Termat e huaj bastardojnë gjuhën
 

[FONT=Book Antiqua][SIZE=4]Termat e huaj bastardojnë gjuhën[/SIZE][/FONT]


[B][FONT=Book Antiqua][SIZE=3]Kur kemi mundësi kaq të mëdha të zëvendësimit të fjalëve të huaja, të panevojshme, me fjalë shqipe, pse po veprohet me papërgjegjësi ndaj gjuhës sonë të mirë e të pasur?![/SIZE][/FONT][/B]

[I][FONT=Book Antiqua][SIZE=3]Isuf FETAHAJ[/SIZE][/FONT][/I]

[FONT=Book Antiqua][SIZE=3]Kohëve të fundit po përdoret dendur fjala GRANT-i, që është fjalë e gjuhës angleze. Kjo do të duhej të zëvendësohet me fjalët shqipe: dhënie, dhurim, ofrim, livrim. 1) Një ndihmesë (kontribut) që një njësi qeveritare ia jep një njësie tjetër po qeveritare. Përgjithësisht jepet për të mbështetur një program qeveritar (arsimim, kulturë, shëndetësi etj.) 2. Dhënie fondesh nga një ent shtetëror tek një organizatë apo institucion, për të mbështetur një bursë studimi, ndihmë shkollimi, ndihmë kualifikimi etj. 3) Vlerënotë (paradhënie) që përfaqëson huamarrje qeveritare afatshkurtër me interes. I paraprin një ndihmë falas që qeveria merr në të ardhmen, nga thithje së cilës shlyhen huan. P.sh. një qeverie nga një qeveri tjetër, B. do t’i vijnë falas 100 mijë tonë grurë. Qeveria A huamerr sot dhe me arkëtimet nga shitja e ardhshme e grurit shlyen huan.[/SIZE][/FONT]

[SIZE=3][B][FONT=Book Antiqua]GRANTOR,-I është fjalë e gjuhës angleze[/FONT][/B][FONT=Book Antiqua]. Zëvendësohet më [B][U]dhënës, dhurues[/U][/B]. Term që nënkupton shitësin e një pasurie të patundshme (tokë, ndërtesë, etj., të natyrës së njëjtë). Në kahun e blerësit quhet i dhuruari. Në biznesin e investimeve është tregtuesi që shet një opsion i thërrit ose vendos një përfitim të një fitimi (premiumi). Në zgjedhjen ose opsionin, thërrit dhënësi, shet të drejtën për të blerë një të sigurt me një çmim të përcaktuar. Në zgjedhjen apo opsionin vendos, dhënësi shet të drejtën për të shitur një të sigurt me një çmim të caktuar. 3) Dhënësi i një ndihme, besimi, dhurimi, etj. Përmbaruesi i një akti ligjor për kalimin e të drejtës së pronësisë. Quhet edhe përmbushësh - besues, dhënës. Enti ose personi që përmbaron një dhënie, një dhurim, etj., të lënë trashëgim (testament). Ndihmë falas (subvencion). Ndihmë që në një vend qeveria qendrore u ofron qeverive vendëse, për të mbështetur programe përkatëse p.sh. ndërtim rrugësh, telekomunikimi, ndërtim shkollash, spitalesh, etj. (Ilir Hoti, Fjalor enciklopedik… faqe 676; Henrik Lacaj e Filip Fishta, Fjalor latinisht-shqip, faqe 398, 183; Shefkija Buriç, Engleskosrpskohrvatski ekonoski rjeçnik, faqe 658; Ferdinand Leka e Zef Simoni, fjalor italisht-shqip, faqe 293).[/FONT][/SIZE]

