili është heroi i sa e sa romaneve kalorësiake, ishte vendas e princ i një krahine në Shqipëri. I mbështetur prej bashkatdhetarëve të tij trima, ai e hodhi tutje zgjedhën turke dhe i bëri ballë tërë fuqisë së pushtetit osman, e cila ishte për më tepër në kulmin e saj, për një hapësirë kohore prej njëzet e tre vjetësh. Pas vdekjes, varri i tij u dhunua nga ana e pushtuesve të vendit të tij dhe një dëshmi e caktuar e vlerës së këtij varri mund të nxirret nga rasti se jeniçerët mbanin në trup si byzylykë, copa nga eshtrat e tij. Shqiptarët, shpesh herë kanë provuar të jenë kundërshtarë të fuqishëm të trupave ruse dhe aq e madhe është dashuria e lavdisë, e natyrshme në ta, sa kur sodisin një interval të gjatë qetësie në vendin e tyre, regjistrohen vetë në shërbim të Pashallarëve të ndonjë prej pjesëve të tjera të zotërimeve turke, me qëllim përmbushjen e zjarrmisë së tyre luftarake.

Titulli: The Military costume of Turkey
Autori: John Clark

[Zero Cool]

Askush (shtet apo komb) nuk fal asgjë, sidomos perandoritë. Cilësia luftarake ishte baza e tipari për të cilin vlerësoheshin shqiptarët.



OHN CLARK: SHQIPTARËT JANË TRUPA JANË TË ÇARTUR DHE TË VRULLSHËM; NDJEJNË KRENARI TE PREJARDHJA E TYRE NGA SPARTANËT

Emri i arnautëve u jepet atyre trupave, të cilat janë të krijuara në Maqedoni, More dhe provincat që kufizojnë Sklavoninë (sllavët) e sipërme dhe janë të komanduar prej oficerësh nga provincat e tyre. Këta trupa janë të çartur dhe të vrullshëm, ngaqë merren që nga mosha e tyre e mitur me punë të mundimshme. Ata ndjejnë krenari te gjetja e prejardhjes së tyre nga spartanët dhe përpiqen të imitojnë egërsinë luftarake dhe sjelljen e të parëve të tyre. Durojnë pa murmuritur, marshimet më sfilitëse, por në aspekte të tjera janë të padisiplinuar. Ata janë gjithashtu të çrregullt dhe shumë të dhënë pas kumarit e plaçkitjes. Pasionet e tyre, i kanë pak nën kontroll, përderisa mosmarrëveshjet private përfundojnë shpesh në vrasjen e njërës prej palëve. Megjithatë, këto trupa janë qitës të shkëlqyer si dhe shumë aktivë në fushëbetejë. Ata janë të organizuar zakonisht në korpuset e këmbësorisë, një mijë trupa të forta nën komandën e një oficeri, të vetëquajtur Bimbash, edhe pse disa prej tyre janë të hipur në kalë. Disa prej këtyre trupave ishin të punësuar gjatë fushatës në Egjipt. Armët e një ushtari Arnaut përbëhen nga një palë pistoleta mbërthyer në një brez, një thikë e gjatë, hanxhar ose kamë dhe një mushqetë me tytë gjatë.

Titulli: The Military costume of Turkey
Autori: John Clark

[Zero Cool]

BIRRA ILIRE “SABAIA “



http://sphotos-a.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn2/983983_586310701402534_683785189_n.jpg


Edhe Shen Jeronimi e përmend pijën Sabaium e bërë nga Ilirët e Panonisë dhe të Dalmacisë

Ammanius Marcelinius (historian Romak ) e permend birrën Ilire “Sabaia apo Thabaia”

Birra është pirë në anët tona ,në shkallë kombëtare që para 5000 vjetësh.



Gëzuar me Thabaia Oqean :tongue:

[Oqeani]

BIRRA ILIRE “SABAIA “



http://sphotos-a.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn2/983983_586310701402534_683785189_n.jpg


Edhe Shen Jeronimi e përmend pijën Sabaium e bërë nga Ilirët e Panonisë dhe të Dalmacisë

Ammanius Marcelinius (historian Romak ) e permend birrën Ilire “Sabaia apo Thabaia”

Birra është pirë në anët tona ,në shkallë kombëtare që para 5000 vjetësh.



Gëzuar me Thabaia Oqean :tongue:


:).....

[Suelaa]

Fjalet me te mirat i flasin per ne gjithkund, popull i vogel jemi po zanin e kemi te mall :biggrin:

[Zero Cool]

Vallja e shpatave, vallja Pirrike - Spartane e Shqiptarëve



Vallja e Shpatave, e ka origjinën nga vallja spartane Pirrike dhe nga lojërat-trojane romake. Vallja e Shpatave është kërcyer në Nuremberg në 1350 dhe më vonë ka qenë shpesh pjesë e baletit të Oborrit Mbretëror, ku organizoheshin imitime betejash mes verës dhe dimrit, etj.
(Foto: pullë e vjetër postare shqiptare që shfaq vallen e shpatave)

Titulli: The dance encyclopedia
Autori: Anatole Chujoy, Phyllis Winifred Manchester
Botues: Simon and Schuster, 1967


http://sphotos-c.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-frc3/p480x480/971814_646149198731904_285061809_n.jpg






Kultura e moçme Shqiptare


BRITANNICA:
NË STATUS, GRATË ILIRE ISHIN TË BARABARTA ME BURRAT

Në status, gratë ilire ishin mjaft të barabarta me burrat, madje deri në pikën e të bërit krerë të besëlidhjeve fisnore. Në lidhje me çështjet e fesë, ilirët ishin paganë të cilët besonin në jetën e përtejme dhe i varrosnin të vdekurit e tyre së bashku me armët dhe me artikuj të ndryshëm.

Titulli: The New Encyclopædia Britannica: Macropædia
Volume 13 di The New Encyclopædia Britannica
Botues: Encyclopædia Britannica, 1991



http://sphotos-a.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash3/p480x480/487393_645679702112187_1443423892_n.jpg

[Zero Cool]

Shqiptarët parë me sytë e kundërshtarit-pikturat e Paja Jovanović I




http://sphotos-e.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/427133_645719528774871_498478097_n.jpg



http://sphotos-h.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-frc3/764_645719492108208_930311447_n.jpg



http://sphotos-c.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/947231_645719505441540_1158607809_n.jpg



http://sphotos-g.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/422423_645719542108203_2145395470_n.jpg



http://sphotos-a.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/307051_645719622108195_2144078572_n.jpg



http://sphotos-f.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/745_645719855441505_621626168_n.jpg



http://sphotos-d.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn2/263344_645719798774844_1374477874_n.jpg



http://sphotos-b.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash3/401858_645720152108142_1548981852_n.jpg

[Zero Cool]

Shqiptarët parë me sytë e kundërshtarit-pikturat e Paja Jovanović - II



http://sphotos-h.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-frc3/378018_645719978774826_1206800513_n.jpg



http://sphotos-a.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash3/945065_645720258774798_1725697040_n.jpg



http://sphotos-f.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn2/969709_645720335441457_912328377_n.jpg



http://sphotos-e.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/198363_645720632108094_2076876648_n.jpg



http://sphotos-d.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/427144_645720468774777_7246368_n.jpg



http://sphotos-b.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash3/943498_645720585441432_1780329165_n.jpg

[Zero Cool]

Letër e Dora d'Istrias drejtuar Jeronim de Radës, Firence, 16 prill 1879



Shqiptarët nuk janë pra as sllavë, as helenë barbarë, por përfaqësuesit e një qytetërimi më të vjetër, një nga më të lashtit e Evropës, i cili ka lënë monumentet dhe kujtesën në të dy brigjet e Adriatikut dhe të detit Jon, si në fushat ku qe Troja, aty ku Hektori është përfaqësuesi i lashtësisë, ashtu si Skënderbeu është ideali i Mesjetës, dhe Boçari personifikimi kalorësiak i kohëve moderne; mbi të cilat shekujt, shqotat, revolucionet, tiranët, pushtimet, fetë, mynxyrat kaluan si shkulme të tërbuara pa arritur ta shfarosin, dhe që një ditë është e destinuar ta thyejë gurin e rëndë të varrit të tij.

[Zero Cool]

Në një ndejë në Mal të Zi, Mark Milnai i thotë Ali pashë Gucisë:
- Ju shqiptarët jini sikur dhitë e egra. A i ke parë dhitë e egra, njëra në atë rrëpirë, tjetra në rrëpirën përball thërasin e bërtasin se nuk u rrihet vetëm, por kur bëhën bashkë, të parën punë që bëjnë, godasin njëra-tjetrën në lule të ballit, veç në këmbë të prapme për të bërë belanë...
Ali pashë Gucia buzëqeshi e tha:
- E more Mark Milani, sa di unë, edhe ti prejardhjen e ke shqiptare, por pasi u bërë malazez “të koftë me sherr kombi i ri...” E për dhitë e egra, po them, e ke gabim!
- Pse e kam gabim?
- Sepse shqiptarët nuk janë sikur dhitë e egra, por janë shqiponja. I ke parë buburrecat? Ata janë të vegjël, qyqar, rrinë bashkë e punojnë bashkë se vetëm nuk ua mban dhe s’ia dalin dot. E shqiptarët sillen sikur shqiponjat. I ke parë shqiponjat në fluturim, i bien qiellit trup e tërthor e askënd se mbajnë afër vetes, sepse ato janë sundimtare të plota të qiellit e nuk ia kanë nevojën kujt për ndihmë.
- Hollë ke qitur Ali pashë Gucia!...
- Jo, s’thashë gjë të re, o Mark Milani! Shqiptarët prej shqipeve e kanë marrë emrin, e mjerë ata që s’kanë ndenjur me shqipe, po janë bërë bashkë me buburrecat!

[Zero Cool]

SARANDA OSE ONHEZMI DARDAN, GJIRI KU U VARROS PRINCI TROJAN ANKIZI, BABAI I ENEAS

Halikarnasi e quan Onhezmin, portin e Ankizit dhe jep hollësi se si trojanët i kushtuan atje një tempull Afërditës: “Nga Buthrotum ata lundruan përgjatë bregut dhe arritën në një vend që asokohe quhej Gjiri i Ankizit, por tanimë ka një emër më pak të rëndësishëm. Aty, ata ndërtuan gjithashtu një tempull për Afërditën dhe pastaj kapërcyen Gjirin e Jonit.” Është padyshim kjo traditë, ajo që rri përfund besimit lokal të përmendur gjashtë shekuj më vonë nga historiani bizantin i Oborrit, Prokopi, besim i cili thotë se Ankizi vdiq në Onhesmos. Autorë të tjerë antikë shkruajnë se Ankizi vdiq në Itali .




http://sphotos-a.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/994778_650984611581696_16339349_n.jpg






Titulli: Saranda, ancient Onchesmos: a short history and guide
Autori: Richard Hodges
Botues: Migjeni Publishing House, 2007

[Zero Cool]

Projekti i Musolinit për Shqipërinë etnike ! (https://skydrive.live.com/?cid=be14ac609fdc92c1#!/view.aspx?cid=BE14AC609FDC92C1&resid=BE14AC609FDC92C1%21920&app=Word)

[vjeshta]

Che siamo una bella razza.(te hujt nuk po folshin shqipe :P)

[Zero Cool]

Historiani grek dëshmon krimet greke mbi çamët



http://www.knninfo.com/repository/images/27_06_13_129007_lajme.jpg



Tiranë, 27.06.2013

Në vitin 2007, kur merresha me projektin dhe realizimin e veprimtarive kushtuar historisë dhe kulturës së Çamërisë, z. Hilmi Saqe më solli për të ekspozuar në Muzeun Historik Kombëtar ca fletë të zverdhura nga koha. Ato ishin të fotokopjuara.

Me duart që më dridheshin dhe me shikim të turbulluar (pse ta fsheh nga lotët), i shfletova disa herë dhe i lexova me dhimbje ato fletë. Ato nuk janë as kujtime, as kronika të tragjedisë çame, as të dhëna për masakrat e viteve 1944-1945. Ato janë më shumë se kujtime, më shumë se kronika individësh, më shumë se raporte të shtabeve të Luftës se Dytë Botërore në Çamëri.

Ato janë lista me emrat e të masakruarve. Nuk janë të plota. Janë një pjesë (vetëm 13 faqe). Duhet të kenë qenë qindra faqe, sepse diku në fund të tyre dallohen numrat 105, 106, të faqeve. Krahas tyre, z. Hilmi Saqe më dha edhe një listë tjetër, ku janë shënuar emrat e atyre që kanë deponuar për masakrat në Paramithi, Pargë, Filat, Spatar, Vola, Vërselë, Smarte.

Ndoshta këta apo edhe të tjerë kanë dhënë edhe emrat e të masakruarve çamë nga bandat e kriminelëve të Napoleon Zervës. Ç'përmbajnë këto lista? Janë lista me fëmijë të masakruar nga forcat zerviste gjatë 1944-1945, emrat e pleqve e grave të masakruara e të humbura gjatë 1944-1945, emrat e të marrëve e sakatëve të masakruar gjatë 1944-1945, familje të zhdukura dhe të masakruara gjatë 1944-1945.

