[valiii]

وَمِنْ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ

4. Dhe prej dëmit të atyre që fryjnë (fjalë të magjisë) në nyja (të lidhura).

Ky ajet kuranor flet për një grup të shëmtuar njerëzish që merren me magji, për t’u sjellë dëm të tjerëve. Me theksim të veçantë flitet për gratë që merren me magji, duke lidhur penj në nyja e duke fryrë në ta, që personit të caktuar t’i shkaktojnë dëm, por në përgjithësi mund të përfshihen edhe falltorët e magjistarët e ndryshëm edhe meshkuj, të cilët merren me punë të tilla të liga.

Marrja me magji, sipas parimeve islame, është haram, gjë e ndaluar rreptësisht, sepse nëpërmjet veprimeve magjike, shkaktohen çrregullime të ndryshme psiko-fizike tek personat, ndaj të cilëve drejtohet magjia. Madje me këso veprimesh të ndyra mund të shkaktohen edhe çrregullimi i harmonisë bashkëshortore, ndarjet, grindjet familjare etj. Mu për këtë arsye, edhe i Dërguari a.s. magjinë e ka vendosur të dytën me radhë prej atyre shtatë gjërave që janë shkatërrimtare për njeriun dhe imanin e tij, kur thotë: “Largohuni prej shtatë gjërave shkëtrruese. Ashabët i thanë: Cilat janë ato, o i Dërguari i Allahut? E ai tha: “Shirku (t’i bësh shok Allahut në krijim e sundim), magjia (sihri), mbytja e dikujt që e ka ndaluar Zoti, përveçse me arsye, marrja e kamatës, marrja (grabitja) e pasurisë së jetimit, ikja nga fushëbeteja dhe akuzimi i grave të ndershme e besimtare (për amoralitet)”[10]

Në lidhje me sihrin dhe realitetin e tij, dijetarët janë ndarë më dysh. Përderisa të gjithë dijetarët që përfaqësojnë Ehli-Synetin, janë unikë se sihri si realitet ekziston, meqenëse në Kur’an është përmendur në më se 60 vende, dijetarët e shkollës së mu’ëteziles (racionalistët) janë kategorikë se sihri nuk është një realitet, por vetëm një mashtrim optik. Këtë konstatim të mu’ëteziles e përkrahin edhe shumica e dijetarëve bashkëkohorë me në krye Muhammed Abduhunë, Reshid Ridanë, Sejjid Kutbin etj.

Sidoqoftë Ehli-Syneti, kanë mendim tjetër rreth magjisë, dhe thonë se ajo është një realitet, në të cilin bashkëveprojnë forcat e errëta djallëzore dhe ato njerëzore dhe për të ka dhënë shenjë edhe Allahu xh. sh. në Kur’an në kaptinën “El-Bekare” tek tregimi mbi dy engjëjt e dërguar në Babiloni si një “fitne-sprovë”, të cilët njerëzve ua mësonin disa veprime magjike, me anë të të cilave ata kishin mundësi të ndanin burrin nga gruaja, por me një porosi të qartë hyjnore: “Mos bëj kufër, sepse ne jemi vetëm sprovë”. (El-Bekare, 102).

Gjatë komentimit të këtij ajeti: “Dhe prej dëmit të atyre që fryjnë (fjalë të magjisë) në nyja (të lidhura)”, është e udhës të flasim pak më gjerësisht rreth sihrit ndaj Resulullahut s.a.v.s., duke shfrytëzuar edhe hadithin ku bëhet fjalë se si një çifut i Medinës (Lebid bin A’ësam) i kishte bërë magji të Dërguarit të Allahut, dhe kjo ngjarje konsiderohet edhe si shkak i zbritjes së kësaj sureje dhe asaj “En-Nas”.

