Fshatari
16-10-12, 18:06
Ju mund tė mos e dini, por ju i pėrkisni klubi ku bėjnė pjesė edhe Leo Tolstoy, Henry James, Anton Chekhov, Mark Twain, Henrik Ibsen, Marcel Proust, Joseph Conrad, James Joyce, Thomas Hardy, Jorge Luis Borges dhe Vladimir Nabokov.
Klubi ėshtė i Jo-Fituesve tė Ēmimit Nobel pėr Letėrsi, shkruan nė njė koment nė Wall Street Journal, shkrimtari Joseph Epstein.
Tė gjithė kėta shkrimtarė tė mėdhenj autentikė, qė ishin ende gjallė kur jepej ēmimi, nuk e fituan atė, shkruan autori, duke shtuar se “mbase ėshtė mė i mirė klubi ynė i vogėl, sesa ai qė pėrbėhet nga ata qė kanė fituar Ēmimin Nobel pėr Letėrsi”.
Aty pėrfshihen anėtarėt si Sully Prudhomme, Bjornstjerne Bjornson, Frédéric Mistral, Giosuč Carducci, Paul Heyse, Carl Spitteler, Grazia Deledda, Herta Müller e Tomas Tranströmer.
Megjithatė, autori shkruan se disa shkrimtarė tė shkėlqyer kanė fituar Ēmimin Nobel nė letėrsi si BB Yeats, T.S. Eliot, Thomas Mann, William Faulkner, Boris Pasternak, SY Agnon, por nė anėn tjetėr edhe shumė fitues tė ēmimit, tashmė janė harruar krejtėsisht.
“Ēmimi Nobel nė Letėrsi, sikurse edhe Ēmimi Nobel pėr Paqe, shumė shpesh ėshtė dhėnė nga motivet politike. Pėr njė kohė ai shkoi te disidentėt sovjetikė: Pasternak, Alexander Solzhenitzyn, dhe Jozefi Brodsky. Nė vitet e fundit, ēmimi ka shkuar te shkrimtarėt marksistė, veēanėrisht te ata qė kishin njė mėri kundėr SHBA-sė, nė mesin e tyre Günter Grass, Dario Fo, José Saramago”, thuhet nė artikull.
Autori argumenton se kudo qė hyn politika, prestigji i Ēmimit Nobel zbehet.
“Mendojeni vitin 1994, kur ēmimi Nobel pėr Paqe i ėshtė dhėnė Jaser Arafatit, Shimon Peres dhe Yitzhak Rabinit pėr promovimin e paqes nė Lindjen e Mesme, apo atė tė vitit 2009, kur ai ėshtė dhėnė Barack Obamas vetėm pse nuk ishte si George W. Bush”, thekson Epstein.
Arsyeja se pse kaq shumė shkrimtarė tė errėt fitojnė Ēmimin Nobel nė Letėrsi ėshtė kryesisht pėr shkak tė asaj qė dikush mund tė supozojė se ka tė bėjė me impulset gjeopolitike tė Komitetit tė Nobelit. Me kohė, anėtarėt e tij duket se ndjejnė se ēmimi duhet t’i jepet njė indiani lindor, njė latino-amerikani apo njė islandezi, nėnvizon artikullshrkuesi.
“Java e kaluar na solli fituesin e 2012-ės, shkrimtarin kinez Mo Yan.
Komiteti Nobel shumė lehtė mund t’ia japė ēmimin vitin e ardhshėm tė artistit tė Ugandės dhe poetit Kwame Tsooris-Tsimes, dhe kjo do tė bėhet disa javė para se dikush ta mėsoj se ai person as qė ekziston”, thotė Epstein.
Aspekti monetar i ēmimit Nobel i shton atij lustrėn.
Mėngjesin, qė Saul Bellow mėsoi se kishte fituar Ēmimin Nobel nė vitin 1976, mė thirri nė telefon. Pasi qė shprehu dyshimin e tij nė lidhje me ēmimin, ai deklaroi se tė paktėn do tė ndihmonte alimentacionin pėr fėmijėt dhe mbėshtetjen pėr ish bashkėshortet e tij.
Pjesa mė e madhe e prestigjit tė Nobelit rrjedh nga shpėrblimet nė shkencė dhe mjekėsi. Me pėrjashtim tė ekonomisė, e cila si shkencė ėshtė shumė e dyshimtė, shkenca nė vetvete ėshtė e prekshme dhe arritjet e saj janė tė vėrteta, dhe shkencėtarėt, tė paktėn nė jetėn e tyre profesionale, ka mė pak mundėsi tė jenė tė korruptuar nga politika, thuhet nė artikull.
