Cka e shtyn njeriun te behet Kriminel?

[Kavaleri]

Postimi origjinal është bërë nga yllbardh

Këtë kategorin që ju e përmendni e kam cekur si krime të paramenduara/planifikuara. E sa për pagesën që dikush i bënë dikujt për të kryer një vepër që vet nuk i'a mban z---a, atëherë ky personi që bënë pagimin është më i dobtë se sa i dobti, ndërsa ai që merr të holla për të kryer një krim është budallá, sepse vetëm budalla mendon që mund ta hedh gurin dhe të mshefë dorën....

P.S. ju përshëndes edhe unë ju me këtë temë interesante....

Falemnderit Yllbardh, nje ashtu ju Pershendes, dhe ju falemnderoj per spejegimin.

[illyria]

Edhe pse postimin e pata bërë në nxitim,do të mundohem të jap spjegim sa më adekuat.
GJENET FAMILJARE trashëgohen gjatë proçesit të ripërtrirjes prej prindit te fëmija.Në shumicën e rasteve pasardhësit iu përngjajnë prindërve,kanë tipare të njejta dhe gjatë kohës,rritjes formojnë konstruktin e njejt mental me rrethinën më të ngushtë,pra familjen.
Nën gjene familjare kam pas parasysh edhe edukatën që pasardhësi e mer nga familja.
Ju të gjithë e dini që jo vetëm në Kosovë por edhe në tërë botën ekzistojnë familje të tëra si bartëse të aktiviteteve kriminale.
SHOQËRIA është rrethi i dytë më i ngusht pas rrethit familjar.Në kundërshtim me rrethin familjar të cilin një njeri e trashëgon natyrshëm,shoqërinë njeriu mund ta zgjedh vet, normalisht në faza të ndryshme të rritjes.
Nëse njeriu rritet në një familje kriminogjene,normalisht ai do të kërkoj edhe shokët e njëjtë.
Nën shoqëri kam paramendue edhe shkollën e cila në rrethanat e sotme në Kosovë nuk ka as kapacitete,as programe e as kuadro për një punë të mirëfillt edukative me fëmijë dhe rini.
RRETHANAT SHOQËRORE-EKONOMIKE E SOCIALE shumë lehtë mund të ndikojnë në karakteret e personave që jetojnë në një rrethinë kriminogjene.Krizat ekonomike,traumat nga luftërat,tranzicionet e gjata prej një sistemi në tjetrin,sistemet e mjeruara sociale,edukative dhe përmirsuese,shoqëria e korruptuar totalisht vetëm që bëjnë masovizimin dhe përhapjen e kriminalitetit.
Ekzistenca e një rrjeti mjaft të madh të krimit të organizuar në Kosovë bënë bashkimin e njerëzve nga rrethe të ndryshme kriminogjene.
Sistemi patriarkal dhe keqpërdorimi fatal i kanunit të Lekës në botën shqiptare vetëm që rëndon situatën edhe më shumë.
Një thënje thot:"Në një shoqëri ku të gjithë janë hajna,hajni më i madh gëzon respektin më të madh".
KONSTRUKTI PSIQIK ka të bëj me përceptimin personal për të mirën dhe të keqen që ka çdo njeri.Çka është për një njeri mirë për tjetrin është keq.Ky përceptim mvaret nga tri rrethanat që i ceka më lart.
LAKMIA për të huajën,zilia,smira,etja për më shumë,fitimi i lehtë dhe pa mund.Të gjitha këto janë vetvetiu spjegim.
SËMUNDJET e ndryshme psiqike,të lindura apo të mëvonshme ekstremisht ndikojnë në sjelljet e personave të cilët i kaplojnë.
Kleptomania,shizofrenia,afektet momentale,traumat e mëdha mentale,frustracionet e bllokuara,mllefi etj.

Ja,ky ishte një spjegim imi,ashtu nga vendi.

