[Psikologu]

Dukagjinasit në ndihmë të Shkodrës së rrethuar (1478-1479)
(Shkodra në dorë të otomanëve)
Një “sekuencë” nga skena tragjike e Rrethimit të Shkodrës (1478-1479) më ngacmoi për të shkruar këta rreshta, dhe është pikërisht një moment kritik kur pushtuesit e shumtë osmanë i ishin afruar portës kryesore dhe kishin ngritur mbi bedenin e parë flamurin turk. Sulltan Mehmeti II (Fatiu), mbas shumë fitimeve të bëra në Krujë e në Lezhë (Llesh), u nis për Shkodër, e më 20 maj 1478 mbërriti përreth qytetit dhe me atë shpejtësi e shtini në një rrethim të rrebtë. Në Kështjellë nuk kishte brenda veçse 1600 luftëtarë e ndër ta disa venedikas, të gjithë të lidhur në besë me vdekë burrërisht e mos me u dorëzue. Kryepari i tyre ishte Antoni i Lezzes, i cili me Nikollë Monetin, Flor Janinën e Donatin ndërtoi shtigjet e qëndresës. Frat Bartolomeu i Epirit, i Shoqërisë së Domenikanëve, me fjalë të zjarrta u jepte kurajo të ndrymëve për qëndresë të fundit përballë një armiku aq të madh dhe aq mizor, që kishte me vete afro 150.000 luftëtarë e 10.000 kamile (deve) të ngarkuara me topa të mëdhenj, me gjyle e mjete të tjera luftarake. Lëmi ushtarak i otomanëve shtrihej nëpër fusha rreth Shkodrës e nuk shihej tjetër veçse shatorre e ushtarë të paumërt otomanë. Kështjella qe rrahur me topa pa pushim, me të madhe rrebtësi e toka dridhej në çdo anë nën ushtimën që tmerronte botën. Ky bombardim zgjati për disa ditë e në shumë vende ledhet qenë dobësuar e çilur, por luftëtarët e brendshëm, me një shpejtësi të rrufeshme i mëkëmbnin (riparonin-M.B.) me gurë të rinj, me trupa e me grremça për të mos i lënë shteg armikut për të hyrë gjatë sulmeve të tij të shpeshta dhe të furishme. Më 22 korrik qe çarë me topa një krah i ledhit te porta e madhe e Kështjellës, e ushtritë otomane, duke bërë një yrysh të fortë, mundën me u afrue e me ngulë në beden të parë flamurin e Sulltanit, por nuk mundën të qëndronin, se në atë çast ia mbërritën me shpejtësi të rrufeshme luftëtarët e Dukagjinit, të cilët e ndaluan hovin e armikut dhe duke e larguar prej andej në teposhtet e Rozafës, dhe me flamurin e Shën Markut, i cili valëvitej rishtaz, aty ku përpara pak kohe valoi ai i turkoshakëve. Terri i natës e ndaloi furinë e luftëtarëve, por të nesërmen u përsëritën sulmet dhe gjaku shkoi si rrëke, por të ndrymit në Kështjellë, me një qëndresë kreshnike i zbrapsën ushtritë otomane duke i vënë në ikje në teposhten e Kështjellës. Ndër këto ndeshje të rrebta mbetën të vdekur 400 luftëtarë të brendshëm e 12.000 luftëtarë otomanë.
Më 27 korrik u përsëritën mësymjet, por qëndresa e të ndrymëve jo vetëm u rezistoi atyre ndeshjeve të furishme të armikut, por i zbrapsi duke i shkaktuar armikut dëme të pallogaritshme. Ndërsa bëhej luftë e përgjakshme përreth Shkodrës, një pjesë e ushtrisë turke kishte mësyrë Drishtin, i cili nuk mundi t’i qëndrojë furisë otomane e më në fund u dorëzua. Të gjithë të dorëzuarit qenë vënë nën shpatë e kokat e tyre u dërguan para Sulltanit i cili dha urdhër t’i vinin mbi hunj e t’i shfaqnin të rreshtuar përballë Kështjellës, për t’u futur tmerrin të rrethuarve, por Shkodra nuk u tremb, e qëndresa e tyre zgjati aq sa Sulltan Mehmeti i mërzitur, mbasi la Evrenaz Pashën me 40.000 luftëtarë, ai vetë, me pjesën tjetër të ushtrisë u kthye në drejtim të Stambollës. Venediku, me sa mundi, kërkoi të mbledhë princat kristianë të Europës, në bashkim për të ndaluar turrin e Sulltanit, por duke parë se nuk kishte mbetur më asnjë shkëndijë shprese, as për bashkim e as për ndihmë, kërkoi të bjerë në marrëveshje me të dhe kjo marrëveshje u nënshkrua më 25 janar 1479.