Dialog mes prof.dr.El Butit dhe disa Jomedhhebistëve

[Maxi]

Dialogu mes prof. dr. El-Butit
dhe disa JoMedhhebistëve

Ndoshta ky kapitull, sipas rëndësisë, ia tejkalon gjithë

kapitujve tjerë të këtij libri!
Shkak për këtë nuk është fakti se ndoshta do të hasish në
argumente të reja, sepse më parë kemi cekur argumente të
llojllojshme, por shkaku fshehet në atë që do të shohish në
dukuritë e inatit që ndoshta nuk mund të hasish tek asnjë i
mençur prej njerëzve! Na akuzojnë ata me inat sepse ne nuk
pranojmë të heqim dorë nga e vërteta që për të ekzistojnë një
mijë e një argumente. Mirëpo, në këtë kapitull do të vëresh se
si ata e mbyllin veten në kafazet e inatit të çuditshëm edhe pse
ndoshta ajo i detyron që të kërkojnë ndihmë edhe prej
çmendurisë.
Në këtë kapitull, nuk do të shtoj asgjë, e as nuk do të sjell
asgjë nga bota e fantazisë. I thash vëllait që diskutonim rreth
kësaj çështjeje atëherë kur ai më drejtohej me fjalë të
çuditshme -do të informoj opinionin me këtë që po e thotë nëse
je i këmbëngulur në të- , Allahu dëshmon se këtë fjalë nuk ia
thash përpos që ta detyroj që të mendojë pak më shumë e mos
të shpejtojë në gjykime! Por ai më tha: informo kë të duash
sepse nuk frikohem.

vazhdon.....

[Maxi]

Nuk do t'ia ceki emrin këtij burri, vetëm se mjafton të dish
se është prej atyre që ua mëson të tjerëve jomedhhebizmin, e jo
prej atyre që e mësojnë. Megjithatë është njeri i respektuar,
djalosh në rrugë të drejtë sikur mos të ishte kjo rrëshqitje që e
ka hudhur atë në një gropë të madhe prej luginës së inatit të
çuditur.
Më erdhi së bashku me disa të rinjë të mirë, të cilët gjithnjë
janë të interesuar për kërkëmin e të vërtetës, ku fillova me atë
këtë bisedë.
U thash: Cila është metoda juaj në kuptimin e dispozitave
të Allahut? A i merrni ato nga Kur'ani dhe nga suneti apo nga
muxhtehidët?
Më tha: I shikoj mendimet e dijetarëve muxhtehidë dhe
argumentet e tyre, e mandej marr atë që është më afër
argumentit të Kur'anit dhe sunetit.
I thashë: Posedoni 5000 dollar, kanë kaluar gjashtë muaj
duke i poseduar ato në duart e tua, mandej keni blerë me ato të
holla rrobe për tregëti. Prej kur fillon t'ua japësh zeqatin, pas
gjashtë muajvë të tjerë apo pas një viti të plotë?
Më tha duke menduar: Kjo do të thotë se ju jeni të
mendimit se mallrave për tregëti duhet t'iu jipet zeqati!
I thashë: Unë po pyes, e prej teje kërkohet që të më
përgjigjesh me metodën tënde të posaçme. Biblioteka është
para teje që përmbanë librat e tefsirit, të sunetit dhe librat e
imamëve muxhtehidë.

Vazhdon.....

[Maxi]

Njeriu mendoi pak dhe tha: Vëllai im kjo është fe, nuk
është lehtë të përgjigjet kalimthit. Duhet patjetër që të studiohet
çështja mirë, është gjë që kërkon kohë, e ne kemi ardhur që të
bisedojmë krejtësisht rreth një teme tjetër.
Hoqa dorë nga kjo pyetje dhe i thashë: Mirë ... a është
patjetër që çdo musliman t'i studiojë argumentet e imamëve
muxhtehidë e mandej të marrë atë që është më afër Kur'anit
dhe sunetit?
Tha: Po.
I thashë: Kjo do të thotë se të gjithë njerëzit po poseduakën
aftësi të ixhtihadit, sikurse edhe vetë imamët e medhhebeve,
bile ata po posedokan aftësi edhe më të mëdha, sepse ai që ka
mundësi të gjykojë kundër mendimeve të imamëve ose të
gjykojë për ta, duke u bazuar në Kur'an dhe sunet, ai pa dyshim
është më i ditur se gjithë ata.
Tha: E vërtetë është se njerëzit ndahen në tre grupe:
mukalid, mutebi' dhe muxhtehid. Ai që ka mundësi që t'i
krahasojë medhhebet njëra me tjetrën dhe të nxjerrë mendimin
që është më afër Kur'anit dhe sunetit, ai është mutebi. Ky është
një nivel mesatar mes teklidit dhe ixhtihadit.
I thashë: çfarë është detyra e mukalidit?
Më tha: I imiton muxhtehidët e të njejtit mendim.
I thashë: A gabon nëse e imiton ndonjerin prej tyre
gjithnjë, pa hequr dorë nga ai?

