[valiii]

إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفَازًا حَدَائِقَ وَأَعْنَابًا وَكَوَاعِبَ أَتْرَابًا وَكَأْسًا دِهَاقًا لا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلا كِذَّابًا جَزَاءً مِنْ رَبِّكَ عَطَاءً حِسَابًا رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا الرَّحْمَانِ لا يَمْلِكُونَ مِنْهُ خِطَابًا يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلائِكَةُ صَفًّا لا يَتَكَلَّمُونَ إِلاَّ مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَانُ وَقَالَ صَوَابًا ذَلِكَ الْيَوْمُ الْحَقُّ فَمَنْ شَاءَ اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ مَآبًا إِنَّا أَنذَرْنَاكُمْ عَذَابًا قَرِيبًا يَوْمَ يَنظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ وَيَقُولُ الْكَافِرُ يَالَيْتَنِي كُنتُ تُرَابًا

31.“Vërtet për të devotshmit ka fitime (ngadhënjime) të mëdha (kënaqësitë e Xhennetit).

32. Kopshte e vreshta rrushi.

33. Edhe vasha të një moshe.

34. Edhe kupa të mbushura plot (pije të kulluar).

35. Aty nuk dëgjojnë fjalë të kota, as gënjeshtra.

36. Shpërblime e dhurata të shumta dhënë nga Zoti yt (për hir të veprave të tyre të mira).

37. Zoti i qiejve e i tokës, dhe ç’ka ndërmjet tyre, i Gjithëmëshirshmi, të Cilit nuk kanë të drejtë t'i bëjnë vërejtje.

38. Atë ditë Xhibrili dhe engjëjt qëndrojnë të rreshtuar, askush nuk flet pos atij që e lejon Mëshiruesi, dhe i cili e thotë të vërtetën.

39. Ajo është dita e vërtetë, e kush dëshiron le të kthehet rrugës te Zoti i vet.

40. Ne jua tërhoqëm juve (idhujtarëve) vërejtjen për dënimin e afërt, në ditën kur njeriu do t’i shohë veprat e tij, kur jobesimtari do të thotë: “Ah, sikur të isha dhe!”

(En-Nebe’ë, 31-40)



إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفَازًا حَدَائِقَ وَأَعْنَابًا وَكَوَاعِبَ أَتْرَابًا وَكَأْسًا دِهَاقا

31.“Vërtet për të devotshmit ka fitime (ngadhënjime) të mëdha (kënaqësitë e Xhennetit).

32. Kopshte e vreshta rrushi.

33. Edhe vasha të një moshe.

34. Edhe kupa të mbushura plot (pije të kulluar).

Në këto ajete, tash para nesh shfaqet një pamje krejtësisht e kundërt nga ajo e gjendjes së banorëve të Xhehennemit. Këtu Allahu xh.sh. na e përshkruan jetën dhe kënaqësinë e banorëve të Xhennetit, pasi më përpara na dëftoi për vuajtjet dhe mundimet, në të cilat do të jenë pabesimtarët dhe ata që nuk përfillën urdhrat hyjnore.

I Lartëmadhërishmi fillon me fjalët: “Vërtet për të devotshmit ka fitime (ngadhënjime) të mëdha (kënaqësitë e Xhennetit)…”

Kjo mënyrë e të shprehurit hyjnor është një argument i vërtetimit të besimit të drejtë të xhennetlinjve dhe realizim i premtimit të Allahut për të devotshmit, për ata që shkuan rrugës së dritës hyjnore duke mos përfillur rrugën e shejtanit. Besimtarët në këtë botë, për shkak të besimit të tyre islam, shpeshherë përjetuan sprova të rënda, patën vështirësi e vuajtje, u privuan nga shumë kënaqësi të përkohshme të kësaj bote, por ja që tash para tyre me tërë bukurinë magjepsëse shfaqet Xhenneti me shpërblime të lloj-llojshme dhe me kënaqësi të përjetshme, sepse aty do të përjetohen të mirat dhe kënaqësitë e Xhennetit, kopshtet e bukura personale, me lloj-lloj lulesh, frutash dhe me vreshta rrushi.