[LABI]

Postimi origjinal është bërë nga illyria

Edhe pse postimin e pata bërë në nxitim,do të mundohem të jap spjegim sa më adekuat.
GJENET FAMILJARE trashëgohen gjatë proçesit të ripërtrirjes prej prindit te fëmija.Në shumicën e rasteve pasardhësit iu përngjajnë prindërve,kanë tipare të njejta dhe gjatë kohës,rritjes formojnë konstruktin e njejt mental me rrethinën më të ngushtë,pra familjen.
Nën gjene familjare kam pas parasysh edhe edukatën që pasardhësi e mer nga familja.
Ju të gjithë e dini që jo vetëm në Kosovë por edhe në tërë botën ekzistojnë familje të tëra si bartëse të aktiviteteve kriminale.
SHOQËRIA është rrethi i dytë më i ngusht pas rrethit familjar.Në kundërshtim me rrethin familjar të cilin një njeri e trashëgon natyrshëm,shoqërinë njeriu mund ta zgjedh vet, normalisht në faza të ndryshme të rritjes.
Nëse njeriu rritet në një familje kriminogjene,normalisht ai do të kërkoj edhe shokët e njëjtë.
Nën shoqëri kam paramendue edhe shkollën e cila në rrethanat e sotme në Kosovë nuk ka as kapacitete,as programe e as kuadro për një punë të mirëfillt edukative me fëmijë dhe rini.

Ja,ky ishte një spjegim imi,ashtu nga vendi.

Gjenet Familjare - me edukaten-familjare nuk jane te njejta i nderuari Illyria !!
Teorite gjenetike - konsistojne qe predispozita kriminale eshte e determinuar ne materialin gjenetik qe trashegon nje individ nga lloji , raca , gjina e vet ...

faktori gjenetik - eshte faktore qe nuk mund t'a ndryshosh ;eshte dicka e dhene imanente...
Ndersa Faktori- edukativ - eshte dicka e cilla vjen e realizohet si konstrukt socio-kulturore , artikulohet me kohen ... nenkushtet dhe rrethanat qe imponon ambienti - social .

Njeriu lind tabula rasa (flete e bardhe ) ... Kjo flete e bardhe gjate procesit nderveprues te nje ser agjentesh (faktoresh) socializues ... vjen e plotesohet, artikulon karakterin e nje personaliteti .

Hulumtime nga bineqet NJI-VEZORE - rrexojne pretendimet, pikepamjet e TEORIVE , PIKEPAMEJVE GJENETIKE ... Sipas te cilave teori potence e te qenurit , apo jo kriminel varet nga materiali-gjenetik qe posedon nje individ, njeri ...

Dhe shume teori tjeraa...

Shkencat ekzakte sadoqe kane kontribuar dhe kane lehtesuar kuptimin e QENIES NJEREZORE NE PERGJITHESI , si nje QENIE DUALSITE...prap se prap ...jane te paqendrueshme dhe jo bindese qe personaliteti kriminel i njeriut mund te shpjegohet nepermjet biologjise , races...

Nje teori te ngjashme ka ofru dhe Qezaro Lombroso , nje kriminolog italian ( nje nder themeluesit i shkences se kriminologjise ) ... ku sipas tij ... "SHQIPARET JANE NJE RACE , POPULL KRIMINEL"

Teorite biologjike , jane kontribues, promotor i shume te keqijave, luftrave - te cilat jane nxitur nga urrejtjet, paragjykimet, stereotipet , raciste .


Te pershendes Illyria .

[illyria]

Po,po,e di që gjenet në shikim të parë nuk kanë lidhje me ate nëse një prind nuk kujdeset për edukimin e fëmiut apo i japin edukim të gabuar.Për shembull nëse prindërit lejojnë fëmiun 5-6-7 apo 8 vjeçar të sillet rrugëve gjer natën vonë!?
Unë në fakt kam mendu nën paragrafin,nën nëntitullin GJENET FAMILJARE.
Nga shkenca e gjenetikës jam laik por e di që gjenet që trashëgohen nga prindi në fëmijë përcaktojnë formimin e konstruktit psikofizik të pasardhësit.Si do të zhvillohet pastaj karakteri personal i individit mvaret nga rrethet që i përmenda,pra nga familja,shoqëria,shkolla etj.
Pra,siç po e sheh,gjenet familjare nuk janë shumë larg edukatës familjare.Sjelljet e një individi apo konstrukti mental i tijë përcaktohet nga gjenet e trashëguara,më vonë nga vetë edukata që ai fëmijë merr në familje.Edukata familjare sipas meje ndikon shumë në ate se çfarë shoqërie do të zgjedh një individ.
"Dardha pikë nën dardhë" thot një fjalë e urtë popullore.Pra,mos të harrojmë që edhe prindërit e fëmijëve për të cilët flasim kanë konstruktin e vet psikofizik të caktuar nga gjenet e trashëguara prej gjyshërve të këtyre fëmijëve.