vazhdon....

[Maxi]

Tha: Po, është haram ajo.
I thashë: Cili argument e bën këtë haram?
Tha: Argumenti është në atë se është kapur për një gjë çka
nuk e ka obliguar Allahu xh. sh. që të kapet për te.
I thashë: Me cilin prej shtatë kiraeteve e lexon Kur'anin?
Tha: Me kiraetin e Hafsit.
I thashë: A gjithnjë i përmbahesh këtij kiraeti, apo lexon
çdo ditë me kiraet të ndryshueshëm?
Tha: I përmbahem gjithnjë këtij kiraeti.
I thashë: Për çka i përmbahesh këtij kiraeti, në kohë kur
Allahu xh. sh. nuk të ka obliguar me diç tjetër përpos që të
lexosh Kur'anin ashtu siç na ka arritur neve nga Muhamedi a.s.
sipas mënyrës mutevatir?
Tha: Sepse nuk kam pasur mundësi që t'i mësoj kiraetet
tjera dhe se nuk më është mundësuar leximi përpos sipas kësaj
mënyre.
I thashë: Ai person i cili e ka mësuar fikhun sipas
medhhebit Hanefi p.sh., poashtu atij nuk i është mundësuar që
të mësojë dispozitat fetare përpos prej këtij imami. Nëse e
detyron që t'i dijë ixhtihadet e të gjithë imamëve për ta nxjerrë
mendimin që është më afër Kur'anit dhe sunnetit, atëherë edhe
ti duhet që ti mësosh të gjitha kiraetet që të lexosh me të
gjithat. Nëse e arsyeton veten se nuk mundesh t'i mësosh të
gjitha, atëherë duhet ta arsyetosh poashru edhe këtë mukalid.

vazhdon.....

[Maxi]

Sidoqoftë ne themi: Me çka argumenton se mukalidi duhet
të kaloj prej një medhhebi në tjetrin, pasiqë Allahu xh.sh. nuk e
ka angazhuar me këtë gjë, do të thotë se sikur që nuk e ka
obliguar që të vazhdojë gjithnjë në të njejtin medhheb, poashtu
nuk e ka obliguar që t'i ndërrojë medhhebet në mënyrë të
vazhdueshme.
Tha: Është haram nëse e përcjell një medhheb dhe në të
njëjtën kohë është i bindur se Allahu e ka urdhëruar me këtë
gjë.
I thash: Kjo është diçka tjetër, kjo është e vërtetë që nuk
dyshohet e as që diskuton dikush rreth saj, mirëpo a gabon nëse
i përmbahet mendimeve të një muxhtehidi (një medhhebit) të
caktuar duke e ditur se Allahu nuk e ka obliguar?
Më tha: Nuk gabon.
I thashë: Mirëpo (Kerrasi) librin që po ua mëson të tjerëve
thotë të kundërtën e asaj që po e thua ti. Ai thotë se është
haram, po bile në disa vende thotë se bën kufër ai person i cili i
përmbahet një imamit (medhhebit) të caktuar nëse nuk e
ndryshon atë.
Tha: Ku? ... u kthye në librin e Hexhendiut duke menduar
rreth temave dhe shprehjeve të tij dhe filloi të mendojë rreth
fjalës së Haxhendiut në Kerrasin e tij ku thotë: "... bile kush
përcjell njerin prej tyre (medhhebeve) në të gjitha mes'elet, ai
është inatçor dhe gabimtar që imiton imitim të verbët dhe është
prej atyre që e kanë përçarë fenë".

vazhdon....

