[BE LK]

Kultura e të Biseduarit

Shkruar nga Muhammed Gazali

Begatia e të shprehurit ,është prej dhuntive më të mëdha që ia fali Allahu njeriut,dhe e dalloi me këtë nga krijesat e tjera:"Rrahmani-Më shiruesi( Zoti ynë), Ai ia mësoi Kur'anin.E krijoj njeriun.Ia mësoi atij të folurit(të shprehurit,të shqiptuarit)."(Er Rrahman:1-4) .
Në bazë të vlerës së dhuntisë ,madhërohet edhe obligimi ndaj saj,kërkohet falenderimi i saj,dhe mohohet injorimi i saj.Islami shumë bukur ka sqaruar se si duhet ta shfrytëzojnë njerëzit këtë dhunti të çmuar,dhe si t'i bëjnë fjalët e tyre,të cilat i flasin gjatë dites,rrugë që shpie në mirësinë e dëshiruar;sepse ,pjesët dërmuese të njerëzve u ndalën bisedat,dhe nuk u pushon gjuha. E nëse llogarit atë që e kanë thënë,do ta shohësh se pjese më e mashe janë fjalë boshe,apo llomotitje të dëmshme,ndërkaq Allahu imadhërishëm nuk i ka krijuar gjuhët e njerëzve për këtë ,dhe as që vlerësohet me këtë dhuntia e shfytëzuar:"Në shumë biseda të tyre të fshehta nuk ka kurrfarë dobie,përveç(bisedes)kush këshillon për lëmoshë,për ndonjë të mirë ose pajtim mes njerëzve.E kush i bën këto duke pasur për qëllim vetëm kënaqësinë e Allahut,Ne do t'i japim më vonë(në botën tjeter)shpërblim të madh"(.En- Nisa:114)
Islami i kakushtuar kujdes të madh çështjes së fjalës dhe mënyres së artikullimit të tyre,sepse fjalët që dakin nga një person,tregojnë në esencën e mendjes së tij,dhe natyrën e karakterit të tij.Po ashtu ,edhe për atë se,metodat e të biseduarit në një bashkësi flasin për shkallën e ngritjes së saj të përgjithshme dhe nivelin e dëpërtimit të vlerave në mjedisin e asaj bashkësie.
Njeriu,para se të flasë,duhet ta pyes veten:"A ka shkak që të flas?"Nëse gjen shkak për këtë ,le të flasë,përndryshe heshtja ështv më e preferuar,dhe largimi i tij nga fjalët,ku nuk ka nevojë,është vepër e mirë,e cila ka shpërblim të madh,Abdull- llah Ibn Mes'udi thotë:"Pasha Atë,përveç të Cilit nuk ka zot tjeter,nuk kambet në sipërfaqe të tokës gjë më të nevojshme për burgim të gjkatë,se sa gjuha!!"/Trasmeton Teberaniu/
Abdull-llah Ibn Abasi{radiall -llahu anhu}thotë:"Pesë sende ,janë mv të vlefshme se sa një turmë kafshësh të shtrenjta :Mos fol për atë që nuk të intereson,sepse kjo është e tepërt,dhe nuk je i sigurtë nga mosbërja e mëkatit!
Po ashtu,mos fol për atë që të intereson,pa ia gjetur fjalës vendinb,sepse ështv turp të flasësh për një çështje që të intereso,nëse nuk ia gjen asaj vendin e e vet!
Mos u fjalos as me një njeri të urtë,e as me një të mendjelehtë,sepse i urti nuk do te çmojë,ndërkaq mendjelehti do të ofendojë!
Në mosprani të vëllaut tënd,përmende atë gjë për të cilën ti dëshiron që ai të përmend ty,dhe mbuloja atij ato,të cilat dëshiron që ai ti të tii përmend ty...
Bëre punën e atij,i cili i shihet se shpërblehet për mirësi,e dënohet për mëkat."/Transmeton Ibn Dunja/
Muslimani këtë mund ta arrijë vetëm nëse e zotëron gjuhën e vet dhe dominon mbi frenat e saj me fuqi.Kështu,do ta ndalë atë atje ku duhet të heshtet ,dhe do ta korrigjoj atje ku duhet folur.Ndërkaq, ata të cilëve u prinë gjuhët e tyre,ato i çojnë në vendshkatërrimin e tyre.
