[Neferta]

Kushte të rënda për liberalizim

Qeveritarë, kryetarë komunash, drejtorë të kompanive publike e shumë të tjerë, me siguri se do të “trishtohen” prej një nga kushtet që pritet t’i jepet Kosovës, në kuadër të “Udhërrëfyesit” apo listës së detyrave që vendi ynë duhet të plotësojë për liberalizim të vizave. Nëse duam ta arrijmë këtë lehtësim nga BE-ja, atëherë Kosova, sipas draft-versionit të “udhërrëfyesit” që e ka siguruar “Zëri”, duhet të hetojë se si po pasurohen disa kosovarë në mënyrë të pashpjegueshme.
Zyrtarisht këtë dokument nuk duhet ta kenë as përfaqësuesit e shtetit të Kosovës, por përderisa ai iu është dërguar vendeve anëtare, dokumenti tashmë ka “rrjedhur” ndonëse statusi i tij vazhdon të jetë “TOP SECRET”.
Kërkesa e mësipërme thuhet në faqen tetë, Bllokun numër tre, me emrin, “Rendi Publik dhe Siguria” i cili përfshin “Parandalimin dhe luftimin e krimit të organizuar, korrupsionit dhe terrorizmit”.
Në këtë kapitull, pasi i kërkohet Kosovës që të miratojë dhe zbatojë ligjet e duhura në këtë drejtim, vendit tonë i kërkohet edhe: “Të kryejë hetime proaktive të pasurimit të pashpjegueshëm; të krijojë një sistem të shëndoshë kundër shpërlarjes së parave; dhe të zhvillojë e implementojë një sistem të fuqishëm të konfiskimit të pasurisë dhe menaxhmentit”.
Marrë parasysh formularët e deklarimit të pasurive që publikohen nga Agjencia Kundër Korrupsionit, organet e drejtësisë padyshim që do kenë shumë punë të hetojnë një mori zyrtarësh me rroga të vogla, por që kanë qindra mijëra euro në llogaritë e tyre bankare apo prona të reja që vlejnë edhe më shumë, totalisht të parsyetuara.
Në fund të muajit janar, komisionarja evropiane për Punë të Brendshme, Cecilia Malmstrom, gjatë vizitës në Kosovë, me të cilën e deklaroi zyrtarisht të nisur dialogun për vizat, ka përsëritur shumë herë nevojën që Kosova të luftojë korrupsionin dhe krimin e organizuar.
“Unë shpresoj që udhërrëfyesi të jetë gati gjatë kësaj pranvere, ndërsa autoritetet kosovare duhet të vazhdojnë të luftojnë korrupsionin dhe krimin e organizuar, menaxhim më të mirë të kufijve, menaxhim më të mirë të migracionit”, iu pati thënë gazetarëve në ndërtesën e EULEX-it, Malmstrom më 20 janar.
Kushti i përcaktimit të kufirit
Megjithëse versioni final i këtij dokumenti po diskutohet mes Komisionit Evropian dhe vendeve anëtare të BE-së, duke u mbështetur në deklarimet e rregullta të zyrtarëve të KE-së, ky kusht vështirë që mund të hiqet prej listës.
Një tjetër kusht i rëndë, i cili para së gjithash në aspektin politik është tejet i vështirë, për të mos thënë i pamundshëm për t’u realizuar, është kërkesa për demarkacionin e kufirit-pikave të kalimit apo shënimi i vijës së gjelbër kufitare me vendet fqinje.
Në Bllokun numër 2 i emërtuar “Menaxhimi i migracionit dhe kufirit-pikave të kalimit”, si kusht për Kosovën është shkruar edhe demarkacioni i kufijëve-pikave të kalimit me shtetet e rajonit, më saktë me vendet fqinjë. Ky kusht e shtyn Kosovën që të shënojë vijën, ku ndahet edhe Kosova me Serbinë, diçka që momentalisht është ndoshta i pamundshëm marrë parasysh qëndrimet politike të Prishtinës dhe Beogradit rreth statusit të Kosovës.
Demarkacioni i kufirit është kryer me Maqedoninë, me Shqipërinë dihet se nuk ka problem, ndërsa ka kohë që ajo po diskutohet edhe me Malin e Zi, sidoqoftë me Serbinë nuk dihet se çfarë formule do përdoret për të arritur deri te kjo.
Mbështetur në përvojat e deritashme, Brukseli ka ditur shpeshherë “të mbyllë një sy” në kushtet e veta, sidomos në marrëdhëniet mes Kosovës dhe Serbisë, siç ka bërë edhe me vetë Serbinë, e cila është pjesë e grupit të parë të vendeve të Ballkanit Perëndimor që ka përfituar nga liberalizimi i vizave, pa e kryer demarkacionin e vijës kufitare-pikave të kalimit me Kosovën.
Shtetet “telashgjike”
Në përgjithësi, draft-versioni i “udhërrëfyesit” që e ka siguruar gazeta “Zëri” ka 12 faqe. Pika D e hyrjës (Kornizave të Përgjithshme) shpjegon që “dialogu i liberalizimit do të trajtojë katër lloje të çështjeve: sigurimi i dokumenteve; menaxhimi i migracionit dhe kufirit-pikave të kalimit; rendi publik dhe siguria; dhe e fundit, të drejtat fundamentale që kanë të bëjnë me lirinë e lëvizjes”.
Aty nuk harrohet të kujtohet ajo që thuhet shpesh se suksesi varet “nga progresi i Kosovës në aprovimin dhe implementimin e masave dhe plotësimin e kushteve që janë vënë në këtë udhërrëfyes”.
Për shkak të statusit “Top Secret” të këtij dokumenti, “Zëri” e ka pasur të pamundur të konfirmojë zyrtarisht nëse këtë dokument e ka edhe Qeveria e Kosovës si dhe të bisedojë për të me zyrtarë të BE-së.
Burime diplomatike të njërit prej vendeve anëtare i kanë thënë “Zërit” se vendi që po shkakton telashet kryesore për finalizimin e “udhërrëfyesit” janë vendet e Beneluksit, por pak më shumë Franca.
“Halli kryesor i Francës është çfarë performance do të japë shteti i Kosovës në luftimin e azilkërkuesve, që francezët frikësohen se do të rritet në momentin kur liberalizohen vizat. Ata duan shumë më tepër punë nga zyrtarët kosovarë që t’i bidnin qytetarët e tyre të mos ua mësyjnë fare vendeve të BE-së, njëjtë siç bën jo pak ballkanas, kryesisht me origjinë shqiptare, kur iu liberalizuan vizat vendeve fqinj të Kosovës”.
Një hall tjetër i Francës dhe disa vendeve të BE-së është edhe menaxhimi i rreptë i migracionit ilegal nga shteti i Kosovës.
Zyrtarë të shtetit të Kosovës, ka kohë që e përmendin faktin që ndonëse kushtet janë të njëjta me vendet tjera të Ballkanit Perëndimor, këmbëgulja evropiane për implementimin e tyre në tërësi e bën pak më të rëndë arritjen e liberalizimit të vizave.