[Maxi]

Tha: ka për qëllim me fjalën -përcjell- nëse është i bindur se
kjo është vaxhib nga aspekti i sheriatit, shprehja ka mangësi!
I thashë: Me çka e argumenton, se ai ka pasur për qëllim
këtë dhe se për çka nuk po thua se autori është gabim? Vendosi
burri me këmbëngulje se shprehja është e realtë, e që në te ka
mangësi dhe se autori është i mbrojtur prej çfardo gabimi!
I thashë: Nëse është shprehja sipas këtij kuptimi atëherë
nuk ka kundërshtarë dhe se nuk përmban asnjë lloj dobie. çdo
musliman e di se përcjellja e ndonjë medhhebi prej katër
medhhebeve nuk është obligim prej obligimeve sheriatike dhe
se çdo musliman që i përmbahet ndonjë medhhebit i përmbahet
sipas dëshirës së tij.
Tha: Si? Unë dëgjoj prej shumë njerëzve dhe prej disa
dijetarëve se është obligim sheriatik përcjellja e ndonjë
medhhebi të caktuar ashtu që nuk lejohet në asnjë mënyrë të
hiqet dorë nga ai.
I thashë: Më trego emrin e njërit prej popullatës së thjeshtë
apo emrin e ndonjërit prej dijetarëve që e ka thënë këtë fjalë?
Heshti njeriu, se vallë a është fjala ime e vërtetë dhe
përsëriste: gjithë atë që e paramendoj se shumë prej njerëzve
ndalojnë kalimin prej një medhhebi në tjetër.

Vazhdon.....

[Maxi]

I thashë: Sot nuk mund të hasish në asnjë njeri që beson në
këtë fantazmë të pabazë. Po, është transmetuar gjatë kohëve të
fundit të periudhës osmane se e kanë zënë për të madhe që
hanefiu ta ndërroj medhhebin e tij e të kalojë në medhheb të
tjetër. Kjo nuk ka dyshim -nëse është e vërtetë- se ka qenë një
lloj inati i verbët.
Mandej i thashë: Në çka po bazohesh se ekziston dallim
mes fjalës mukalid dhe mutebi', a është dallim gjuhësor apo
terminologjik?
Tha: Mes tyre ekziston dallim gjuhësor. Ia solla të gjitha
burimet dhe literaturën gjuhësore që t'a vërtetojë dallimin
gjuhësor mes dy fjalëve por nuk hasi në asgjë.
Mandej i thashë: Ebu Bekri r.a. i ka thënë beduinit i cili
kundërshtoi rreth rrogës të cilën e kanë pranuar muslimanët:
"Kur të pranojnë muhaxhirët për juve nuk mbetë tjetër përpos
t'iu bëheni tabi'". Është shprehur me fjalën tabi' për pëlqimin që
nuk ka aspak të drejtë që askush të diskutoj ose të hulumtoj
rreth saj.
Tha: Le të jetë dallim terminologjik ... a nuk kam të drejtë
të terminoj për diçka?

vazhdon....

[Maxi]

I thashë: Si jo, por terminimi yt nuk e ndërron realitetin.
Këtë që e quani "mutebi" ose është i njohur me argumentet dhe
metodat e nxjerrjes së dispozitave, atëherë ai është muxhtehid.
E nëse nuk është i tillë atëherë ai është mukalid. E nëse në disa
mes'ele është i tillë e në disa jo atëherë ai është në disa
muxhtehid e në disa mukalid. Pra sidoqoftë ndarja bëhet në dy,
e hukmi i secilit prej tyre është i ditur.
Tha: Mutebiu është ai person i cili mund t'i dallojë
mendimet dhe argumentet e muxhtehidëve, e mandej
përcaktohet në njërin mendim prej tyre. Kjo është një gradë e
dalluar nga teklidi i pastërt.
I thashë: Nëse ke për qëllim me dallimin mes mendimeve,
dallimin e njërit prej të tjerëve sipas fuqisë së argumentit ose
dobësisë, atëherë kjo është grada më e lartë e ixhtihadit. Ju
personalisht a keni mundësi të jeni të tillë?
Tha: Unë e bëj atë sipas mundësisë.
I thashë: Unë e di se ju jepni fetva se talaki thelath (tri të
lëshuara) në një vend konsiderohen si një, vallë para se të jepni
fetva rreth kësaj çështjeje a i keni lexuar mendimet e imamëve
muxhtehidë, e që i ke dalluar mes tyre që më në fund në bazë të
saj keni dhënë këtë fetva?. Uvejmir el-Axhlani e ka lëshuar
gruan e vet (tri të lëshuara) në mexhlisin e Muhamedit a.s. pasi
që bëri mulaane (ndarje e burrit prej gruas së tij me anë të katër
betimeve) prej saj.