[Zero Cool]

Kushtuar Faik Konicës
G. Apollinaire; Botuar në vëllimin “Poeti i vrarë” të shtëpisë botuese “Gallimard”, France. Apollinaire, “Le Poete assassiné”


Shqiptari

Shqiptarët janë njerëz të pashëm, fisnikë e kurajozë, por ata kanë një prirje për vetvrasje, çka të bën të dridhesh për këtë racë, që mund të shuhej në se cilësitë e tyre gjenetike produktive nuk do ta balanconin mërzinë apo dhimbjen e të jetuarit. Një shqiptar që kam njohur gjatë qëndrimit në Bruksel, më ka lënë mbresa të paharrueshme dhe të sakta për një komb, që bashkë me skocezët, janë ndoshta popujt më të vjetër të Evropës.
Ky shqiptar kishte një mikeshe angleze që e bënte të vuante, siç bëjnë të vuajnë nga dashurija ata që i përkasin një elite të shoqërisë njerëzore. Vajza, bukuria e së cilës binte aq shumë në sy saqë çdo burrë e dashuronte atë marrëzisht, e mashtroi mikun tim si dhe ata që e donin aq shumë atë, pra edhe mua, që për një kohë të gjatë lëkundesha midis ndjenjës së miqësisë dhe të dëshirës.
Modi, që ishte një vajzë e paturpëshme, nga ata njerëz që jeta i ka trajtuar keq dhe i ka bërë me shpirt të vrarë e zemër të thyer dhe që nuk mund të rrijë pa e admiruar, e kalonte jetën e saj ashtu e xhveshur në apartamentin e mikut tim. Dhe kur ai dilte, rrëmuja pllakoste në banesen e tij.
A nuk bënte pjesë dhe Modi në shoqërinë njerëzore?
Ajo nuk fliste asnjë lloj gjuhe, por një dialekt hibrid, një përzjerje te anglishtes, frëngjishtes, me trajta të gjuhës belge dhe gjermanike.
Një filolog do ta kish adhuruar atë, ndërsa një linguist i gramatikës do ta kishte urryer, megjithë bukurinë e saj.
Ajo ishte me origjine angleze nga i ati, një oficer mizor, i dënuar me vdekje në Indi, për trajtimin e keq që u kishte bërë indigjenëve. Ndërsa nëna e saj ishte një malteze.

Një ditë miku im më tha:
“Duhet të iki nga kjo botë. Nesër do të vras vehten!”
Unë i njihja mirë zakonet e shqiptarëve dhe e kuptova se këto nuk ishin fjalë të thëna kot. Ai do të vritej sepse këtë e kish deklaruar tashmë, e kishte thënë.
Të nesërmen, në sajë të miqësisë dhe pranisë sime, që nuk e lashë për asnjë çast vetëm, shqiptari nuk u vetvra.
Por vete ai gjeti një ilaç për vuajtjen e tij.
“Kjo grua, më tha ai, nuk është aspak gruaja ime. Eshtë e vërtetë që e dua, por kjo dashuri, në se do të matohesha me të , do më shkatërronte.
“Nuk e kuptoj, – i klitha, – shpjegoma më qartë!”
Ai buzëqeshi dhe vazhdoi :
“Popujt e Ballkanit dhe banorët e maleve në breg të Adriatikut, dikur i rrëmbenin femrat dhe ky zakon jeton edhe sot në krahina të ndryshme.
“Realisht ne nuk na përket veçse gruaja që marrim dhe që e nënshtrojmë atë.
“Pa rrëmbim nuk ka martesë të lumtur”.
“Unë i erdha rrotull Modit”.
“Por ishte ajo që më bëri për vehte”.
“Ajo është e lirë dhe unë dua të rifitoj lirinë time ”.
- Po si?- e pyeta i çuditur.
- Duke rrëmbyer! – tha ai me një qetësi dhe fisnikëri imponuese.
Ditët e mëpasme, shqiptari dhe unë u nisëm për udhëtim.
Ai më çoi në Gjermani dhe për shumë kohë dukej i shqetësuar. Unë e respektoja dhimbjen e tij, dhe pa menduar më për idenë e rrëmbimit, gëzohesha në qetësi për Modin e harruar tashmë, e cila e kishte dëshpëruar atë gjer në vdekje.

Një mëngjes, në Cologne (Këln), në qëndër të Hohestrasse, shqiptari me tregoi një vajzë të re, e cila me një partiturë në dorë ecte në krah të guvernantes së saj.
Një hyzmeqar i veshur mirë, me rrobat e një shërbëtori fisnikësh, i ndiqte dhjetë hapa pas tyre.
Vajza mund të ishte 17 vjeç. Dy bishtaleca i binin mbi shpinë. Kjo vajzë e një patrici kolonjez, dukej shumë e gëzuar, jo si të ishte në Prusi, por në qytetin e mbretërve të magjishëm.
“Ndiqmë nga pas, – më tha menjëherë shqiptari.
Ai nisi të vraponte, kaloi hyzmeqarin dhe kur arriti pranë vajzës së re, duke i hedhur krahun rreth trupit, e ngriti duke vrapuar tutje bashkë me të.
Shumë i shqetësuar vrapova pas gjurmëve të mikut tim. Nuk vështroja aspak prapa meje, por padyshim, hyzmeqari dhe guvernantja të tromaksur e kishin humbur pusullen dhe as që kujtoheshin të thërrisnin për ndihmë.

Kaluam para kishës dhe arritëm stacionin e trenit. Vajza e joshur nga paraqitja burrërore e rrëmbyesit të saj, qeshte e ngazëllyer në thellësi të vetvetes, dhe kur ne ishim në vagonin e trenit që po nisej drejt kufirit, në Erbestal, shqiptari e puthi çmëndurisht atë vajzë, që i ishte nënshtruar si e fejuara më e përgjëruar e botës.

[natyra]

F. Protonotari: Shqiptarët, racë malësore dhe e pathyeshme, autoktone, vendase në territore që akoma zë, epirote e ilire


October 1, 2012 at 5:38pm
Dhe këtu duhet pyetur: Kush janë shqiptarët? Çfarë pretendojnë? Si veprojnë? Racë malësore dhe e pathyeshme, autoktone, dhe vendase në territore që akoma zë, kombi shqiptar përfaqëson një bërthamë, të përbërë nga një epirotët e lashtë, në njërin prej kufijve fqinjë ilirikë, të cilëve u duhet shtuar, në paçim dëshirë, mbetjet e Panonisë së lashtë dhe të Mëzisë, deri kur bastisjet e hordhive të hungarezëve, kroatëve, serbëve dhe bullgarëve e transformuan pamjen e njerëzve të këtij vendi.

--------------------------------------------------

E qui giova dimandarsi: Chi sono sono gli albanesi? Cosa pretendono? Come agiscono? Razza montanara ed indomita, indigena ed aborigena dei paesi, che tuttora occupa, la nazionalità Albanese rappresenta un nucleo, costituito dagli antichi Epiroti in uno ai limitrofi Illirici, cui debbono aggiungersi, se si vuole, gli avanzi della antica Pannonia e Mesia, poi che le irruzioni delle orde degli Ungari, Croati, Serbi e Bulgari vennero a trasformare l'aspetto del popolo di questa contrada.


Titulli: Nuova antologia di lettere, scienze ed arti, Volume 231, Part 2190
Autori: Francisco Protonotari
Botues: Direzione della Nuova Antologia, 1910
https://scontent-b-lga.xx.fbcdn.net/hphotos-prn1/s720x720/69088_523922474287911_499911472_n.jpg

[natyra]

Ps,dhe ja shembujt,lidhur me Thenie per Shqiptaret...ku mendoi se Titujt duhet te jene veq,e veq per dallime tjerash...

...duke i pas parasyshe,se keto te dhena rrjedhin nga vet shqiptaret.Se jo nga te huajt,pra ketu eshte thelbi ku une po dua te dal.Lidhur me Titullin pa qen nevoja te kalohet nen titujt qe se kan domethenjen e njejt!prandaj,lutem te jemi te kjart per gjerat qe i perkasin Forumit apo jo.

Gazeta të vjetra shqiptare

“Shqipëtari nuk pat kurrë/ Qëllim tjetër veç Lirisë/ Doli në shesh porsi burrë/ Me flamur të trimërisë/…/ A u erdhi mendja vallë/ Ju o Turqve të Asisë/ Shqiptari trim me pallë/ S’duron zgjedhën e robërisë.”

Nga Baki Ymeri
Bota sot dhe Zemra Shqiptare kanë idealistë të panumërt që me padurim presin të lexojnë lajme të reja nga biblioteka e sentimentalizmit patriotik. Nuk është hera e parë kur shkruhet për shtypin e vjetër shqiptar. Lidhur me kërë subjekt atraktiv, interesant apo joshës, dikush mund të ketë mbrojtur magjistraturën apo tezën e doktoratës, por kjo nuk don të thotë se ata kanë patur fatin t’i kenë në disponim të gjitha gazetat respektive. Për disa nga to janë dhënë fare pak burime, ndërsa ballinat e disave sosh nuk janë prezente as në www.google.com (http://www.facebook.com/l.php?u=http%3A%2F%2Fwww.google.com&h=UAQEpdUfs&s=1). Na buzëqeshi fati që një qytetar i rëndomtë i arkivave private të Bukureshtit (Domnul Dinescu), të na i gjejë e të na i shesë për pakë lekë (themi për pakë, edhepse disa sosh vlejnë sa një monument), disa gazeta të vjetra shqiptare që e kanë parë dritën e botimit para 100 vitesh.
La nuova Albania apo shqip "Shqipëria e re" ka qenë një revistë politike shoqërore që ka dalë në vitet 1898-1899 dhe 1904. Kjo revistë doli në Napoli, në italisht dhe pjesërisht në arbërisht, nën drejtimin e Gennaro Lusi. Në Numrin e 11-të të vitit të parë (1898), në një hapsirë tipografike prej 8 faqesh, defilojnë artikuj dhe poezi, shumica në gjuhën italiane (Gli Albanesi in Italia, Il movimento italo-albanese, Unificazione dell’alfabeto Albanse, Shqiperia, Al generosi figli dell’Albania, Per la questione Albanese, etj.).

Laimtari i Shqypenies (L’araldo d’Albania), Organ Xyretare i Keryekomitetit Dreitare (Organe Ufficiale del Comiteto Centrale Direttivo), del në Romë që nga viti 1904, por neve na ran ë dorë numri 12 i vitit të dytë (1905), me artikuj shqip si Tërmeti I Shkodrës, Fillet e Shqyptarëve, apo italisht, si: Giorgio Kastriota-Skanderbegh, Ortografia Albanese, Una conferenza sull’Albania, L’elemento latino nell’equilibrio balkanico, Per le vitime di Scutari in Albania, etj. Në faqen e 8-të jepet një banknotë e vjetër shqiptare me këtë tekst: “Atedhetarë! Po cesim ketu trusmet e pustullave t’Uhaes Kombetare bae per mbas te preemeve te Kuvendit te Bukureshtit. T’i mbushet mendeja atedhetareve ci Shcypenien t’one s’kena m’e bae ne vedi vechse me malle e me gjak t’one. Mict e Shcypenies kane me na nimue: por nuk do te presim peshtim prei tiereve, kuer vete kursehena per atedhene t’one. E pra se i tsili t’a keet fucien, le te hapin doren per me marre keto postulla, e m’e i-u bae ndime atedheut. Se e tsila pustull kushton 10 (dhete) frank. Paret do te chohen Arketarit te Kryekomitetit ne Rome, Xot. Cesare Rivera, Corso Vittorio Emanuele, 101, Roma (Italia). Kryekomiteti. Në faqen e dytë, në kuadrin e rubrikës Këndimtarëve, lexojmë: “I-u baime me dite kendimtareve te Laimtarit ne Rumanie, ci paghesat per Laimtare e per Gramatike Schyp, te dergohen Xot. Aleksi Drenova, Bucarest (Rumenia), Calea Vacaresti 136.” Në faqen e fundit jepet një hartë e Shqipërisë etnike me këtë nëntekst: “L’Albanie deve essere una ed independente ed estesa nelle sue naturali provincie: L’Hylliria, la Macedonia, l’Epiro e la Tessalia. L’Albania degli Albanesi.”

Liri e Shqipërisë u botua në Sofje në vitin 1911. Gazetë e përjavshme politike, shoqërore, kulturore, letrare. Gazeta botohej nga Kristo Luarasi me motonë: Mpron të drejtat e kombit Shqiptar. Në numrin 18-të (28 Gusht 1911), defilojnë artikuj si parape lodra, prape dinakeria, Per mbi te drejtat e Shqiptarevet (Hristo Mexi), Puna jone, Djal I prokopsur (A. Gurra), bejleret – Lufta pranë Korçës (Opinga), Letrë nga Stambolli, Lajme nga Konstanca (Avokat J. N. Mihail Lehova), Letrë nga New Yorku (Pietro Scaglione), Andej këtej, Në trimëri (J. A. T.), poezia S’më rihet (M. P.) me vargje si: “Shqipëtari nuk pat kurrë/ Qëllim tjetër veç Lirisë/ Doli në shesh porsi burrë/ Me flamur të trimërisë/…/ A u erdhi mendja vallë/ Ju o Turqve të Asisë/ Shqiptari trim me pallë/ S’duron zgjedhën e robërisë.” Gazeta del në format të Rilindjes së dikurshme, apo të Botës sot.

Në faqen e fundit jepen reklama lidhur me botimin e Diturisë në Sofje (Shtypshkronja Mbrothësia), Të Valëve të Detit të Spiro Dines, të Ervehesë botuar në Bukuresht më 1888, të librit Këndime për shkollat e para prej Lumo Skendos, të një furre buke në Sofje me këtë tekst: “Këta zotërinj në furrën e tyre pjekin aqë bukë të mira dhe të ëmbla sa s’ka tjetër këtu në kryeqytet. Kanë sjellë punëtorë t’akceptueshëm nga Stambolli, andaj u rekomandojmë Shqipëtarëve që ndodhen këtu në Sofje, të blenë bukë nga kjo furrë e cila le q’i pjekë e i gatuan më mirë nga të tjerat, po se këta zotërinj janë bashkatdhetarët tanë. E dyta se këta zotërinj zgjodhnë për të përndarë bukët nëpër shtëpirat, falë atdhetarit t’onë, zotit Sotir Ollani, një atdhetar që ka vojtur për çështjen shqipe, andaj u lutemi gjithë Shqipëtarëve të marrin bukë nga përndanjës i asaj furre z. Sotir Ollani.” Në vazhdim jepen reklama tjera dhe një listë librash të botuara asokohe në shtypshkronjën Mbrothësia të Sofjes, me shkronjat që i vendosi Kongresi i Manastirit.

