Kein Macromedia Flashplayer? Klick bitte hier!
Dardania.de
Kethu Mbrapa   Dardania.de > Kultura > Gjuha Shqipe
Emri
Fjalėkalimi
Gjuha Shqipe Drejtėshkrimi i gjuhės, barbarizmat, morfologjia, gramatika, sintaksa, dialektet, historia, dhe studimet mė tė fundit nė lidhje me gjuhėsinė.



Pėrgjigju
 
Funksionet e Temės Shfaq Modėt
Vjetėr 20-07-05, 21:06   #31
Odise
 
Anėtarėsuar: 01-04-05
Vendndodhja: ne eter
Postime: 851
Odise e ka pezulluar reputacionin
Gabim

ILLIRISTIKA DHE SLLAVISTIKA


www.dardania.de Indeksi i forumit -> Gjuha Shqipe
Shiko temėn e mėparshme :: Shiko temėn pasuese
Autori Mesazh
Odise



Anėtarėsuar: 01 Apr 2005
Mesazhe: 1022
Vendodhja: ne eter
Postuar: 22.06.2005 06:26 Titulli i mesazhit: ILLIRISTIKA DHE SLLAVISTIKA

--------------------------------------------------------------------------------

ARBITALIA
Shtėpia e Arbėreshėve tė Italisė
La Casa degli Albanesi d' Italia index/home kulturė/cultura histori/storia gjuhė/lingua letėrsi/letteratura art/arte
hapje/apertura komunitet/comunitą tradita/tradizioni special/speciale turizėm/turismo shfaqje/spettacoli
redaksi/redazione lajme/notizie shtyp/stampa motorė/motori ligje/legislazione lidhje/links



Nezir Myrta / ILLIRISTIKA DHE SLLAVISTIKA



NDIKIMI I ILLIRISHTES NĖ SLLAVISHTET

Gjuhėt sllave tė cilat njihen si gjuhė greke, tė formuara me alfabet grek, pėrvehtėsuan njė sfond tė madh tė thesarit linguistik illirik. Gjuha illiro-pellgazgjike, fuqimisht mund tė merret si burimi i pėrbashkėt i gjuhėve indo-europiane, e cila sipas linguistėve tė kohės sonė shtrihet me ndikim formulues tė gjuhėve nė gjithė rrafshin linguistik indo-europian nė pėrgjithėsi.

Gjuhėt sllave merren si gjuhė thrakase origjinalisht, tė pėrhapura tok me dyndjet e thrrakasėve nė pjesėn euro-lindore dhe azio-perėndimore. Vet Thrrakishtja si e folme illiro-pellgazgjike, u formua si gjuhė e lashtė nė vete, duke kapėrcyer kufinjt ballkanik, deri tek gjuhėt e sotme kelte, qė Keltishtja e lashtė dokumenton lidhjet e saj me Illirishten dhe me Shqipen.

Nė formimin e gjuhėve sllave nuk pati shumė vėshtirėsi, pasi ato huazuan pjesėn mė tė madhe tė alfabetit grek tė lashtė dhe tė gjitha formulimet linguistike, fonetike e morfologjike, leksikore e semantike, mbėshteten nė gjuhėn thrrakase, tė gjenezės linguistike illiro-pellgazgjike.

Pėrkundėr, ndryshimeve sufiksale e prefiksale gramatikore nė gjuhėt sllave tė sotme, shihen kjartė rrėnjet e lashta tė sė njejtės gjuhe para-indo-europiane pellgazgjike, qė sado tė mundohen tė largohen si gjuhė me mėvehtėsi tė veēantė linguistike, duhet pranuar burimin e pėrbashkėt i.e.

Gjuha greke e lashtė i mori tė gatshme komplet formulimet linguistike nga thrrakishtja, nga vet fisi illirian i hershėm thrrakas dhe sot duket, sikur nuk e pranojnė vet sllavėt, pėr gjuhėt e tyre, si pasardhėsit e thrrakasėve, si theori e gjuhė greke, duke menduar vetėm nė formen alfabetike. Kėtė shtytje sllave e bėri mbizotėrimi sllav nė pėrmasa tė mėdha tė rritjes demografike, duke pasur parasyshė, se grekėt mbetėn si popull i vogėl dhe i pafuqishėm historikisht ta pėrballojė vlimin demografik sllav.