Vazhdon.....

[Maxi]

E që ka thënë: Nëse e mbaj o i Dërguari i Allahut atëherë e
kam gënjyer ate, ajo është e lëshuar tri herë, çka di rreth këtij
hadithi dhe vendit të tij prej kësaj mes'ele dhe çka di rreth
argumentimit të tij sipas medhhebit të xhumhurëve ose Ibn
Tejmijes.
Tha: Nuk e kam parë këtë hadith.
I thashë: Si jep fetva në këtë mes'ele e që kundërshtohesh
me katër medhhebet pa i lexuar argumentet e tyre dhe se sa
janë të dobëta ose të forta? Ju pra e keni lënë pas dore metodën
tuaj që po thoni se e keni detyruar veten me te dhe përpiqesh që
të na detyroni edhe neve t'i përmbahemi, e ajo është metoda
"el-itiba" sipas kuptimit që terminuat vetë.
Tha: Nuk kam pasur libra të mjaftueshme që t'i lexoj
mendimet e medhhebeve dhe argumentet e tyre.
I thashë: Çka të detyroj që të shpejtosh në fetva, e që e ke
kundërshtuar me te xhumhurin e muslimanëve, pa lexuar ende
asgjë prej argumenteve të tyre.
Tha: Çka të bëj pasi u pyeta ... në kohë kur nuk posedoj
përveç një numër të kufizuar të librave!
I thashë: Ke pasur mundësi të bësh atë që e kanë bërë
gjithë dijetarët dhe imamët, e ajo është të thuash: nuk e di, ose
t'i tregosh mendimet e medhhebeve dhe mendimin e
kundërshtarëve pa anuar kah njëri prej dy mendimeve.

Vazhdon.....

[Maxi]

Ke pasur mundësi që ta bësh këtë, po bile ke qenë i obliguar,
sidomos pasi që nuk ke qenë i detyruar që të marësh ndonjë
mendim të caktuar. Ndërsa sa i përket fetvasë sate sipas
mendimit që kundërshton ixhmain e katër medhhebeve pa i
lexuar argumentet e tyre, duke mjaftuar në atë se zemra yte
është e qetësuar në argumentet e kundërshtarëve. Kjo është
pika e fundit e inatit që po na akuzoni neve me te.
Tha: I kam lexuar mendimet e katër medhhebeve në librin
e Shevkanit, Subulus-selam dhe Fikhus-sunne të Sejjid Sabik.
I thashë: Këto janë librat e hasmëve të katër medhhebeve
në këtë mes'ele, të gjitha janë të njëanshme ku i cekin
argumentet që përforcojnë mendimin e anës së tyre. A
pajtohesh që të gjykosh mbi njërin nga dy hasmet në bazë të
asaj që e dëgjon nga njëri prej tyre ose dëshmitarët apo të
afërmit e tij?
Tha: Unë nuk shoh në sjelljen time asgjë që meriton
qortim. Isha i detyruar t'i përgjigjem pyetësit, ky ishte fundi që
kam arritur me të kuptuarin tim.
I thashë: Ju po thoni se jeni "mutebi "duke kërkuar që të
gjithë të jenë të tillë. Keni komentuar "el-itiba" se duhet të
studiohen mendimet e gjithë medhhebeve me argumentet e
tyre, e më në fund të pranohet mendimi që është më afër
argumentit të vërtetë. Ju me këtë sjellje e keni hudhur poshtë
metodën e punës siaj. Ju e dini se ixhmai i katër medhhebeve
është në atë se tri të lëshuara me një shqiptim konsiderohen tri,
poashtu e dini se ato për këtë vendim posedojnë argumente, që
nuk i ke lexuar.

Vazhdon......