Shqypeja e Shqypënis (Albanski Orel), „Organ për politikë dhe dituri”, botohej në Sofje të Bullgarisë. Sipas burimeve elektronike është njëra ndër gazetat me shkrime më demokratike të kohës së Rilindjes sonë Kombëtare. Gazeta në fjalë kishte filluar të dalë që nga 18 maji i vitit 1909 e deri më 2 prill 1911. Fillimisht kishte filluar të botohej në çdo dy javë, por me kalimin e kohës kishte dalë më rrallë. Ajo doli në 40 numra dhe për kryeredaktor e kishte atdhetarin, poetin dhe patriotin shqiptar Josif Bagerin. Nga numri 6 i vitit të dytë (1910), kemi fat të lexojmë artikuj si Kombi Shqypëtar dhe Tyrkia (Doinad, pseudonim i Visar Dodanit), Kombi Shqypëtar dhe ndryshimi i Tyrkisë (Grykë e Hosit), Ndryshimi i nji qëllimi të shejtë (Sotir S. Gjika), Mali i zi kralni, Lëvizja dhe të reat e Saja, Barësimi në Dibër, Urime, Falënderime etj. Në kuadrin e antetit botohen vargje si: “Un jam Shqypëja e Shqipënis/ Sqohi, or’zogjt e trimënis/ Un jam shpeza e furrikut/ Epni dërmën ma rezikut/ Mjaft në t’errët n’vorfuni/ Sqohi trima, zogjt e mi.” Dhe më tej: “Krahët un i kam shtallue/ Dhe fluturoj me ju gjet/ Se për Ju u kam mallzue/ Përandej Ju kërkoj vet/ Cihariqe un u ble/ Se Ju kam fëmi, fëmie!”

Përlindja e Shqipënies botohej në Vlorë. Ishte gazetë e shtetit të pavarur shqiptar e cila për herë të parë u botua më 24 gusht të vitit 1913, nën drejtimin e Dhimitër Beratit. Gazeta u botua dy herë në javë dhe vijoi 21 numra deri në vitin 1914. Në artikujt e saj ndër të tjerash, kjo gazetë bënte thirrje për bashkimin e popullit shqiptar, për t’i bërë ballë sfidave të kohës. Nga numri 5 (Shkurt 1914) botohen disa artikuj si, Kur ikin grekët, Miku dhe armiku (Seit Qemal), Bombardim i Grekërvet në katundin Malint dhe Kapedani M. Maksuti (A. S. Leskoviku), Lajme të shkurta mbi ardhjen e princ Vidit në Shqipëri, Lajme të brendshme, Vendimet e Kuvendit Kombëtar të Vlonës, Kanun i dëmeve, Një ngjarje në Kaninë, reklama për botimet e shtëpisë tregtare Carlo Erba, Shoqëria Italo-Shqipëtare për trgti e lindrim, etj.

Liria Kombëtare (La Liberte Nationale), Organ i përjavshëm i nacionalistëve shqiptarë, botohej në Gjenevë, duke patur për drejtor Dr. Omer Nishani. Në numrin 20 të vitit të dytë (Gusht,1926) kemi nderin të lexojmë artikullin e gjatë, Shqiptarë dhe serbë, ku bëhet fjalë për politikanët serbë me Nikolla Pashiqin në krye. Të dehur nga triumfi i tyre në dy luftërat ballkanike, e të mbështetur prej Rusisë cariste, krijuan një rrjet të gjerë forcash diplomatike e ushtarake, dhe duke shfrytëzuar nga kalbëzimi i Perandorisë Osmane, “nuk lane mjet pa përdorur kundër popullit shqiptar të çarmatosur: as plumbin, as bajonetën, as fjalën, as pendën. Mijëra e mijëra shqiptarë, gra, foshnja, pleq e të rinj u vranë, u therrnë dhe u dëbuan. Fara shqiptare iu paraqit botës së qytetëruar si një njolë për te; populli autokton e më i vjetër ni Ballkanit u tregua si një bandë egërsirash antropofage, në fazën më primitive të njerëzisë. Me një fjalë, ky popull jo vetëm që s’ish në gjëndje të formonte një shtet më vete, por, n’interes të paqës së Ballkanit e të dinjitetit t’Europës së qytetëruar q’e kishte në gji, meritonte të shuhej kryekëput ose, e paka, të skllavërohej e ztë shtyhej në qytetërim me kërbaç.”

Më tej përshkruhen djallëzitë kryeministrit serb Vladan Gjorgjeviq, që me shpenzimet e qeverisë mashtronte gjermanët dhe krejt botën me trillime fantasmagorike dhe gënjeshtra primitive kundër kombit shqiptar. Më tej, autori anonim mburret me zt. Grigor Bozhoviq me reagimin që ka bërë në Skupçinën e Beogradit për të mbrojtur kombin shqiptar kundër kanibalizmit serb, edhepse zëri i tij mbet i kufizuar në grupin e vogël të demokratëve të pavarur të asaj kohe. Gazeta respektive del në 4 faqe të formatit të Botës. Në vazhdim jepet një interpelatë për Ceno Beun, si dhe artikujt Jemi solidarë deri në fund, Vilat e Zogut imponohen me ligj, Pandeli Vangjeli dhe patriotizmi i tij, Pasuri e Esad Pashës në gjyq, Agjentët e Zogut në veprim, Burgime në Gjinokastër, persekutimet në Tiranë etj.

.......

[natyra]

https://scontent-b-lga.xx.fbcdn.net/hphotos-ash4/1231345_708827642464059_1969079608_n.jpg

---------------------------------------------------------

https://fbcdn-sphotos-c-a.akamaihd.net/hphotos-ak-frc1/581622_708827992464024_2011015259_n.jpg
__________________________________________________ __________________________

https://fbcdn-sphotos-a-a.akamaihd.net/hphotos-ak-prn1/15091_708827942464029_19917840_n.jpg
__________________________________________________ ______________________-

https://scontent-b-lga.xx.fbcdn.net/hphotos-frc1/1236044_708827875797369_505306068_n.jpg
__________________________________________________ ___

https://scontent-b-lga.xx.fbcdn.net/hphotos-frc1/999771_708827849130705_988160488_n.jpg
http://www.zemrashqiptare.net/news/id_31639/rp_0/act_print/rf_1/Printo.html

[natyra]

Disa rruge ne Beograd i moren emrat sipas shqiptareve.


January 16, 2013 at 10:10am

Disa rruge ne Beograd i moren emrat sipas shqiptareve
nga Naile Mala Imami, studjuese me prejardhje shqiptare që jeton në Beograd është edhe autore e librit “Gramatika e gjuhës së sotme shqipe” botuar në Beograd.

Skender-Begova Ulica (Rruga e Skenderbeut) gjendet ne pjesen e vjeter te Beogradit, ne Dorqol dhe quhet sipas heroit me te madh te kombit shqiptar, Gjergj Kastriot Skenderbeut qe nga viti 1896. Nje nga rruget me te vjetra ne qender te Beogradit "Makedonska ulica", prej vitit 1872 deri 1896 eshte quajtur "Kastriotova ulica" (Rruga e Kastriotit), ne kohen kur eshte menduar se ai ka qene me origjine serbe. Ulica Majke Angeline (Rruga e Nenes Angjeline) e mban emrin e bijes se Arianitit e cila eshte e martuar ne Shkoder me 1460 per princin serb Stefanin e Verber. Ai ishte i biri i Gjurgj Brankovicit nga Smedereva, te cilit per denim i ka nxjerre syte ne vitin 1441 dhendrri i tij Sulltan Murati II. Angjelina u eshte perkushtuar te varferve dhe te semureve, per ka ne Srem e kane quajtur "Nene Angjelina". Ne shenje perkujtese per te, Kisha Ortodokse Serbe e kremton 12 gushtin si Dite te Shen Angjelines. Ne fillim te shek. XVII kulti i saj eshte perhapur edhe ne Rusi. Prej vitit 1940 ne Beograd nje rruge ne komunen Zvezdara quhet sipas saj. Kondina ulica (Rruga e Kondes) quhet sipas nje shqiptari ortodoks nga Shqiperia Jugore, i cili ka treguar trimeri te madhe ne vitin 1806 kur Beogradi eshte liruar nga turqit. Kjo rruge ne qender te Beogradit e mban emrin e tij prej vitit 1872.

Esad-pasina ulica (Rruga e Esad Pashes) eshte emertuar me emrin e ketij shqiptari ne shenje mirenjohjeje, pasi i ka ndihmuar ushtrise serbeve gjate terheqjes permes Shqiperise. Gjenerali serb, Dragutin Milutinoviq ka thene: "Sikur te mos e kishim pasur Esadin si mik, ne do te kalonim edhe me keq ne vitin 1915 me rastin e terheqjes". Pikerisht per shkak te kesaj nje rruge ne komunen e Vozhdovcit e mban emrin e tij prej viti 1935.

Ulica Sadika Ramiza (Rruga e Ramiz Sadikut) e ka marre emrin sipas ketij revolucionari dhe komunisti nga Kosova, hero i popullit ne Luften e Dyte Boterore. Rruga gjendet ne Beogradin e Ri, afer bregut te lumit Sava, ne lagjen e dikurshme te punetoreve, sot jo larg hoteleve me luksoze ne Beograd "Hajatit" dhe "Interkontinentalit".

Skadarska ulica (Rruga e Shkodres) konsiderohet si nje nga rruget me atraktive ne Beograd, ne te cilen gjenden disa kafene te vjetra shume te vizituara, dhe kete emer e ka marre qysh ne vitin 1872. Kjo rruge dhe pjesa e qytetit eshte e njohur edhe me emrin Skadarlija. Me te njejtin emer quhet edhe nje rruge e vogel ne Zemun. Albanska ulica (Rruga e Shqiperise) gjendet ne nje nga komunat me te vjetra te Beogradit, ne Palilule. Kete emer e ka marre ne vitin 1927, dhe e ka pasur deri ne vitin 1972, kur eshte ndryshuar ne "Ulica Albanske spomenice" (Rruga e Perkujtimores se Shqiperise). Emrin e ka marre sipas asaj qe kane mbajtur mend ushtaret serbe te cilet jane terhequr ne kushte shume te renda permes Shqiperise ne vitin 1915. Ne komunen e Zemunit, menjehere pas Luftes se Dyte Boterore, gjithashtu, nje rruge poashtu eshte quajtur Abanska ulica, dhe kete emer edhe sot e kesaj dite e mban. Draka ulica (Rruga e Durresit) gjendet ne pjesen e vjeter te qytetit, ne Dorqol, dhe kete emer e ka marre ne vitin 1930 sepse ai qytet ne Shqiperi u ka mbetur ne kujtese te bukur ushtareve serbe gjate viteve 1912-1913. Ljeska ulica (Rruga e Lezhes), e cila gjendet ne komunen e ukarices, e ka marre kete emer ne vitin 1930 per shkak te kujtimeve te cilat i kane pasur ushtaret e Ushtrise serbe ne vitin 1912, kur me 18 nentor e kane liruar kete qytet nga turqit, dhe me 1915 kur ne rruget e ngushta te ketij qyteti, ne rrugen ne drejtim te Durresit, kane kaluar shume ushtare te rraskapitur serbe dhe civile duke u terhequr para ushtrise austriake.

Palata Albanija (Pallati i Shqiperise) gjendet ne vendin ku para Luftes se Pare Boterore, ne qender te Beogradit, ka qene kafeneja "Albanija", emrin te cilin pronari ia ka dhene per ndere te luftetareve serbe te cilet ne vitin 1912-1913 kane luftuar ne Shqiperi. Eshte ndertuar ne vitin 1939 dhe ka qene ndertesa me e larte ne ate kohe ne Jugosllavi, te cilen e kane quajtur "Pallati i Shqiperise", sipas kafenese ne fjale, dhe me kete emer beogradasit e quajne edhe sot e kesaj dite.

Naile Mala-Imami

[Oqeani]

Sa i perket emertimit te rrugeve ne Beograd, sidomos : Rruga e Shkodres, ata nuk e emertuan rastesisht !
Vasa çubrilloviqi ne memorandumin per shpernguljen se shqiptareve kishte shenuar : Ata ( Shqiptaret ) na larguan nga lugina e Shkodres !!!
.... dhe se jugu ne te ardhmen do jet me irredentiste dhe do te tentojne te marrin territorin tone ( Kosova), pra ai qante se qeveria e atehershme serbe nuk bente sa duhej per shpernguljen e shqiptareve per ne Turqi !

[natyra]

Sa i perket emertimit te rrugeve ne Beograd, sidomos : Rruga e Shkodres, ata nuk e emertuan rastesisht !
Vasa çubrilloviqi ne memorandumin per shpernguljen se shqiptareve kishte shenuar : Ata ( Shqiptaret ) na larguan nga lugina e Shkodres !!!
.... dhe se jugu ne te ardhmen do jet me irredentiste dhe do te tentojne te marrin territorin tone ( Kosova), pra ai qante se qeveria e atehershme serbe nuk bente sa duhej per shpernguljen e shqiptareve per ne Turqi !

Oqeani te te Falinderoi per kohen shtes...,ashtu eshte,donihere dhe mund te mos jen te dhenat konkrete...krejt qka me pelqen,per aqe sa na ipet mundesia ti bejm publike ni nder forumet e Titulluara te "gjuhes shqipe" per gjitha brezat...me besim se cdo e drejt per-Shqiptaret,te TRIUMFOI ntardhmen

Pershendes i nderuar

Natyra.

[Zero Cool]

Angelina Jolie, ditarë për eksodin shqiptar në Kosovë



http://www.knninfo.com/repository/images/17_04_14_99883_angelina.jpg



Bukuroshja e planetit Angelina Jolie, njëherit ambasadore e OKB-së lidhur me rolin dhe misonin e saj për refugjatët në botë ylli Hollivudit i ka deklaruar agjencisë së lajmeve “Presheva jonë” në Zvicër se “sikur në Kosovë, do t’ju ndihmojë edhe refugjatëve tjerë në botë…”.

