[natyra]

Sak Fazlia dhe bashkëluftëtarët e tij të shumtë si për nga guximi, ashtu edhe për nga ideja, ishin të vendosur për krijimin e shtetit etnik Kombëtar. Ishte viti 1941, kur në Kosovë hyjnë forcat ushtarake të shtetit amë. Në Prefekturën e Pejës me 30 qershor, arrisin dy bataliane ushtarake, ai Korata dhe Gramos për mbrojtjën e kufirit me Mal të Zi, të udhëhequra nga ushtarakët e njohur si, Kolë Bibë Mirakaj, Major Rexhep Gilani, kap.Toda, kap.Rudi e të tjerë, priten nga Prefekti Xhevat Begolli. Kolë Bibë Mirakaj kishte kërkuar nga Xhevati që t'i ftoj luftëtarët e deshmuar qe më parë në mbrojtje të çështjes kombëtare dhe pasardhës të familjeve të njohura qe më parë.Përveç të tjerëve, Kolë Biba për Rugovë kishte kërkuar qe, të kontaktoj me pasardhësit e Bajraktarit të Rugovës- Sali Jahës dhe përfaqësues i LSHP-së, respektivisht Sak Fazlinë. Në atë kohë rugovasit ishin të moblizuar në katër njësi vullnetare për mbrojtje të kufirit, ku ishte edhe vetë Sak Fazlia. Xhevat Begu pas urdhërit të marrë nga Kolë Biba,obligon Ramë Xhemajlin,i cili ishte kurir tek Xhevati, që të shkoj në Rugovë për ftuar Sakun në takim më te lartë -përmendurit.Me t'u nisur për në Rugovë, Rama në dalje të qytetit takohet me Sakun, i cili ishte duke hyrë në Pejë për t'u takuar me Xhevat Begollin, të cilët ishin të njohur kohë me parë.Me 1 korrik 1941, Sak Fazlia takohet me ushtarakët e lartëpërmendur në Prefekturën e Pejës, ish Kulla e Xhevatit, ku ishin edhe Bajraktari i Deçanit, Dushit, Potgurit, Strellcit dhe disa rugovas, si Xhemajl Mahmuti e Ramë Xhemajli nga Reka e Allagës, Imer Muji, i nipi i Kadri Bajrit, Selman Beka, i nipi i Hajdar Fekut, Januz Kapuqi nga Pepajt, Haxhi Lushi nga Koshutani, e Shaban Smajli nga Shtupeqi i Madh. Pas përshendetjeve, Kolë Biba i drejtohet Sak Fazlisë me këto fjalë,"mëqe jeni nipi i Bajraktarit të Rugovës Sali Jahës dhe luftëtar i deshmuar për çeshtjen kombëtare, ju kemi ftuar nëse jeni të gatshem të deshmoheni si luftëtar dhe bajraktar në mbrojtje të kufirit Shqiptaro-malazias".Sak Fazlia pa u hamendur pranon një gjë të tillë, ku Kolë Biba i përgjigjet me Flamur Kombëtar.Saku merr Flamurin dhe përkulet duke e puthur e pastaj hapë gjoksin të cilin e kishte të mbushur me dekoratat e Sali Jahës-4 sosh dhe një të vetën. I befasuar Kolë Biba për kujdesin e ruajtjes se atyre dekoratave dhe entuziazmin e Sakut për luftë nxjerrë edhe një dekoratë dhe një pushkë italiane dhe ia dhuron Sak Fazlisë duke i uruar titullin e Bajraktarit të Rugovës, dhe sukses në luftë. Ky ishte flamuri i parë Kombëtar i pranuar nga shteti amë, i cili pas dy ditësh do të valëvitet në kufirin shqiptaro-malazias nga Bajraktari Sak Fazlia.Të nesërmen me 2 korrik, Saku me flamur kombëtar në ballë të ushtrisë shqiptare del në Rugovë ku pritet me një respekt të paparë nga rugovasit dhe, do të bëjnë edhe një natë në Kuçishtë. Kjo ngjarje e madhe historike si për Rugovë ashtu edhe me gjerë, u ruajt me gjelozinë më të madhe, jo vetëm te Rugovasit, deri tani më se shumti përmes rapsodit tonë popullor:
Po vin ndihmë një tubë Ushtri
Sak Fazlia u paska pri
U paska pri Sak Bajraktari.
