Virgjėreshat e pėrbetuara apo burrneshat shqiptare
Virgjėreshat e pėrbetuara apo burrneshat shqiptare
Disa media ndėrkombėtare ditėt e fundit kanė raportuar njė seri tė fotografive tė titulluar Sworn Virgins of Albania (Virgjėreshat e pėrbetuara tė Shqipėrisė) tė fotografes Jill Peters, e cila nė Shqipėri dhe nė Kosovė ka regjistruar gratė qė tėrė jetėn e kanė kaluar si meshkuj dhe qė i kanė tė gjitha tė drejtat si burrat.
Fotografja Jill Peters ka vizituar fshatrat nė pjesėn kodrinore tė Shqipėrisė Veriore, duke pėrshkruar traditėn qė zgjatė me qindra vite.
Kjo traditė ka lindur nė mėnyrė qė familjet pa trashėgimtar mashkull tė ruajnė pasurinė familjare, kėshtu qė vajza rritet si djalė. Por, femrat mund tė bėhen virgjėresha edhe pas prishjes sė ndonjė lidhjeje, por duke hequr dorė pėrjetėsisht nga e drejta pėr tu martuar.
Virgjėreshė e pėrbetuar ėshtė termi qė i jepet femrės biologjike nė Ballkan qė zgjidhet, zakonisht nė moshė tė re, tė marrė pėrjetėsisht identitetin social tė mashkullit. Tradita daton me qindra vite, dhe kjo ishte e domosdoshme nė shoqėritė qė kanė jetuar brenda klaneve fisnore, tė ndjekur nga Kanuni, kodi arkaik i drejtėsisė, dhe qė mbahet si njė rregull shtypės gjininė femėrore. Kanuni thotė se tė gjitha gratė janė pronė e burrave, thotė Jill Petters
E drejta pėr tė votuar, e drejta pėr tė ngarė makinėn, tė marrė punė ose fitojė tė holla, tė pi duhan, tė mbajė revole ose pantallona, u takon tradicionalisht meshkujve. Vajzat e reja janė tė detyruara shpesh nė martesat me mėsit, sidomos pėr meshkujt nė fshatra tė largėta.
Alternativa ėshtė qė tė bėhet virgjėresha apo burrnesha, status qė ia mundėson femrės tė gjitha tė drejtat dhe privilegjet e popullsisė mashkullore. Pėr ta mbajtur traditė, kėto gra shkurtojnė flokėt, veshin rroba mashkullore dhe shpesh i ndėrrojnė emrat, thotė fotografja.
Ato ushtrojnė gjestet dhe tė ecurit e burrave derisa tė bėhen natyrė tjetėr. Kryesorja, kėto femra betohen pėr beqari, nė mėnyrė qė tė mbetet e pastėr.
Ajo bėhet ai. Kjo praktikė ndodhė edhe sot, por modernizimi po vjen edhe te fshatrat e vegjėl, kėshtu qė kjo traditė arkaike duket e tepėrt. Sot janė vetėm disa burrnesha.
Nė komunikim me vendasit ajo zbuloi se "burrneshat janė shumė tė respektuara nė komunitetin e tyre", dhe se "tranzicioni i tyre ėshtė pranuar plotėsisht, pa asnjė dilemė nė komunitet".
"Por, mė e habitshme ėshtė se kėto gra nuk ankohen pėr atė qė janė sakrifikuan", thotė Peters.
Pėrndryshe, virgjėresha tė tilla ka edhe nė Kosovė dhe nė Mal tė Zi.
__________________
Asgjė nuk ėshtė e pamundur. Pamundėsinė apsolute e shkakton mosdija jonė reale.
Titulli: Virgjėreshat e pėrbetuara apo burrneshat shqiptare
Virgjereshat e betuara, vazhdojnė tė habisin botėn
Pavarėsisht halleve e problemeve qė ka Shqipėria, nuk ka histori mė tėrheqėse pėr mediat e huaja se ajo e Virgjėreshave tė betuara.
Ka thuajse gjithmonė shkrime pėr ato femra nė veriun e izoluar tė Shqipėrisė, qė ruajnė ende njė traditė qė daton nė shekullin e 15-tė.
Nė familjet qė mbeteshin pa trashėgimtarė, femrat zgjidhnin tė bėnin jetėn e virgjėreshės, duke u veshur, punuar e jetuar si mashkull. Daily Mail ka publikuar njė reportazh tė pėrgatitur nga fotografi spanjoll Luis Dafos.
Dafos ka inervistuar Qamile Stemėn, 92 vjeē, qė jeton si Burrneshė. Ajo u betua nė moshėn 20- vjeēare pėr tė trashėguar pronėn e familjes dhe pėr tė mbrojtur nėntė motrat e saj mė tė reja pas vdekjes sė babait.
__________________
Asgjė nuk ėshtė e pamundur. Pamundėsinė apsolute e shkakton mosdija jonė reale.