Transmetohet nga Aishja r.a. të ketë thënë: “Me një rast i bëri magji Pejgamberit a.s. një njeri nga fisi beni-Zurejk, i quajtur Lebid ibn A’ësam, saqë Pejgamberit a.s. i dukej se kishte bërë diçka, ndërsa ai në realitet nuk kishte bërë asgjë. Derisa një ditë apo një natë, ai ishte tek unë, iu lut Zotit gjatë e gjatë dhe pastaj m’u drejtua e më tha: “Oj Aishe, po e ndiej se Allahu më dha përgjigje për atë që kam kërkuar. Më erdhën dy njerëz (engjëj), njëri më është ulur te koka, kurse tjetri te këmbët. Njëri prej tyre tha: Prej çfarë lëngon ky njeri?

- I është bërë magji, - tha tjetri.

- E kush i ka bërë magji ?, - tha i pari.

- Lebid ibn A’ësam, - tha tjetri.

- Në çka ? - pyeti i pari.

- Në krahër, në furkë dhe në kupë të palmës mashkullore - iu përgjigj tjetri.

- E ku janë ato gjësende - e pyeti i pari.

- Në pusin Dhervan- iu përgjigj tjetri.”

Dhe Pejgamberi a.s., me disa shokë të tij, shkuan e i nxorën ato gjësende prej aty. Pastaj i Dërguari i Allahut i kishte thënë Aishes: “Oj Aishe, pasha Allahun, uji i atij pusi sikur kishte marrë ngjyrën e kanasë, kurse palmat e tij u përngjanin kokave të shejtanëve”.

- A nuk i dogje ato, o i Dërguar i Allahut? – e pyeta unë, thotë Aishja.

- “Jo”, tha ai. “Sa më përket mua, Allahu më shëroi, por kam frikë se mos ajo do të ndikojë keq tek njerëzit”, prandaj urdhërova që ai pus të mbulohej së bashku me ato gjësende…”[11]

Në një transmetim tjetër transmetohet se në pus kishte qenë një pe i gjatë i lidhur në 11 nyja dhe me zbritjen e dy “muavvedhetejnëve” që përmbajnë 11 ajete, pas leximit të secilit ajet nga ana e Xhibrilit, zgjidhej nga një nyjë e sihrit, derisa u zgjidhën të gjitha nyjet dhe i Dërguari i Allahut e ndjeu veten të lehtësuar, sikur të ishte shkarkuar nga një barrë e rëndë. Pas kësaj, Xhibrili ia lexoi atij këtë dua: “Me emër të Allahut, kërkoj mbrojtje për ty nga çdo gjë që mund të të bëjë dëm, Allahu të shëroftë”.[12]

Hadithi argumenton qartë se të Dërguarit a.s. i është bërë magji, dhe se kjo magji i ka shkaktuar atij herë pas herë disa shqetësime fizike e psikike në formë të dhembjes së kokës.

Ky hadith është sahih (autentik), dhe është transmetuar nga Buhariu e Muslimi me isnade të sakta e besnike; është një hadith që në mesin e dijetarëve gjatë kohëve, ka ngjallur polemika të ashpra nëse i është bërë magji Resulullahut ose jo ?!

Dijetarë bashkëkohorë, si Abduhu, Ridaja, Sejjid Kutbi etj, mendojnë se ky hadith nuk është fare i vërtetë dhe mohojnë kategorikisht mundësinë që ndonjë lloj sihri-magjie të ndikonte në të Dërguarin e Allahut, aq më parë kur në Kur’an ka mjaft ajete të qarta në të cilat dëftohet se Muhammedi a.s. ishte vazhdimisht nën përkujdesjen e Allahut xh.sh. dhe se Ai i kishte thënë në Kur’an: “All-llahu të garanton mbrojtjen prej njerëzve (prej armiqve).” (El-Maide 67).

Këta dijetarë sjellin shumë shembuj se një gjë e tillë ishte e pamundur të ndodhte, sepse, po ta pranonim këtë si të vërtetë, atëherë do të pranonim fjalët e idhujtarëve se Muhammedi a.s. vërtet ishte një njeri i magjepsur e jo pejgamber. Këtë e mbështesin në ajetin kuranor: “…dhe kur ata zullumqarë thonë: Ju vetëm jeni duke e ndjekur një njeri që e ka zënë magjia!” (El-Isra’ë, 47).