Komandant Rexhep Gilani
Me 3 korrik, Sak Fazlia ju prinë forcave luftarake,atyre të rregullta dhe vullnetare, drejt kufirit me Malin e Zi,respektivisht në Mokna, pikë qendrore për atë zonë kufitare,për tri vite me radhë në krye me Sak Fazlinë-Bajraktarin e Rugovës.Lufta fillon kah mesi i ditës,në anën e kundërt i vendosur, forca të shumta malaziase të cilat me çdo kusht donin të ruanin atë pikë kufitare.Të parët sulmojnë malazezët.Sak Fazlia gjithnjë ishte në ballë të lufës.Në mbrëmje, ushtarakët kërkoin nga Sak Fazlia që te terhiqet, me qellim qe në terhjekje e sipër, të pozicionohen për sulme të reja.Saku refuzon terhjekjen duke vazhduar luftën.Kërkesat për terhjekje vazhduan edhe dyherë tjera, të cilat përsëri Saku s'i pranon.Kah mesi i natës kishte mbetur vetem me 20 luftëtarë,të njohur me emër e mbiemër,në mesin e të cilëve ishin: Tahir Coli, Bekë Rexhepi, Grosho Ibra, Ibish Salihi, Bajram Salihi, Hysen Syla, Arif Bajrami Haxhi Tahiri të gjithë rugovas e Sherifi nga Peja, si dhe toger Aziz Arifi, tetar Marku, Ndue Zef Pera, Lam Qasti, Mehill Ndoi, Zef Mhilli, rreshter Koan Aliu, tetar Destan Abas Kalamanaj dhe Kolë Teraku e Alush Seiti. Këta vazhdojn luftën tërë natën,ku Sak Fazlia ishte pozicionuar në Kullë me çrast kishte vendosur edhe flamurin kombëtar për herë të parë, në hyrje të Kullës ,në këtë zonë kufitare dhe, deri në mëngjes kishin luftuar pa nderprerë, ku bien hiç më pak se 7 luftetarë-deshmorë të lirisë si:Grosho Ibra,Ibish Salihi e Bajram Zeneli, qe të tre rugovas dhe tetar Ndue Zef Pera,ushtarët,Lam Casti e Mëhill Ndoi si dhe Sherifi nga Peja dhe qenë plagosur Bekë Rexhepi e Hysen Syla nga Rugovasit dhe Koana Aliu, tetar Destan Abaz Kolomanja dhe Kolë Teraku, të gjithë nga Shqiperia.Me 4 korrik Sak Fazlia kishte aguar i tëri i zi nga tymi i barotit me çrast ishte gjuajtur disa herë edhe me bomba, të cilat kishte arritur tia kthej armikut dhe ti shkaktoi dëme të konsiderushme në njerëz.Të gjithë e dinin se Saku duhet të jetë i vrarë.Zhukë Haxhia ishte ai i cili e njohu i pari Sakun, që kishte dalur jasht Kulle pas terhjekjës se armikut.Sipas deshmitarëve të asaj lufte, në Flamur dhe në pallton e Sakut numëroheshin hiç me pak se 72 vrima nga plumbat e armikut.Ishte kjo një luftë qe luftohej për jetë a vdekje,e cila zgjati afër një javë,ku forcat armike kishin pësuar humbje të mëdha.Për këtë gjë akuzoheshin udhëheqësit luftarak të Rugovës, të asaj kohe, siç ishin: Sali Rama,Zhukë Haxhia,Tahir Coli,Rizë Zymeri,Isuf Bajraktari e të tjerë, e sidomos Sak Fazlia-bajraktari i Rugovës.Për Sakun nga armiku ishte krijuar bindja se nuk e kapë dot plumbi,andaj Novica Popoviqi komandant i forcave malaziase kishte hartuar plan tjetër për likuidimin e tij.Ata i kerkoin dyluftim Sakut.Vukosav Keniqi njëri prej luftëtarëve më te guximshem malazez, i kishte kerkuar Sak Fazlisë dyluftim ,duke i thëne se, nëse je vertetë Bajraktari i Rugovës me del për- ballë.Serbomalaziasit kishin për qellim qe me dredhi ta likuidoin Sakun.Kishin përgaditur edhe dy luftëtarë të tjerë qe pasi t'i del Vukosavi përballë,ata t'i dalin anash dhe ta likuidoin Sakun.Sak Fazlia pa u hamendur fare i del përballë Vukosavit,i cili tenton tia grabitë Flamurin,

vazhdim...