Në Xhennet si shpërblim gjithashtu do të ketë edhe vasha të reja, të bukura si margaritarë, të dëlira e të një moshe. Aty si freskim do të kenë edhe kupa plot me pije të këndshme, jo pije që dehin dhe humbin arsyen, por pije që freskojnë e sjellin këna_qësi, siç thotë Allahu xh.sh. në ajetet vijuese:

- “Prej së cilës pije as nuk u dhemb koka e as nuk dehen.” (El-Vakiatu, 19).

- “S’ka dyshim se të devotshmit do të pinë në kupë (pije të kulluar) të përzier me ujë nga burimi (aromatik) Kafur (në Xhennet)“. (El-Insan, 5)

- “Dhe u jepet të pinë aty nga gota (pije) të përzier me zenxhebilë (xhenxhefil - bimë aromatike) nga burimi i quajtur “Selsebil”. (El-Insan, 17-18).

Sado që të përpiqet të flasë për bukuritë dhe kënaqësitë e Xhennetit, njeriu kurrë nuk do të mund të shprehë as për së afërmi përjetimet, imazhet dhe përfytyrimet e tij reale.

Kopshtet me lloj-lloj pemësh e lulesh, në të cilat rrjedhin lumenj të amshueshëm, ujëvarat, shtëpitë nga gurët e çmueshëm, kënaqësitë shpirtërore e trupore-janë vetëm nga disa përfytyrimet e Xhennetit, për të cilat dijetarë të ndryshëm kanë shkruar libra të tërë. Megjithë imagjinatën e tyre të vrullshme, megjithatë nuk do të merremi me ta, pasi këto gjëra kanë të bëjnë me çështje që janë gajb-sekrete, shpjegimi i hollësishëm i të cilave është i pamundshëm, prandaj do të mjaftohemi me këto dy ajete kuranore: “(Në Xhennet) do të keni atë që dëshironi dhe gjithçka kërkoni” (Fussilet, 31), dhe “Ata aty (në Xhennet) kanë çka të dëshirojnë, e tek Ne ka edhe më shumë.“ (Kaf, 35) si dhe me thënien e Pejgamberit a.s.: “Në Xhennet ka gjëra (pamje) të cilat syri i njeriut kurrë nuk i ka parë, gjëra (zëra) që veshi i njeriut kurrë s’i ka dëgjuar dhe gjëra (të bukura) të cilat mendja e njeriut as që mund t’i imagjinojë”, për të kuptuar se çfarë gjërash dhe kënaqësish na presin në Xhennet.

Fjala “mefaza”, që është përdorur në këtë ajet, d.t.th. ngadhënjim, fitim për atë që është kërkuar e shpresuar, dhe shpëtim nga zjarri. Padyshim, ajo që theksohet më së tepërmi në ngadhënjimin e të devotshmëve, është fakti se ata do të shpëtojnë nga zjarri i Xhehennemit.

Sha’raviu, në lidhje me këtë shpëtim nga zjarri i Xhehennemit, si shembull tjetër të argumentimit sjell edhe këtë ajet kuranor: “Dhe nuk ka asnjë prej jush që nuk do t'i afrohet atij (Xhehennemit). Ky (kontakti i Xhehennemit) është vendim i kryer i Zotit tënd. Pastaj, (pas kalimit pranë tij) do t'i shpëtojmë ata që ishin ruajtur (prej mëkateve), e zullumqarët do t'i lëmë aty të gjunjëzuar”. (Merjem, 71)

Ai ndalet tek kjo pjesë e ajetit: “Dhe nuk ka asnjë prej jush që nuk do t'i afrohet atij (Xhehennemit)”, dhe thotë: “Ne të gjithë, kur të kalojmë nëpër urën e Siratit, do të shohim flakët e tmerrshme të Xhehennemit. Vetë fakti se do ta shohim zjarrin e pastaj do të shpëtojmë prej tij, është fitim-ngadhënjim”.

