[Naki]

Shikim nga Brukseli

Augustin Palokaj





Publikuar: 14.02.2012 - 20:16
Kemi pasur më shumë shpresa për shtetin e Kosovës para 4 vjetësh
Pakkush do të mund ta ketë menduar shtetin e Kosovës që 4-vjetori i Pavarësisë do ta gjejë duke negociuar çështjen e përdorimit të emrit me Serbinë, që në javën e Pavarësisë në një pjesë të territorit të saj serbët të zhvillojnë referendum për të mos pranuar Qeverinë qendrore të Kosovës, që në skenën ndërkombëtare të mos jetë e njohur nga asnjë organizatë e rëndësishme ndërqeveritare, të mos ketë 100 njohje nga shtetet individuale, ndërsa të mos jetë nisur fare në rrugën formale të integrimit në BE

U gëzuam shumë atë ditë të 17 shkurtit të vitit 2008 kur Kosova shpalli Pavarësinë dhe menduam se ajo shpallje shënonte përmbylljen e një procesi të bërjes së Kosovës shtet dhe nisjen e rrugës së zhvillimit ekonomik, ndërtimin e subjektivitetit ndërkombëtar dhe nisjen e realizimit të aspiratave për integrimet euroatlantike të Kosovës. Sot katër vjet më vonë, Kosova e mbuluar me borë dhe me një tragjedi të madhe të shkaktuar në bjeshkët e Sharrit nga një ortek bore, me emocione të përziera shënon katërvjetorin e kësaj Pavarësie me një ndjenjë se pak nga aspiratat e shprehura janë realizuar.

Kryeministri i atëhershëm, i cili është kryeministër edhe sot, premtonte se brenda disa ditëve pas shpalljes së Pavarësisë hiç më pak se 100 shtete do ta njohin Kosovën. Jo që nuk u arrit ai numër brenda disa ditëve, por nuk u arrit as brenda disa muajve e nuk është arritur as sot pas katër vjetësh. Mungesa e njohjeve nga vendet tjera nuk është i vetmi dështim i shtetit të ri të Kosovës, sepse edhe ashtu ka qenë e ditur se do të ketë aq njohje sa do të sigurojnë sponsoruesit e Pavarësisë së Kosovës, para së gjithash Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Britania e Madhe, Franca, Gjermania e deri diku edhe Turqia. Sot në Kosovë ende bëhen gara se kush ka pasur merita për njohje, por pakkush e merr përsipër përgjegjësinë për dështimin e njohjeve. Jo rrallë dëgjohet nga zyrtarë të Kosovës se „shtetet mike nuk i kanë siguruar njohjet që i kishin premtuar“.

Kjo lojë e stilit „unë i kam meritat për të gjitha sukseset“, ndërsa „për dështime fajin e kanë të tjerët“ është shndërruar në filozofi pune të politikanëve të Kosovës në çdo fushë. Mungesa e përgjegjësisë, llogaridhënies dhe vullnetit për të ndërtuar shtetin demokratik është evidente. Apo këto katër vjet dëshmuan se është shumë lehtë të shpallet pavarësia, por jo edhe të ndërtohet shteti i mirëfilltë.

Këtë javë do të dëgjojmë me siguri shumë fjalime të politikanëve, sidomos të atyre në pushtet, për arritjet e mëdha të shtetit të Kosovës. Do të dëgjojmë përsëri për planet që të përmbyllet mbikëqyrja e Pavarësisë dhe të kemi pavarësi të plotë. Do të dëgjojmë edhe nga disa diplomatë të huaj fjalë të mira për arritjet dhe vërejtje për sfidat që kanë mbetur. Por realiteti është ndryshe nga ajo që kosovarët e entuziazmuar në vitin 2008 e kishin pritur. Edhe në rastin e Kosovës u dëshmua ajo thënia se pas lirisë dhe Pavarësisë së pari vjen lehtësimi dhe gëzimi e më vonë shpesh zhgënjimi.

