[Zero Cool]

(20.05 - 26.05 )



20 maji…

20 maji është dita e njëqindedyzet e Kalendarit Gregorian dhe mbeten 225 ditë deri fundi i vitit.

NGJARJET:

526 - Një tërmet në Siri dhe Antioki vret mbi 300,000 njerëz.
1498 - Eksploruesi Portugez Vasco da Gama mbërrin në Kozhikode (më parë e njohur si Calicut), Indi.
1570 - Kartografi Abraham Ortelius propozon atlasin e parë modern.
1883 - Erupton vullkani Krakatoa, duke çuar tek shkatërrimi i vullkanit tre muaj më vonë.
1902 - Kuba fiton pavarsinë nga Shtetet e Bashkuara. Tomás Estrada Palma bëhet presidenti i parë i Kubës.
1916 - Qyteza e vogël Codell në Kansas të ShBA-së goditet nga një tornado. Qyteti i njëjtë ishte goditur edhe dy herë, më 1917 dhe 1918 në po të njëjtën datë
1940 - Holokaust: Të burgosurit e parë arrijnë tek kampi i përqendrimit i ri në Auschwitz.

LINDJET:

1901 - Ernest Koliqi, shkrimtar e publicist shqiptar
1975 - Andrew Sega, muzikant amerikan

VDEKJET:

1506 - Kristofor Kolumbo, detar italian.

FESTAT DHE PËRVJETORET:

Dita Botërore e Diversitetit Kulturor



21 maji…

21 maji është dita e njëqindedyzetenjë e Kalendarit Gregorian dhe mbeten 224 ditë deri fundi i vitit.

NGJARJET:

1904 - Fédération Internationale de Football Association (FIFA) u themelua në Paris.
878 - Qyteti Syracuse në Itali pushtohet nga sulltani mysliman i Sicilisë.
879 - Papa John VIII bekon Branimirin dukën e Kroacisë dhe popullin kroat, akt që konsiderohet si njohje internacionale e shtetit Kroat.
1502 - Zbulohet ishulli Shën Helena nga portugezi João da Nova.
1758 - Mary Campbell rrëmbehet nga shtëpia e saj në Pensilvani nga Lenape gjatë Luftës Indiane dhe Franceze.
2002 - Qeveria britanike filloi një ofensivë kundër drogës në shkolla, duke u shprehur për përjashtimin përfundimtar të çdo nxënësi që kapet me drogë në mjedisin shkollor dhe duke shpërndarë fotografi të një studenteje që kishte vdekur nga mbidoza.
2003 – Një tërmet i fuqishëm godet Algjerinë Veriore, duke shkaktuar vdekjen e më tepër se 2.000 personave.
2006 – Republika e Malit të Zi mban referendum për pavarësimin nga unioni shtetëror me Serbinë. Populli i Malit të Zi zgjodhi pavarësinë me një shumicë prej 55 për qind.
2012 Ndodhi Tragjedia e Himarës

LINDJET:

1471 - Albrecht Dürer, piktor gjerman
1527 - Filipi i II , mbret spanjoll
1688 - Alexander Pope, letrar anglez
1843 - Charles Albert Gobat, politikan zviceran
1855 - Émile Verhaeren,shkrimtar belg
1860 - William Einthoven, filozof holandez, i cili ndihmoi në zhvillimin e elektrokardiografit
1885 - Princesha Sofi, Mbretëresha e Shqipërisë Sofia dhe bashkëshortja e Princ Vidit. Vdiq 3 shkurt 1936.
1944 - Mary Robinson, politikane irlandeze
1948 - Leo Sayer, kantautor anglez
1957 - Vasjan Lami, aktor shqiptarë
1997 - Leart Rama, Astronom i ardhshëm kosovar kah vitet 2020

VDEKJET:

1471 - Henriku VI, mbret anglez
1999 - Fulvio Tomizza, letrar italian



22 maji…

22 maji është dita e njëqindedyzetedytë e Kalendarit Gregorian dhe mbeten 223 ditë deri fundi i vitit.