Në të njëjtin konstelacion është edhe ajeti tjetër: “…E kush i shmanget zjarrit e futet në Xhennet, ai ka arritur shpëtim”. (Ali Imran, 185)

Pra, shpëtimi ynë nga zjarri i Xhehennemit, konsiderohet fitim, për vetë faktin se ai që shpëton nga zjarri dhe hyn në Xhennet, ai vërtet ka ngadhënjyer me fitimin më të madh.



لا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا كِذَّابًا جَزَاءً مِنْ رَبِّكَ عَطَاءً حِسَابًا
35. Aty nuk dëgjojnë fjalë të kota, as gënjeshtra.

36. Shpërblime e dhurata të shumta dhënë nga Zoti yt (për hir të veprave të tyre të mira).

Xhenneti do të jetë vend në të cilin kurrë nuk do të dëgjohet ndonjë fjalë e ligë e as gënjeshtër. Kjo argumenton më së miri për ambientin e pastër e të lartë moral që mbretëron në hapësirat e pakufishme të Xhennetit. Atu nuk fliten fjalë të kota, aty nuk mund të dëgjohen fjalë të liga, të ndyta e të pista. Aty do të ketë vetëm fjalë të mira dhe paqe. Ja se ç’na thotë Allahu xh. sh. për ambientin e Xhennetit, në një ajet tjetër: “Asnjë fjalë të keqe a të pistë nuk do ta dëgjojnë atje dhe as të folur me gjynahe (përgojim a shpifje), por vetëm thënien: Selam! Selam! (Paqe mbi ju! Paqe mbi ju)”. (El-Vakiatu, 25-26)

Dhe të gjitha këto mirësi do të jenë nga Zoti i botëve vetëm për të devotshmit, mirësi të cilat do të jenë të mjaftueshme dhe meritore për hir të veprave të tyre, por, padyshim, shpërblimi më i madh kundruall të gjitha të mirave dhe shpërblimeve të tjera, do të jetë të pamit e Allahut xh.sh.: “Atë ditë do të ketë fytyra të shkëlqyera (të gëzuara). Që Zotin e tyre e shikojnë.” (El-Kijame, 22-23), dhe vetëm atëherë do të përjetohet plotësisht kënaqësia kulmore e çdo besimtari në Xhennet.



رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا الرَّحْمَانِ لَا يَمْلِكُونَ مِنْهُ خِطَابًا
37. “Zoti i qiejve e i tokës, dhe ç’ka ndërmjet tyre, që është mëshirues, të cilit nuk kanë të drejtë t'i bëjnë vërejtje.”

Allahu i Plotfuqishëm në këtë ajet shfaq tërë madhështinë e Tij si Krijues, d.t.th, për secilin do të jetë e ditur se ky Zot-Krijues i Gjithësisë do të jetë i vetmi Sundimtar në Ditën e Gjykimit. Në këtë ditë, drejtësia e Tij absolute si dhe mëshira do të mbulojnë çdo skaj të kësaj hapësire. Ky është Zoti i Gjithësisë, i cili të devotshmit do t’i mbulojë me mëshirën e Tij, kurse të këqijtë dhe pabesimtarët do t’i ndëshkojë me ndëshkimin më të rëndë. Dhe askush nuk mund t’i bëjë Atij asnjë vërejtje ose kritikë, sepse drejtësia e Tij është e përkryer. Ai shpërblen ose ndëshkon vetëm sipas veprave tona në këtë botë.



يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلائِكَةُ صَفًّا لا يَتَكَلَّمُونَ إِلا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَانُ وَقَالَ صَوَابًا
38. “Atë ditë Xhibrili dhe engjëjt qëndrojnë të rreshtuar, askush nuk flet pos atij që e lejon Mëshiruesi, dhe i cili e thotë të vërtetën".

Se ajo ditë e ballafaqimit me veprat tona para Allahut, do të jetë ditë e vështirë, por njëkohësisht edhe madhështore, dëfton ky ajet, nga i cili kuptojmë se madje as Xhibrili a.s., meleku më i madh, e as melekët e tjerë, nuk mund të flasin e as të ndërmjetësojnë pa lejen e Allahut.