Përkundër të gjitha këtyre mendimeve, ne anojmë nga ai mendim se Pejgamberit a.s. i është bërë magji, por ajo magji nuk ka ndikuar në aftësinë e të pranuarit të Shpalljes, dhe mendojmë se kjo aspak nuk e cenon autoritetin e tij si të mbrojtur nga këto ndikime. Kjo magji siç theksuam më lartë kishte ndikuar tek ai herë pas herë, vetëm në aspektin fizik, sepse megjithatë Muhammedi a.s. edhe pse ishte Pejgamber i zgjedhur, ai ishte njeri prej mishi sikur ne, dhe kjo nënkupton se gjëra të tilla mund të ndikojnë në aspektin fizik edhe tek ai. (Megjithatë Allahu e di më së miri të vërtetën).

وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ

5. Edhe prej dëmit të smirëkeqit kur sipas smirës vepron.”

Zilia a smira është një prej të këqijave më të mëdha, nga e cila po ashtu duhet të kërkojmë mbrojtje tek Allahu.

Fjala “hased”–“zili (smirë)” në gjuhën arabe nënkupton: “pasionin (dëshirën) për zhdukjen e mirësisë nga tjetri”.

S’ka dyshim që magjia dhe zilia kanë një lidhmëri të ngushtë në mes tyre dhe për këtë arsye Allahu xh.sh. i ka përmendur njërën pas tjetrës. E si të mos jetë kështu kur zilia qëllimkeqe, është mëkati i parë që është bërë në qiell, atëherë kur Iblisi xhelozoi ndaj Ademit a.s., duke bërë mendjemadhësi dhe mëkati i parë që është bërë në tokë, atëherë kur Kabili xhelozoi të vëllanë e tij, Habilin. Si rezultat i kësaj smire në rastin e parë ishte mallkimi i Iblisit nga ana e Allahut xh.sh., ndërsa në rastin e dytë ishte mbytja e të vëllait nga ana e Kabilit.

Mirëpo këtu pashmangshëm shtrohet një pyetje: A thua si mund të ndikojë smira-xhelozia për të keq? Përgjigjja është se në zemrën e njeriut ziliqar ekziston një burim i energjisë negative, e cila reflekton urrejtjen e madhe ndaj dikujt, kështu që ajo energji negative, kur zbrazet, e dëmton tjetrin. Natyrisht dëmi i saj mund ta prekë çdonjërin, dhe mu për këtë arsye jemi të obliguar të kërkojmë mbrojtje tek Allahu nga zilia dhe smira.

Kur’ani famëlartë në disa ajete na ka bërë me dije se ndaj muslimanëve dhe Islamit gjithmonë ka pasur e do të ketë zili dhe se hebrenjtë e të krishterët janë të parët që shfaqën haptazi zilinë e tyre ndaj Islamit dhe muslimanëve. Ja se ç’thotë Kur’ani për ta: “Shumë ithtarë të librit (jehudë e të krishterë), edhe pasi u është bërë e qartë e vërteta, nga vetë zilia e tyre personale dëshiruan që pas besimit tuaj t'ju kthejnë në pabesimtarë, pra ju lini ata dhe largohuni prej tyre derisa All-llahu ta sjellë urdhrin e Vet. All-llahu ka mundësi për çdo send.” (El-Bekare, 109).

Zili shprehën edhe idhujtarët kur xhelozuan Resulullahun s.a.v.s. për shpalljen që po i vinte : “A u kanë zili atyre njerëzve për atë që All-llahu u dha nga mirësitë e Tij?” (En-Nisa’ë, 54).