[SIZE=3][B][FONT=Book Antiqua]Alokim[/FONT][/B][FONT=Book Antiqua]-i, malokoj, alokuar (i, e). Çerdhe fjalësh e huazuar nga anglishtja. Zëvendësohet me fjalët: [B][U]ndërvendos, ndërshpërndaj, ventilim[/U][/B]. 1) Proces i shpërndarjes së shpenzimeve të përgjithshme apo të nëpërmjetuara me koston e prodhimeve të një subjekti biznesi sipas një kriteri të caktuar përpjesëtimor, p.sh. sipas peshës specifike që kostot e drejtpërdrejta të produkteve të veçanta zënë në koston e drejtpërdrejtë gjithsej të tyre; sipas peshës specifike të të ardhurave që një produkt i veçantë zë ndaj të ardhurave gjithsej, apo të të gjithë produkteve, etj. 2) Shpërndarja, përhapja e kostove jo të drejtpërdrejta (të ndërmjetuara), sipas një mënyre përkatëse nëpër produktet përkatëse ku vlerësohet se japin ndihmesë (kontribuojnë). P. sh. Shpërndarja e kostos sigurimeve kundër djegies sipas raporteve të prodhimit në një subjekt biznesi, kundrejt pjesëmarrjes në sigurime të çdo reparti (sektori) etj. Kosto rishpërndarës, kosto e ndërshpërndarë (Allocated Cost). Kosto e një të mirë apo shërbimi e rishpërndarë përpjesëtimisht nëpër kategoritë e ndryshme të kostos së produkteve për nxjerrjen e të cilave ka dhënë ndihmesë (kontribuar) e mira a shërbimi në fjalë. [/FONT][FONT=Book Antiqua]Kosto themelore e ndërvendosur (allocated Fixed Cost). Është shuma e kostove themelore të shpërndara, ndërvendosura në kosto individuale të produkteve që nxirren nga mjetet themelore që shërbejnë. Kosto fikse ku përfshihen shpenzime në mjete themelore, makineri, pajisje, linja, etj., që u shërbejnë shumë ciklesh prodhimi[/FONT][/SIZE]
[FONT=Book Antiqua][SIZE=3]dhe nxjerrjes së disa produkteve. Klasifikohen në shpenzime jo të drejtpërdrejta (të ndërmjetuara) dhe janë të pandryshueshme, pavarësisht nëse subjekti i biznesit në fjalë funksionon me kapacitet të plotë apo jo të plotë (të paplotë).[/SIZE][/FONT]
[FONT=Book Antiqua][SIZE=3]Kontratë me zgjidhje, [B]optim[/B] (ang. Optio). 1) Kontratë, në bazë të së cilës njëra palë rezervon të drejtën (por jo detyrimin) që kundrejt pagesës së një shpërblimi të quajtur prim, të përmbarojë kontratën brenda një ndërkohe (intervali kohe) derisa detyrimi të bëhet i kërkueshëm (deri në maturim). Bëhet fjalë që njëra palë mund të përmbarojë blerjen ose shitjen (ose të heqë dorë nga marrëveshja (transaksioni) deri në një datë të përmendur në marrëveshje dhe me një çmim të caktuar (specifikuar) që quhet çmimi i ushtrimit ose çmimi i goditjes, përkatësisht çmimi i marrëveshjes (Ilir Hoti: fjalor enciklopedik… faqe 937; FSHS, faqe 761; Henrik Lacaj e Filip Fishta: fjalor latinishtshqip, f.. 259; Bratolub Klaiç: Rjeçnik stranih rijeçi, f. 570; Ferdinad Leka e Zef Simoni: fjalor italisht- shqip, fq. 383, 437; Shefkije Buriç: Englesko-srpskohrvatski ekonomski rjeçnik f. 495).[/SIZE][/FONT]

[SIZE=3][B][FONT=Book Antiqua]ANGAZHIM, -I, ANGAZHOJ, ANGQAZHOHEM, I ANGAZHUAR[/FONT][/B][FONT=Book Antiqua].[/FONT][/SIZE]
[FONT=Book Antiqua][SIZE=3]Çerdhe fjalësh të huazuara nga frëngjishtja. Mund të zëvendësohen me fjalët shqipe: [B][U]Zotim, zotohem[/U][/B], p.sh. U zotuan para zgjedhësve. Zë, zë që më parë, p.sh. Zë një veturë (shtëpi, sallë, stadium, etj.) më qira. Premtoj, marr përsipër, jap fjalën, p.sh. Morën përsipër përmbushjen e detyrave të ditës. Vunë në jetë premtimet. E mbajti fjalën e dhënë. Detyrohem, p.sh. Hyj në borxhe. Hyj dorëzon; usht. Hyj në luftë; hyj në punë; merrem ngultas me diçka, p.sh. U morën në punë njëzet punëtorë. Hynë në betejë me armikun. I kushtohem, jepem pas diçkaje p.sh. I është kushtuar futbollit. Është dhënë pas mësimeve. Kur jemi në praninë e mundësive kaq të mëdha të zëvendësimit të fjalëve të huaja, të panevojshme, me fjalë shqipe, pse po veprohet kështu e me papërgjegjësi ndaj gjuhës sonë të mirë e të pasur?![/SIZE][/FONT]

