[Urata]

Pjesa II



Rugova ndryshe



Ibrahim Rugova ndryshoi filozofinë ballkanike e panshqiptare të qëndresës, duke përpunuar e përcaktuar qëllime sa më radikale, të cilat synoi ti realizonte me mjete joradikale. Ai besonte se suksesi politik e nacional do të vinte përmes një lidhjeje të qëndrueshme midis vullnetit për të arritur qëllimin final si dhe gatishmërisë e vendosmërisë për tu orientuar drejt në rrethanat që ti krijojnë të tjerët, në rastin konkret shteti i Serbisë.





1. Konteksti rajonal



Ibrahim Rugova kishte ardhur në skenën politike e nacionale të shqiptarëve të Kosovës si një studiues i pasionuar i historisë, kulturës dhe etnogjenezës së tyre. Atë e kishte thirrur në skenë vetë koha, në të cilën kalonte vendi, vetë proceset që kishin ndodhur dhe po ndodhnin në Kosovë dhe në ish-Jugosllavi. Rugova u thirr dhe u vendos në krye të lëvizjes politike e nacionale në kulmin e konfliktit shqiptaro-serb.

Ai erdhi në krye të Lidhjes së Shkrimtarëve e më pas të Lidhjes Denokratike të Kosovës për të udhëhequr një betejë dhe një luftë të pabarabartë. Ai kishte dhe do të kishte përballë një shtet pushtues të vendit të tij. Serbia ishte rishfaqur pas vitit 1981 si pushtuese e dhunuese e egër në Kosovë. Në marsin e vitit 1989 ajo i kishte vendosur shqiptarët nën një sistem aparteidi e kolonizimi të pashembullt. Statistikat flasin për mijëra të vrarë e të burgosur, për 115 mijë punëtorë të lënë pa punë, për mbyllje të shkollave, të universitetit, spitaleve, etj. Rugova ishte thirrur në skenë për ta sfiduar këtë aparteizëm si dhe vetë sundimin serb në Kosovë.

Aso kohe në ish-Jugosllavi ishin shfaqur udhëheqësit tipikë nacionalistë, të cilët në më të shumtën e rasteve ose kishin tiparet tradicionale të ish-udhëheqësve radikalë, ose ishin shndërruar në kukulla të ish-diktatorit serb, Sllobodan Millosheviç. Nëse analizojmë prurjet e reja në elitën politike në ish-republikat jugosllave, atëherë do të kishim dhe një përceptim më të qartë të liderit politik të shqiptarëve të Kosovës, Ibrahim Rugova. Në Beograd prej vitit 1987 kishte ardhur në krye të republikës së Serbisë një prej figurave më radikale e më nacionaliste të kohës, Sllobodan Milosheviç. Që në fillim të uzurpimit të pushtetit në Serbi, ai kishte bërë me dije se do të ndiqte politikën e Hitlerit për të konstruktuar Serbinë e madhe. Parulla e tij ishte "O një Serbi e madhe, ose hiç". Dihet tashmë sa tragjedi ka shkaktuar kjo lloj politike e çmendurisë serbe të kohës së Milosheviçit. Bilanci tragjik në Bosnjë-Hercegovinë, në Kosovë e në Kroaci janë dëshmitë e një politike të dhunës e të terrorit, të cilën shefi i shtetit serb e kishte projektuar me qetësinë e një krimineli profesionist. Rugova kishte formuluar të kundërtën e filozofisë hitleriane të Milosheviçit për qëndresë e rezistencë paqësore kundër kësaj çmendurie.

Ndërsa në Kroaci aso kohe kishte ardhur në pushtet Franjo Tuxhman, një nacionalist jo më pak i rrezikshëm se Milosheviç, nëse do të kishte fuqinë e këtij të fundit. Politikanët dhe diplomatët e botës demokratike, të cilët e kanë njohur atë nga afër e përshkruajnë si një udhëheqës të paskrupullt, hakmarrës e të etur për dhunë. Spastrimi etnik i Krajinës prej popullsisë serbe si dhe nxitja e përkrahja e konfliktit në Bosnje-Hercegovinë, me qëllim ndarjen e saj, ishin aksione nacionaliste të Tuxhman, të cilat synonin jo vetëm kundërshtimin e pushtimit dhe sulemeve serbe mbi këtë vend, por edhe krijimin e "Koracisë së Madhe". Ibrahim Rugova, në të kundërtën, kishte formuluar dhe përqasur një politikë e një filozofi politike të ndryshme nga ajo e ish-udhëheqësit dhe presidentit kroat. Për këtë arësye Ai kishte kundërshtuar prerë dhe pa mëdyshje në fillimin e viteve 1990 një përpjekje të Tuxhman për ti futur shqiptarët e Kosovës në konflikt të armatosur me Serbinë.