Do përkujtuar se Agnelian Jolie me mision paqësor dy herë ka vizituar Kosovën, në vitin 1998 kur nisi eksodi masiv në Kosovë dhe ne dhjetor të vitit 2002 kur Kosova ishte tashmë e lirë, e cila kishte pritur Vitin e Ri bashkarisht me trupat amerikane, frocat e NATO-s dhe shqiptarët në Kosovë.

Angelina jolie: Forcat serbe dëbuan me force nga Kosova, shqiptrët nga vatrat e tyre entike
Komisariati i Lartë për Refugjatë i Kombeve të Bashkuara (UNHCR) ka njoftuar në Gjenevë mediat botërore se aktorja e Hollivudit, Angelina Jolie, është emëruar raportuese speciale e shefit të UNHCR-së. Emërimi i saj në ketë mision ndërkombëtar është shpallur sot në Gjenevë ku kohë më parë aktorja dhe bukuroshja e njohur Angelina Jolie nga OKB ishte shpallur ambasadore e vullnetit të mire duke i dhuruar asaj edhe pasaportë të Kombeve të Bashkuara.

Zëdhënësi i UNHCR-së, Adrian Edwards, tha se aktorja 38 vjeçare do ta përfaqësojë UNHCR-në në nivel diplomatik për çështjet globale të refugjatëve. Ylli i bukurisë botërore Angelinë Jolie, aktorja dhe　 ambasadore　 e OKB-së e vullnetit të mirë gjatë qëndrimit në Gjenevë ka përmendur Kosovën, duke folur për vuajtjet e refugjatëve në botë, të cilën gjë e kishin　 përjetuar edhe shqitarët etnik nën regjimin e Serbisë.　 Do shtuar se Angelina Jolie nga gushti 2001, ajo udhëhoqi më shumë se 40 misione në terren përfshirë ketu edhe Kosovën.


Nga ditari i Angelina Jolie për Kosovën (“Angelina Jolie’s Kosovo Journal”)

Nga ditari i Angeina Jolie për Kosovën (“Angelina Jolie’s Kosovo Journal”, December 24, 2002 London England ) quhet ky ditari i yllin botëror, bukuroshes së planetit Angleina Jolie e cila në ditarin e saj prej 15 faqesh bën fjalë për luftën dhe eksodin e shqiptarëve nga Kosova, për refugjatët dhe spastrimet etnike serbe.

Unë kam qëndruar në Kosovë dy ditë në mars të viti 1998 kur Lufta shpëtheu në Kosovë mes shumicës shqiptarë etnikë dhe serbëce pakicë. Brenda disa muajve 350.000 njerëz janë zhvendosur apo të ikin jashta vendit. Më 24 mars , 1999 pas dështimit të bisedimeve të paqes në Rambuje (Francë) nisën bombardimet e NATO-s për 78 -ditë kundër regjimit të Serbisë. Brendatre ditë, shqiptarët etnikë filluan të largohen, ata janë detyruar me force të leshojne vatrat e tyre nga forcat serbe. (“Albanians begin to flee or are forced out of the region by Serb forces.”) Përfundimisht gati 444.600 civilët ikën në Shqipëri , 244.500 në Maqedoni dhe 69.900 në Mal të Zi dhe me shumë se 90.000 njerëz u transprtuan jashta Kosovës me aeroplan në 29 vende të botës për t ju siguruar përkohësisht nje jetë më të mirë.

Dhe më 12 qershor të vitit 1999, forcat ndërkombëtare të tubuara në NATO hynë në Kosovë duke e detyruar tërheqjen e forcave serbe nga Kosova. Ditën në vijim, UNHCR-ja dhe agjenci të tjera të cilat ishin detyruar të largoheshin nga rajoni ato u kthyen në Kosovë për t’i kontribuar refugjatëve, të zhvendosurve në rajon..

Dikush më tha “Mirë se vini në Kosovë…” Unë dua të mësojë “Faleminderit” , por si unë mendojnë shumë të mësojnë të gjitha gjuhët…ka shkruar ne vazhdim Angelina Jolie në ditarin e saj për eskodin në Kosovë..



http://www.knninfo.com/repository/images/angelina_2.jpg




Lexo: Angelina Jolie’s Kosovo Journal (http://www.unhcr.org/4a07effc6.html)

[Zero Cool]

Maurico Druon, sekretar i Akademisë frënge:

“Shqiptarët i përkasin popujve më të vjetër se vetë historia dhe gjyshërit e shqiptarëve merrnin pjesë në luftën e Trojës, të udhëhequr nga Akili (në njërën anë) dhe Hektori (në anën tjetër)”.



Nikolla Jorga:

“Populli shqiptar së bashku me baskët, janë më të vjetrit në Evropë”.




Maximilian Lambertz:

“Historia e vërtetë e njerëzimit do të jetë e shkruar vetëm kur ajo do të shkruhet me pjesëmarrjen e shqiptarëve”.



Lamartini:

“Ky komb e ky popull nuk merret nëpër këmbë… Kjo është toka e heronjve të të gjithë kohërave… Homeri aty gjeti Akilin, grekët Aleksandrin e Madh, turqit Skënderbeun, njerëz këta të së njëjtës racë, të të njëjtit gjak”.



https://fbcdn-sphotos-h-a.akamaihd.net/hphotos-ak-xfp1/t1.0-9/10342428_695714520498927_7549429259934873779_n.jpg

[Zero Cool]

M. Huacunthe Hecquard:

“Në asnjë vend të botës femrat nuk janë më të respektuara dhe nuk ushtrojnë një veprimtari më të fuqishme se shqiptaret dhe disa nëna shqiptare kanë përzënë prej shtëpisë bijtë e vet pasi ata ishin larguar nga fronti i luftës. Ato i kishin kthyer në fushën e betejës.




Lord Bajroni:

“Shqiptarët me kostumet e tyre bëjnë një peizazh më të mrekullueshëm në botë… Shqiptarët janë raca njerëzore më e bukur që ekziston, trima më të fortë se kështjellat e tyre”.



Henry Noel Brailsford:

“…Shqiptari ‘primitiv’, në fakt është ‘Mbinjeriu’ për të cilin Nietzsche ëndërronte”.




Gjusepe Katapangu:

“Atllantida e cila është zhdukur para 12.000 vjetësh, ishte tokë e Ilirëve (pellazgëve), të cilët shpëtuan nga përmbytja e Atlantidës dhe filluan civilizimet e reja në të gjitha kontinentet, sidomos në Evropë, Afrikë dhe Azi të vogël”!



Agostino Ribeco:

“Te drejtat mijëvjeçare të shqiptarëve, etnografike dhe gjeografike, shtrihen prej kohërave të vjetra në Iliri,Maqedoni dhe Thesali”.




Braisllav Nushiq:

“Shqiptarët janë autoktonë, të cilët gjatë të gjitha dyndjeve të popujve, e ruajtën tipin dhe karakterin e vet në mënyrë të theksuar. Ata u bënë ballë sulmeve të romakëve, mësymjeve të dendura të sllavëve, të cilët ua pushtuan të gjitha fushat,ultësirat,dhe lumenjtë”.

[Zero Cool]

Dushko H. Konstantinov:

“Shqiptarët janë banorë më të vjetër të Gadishullit Ballkanik dhe pasardhës të drejtpërdrejtë të ilirëve të vjetër, të cilët kishin ndërtuar shtetin më të fuqishëm në Ballkan”.




Edvin Jasques:

“Ilirët ose shqiptarët, këta bijë të paeupur, ishin luftëtar të shqipes, trashëgimtarë të denjë të Akilit, Filipit, Aleksandrit të Madh dhe Piros së Epirit…”.



Edvin Pears:

“Shqiptarët janë pasardhës të racës më të vjetër të Gadishullit Ballkanik, gjegjësisht të racës arjane, duke e nxjerrë këtë fjalë nga dy rrënjët e fjalëve shqipe: Ar dhe Anë, që d.m.th. Njerëz të arit të pastër”.




Maks Myle:

“Emrat e mjaft popujve të njohur rrjedhin nga fjala e vjetër shqipe ‘Ar’. Kjo vlen edhe për mjaftë vende të botës.”



Fanulla Papazogllu:

“Dardania është njëra nga krahinat antike të Ballkanit ku popullata autoktone është ruajtur më së miri”.




Gos Xhen:

“Origjina e shqiptarëve ngjitet deri te koha e pellazgëve dhe kanë origjinë parahelene”.



Gustav Majer:

“Shqiptarët janë Ilir të rinj”.




Gjorgj Hahni:

“Shqiptarët janë pasardhës të Ilirëve, ndërsa ilirët janë pasardhës të pellazgëve… Shqiptarët janë stërnipërit e Pellazgëve”.




Haki Pasha:

“Po doli në shesh historia e shqiptarëve, Perandorinë Osmane e merr lumi”.



Harold Whitehal:

“Hieroglifet egjiptiane, të krijuara para 4.000 vjetësh kanë domethënie shqipe”.




Henri Braisford:

“Në Maqedoni, vetëm shqiptarët janë popull autokton”



Johan Fon Han:

“Shqipja rrjedh nga ilirishtja dhe ilirishtja nga pellazgjishtja”.




Jovan Cvijiq:

"Sllavët e jugut, pas ardhjes në Ballkan, aty gjetën shqiptarët, të cilët nën trysninë e tyre (sllavëve) u tërhoqën nga jugudhe në vendet më malore, ku i hasim edhe sot”.




Konstandin Paparigopulos:

“Vetëm shqiptaret konsiderohen si pasardhës të racës ilire”

[vjeshta]

"Kemi gabu qe i kemi ç'armatos Shqipetart se deri tash, ishin ç'faros vet ndermjetveti" (shkjau)

[elvio]

S'besoj ne ato lavderata ,sepse koha ka deshmuar te kunderten.

Fisnikeria qe paraqesin albanologe,shkrimtare ,poete,studiues tashme eshte flak tutje.

[Zero Cool]

Arkivi shtetëror i Venedikut, si martoheshin shqiptarët



Qarqet themelore të jetës së përditshme; lidhjet familjare dhe miqësore të emigrantëve shqiptarë.



Jeta e përditshme e emigrantëve shqiptarë në Venedik, jeta e tyre familjare, miqësitë dhe njohjet, nuk ishin shumë të ndryshe nga banorët e tjerë të qytetit të lagunës.

Një ndër treguesit i cili shpie prapë në disa veçori të caktuara është lidhja e tyre përbrenda grupeve homogjene, por edhe lidhjet e tyre të përbashkëta e të shpeshta me emigrantët e bashkësive tjera, e në veçanti lidhja me ata të cilët vijnë po ashtu nga bregdeti i Adriatikut lindor. Kështu që analiza e këtyre të dhënave, përveç njohurisë, të jetës së përditshme dhe private të emigrantëve shqiptarë, njëkohësisht dhe si shtesë bënë dhe ofron të të kuptuarit edhe mbi komunitetin kroat dhe lidhshmërinë e tyre me emigrantët tjerë (në këtë rast me ata shqiptarë) të bashkësive tjera emigrantësh.

Një dëshmi e gjallë e cila flet në favor elokuente janë edhe martesat. Vërtetë numri i madh i emigrantëve shqiptarë ishin në martesë me pjesëtarë/pjesëtare të komunitetit ekuivalent (të njëjtës përkatësi) vërtetë të zonës së Shqipërisë së Venedikut. Kështu, për shembull, duke u bazuar në bazë të të dhënave nga vepra e B. Imhaus, shënohen martesat mes Leona Biancha (Albanese) dhe emigrantes nga Durrësi Katarinë-s (1404, Gjoni nga Lezha dhe Marie nga Durrësi (1408), Shkodrani-t Andre dhe Menege de Albania (1417.), emigrantit nga Shkodra Lukës me Radën (1477.), Lazërit nga Shkodra me Mari-en ulqinake (1481, pastaj të emigrantit nga Tivari Gjergj Mandi-jës me Marien nga Ulqini (1485.).

Të thënat shtesë mbi martesat e shqiptarëve mes veti i njohim e zbulojmë edhe në bazë të të dhënave të dokumenteve testamentare. Kështu, për shembull, Zanetta e të ndjerit Gjergj Shkodranit bashkëshortja e Gjon Manolosit nga vendi shqiptarë i quajtur Danj; Menega e emigrantit të ndjerë Shtjefnit e martuar për Mihovilin nga zona e Krajinës (zonë afër Tivarit, kah liqeni i Shkodrës), kurse emigrantja shqiptare Zanetta (vr.përkth. Zana) (bija e lt.kolonel Pjetrit) është e veja e Gjonit nga Shkodra. Më tutje, janë martesa të shumta të emigranteve dhe emigrantëve shqiptarë të lidhura me qytetarët venedikas me prejardhje nga zona e gjerë e hapësirës së bregdetit kroat kështuqë sjella konkrete e këtyre shembujve i shkon në favor më tepër rreth njohjes së komunikimit dhe ndërgjegjësimit, në drejtim të banorëve nga ana tjetër e Adriatikut. Shembull, Angjelia e të ndjerit Bartol-it nga Ulqini është e veja e Mazola-s nga Spliti; Shkodrani Daniel-i u martua me emigranten nga Rabi Agat-ën; Angjella e të ndjerit Jure Dalmatini është martuar me Vick-un nga Shkodra; Monikë Cuzzi nga Shkodra shënohet si e vejë e Dominikut nga Zara; Gërguri nga Shibeniku është burri i Bone de Albania, kurse Marta nga Durrësi në Venedik u martua për emigrantin nga pjesa veriore-kroate e Zagrebit.

Emigrantët Shqiptarë në jetën e tyre të përditshme personale nuk kanë funksionuar si të izoluar për qytetarët tjerë, atyre nga Venediku dhe pjesë tjera të Italisë, si bashkësi e mbyllur.

