Shiko Postimin Tek
Vjetėr 26-09-09, 16:04   #6
lirik
 
Anėtarėsuar: 09-02-07
Postime: 13,508
lirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Kush ishte Napoleon Bonaparti

Dėshira e tij u plotėsua - mjeku i tij pėrsonal ia bėri autopsinė nė ujdhesėn Antomarci nė prani tė gjashtė mjekėve ushtarakė anglezė tė njėsive ushtarake tė ujdhesės. Lukthi u zbulua i thatė dhe mushkėria e zezė dhe mjaft e zmadhuar. Mjekėt ndanin katėr mendime tė ndryshme pėr shkaktimin e aktit tė vdekjes. Nė fund pranuan atė mė tė zakonshmen dhe i liruan anglezėt nga ēdo pėrgjegjėsi duke deklaruar: "Vdiq prej rakut nė stomak". E varrosėn nė njė luginė tė ujdhesės Shėn-Elena. Nė pėrmendoren e varrit nuk e ka tė shkruar emrin, por vetėm: "Kėtu pushon". Qeveria angleze nuk u pajtua qė t'ia vinin titujt e tij, pėr kėtė shkak miqtė e tij, nė shenjė proteste, vendosėn tė mos shkruajnė asgjė. Para se tė varrosej Napoleoni, njeriu i tij mė i afėrt dhe mė i besueshėm, Luj Marshani preu njė pjesė tė madhe tė flokėve dhe kur u kthye nė Francė vendoi copėza tė vogla flokėsh nė medaljonet e arta dhe ua dėrgoi tė gjithė tė afėrmve dhe simpatizuesve tė tij.
Njėqind e tridhjetė e katėr vjet pas vdekjes sė Napoleonit, njė dentist suedez me emrin Forshufvud, i cili pėrveē shėrimit tė dhėmbėve merrej edhe me toksikologji, arriti nė pėrfundim se smalti i dhėmbėve tė tij nuk ishte i vdekur dhe paraqiste indin jetėsor, i cili vazhdimisht ushqehet prej plazmės sė gjakut, tė cilėn ai e quajti ultrakapilar. Forshufvudi ishte adhurues i madh i Napoleonit dhe ruante gjithėfarė portretesh, figurash tė vogla e sende tė tjera qė i pėrkujtonin atė, ndėrsa nė kohėn e lirė lexonte ēdo libėr qė botohej nė lidhje me Napoleonin dhe emrin e tij.
Njė natė vjeshte tė vitit 1955, Forshufvudi lexonte memoaret e Luj Marshanit. Kėto ishin kujtimet e fundit tė sapopublikuara nė lidhje me jetėn dhe vdekjen e Napoleonit nė ujdhesėn Shėn-Elena, tė shkruara nga njeriu mė i afėrt dhe mė i besueshėm i tij. Nė kėto memoare ndiqej ditė pėr ditė muaji i fundit i jetės sė Napoleonit. Forshufvudi arriti tė njihej me detaje, tė cilat nuk mund t'i gjente nė asnjė shkrim tjetėr tė memoareve. Marshani pėrshkruante me njė thjeshtėsi bindėse se si ndihej Napoleoni pėr ēdo ditė dhe si Napoleoni vetė i regjistronte disa simptoma; ēfarė kishte ngrėnė gjatė ditės dhe si kishte qenė reaksioni. Ky ishte njė pėrshkrim i njeriut, i cili kishte kaluar shumė orė pranė shtratit tė mbrojtėsit tė tij. Nga pėrshkrimet e hollėsishme tė Marshanit shihej se si Napoleonit i binin qimet e trupit nė pėrjashtim tė atyre tė kokės; ndonjėherė nuk e merrte gjumi tėrė natėn, e herėn tjetėr nuk mund tė zgjohej; i dilnin nyjet; nuk mund ta mbanin kėmbėt etj. Forshufvudi ndėrlidhi disa gjėra nga pėrditshmėria e Napoleonit me njohuritė e tij nga fusha e helmeve dhe shtroi pyetjen - a ka mundėsi qė Napoleoni tė jetė helmuar? Menjėherė u shtrua pyetja tjetėr se pse autopsia nuk zbuloi asgjė, gjė qė me siguri do tė duhej tė zbulonte gjurmė nga helmimi i tmerrshėm. Mbetet mundėsia tjetėr - helmimi kronik. Simptomat, tė cilat Marshani theksonte nė memoaret e tij, bėnin fjalė pėr arsenikun - helmi mė i njohur me emrin "pluhur trashėgues", sepse mė tė janė helmuar prindėr dhe tė afėrm pėr t'i trashėguar pasuritė. Forshufvudi vendosi qė pjesėn mė tė madhe tė kohės t'ia