[Psikologu]

Më datën 2 maj, Mali i Zi i përgjigjet kësaj note duke sqaruar se, "duke rezervuar të drejtën e diskutimit me to, gjatë negociatave për kushtet paraprake të Paqes dhe kufijve të Shqipërisë, e shtynte zgjidhjen e çështjes së Shkodrës në këtë diskutim të përbashkët". Në këto rrethana Austro-Hungaria vendos fillimin e operacioneve ushtarake. Në mengjezin e datës 2 maj, në mbledhjen e Këshillit Ministerial të Çështjeve të Përbashkëta të Perandorisë Austro-Hungareze, të kryesuar nga ministri i jashtëm Count Berchtold-i, u vendos që operacionet ushtarake kundër Malit të Zi duhej të fillonin të martën datë 6 maj, në qoftë se mbreti Nikolla nuk do të binte dakord për tërheqjen nga Shkodra. Filluan edhe shkëmbimet e pikpamjeve mes kabineteve të Vjenës dhe Romës, rreth mënyrës së shtrirjes së operacioneve të përbashkëta ushtarake në rajon. Kështu arrijmë tek momenti, kur Mali i Zi, para presioneve të gjithanshme politike dhe ushtarake, në mbrëmjen e datës 4 maj 1913, do të detyrohet të pranojë ta dorëzojë qytetin e Shkodrës në duart e Fuqive të Mëdha. Më 14 maj trupat malazeze u detyruan të lëshojnë qytetin e Shkodrës dhe t'ia hapin rrugën, hyrjes së trupave ndërkombëtare.

Në këtë mënyrë përmbyllet në linjat e veta kryesore një nga episodet më dramatike të Luftës së Parë Ballkanike, episod që la pas një rindarje të dytë ende më brutale të trungut kombëtar shqiptar në pjesët e tij veriore, dhe një zgjerim të dytë të rëndësishëm të Mbretërisë së Malit të Zi në drejtim të tokave të banuara nga shqiptarët.

Vitet e Luftës Ballkanike, të mbarsura me një shfrenim të plotë pasionesh për ndarje territoresh tek vendet Aleate, shënojnë edhe për Malin e Zi një rizgjim të prirjeve zgjeruese të kësaj monarkie të vogël ballkanike. Themi rizgjim, duke pasë parasysh se vetëm një vit e gjysëm më parë Mali i Zi i kishte kërkuar Rusisë njohjen sa më parë të autonomisë së Shqipërisë, duke parashikuar drejt që ky territor mund të bëhej shumë shpejt një terren kontradiktash mes vendeve ballkanike si rrjedhim edhe mes Fuqive të Mëdha. Por ky propozim mjaft i përshtatshëm për shqiptarët, në atëkohë nuk mund të merrej parasysh sa kohë balanca e Fuqive e kërkonte mosprishjen status quo-së. Por shumë shpejt u pa se parashikimet e Mbretit Nikolla, për një trazim të shpejtë të situatës ballkanike, dhe një shndërrim të tokave shqiptare në një shesh kontradikash u vertetuan. Por jo vetëm kaq. Vetë Mali i Zi do të përfshihet në këtë klime të re luftë në Ballkan. Veçori e rëndësishme për qëndrimin e Mbretërisë së Malit të Zi është se, prirja përparimtare për shporrjen e Perandorisë së kalbur aziatike nga Ballkani, u tejkalua nga ky shtet që në momentet e para të fillimit të Luftës, në një qëllim të qartë kundrejt së drejtës të një populli po aq dëshiruar për liri, për mevetësim dhe krijim strukturash të plota shtetërore-nacionale. Gati krejtësisht ndryshe me qëndrimin dhe premtimet e bëra gjatë Kryengritjes Shqiptare të vitit 1911, qarqet monarkiste të Malit të Zi, drejtuan një operacion ndaj popullsisë shqiptare të ngjashëm me ato të ndërrmarra nga ekspeditat e Turgut Pashës. Si i tillë ky operacion u shoqërua me vuajtje të rënda për popullsitë vendase, atëherë ende të pashëruara nga plagët e shkaktuara nga ekspeditat ndëshkuese turke të një viti më parë.