[Zero Cool]

Korkyra, 1.10.2004

Qetësi e ndërprerë nate. Prej orës katër avionët nisin fluturimet sërish. Zhurma gris heshtjen. Mbi jastëkun pranë meje gjendet një degë jasemini me një lulkë që më ngazëllen. Me mëngjesin e papritur: është një orë më vonë. Avioni im thuajse ka ikur. Taksia fluturon. Edhe dhjetë minuta nga ngritja. Të gjitha hyrjet janë tashmë të mbyllura. Tepër vonë. Prej dritares së mbikëqyrjes së fluturimeve shoh avionin tim që lëviz në pistën e ngritjes. Ka çaste kur e urrej përpikërinë gjermane. Marr një biletë të re. Kam ndjesinë e humbjes së një dite.
Ulem në varrezën në anë të aeroportit. Pa fund qiparisa të gjatë. Një prift murmuron litaninë e vet nën zhurmën e avionit. Ajri është i ngopur me temjan. Varret mbartin shenjat e kohës së tyre: vazo të harlisura, virgjëresha të mbuluara nga myshku, fierishta palmash, kurora lulesh dhe pëllumba. Prej shkëmbinjsh dalin zambakë, prej kryqesh qiparisa. Unë zgjedh stola të ndryshëm, këndvështrime të ndryshme për vëzhgimet e mia. Gëlltis një pjepër sheqer të ëmbël. Disa stola janë aq të favorshëm saqë mund ta mbështes kokën në rrënjët e qiparisave. Uria dhe mushkonja të vogla me vija tigri nuk më lënë të fle. Mendimet e mia qarkojnë mjegullt rreth Lidias.Një gushëkuq i pajetë shtrihet mbi mermerin e bardhë. Në sy një grerëz.
Nga pas varrezës zbuloj mbetjet e kullës së limanit të Paleopolit. Hedh ngadalë hapat përpara. Tempulli i Artemisës: një tufë gurësh të hallakatur dhe kolonash të gërryera. Ndjek një instinkt mbi tjetrën majë të malit. Poshtë meje laguna e Korfuzit. Pranë një vile në stil britanik. Dritaret e dyqaneve të thyera si koha. Eci më tutje pa kthyer kokën pas.
Dhe papritmas gjendem te shkallët që të çojnë në Parajsë.
“Mon Repos” quhet parku me vilën, heraneumin, tempullin dorian dhe amfiteatrin. Det dhe vela të bardha në mes të aromës së fortë të pishave. Zhgënjimi për humbjen e fluturimit shndërrohet në mirënjohje për ditën e dhuruar. Shikime drejt fortesës së vjetër. Sipërfaqja godet nën blu të bruztë anës shkëmbinjsh. Çdo vështrim në anën tjetër, në Shqipëri, është një lamtumirë. Pasi i rihap sytë, bukuria ende nuk është zhdukur. Qilim rozë manushaqesh nën gjigantë xhungle dhe të gjitha llojet e palmave. Një kishë rrënoje me lule të vyshkura në altar. Një park peizazhi anglez në Mesdhe. Një kalim gurësh në det, ku peshq vija-vija notojnë si në një akuarium ë madh. Një qen i çmendur pas zogjsh që rend tutje tëhu nëpër bregdet pa kapur asnjëherë asnjë prej atyre topthave me pupla. Një tempull dorian në det. Dielli praron majat e pemëve. Vrapues në gëmushë.
Shqipëria duket e afërt për t’u arritur ndërsa unë pëshpërit poezinë e Lidias. Pastaj marr çantën prej varrezës. Natyrisht qëndron ajo në stolin ku unë e lashë para disa orësh. Në varrezë nuk vjedh kush. Kafe me vështrim nëpër natë dhe regëtima e vagullt e Konispolit. Gruan e varrmihësit e ndjekin shtatë mace. Disa drita mbi varrezë, ndriçim spitali për turmat e turistëve në aeroport.
Fragment nga ditari

Një ditar pa ekzotizmit e Ballkanit

Ditari i etnomuzikologut gjerman Eckehard Pistrick, sot lektor në Universitetin Martin Luther në Halle, doli nga shtypi një vit më parë nga një shtëpi e vogël botuese në Gjermaninë Qendrore, Destinativo. Autori përcjell kujtimet, përjetimet, emocionet dhe paradokset e një Shqipërie rurale në tranzicion. Ditari bazohet në disa ekspedita terreni të ndërmarra në vitet 2004-2006 në Shqipërinë e Jugut (veçanërisht në krahinat e Sarandës, Gjirokastrës dhe Çamëri) dhe në Greqinë e Veriut, duke gjurmuar tradita të këngës polifonike,të deklaruar trashëgimi botërore nën mbrojtjen e UNESCO-s që nga viti 2005. Kërkimi i tij në të dyja anët e kufirit ngjason me labirinte,që shpesh ngërthejnë dhe zhgënjim brenda. Porse ai zbulon gradualisht një praktikë kulturore që i kapërcen kufijtë e skenës së festivaleve, një praktikë që ka zënë vend në zemër të jetës së përditshme, që shërben esencialisht si një mënyrë për të komunikuar dhe kuptuar botën. Përmes botimit të ditarit të tij, Pistrick i mjegullon kufijtë midis një shkrimi të detajuar etnografik dhe një letërsi gjysmë të trilluar .Koncepti estetik i librit, që shoqërohet edhe nga një CD me regjistrime të bëra gjatë punës në terren, synon të ndërlidhe shijet për të lexuar dhe dëgjuar, duke dhënë një imazh tekstual, por edhe akustik, të këngëtarëve që ai ka takuar. “Tjetri” nuk perceptohet në këtë libër as si një i huaj e as si informant. Në të kundërtën, ai është një mik potencial, i cili duhet respektuar sipas parimeve të tij etike. Përmes një stili objektiv, telegrafik, autori përpiqet të evitojë edhe grackat joshëse të ekzotizmit të ballkanizmit. Ditari i tij shfaq ndryshimet kulturore që shpesh nuk janë lehtësisht të dukshme, në shoqërinë shqiptare, por mbi të gjitha ky ditar përbën një analizë të vetvetes, më saktë se si terreni e ndryshon studiuesin dhe si studiuesi ndryshon terrenin e tij.

Marrë nga Aleph