Gjuhėt u ndikuan nga njeratjetra, por ndikim tė madh substancial ka gjuha me histori mė tė lashtė. Gjuhėt e formuara sllave mund tė pėrkufizohen si gjuhė thrrakase, kuptohet, paragreke dhe popujt nė koegzistencė gjeo-biologjike dhe gjeo-historike gjatė dyndjeve apo pushtimeve, shpėrnguljeve, arratisjeve tė tyre duke kėrkuar shpėtim, duke parė ballafaqimin me gjuhė e kultura tė absorbuara nga tjerėt vendas, formuan gjuhė tė reja, me kusht qė tė asgjėsohet gjithēka josllave, tė zhduken nė ēdo mėnyrė a formė edhe egėrsie – doket e zakonet dhe kultura historiografike illiro-pellgazgjike nė Ballkan dhe Europė Lindore. Ku ra vala sllave, pėrvloi gjithēka illire edhe onomasiologjike!

Kėshtu ngjau me pushtimet sllave nė Ballkan nga shek.VI e.r. duke u ndeshur direkt me gjuhėn e kulturėn dardhane illire. Sllavėt nuk e kishin shumė tė vėshtirė pushtimin mbi Ballkanin, mbase, pas pushtimeve shumėshekullore romake mbi ballkanasit illirian, vėrshuan duke tjetėrsuar e zhdukur gjithēka tė gjallė aty ku munden edhe Onomasiologjinė ballkanike derisot.

Ethymologjia e emrit sllav – narod (popull). -

Ndikimi i illirishtes nė gjuhėt sllave fillon qe nga fjalėt kryesore tė tyre, tė cilat janė formulime si togfjalėsha nė tė shumtėn e rasteve - duke u nisur nga nocioni – popull, qė mund tė spjegohet pėrmes shqipes sė vjetėr.

Fjala sllave pėr emėrtimin e popullit – narod, ėshtė njė kompozitė e pėrbėrė prej dy rrėnjeve tė lashta illire – na + rod = narod. Sipas kėtij zbėrthimi morfologjik na dalin dy fjalė krejtėsisht shqipe, ku pjesa e parė e kompozitės – na – ėshtė pėremri vetor i shqipes – na - veta e parė, numri shumės (na, ju, ata-ato), si formė emėrtimi pėr vetveten sllave. Kurse pjesa e dytė e kompozitės – narod, - rod, ėshtė krejtėsisht fjalė illire – rod, rodi, soji i njeriut. Nė kėtė rast gjatė formimit tė emėrtimit – narod, kuptohet shprehja e re – na rod, na jemi rod, na rodi, soji i njeriut, si popull, na jemi rodi. Fjala e hershme shqipe-illire – rod, rodi, e cila mund tė spjegohet edhe fonetikisht, nga pjesėt e saj, diftongu – ro+d, ku diftogu – ro, difton rrojtje, qė rron, si zbutje fonetike e tingullit – rr, nė - r – ashtu sikurse gjindet edhe nė diftongun fillesė tė fjalės emėr – rom – roman – romak, ku theksohet tingulli i dyfisht nė tė folur shqip - rr (rrom, rromėt, rroman, rromak-e). Diftongu – ro – si kuptimi i rrojtjes, gjallimit, ekzistencės (rro), me formimin e emėrtimit me fillesėn – t, rrodhi fjala – t+ro=tro, qė ka kuptimin e trollit, troll-i, troje-t, ku vet fjala shqipe – troll-i, spjegohet pėrmes shqipes me shprehjen – T*RO*LL – tė rrojė illiri – troll, ku pėrmes ndryshimit tė fundesės tingullore – p – rrodhi fjala e hershme illire – trop, si kuptim i fjalės trup, ku me fjalėn – trop, u bė lidhja prefiksale me – an dhe rrodhi emėrtimi – an+trop, qė e kemi formimin e fjalės greke tė hershme – antrop (antropo-s) = njeri, me kuptimin e shprehjes – njeri i trollit, trop nė troll, trup nė truall, njeriu qė nuk jeton mė nėpėr shpella e natyrė tė hapėt, por jeton nė troll (truall), njeriu i trollit. Ashtu sikurse tingulli – p, krijoi fillesėn tingullore tė emrit shqip – popull (pop, people etj.)