Lidhje me këtë dëshmojnë shembuj të shumtë mbi martesat me emigrantët e pjesëve tjera të gadishullit Apenin, e veçanërisht me ata nga zona e Venetës. Së fundi, janë shumë Shqiptarë e Shqiptare të vendosur në Ciogi ku pikërisht aty edhe kanë themeluar familjet e tyre kështuqë pranë bashkëshortëve vërtetë bashkëshorteve të tyre regjistrojmë (raportohen) mbiemra tipik për këtë pjesë-zonë, ishull pak më i largët nga Venediku.

Të dhënat dokumentare në të cilat në mënyra të ndryshme përmendën anëtarët më të ngushtë të familjeve dhe të afërmve kryesisht janë të ngjashme (identike) çdo qytetari të qytetit mbi lagune. Anëtarët e familjes më të ngushtë të çdo individi (bashkëshorti/bashkëshortja, fëmijët, vëllezërit dhe motrat, prindërit e gjallë (një jetë) konsiderohen personat më të besueshëm dhe besnikët më të mëdhenj kështuqë pothuajse rregullisht kërkohet prezenca dhe pëlqimi i tyre në cilësinë e zbatuesit (ekzekutuesit – mommissarii) apo dëshmitarit me rastin e lidhjes së marrëveshjeve të ndryshme gojore dhe të shkruara të fundit të emigrantit si depozitë (testamente, kodicili, inventari).

Pranë kësaj, me rastin e ndarjes së pasurisë pronësore të ndonjë emigranti, antarët më të ngushtë të familjes, rregullisht janë të cekur dhe të shpërblyer para të gjithë të tjerëve, kështuqë që në mes tyre zakonisht gjendët edhe trashëgimtari kryesor të të gjitha të mirave të trashëgimdhënësit (herede universario, herede residuario, padrone assoluto, padrone di tutto dhe ngjashëm). Në përputhje të potencialit ekonomik (pasurisë pronësore) të tij, trashëgimlënësit si legatët e veçantë i shpërblejnë anëtarët e familjes dhe të afërmit. Në të shumtën e rasteve e më së shpeshti dhurohen shuma në të holla si dhe gjësende nga pasuria e luajtshme e trashëgimlënësit (në rast të emigrantëve të pasur me prona) kështuqë shembujt e këtillë vërtetojnë të dhëna shtesë të lidhshmërisë së përbashkët të familjeve të emigrantëve, por edhe paraqesin e zbulojnë gjendjen e tyre materiale si dhe të kulturës urbane (të banimit, apo jetesës, vër. përkth.).

Miqtë dhe të njohurit janë të radhës, poashtu rreth i pashmangshëm i komunikimit të përditshëm i emigrantëve shqiptarë në rrethin venedikas. Ata regjistrohen (shënohen) si zbatuesit apo ekzekutuesit e vullnetit të fundit të trashëgimlënësit, dëshmitarë pranë përpilimit dhe nënshkrimit të testamentit (porosisë) si dhe të pasurit e një pjese të pasurisë së trashëgimlënësit. Në të shumtën fjala është për personat e statusit të njëjtë shoqërorë (qytetar të zakonshëm), të mundësive të pasurisë modeste apo të mesme, të cilët jetojnë në pjesët e njëjta apo pjesë dhe (Castello, S. Marco) famulli të afërta e që kryejnë veprimtaritë e ngjashme mes veti.

Ndonjëherë miqtë e tyre janë personat më të ngushtë (afërt) dhe më të besuar të trashëgimlënësit kështuqë – kryesisht nëse trashëgimlënësi nuk ka anëtarët të ngushtë dhe të afërm të familjes – miqve iu besohet dëshira, realizimin, e fundit dhe iu dhurohet një pjesë e pronës. Në testamentet e emigrantëve nga zonat e Ulqinit deri në Durrës janë shënime të cilat tregojnë më konkretisht emrat të bashkëvendësve të tyre nga zona e Shqipërisë venedikase, ndërsa në këtë kontest – në veçanti si realizues të porosisë së trashëgimlënësit – theksohen më tepër Shkodranët. Kështu, për shembull, shkodranja Katarinë është njëra ndër zbatueset e dëshirës së fundit të bashkëqytetarit të saj Daniellit, ndërsa në testamentin e Agata-s nga Rabi, bashkëshortes të emigrantit nga Shkodra Daniell-it si zbatues janë të shënuar Maria, e veja e Shkodranit Pjetrit si dhe Klara – bashkëshortja e emigrantit shkodran Gjonit. Gjon Missi nga Shkodra është ndër personat më të besuar dhe besnik i Gjon Grate de Scutaro, kurse në testamentin e fisnikes Teodore Ducagini (vër. përkth. Dukagjini) si zbatues shënohet Mark Bascalagri nga Drishti. Jo rrallë herë si zbatues (së dëshirës së fundit) të testamenteve të legatëve të emigrantëve shqiptarë janë edhe personat me prejardhje nga zonat e gjera të hapësirës së Shqipërisë venedikase (Tivari, Pashtroviqi, Budva), kurse më të rrallë në këtë kontekst janë të shënuar si dëshmitarë apo zbatuesit të dëshmisë së trashëgimlënësve, emigrantët kroat nga Dalmacia.

Vëzhgime të ngjashme shënojmë kur është fjala edhe për dëshmitarët e shënuar në testamentet e emigrantëve shqiptarë. Prijnë emigrantët nga Shqipëria Venedikase, ndërsa nga qytetarët venedikas të cilët kanë prejardhje nga pjesët veriore të Adriatikut lindor regjistrojmë – në testamentin e emigrantes nga Kotori të definuar si Albanensis – mjeshtrin e qirinjve nga Senji Andrinë. Miqve dhe të njohurve të përkatësisë së atdheut të njëjtë iu dhurohet – sipas mundësisë së dhënësit – një pjesë të pasurisë së tyre, ndërsa kemi të regjistruar (edhe pse në numër të vogël shembujsh) si trashëgimtarë kryesor.

Edhe më i larmishëm është numri i shembujve të regjistrit të Shqiptarëve të përfaqësuar në testamentet e emigrantëve nga pjesë tjera të bregdetit të Adriatikut lindor. Shpërndarja hapësinore e tyre, me origjinë vendase kryesisht të emigrantëve kroat, përfshinë zonën nga Istra dhe brendinë e Kroacisë, përgjatë Bregdetit deri në Dalamci dhe Bokë. Dhe këtu është, duke marrë parasysh vlerën e materialit të shënuar, gjë falënderuese të sillën shembuj konkret. Kështu pra, sjellim shembuj konkret, ku kemi raste të shumta ku emigrantët shqiptarë shënojnë në cilësinë e kryerësit të testamentit emigrantë nga Zagrebi e deri te Lushtica. Më tutje, është numri edhe më i madh i emigrantëve shqiptarë të cilët i hasim si dëshmitarë të testamenteve të Kroatëve nga hapësira gjithëpërfshirëse e zonës pranë detit si dhe nga brendia. Në testamentet e shkruara të tyre si dëshmitarë më së shpeshti janë të regjistruar Shkodranët, të shpeshtë janë edhe Ulqinakët, ndërsa Shqiptarët nga qytetet tjera shënohen vetëm në raste individuale. Së fundi, është e nevojshme të cekim edhe shembujt në të cilët ku emigrantët Shqiptarë shpërblehen me pjesë të pasurisë së trashëgimlënësve kroat. Kështu për shembull, Matej Stjepanov nga Trogiri i lë Pjetërit nga Shkodra medietatem omnibus bonorum meorum mobilium de argentis et jocolarum; Ana, bashkëshortja e Juraj nga Vrana i dhuron Antunit të Dominikut nga Drishtimeum camisum meliorum; Radica nga Lezha është e shpërblyer me pasurinë trashëgimoretë emigrantit zadran Mihovil Jurjeva-s me një shumë të vogël prej dy dukateve, ndërsa Splitasja Katarina i lë Teodorit nga Shqipëria una mastela.

Emigrantët Shqiptarë nuk ishin, ky fakt është cek tashmë në disa vende më herët, grup i izoluar kështuqë – në bazë të pasqyrës së qartë në testamentet e tyre – pra ishte i zhvilluar komunikimi i tyre me Venedikasit vendor. Lidhje me këtë dëshmojnë – në cilësinë e kryerësit të testamenteve, dëshmitarët apo dhuruesit e pjesës së pasurisë nga ana e trashëgimlënësve shqiptarë – banorë të shumtë venedikas me prejardhje italiane. Farkëtarët, lëkurëtarët, këpucëtarët, rrobaqepësit e gajtanëve dhe ndreqësit e armëve, argjendarët dhe punonjësit në shtypshkronja, zdrukthëtarët dhe ndërtuesit e anijeve si dhe shitësit e gjësendeve specifike të ndryshme, janë këto vetëm disa nga profesionet e qytetarëve venedikas – në rastet më të shpeshta persona me status të mesëm apo të ulët të pasurisë – të cilët i hasim (shënojmë) në testamentet e emigrantëve nga zonat shqiptare. Jo rrallë herë (d.m.th. shpeshherë) personat më të besuar janë pikërisht njerëzit nga shtëpia e tyre ku ata banojnë, kështuqë në ata shembuj më së shpeshti është fjala për testamente të bëra shqiptare, të cilat si shërbyese të shtëpive, për vite të tëra kaluan në shtëpitë e fisnikëve dhe qytetarëve venedikas. Ndonjëherë në këtë kontekst shënohen prokurorët të familjeve që çmuara fisnike venedikase, ndërsa si kryerës të testamenteve për Shqiptarët të vendosur (që jetojnë) Chioggi janë pikërisht qytetarët e cekur të atjeshëm indigjen (vendorë).

Në cekjet e mëparshme janë sjellë në mënyrë konkrete – me qëllim të ilustrimit dhe dëshmive të drejtpërdrejt – shembujt e shumtë të paraqitur të cilët flasin për jetën familjare dhe shoqërore të përditshme të emigrantëve shqiptarë në Venedik. Burimet elokuentetregojnë që fjala është për një komunitet aktiv shoqërorë e cila ishte në kontakt me të gjitha shtresat e qytetarëve venedikas. Edhe pse të dhënat janë dëshmi të plota mbi lidhjet me bashkëkombës të vet (familjare dhe miqësore), është fakt evident edhe komunikimi i shpeshtë i tyre me banorët vendor venedikas. Shënime apo karakteristika të ngjashme vërejmë edhe me rastin e dokumenteve të jetës së përditshme shoqërore të emigrantëve kroat në Venedik kështu që sipas këtyre veçorive apo karakteristikave që të dy komunitete emigrantësh mund të numërohen, konsiderohen, në aktivitetet shoqërore të përshtatura (integruara), e të cilëve ndërrimi i vendbanimit nuk iu ka sjellë tronditje kulturore,por që në mesin e ri – larg nga problemet dhe rreziku i luftës – kanë vazhduar apo filluar jetën e frytshme dhe dobishme për të gjithë komunitetin.

[Zero Cool]

Kujtimet e gazetarit italian për Shqipërinë I




http://www.telegrafi.com/fo/shqiperi/kujtimet-e-gazetarit-italian-p-euml-r-shqip-euml-rin-euml_hd.jpg




Gjatë gjysmës së parë të shekullit që shkoi, Ugo Ojetti (lindur në Romë në vitin 1871 dhe vdekur në Firencë në vitin 1946), qe një personalitet mjaft i njohur i kulturës italiane. Shkrimtar, gazetar, botues i një sërë revistash, kritik arti i njohur, qe edhe autor i mjaft veprave.

Nga viti 1898 deri sa vdiq, Ojetti punoi për gazetën më të madhe italiane “Corriere della sera”, ku qe përgjegjës për faqet e saj kulturore, ndërsa në vitet 1926-27 u bë edhe drejtor i saj.

Në vitin 1930 Ugo Ojetti bëhet gjithashtu anëtar i Akademisë Italiane.

I botuar në vitin 1902, libri i tij me përshtypje nga udhëtimi në Shqipëri (ende pjesë e Perandorisë Osmane), jep një tablo të gjallë e mjaft interesante të Shqipërisë së kohës, çka e bën atë një ndër veprat më të rëndësishme të literaturës italiane kushtuar Shqipërisë.

Përkthyer nga Virgjil Muçi, për botimet “IDK”, libri mban titullin “Shqipëria - Udhëtim në Shqipërinë e vitit 1902”, dhe përmban udhëtimet nga Brindizi në Prevezë, nga Augusti tek Ali Pasha, në Orakullin e Dodonës dhe burimet e Akerontit, në Durrës, Shkodër etj. Libri ndahet në nëntë kapituj.

Më poshtë botojmë një fragment nga libri, të shoqëruar edhe me arsyet e autorit, si lindi libri mbi udhëtimet e tij në këtë pjesë të Evropës:

***

Këto letra të shkruara për Corriere della Sera-n kërkojnë të shpihen drejt një konkluzioni logjik e praktik, tendenca dhe simpati që, përfundimisht, ngjajnë se janë bërë diçka e përgjithshme në Itali. Kurrë më parë si sot nuk është shtruar për diskutim me qartësi e çiltërsi çështja e Adriatikut; dhe ky diskutim nuk ka zënë vend vetëm mes partive të brendshme dhe fletushkave politike italiane, por mes të gjitha vendeve të interesuara për ta zgjidhur në mënyrë të volitshme, herët ose vonë. Duke qenë se dikujt i është dukur se këto letra nuk kanë bashkëvepruar më kot për të përftuar atë qartësi e çiltërsi, atëherë po i mbledh, me ndonjë shtojcë, në një libër.

Qyshkur Italia ekziston, politika e jashtme italiane ka pasur vetëm një tipar të qëndrueshëm: paqëndrueshmërinë. Prej disa pak vitesh e vetmja gjë që bën përjashtim nga kjo lëvizshmëri kaleidoskopike ngjan të jetë besimi ynë në shpresat e miqve tanë të Shqipërisë. Por edhe sikur ky besim të venitet e të harrohet, libri im i sinqertë ka për të mbetur kujtim i atij çasti kur flakëroi më i gjallë se kurrë. Dhe kjo nuk është pakogjë në një epokë e në një vend skeptikësh.