Paramendoni atë ditë kur besniku i të gjitha shpalljeve, Xhibrili a.s., engjëlli më madhështor prej engjëjve të tjerë, qëndron para madhërisë së Allahut, në rresht, tok me engjëjt e tjerë dhe nuk bëzajnë fare, por, edhe kur u lejohet të flasin, u duhet ta bëjnë këtë vetëm me dy kushte:

E para: Kur u lejohet nga ana e Allahut të ndërmjetësojnë (të bëjnë shefat), siç thotë Allahu xh.sh.:

“Kush mund të ndërmjetësojë tek Ai, pos me lejen e Tij?” (El-Bekare, 255)

pastaj: “E kur të vijë ajo ditë, askush nuk do të flasë, pos me lejen e Tij…” (Hud, 105)

dhe: “Atë ditë nuk bën dobi as ndërmjetësimi, përveç atij që e ka lejuar i Gjithëmëshirshmi të ndërmjetësojë dhe për të cilin e pëlqeu ndërmjetësimin.” (Ta Ha, 109)

dhe e dyta: Që si ndërmjetësues ta thonë të vërtetën me rastin e ndërmjetësimit, dhe me kusht që personi për të cilin bëhet ndërmjetësimi, të jetë i denjë për këtë.

Dijetarët, në lidhje me aludimin në fjalën “Er-Rruhu”, kanë shprehur disa mendime:

- Shumica dërrmuese e dijetarëve thonë se “Er-Rruhu” është Xhibrili a.s., dhe këtë pohim të tyre e mbështetin me argumentin kuranor:

“Atë (Kur’anin) e solli shpirti besnik (Xhibrili).” (Shuara, 193).

- Disa të tjerë kanë dhënë mendimin se me termin “Er-Rruhu” nënkuptohet një prej ushtrive të Allahut që nuk janë prej melaikeve, ose janë melaiket më të ndershme (më të mëdha), ose janë mbrojtësit (kujdestarët) e melaikeve ose me këtë term thuhet të jetë cilësuar vetë Kur’ani.

Pavarësisht nga këto mendime, megjithatë mendimi më i saktë dhe më i pranueshëm është se fjala “Er-Rruhu” në këtë ajet aludon Xhibrilin a.s.



ذَلِكَ الْيَوْمُ الْحَقُّ فَمَنْ شَاءَ اتَّخَذ إِلَى رَبِّهِ مَآبًا
39. “Ajo është dita e vërtetë, e kush dëshiron le të kthehet rrugës te Zoti i vet.”

Ky ajet, na rikthen rishtazi në fillimin e kësaj kaptine, sepse mu kjo ditë, është Dita e Ringjalljes dhe Lajmi i madh, të cilin pabesimtarët e përgënjeshtruan dhe kishin kundërthënie rreth tij. Andaj, ai që dëshiron të dalë i pastër para Allahut, me besim të paluhatshëm, le të ndjekë rrugën e nënshtrimit ndaj Fuqiplotit, le të kërkojë strehim nën hijen e udhëzimit të Tij, sepse vetëm në të është e vërteta e amshueshme dhe shpëtimi.



إِنَّا أَنذَرْنَاكُمْ عَذَابًا قَرِيبًا يَوْمَ يَنظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ وَيَقُولُ الْكَافِر يَالَيْتَنِي كُنتُ تُرَابًا
40. “Ne jua tërhoqëm juve (idhujtarëve) vërejtjen për dënimin e afërt, në ditën kur nj_eriu do t’i shohë veprat e tij, dhe kur jobesimtari do të thotë: “Ah, sikur të isha dhe!”

Dijetarët bashkëkohorë duke e komentuar këtë pjesë të ajetit:



إِنَّا أَنذَرْنَاكُمْ عَذَابًا قَرِيبًا ...