Për zilinë si një cilësi e shëmtuar, ka folur edhe Resulullahu s.a.v.s., i cili ndër të tjera ka thënë: “Tre vetave nuk u pranohet duaja: Atij që ha ushqimin haram, atij që përgojon të tjerët (i përqesh) dhe atij që në zemrën e tij ka zili (haset) ndaj muslimanëve.” [13]

Ndërsa në një hadith tjetër ka thënë: “Ruhuni nga zilia (të mos ju kaplojë ) sepse zilia (smira) i gllabëron veprat e mira ashtu siç i djeg zjarri drutë.”

Në anën tjetër, ekziston një zili (lakmi) e lejuar, me të cilën i lutemi Allahut xh.sh. që edhe ne të na e mundësojë arritjen e mirësisë, ashtu siç i ka dhënë të mira e begati ndonjë vëllai tonë musliman. Kjo lakmi–zili e lejuar, në gjuhën arabe quhet “gibtatun”. Në lidhje me këtë i Dërguari i Allahut s.a.v.s. ka thënë: “Nuk bën të ketë zili (muslimani ndaj muslimanit) përveçse në dy raste: zili (lakmi) ndaj një njeriu të cilit Allahu i ka dhënë pasuri dhe ia ka mundësuar që atë pasuri ta shpenzojë në rrugë të Tij e për mirësi, dhe zili (qëllimmirë) ndaj një njeriu, të cilit Allahu i ka dhënë urtësi (dije), me të cilën dije ai punon dhe gjykon ndërmjet njerëzve.”[14]

Pra, vetëm në këto dy raste lejohet zilia-lakmia qëllimmirë, sepse muslimani xhelozon me qëllim të mirë, që Allahu edhe atij t’ia mundësojë pasurinë dhe dijen, kurse hipokriti (munafiku) xhelozon me smirë, që Allahu t’i largojë mirësinë tjetrit.



Porosia e kësaj sureje:

Kjo kaptinë përmban në vete disa porosi të mëdha hyjnore, ndër to:

- Të kërkuarit mbrojtje dhe ndihmë vetëm prej Allahut xh.sh. nga dëmi i çdo gjëje, përfshirë këtu njerëzit, exhinët, egërsirat, errësirën e natës, mbrojtjen nga dëmi i magjistarëve dhe të atyre që kanë zili të keqe.

- Meqenëse zilia ishte mëkati i parë në qiell dhe i pari në tokë, dhe meqenëse idhujtarët xhelozuan të Dërguarin e Allahut për zbritjen e Shpalljes, si dhe hebrenjtë e të krishterët xhelozuan muslimanët dhe Islamin, kjo kaptinë dhe ajo “En-Nas” erdhën të radhitura në fund të Kur’anit, për të na bërë me dije se xhelozi të tilla ndaj nesh do të ketë deri në Ditën e Kiametit, prandaj duhet të jemi të kujdesshëm dhe të kërkojmë mbrojtje prej smirës dhe xhelozisë së armiqve.

- Nëse na godet ndonjë fatkeqsi a diçka e ngjashme, duhet të mbështetemi tek Allahu me durim e përkushtim, dhe vetëm prej Tij të kërkojmë largimin e asaj të keqeje, e kurrsesi të mos kërkojmë një gjë të tillë nga magjistarët apo falltorët.



Përfundim:

Nga praktika e të Dërguarit të Allahut, kemi shumë thënie e lutje me të cilat mund të kërkojmë nga Allahu të na mbrojë prej dëmeve dhe të këqijave, e këtu do t’i përmendim vetëm disa prej tyre. Ka thënë i Dërguari i Allahut:

- “Kërkoj mbrojtje me fjalët më të përsosura të Allahut nga hidhërimi i Tij, nga dëmi i robërve të Tij, nga vesveset e shejtanëve dhe nga prania e tyre.”[15]