Të gjitha këto faqe janë shkruar mes atyre njerëzve dhe vendeve që përshkruajnë. Në mos dëshmi e së vërtetës - meqenëse në politikë faktet ndryshojnë dukje sipas interesave të atyre që i peshojnë - kjo gjë është dëshmi e sinqeritetit. Virgjili thotë për Epirin: Këtu lajmi i pabesueshëm për diçka merr dhenë!

Ç’është e vërteta, në një sërë vendesh - në Azio dhe në Dodonë, në Nikopojë dhe në Shkodër, në Vlorë dhe Durrës - kujtimet më të lavdishme e më të bujshme translate romake e veneciane vijnë e të mësyjnë nga trualli e rrënojat me ngutin e njerëzve të gjallë. Dhe historia deh më fort se realiteti ngase vjen prej larg dhe i lë të lirë ciklet e veta e i hap udhë flatrimit të ëndrrës. Nëse ngandonjëherë si italian dhe roman, unë kam ëndërruar ca si tepër, në faqen e mëpasme jam përpjekur të rifitoj qetësinë për të arsyetuar dhe renditur shifra e fakte. Ndaj dhe mos më gjykoni nga ndonjë kontradiktë e dukshme pa e lexuar gjithë librin nga kreu në fund.

Ndoshta dhe vlera e tij e vetme qëndron pikërisht në këtë kontrast spontan mes dëshirës dhe realitetit, mes së shkuarës, të tashmes dhe të ardhmes së mundshme.

San Giacomo e Spoleto-s, 14 shtator 1901.

I.

Nga Brindizi në Prevezë

Gurët e Sarandës dhe trëndafilat e Korfuzit. - Hyrja në gjirin e Ambrakisë. - Safoja dhe Kleopatra. - Virgjili dhe Bajroni. - Rrugët e Prevezës. - Pusi i xhamisë. - Vizitë te Mytesarifi. - At Filemoni dhe mirësia e Austrisë. - Fortesa venedikase. - Brisulla. - Dhia dhe roja. - Druri i ullirit.

Prevezë, 10 korrik.

Dje në mëngjes lundruam dymbëdhjetë orë me pamjen e maleve të Epirit, të lartë e të thepisur mbi det, çerdhe të vërteta të shqiponjave, majat e shkreta Akrokeraunike prej nga, për helenët, Zeusi zbrazte rrufetë e veta.

Më pas, atë pasdite, për dy orë kaluam nga bregu i bokërrimtë turk i Sarandës në kopshtijet hijeshumë e të erandshme të Korfuzit. Andej veç një sokak plot plehurina, dy magazina plot e përplot me sheqer, kafe e pambuk, tri shtëpi të shkallmuara nga bombardimet greke para katër vitesh, përpjetë në një shteg si të prerë me thikë në malin e verdhë një varg mushkash të ngarkuara të drejtuara për në Delvinë e në Janinë, tatëpjetë harqet e kullat e një fortese venedikase të rrënuar, me fytyrë nga flladi ajërshumë i detit - teksa këndej në ujdhesën e bukur greke ku Uliksi u takua me Nausikën, kopshtije si Mon repos-i mbretëror me trëndafila të lulëzuar, landra, rruka e manjola, vreshta e pjergulla, shëtitore buzë detit, kafene e luleshitëse, oficerë grekë rioshë më kot të kapardisur alla inglezçe, ashtu si akullore më kot të quajtura “alla napolitane”.

Por vetëm sot në të gdhirë hymë këtu në Prevezë, portin më të madh të Epirit të poshtëm, i cili, mund të jetë, në hyrje të gjirit të Ambrakisë, një prej ankorimeve më të sigurta të detit Jon. Jemi mu në mes të kujtimeve filohelenike.

Lajmëtare e agut frymon

Një puhizë të lehtë, të lehtë

Që portokalleve të Korkyrës së gjerë

Aromat më të dëlirta rroku…

Madje edhe në dritën e trëndafiltë të agimit, kujtime të tjera, veç atyre të Refugjatët e Pargës dhe dhjetërrokëshat e Berchet-it, shfaqen e pasqyrohen në ujërat e sedefta. Në të djathtë, rrethuar nga një vello resh të bardha, mali i Leukës ngjyrë qielli e trëndafili të kujton Safon, pasionin e dëshpëruar dhe hedhjen e mynxyrshme në det. Dhe dielli i lind në fytyrë. Në të majtë, ndërkohë që Bari i vogël i “Puglia”-s çan mespërmes guximshëm dy bovave të bardha, nëpërmjet një fundi mjaft të ulët dhe shkëmbinjsh, ranishteje e algash, një gjuhëzë stereje e sheshtë përvijon bregun shqiptar. Dalëngadalë prej mjegullës së opaltë vijnë e shfaqen nga ai rrip një ullishtë me pemë shtatshkurtra dhe e dendur, ndërsa mbi det një fortifikatë turke që me kryelartësi mban emrin Pantokrator. Më andej, një bregun grek përmbi një rrafshultë të shkurtër e të shkretë ngrihen fill njëri pas tjetrit malet e Akarnanisë dhe, përkundruall nesh, ata të Etolisë, më të zbehtë në largësi.

Paskëtaj në atë rrafshultë të shkurtër, që ia thonë emrin Maja, ngrihet prej barit një mur i lartë gati një metër. Është gjithçka mbetet prej Aktios qyshkur Oktavian Augusti e rrafshoi me tokën dhe e kriposi për të ndërtuar në plazhin përkarshi, sot e kësaj dite të Prevezës, Nikopojën madhështore, Qytetin e fitores, në kujtim të mposhtjes së Mark Antonit. Prej këtyre ujërave ia mbathi e u bë erë Kleopatra me triremën e bardhë me vela të purpurta, me t’i kthyer shpinën fati; këtë betejë pa Virgjili në shqytin që Venera i dhuroi Eneas. “Shih gjirin e Ambrakisë ku, njëherë e një kohë, një botë u bjerr për dashurinë e një gruaje, gjë e ëmbël, e njomësht!” thërret djaloshi Harold përmes gojës së Bajronit.

***

Sepse - thënë me modesti - unë dhe këta katër a pesë sekserë grekë me petka të lerosura që mbrëmë morën anijen në Korfuz, po bëjmë saktësisht atë udhëtim që kreu Enea dhe, mijëra vjet më pas, edhe lordi Bajron. Ndaj dhe kënga e dytë e Çajlld Haroldit është udhërrëfyesi i përkryer prej këtu e deri në Janinë, në Dodonë e në Zisa. Natyrisht kohët kanë ndryshuar dhe, për fat të keq, tok me kohët ndryshojnë edhe udhëtarët e banorët e qytetit…

Këndojnë në atë këngë të zjarrtë palikarët, trimat e Ali pashait: Kujtojeni momentin kur ra Preveza!

“Kujto çastin kur Preveza ra, ofshamat e të mundurve, britmat e fitimtarëve, çatitë që u vumë flakën dhe plaçkën që ndamë, të kamurit që shkuam në thikë dhe bukuroshet që u kursyem jetën”. Preveza që tash, me të kaluar cepin e Pantokratorit, na shfaqet me rrezet e para të diellit fund e krye e shndritshme dhe e qeshur - shtëpiza të trëndafilta, të verdha, të blerta, minare të bardha, plepa më të lartë edhe se vetë minaret dhe rreth e qark deri në vijën e horizontit, ullinj të argjendtë që fërgëllojnë nga puhiza e mëngjesit - kishte qenë e venedikasve deri me nënshkrimin e traktatit të Campoformio-s, paskëtaj tok me ishujt joniane dhe qytetin e gjirit qe pushtuar nga francezët; por me t’u pushtuar Egjipti nga Napoleoni, Ali Pasha i shtiu në dorë këto qytete, me përjashtim të Pargës, në emër të Sulltanit. Dy milje larg qytetit francezët u thyen dhe u masakruan nga pesë mijë shqiptarë, të cilët e vijuan në qytet kasaphanën dhe plaçkitjen deri në breg të detit.

Në këtë orë flenë edhe doganierët turq, ndaj me t’i treguar pasaportën një gjendarmi zhelan e këmbëzbathur që shkon e vesh shpejt e shpejt setrën, duke harruar të hedhë në trup më parë këmishën, marr në zotërim, paqësisht, qytetin me kodakun tim, pi kafen e parë në një kafene që kutërbon era peshk të ndenjur dhe nderohem nga prania e insekteve të para shqiptare që më rrethojnë nga të katër anët - shpirtra po aq luftarakë sa edhe të lartpërmendurit palikarë të Ali Pashës.

[Zero Cool]

Kujtimet e gazetarit italian për Shqipërinë II




http://www.telegrafi.com/fo/shqiperi/kujtimet-e-gazetarit-italian-p-euml-r-shqip-euml-rin-euml_hd.jpg



***

Vajmedet, brenda në qytet nën diellin zhuritës është mjaft ndryshe prej rrethinave nën agimin e freskët! Rrugët, për mirëmbajtjen e të cilave çdo epirot nga pesëmbëdhjetë deri në gjashtëdhjetë e pesë vjeç paguan dymbëdhjetë piastra në vit taksë, janë shtretër rrëkesh kundër shkrepave të të cilëve shqiptarët mbrohen me sarùc-ët e tyre të fortë, këpucë me gozhdë me majën e kthyer, të përshtatshme si për qafëmalet e Sulit e të Pindit, ashtu edhe për të shëtitur në rrugën më elegante të Prevezës ose të Pargës, të Gjirokastrës ose të Janinës.

Në dy ose tre prej rrugëve kryesore, larg shfaqjes së bukur që ofrojnë pemëshitësit - pjeshkë, fiq, mollë, vishnja kokërrmëdha e gjithë lëng të ekspozuara për bukuri si ndaj mizave ashtu edhe pluhurit - shkojnë e hapen rëndom dyqanet e mjerueshme të turqve, si të çikërrimave ashtu edhe të ëmbëltoreve me togje kutiçkash shumëngjyrëshe që përmbajnë hem kopsa ose grepa, hem sheqerka të sheqerosura ose katrorka të së zakonshmes marmelatë prej niseshteje që i thonë lucùm. Lecka të fëlliqura të nderura mes dy shkopinjve i mbrojnë dyqanet prej diellit. Furrtarë e kasapër janë ulur e rrinë mbi banakët e zhyer,me çyrekët e bukës dhe thelat e mishit të therur nëpër këmbë. Ndonjë kambist i ngjallur ose saraf hebre, me lëkurën e shndritshme dhe duart e thata hedh e pret në duar ato pak para për të tërhequr vëmendjen e myshterinjve. Mes turqve e grekëve me fes, të veshur evropiançe ose siç thuhet në të gjithë Levantin, alla frënga, kalojnë fshatarët dhe kafsharët shqiptarë të nxirë nga dielli, të heshtur, shtatlartë e truplidhur përkundrejt pushtuesve helenë dhe sunduesve osmanë, besnikë ndaj veshjes së lashtë, me kësulën e bardhë pa xhufkë, përmbi këmishën me mëngë të gjatat pischli prej leshi të bardhë ose të kuq, të prera pas trupit, fustanellën me njëmijë rrudha, kallçinat prej fanellate ose zbathur të lidhura nën gju me thekë të errëta të zbatharakut dhe në rripin e mesit scigliachi i madh prej lëkure për kamën ose për pistoletën. Ndonjë grua turke me ombrellë të zezë, me fytyrën mbuluar nga ferige-ja e zezë e vrimëzuar për të parë udhën ku shkon, mbi supe e krye ciarciaf-in e bollshëm në të cilin të zë syri mëndafshrat e kuq, të blertë e të verdhë të petkave të gufmuara, çapitet me hapa të vegjël, duke u përpjekur t’i shmanget baltës, pluhurit e guriçkave të kalldrëmit për të shpëtuar papuçet e qëndisura me fije ari. Një numër i madh priftërinjsh grekë me kamillafin e zi në trajtë koni të përmbysur, të quajtur callimachi, si dhe veladonin e gjerë të zi, ca pak hoxhallarë turq - sceic me çallmën në ngjyrë jeshile e të bardhë, baba me tirkun e çelur, - ndonjë kafaz konsullate me armë, filigramë e zinxhirtha të shndritshëm, me stemën e vendit në fes, shumë ushtarë të leckosur, gjithë arna e këmbëzbathur, të paarmatosur, me një pamje të pasigurtë mes lypsarit dhe “mbikëqyrësit të posaçëm” - janë ata që përbëjnë atë turmë të pakët që popullon të paktat rrugë kryesore.

Jashtë tyre të krijohet ndjesia sikur ndodhesh në një fshat të shkretë, duke qenë se regjimi turk dhe uria ia kanë kyçur gojën dhe e kanë bërë t’i hyjë lepuri në bark këtij populli të fortë, të përkorë dhe që kënaqet me pako gjë (tre të katërtat e misrit vijnë këtyre anëve nga Rumania, Rusia dhe Hungaria).

Përmes rruginave të rrëpirta marr të ngjitem te Xhamia e gjorë me portat e shkalafitura, hajatin e pluhurosur pas parmakëve jeshilë të brejtur nga krimbi. Përkundruall një rrapi të madh dhe nën të, një pus. Një plakë këmbëzbathur është duke nxjerrë ujë me një shtambë pa lëfyt. Dy a tre kalamaj kalojnë aty pari rrugës për në shkollë. Njëri syresh nxjerr nga xhepi një kore buke të tharë dhe i kërkon plakës t’ia njomë në shtambën e vet. Një shitës mollësh largohet duke thirrur: Milacalà! Shtalkat e shtëpizave turke shkërmoqen e bien copë-copë, suvatë janë si lëkura e lebrozëve dhe shkallinat si gojë padhëmbë. Një maçok i ngordhur kutërbon e qelb dynjanë në një pellgaçe pranë një oborri. Në kopshtijet e mbyllura aty-këtu të zë syri ndonjë rrukë, shegë e mëllagë të lulëzuar në ngjyrë të kuqe e trëndafili. Harabelat e rrapit cicërojnë me të madhe.

