[Zero Cool]

Ah…, Ah..., ofshani thellë gjyshja. E shikova gjatë në sytë e saj të përlotur dhe e pyeta:

Ç´ke gjyshe?

Dëshiroja të më tregonte...të më ritregonte brengën e saj qindvjeçare. Prapë ofshani theeellë , pa lëshuar kurrfarë zëri dhe sytë iu mbushen lotë. Ishin lotë shkrumbi... lotë malli, që dendur i përshkuan faqet e saj të vyshkura. Në fillim me pika të vogla, por pastaj u rriten pikat duke u shndërruar në vrushkuj lotësh, që ia vijëzuan faqet rrudhake. Dhe hopa, më sillet në mend një mot i shkuar, kur me të vërtetë faqet e gjyshës sime kanë qenë të çara prej vuajtjesh, prej dhimbjes e lotëve të shkrumbit, si gjethet nën shiun vjeshtak.

Sikur e shikoj edhe sot pamjen e përlotur të gjyshes sime, me faqet e saja plotë rrudha... e çuditem. Po, çdo kush çuditet varësisht prej ndjenjës që ka brenda... ndërsa mua çudia me kthehet në tronditje, në përhumbje, në ndërgjegjje të vrarë ndaj atyre lotëve... ndaj atyre vrushkuj lotësh, që derdhën të parët tanë. Ah, lotë përvëlues!

Dhe?!

Midis nesh mbretëroi heshtje varri, heshtje gjakuese. Heshtje dhe mendim i heshtur, përvëlimtar. Dhe përsëri mendime, përsiatje, të dridhura e rrëqethje më kaplonin, me mbanin, kur shihja faqet e çara të gjyshes sime. Përsëri pyetje... pyetjedhe në fund heshtje dhe lot. Ndërkohë, më kaplonin të dridhura dhe lotoja bashkë me gjyshen, edhe pse nuk e dija mirë shkakun e vajit të saj. E lusja të më përgjigjej. Të fliste, sepse e dija, që kur njeriu flet, heq nga trupi barrët e rënda të kohës. Çlirohet. Të mendosh,ta kujtosh të ligën e përjetuar e të mos flasësh, do të thotë: një dekik e më parë ta palosësh vetën në tokën e zezë! Dhe i kthehem gjyshës, e lus të flas, të m´i tregoj brengat, vuajtjet e dhimbjet që i mban të mbyllura në shpirtin e saj të bardhë.
Gjyshja nisi të flas me atë zërin e saj të mekur nga pesha e viteve:

Po nipi im, linde në mesin e jetës pakëz më të re, në agimin pranveror përpopujt tjerë…, që erdhi së bashku me gjakun e lotët tanë. Dhe në truallin tonë dimri përsëri po vazhdon, vetëm me acar tjetër lloj. Po, linde pas kafshatës së bylmyer me lot e gjak. Linde pas një mijë gjinjsh nënash duarthata. Linde pas furtunës me ujq të uritur të motit të keq. Linde…, që të këndosh me zemër të përtërirë, për lulet e përgjakura në njomësinë e parë. Dhe të këndosh vetëdijshëm, për gjakun e derdhur në dimrin e parë dhe për jetën njëmijë ngjyrëshe që shkoi, është, e do të vijë. Të këndosh me gjuhë të zjarrtë:

Kopshtin e Lulëzimit të Artë, që është kërkuar, e pritur,dhe që është dashur ta ketë sot kjo Tokë, Toka Jonë, Toka e Kosovës Martire. Të këndosh, për të vënë në fund të zemrës porositë e motit të keq. Bëhu njeri i mirë , këndo për jetën e mbarë dhe mos harro se… linde nën hijen e mjegullave të dendura të kohës, që na i vrau edhe fëmijët në djep... njëherë e një kohë, dikush... një zë gruaje kishte thirrur në derë të oborrit.

Kishte dalë plaku:
“Si je bre fisnike?...” erdha, erdha he medet për ne... jam e shoqja e Fetah Gjelës, jemi kumtër, erdha... ika... mezi shpëtova... na dogjën, na poqën, na plaçkitën gjithë çka kishim... edhe gjënë e gjallë – tha me gjysmë zëri dhe e mbushur frymë. “Po kush breee…!” – e kishte pyetur plaku i egërsuar. Hajdutët... çetnikët! Eh! E rrahën keq Hamitin! Ah, vakt o vakt ! – ishte dëgjuar ofshama e rënduar e plakut. S´deshi t´ua lejojë lopët – kishte vazhduar gruaja me zërin e trazuar.

Në shtëpinë tonë, në bukën tonë... s´po na lanë rehat çetnikët... Nuk ka gajle pasi e lanë të gjallë... s´po mërzitem shumë besa – tha në fund me zë ngushëllues dhe iku duke psherëtitë vet me vete... ndoshta duke u lutur… e plaku mbeti me kokë ndër duar. Sillej vërdallë duke turfulluar... duke mallkuar hajdutët, çetnikët , kusarët , dhelpëraket, që ua kishin grabitur lopën e kosit fëmijëve buzë shkrumbuar. “Burrat kacafyten me burra e jo me gra a fëmijë” fliste gjyshi yt si në kllapi.

“Të poshtërit, të marrët, fëlliqanët, të tillët duhet… Ah medet, nuk na mbeti tjetër vetëm të vdesim për truallin tonë, për nderin tonë... më mirë të vdesim se sa të poshtërohemi botërisht. Heeej, iuuuuu, pooooshtë hajdutë, tradhtarë, çetnikë, gjakatarë!!! “– briti deri në çmendi gjyshi yt atëbotë. “Të ruajmë nderë, fytyrë , virtyte e emrin tonë. Nuk durojmë përbuzje... përçmim por as tradhëti, të çoroditur me lloj lloj ofiqesh. Jemi njerëz dhe duam jetën, nderin, burrërinë e bujarinë! Eheheheeeeeej, përgatituni... bashkohuni… zemrat t´i bëjmë një, sepse vetëm kështu mund t´u thyemë dhëmbët të gjithë atyre, që vërsulen si ujqit e uritur mbi delet e mbetura jashtë vathës... e kishte dhënë kushtrimin gjyshi yt at botë, jehona e të cilit sillet vërdallë edhe sot e kësaj dite!