[°Mili°]

nuk po di qka me ju thon mendoj qe njeriuj sipas edukiit dhe problemet qe i kap pas qe nga rinia i shtyn me bo akte kriminale, edhe shoqrija, mendoj se me hec me naj kriminel kriminel bohesh, qysh thojn me kan te shkojsh qashtu bohesh

[yllbardh]

D h u n a r i n o r e

Dhuna nga ana e njerëzve të rinjë është njëra nga format më të dukshme të dhunës. Edhe sulmet fatale apo jofatale në të cilat janë të kyqur njerëz të rinjë, në masë të madhe kontribuojnë në numrin e përgjithshëm të vdekjeve të parakohshme, lëndimeve dhe invaliditetit. Dhuna rinore në masë të madhe thellësisht i lëndon jo vetëm viktimat por edhe familjete tyre, shokët dhe shoqërin. Egzistonë lidhje e ngushtë në mes dhunës rinore dhe formave tjera të dhunës. Njerëzit e ri të dhunshëm shpesh herë kryejnë vepra penale të numwrta dhe shfaqin probleme të tjera psikologjike dhe sociale.
SHKALLA E PROBLEMIT
Vlerësohet se në vitin 2000 në botë kanë ndodhë rreth 199 000 vrasje rinore – ekuivalentë i vdekjes së 565 fëmijve dhe të rinjëve me moshë nga 10 deri më 29 vjeq, mesatarisht çdo ditë dhe kjo si rezultatë i dhunës
ndërpersonale. Por shkalla e vrasjeve rinore dukshëm ndryshon në varësi të rajonit apo shtetit, kurse shkalla e femrave pothuajse gjithkund është më e ulët se shkalla e meshkujve.
Në dekadën e viteve 1985 – 1994 shkalla e vrasjeve rinore u zmadhua në shumw vende të botës. Kjo rritje në raste të shumta lidhet me përdorimin e shpeshtë të revoleve (pistoletave) si mjetë për sulmë. Vlerësohet se në çdo rast të humbjes së jetës të një të riu në dhunë, 20-40 persona marrin lëndime për të cilët është i nevojshëm kujdesi spitalor. Lëndimet jofatale të dhunshme përfshjnë në masë të madhe më pak sulme me armë zjarri se sa ato të sulmeve fatale, dhe në këto sulme më së shumti përfshihen grushtat, këmbët, thikat si dhe shkopinjë. Studimet tregojnë se gjendja e dehurë është një faktor i rëndësishëm situacional i cili und ta përshpejton dhunën. Rrahja fizike dhe të frigësuarit janë gjithashtu shumë të zakonshme ndërmjet njerëzve të rinjë. Një studim i kryer tek fëmijët nëpër shkolla në 27 vende zbuloi se në shumicën e tyre, mazhoranca e 13 vjeçarve kanë qenë të përfshirë të paktën ndoherë në frigësimin e
dikujt.
CILËT JANË FAKTORËT-RREZIK KRYESOR
PËR DHUNË RINORE?

Faktorët individual

Faktorët kryesor tw sjellejs të personalitetit të lidhur
me dhunën rinore janë:

• hiperaktiviteti,
• impulsiviteti,
• kontroll i ulët ndaj sjelljes,
• probleme me vëmendjen,
• historia e sjelljes agresive të hershme,
• të arritura të ulta arsimore.

Ndikimi prej familjes dhe moshatarve

Atmosfera në shtëpi është qelësi për zhvillimin e sjelljes të dhunshme tek të rinjtë. Disa prej faktorëve kryesor familjar të lidhura me dhunën adoleshente janë:

• mbikëqyrje e keqe e fëmijve nga ana e prindërve dhe dënime të rënda fizike për disciplinimin e tyre,
• konflikt mes prindërve në fëmijërin e hershme,
• nivel i ulët i besnikëris mes fëmijës dhe prindërit,
• nënë e cila e ka lindur fëmijën e parë në moshë të re,
• përjetim i përqarjes ose ndarjes së prindërve në moshë të hershme,
• nivel i ulët i kohezionit familjar,
• status i ulët socio – ekonomik i familjes.