“Diēka si njė bashkėsi e vėrtetė ekziston nė mesin e shkencėtarėve, gjė qė nuk ekziston nė mesin e shkrimtarėve, tė cilėt nuk i ndan vetėm estetika, por edhe politika. Ēmimi Nobel nė Letėrsi, prandaj, kurrė nuk mund tė kenė dinjitet tė njėjtė si ai nė shkencė, ani pse ndan diēka nga fama e tij”, theksohet nė artikullin e WSJ-sė.
“Edhe pse ēmimet Nobel janė dhėnė vetėm pėr njerėzit qė janė ende gjallė, duke fituar njė ēmim Nobel nė letėrsi ka tendencė qė t’i jepet fund letėrsisė. Asnjė studim i kėtij fenomeni nuk ekziston, por mendimi im ėshtė se duke fituar Nobelin i jepni fund karrierės letrare. Duke fituar famė dhe pasuri, ndoshta humbet motivi pėr t’u pėrpjekur edhe mė tej”, thekson Epstein.
A do tė jetė bota e letėrsisė mė e mirė pa Ēmimin Nobel nė Letėrsi?
Sigurisht se as mė e keqe nuk do tė jetė, meqė dhėnia e ēmimit nuk po pėrcakton njė standard tė vėrtetė tė prodhimit letrat, dhe as nuk po e rrit prestigjin e vetė letėrsisė, theksohet nė artikull.
“Unė mendoj se nuk ka asnjė mėnyrė pėr ta eliminuar atė, pėrveē se pėr ta bėrė qesharak duke ua dhėnė njerėzve mė pak meritorė sesa ata qė e kanė fituar atė nė tė kaluarėn. Njė listė e kandidatėve tė tillė nuk duhet tė jetė shumė e vėshtirė tė hartohet. Njė e imja do tė dukej me nė krye Bob Dylan, Joyce Carol Oates dhe Salman Rushdie. Dyshoj se do tė keni ndonjė problem qė edhe ju ta hartoni listėn tuaj”, shkruan nė fund autori Joseph Epstein.
Pėrgatiti: Albana Isufi
--------------------------------------------------------
http://www.evropaelire.org/content/article/24740894.html
__________________________________________________ ___
Pse te rubrika e politikes ? Sepse ēmimi i sivjetem per letersi nuk meriton te figuroje te rubrika e letersise meqenese nuk ka lidhje me letersi. Epstein ka absolutisht te drejte kur citon disa shkrimtare gjigande boteror, te cilet nuk e fituan ate ēmim, pa ia permendur anjehere emrin xhuxhit kinez.
As ēmimi i paqes se sivjetme nuk vlen me shume se xhuxhi kinez.
Klubi ėshtė i Jo-Fituesve tė Ēmimit Nobel pėr Letėrsi, shkruan nė njė koment nė Wall Street Journal, shkrimtari Joseph Epstein.
Tė gjithė kėta shkrimtarė tė mėdhenj autentikė, qė ishin ende gjallė kur jepej ēmimi, nuk e fituan atė, shkruan autori, duke shtuar se “mbase ėshtė mė i mirė klubi ynė i vogėl, sesa ai qė pėrbėhet nga ata qė kanė fituar Ēmimin Nobel pėr Letėrsi”.
Aty pėrfshihen anėtarėt si Sully Prudhomme, Bjornstjerne Bjornson, Frédéric Mistral, Giosuč Carducci, Paul Heyse, Carl Spitteler, Grazia Deledda, Herta Müller e Tomas Tranströmer.
Megjithatė, autori shkruan se disa shkrimtarė tė shkėlqyer kanė fituar Ēmimin Nobel nė letėrsi si BB Yeats, T.S. Eliot, Thomas Mann, William Faulkner, Boris Pasternak, SY Agnon, por nė anėn tjetėr edhe shumė fitues tė ēmimit, tashmė janė harruar krejtėsisht.
“Ēmimi Nobel nė Letėrsi, sikurse edhe Ēmimi Nobel pėr Paqe, shumė shpesh ėshtė dhėnė nga motivet politike. Pėr njė kohė ai shkoi te disidentėt sovjetikė: Pasternak, Alexander Solzhenitzyn, dhe Jozefi Brodsky. Nė vitet e fundit, ēmimi ka shkuar te shkrimtarėt marksistė, veēanėrisht te ata qė kishin njė mėri kundėr SHBA-sė, nė mesin e tyre Günter Grass, Dario Fo, José Saramago”, thuhet nė artikull.
Autori argumenton se kudo qė hyn politika, prestigji i Ēmimit Nobel zbehet.
“Mendojeni vitin 1994, kur ēmimi Nobel pėr Paqe i ėshtė dhėnė Jaser Arafatit, Shimon Peres dhe Yitzhak Rabinit pėr promovimin e paqes nė Lindjen e Mesme, apo atė tė vitit 2009, kur ai ėshtė dhėnė Barack Obamas vetėm pse nuk ishte si George W. Bush”, thekson Epstein.