[Maxi]

Megjithatë ke hequr dorë nga ixhmai i tyre në mendimin që
dëshironi ju vetë. Vallë a e ke ditur qysh prej fillimit se
argumentet e katër medhhebeve janë të papranuara.
Tha: Jo, por nuk i kam lexuar sepse nuk posedoj literaturë.
I thashë: Për çka nuk ke pyetur? Për çka ke shpejtuar në
kohë kur Allahu xh.sh. nuk të ka angazhuar me këtë gjë. A po
ndoshta mosleximi yt i argumenteve të xhumhurit është
argument që përforcon mendimin e Ibn Tejmijes? Vallë inati
që po na akuzoni neve me te a është gjë tjetër pos kësaj?
Tha: Kam hasur në librat që i posedoj në argumente që më
kanë bindur, Allahu nuk më ka angazhuar me më shumë se kjo.
I thashë: Nëse has muslimani në ndonjë libër që e ka lexuar
në ndonjë argument për diçka, a mjafton kjo që të heqë dorë
prej medhhebëve që e kundërshtojnë atë edhe pse nuk i ka
lexuar argumentet e tyre?
Tha: Mjafton.

I thashë: Një njeri që ka pranuar islamin, e që nuk posedon
dituri të mjaftueshme rreth islamit, ka lexuar fjalën e Allahut
xh.sh. "E Allahut është lindja dhe perendimi kado që të
ktheheni aty është Ai" dhe e ka kuptuar se lejohet për
muslimanin të drejtohet në namaz kah të dojë sipas kuptimit të
ajetit.

vazhdon.....

[Maxi]

Në të njëjtën kohë ka dëgjuar se katër medhhebet janë të
mendimit se është pa tjetër të drejtohet drejt Qabes dhe e dinë
se ato për këtë çështje posedojnë argumente, mirëpo nuk i ka
lexuar, çka duhet të bëjë nëse don të falë namaz a duhet t'i
përmbahet bindjes së tij prej argumentit që e posedon apo
duhet t'i përmbahet mendimit të medhhebeve që është në
kundërshtim me atë që e ka kuptuar?
Tha: I përmbahet bindjes vetijake të tij.
I thashë: Të falet në drejtim të lindjes për shembull dhe
namazi i tij të jetë i saktë.
Tha: Po, sepse ai është i angazhuar t'i përmbahet bindjes
vetijake të tij.
I thashë: Paramendo nëse bindja e tij e inspiron se nuk ka
dëm nëse bën zina ose të mbush barkun me alkool ose të marrë
pasurinë e njerëzve me pa të drejtë, a i bëhet e gjithë kjo hallall
ngase është "bindja e tij vetijake "?
Heshti njeriu pak dhe tha: Sidoqoftë, për këtë mënyrë që
po më pyetni është fantazmë që nuk mund të ndodhë.
I thashë: Jo nuk është fantazi, por shpeshëherë ndodhë. Një
njeri që nuk di për islamin e as për Kur'anin dhe sunetin, ka
lexuar ose ka dëgjuar rastësisht këtë ajet dhe ka kuptuar siç e
kupton çdo arab se nuk ka dëm nëse drejtohet namazxhiu drejt
cilës do anë qoftë edhe pse i sheh njerëzit se drejtohen drejt
Qabes.

Vazhdon.....

[Maxi]

Një supozim i tillë është normal dhe realizimi i tij është
normal derisa në mesin e muslimanëve të ekzistojnë aso lloj
njerëzish që nuk dinë asgjë rreth islamit. Sidoqoftë gjykove për
këtë çështje (fantazi qoftë ose realitet) me gjykim që është i
pafantazuar dhe konsideruat bindjen vetijake pikëvendim rreth
çdo gjendje, kjo hudhë poshtë ndarjen tuaj që ua bëtë njerëzve
se ndahen në tri grupe: mukalidët, mutebiinët dhe muxhtehidët.
Tha: Ka për detyrë që të hulumtojë, a nuk ka lexuar asnjë
hadithë apo ndonjë ajet tjetër?
I thash: Nuk posedon burime ose literaturë për hulumtim,
sikur që ju nuk i posedonit kur dhatë vendim në mes'elen talaki
thelath, kështu që nuk ka pasur mundësi që të lexoj më shumë
se këtë ajet që ka të bëjë me kiblen dhe caktimin e tij. A ende je
këmbëngulës se duhet t'i përmbahet bindjes së tij vetijake duke
lënë anësh ixhmain e imamëve?
Tha: Po, nëse nuk ka mundësi të hulumtoj i arsyetohet,
mjafton që të mbështetet në atë që e ka udhëzuar hulumtimi i
tij!
I thashë: Unë do ta informoj opinionin me këtë që po e
thua, kjo është fjalë e rrezikshme dhe e çuditshme!
Tha: Informo çka të duash sepse unë nuk frikohem.
I thashë: Si të frikohesh prej mua, në kohë kur nuk
frikohesh prej Allahut, ku e hudhni poshtë fjalën e Allahut ku
thotë: "Pyetni dijetarët nëse nuk e dini" .