- “O Zoti im, Njohës i së fshehtës dhe i së dukshmes, Krijues i qiejve dhe i Tokës, Zot i çdo sendi dhe Mbizotërues i saj. Dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër përveç Teje. Kërkoj mbrojtjen Tënde nga e keqja e vetes sime, nga e keqja e shejtanit dhe nga shirku i tij, kërkoj të më mbrosh që vetvetes e as ndonjë muslimani të mos i bëj keq.”[16]

- “O Zoti im, kërkoj mbrojtjen Tënde nga brengat dhe dëshpërimi, nga paaftësia dhe dembelia, nga koprracia e frika si dhe nga zhytja në borxhe e mundjet e njerëzve.”[17]

- I Dërguari a.s. për nipat e tij Hasanin dhe Husejnin, bënte këtë lutje: “Lus Allahun me fjalët e Tij të plota që t’ju mbrojë nga çdo shejtan, nga çdo intrigë (e keqe) e tij dhe prej çdo syri të keq”.[18]

- Transmeton Buhariu dhe autorët e të gjithë suneneve nga Aishja r.a. të ketë thënë: “Çdoherë që i Dërguari a.s. binte në gjumë, u frynte shuplakave të tij dhe lexonte: (Kul huvallahu ehad…), (Kul eudhu bi rabbil felek) dhe (Kul eudhu bi rabbi-n-nas), pastaj me shuplaka prekte (përshkonte) trupin a tij aq sa arrinte, duke filluar prej kokës dhe fytyrës së tij. Këtë veprim e përsëriste tri herë radhazi.”[19]

- Po ashtu nga praktika e të Dërguarit a.s. është që, para se të biem në gjumë, të këndojmë suret “El-Ihlas, El-Felek, En-Nas, dhe ajetul kursinë (tespih dovën-ajeti 255 i kaptinës El-Bekare)”, në mënyrë që të jemi të mbrojtur edhe në gjumë nga shqetësimet që mund të na i shkaktojnë djajtë dhe exhinët nëpërmjet ëndrrave të këqija.



--------------------------------------------------------------------------------

[1] Ibn Kethir “Tefsiruul Kur’anil Adhim”, vëll. IV, fq. 745

[2] Sejjid Kutb “Fi Dhilalil Kur’an” vëll. VI, fq. 4006

[3] Fahruddin Er-Rraziu “Et-Tefsirul Kebir-Mefatihul Gajb” vëll. XXXII, fq. 187.

[4] Sejjid Kutb “Fi Dhilalil Kur’an”, vëll. VI. fq.4008.

[5] Emin Behrami “Përkthimi dhe komentimi i El-Istiadhesë, El-Besmelesë dhe i suretu-l-Fatihasë”, fq. 13, Prishtinë, 1998.

[6] Shevki Dajf “Suretu Rrahman ve suver kisar”, fq. 387

[7] Imam Fahruddin Er-Rraziu “Et-Tefsirul Kebir-Mefatihul Gajb” vëll 32, fq. 193.

[8] Muhammed esh-Shenkiti “Advaul Bejan fi Idahil Kur’ani bil Kur’an”, vëll. IX, fq. 160, Bejrut, 1995.

[9] Transmeton Tirmidhiu

[10] Transmetojnë Buhariu dhe Muslimi nga Ebu Hurejra.

[11] Transmetojnë Buhariu vëll. 9/192 dhe Muslimi vëll. 4/1719

[12] Dr. Vehbete ez-Zuhajli “Et-Tefsirul Munir” vëll. XXX, fq. 476

[13] Kurtubiu, “El Xhamiu li ahkamil Kur’an” vëll. XX, fq. 260

[14] Muhammed esh-Shenkiti “Advaul bejan….” Vëll. IX, fq. 164.

[15] Transmeton Ebu Davudi 4/12; Tirmidhiu 3/171.

[16] Transmeton Ebu Davudi 4/317; Tirmidhiu 3/142.

[17] Transmeton Buhariu 7/158.

[18] Transmeton Buhariu 4/119.

[19] E transmeton Buhariu nr. i hadithit 4729, vëll. IV, si dhe autorët e suneneve.