Sa mir duhet të ketë menduar Fetahaj gjersa është dhënë në mbrojtje të gjuhës shqipe, po të mos kishte harruar se vetë Titullin e ka nisur me një fjalë të huaj.

Pra, Termat e huaj [COLOR="Red"]bastardojn[/COLOR] gjuhën.
Më sa dijë unë fjala bastard rrjedh nga italishtja, e që përdoret edhe më gjërë, dhe ka kutimin e asaj.
Bastard- Flajë sharje, i pa edukuar, i pa ngritur.
Në frengjishten e vjetër: bastard si: fils de bast, fille de bast ,,Një njohje e fëmiut jashtë martese, Fëmijë aristokroati'',një kuptim të njëjt edhe në gjermanishte: basthart, bastart.
E mira këtu, që dikush na i hap syt të dijm të flasim shqipen e pastër, e keqa se nuk e pata mësuar me kohë dhe u desh të shërbehem nga wikipedia.

Pyetje!
A nuk do ti kishte rënë më mirë,,Termat e huaj përdhosin, nëpërkëmbin, apo edhe Barbarizojn gjuhën shqipe ?
Nga rilindasit patë mësuar për neulogjizmat(zëvëndësimin e termave të vjeter të shipes në fjalë të reja e autoktone-vendëse) tyne here.

Titulli: Termat e huaj bastardojnë gjuhën
 

Vet titulli ne teme nuk perputhet me normat e gjuhes shqipe, ketu kur lexojme foljen - bastardojne - kemi me nje fjele qe na vie nga nje gjuhe e huaj !

Pra si mund qe ky shprim te kritikoj shkrimet e te tjereve !

[COLOR=blue]BASTARD-E[/COLOR] apo [COLOR=blue]BASTARDO [/COLOR]- [COLOR=red]spanj[/COLOR]. [COLOR=red]ital[/COLOR]. qe do te thot - KOPIL - pra humbje e cilesise, shortim i dy racave apo llojeve !

Titulli: Termat e huaj bastardojnë gjuhën
 

KQZ shpall 66 vende [SIZE=4][COLOR=red]vakante [/COLOR][/SIZE]



Vakante - lat. - [COLOR=blue]i/e lirë, [/COLOR]

fr. vacante - [COLOR=blue]i/e lirë[/COLOR]
[COLOR=#0000ff][/COLOR]
[COLOR=#0000ff][/COLOR]
[COLOR=#0000ff][/COLOR]
[COLOR=#0000ff]- KQZ shpall 66 vende të lira !!!![/COLOR]

Titulli: Termat e huaj bastardojnë gjuhën
 

Por kjo nuk qudite fare kur, vet Qosja, e perdore ,ne romanin e tij ,fjalen ZBAVIT ne vend qe te perdore fjalen e vjeter shqipe ,
ARGETIM - (ARDHE NE GEZIM ) ! !

Te njejten fjale Sllave e gjen edhe ne Perkthimin e KURANIT ne Shqip nga H.Sherif Ahmeti.

Cka me i thene kesaj se!?

Titulli: Termat e huaj bastardojnë gjuhën
 

[QUOTE=Oqeani;2025735]Vet titulli ne teme nuk perputhet me normat e gjuhes shqipe, ketu kur lexojme foljen - bastardojne - kemi me nje fjele qe na vie nga nje gjuhe e huaj !

Pra si mund qe ky shprim te kritikoj shkrimet e te tjereve !