Shoqërimi me moshatar delikuent gjithashtu lidhet me dhunën tek personat e rinjë.

Faktorët social, politik dhe kulturor

• Bandet dhe oferta lokale e armëve dhe drogës janë kombinim i mundshëm të cilët i zmadhojn gjasat e dhunës rinore.
• Niveli i ulët i kohezionit social në shoqëri lidhet me hapa më të larta të dhunës rinore.
• Kualiteti i qeverisjes me shtetin, ligjet e saja si dhe shkalla në të cilën ato zbatohen dhe politika e mbrojtjes sociale kanë një efekt të rëndësishëm mbi dhunën.
• Faktorët si të ardhurat jo të barabarta, ndryshimet e shpejta demografike tek popullata e re dhe urbanizimi, të gjitha këto pozitivisht lidhen me dhunën rinore.

• Kulturat të cilat nuk japin alternativa jo të dhunshme për zgjidhjen e konflikteve duket së kanë shkallë më të lartë të dhunës rinore.

......vazhdon..........

[yllbardh]

ÇKA MUND TË BËHËT QË TË PARANDALOHET DHUNA RINORE?

Janë të provuara metoda të ndryshme për parandalimin e sjelljes të dhunshme tek të rinjtë. Intervenimet më të zakonshme kërkojnë ndryshim të shkathtësive, qëndrimeve dhe të besuarit ndaj individit. Programe të këtilla shpesh herë janë zbatuar nëpër shkolla dhe pregatiten që t’u ndihmojnë fëmijve dhe adoleshentëve për menaxhim të hidhërimit, zgjidhjen e konflikteve si dhe të zhvillojnë shkathtësit e duhura sociale për zgjidhjen e problemeve. Grupë tjetër strategjik i zakonshëm për preventim që trajtojnë dhunën rinore koncentrohet në intervenimin e hershëm tek fëmijët dhe familjet. Programet e tilla prindërve ju sigurojnë informacione për zhvillimin e fëmijëve dhe i mësojnë se si efektivisht ti disciplinojnë, përcjellin dhe mbikqyrin fëmijët si dhe atë se si të udhëhiqen konfliktet në familje dhe të përmirsohet
komunikimi. Intervenimet tek prindërit dhe fëmijët janë ndër strategjitë më premtuese për prodhimin e zvogluar afatgjatë të dhunës rinore. Qasjet tjera fokusohen në shoqërin dhe në disa prej faktorëve shoqëror më të theksuar të lidhura me dhunën rinore. Ato sillen prej fushatave për informim të publikut dhe zhvillimin e politikave të shoqëris deri tek përmirësimi i mjediseve siç janë shkollat dhe spitalet. Këtu janë të kyqura reformat ligjëvënse, gjyqësore dhe arsimore si dhe reforma tjera në politikë të cilat janë të paramenduara që t’i lehtësojnë efektet e ndryshimeve të shpejta shoqërore dhe ta adresojnë dhunën e armatosur mes të rinjëve. Por, shumica e këtyre qasjeve nuk janë të vlerësuara.

SHEMBUJ TË STRATEGJIVE PËR PARANDALIMIN E DHUNËS RINORE

Individii

• Programe parashkollore për pasurimin e përmbajtjeve

• a
• Programe për zhvillim social (veçanërisht ato që i theksojnë shkathtësit sociale dhe kompetencat)
  a
• Programe për preventimin e frigësimit
  a
• Këshillime
  b
• Orientim profesional
• Stimulanse për të rinjë me rrezik të lartë për dhunë që të mbarojnë
• arsimin e mesëm
  a

Marrëdhëniet

• Vizita shtëpiakev (së bashku me vizita të rregullta nga ana e motrës
• medicinale ose punëtor tjerë shëndetësor familjeve me nevoja speciale për përkrahje dhe udhëzim në rritjen e fëmijëve dhe kujdesin ndaj tyre)
• Trajnim për prindë

• Terapi familjare
  a
• Programe mentorimi
  a
• Meditim me moshatar/këshillim të moshatarve
  b

Bashkësia

• Përmirësimi i ambientit shkollor duke i përfshir edhe praktikat arsimore,
• politikat shkollore dhe sigurimin
• Programe nëpër shkolla
• Aktivitete jashtë programit arsimor
• Krijimi i politikës së bashkësis
• Programe për preventimin e bandeve