kushtojė ndriēimit tė enigmės nė lidhje me vdekjen e parakohshme tė Napoleonit. Plotė katėr vjet, mjeku nė laboratorin e tij bėri hulumtime tė hollėsishme qė kishin tė bėnin me helmime me arsenik dhe tė ngjashme. Sėrish u kthye dhe i lexoi tė gjitha materialet nė lidhje me Napoleonin nė ujdhesėn Shėn-Elena. I studioi nė detaje fatet e tė gjithė njerėzve tė suitės sė Napoleonit, si dhe tė njerėzve qė e internuan - anglezėve - dhe u mundua tė zbulojė njė vrasės historik! Pėr tė, mė me rėndėsi ishte qė pikėsėpari tė dėshmonte qė Napoleoni ka qenė i helmuar. Si ta argumentonte kėtė? Kufoma e Napoleonit, prej asaj kohe qė qėndroi 19 vjet nė ujdhesė, gjendet nė Paris nė njė sarkofag tė ēuditshėm tė mermertė. Cila qeveri franceze do tė pajtohej qė njė njeri i huaj, suedez, ta kotrollojė dhe tė marrė prova nga kufoma e idhullit tė tyre, Napoleonit? Mbeti mundėsia e vetme qė t'u bėhej analizė flokėve qė Marshani i kishte marrė prej kokės sė tij dhe ua kishte shpėrndarė tė afėrmve. Nga toksikologjia mjeku e dinte se flokėt ishin njėri prej vendeve mė tė mira pėr matjen e arsenikut qė pėrmbante trupi, sepse trupi tenton qė ta nxjerrė helmin jashtė pėrmes flokėve.
Metoda pėr njė analizė tė tillė ishte e mirėnjohur dhe shfrytėzohej prej kohėve tė hershme nė njė mėnyrė mjaft primitive dhe tė ngadalshme. Nė vitin 1959, dr. Hamilton Smithi - shkencėtar dhe profesor i Universitetit nė Glasgou - nė mėnyrė tė veēantė ėshtė marrė me toksikologji. Ai zbuloi dhe pėrkrahu sistemin pėr caktimin e saktė tė sasisė sė arsenikut vetėm pėrmes njė qimeje tė kokės. Kryhet bombardimi nuklear, tė cilin e aktivizon arseniku, bile edhe jep mundėsi tė pėrcaktohet prej njėrit skaj tė qimes deri nė tjetrin, me milimetra nė mėnyrė mjaft tė saktė pėrmbajtjen e arsenikut, e po ashtu, edhe koha kur organizmi ka marrė helm. Me vėshtirėsi tė mėdha Dr. Forshufvudi gjeti prej tre-katėr burimesh fije tė flokėve tė Napoleonit dhe ia dėrgoi nė Glasgou, Dr. Smithit pėr analizė. Dr. Smithi bėri mė shumė se 140 prova. Tė dhėnat pėr sasinė e arsenikut nė flokėt e Napoleonit nė njė afat prej mėse pesė vjetėsh qėndrimi nė ujdhesė tregonin pėrmbajtje tė ndryshme, qė tė ēonin nė pėrfundimin se Napoleoni ka qenė i helmuar sistematikisht me arsenik gati ēdo ditė. Por kush ishtė ai qė e helmonte? Anglezėt apo dikush nga shoqėria e tij? Nė bazė tė hulumtimeve tė themelta e tė thella u konstatua se vrasės dhe helmues i drejtpėrdrejtė ka qenė njėri nga shoqėria e Napoleonit - gjeneral Montaloni, i cili iu bashkangjit suitės sė Napoleonit menjėherė pas Vaterlos dhe me tė shkoi nė ujdhesėn Shėn-Elena. Ai ruante verėn e Napoleonit dhe gjatė mbushjes sė shisheve me verė ai mund tė kėtė futur nė tė edhe sasinė e domosdoshme tė arsenikut. Autori i studimeve, Dr. Forshufvudi, si dhe studiuesit e tjerė paraqesin shumė argumente serioze kundėr gjeneral Montalonit, tė cilat u studiuan thellėsisht. Vetė Montaloni nuk ka pasur asnjė arsye dhe bazė personale pėr ta helmuar Napoleonin. Rreziku dhe flijimi nga ana e tij ishin mjaft tė mėdha, do tė thotė tė jetoje i ri pesė vjet e gjysėm nė atė ujdhesė tė shkretė! E vėrteta ėshtė se ai ishte dėrguar me njė mision tė tillė, dhe kur u kthye u shpėrblye me dhurata tė majme. Kush e shpėrbleu? Kuptohet, armiqtė e pasur tė Napoleonit.
lirik Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė