[4peace]

*





2.[/b]Problemi i zezakëve[/b]. Ky është një problem tjetër i veçuar, me ç’rast zezakët krijojnë majoritet (shumicë) në kontinentin e madh (ende të pazhvilluar) të Afrikës e njëkohësisht edhe minoritet (pakicë) në Shtetet e Bashkuara, për ç’gjë ky problem ngjall vëmendje mjaft të lartë. Është problem i veçantë në atë kuptim që ky është esencialisht problem i të bardhëve dhe se duhet të zgjidhet nga vet këta, meqenëse të bardhët e kanë shkaktuar këtë dhe e mbajnë në dorë (kanë përgjegjësinë për të).


Nëse do të ishim në gjendje ta fitojmë një përfytyrim të domethënies materiale e shpirtërore të këtyre dy problemeve dhe ta shqyrtojmë deri diku atë që ka të bëjë me përgjegjësitë e lidhura më këtë, atëherë kjo do të kishte qenë një fitim mjaft dobiprurës për ne. Në rastin e hebrenjve është i rrënjosur thellë në vet racën mëkati i të tjetërsuarit, njësoj edhe në ata, në mesin e të cilëve jetojnë ata; mirëpo, për mbajtjen në fuqi të ndarjes janë edhe më tutje vet hebrenjët. Në rastin e zezakëve instinkti i ndarjes mbështetet nga të bardhët; zezaku përpiqet për t’i dhënë fund kësaj dhe për këtë arsye forcat shpirtërore të botës ia mbajnë anën këtyre.




1. Problemi i hebrenjëve.




Ky problem është aq i vjetër e aq i njohur sa që është vështirë të dhuhet edhe diç më shumë, për të mos qenë vend i ulët e (nga pikëvështrimi i lexuesit) të mos dalë si paragjykim, i cili do të mund të nxiste reagime të padëshiruara para së gjithash nga lexuesi me përkatësi hebreje. Megjithatë nuk kemi dobi për ta thëne vetëm atë që është e pranueshme apo që bie në ujdi me të gjitha pikëpamjet, apo diçka që më në fund i përsërit të gjitha konstatimet e mëparshme. Duhet doemos të thuhen ato gjëra që kanë qenë më pak të njohura apo që janë përmendur shumë rrallë; ato që janë paraqitur në frymën e kritikës apo të antisemitizmit, në vend të frymës së dashurisë, siç do të duhej të provohej këtu.




T’ia hedhim një vështrim të shkurtër situatës së hebrenjëve para sulmit të hidhur e të pafalshëm të Hitlerit mbi popullin hebre para luftës së 1939 – 1945. Ata haseshin në sejcilin vend (shtet) dhe i kërkonin të drejtat e tyre qytetare; mbrendapërmbrenda sejcilit shtet e ruanin kompaktësinë e identitetit racor vetjak, mënyrën e veçantë vetanake të të jetuarit, religjionit të tyre nacional vetanak (për çka sejcili njeri mund ta kërkojë me të drejtë) dhe dhe kohezionin e ngushte me anëtarët e racës së vet. Grupet tjera e kanë bërë këtë gjithashtu por në masë jashtëzakonisht më të vogël se këta dhe, më në fund edhe janë absorbuar e asimiluar nga vendi i natyralizimit. Hebrenjtë gjithmonë kanë formuar një popull përmbrenda një kombi, megjithëse kjo nuk ishte aq e shquar në Angli, Holandë, Francë e Itali sikurse në vendet tjera dhe, mu për këtë arsye në asnjërin nga këto vende nuk është zhvilluar ndjenjë e forte antisemite.




Në çdo vend dhe që nga kohërat më të lashta hebrenjtë iu kanë kushtuar tregtisë dhe kanë punuar me të holla; ata kanë qenë banues puro komercial të qyteteve dhe kanë treguar pak interesim për bujqësi, përveç kohëve të fundit nën Lëvizjen Cioniste në Palestinë. Tendencave të tyre jashtëzakonisht materialiste ia kanë shtuar edhe shqisës për bukuri (arteve të bukura) dhe koncepteve artistike, me çka kanë dhënë kontribut të madh për botën e arteve; ata kanë qenë që nga kohërat e hershme mecenë të së bukurës dhe radhiteshin gjithashtu ndër filantropët e mëdhenj botëror, pavarësisht metodave të padëshiruara e kuturu tregtare të tyre, të cilat i kanë sjellë atyre shumë antipati e mosbesim (dyshim). Ata janë dhe, në esencë, mbesin popull oriental – çka në Perëndim harrohet lehtë. Po të mos harrohej kjo, njeriu do ta kuptonte se qëndrimi lindor (oriental) ndaj të së vërtetës dhe ndershmërisë, posedimit dhe përdorimit të mjeteve financiare ka dallim të madh ndaj (qëndrimit) perëndimorit, kurse këtu qëndron një pjesë e vështirësive. Nuk është aq shumë në pyetje çështja e të drejtës apo jo të drejtës porse më tepër ka të bëjë me normat e ndryshme dhe karakterin e veçantë racor, që është i përbashkët në gjithë Lindjen.





Veç kësaj, hebreu modern është produkt i shumë, shumë shekujve të përndjekjes dhe shtegtimit. Ai ka shtegtuar prej një vendi në një vend tjetër, prej një qyteti në një qytet tjetër dhe me kalimin e këtyre shtegtimeve ka zhvilluar pashmangshëm zakone të caktuara të të jetuarit e të të menduarit, të cilat njeriu perëndimor sërish nuk i kupton e nuk i futë në llogari. Hebrenjtë p.sh. kanë qenë me shekuj banues të çadrave (shatoreve) dhe, si rrjedhojë e kësaj është përshtypja e parregullsisë, të cilën e ngjallin në një komunitet ku jetojnë ata, gjë që nuk mund ta pikasë perëndomori i organizuar (banuesi i mëhershëm e shpellave). Kësaj i shtohet se ata ende janë produkt i domosdoshmërisë së tyre shekullore për të jetuar nga tjetri, në mesin e të cilëve shtegtonin, për ta përceptuar sejcilin rast të dhënë për kënaqjen e nevojave të veta, për t’u kujdesur për atë që fëmijët e tyre ta kenë më të mirën nga ato gjëra që janë në dispozicion, për t’iu bashkangjitur popullit të vet mu në mes të racave të huaja me të cilët i lidhte fati i njëjtë dhe për ta ruajtur sa më mirë që është e mundur religjionin e vet nacional, tabutë e tyre nacionale dhe shenjat e lashta dalluese. E gjithë kjo ka qenë esenciale për ekzistencën e tyre si popull i përndjekur; ata duhet t’i ruanin këta faktorë në trajtat e tyre të vjetra t’i ruajnë doemos, me qëllim që hebrenjëve tjere nëpër vendet e qytetet e reja t’iu lënë përshtypjen e dëshmisë se ata janë me të vërtet hebrenj. Kjo është ajo që këta i bën ndër racat më reaksionare e më konservative në botë.



vazhdon...



...