NGJARJET:

334 p.e.s. - Ushtria e Aleksandrit të Madh mposht Darius III të Persisë në 'Betejën e Granicus.
1762 - Suedia dhe Prusia nënshkruajnë Traktatin e Hamburgut.
1826 - Charles Darwin niset me anijen HMS Beagle nga qyteti i Plymouth-it.
1906 - Në Athinë hapen Lojërat Verore Olimpike 1906, të cilat sot njihen si pjesë e Lojërave zyrtare Olimpike.
1939 - Lufta e Dytë Botërore: Gjermania dhe Italia nënshkruajnë Paktin e Çelikut.
1942 - Meksika hyn në Luftën e Dytë Botërore në anën e Aleatëve.
1960 - Një tërmet që arrinte shkallën prej 9.5, i njohur si Tërmeti i madh kilian, godet pjesën jugore të Kilit. Ky është edhe tërmeti më i fuqishëm i regjistruar.
2010 - Një avion pasagjerësh me më shumë se 160 vetë është aksidentuar gjatë uljes në aeroportin e qytetit Mangalore, në jugperëndim të Indisë
2010 - Interi kampion i ri i Evropës në futboll.
LINDJET:
1783 - Lindi William Sturgnon, shkencëtar anglez që ndërtoi elektromagnetin e parë praktik.
1813 - Richard Wagner, kompozitor gjerman
1859 - Arthur Conan Doyle, autor i romaneve kriminalistike
1907 - Laurence Olivier, aktor britanez
1924 - Charles Aznavour, shansonjer francez
1950 - Bernie Taupin, tekstshkrues britanez
1970 - Naomi Campbell, manekine britaneze

VDEKJET:

337 - Konstantini i Madh, perandor romak
1873 - Alessandro Manzoni, letrar italian
1885 - Victor Hugo, letrar francez
1939 - Ernst Toller, letrar gjerman

FESTAT DHE PËRVJETORET:

Dita Botërore e Biodiversitetit



23 maji…

23 maji është dita e njëqindedyzetetretë e Kalendarit Gregorian dhe mbeten 222 ditë deri fundi i vitit.

NGJARJET:

1568 - Holanda shpall pavarësinë në Spanja.
1701 - Pasi dënohet për pirateri dhe vrasje, William Moore, apo siç njihej "Kapiteni William Kidd" varet në Londër.
1805 - Napoleon Bonaparte kurorëzohet mbret i Italisë në katedralen e Milanit.
1846 - Meksika shpall luftë mbi Shtetet e Bashkuara.
1813 – Lideri amerikanojugor i pavarësisë, Simon Bolivar, hyn në Merida, duke filluar okupimin e Venezuelës dhe shpallet El Libertador (“Çlirimtari”).
1915 - Lufta e Dytë Botërore: Italia bashkohet me Aleatët pasi që ata shpallin luftë mbi Austro-Hungarinë.
1929 - Lëshohet filmi i parë vizatimor me fjalë, Mickey Mouse.
1949 - Themelohet Republika Federale e Gjermanisë
1951 – Tibetianët nënshkruajnë marrëveshjen shtatëmbëdhjetëpikëshe për çlirimin paqësor të Tibetit.
1977 – Më shumë se 100 fëmijë dhe gjashtë mësues janë marrë peng në një shkollë fillore në Holandën Veriore.
1998 – Marrëveshja e së Premtes së Mirë pranohet në një referendum në Irlandën Veriore me 75 për qind të vota pro.

LINDJET:

1951 - Anatoli Karpov, mjeshtër shahu rus, ish kampion botërorë në shah.
1966 - Mike Tyson, boksier amerikan
1972 - Rubens Barrichello, Formula 1 pilot brazilian

VDEKJET:

1977 - Fadil Pëllumbi, piktor shqiptar
1981- Gene Green, lojtar bejsbolli amerikan (lindi më 1933)
1981 - Rayner Heppenstall , romancieri angleze (lindi më 1911)
1981 - George Jessel , aktor amerikan (lindi më 1898)
1981 - David Lewis , avokati kanadez dhe politikan (lindi më 1909)
1986- Sterling Hayden , aktor amerikan (lindi më 1916)
1988- Aja Kitō , vajzë japoneze që frymëzoi miliona njerëz me ditarin e saj, titulluar ' 1 Litra e lotëve "(lindi më 1962)
1989- Georgy Tovstonogov , drejtor teatri rus (lindi më 1915)
1991- Wilhelm Kempff , pianisti dhe kompozitori gjerman (lindi më 1895)
1994- Candy Ray , mundës amerikan (lindi më 1951)
1994 - Joe Pass , jazz kitarist amerikan (lindi më 1929)
1996- Patrick Cargill , aktor angleze (lindi më 1918)
1999- Owen Hart , profesionale mundës kanadez (lindi më 1965)
2002- Sam Snead , lojtar golfi amerikan (lindi më 1912)
2003- Jean Yanne , aktor frëng dhe drejtor (lindi më 1933)
2004- Ramon Margalef , shkencëtar spanjoll (lindi më 1919)
2006- Clifford Antone , biznesmen amerikan (lindi më 1949)
2006 - Lloyd Bentsen , politikan amerikan (lindi më 1921)
2006 - Frits Bernard , aktivist amerikan (lindi më 1920)
2006 - Kazimierz Gorski , futbollist polak (lindi më 1921)
2008- Utah Phillips , folksinger Amerikan dhe aktivist (lindi më 1935)
2009- Roh Moo-hyun , Presidenti i Republikës së Koresë (lindi më 1946)