[COLOR=blue]BASTARD-E[/COLOR] apo [COLOR=blue]BASTARDO [/COLOR]- [COLOR=red]spanj[/COLOR]. [COLOR=red]ital[/COLOR]. qe do te thot - KOPIL - pra humbje e cilesise, shortim i dy racave apo llojeve ![/QUOTE]

Jo veç fjala "Bastard" (Kopil), por edhe "TERMI", qe ne vend ka mund te perdoret "Fjala".

AW: Termat e huaj bastardojnë gjuhën
 

Un do ta ndrroja fjalen aeroplan me fjalen shqipe flutran

AW: Termat e huaj bastardojnë gjuhën
 

Ose trenin me fjalen hekran

Titulli: Termat e huaj bastardojnë gjuhën
 

[B]Mehmet Celiku: Duhet pune per te luftuar ndikimet e huaja ne gjuhen shqipe[/B]


[IMG]http://www.infoalbania.org/images/stories/Lajme/fjalor-shqip.jpg[/IMG]


Prof. Dr. Mehmet Celiku, nje nga rilindesit moderne te shekullit XXI, nje emer i nderuar i arsimit dhe gjuhes shqipe, nje nder profesoret me te vjeter dhe me nje pervoje e karriere gjysmeshekullore ne arsimin e larte. Njeheresh ai eshte nje nga gjuhetaret me nje kontribut te theksuar dhe te larmishem ne gjuhesi dhe ne mesimdhenie, nje personalitet qe ia kushtoi jeten e tij punes kerkimore dhe me thjeshtesine e korrektesine e tij percaktohet nje idealist i vertete, qe rralle i gjen ne ditet e sotme.

Probleme te shumta po verehen cdo dite ne gjuhen shqipe. Problemet lidhen kryesisht me sintaksen, morfologjine dhe drejtshkrimin e gjuhes shqipe dhe standardit te saj. Profesor Mehmet Celiku ka shprehur shqetesimin e tij per “Infoalbania-n” dhe ka theksuar se eshte urgjente nderhyrja e instancave qeveritare dhe te arsimit per te kapur ne kohe problemet serioze te standardit.


Prof.Celiku, ekzistojne probleme ne kodifikimin e shqipes standarde?
Tre jane veprat kodifikuese kryesore te pasluftes: 1. Drejtshkrimi i Shqipes Standarde (1973). 2. Fjalori i Gjuhes Shqipe (1973). 3. Gramatika e Akademise (1995,1997) . Keto vepra kane sherbyer jashtezakonisht ne rritjen e qendrueshmerise se standardit. Por, natyrshem lind pyetja: A jane perditesuar keto vepra dhe cila eshte e ardhmja e tyre? Ndaj do te shtoja se puna me fjalorin ka vijuar me tej, jane botuar edhe disa fjalore te tjere pas atij te vitit 1980 si: Fjalori i vitit 1984, 2002, 2006. Por ato ende nuk kane nje fjalor te pasur me rreth 50-60 mije fjale per shqipen standarde. Persa i perkete drejtshkrimit ende nuk eshte ribotuar ai i vitit 1973. Qendra e Studimeve Albanologjike dhe pas seminarit te Durresit, nuk po e riboton drejtshkrimin e 1973-shit me ato pak ndryshime te kerkuara prej vitesh, ne menyre qe tregu te kete nje variant me te persosur. Gramatika e Akademise, gjithashtu, pret te rishikohet e te perditesohet. Arritjet bashkekohore te vendit e te huaja nuk jane pasqyruar sa duhet ne te.