Ndërsa në Maqedoni e Bosnje-Hercegovinë procesin e pavarësimit e kishin udhëhequr dy figura të tjera të asaj kohe, përkatësisht, Kiro Gligorov dhe Alija Izetbegoviç. Kiro Gligorov e kishte udhëhequr Maqedoninë drejt pavarësisë në kushte më komode sesa Alija Izetbegoviç kishte udhëhequr Bosnje-Hercegovnën në këtë proces. Maqedonia, për shkak të pozicionit gjeopolitik në Euopën Juglindore ishte marrë në mbrojtje të hapur e të sigurt nga ana e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Një ndarje e Maqedonisë me luftë prej Serbisë do të sillte një konflikt të gjerë ballkanik të përmasave të paparashikueshme. Me gjasë në këtë konflikt do të përfshiheshin dhe dy anëtare të NATO-s, Turqia e Greqia, secila për interesa e qëllime të kundërta me njëra-tjetrën. Stacionimi i ushtaravë amerikanë në Maqedoni ishte sinjal i qartë për Milosheviçin, se ai nuk do të lejohej të ndalonte përpjekjet e Maqedonisë për pavarësinë e vendit.......



.......Krahasuar me të gjithë udhëheqësit e ish-Republikave të Jugosllavisë, Ibrahim Rugova ishte dhe mbeti një personalitet politik e intelektual i veçantë, sepse Ai mundi të imponohej thjesht me idetë e Tij. Për këto arësye anketimet në ish-Jugosllavi më 1990 e rendisnin atë në vendin e katërt. Ky sukses politik jo vetëm në Kosovë, por në të gjithë Jugosllavinë, i fituar në disa muaj e bënte atë të ishte shihej si personi me të cilin nuk mund të injorohej. Kështu Rugova ishte imponuar si partner i miqve dhe armiqve të Kosovës, pa pasur ushtri, polici e struktura shtetërore, të cilat gjithkujt i jepnin fuqi e pushtet. Imponimi dhe dalja në skenën politike madje në krye të liderëve të preferuar në një vend shumëkombësh, kjo e realizuar duke qenë në opozitë, pra, si alternativë e një pushteti dhunues e pushtues dhe thjesht me forcën e idesë e të filozofisë politike të mosdhunës, të dialogut, të lirisë e demokracisë, ishte ndoshta një rast unikal në historinëe marrëdhënieve politike ndërkombëtare europiane, të cilin e realizonte pikërisht një personalitet i letrave shqipe, Ibrahim Rugova.

Besueshmëria e Rugovës te shqiptarët dhe rritja e autoritetit të Tij të padiskutueshëm te ata kishte sjellë si rrjedhojë dobësimin e pozitës së Serbisë për tu mbështetur në të ashtuquajturit "shqiptarë të ndershëm", pra për të gjetur "partnerë" e bashkëpunëtorë në Kosovë në shërbim të politikave kolonizuese antishqiptare. Vetë Rugova, që në fillimet e karrierës së Tij politike e kishte demaskuar këtë politikë përçarjeje, duke evidentuar thelbin e tij. Në verën e vitit 1989 Ai i karakterizonte kështu vetitë qenësore të "shqiptarit të ndershëm": "Shqiptari i ndershëm, thoshte Rugova, është analfabet, i pakualifikuar, punëtor apo fshatar, pastrues, e para së gjithash, servil dhe i dëgjueshëm. Nëse rastësisht di të shkruajë dhe të lexojë, "ndershmëria" e tij mbetet me atë aq sa ai e shan poullin e vet". ( ) Ibrahim Rugova: Intervstë për revistën sllovene, "Mlladina", Lubljanë, 07.07.1989. .....