Fjala sllave – narod, si fjala kryesore pėr emėrtimin e popullit, rrodhi nga skipja illire, e cila formoi shumė fjalė e kompozita tjera sllave sikurse janė: naroda, narodi (shumėsi), narodnost=popullėsia, narodnosti = popullėsitė, rodbina=vendlindja, roditi=me lindė, lindet, rodio (se)= u lind, rodila (je)= e lindi (ama), rodili=u linden (shumėsi), rodilka, rodni kraj = vendi i lindjes, rodjendan=ditėlindja, rodi se = do tė lindi, narodni=popullor (emėrtim mashkullor, akuzativi-thirrorja), narodna=popullore (femnore), narodne = tė popullit, narodog = i,e,tė popullit (gjenetivi) etj. sipas rasave tė emrit, ku gjindet gjithashtu edhe nė shumė fjalėformime tjera sllavishte.
Nga fjala – rod, rodi (soji) si fjalė e lashtė shqipe-illire, me ndryshimin e tingullit – o=a, rrodhi fjala sllave – rad (puna), si formė e respektimit tė rodit, sojit, njeriu rod punon, rodi punon dhe i parodi nuk punon, rodi i njeriut shihet nė punė, puna e tregon rodin e njeriut, sojin (rad, radi, raditi, radnik).

Antroponomia sllave nė pjesėn mė tė madhe kryesore na del me ethymologji shqipe-illire: Aleks-a-ndri = i pari, qė foli / Ilija=illi, lidhet me hillin / Bog = Zot, emėrtim i Fuqisė Mbinatyrore, si emėr dhe mbiemėr i lashtė illirian, Boga, Bogajt, si mbiemėr i lashtė shqiptar, tė cilėn fjalė e ka ndriēuar edhe albanologu M. Shufllai dhe mu pėr shkak tė ndriēimit tė Albanologjisė, u vra mizorisht nė Zagreb (1929).

Antroponome dhe toponome tė shqiptarėve tė sllavizuar dhe trevave shqiptare tė pushtuara dhunshėm, tregojnė spjegim shqip (qė vazhdon sllavizimi derisot), sikurse malaziasėt (Montenegro), tė cilėt janė me origjinė shqiptare, ku onomastika e asaj treve illire ėshtė me ethymologji shqipe-illire Limi (lum), Nikēi (Nikshiqi), Berana (Ivangradi), Ulkini (Ulqini), Zenta (Zeta), qė kjo fjalė shqipe ka kuptimin e konfliktit, zėntės, kur zėhen njerėzit nė konflikt, zėhen nė fjalė dhe armė (zihen), lumė luftėrash, lumė zėntash, Podguri (Podgorica), si toponome etj. Ashtu sikurse janė sllavizuar trevat illire, Dakia (Rumania), ku fjala shqipe-illire – dakė, daka, ėshtė kuptimi i deles (delme-delmja, delja), nė kuptimin e blegėtorisė. Kėtu mund tė theksojmė disa kuptime pėr fjalėn emėr kafshe – delja: dakė, daka ėshtė kuptimi malor i hershėm pėr delen (delmes), kurse fjala emėr – delme, (delmja, gege-shqipe), ėshtė kuptimi fushor pėr delen – delma (delme, delmja) – ku edhe rrodhi etnonomi blegtoral i fisit illirian – delmat, ashtu sikurse edhe rrodhi toponomi delmat – Delmatia dhe Dalmatia – me ndryshimin e natyrshėm tė zanores – e=a dhe ashtu e kemi sot toponomin nga kėto variante fonetike zanorale – Dalmaci-a, dalmatėt, kuptimi pėr banorėt e Dalmacisė (Delmatisė), Delmatia, ishte emėrtimi i hershėm, por me sllavizimin e delmatėve, u sllavizua edhe vet emri, me fundesėne ndryshuar illire nė sllave – t = c.