A mund te na jepni shkurtimisht disa detyra konkrete qe dalin para institucioneve etj. ne ditet tona?
Standardi mesohet kryesisht ne shkolle. Prandaj ne zoterimin e standardit shkolla luan rolin kryesor, duke filluar me tekstet e deri te mesuesi. Nder shume probleme, aktualisht me shqetesues eshte fakti se ne shkolle te mesme gjuha nuk mesohet ende si lende e vecante, por bashke me letersine. Te mos vazhdojme me diskutime te pafundme, por sa me shpejt t’i planifikojme ato si dy lende kryesore te vecanta ne te gjitha te mesmet, pavaresisht nga profili i tyre, dhe mundesisht ne te gjitha trevat shqiptare.
Programi i lendes se gjuhes ne te mesme, rrjedhimisht edhe tekstet aktuale, te zevendesohen me nje program e tekste te reja qe te permbajne njohuri per: drejtshkrimin, pikesimin, drejtshqiptimin, fjalen shqipe ne vend te fjales se huaj, elemente te stilistikes. Ky program mendoj te vihet ne jete per dy breza (rreth 60 vjet); pas kesaj kohe, qe i jep perparesi zoterimit praktik te standardit dhe pastrimit te tij nga fjalet e huaja, i vjen radha nje programi te ri me teorik.
Per shkollen e larte po kufizohem ne keto ceshtje: Lenda e gjuhes shqipe duhet te jepet provim per t’u pranuar ne shkollat e larta; drejtshkrimi te mos mesohet si lende ne te lartat, por vetem ne te mesmet sipas programit te siperpermendur; te zhvillohen me mire lendet e gjuhes shqipe ne fakultetet e gjuheve te huaja dhe ne ato te gazetarise; lenda “Shqipja Standarde” te shtrihet ne disa fakultete shoqerore te universiteteve publike dhe private; studentet e shkollave te larta te gjuhesise dhe te mesuesise te studiojne sistematikisht me tekste mesimore shkencore te miratuara nga departamentet si dhe literaturen teorike, keshtu pedagoget te mos e rekomandojne formalisht tekstin e literaturen dhe te mjaftohen duke kerkuar vetem leksionet, si nje rruge tashme e tejkaluar dhe jo rezultative. Punet shkencore te studenteve, sidomos te niveleve master e me lart te botohen nga katedrat ne permbledhje vjetore. Diskutimi i leksioneve, i teksteve rekomanduar zyrtarisht per lende te vecanta, dhe i punes kerkimore te pedagogeve te jete detyre numer nje e katedres. Pedagoget e rinj per te mos penguar specializimin e thellimin e tyre, te mos mbingarkohen me shume lende e me shume ore mesimore, perfshire angazhimin e tyre ne universitete private, sidomos per lende jashte profilit.

Per te menjanuar te metat ne fushen e gjuhes cfare duhet te bejme?
E kam thene edhe me pare, se gjuha kerkon perkujdesjen e te gjitheve, nga institucionet qeveritare e arsimore dhe deri te individet. Detyra e pare shteterore institucionale eshte hartimi,ribotimi apo permiresimi i veprave kodifikuese si: Ribotimi i permiresuar i “Drejtshkrimit 1973”, hartimi i nje fjalori me te pasur per shqipen standarde, hartimi i nje vepre shkencore te perditesuar me arritjet e vendit dhe te jashtme per disiplinat gjuhesore kryesore, si per morfologjine dhe per sintaksen. Te rinise gjithashtu, puna per kodifikimin e rregullave te drejtshqiptimit te shqipes standarde. Te shtohen perpjekjet kontrolluese e vleresuese te botimeve te ndryshme per gjuhen, qe zhvillohet ne te gjitha hallkat shkollore. Te rritet bashkepunimi me forcat shkencore e arsimore midis shqiptareve te trevave te ndryshme, ne Kosove, Maqedoni, Mal te Zi etj.. Te hartohen dhe te perdoren tekste gjuhe te perbashketa ne te gjitha trevat shqiptare. Te zhvillohet gjuha si lende e vecante duke u shkeputur nga letersia ne te gjitha te mesmet profesionale apo publike. Te shihet e te zevendesohet program i gjuhes, perfshire te gjitha profilet, me programe te tjera, ne perputhje me nevojat e kohes. Te mesohet drejtshkrimi me mire dhe perfundimisht deri ne shkolle te mesme pa kaluar me tej ne shkollat e larta. Te jepet gjuha shqipe si lende e domosdoshme per pranimet ne shkolla te larta. Urgjentisht te punohet ne te gjitha hallkat kerkimore, shkencore, institucionale dhe arsimore te larta per te luftuar ndikimet e shumta te huaja, sidomos ndikimet nga anglishtja.