Pakkush do të mund ta ketë menduar shtetin e Kosovës që 4-vjetori i Pavarësisë do ta gjejë duke negociuar çështjen e përdorimit të emrit me Serbinë, që në javën e Pavarësisë në një pjesë të territorit të saj serbët të zhvillojnë referendum për të mos pranuar Qeverinë qendrore të Kosovës që në skenën ndërkombëtare të mos jetë e njohur nga asnjë organizatë e rëndësishme ndërqeveritare, të mos ketë 100 njohje nga shtetet individuale, ndërsa të mos jetë nisur fare në rrugën formale të integrimit në BE. Ajo që sot i ofrohet Kosovës nga ana e Bashkimit Evropian, shpesh edhe si një lloj „shpërblimi“ për kompromiset me Serbinë, është nisja e dialogut për liberalizimin e vizave (të cilat janë hequr qëmoti për të gjitha vendet tjera të rajonit) dhe disa „dialogë“ tjerë me BE-në për „rendin dhe ligjin“ apo edhe për „marrëveshjen tregtare“ ose për „pjesëmarrjen në programet komunitare“. Asnjë prej këtyre nuk nënkupton integrimin e Kosovës në BE.

Dialogu mes Prishtinës dhe Beogradit, i lehtësuar nga BE-ja, vazhdon të na paraqitet si një përpjekje për të „zgjidhur çështjet praktike që do të përmirësojnë jetën e qytetarëve“. Asnjë nga këto „çështje praktike“ nuk është problem i cili nuk ka shkaqet politike si shkaktarë. Pra në një mënyrë ky dialog sikur pranon se pas shpalljes së Pavarësisë janë krijuar disa probleme praktike që tash duhen zgjidhur, duke lënë anash çështjen e statusit. Tash Kosova, edhe në rrugën e saj drejt BE-së, e ka kushtëzuar përparimin me rezultatet e dialogut e në këtë mënyrë i ka dhënë një rol Beogradit edhe në rrugën evropiane të Kosovës. Nëse nuk do të ketë zgjidhje me Beogradin (për shembull për çështjen e përdorimit të emrit) Kosova sot kërcënohet se do të pengohet nga BE-ja, duke u thirrur në 5 vendet të cilat refuzojnë njohjen e shtetit të Kosovës edhe 4 vjet pas shpalljes së Pavarësisë. Pra Kosovës sot në 4-vjetorin e Pavarësisë së saj i dërgohet porosia se duhet të merret vesh me Beogradin edhe rreth rrugës së Kosovës drejt BE-së, por edhe për çështje të brendshme territoriale të Kosovës.

Ndër ato pak suksese që ka pasur Kosova në skenën ndërkombëtare kanë qenë padyshim mendimi pozitiv e Gjykatës Ndërkombëtarë të Drejtësisë se me shpalljen e Pavarësisë Kosova nuk ka shkelur normat e së drejtës ndërkombëtare, pastaj anëtarësimi në Bankën Botërore dhe në Fondin Monetar Ndërkombëtar. Por këto suksese nuk janë shfrytëzuar si duhet dhe Mendimi i GJND-së nuk ka rritur shumë numrin e njohjeve, ndërsa anëtarësimi në FMN dhe Bankën Botërore nuk ka ndihmuar në zhvillimin ekonomik të Kosovës dhe zbutjen e papunësisë.

Në gjithë këtë kohë nuk është ndryshuar shumë imazhi i Kosovës në vendet perëndimore, në vendet mike të cilat e kanë njohur pavarësinë e Kosovës, por ku opinioni nuk ka ndonjë simpati për këtë shtet dhe vazhdon ta identifikojë për nga korrupsioni, krimi i organizuar, droga, trafikimi (nëntokë dhe mbi tokë), spiunimi (legal apo ilegal), vrasje dhe dukuri tjera negative.

Prandaj këtë javë kur shënohet 4-vjetori i shpalljes së Kosovës si shtet duhet përqendruar në punë për ta ndërtuar atë shtet si shtet demokratik, për të përmirësuar imazhin e shtetit jo duke paguar firma të cilat bëjnë reklama televizive, por duke luftuar dukuritë negative në vend. Duhet respektuar edhe veten dhe nuk duhet harruar se, nëse BE dhe disa organizata tjera ndërkombëtare mund të kenë qëndrim „neutral ndaj statusit“, Kosova nuk mund të ketë qëndrim të tillë ndaj pavarësisë së vet. Një këmbëngulje më e madhe e Kosovës në shtetësinë e saj, duke dëshmuar se e kemi marrë seriozisht pavarësinë, do të ishte porosi edhe për „lehtësuesit ndërkombëtarë“ . Nëse duam, e duam gjithsesi, që BE-ja të na trajtojë si shtet të pavarur, duhet ta trajtojmë veten si të tillë para se të presim që atë ta bëjnë të tjerët.