[valiii]

El-Haj-ju
- (I Cili) jeton përgjithmonë -


El-haju, i gjallë nga vetvetiu, gjallëria e të cilit nuk ka ndonjë burim të caktuar, e përhershme, e gjithmonshme, e pandërpresh*me, që nuk ka fillim dhe fund.[19]

Kjo cilësi e Zotit është theksuar disa herë në Kur`an:

- “Allahu është Një, e nuk ka të adhuruar (Zot) pos Tij, është i përjetshëm, mbikëqyrës”.[20]

- "E fytyrat e turpëruara (mëkatarëve), i përulen të Përjet*shmit, të Gjithëfuqishmit…”[21]

“Ti mbështetju Atij të përjetshmit, që nuk vdes kurrë…”[22]

“Ai është i përjetshëm, s`ka zot vetëm Ai…”.[23]

Ky emër, ose cilësim i madhështisë së Zotit zh.sh., është shu*mëdimensional dhe shumë gjithëpërfshirës, ngase gjallëria ngër*then në vete të gjitha vetitë e Zotit, dhe pikërisht edhe për këtë arsye, ky ajet njihet si më madhështori në gjithë Kur`anin.

Gjithçka ekziston në këtë botë, e ka fillimin dhe mbarimin. I përjetshëm dhe i gjithmonshëm është vetëm Zoti. Këtë të vërtetë Kur`ani e ka argumentuar në shumë ajete:

- “Secili njeri do të shijojë vdekjen, e shpërblimet tuaja ju plotësohen ditën e kiametit..”[24]

- “…Çdo send zhduket e Ai jo. Vetëm Atij i takon gjykimi dhe tek Ai do të ktheheni!”[25]

- “Secili do të shijojë vdekjen, e pastaj do të ktheheni tek Ne”.[26]

Ne asnjë njeriu para teje (Muhammed), nuk i dhuruam jetë të përhershme, e nëse ti vdes, a mos do të mbesin ata për*gjithmonë? Çdo krijesë do ta shijojë vdekjen, e Ne në shenjë sprove ju sprovojmë me vështirësi dhe kënaqësi, dhe ju ktheheni tek Ne”.[27]

Në lidhje me vdekjen e njeriut, Sehl bin Sead transmeton një hadith të Muhammedit a.s., në të cilin thuhet: “Pejgamberit i ki*shte ardhur njëherë Xhibrili dhe i ishte drejtuar me fjalët: “O Mu*hammed! Jeto sa të jetosh (si të duash), por një ditë do të të gjejë vdekja, duaje kë të duash, por edhe nga ai do të ndahesh, dhe bëje atë që dëshiron, sepse do të shpërblehesh për të”.[28]

El-kaj-juum
- Sundues, Mbikëqyrës i krijesave -

El-kaj-juum, është emër që rrjedh nga paskajorja el-kijam. Zoti i Madhëruar është mbikqyrës dhe sundues mbi çështjen e krijesave, mbi nevojat e tyre si: furnizimi, kujdesja dhe mbrojtja e tyre. Gjithçka që ekziston në gjithësi, është bërë me urdhrin dhe planin e Tij paraprak.

Në Kur`an gjejmë shumë tekste që argumentojnë faktin se ekzistenca e krijesave, qëndrueshmëria dhe mbrojtja e tyre është bërë me urdhrin e të Madhit Zot xh.sh.

- “A nuk i shikuan ata shpezët krahëhapur përmbi ta dhe kur krahët i palojnë, ato nuk i mban kush në ajër përveç fuqiplotit. Ai është që çdo send e sheh dhe e di”.[29]

- “Edhe Dielli udhëton për në kufirin e vet (në cakun përfu*ndimtar) Ai është (udhëtim) përcaktim i ngadhënjyesit, të dijsh*mit. Edhe Hënës i kemi caktuar fazat-pozicionet derisa të kthehet në formën e harkut. As Dielli nuk mund të arrijë Hë*nën, e as nata para ditës, po secili noton në një galaksi. Argument për ta është se Ne pasardhësit e tyre të (Ademit) i bartëm në anije të mbushur përplot. Dhe ngjashëm me të, u kri*juam atyre diçka që t`i hipin. E sikur të duam Ne, i përmbytim ata, e nuk ka efekt as lutja e tyre dhe as që do të shpëtonin. Përveç nga mëshira jonë ndaj tyre, dhe që të përjetojnë të mirat deri në një kohë të caktuar”.[30]

Nën këtë emër, hyjnë të gjitha cilësitë e veprimeve, sepse Ai (Zoti) është i Cili është bërë vetë sundues dhe mbikëqyrës i krije*save pa ndihmën e jashtme, pa pasur nevojë për ndihmë nga asnjë krijesë e Tij. Ai krijoi gjithë krijesat dhe garantoi mbajtjen e tyre, duke u ofruar gjithë të nevojshmet.[31]