Vazhdon.....

[Maxi]

Tha: Vëllai im, imamët janë të pambrojtur prej gabimit,
ndërsa ajeti që është mbështetur në te është fjalë e të
pagabuarit, si të lihet i pagabuari e të kapet për tër të gabuarin?
I thashë: Vëlla i mirë, i pagabuar është kuptimi i vërtetë që
e do Allahu prej fjalës së tij "E Allahut është lindja dhe
perendimi ..." e jo kuptimi i njeriut i cili është shumë larg
njohurive islame dhe dispozitave të tij. Do të thotë, se
krahasimin që po të pyes për te është mes dy kuptimeve,
kuptimit të këtij njeriut injorant dhe kuptimit të imamëve
muxhtehidë.
Të dyjat janë të pambrojtura prej gabimit vetëm se njëri
prej tyre është i thellosur në injorancë e tjetri i thellësuar në
hulumtim dhe dituri.
Tha: Allahu nuk e ka angazhuar me më shumë se sa ka
arritur me aftësitë e veta!

I thashë: Përgjigju pra rreth kësaj pyetje: Një njeri ka një
fëmijë të sëmuar që ankohet prej disa ndezjeve. E kanë
kontrolluar të gjithë mjekët e vendit, e që kanë qenë të një
mendimit që t'i japin barrëra të caktuara duke ia dhënë babait të
tij vërejtjen që mos t'i japë penicilin dhe e kanë paralajmëruar
se nëse e bënë këtë gjë do ta çoj jetën e fëmiut në rrezik.
Ndërkohë babai i fëmiut e dinë -në bazë të asaj që e ka lexuar
në disa revista medicinale- se penicilini është i dobishëm në
raste të ndezjes.

Vaazhdon.....

[Maxi]

Bazuar në këtë është kapur për dituritë e tij të posaçme
duke hudhur poshtë vërejtjen e mjekëve, për atë se ai nuk e
dinë argumentin e tyre rreth asaj vërejtjeje që ia kanë dhënë.
Ka përdorur "bindjen e tij vetijake "dhe e ka mjekuar fëmiun e
tij me penicilin që ishte shkak për vdekjen e tij. A do të
gjykohet babai dhe a ka bërë mëkat me këtë që e bëri apo jo?
Mendoj burri (diskutuesi) pak dhe tha: Kjo nuk është si
ajo.
I thashë: Bile kjo është plotësisht sikur ajo. Ka dëgjuar prej
gjithë mjekëve sikur që ka dëgjuar prej gjith muxhtehidëve,
mirëpo është kapur për ndonjë tekst që është shpallur në revistë
medicinale sikur që është kapur për ndonjë ajet Kur'anor dhe e
ka përdorur bindjen e tij vetijake sikurse e ka përdorur ai
bindjen e tij vetijake.
Tha: Vëllai im. Kur'ani është dritë ... dritë ... a është drita
në përmbajtjen e kuptimeve sikur çdo fjalë tjetër?
I thashë: A ndoshta drita e Kur'anit reflektohet në mendjen
e çdo lexuesi dhe e kupton ashtu siç dëshiron Allahu?! Atëherë
çka është dallimi mes dijetarëve dhe të tjerëve pasi që të gjithë
marin prej kësaj drite?
Të dy shembujt janë të barabartë, nuk ka aspak dallim mes
tyre, vetëm se është patjetër që të më përgjigjesh se a duhet
hulumtuesi t'i përmbahet bindjes së tij vetijake apo t'i
përmbahet mendimeve të profesionalistëve?
Tha: Bindja e tij vetijake është në rend të parë.

Vazhdon......