Dhe unë nisem e shkoj për t’i bërë një vizitë Mytesarifit shpirtndrydhur nga ai buzagaz i qiellit dhe luleve që bie ndesh me mjerimin njerëzor.

***

Vilajeti i Janinës që përfshin Epirin për të qenë të saktë - në veri lumi Seman, në jug gjiri i Ambrakisë, në lindje vargmalet e Pindit dhe, sipas konferencës së Berlinit, lumin Araktus e në perëndim Adriatikun tonë - ka njëzet e dy mijë kilometra katrorë dhe gjysmë milioni banorë (afro njëzet e dy për kilometër), të cilët i nënshtrohen autoritetit të një valiu në Janinë dhe tre mytesarifëve ose nënprefektëve në Prevezë, Berat dhe Gjirokastër - që i ha meraku kryekëput si e si të administrojnë me shkathtësi e pa humbur kohë pasurinë e tyre private me një metodë pagabueshmërinë e së cilës kam për ta shpjeguar në një tjetër kapitull për atë që heqin e vuajnë nënprefektët e Italisë.

Në pallatin e qeverisë hyhet duke kaluar mes dy kopshteve të lulëzuara pas kangjellave të ulëta në ngjyrë të kaltër. Në rruginë e në oborr, ku dy roje marrin qëndrim “Për nder armë” për agjentin tonë konsullor, ombrellën time të bardhë e për mua, hasim në një det fesësh e një papastërti të atillë sa krahasuar me atë të këtushmen ministritë italiane mund të merren për home të damave angleze. Qelitë e burgut që gjenden në katin e nëndheshëm u përcjellin bekimin funksionarëve të dashur në katin e parë përmes kësaj arome temjani.

Pertef beu, kreu i Mytesarifllëkut të Prevezës, më pret në një sallon plot ajër e dritë, katër dritaret e të cilit shohin nga deti, më ofron një cigare e urdhëron për kafetë. Bashkëbisedimi i njerëzishëm zhvillohet përmes një përk*thyesi, çka, natyrshëm, bën që biseda të rrjedhë me nga dalë. Duke mos mundur t’i them kurrfarë gjëje të rëndësishme dhe, aq më pak, se vij për të përshkruar Shqipërinë, flasim për motin e mirë, për ajrin e detit, për bukuritë e Italisë që ai nuk i ka parë kurrë me sy, për vështirësitë e të udhëtuarit nëpër Shqipëri ku unë nuk kam udhëtuar kurrë më parë. Pauzat janë të gjata, kafeja mediokre. Mes shumë përuljesh dhe temenasë së trefishtë që bëhet me dorë, hyjnë e dalin funksionarë, oficerë dhe gjendarmë. Mytesarifi vuan shumë prej vapës, vjen i trashë, leshverdhë, i shogët e i veshur me pëlhurë. I ulur këmbëkryq në divanin e gjerë, ai shfryn shpesh, por ka buzëqeshjen e ëmbël të njeriut që ia ka më fort ënda e gëzon të drejtat e shumta kundrejt atyre pak detyrave. Kur marr leje për t’u larguar, më premton dy karabinierë në kuaj, ose suvari, për të më shoqëruar përgjatë njëqind e njëzet kilometrave deri në Janinë.

***

Marr udhën e shkoj te at Filemoni, kreu i… dy françeskanëve të Prevezës. At Filemoni, që jeton në skamje në një vend tmerrësisht të varfër, ka blerë për dhjetëmijë e gjashtëqind franga një shtëpi me kopsht në gjysmë të rrugës për në breg për të ndërtuar një kishë katolike. Rreth e qark oborrthit të tij janë mbledhur pirgje me tulla, tjegulla, gëlqere e gurë. Konjaku i franceskanit është më i mirë se kafja e beut. Austria që, siç dihet, thotë se ka trashëguar nga Venediku mbrojtjen e katolikëve në Shqipëri - nga ajo çka më kallëzon at Filemoni - i kalon vetëm njëzet e pesë napoleona në vit famullisë së Prevezës dhe, deri më tani, ka dhënë dyqind e pesëdhjetë për ngritjen e kishës. E keqja e Austrisë - dhe ky është mendimi im - është se njëzet a tridhjetë katolikët e Prevezës, duke qenë se në Epir shqiptarët janë ortodoksë ose muslimanë, janë që të gjithë nënshtetas italianë, kështu që napoleonat, të paktën në dukje, politikisht nuk është se janë shpenzuar shumë mirë. Por ja që Italia e ka këtë fat që ia ka dërguar provania e qiellit, në mungesë të ndonjë bilanci nga ana e Ministrisë së Jashtme.

Në muret e sallonit, midis portretit të Papa Leonit dhe Shën Nikollës së Barit, është varur oleografia e perandorit të Austrisë.

“Si një italian i mirë që jeni duhet të keni edhe portretin e mbretit tuaj”, vërej duke e vënë buzën në gaz me një fije naiviteti. Por buzagazi i at Filemonit ia del të jetë edhe më naiv se i imi:

“Ç’t’i bësh, zotëri i dashur! E kisha kur mbaja shkollën me subvencionime. Ma tërhoqën manu militari këtu e dy vjet të shkuara, kur Rudini mbasi kishte mbyllur shkollat koloniale, shkoi e mbylli edhe shkollat tona që mbaheshin me subvencione. Qysh atëherë… nuk kam pasur para për të blerë një tjetër. Veç kësaj, këtyre anëve, më beso, rrallëherë të zënë sytë portrete të mbretit të Italisë…

***

Pasdite marr rrugën buzë detit që të shpije në Brisulla për te ullinjtë. Udha kalon poshtë kështjellës venedikase; pranë portës ende të shënjuar me dy luanë është një roje turke me një këpucë të vetme në këmbë; aty brenda, mes bedenave të një kullëze, feksin veglat prej tunxhi të një orkestre të sfilitur që spërdredh rropullitë ashtu si degët e ullinjve aty pranë. Kaloj portën në krye të njërës prej tri urave mbi hendek, e cila, tok me detin, mbyll mes dy ujërave qytetin e fortifikuar. Roja ka lënë pushkën në një cep dhe ndan vëllazërisht me një dhi të bardhë e qimekuqe kastravecin e sillës së vet.

Çezma me ujë të shkëlqyer - Brisulla në greqisht do të thotë burim i vogël - buron prej shkëmbit që gjendet në plazh, pranë detit, dhe pikërisht aty vijnë për të mbushur ujë gratë me amfora dhe gomerët e ngarkuar me fuçi. Më pas është një qimiter turk me një minare të vogël. Me të rënë dielli, në ujërat e detit të ngjyera në trëndafili, përmbi Prevezë ngrihet një hënë e madhe e verdhë që shtron mbi sipërfaqen e ujit një rrugë të praruar. Druri i ullirit është i stërmadh dhe në distancën midis barit dhe degëve të pemës depërton një dritë akuariumi që ndriçon trungjet e ashpër e gungaç. Të gjithë këta drunj shekullorë janë mbjellë dikur nga venedikasit. Në lirishtat e largëta togje grash turke të çliruara nga vellot janë ulur në rreth dhe kuvendojnë. Korbat tufa-tufa krrokasin në qiellin që sa vjen e zbehet.

I ulur mes dy rrënjëve, me fytyrën nga deti, duke e vonuar sa më shumë të jetë e mundur parehatinë e një shtrati turk, rri e tymos dhe këqyr pasqyrën e rrumbullakët të gjirit. Mes dy trungjeve arrij të shoh ende andej vijën e plazhit grek ku, njëherë e një kohë, ngrihej Azio. Pas treten malet e Leukës. Safoja dhe Kleopatra.

“Shih gjirin e Ambrakisë ku, njëherë e një kohë një botë u bjerr për dashurinë e një gruaje, gjë e ëmbël, e njomësht… “. Por zonjëzat turke, në lirishtën aty pranë, kanë lëshuar vellot me ngut të madh.

[Zero Cool]

Louis Arnaud: Shqipëria është më e lashtë se vetë Europa



http://www.pakufije.com/wp-content/uploads/2015/05/largea_11_44031432553643-300x164.jpg



Është një letër e shkruar për gazetën franceze “La Croix”‘ (“Kryqi”), nga i dërguari i posaçëm i saj në Athinë jo më larg se tre ditë pas fillimit të mbledhjes së Konferencës të Ambasadorëve në Londër më 16 dhjetor 1912, kur Shqipëria e Ismail Qemalit kishte shpallur tashmë pavarësinë e saj de facto et de jure që prej një muaji, duke i shpëtuar mrekullisht vorbullës përpirëse greko-serbe-malazeze për ta gllabëritur.

Megjithëse ishte nënshkruar armëpushimi i luftës së parë ballkanike, përsëri, përplajsa e interesave të fuqive të kohës në Ballkan, si dhe shovinizmi greko-serb gjithnjë e më agresiv po paralajmëronin tashmë tallazet dhe furtunat e Luftës së parë botërore. Sakaq, vitale për Shqipërinë, si shtet i ri i pavarur, ishte përcaktimi i kufijëve të saj gjeografikë, për t’i dhënë fund copëtimit të trojeve historike e etnike shqiptare, filluar që me traktatin e Shën Stefanit dhe pasuar me Kongresin e Berlinit, kur Shqipëria etnike u masakrua.

Nuk kemi gjer më sot të dhëna se kush është gazetari Louis Arnaud (ndoshta është dhe pseudonim), por nga sa shkruan, ka njohuri disi të sakta për kombin historik iliro-shqiptar, megjithëse brenda optikës së tij të kufizuar, pa i shpëtuar paragjykimeve të kohës, interesave politike të caktuara dhe qëndrimeve gjoja diplomatike në dy karrige, po ku, për fat të keq, të shkon skiç prapanica. Thotë ca të vërteta, thotë dhe ca të pavërteta.

Dhe në fakt, nuk i zë në gojë pashalliqet e mëdha historike shqiptare nga Janina në Shkodër, me vezirët e tyre që ishin mbretër e shkuar mbretërve në tokat shqiptare, ndonëse këta nuk “e menduan” hollë e gjatë të bashkonin Shqipërinë gege e toske në katër vilajetet shqiptare të Turqisë europiane (vilajetet e Shkodrës, Kosovës, Manastirit dhe Janinës) që përmbanin kufijtë e Shqipërisë së vërtetë etnike dhe jo Shqipërinë e Madhe, sikundër shpallet ende edhe sot nga propaganda sllavo-greke.

Po ashtu, duke dashur të kundërshtojmë pretendimin e Louis Arnaud se shqipja e kohës së tij nuk është ende një gjuhë e shkruar, po kufizohemi në faktin e thjeshtë se shqipja e shkruar me germa latine është përuruar me “Formulën e pagëzimit të Pal Engjëllit më 1462″ (në periudhën e epopesë kastriotase), ndërkohë që murgu frëng Guillaume Adam fakton se që më 1332 (në Directrium adpassagium… ) “Albanienët (shqiptarët) në librat e tyre përdorin shkronjën latine”, pikërisht në po atë periudhë të Mesjetës së hershme kur po fillonte të shkruhej edhe vetë gjuha frënge.

Nuk po zëmë këtu në gojë “Mesharin” e Gjon Buzukut dhe veprat e Budit, Bogdanit, Kristoforidhit me shokë. Sa për çështjen e alfabetit dhe të librit shqip, i qenësishëm ky me pikatore para pavarësisë, ai ka të drejtë, duke patur këtu parasysh rolin e madh të librit në zhvillimin historik të kombeve të zhvilluara.

Një tjetër ide e autorit në atë mbarim fatlum e rilindës të 1912-ës shqiptare tërheq vëmendjen: Shkupin, ai e quan trevë shqiptare dhe kurrfarë dyshimi po ashtu për Himarën shqiptare, ndonëse aty flitet edhe greqishtja kur, në fakt, më shpirtërorja e vetë atij populli, kënga e famshme himariote, vallja, veshja, vetë historia e dokumentuar flasin për etnogjenezë të mirëfilltë shqiptare të gjithë asaj treve të famshme të Bregut, aq shumë e lakmuar historikisht me “Malet e Shqipërisë” të tablove të famshme të Lear parë që nga Korfuzi.

Sot, në Europën e Bashkuar dhe drejt saj, kufijtë e Shqipërisë, kufijtë e Kosovës as që vihen më në dyshim, tokë e det bashkë. Në dyshim përgjues vazhdojnë të mbeten lakmitë, lëpirjet dhe jargavitjet nostalgjike greko-serbe mbi trevat e lashta shqiptare, si dhe krejt bagazhi i rëndë i paragjykimeve historike që ato mbartin me vete.


http://www.pakufije.com/wp-content/uploads/2015/05/arned2505.jpg



Letër nga Athina e Louis Arnaud

Athinë, 19 dhjetor [1912]

Shqiptarët që lexojnë Shekspirin – njoh nja katër a pesë -, prej disa javësh e kanë patur të pamundur për të mos sjellë e risjellë në mendje monologun e famshëm të Hamletit To be or not to be, that is the question. Për ta çështja që shtrohej ishte: A do të jetë Shqipëria një mbretëri e pavarur, apo serbi a greku, pavarësisht nga përpjekjet e Vienës apo Konsultës [Italisë] do të vërsulen për të copëtuar territorin e saj?

Por, së pari, ç’është në të vërtetë Shqipëria? Pyetje e çuditshme, të themi. Por jo dhe aq sepse, megjithëqë hasen shqiptarë kudo në Ballkan, nga perëndimi i Vardarit gjer në rrethinat e Athinës dhe në pjesën veriore të Peloponezit drejt Kanalit të Korinthit, Megarës dhe ishujve, ku që prej tre shekujsh ata përbëjnë bazën e popullsisë, prapë është tepër e vështirë të përcaktohen teorikisht kufijtë e një vendi që do të mbante emrin Shqipëri.

Me përjashtim të kohës së Skënderbeut, shqiptarit Gjergj Kastrioti i Krujës, që luftoi si hero epopesh kundër turqve të Muratit, nuk ka patur kurrë mbretëri shqiptare. Dy a tre vjet pas vdekjes së tij, që ndodhi në Lezhë më 1466 [1468], trupat turke rinisën pushtimet e tyre.