Njëmend,llomotitja e tepërt ka një zhurm e cila e largon pjekurinë.Pjesa më e madhe e atyre që u prinë tubimeve,dhe prej të cilëve dalin fjalët pa ndalë,e bindin dëgjuesin se fjalët e tyre nuk i mbështesin në vetëdije dhe të zgjuar apo ide të thellë,madje ndëgjuesi edhe mund të mendojë se nuk ka kurrëfarë lidhje në mes mendjes dhe këtij vargu fjalësh!
Njeriu i cili dëshiron t'i tubojë idetë e veta dhe t'i kontrrollojë punët e veta ,anon kah heshtja,bile, kur ai dëshiron ta njofttojë vetën,dhe t'i koordinojë idetë,largohet nga ambienti i zhurmshëm,në një vend të heshtur apo anë të qetë.Për atë edhe edhe nukështë e rastit që islami e preferon heshtjen,dhe konsideron atë metodë efikase të edukimit të suksesshëm.
Prej këshillave të Pejgamberit{ salall-llahu alejhi ve selam},drejtuar Edu Dherrit,është edhe kjo:"Duhet që më tepër të heshtësh,sepse kjo e largon shejtanin dhe të ndihmon në fe."/Transmeton Ahmedi/
Po gjuha e pa masë është litar i lëshuar në dorën e shejtanit ,i cili e kthen njeriun kah të dojë.Andaj,nëse njeriu nuk mund ta kontrollojë veten,goja e tij do tv jetv derë për dëpërtimin e hedhurinave, të cilat do ta ndotin zemrën e tij dhe do ta hudhin mbi të perdën e letargjisë.Pejgamber i{sallall- llahu alejhi we selem}thotë:"Nuk do të jetë si duhet besimi i njeriut,derisa nuk është si duhet zemra e tij;e nuk do të jetv si duhet zemra e tij ,derisa nuk është si duhet gjuha e tij."/Transmeton Ahmedi/
Periudha e parë e këtij rregullimi është ,që t'i largojë njeriu duart e veta nga nga ajo që nuk është punë e tij,si dhe mos ta invovojë veten në atë për të cilën nuk pyetet:"Prej shenjave të besimtarit të mirë është,që mos të merret me atë që nuk i hynë në punë."/Transmeton Trimidhiu/
Largimi nga gjërat e kota,është prej konditave të shpëtimit dhe faktorve të përkryeshmërisë .Këtë(largim nga gjërat e kota)Kur'ani e ka përmendur në mes të dy detyrave obligative ,Islame,namazit dhe zekatit:"Është e sigurt se kanë shpëtuar besimtarët Ata të cilët janë të përulur dhe të kujdesshëm gjatë faljes së namazit.Dhe ata të cilët ishmangen të kotës (fjalë a punë).Dhe ata të cilët rregullisht e japin zekatin."(El-Mu'minun: 1-4)
Nëse tërë bota dot'i llogariste gjërat e kota,të cilat e preokupojnë kohën e tyre të lirë,qofshin fjalë a punë,do të befasohej nëse aty gjen pjesën më të madhe të rrëfimeve të publikuara,revistav e të njohura,fjalimeve e radiotelevizioneve, gënjeshtrave sistematike për të cilat janë ngjitur sytë dhe kah të cilat anojn veshët,ndërkaq ato nuk i sjlellin asnjë dobi njeriut.Islami e urren gjënë e kotë,sepse ai i urren çështjet boshe dhe të pakuptimta.Pastaj, po ashtu,këto ta humbin jetën në gjëra të kota,për të cilat nuk është krijuar njeriu,e jo në seriozitet dhe prodhim.Në bazë të pastrimit të njeriut nga gjërat e kota,do të jetë grada e tij te All-llahu s.w.t.



vijon....