24 maji…

24 maji është dita e njëqindedyzetekatërtë e Kalendarit Gregorian dhe mbeten 221 ditë deri fundi i vitit.

NGJARJET:
1153 - Malcolm IV bëhet mbret i Skocisë.
1621 - Unioni Protestant shpërbëhet formalisht.
1689 - Parlamenti Anglez miraton "Aktin e Tolerimit" me të cilin mbron Protestantët (Katolikët qëllimisht nuk përfshihen).
1798 - Fillon Rebelimi Irlandez i vitit 1798 kundër sundimit Britanik, i udhëhequr nga "United Irishmen" (shqip Irlandezët e bashkuar).
1832 - Mbretëria e Parë e Greqisë shpallet në Konferencën e ambasadorëve në Londër.
1856 - John Brown dhe njerëzit e tij vrasin pesë përkrahës të skllavërisë në Pottawatomie Creek, Kansas.
1883 - Ura e Brooklyn në New York hapet për trafik 24 orë, pasi 14 vjetëve punime.
1992 - Zgjedhjet e para shumëpartiake për Kuvendin e Kosovës dhe zgjedhjet presidenciale në Republikën e Kosovës

LINDJET:

1937 - Serafin Fanko, aktor shqiptar
1953 - Alfred Molina aktor britanik
1973 - Ruslana Lyschytschko, këngëtare ukrainase

VDEKJET:

1543 - Nikolaus Kopernikus astronom polak
1974 - Duke Ellington, pijanist, dirigent i kompozitor amerikan i muzikes jazz.
2000- Kurt Shork , gazetar amerikan (lindi më 1947)
2000 - Majrooh Sultanpuri , poet indian (lindi më 1919)
2002- Markfield Wallace , shkrimtar amerikan (lindi më 1926)
2003- Rachel Kempson , aktore angleze (lindi më 1910)
2004- Henry Ries , fotograf amerikan (lindi më 1917)
2004 - Milton Shulman , autor kanadez dhe kritik (lindi më 1913)
2004 - Edward Wagenknecht , kritik letrar amerikan (lindi më 1900)
2005- Karl Amery , shkrimtar gjerman (lindi më 1922)
2005 - Arthur Haulot , gazetar belg (lindi më 1913)
2006- Henry Bumstead] , artist amerikan (lindi më 1915)
2006 - Michał Życzkowski , teknik polak (lindi më 1930)
2007- Bill Johnston , cricketer Australian (lindi më 1922)
2008- Dik Martin , komedian amerikan (lindi më 1922)
2008 - Rob Knox , aktor britanik (lindi më 1989)
2009- Jay Bennett , kitarist amerikan këngëtare dhe kompozitore (lindi më 1963)

FESTAT DHE PËRVJETORET:

Dita e Presidentit të Kosovës



25 maji…

25 maji është dita e njëqindedyzetepestë e Kalendarit Gregorian dhe mbeten 220 ditë deri fundi i vitit.

NGJARJET:

1787 - Në Philadelphia, Pennsylvania, delegatët mblidhen për të shkruar një kushtetutë të re për Shtetet e Bashkuara. George Washington kryeson.
1810 - Në Revolucionin e Majit, qytetarët e Buenos Aires dëbojnë nën mbretin e tyre gjatë Semana de Mayo.
1837 - Patriotët e Kanadasë së Ulët (anglisht Lower Canada ose Quebec rebelohen kundër sundimit Britanik për liri.
1895 - Formohet Republika e Formosës, me Tang Ching-sung si kryetar.
1940 - Lufta e Dytë Botërore: Fillon Beteja e Dunkirkut.