Gjatė mbretėrisė sė Agronit, Dardhania pėrfshinte edhe Kroacinė e sotme, ku njihet vendqendrimi i tij si mbret dhe vet emėrtimi i selisė sė Agronit, nė Zagrebin e sotėm, i cili quhej – Agram-i, qe gjatė mbretėimit tė tij, u zhvillua bujqėsia teknikale dhe nga vet emri – Agron, rrodhi emėrtimi i fushės sė bujqėsisė sė zhvilluar – agronomia (agronom-i, agrnomet, agronomėt).

Kemi edhe fjalėn tjetėr – vllah-vlleh, prej tė cilės rrodhi etnonomi – vllah-vlleh (vllah, gege dhe vlleh, toske-shqipe, nga ku rrodhi toponomi - Vllahia, vllahėt – vllah, qė nga fjala shqipe – vllau, vllai, e moren edhe emrin e tyre - vllah (vlleh, vllehėt). Mė nė veriperėndim ballkanik, nga emėrtimi i hershėm i Istėrve (Histria), Istria-Istra, ishin fisi illirian – Liburn, Liburnėt, si detarė dhe toponomi - Liburnia (Sllovenia), ku sot ekzston njė pjesė e mirė e onomasiologjisė liburne-illire, nė toponomastikė dhe antroponomi sikurse hidronomi – Bistrica illire (Ilirska Bistrica), toponomi – Liburnia, -Emona (Lublana), kryeqyteti i Liburnisė, nga koha e mbretėreshės liburne-illire – Emona. Gjithashtu, shihet vendosja e pjesėshme e paeonėve illirian, qė shtriheshin rreth kufirit me thrrakasėt, e tėvona shihet vendosja e tyre nė veri tė Donaut me toponomin – Paeonia - Panonia – Paeonia (paeonėt, panonėt) – Vojvodina etj.

Emri Nemanja (S. Nemanja), si antroponom, ishte princi i shtetit tė parė sėrb – Rashka, spjegohet pėrmes shqipes sė vjetėr, qė lidhet me fjalėn gege – nema, nama, i nemuni, ashtu sikurse edhe vet toponomi – Rashka, qė lidhet me emrin – rus, Rusia – rus ka, ka rus-rash, rash ka – Rashka, ku emėrtimi lidhet me dedikimin qė iu bė nga gjuhėt romane – ang. Rush (rash)=rus – pra, shteti i rusėve tė ardhur nė Ballkan gjatė pushtimeve sllave. Emri – rashkė,nė shqipen e vjetėr ėshtė thirrė – raje, raja, shkije raje, nga Raja (Rusia), ku edhe vet sėrbėt sot e quajnė njeritjetrin – raja.

Emėrtimi Obrenoviq, si antroponom (dinastia serbe e obrenoviqėve), spjegohet me shqipen, qė del nga rrėnja – obren, obrin, Obrij, Obria, (ku gjindet si toponom edhe nė Kosovė – Obria) – lidhet me fjalėn shqipe – breg, brij bregu, vend i ngritur tokėsor, brij toke, qė ka lidhje edhe me fjalėn – brij, afėr, i pėrafėrt, (aty brij, pėrbrij, pėrbrijsh) – tokė e brejtur e mbetur kodrinore – breg – bren dhe nė kėtė rast tregon pėrmes tingullit – o, si fillesė emėrtimi – obren (obrij – Llesh, Millesh Obrija – Millesh Obreni).

Nėse iu heqim fjalėve sllave sufiksat: viq, vica (serb), ovski (maq.), ov-o-a (bullg.), tė cilat pėrbėjnė natyrėn e kėtyre gjuhėve tė reja sllave, tė gjitha rrėnjet e fjalėve, mund tė spjegohen pėrmes shqipes sė vjetėr, gjatė zbėrthimit fono-morfologjik, nė rrėnje, rrokje, diftongje e tinguj. Ethymologjia e rrėnjes sė fjalės luan rolin kryesor, nė origjinalitetin e vet linguistik, nga e cila rrodhi, apo edhe u pėrvehtėsua, u tjetėrsua gjatė ndryshimit tė theksimit tė zanoreve etj.

