[hasanmehmeti]

MBI DEBATIN PER SKENDERBEUN
H. Feraj


Debati për mendimin politik të Skënderbeut është i hershëm. Orientimi i tij politik është vënë në dyshim dhe madje është kundërshtar nga një pjesë e shqiptarëve që për të gjallë dhe gjatë kohës së veprimtarisë së tij si nga Hamza Kastrioti, Dukagjinasit, Moisi Golemi etj., dhe ka vazhduar deri në ditët e sotme. Në dy vitet e fundit ky debat është rikthyer.

Shkas për rikthimin e debatit u bë libri politik "Skicë e mendimit politik shqiptar" botuar në Tiranë më 1998, por shkak edhe më i rëndësishëm janë rrethanat politiko-shoqë rore shqiptare, konflikti shqiptaro-serb e shqiptaro-grek, ndryshimi i sistemit politik në
Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni dhe përgjithësisht reflektimi i shqiptarëve mbi qenjësimin e vet politik të sotëm dhe të kaluar si përpjekje për të kuptuar gjendjen e vet të sotme dhe për të dhënë zgjidhje në rrethanat e sotme. Për të hyrë drejtpërdrejtë në temë, konteksti i debatit dhe çka thuhet në libër, megjithëse është element i rëndësishëm i kuptimit të këtij debati, do të lihet për në fund. Tani ia vlen të përmendet vetëm një moment sqarues: kundër përshkrimit në libër të mendimit politik në periudhën e Skënderbeut janë shprehur vetëm nivele të ulëta mendore, kryesisht në gazeta si "Zëri i Kosovës", "Balli Kombëtar" (i Abaz Ermenjit) dhe ndonjë organ tjetër i këtij niveli, ndërsa profesionistë t, studiuesit ose kanë heshtur, ose e kanë vlerësuar pozitivisht librin. Prandaj përfshirja në këtë debat u bë
e nevojshme për të sistemuar debatin, për të vënë rregull së paku përshkrues, sepse duke pasur nivel të ulët mendor, debatuesit i kanë bërë rrëmujë argumentet e veta. Kjo do të ketë rrjedhojë ndër të tjera përpjekjen time për t'u ulur në nivelin e kritikëve dhe
shmangien e disa karakteristikave të debatit profesional si referimet tek autorët e burimet, heqjen e përkufizimit të koncepteve, mospërmendjen e problemeve njohëse dhe epistemologjike, mungesën e shqyrtimit të teorive ndihmëse, metodologjisë etj., etj. Argumentet e paraqitura në debat nuk janë të miat, janë të shpërndara nëpër
autorë të ndryshëm, ndërsa merita ime është vetëm të përshkruaj qartë dhe në mënyrë të sistemuar debatin e shpërndarë.
Debati zhvillohet ndërmjet dy qasjeve:
1)njëra qasje ngul këmbë se Skënderbeu nuk duhet shqyrtuar në mënyrë kritike qoftë edhe sikur t'i ketë shkaktuar fatkeqësitë më të mëdha popullit shqiptar,
2)tjetra ngul këmbë se Skënderbeu duhet t'u nënshtrohet rregullave të të menduarit logjik dhe shqyrtimit kritik racional si çdo objekt tjetër i studimit.
Nuk ekziston ndonjë qasje konseguente e tipit të parë, dmth që Skënderbeu të mos shqyrtohet në mënyrë kritike, por më tepër është fjala për një qëndrim që thotë se "kur e kritikoj unë, kritika është e lejueshme dhe e drejtë, kur e kritikon tjetri, kritika nuk është e lejueshme dhe e drejtë".

Kështu për shembull, historiografia enveriste vetë e ka kritikuar Skënderbeun në shumë drejtime si për natyrën klasore, kufizimet ideologjike, naivitetin e besimit tek Vatikani etj., etj., por kur kritikohet nga ndonjë këndvështrim tjetër, për shembull ka këndvështrimi i logjikës nacionaliste, atëherë historianët enveristë dalin në mbrojtje të paprekshmërisë
së figurës së Skënderbeut, akuzojnë palën kritike se po fyen heroin kombëtar dhe ndjenjat e shqiptarëve, etj., etj. Megjithkëtë ky lloj qëndrimi këtu do të trajtohet si një qasje e vetme që thotë se Skënderbeu duhet përjashtuar nga shqyrtimi racional si objektet e tjera të studimit.

Gjatë gjithë historisë së debatit në mbrojtje të përjashtimit të Skënderbeut nga rregullat e studimit si çdo objekt tjetër janë sjellë dy llojë argumentash:
argumentet shkencore dhe
argumentet praktike, (ose me terma të tjerë, argumentet `prudenciale' , pragmatiste, politike).

Përmbledhtas janë sjellë këto argumente teoriko-shkencore:

1-Skënderbeu është mbrojtës i Evropës për çerek shekulli;
2-Skënderbeu është mbrojtës i krishtërimit;
3-Skënderbeu është krijuesi i miqësisë së popullit shqiptar me
popujt
e tjerë të Ballkanit (sllavët dhe grekët);
4-Skënderbeu është shëmbëlltyra e luftës së një populli për liri dhe
pavarësi;
5-Skënderbeu është krijues i shtetit shqiptar;
6-Skënderbeu është mit dhe simbol i shqiptarëve dhe teorikisht është argumentuar se mitet dhe simbolet duhet të lihen të kryejnë funksionin e tyre si të tilla.


vazhdon