Po institucionet e tjera kerkimore-shkencore e shteterore cfare detyrash kane aktualisht?
Qendra e Studimeve Albanologjike pa humbur kohe te planifikoje e t’i pervishet punes per hartimin e nje fjalori me te gjere te shqipes standarde, te menjanohen nga perdorimi fjalet e panevojshme te huazuara nga anglishtja, duke zbatuar pervojen e fituar ne luften ndaj fjaleve te huazuara nga italishtja e frengjishtja, te ribotohet Drejtshkrimi, 1973, i permiresuar ne pak rregulla, duke vene ne jete perfundimet e Konferences Shkencore “Shqipja ne etapen e sotme: politikat e permiresimit dhe te pasurimit te standardit”, mbajtur ne Durres me 15, 16 dhe 17 dhjetor 2010; te hartohen rregullat e drejtshqiptimit te shqipes standarde; te hartohet nje strategji mbarekombetare per shqipen, duke intensifikuar bashkepunimin e forcave krijuese institucionale e individuale ne realizimin e veprave te mesiperme; nje bashkepunim i tille kerkohet edhe ne arsim e kulture e ne komunikimin mediatik.
Roli i shtetit eshte i jashtezakonshem ne studimin, pastrimin, mbrojtjen, konsolidimin e gjuhes standarde dhe ne perhapjen e saj. Ne radhe te pare, kjo arrihet me permiresimin e punes dhe me rritjen e kerkesave ne shkolle, perfshire shkollat e larta, me rritjen e kerkesave per gjuhen e medies, e ne fusha te tjera te veprimtarise shoqerore,duke zbatuar masa te ashpra ndaj shkelesve sistematike, me planifikimin e fondeve te nevojshme per kryerjen e veprave te permendura me lart, me rritjen e bashkepunimit ne fushe te arsimit e te shkences te te gjithe trevave kombetare shqiptare. Ne medie problemet e gjuhes duhen bere objekt diskutimesh te shumta e te vazhdueshme, shume me teper se gjer tani.
Cdo shqiptar shqipen standarde ta shohe jo vetem si tregues te kultures se tij, si shenje qyteterimi, por edhe si shprehje te atdhetarizmit te tij.

Keni disa dhjetevjecare qe punoni ne fushen e sintakses, cfare kontributi te ri do te sillni?
Ka vite qe ne fushen e sintakses shqipe po bej perpjekje per te pasqyruar arritjet me te fundit europiano-perendimore, te strukturalizmit amerikan dhe gjenerativizmit. Elementet e ketyre arritjeve i kam pasqyruar ne leksionet e mia ne auditore universitare, perfshire edhe ne leksionet e sintakses teorike qe kam zhvilluar gjate pese viteve te fundit akademike me masterin e profilit shkencor ne Tirane dhe ne Elbasan. Keto leksione brenda vitit ne vazhdim do t’i botoj ne nje veper prej rreth 300 faqesh me titullin: “Sintaksa e Shqipes, perberesit sintaksore”. Ne kete veper behen perpjekje per perditesimin teorik te struktures sintaksore te shqipes. Baze e veshtrimit tone do te jete sintaksa strukturaliste bashkekohore europiane, e veshtruar me sy kritik.

Titulli: Termat e huaj bastardojnë gjuhën
 

Thuhet se gjuha ruhet aty ku shkruhet, apo parë nga këndi i të vërtetës së sotme, kjo fjali kështu edhe mund të lexohet, "Gjuha rruhet aty ku shkruhet"! Unë më shumë i druaj të kundërtës së fjalisë me domethënie të saktë. Ajo duke u shkruar me fjalë të huaja, mbase gjoja duke i shqipëzuar me ndonjë mbrapashtesë shqipe, ajo në të vërtetë është duke u gjymtuar rëndë. Në këtë zgafellë të errët më paraqitet një xixë shprese. Lum për neve, që politikanët tanë nuk shkruajn sa duhet, se vaj halli nëse do t'i lihej edhe kjo çështje atyre në dorë, ngase jemi dëshmitarë i dëshmisë së tyre për fillimin e njohjes së ndonjë gjuhe të huaj, duke e prerë pastaj me sëpatën e anglishtes trungun e gjuhës shqipe.