Analogjia e kuptimit tė fjalės, me fjalėt e gjuhėve tjera mė tė lashta, bie nė konkluzion tė kjartė, se cila iu ka ofruar mė shumė natyrės, vizionit e vetive tė objektit, formės, ngjyrės, shijes, veprimit, ndikimit, artikullimit zanor etj., se a plotėson, a e pėrmbushė kuptimisht, rrėnja e fjalės vet emėrtimin.

Fjala shqipe – gur, guri, formoi fjalėn sllave – gore, me kuptimin, gur i lart, sll.gore=mal, lartė, lartėsi,ashtu sukur doli, fjala sllave – planina=bjeshka, nga fjala shqipe-illire – pllaja, mal i lartė me pllaja, poashtu sikur rodhi edhe fjala pėr ngjyrėn blu, kaltėr – plav-a, lartėsi e kaltėr, nė bazė tė lartėsisė sė bjeshkėve tė larta sikur duken nga afėr si nė qiell. Nga kjo fjalė shqipe – pllajė, pllaja, vend me pllaja, bjeshkė me pllaja, u formua toponomi – Plava nė Malci (Mal tė Zi). Ashtu sikurse edhe toponomi tjetėr malcor, i afėrt gjeografikisht, Gucia, qė rrodhi nga fjala shqipe – nguci-a, Ngucia, nga fjala ngucama, ngucje, vend ngucjesh, vend konfliktesh shqiptaro-malazeze e sllave. Pėr kėto dy toponome, mendojmė se janė tė qėndrueshme shkencėrisht, anipse derisot nuk kishte mendime tė tilla pėr emrat gjeogrtafik – Plava dhe Gucia.

Fjala shqipe – dru, formoi fjalėn sllave – drv, drva (dru=drv), ashtu sikurse nga fjala – duh, duhama (gege-shqipe), doli fjala sllave – duh= duhamė, shpirt, me theksimin e tingullit – h=sh, rrodhi fjala – dusha=shpirti, spirit. Kjo fjalė formoi edhe antroponome: Dusha, Dushan, dushman, duhovit, sll.= duhamor, shpirtėror.

Fjala shqipe-illire – rogė, roga, roga e malit (kur prehen drunjtė nė njė pjesė mali), roga e livadhit (bari i premė, kositur nė livadh, pjesė tė livadhit tė kositura atykėtu, roga me bar tė premė), qethja e flokėve tė njeriut, kur nuk prehen mirė flokėt thohet shprehja shqipe – ėshtė qethė roga-roga, e ka lanė rogė, roga-roga, apo edhe kemi shprehjet kur bijnė flokėt vetiu pjesė-pjesė, roga-roga, rogat e kresė (kokės) kur bien flokėt pjesėrisht, thohet roga-roga. Poashtu. - Gjithashtu ėshtė shprehja shqipe e vjetėr – nė rogė tė livadhit (me kuptimin, me dalė pėr lėndinė, haptazi dhe me u ulė rrafsh nė Pleqni, gjykim, gjyq), kur duhet tė zgjidhet ndonjė problem, a konflikt. Kjo fjalė – rogė, formoi fjalėn sllave – rog=brini, rogovi=brinat (brinat e kafshės), nga kuptimi i rogės sė malit, ku kafshėt kullosin nė roga me bar, nė roga mali, qė nga kjo fjalė rog-roga – rrodhi toponomi Rogovė (afėr Gjakovės, Kosovė), nga rrėnja shqipe – rog, e sufiksi thrrak – ov-a, qė iu dha gjatė pushtimeve.

Fjala shqipe – pod-i, si fjalė e lashtė illire-pellgaze, si fjalė e ndryshuar nė shqipen e shkruar – dysheme-ja, formoi fjalėn sllave – pod – si dysheme dhe si parafjalė – nėn, qė formoi edhe fjalėn – podgore, podguri, podi i gurit, i gurtė, Podgorica, si toponom; poashtu, me kuptimin – nėn, si parafjalė, rodhi nė sllavishte, me kuptimin tjetėr tė diskutueshėm, nga fjala - pod podzemlja=nėntoka, qė ėshtė edhe si emėr edhe si parafjalė etj.