• b
• Modifikimi i ambientit fizik
• Përmirësimi i reagimit në raste urgjente, kujdes traumatik dhe qasje ndaj shërbimeve shëndetësore
• Trajnim për punëtorët shëndetësor që ti zbulojnë dhe ti udhëzojnë të rinjtë me rrezik të lartë për dhunë
• Zvoglim i disponueshmëris të alkoolit

Shoqërore

• Fushata për informim të publikut
• Përpjekje për zvoglimin e dhunës në mediume
• Përforcimi dhe përmirësimi i sistemeve policore dhe gjyqësore
• Reformimi i sistemit arsimor
• Ndryshime në politikat për uljen e varfëris dhe pabarazisë
• Aktivitete dhe politika për uljen e efekteve nga ndryshimet e shpejta
• sociale dhe për ballafaqimin me dhunën e armatosur mes të rrinjve

a Janë treguat si efektive në uljen e dhunës rinore ose faktorëve-rrezik për dhunë rinore

b

Janë treguar si joefektive në uljen e dhunës rinore ose faktorëve–rrezik për dhunë rinore

[Berkan]

Nuk është aq lehtë të jepen definicione dhe mendime për dukurinë e kriminalitetit sepse njerëzimi prej se ekziston mundohet të kuptojë arsyen pse njerëzit bëhen kriminel. kam parë se në këtë forum disa kanë shkruar se gjenet e njeiut janë ata që njeriun e sjellin deri te krimi, shkenca kriminologjike ka konstatuar dhe e ka hedhur poshtë teorinë biologjike. kemi pasur teorinë antropolpogjike të kriminelit të lindur mirëpo askush nuk lind si kriminel dhe kjo teori është tash sa e vjetëruar. vet rrethi ne të cilin jeton vet mënyra e jetesës e sjell njeriun të bëhet kriminel. kam parë se keni shkruar se ne vendet e pazhvilluara kriminaliteti është më i madh... jo... kriminaliteti është dukuri e çdo shoqërie, edhe në SHBA si vend më i zhvilluar kemi krime më të mëdha se sa në Kosovë ta marrim. kriminaliteti zakonisht është më i madh në qytetet e mëdha ku frekuentimi i njerëzve është i madh dhe ku jeta është shumë dinamike, ndërsa në vendet e vogla njerëzit njihen më shumë dhe ekziston njhëfarë solidariteti në mes tyre.

[vjeshta]

Me kujtohet një thënje e një shkenctari (nuk po me kujtohet se nga cili):me jepni fëmijën e posalindur ,une nga ai do te bëjë mjek ,inxhinier,pedagog,shkenctar .......etj .........sipas kësaj thënjë "fati" qenka i shkruar mbas lindjes ,e jo gjatë formimit të embrionit të tij ..?

[Sead]

Vet Mendja asgje tjeter se smunden mu ba krejt drejtora e profesora etj etj po qe dikush osht i lindun me qen Kriminel se ate e ka ne gjak edhe nese mundohet te bon ndonje ndryshim gjith kot e ka se shkurt
AJ ESHT I LINDUR KRIMINEL AJO NUK NDRYSHOHET ASNJEHER

[PriinCi_3nt]

Hallet , Zhelozia Etj etj

[illyria]

Po,SHKENCËTARI thotë ashtu kurse KRIMINELI thotë:"Më jepni një fëmijë të posalindur të ndonjë mjeku dhe unë nga ai bëj hajnin më të madh"!
Pra,prap erdhëm te teoria ime!?

[valiii]

Gjendja aktuale ne KS ................

[Dani11]

mendoi qe ketu ndikoin shume faktore duke filluar nga gjenetika,rrethi dhe koha ku jeton,familja,shoqeria,kushtet sociale,karakteri,etj...etj...
Mirepo kryesisht te gjitha keto do ti ndaja ne ane pozitive dhe negative gje qe edhe vete jeta perbehete kryesisht nga keto dy grupe.Prandaj mvaret nga vete njeriu se per qfare eshte i prirur me shume,a eshte karakteri i tije i prirur te anoj kahe anet pozitive apo nga ato negative(Shkenctare apo Kriminele).

[Kavaleri]

http://video.google.com/googleplayer...34559577095880