“Ne jua tërhoqëm juve (idhujtarëve) vërejtjen për dënimin e afërt…”, thonë se ky ajet, përveç paralajmërimit të dënimit të tmerrshëm të Ahiretit, mund të kuptohet si paralajmërim i dënimit të përkohshëm edhe në jetën e Berzahut, më saktësisht, ndëshkimit në varr, për ç’gjë i Lartmadhërishmi na flet edhe në këto ajete: “Është e vërtetë se ata që bënë zullum, kanë një dënim më të afërt sesa ai (i kiametit), por pjesa dërrmuese e tyre nuk dinë.” (Tur, 49), dhe: “Ata i nënshtrohen zjarrit mëngjes e mbrëmje, e ditën e kiametit (u thuhet engjëjve): Ithtarët e faraonit futni në dënimin më të rëndë!” (Gafir, 46).

Vërtet, drejtësia dhe mëshira absolute e Allahut është e pashembullt. Ai njerëzve ua tërheq vërejtjen për dënimin e tmerrshëm në Ahiret, e ajo ditë është e afërt, sepse çdo gjë që vjen, është e afërt. Në atë ditë askush nuk mund të ketë ndonjë arsyetim para Krijuesit të vet, se nuk i është tërhequr vërejtja për diçka të tillë, që vërtet do ta presë.

Por, padyshim, momenti më i vështirë për pabesimtarët do të jetë momenti i Llogarisë së fundit, kur ata definitivisht do të drejtohen për në Skëterrë (Xhehennem), pas ballafaqimit me veprat e tyre të shëmtuara siç thotë i Plotëfuqishmi: “Ditën kur çdo njeri e gjen pranë vetes atë që veproi, mirë ose keq, e për atë të keqe që bëri, do të dëshirojë që në mes tij dhe në mes asaj të jetë një distancë shumë e madhe (e të mos e shohë).” (Ali Imran, 30).

Vazhdimi i ajetit të fundit të kësaj kaptine:

...يَوْمَ يَنظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ وَيَقُولُ الْكَافِرُ يَالَيْتَنِي كُنتُ تُرَابًا

“…në ditën kur njeriu do t’i shohë veprat e tij, dhe kur jobesimtari do të thotë: “Ah, sikur të isha dhe !”, na ofron pamjet trishtuese të fytyrave të pabesimtarëve e kriminelëve, të cilët në kulmin e thyerjes së tyre shpirtërore e fizike, të dëshpëruar nga pafuqia e tyre që të ndërrojnë diçka nga ky realitet i hidhur, shfaqin një dëshirë të parealizueshme për atë moment. Dëshirojnë të ishin dhe, e të mos ishin krijuar fare si njerëz, dëshirojnë të kishin ngelur në varre, ashtu të shndërruar në dhe, e të mos ishin ringjallur fare. Disa komentatorë thonë se pabesimtarët në ato momente të turpërimit e të nënçmimit do të dëshironin të ishin në vend të atyre kafshëve (gjallesave) pa intelekt, të cilat nesër në Ahiret, pasi të ketë marrur secila hakun nga njëra-tjetra, me urdhrin e Allahut, do të shndërrohen në dhe.

Mendjemadhësia, arroganca dhe kryeneçësia e tyre në këtë botë i shtyri për të mohuar argumentet e njëpasnjëshme të Allahut, të cilat ia solli njerëzimit për të njohur Krijuesin e tyre. Prandaj vetëm në atë ditë dhe në ato momente tragjike, ata do ta kuptojnë realitetin e hidhur, për të cilin i pati paralajmëruar Allahu xh.sh. qysh në fillim të kësaj kaptine: “Jo, (mos të pyesin) sepse ata sigurisht (një ditë) do ta kuptojnë!. Dhe, gjithsesi (bindshëm) do ta kuptojnë (se ringjallja dhe Dita e Gjykimit janë realitet)!” (En-Nebe’ë, 4-5)

Por, mjerisht, tash për ta çdo gjë është tepër vonë. Ata tashmë i sheh tek tërhiqen zvarrë nga melaiket e ndëshkimit, të nënçmuar e të përbuzur, drejt vendqëndrimit të tyre të përjetshëm, në skëterrat e Xhehennemit, për të mos dalë kurrë prej aty, në vuajtje e ndëshkim të amshueshëm: “Halidine fiha ebeda – Në të (Xhehennem) do të jenë përgjithmonë.”