Arsyeja se pse kaq shumė shkrimtarė tė errėt fitojnė Ēmimin Nobel nė Letėrsi ėshtė kryesisht pėr shkak tė asaj qė dikush mund tė supozojė se ka tė bėjė me impulset gjeopolitike tė Komitetit tė Nobelit. Me kohė, anėtarėt e tij duket se ndjejnė se ēmimi duhet t’i jepet njė indiani lindor, njė latino-amerikani apo njė islandezi, nėnvizon artikullshrkuesi.
“Java e kaluar na solli fituesin e 2012-ės, shkrimtarin kinez Mo Yan.
Komiteti Nobel shumė lehtė mund t’ia japė ēmimin vitin e ardhshėm tė artistit tė Ugandės dhe poetit Kwame Tsooris-Tsimes, dhe kjo do tė bėhet disa javė para se dikush ta mėsoj se ai person as qė ekziston”, thotė Epstein.
Aspekti monetar i ēmimit Nobel i shton atij lustrėn.
Mėngjesin, qė Saul Bellow mėsoi se kishte fituar Ēmimin Nobel nė vitin 1976, mė thirri nė telefon. Pasi qė shprehu dyshimin e tij nė lidhje me ēmimin, ai deklaroi se tė paktėn do tė ndihmonte alimentacionin pėr fėmijėt dhe mbėshtetjen pėr ish bashkėshortet e tij.
Pjesa mė e madhe e prestigjit tė Nobelit rrjedh nga shpėrblimet nė shkencė dhe mjekėsi. Me pėrjashtim tė ekonomisė, e cila si shkencė ėshtė shumė e dyshimtė, shkenca nė vetvete ėshtė e prekshme dhe arritjet e saj janė tė vėrteta, dhe shkencėtarėt, tė paktėn nė jetėn e tyre profesionale, ka mė pak mundėsi tė jenė tė korruptuar nga politika, thuhet nė artikull.
“Diēka si njė bashkėsi e vėrtetė ekziston nė mesin e shkencėtarėve, gjė qė nuk ekziston nė mesin e shkrimtarėve, tė cilėt nuk i ndan vetėm estetika, por edhe politika. Ēmimi Nobel nė Letėrsi, prandaj, kurrė nuk mund tė kenė dinjitet tė njėjtė si ai nė shkencė, ani pse ndan diēka nga fama e tij”, theksohet nė artikullin e WSJ-sė.
“Edhe pse ēmimet Nobel janė dhėnė vetėm pėr njerėzit qė janė ende gjallė, duke fituar njė ēmim Nobel nė letėrsi ka tendencė qė t’i jepet fund letėrsisė. Asnjė studim i kėtij fenomeni nuk ekziston, por mendimi im ėshtė se duke fituar Nobelin i jepni fund karrierės letrare. Duke fituar famė dhe pasuri, ndoshta humbet motivi pėr t’u pėrpjekur edhe mė tej”, thekson Epstein.
A do tė jetė bota e letėrsisė mė e mirė pa Ēmimin Nobel nė Letėrsi?
Sigurisht se as mė e keqe nuk do tė jetė, meqė dhėnia e ēmimit nuk po pėrcakton njė standard tė vėrtetė tė prodhimit letrat, dhe as nuk po e rrit prestigjin e vetė letėrsisė, theksohet nė artikull.
“Unė mendoj se nuk ka asnjė mėnyrė pėr ta eliminuar atė, pėrveē se pėr ta bėrė qesharak duke ua dhėnė njerėzve mė pak meritorė sesa ata qė e kanė fituar atė nė tė kaluarėn. Njė listė e kandidatėve tė tillė nuk duhet tė jetė shumė e vėshtirė tė hartohet. Njė e imja do tė dukej me nė krye Bob Dylan, Joyce Carol Oates dhe Salman Rushdie. Dyshoj se do tė keni ndonjė problem qė edhe ju ta hartoni listėn tuaj”, shkruan nė fund autori Joseph Epstein.
Pėrgatiti: Albana Isufi
--------------------------------------------------------
http://www.evropaelire.org/content/article/24740894.html
__________________________________________________ ___
Pse te rubrika e politikes ? Sepse ēmimi i sivjetem per letersi nuk meriton te figuroje te rubrika e letersise meqenese nuk ka lidhje me letersi. Epstein ka absolutisht te drejte kur citon disa shkrimtare gjigande boteror, te cilet nuk e fituan ate ēmim, pa ia permendur anjehere emrin xhuxhit kinez.
As ēmimi i paqes se sivjetme nuk vlen me shume se xhuxhi kinez.