Po ashtu, sa më thellë të futemi në histori, do hasim shqiptarët. Janë banorët më të hershëm të gadishullit dhe dorët, që pushtuan Greqinë në shekullin XII [p.e.s.] duke i dhënë fund qytetërimit kretë me themelimin e fuqisë së Spartës, ishin, brenda të gjitha gjasave, një fis shqiptar zbarkuar nga Epiri drejt Jugut. Mbreti Pirro ishte shqiptar. Dijetari Momsen i përafron me pellazgët dhe me fiset italoste. Në atë kohë të largët, ata mbushnin krejt Maqedoninë.

Dhe maqedonët, që shtinë në dorë, me Aleksandrin në krye, Greqinë e Jugut, Egjiptin dhe Azinë, për aq sa njihej kjo e fundit, ishin pasardhësit e tyre. Por, mjaft t’i thuash një heleni, as më shumë e as më pak që “Filipi, Aleksandri dhe Aristoteli ishin shqiptarë”, e veç kur do ta shohësh të iki nga mendja apo të arrijë kulmin e shovinizmit.

Një mbrëmje, kur isha në Apirantos për ekskursion, i lodhur pas një marshimi tërë ditën nën diell dhe nëpër dhiare, apo në shtigje mushkash, me potinat që m’u bënë copë, pyeta një naksiot: “Ishulli juaj është i banuar që prej tremijë e pesëqind vjetësh, apo jo? – Oh, ma ktheu, shumë më tepër! Naksiotët janë bij të pellazgëve, të atyre pellazgëve hyjnorë, siç thotë Homeri. – Bukur, thashë, po si shpjegohet atëhere që, pas kaq e kaq shekujsh, ju ende nuk keni ndërtuar në ishull as edhe një rrugë të vetme?” Më nguli ca sy të çuditshëm, por jo gjatë, për të më thënë: “Po ne këtu s’jemi në Europë dhe s’kemi nevojë për rrugë!”

Kurse tek shqiptarët, ca më keq akoma. Që prej katër mijë vjetësh a më shumë, ata flasin gjuhën e tyre dhe ende nuk e shkruajnë atë. Shqiptari kurrë nuk ka shkruar dhe kurrë nuk ka patur një libër të tij, si fshatari grek apo muzhiku sllav. Nuk po flas për libra modernë botuar nga propaganda italiane, greke, madje edhe turke me synim politik.

Folkloristë të Athinës dhe Epirit kanë botuar me germa greke këngë shqipe dhe rrëfenja popullore. Por alfabeti grek i përdorur në shqip është i pamjaftueshëm sepse i mungojnë dy a tre germa, j dhe v, për shembull. E njëjta vërejtje vlen edhe për turqit në përpjekjet e tyre.

Po e njëjta vërejtje dhe për librat shqip të shtypur me germa latine. Shqiptarë të greqizuar, që flisnin me lehtësi pothuaj të barabartë frëngjisht, greqisht e shqip, si lexuan një faqe të një broshure shtypur në Siçili, më thanë: “E kuptojmë si gjuhë, si të kuptonim greqisht me germa franceze. Për ne është një ortografi artificiale dhe shumë nuanca të shqiptimit shqip nuk jepen. Por librat shqipe që përdorin germat greke janë shumë më të vështira për t’u kuptuar”.

Dhe kësaj mungese të një alfabeti praktik shqip i duhet shtuar dëmtimi i kësaj gjuhe gjatë tridhjetë shekujsh nga ndërhyrje dukurish të tilla që e ndryshojnë pa kuptuar fonetikën, si dhe nga prurja e vazhdueshme e fjalëve greke, turke, serbe, italiane apo nga të gjithë popujt me të cilët shqiptarët kanë qenë në lidhje. Nga Shkodra në Himarë, gjuha vjen e ndryshon, ose të paktën në drejtim të prapashtesave dhe të shqiptimit, sepse Himara pothuaj është greqizuar. Po kush do të jetë gjuha e vërtetë? Ja pra vështirësitë për ortografinë. Dhe vetë kjo fjalë, “ortografi”, a është shqip? Shohim kështu të kapen pas njëri-tjetrit filologë, gjuhëtarë dhe gramatikanë.

E megjithatë, gjuha shqipe ekziston, e pasur me poezi shpërthyese, me përralla gjithë fantazi, me këngë djepi gjithë ngrohtësi, me këngë vaji, satirike a humoristike, si në llojin e pastishit të famshëm të Prosper Merimesë, apo me këngë dashurie e luftarake, që kujtimet e çmuara i kanë regjistruar prej shekujsh të paprekura në kujtesën e këtyre fshatarëve dhe malësorëve kaçakë që kurrë nuk kanë shkruar a lexuar një rresht të gjuhës së tyre. Ja pse ekziston nje Shqipëri.

Por këtë, nuk duhet t’ua kërkosh as grekëve që, ashtu si serbët e reduktojnë në një shirit toke midis liqenit të Ohrit dhe detit Adriatik, as diplomatëve të Romës apo të Vienës, që kanë arsyet e tyre për ta zgjeruar sa më shumë. Më treguan një hartë austriake ku fjala “albanien” fillon në zemër të Malit të Zi, kur ky vetë aq i ngushtuar, dhe përfundon në det, më poshtë se ishulli i Korfuzit. Me një fjalë, krejt bregu nga gjiri i Kotorrit në gjirin e Artës.

Ç’përfitim për Austrinë sikur sulltani të kishte njohur me një marrëveshje të fshehtë protektoratin e saj në tërë këtë breg mbi treqind kilometra të gjatë!

Shqiptarët e idesë së madhe, sepse ka gjithashtu një ide të madhe shqiptare nuk do të guxonin të pretendonin aq shumë. Shqipëria e madhe për ta është një territor i kufizuar nga një vijë shumë e çrregullt, me pikënisje Artën e Epirit, për t’u ngjitur në drejtim të Manastirit, pastaj drejt Shkupit, Gjakovës, dhe që andej drejt Shkodrës, kryeqyteti i tyre i vërtetë.

Dhe pretendimet e tyre mbështeten mbi një arsyetim shumë të habitshëm: “Gjithë vendi ku flitet shqip, është i yni, më thotë G., një shqiptar himariot. Në fakt, gjuha jonë, si më e vjetra, përherë e më shumë është prapsur nga gjuhët e reja, duke i lënë vendin greqishtes ose serbishtes. Nuk po flas për turqishten, ndaj së cilës është e kollajtë për t’u mbrojtur. E megjithatë, në Artë e në Janinë, madje edhe në perëndim të Manastirit e në Shkup flitet në radhë të parë shqip…”, thotë G., dhe këtu kuptohet përfundimi.

Nisur nga ky arsyetim, unë mund edhe t’i përgjigjesha: “Dafni, dhjetë kilometra larg Athinës, Menidhi, Eleusias [Elefsina] dhe ishujt më grekë nga vetë Athina, Salamina, Egineja dhe Porosi, ku vdiq Demosteni, qenkan ahere shqiptare”. Po a ia vlente? Më mirë të dëgjoja. Sepse të paktën, kështu mëson diçka.

Një tjetër, me mendim më të moderuar, që kërkon thjesht Shqipërinë, dhe jo Shqipërinë e madhe, përshkon me gisht një vijë mbi hartë. “Shqipëria, thotë ai, kufizohet nga një vijë që do duhej të nisej nga pika më veriore e liqenit të Shkodrës, drejt Prizrenit, dhe që andej drejt Shkupit, dhe nga Shkupi shqiptar, duke lënë në të djathtë Manastirin, do t’i binte qark nga Jugu dy liqeneve të Ohrit e të Prespës gjer në jug të Haxhii-Sarandës përmbi detin Adriatik [Jon]. ”

Po mua nuk më takonte në këtë mes të flisja, për më tepër që, për mendimin tim të ndrojtur, vetë Shqipëria nuk e di ku ndodhet me saktësi brenda kufijëve të saj, ndonëse ekzistenca e saj është mëse e sigurt.

Veçse është për të ardhur keq për paqen europiane dhe për zhvillimin industrial e tregtar të popujve të vegjël ballkanikë që Austria, e mbështetur nga ambiciet e pashpallura të aleates së saj, megalomanes Itali, dhe nga bajonetat gjermane mbron dhe nxit pretendime të tilla.

Që pas sukseseve të tyre të para dhe para se Austria ta shpallte tabu bregdetin adriatik, aleatët, për fat të keq, zunë e hallakateshin përherë e më shumë. Dhe, së bashku me ta, edhe ne. Malazezët merrnin vijën Alesio [Lezhë] – Skutari – Gjakovë, serbët vijën Shkup – Prilep – Durrës dhe grekët vijën Manastir – Vlorë. Shqipëria vazhdonte të ekzistonte me Elbasanin dhe fushën e tij të pasur vaditur nga Genusosi [Shkumbini], me Beratin, apo me Beogradin e arnautëve, aq shumë e tkurrur. Dhe ja ku Shqipëria shpall sot pavarësinë e saj dhe Austria ua ndalon serbëve dorën mbi Durrësin, dhe Italia, nga ana tjetër, grekëve mbi Vlorën. Të plotëfuqishmit e Londrës do kenë kështu një problem të koklavitur për t’u zgjidhur.

Si përfundim, Shqipëria ekziston në perëndim të Ballkanit. Është më e lashtë nga vetë Europa dhe prapë s’ka histori të vetën [si Shqipëri me kufij të përcaktuar]; ka gjuhë, po s’ka alfabet; ka kufij gjeografikë që e shfaqin territorin e saj sipas oreksit të palëve: ose sa një Mal i Zi, ose sa një Greqi. Dhe prapë, në disfavorin e saj. Po me vete, ajo ka Austrinë e fuqishme që e lakmon për të mbajtur Adriatikun, dhe Italinë që e dëshiron me të madhe për të mbajtur nën kontroll edhe flotën austriake. Sigurisht që është shumë nga ana e tyre.

Ne francezët, për qetësinë e Europës, për përparimin e shpejtë dhe të vazhdueshëm të gadishullit, dhe në interesin e vetë katolicizmit – dhe këtu e kam fjalën për Serbinë – ne duhet të urojmë një Shqipëri të vogël, por zotëruese të vetvetes, të mbrojtur dhe të siguruar ndaj tekave të politikës midis një Serbie tepër të zgjeruar dhe një Hellade të fortë e të lulëzuar.

[power8]

Turp qe keni lane zbrazet kete forum gjigande nga inatet dhe xhelozia qe ua gerryen shpirtin !

[power8]

Personalisht, jame i keq per te huajt; madje nuk ekzistojne fare keta te huajt!

[vjeshta]

Turp qe keni lane zbrazet kete forum gjigande nga inatet dhe xhelozia qe ua gerryen shpirtin !


T´hujt qysh i dijn sendet edhe i kan punte, poashtu edhe ne. :)

[power8]

Mu... e huaj po na thone qe jemi t'huaj ne shtepine tone!

[Zero Cool]

Shqiptarët janë raca më e lashtë në Europën Juglindore. As historia e as gojëdhënat nuk japin gjë mbi periudhën e ardhjes së tyre në bregdetin ilir, por gjuha e tyre dhe mbetjet e mureve ciklopike do rrëfenin se ata ishin ndoshta paraardhësit e maqedonasve dhe epirotëve dhe janë me origjinë para-helenike.

Rrënojat e tempullit të Zeusit pellazgjik në Dodonë, i cili adhurohej në kohët e Homerit, shihen akoma dhe sot pranë Janinës, aty ku ndodhet gjithashtu edhe hyrja nëntokësore për në Tartarì; dhe, Kokitus e Akheroni ishin lumenj shqiptarë.



Titulli: America, Volumes 9-10
Botues: America Press, 1913

[Zero Cool]

Serbët duke ia nxjerrë zemrën shqiptarit për së gjalli



http://images.botasot.info/uploads/largea_bildschirmfoto-2016-03-31-um-14-17-501459426750.jpg



Shkrimtari hebre Leo Freundlih me banim në Vjenë, është njëri ndër intelektualët e pakët që mbajti koleksionin e të gjitha gazetave të mëdha të kohës që tregonin mbi shfarosjen e së paku një gjysëm milioni shqiptarëve nga serbët në vitet 1912-1913. “Me qindra e mijëra kufoma të masakruara notonin në rrjedhat e lumenjve.

Ata që mundin t’i shpëtonin sëmundjeve, urisë, plumbave të pushkëve të këmbësorisë dhe gjyleve të artilerisë serbe, grumbulloheshin në vende të caktuara dhe u jepej nga një plumb kokës. Më zi e pësonin ato që fshiheshin në shtëpitë e tyre. Pas kontrolleve të imta që bëheshin për plaçkitje dhe florinj, gjendeshin lehtë dhe thereshin si berrat. Torturat më të mëdha i pësonin gratë shqiptare, të cilat përdhunoheshin, lidheshin më pas, bëheshin kapicë, mbuloheshin me kashtë dhe digjeshin të gjalla.
Në rast se ata ishin shtatzëna, ju çahej barku me bajonetë dhe pasi u nxirrej fëmija nga barku e vendosnin në majë të bajonetës apo të hunjve.

Pas masakrimit serbët pinin verë, këndonin dhe hidhnin valle. Kishte raste që ata gjatë therjes mblidhnin gjakun në kupa dhe e hapnin gostinë me të”.
kështu i përshkruante maskrat mizore serbe ndaj shqiptarëve, Leo Freundlich në librin: Albanienes Golgotha, Wien, 1913 (“Golgota shqiptare, Vjenë 1913″) të kryera nga mesi i tetorit 1912 (kur filloj lufta e parë ballkanike) deri në mars 1913.

Më 12 nëntor të 1912¬ës, gazeta “Daily Chronicle” (Kronika ditore) kishte raportuar se masakrimi i mijëra shqiptarëve i kryer nga serbët ishte fakt i pamohueshëm.