LINDJET:

1846 - Naim Frashëri, shkrimtar shqiptar
1897 - Gene Tunney, boksier amerikan
1939 - Ian McKellen, aktor britanik
1948 - Ylli Bufi, politikan shqiptar
1949 - Robert Përmeti, piktor shqiptar
1962 - Jon Bon Jovi, këngëtar, kitarist, aktor amerikan
1963 - Mike Myers, aktor kanadez
1984 - Unnur Birna Vilhjálmsdóttir, Miss World 2005

VDEKJET:

735 - Shën Beda i Nderuari, murg benediktin
2001 - Fadil Nimani, dëshmor shqiptar
2002- Pat Coombs , aktore angleze (lindi më 1926)
2003- Jeremy Michael Uard , muzikant amerikan ( Mars Volta ) (lindi më 1976)
2004- Roger W. Straus, Jr , botues amerikan (lindi më 1917)
2005- Sunil Dutt , aktor indian dhe politikan (lindi më 1929)
2005 - Robert Jankel , coachbuilder britanik (lindi më 1938)
2005 - Graham Kennedy , personalitet televiziv australian (lindi më 1934)
2005 - Ruth Laredo , pianisti amerikan (lindi më 1937)
2005 - Scott Gregori Xhonson , vrasës amerikan (lindi më 1965)
2006- Desmond Dekker , muzikant Jamaican (lindi më 1941)
2007- Charles Nelson Reilly , aktor amerikan (lindi më 1931)
2008- Jr Simplot , fermer amerikan (lindi më 1909)
2008 - Tero "Camu Tao" Smith , rapper amerikan (lindi më 1977)
2009- Haakon , politikan norvegjez (lindi më 1905)



26 maji…

26 maji është dita e njëqindedyzetegjashtë e Kalendarit Gregorian dhe mbeten 219 ditë deri fundi i vitit.

NGJARJET:

451 - Fillon Beteja e Avarayr-it mes rebelëve Armenian dhe Perandorisë Sassand. Armenianët mposhten ushtarakisht por u garantohet liria e praktikimit të krishterimit.
1293 - Një tërmet në Kamakura të Japonisë vret 30,000 njerëz.
1647 - Alse Young bëhet personi, përkatësisht gruaja, e parë e ekzekutuar si shtrigë në kolonitë Amerikane, kur varet në Hartford, Connecticut.
1770 - Revolta Orlov : përpjekja e parë e grekëve për tu revoltuar kundër turqve para Luftës Greke për Pavarësi përfundon tragjikisht pë Grekët.
1805 – Napoleon Bonaparta kurorëzohet mbret i Italisë në Katedralen e Milanos
1999 – Kina përgënjeshtroi t'u ketë vjedhur Shteteve të Bashkuara sekrete bërthamore, duke akuzuar raportin 'COX' të Kongresit amerikan se ka formuluar akuza "absurde pa bazë dhe plot me paramendime". "Raporti Cox" e poshtëronte Kinën dhe e akuzonte se ka kërcënuar sovranitetin e Shteteve të Bashkuara, duke theksuar se Kina ka vjedhur të ashtuquajturat "Teknologji ushtarake".
2002 – Njeriu më i moshuar i Australisë dhe veterani më i vjetër i Luftës së Parë Botërore në vend, Jack Lockett, vdiq në moshën 111 vjeç. Lockett vdiq pasi u shtrua në spital në qytetin Bendigo në shtetin e Viktorias.
2011 Serbi, arrestohet Ratko Mlladiq ish gjenerali serb i Bosnjes.

LINDJET:

1566 - Mehmed i III, sulltan i peranorise osmane
1867 - Marija od Tecka, mbretereshe britaneze,
1926 - Miles Davis, jazz trompetist amerikan
1943 - Ismet Bekrić, letrar boshnjak
1949 - Ward Cunningham themelues i wikit të parë

VDEKJET:

1421 - Mehmed i I-re, sulltan i perandorisë Osmane
1512 - Bajazid II, ulltan i perandorisë Osmane
1762 - Alexander Gottlieb Baumgarten, filozof gjerman
1941 - Vasil Laçi atentatori i Viktor Emanueli i IIItë, dënohet me vdekje, dhe pushkatohet.
1976 - Martin Heidegger, filozof gjerman