[Zana_ch]

Marie Tuci: “Zoti më dha mëshirën që të vdes e lirë”
Nga Anila Dushi



- Martirja e parë shqiptare e kohëve moderne që dha jetën për besimin fetar, do të ishte 22 vjeçarja Marie Tuci, e cila u vra nga regjimi komunist më 24 Shtator të vitit 1950, plot 55 vjet më parë.

- E mbyllën në një thes së bashku me një mace të tërbuar dhe e goditën me mjete te forta. Kur e nxorën nga thesi ishte transformuar sa nuk njihej. U dërgua në spitalin e të burgosurve në gjendje të mjerueshme e më pas në spitalin civil, pasi ishte falur nga shefi...

Marie Tuci: “Zoti më dha mëshirën që të vdes e lirë”

Marie Tuci është mbetet e vetmja femër në listën e 40 martirëve shqiptarë mbi të cilët po kryhet proçesi dioqezan i kanonizimit për lumturimin e tyre. Në bazë të rregullit të kishës për lumturimin kërkohen për secilin dhjetë dëshmitarë që ta kenë njohur, të kenë parë, ose dëgjuar për martirizimin e tyre.
Marie Tuci ka lindur në fshatin Ndërfushëz te Mirditës më 12 mars të vitit 1928, në një familje fisnike e cila ishte shumë e lidhur me kishën katolike. Ajo studioi në shkollën e mesme të motrave stigmatine në Shkodër, dhe më pas aspiruese për jetën fetare. Në vitin 1946 abat Frano Gjini e dërgoi së bashku me kushërirën e saj, Davida Gjonmarkaj (jeton akoma), si mësuese në shkollën e Mirditës, pasi Maria dallohej për shpirtin luftarak e human, dhe dëshirën për tu transmetuar dije të tjerëve. Në vitin 1946 sistemi komunist ndërmori një sërë masash persekutuese ndaj atyre që ushtronin besimin fetar. Maria i dënoi këto veprime duke u shprehur kundër poshtërimit që i bëhej kishës katolike nga komunistët. Këta të fundit mbyllën urdhrin stigmatin i cili vepronte në Shkodër dhe veri nga viti 1879. U arrestua më 10 gusht 1949, në kohën që si probande pritej t'i bashkohej urdhërit të motrave stigmatine si murgeshë. Pas një raprezalje të sistemit komunist të asaj kohe, lindur nga ekzekutimi i Bardhok Bibës sekretar i partisë komuniste në Mirditë, familjet më të dëgjuara të kësaj zone u dënuan, përfshi dhe ajo e Gjonmarkajve së cilës Maria i përkiste. Në të njëjtën ditë u arrestua dhe vëllai i saj, Mark Gjonmarkaj, i cili nuk e pa më as të gjallë, as të vdekur Marien. Në qelinë e burgut nuk hynte drita e diellit, ishte ftohtë dhe me shumë lagështirë.



Torturat e “shefit”

Por torturat për Marian lidhen me një emër. Ai ishte shefi i sigurimit të asaj kohe Hilmi Seiti, i cili u magjeps nga bukuria e 22 vjeçares dhe mendoi se mund te abuzonte me të sipas dëshirës, por kur hasi në rezistencën e saj, ai vendosi ta torturonte në mënyrën më çnjerëzore. E mbyllën në një thes së bashku me një micë të tërbuar dhe e goditën me mjete te forta. Kur e nxorën nga thesi ishte transformuar sa nuk njihej. U dërgua në spitalin e të burgosurve në gjendje të mjerueshme, ku nga plagët e marra nuk njihej. Nga spitali i burgut u dërgua në spitalin civil, pasi ishte falur nga shefi, ndërsa vetë ajo nuk dinte se përse falej nga ky shef, pasi nuk kishte bërë asgjë që përbënte faj. Në ditët e fundit që kaloi në spital vizitohej nga të afërmit e paktë, mes të cilave dhe shoqja e kushërira e saj Davida, që punonte si infermiere. Në fillim ajo nuk e ka njohur. Asaj Maria i ishte shprehur se shefi i sigurimit e kishte çuar deri ne fund fjalën e tij ku i kishte thënë se “do të katandis aq sa te mos njihesh”. Vajza e re është shprehur se e rëndësishme për të ishte që Zoti i dha mëshirën që të vdesë e lirë.

Mbushen 55 vjet nga vdekja e kësaj martireje të kishës, faji i vetëm i së cilës ishte besimi në Zot. Eshtrat e saj gjenden në varrezat e Rrmajit së bashku me ato të babasë së saj. Ndërkohë, mësohet se është drejt fundit proçesi i mbledhjes së dëshmive për kanonizimin e saj. Janë 5 shoqe të saj, përveç Marie Cepit e vdekur gjatë regjimit komunist që e realizuan dëshirën për tu bërë murgeshë vetëm në vitin 1991 - pasi sistemi ateist e ndërpreu probandinën e tyre, por ato kurrë nuk u martuan. Ato janë motër Bulgareski, Kaleta, Pashkja, Kraja dhe Shestani të urdhrit të Motrave Stigmatine në Shkodër. Nëse pas dëshmive të marra, Kisha Katolike do të pranojë kanonizimin, probandja martire Marie Tuci do te jetë kandidatja shqiptare e radhës për lumturim, krahas së lumes Nënë Tereza.

Kujtime...

Një e burgosur Olimbi Baruti, e cila ndau qelinë me Marijen dëshmon se nuk kishin ndërresa dhe vetëm një herë të afërmit e Maries u lejuan të sjellin rroba për të, dhe këto ajo i ndau me shoqen e saj. Një tjetër dëshmitare e asaj kohe, Vita Matlia, e cila ndau dy muaj të dënimit me të, shprehej se e vetmja mënyrë per tu ngrohur në qeli ishte përqafimi me njëra-tjetrën.