Fjala shqipe-illire – armė, arma (armata, ushtria), formoi fjalėn sllave – armija=armata. Kjo fjalė armė, formoi nė shqipen fjalėt: armik-u-q-ėt,

armiqėsi-a-tė; gjithashtu formoi edhe disa fjalėformime i.e. arm=i varfėr etj.



Ethymologjia e fjalės sllave – sigurno (sigurisht, shqip)

Fjalėn shqipe – gur-i, si emėr i veēantė karakteristik prej ēdo gjuhe i.e., interesant, e kemi nė shprehjen shqipe – si guri (i,e,tė fortė-a-t), i fortė si guri si dhe nga vet kjo shprehje origjinale, rrodhi fjalėformimi – siguri-a, si emėr, sigurim-i, siguresė-a-t; si folje – sugurua, siguruar; si mbiemėr – i,e,tė sigurtė-a, sigurisht – e, qė formoi emėrtimin e njejtė edhe me kuptim tė njejtė, vetėm me disa ndryshime sufiksale, e prefiksale – fjalėn sllave – sigurno (sigurnost-i-ma, osigurnost-i-ma, osigurava-nje). Dhe jo vetėm nė gjuhėt sllave, por nė shumė gjuhė tjera i.e. si pėrshėmbull:



Shqip. Siguri-a (sigurimi, sigurime, sigurimet, sigurisht; i,e,tė sigurtė-a etj.)

Sllav. Sigurno-st (osigurnosti, osiguranja, osiguranje, osiguravanje)

Latin. Securitas

Ital. Siguro

Ang. Security

Freng. Securitee

Etj...

Kjo fjalė e pėrbėrė shqipe – siguri-a dhe i.e., qė nė sllavishte ėshtė po e njejta komplet – sigurno (sigurisht, shqip), pėrbėhet nga dy pjesė morfologjike si kompozitė – si + gur (no), ku pjesa e parė – si - dhe pjesa e dytė, emri – gur, ėshtė vet emri shqip – gur-i (gur, gurėt, gurishte, gurore, gurinė-a-t). Ndėrsa, nė gramatikėn shqipe, fjala – gur, ėshtė: emėr sendi, gjinia mashkullore, emėr konkret, rasa emnore (nominativi), trajta e pashquar, emėr i pėrgjithshėm. – Sipas mbiemrit nė gjuhėt sllave - sigurno, komplet merret komozita rrėnje – sigur – dhe i shtohet sufiksi – no – sigurno (sll. sigurno=sigurisht, shqip), ose, i shtohet fillesa, zanorja – o – dhe del – o+sigurava (folje), osiguranje (emėr), sigurno (mbiemėr). Ndėrsa, nė gjuhėt tjera indo-europane tė lartėpėrmendura, e kemi, vetėm me ndryshimin e tingullit tė dytė – i=e, dhe ndryshimin e tingullit tė tretė – g=k(c), qė del rrėnja kompozitale – securit (as-y-e-)... dhe ndryshimit tingullor, altertonit – g=k(c) – pėrveēse, nė italishte qė e kemi – siguro, vetėm me sufiksin – o, me pėrbėrje tė njejtė morfologjike shqipe – si – (trajtė e shkurtė krahasuese pėremrore e pakufishme, shqipe) dhe rrėnjes kompozitore, apo, emrit – gur-i, si fjalė PIE illiro-pellgazgjike. Kurse, pėr fjalėn – gur-i, dihet se vetėm shqipja e ka origjinal, kurse nė sllavishtet ėshtė – kamen (gur-i, shqip).

Pėr fjalėn shqipe – gur-i, kemi shumė shprehje shqipe, lidhur me krahasimin e mendimit, fjalės sė folur a tė shkruar, sikurse janė: ishe kanė i fortė si guri / si guri i fortė / tek asht ba buka e fortė si guri (bajate) / koka (qėnka) arrė e fortė si guri, me t’i thye dhambėt / njeriu ėshtė si guri, edhe mė i fortė se guri etj.

Fjala shqipe – gur-i, tek emri gramatikor – sigur-i-a dhe tek mbiemri shqip – sigurisht, me siguri - ka kuptimin e mendimit tė fortė, tė qėndrueshėm, fjalės reale, mendimit besnik, fjala pa lak (hile), fjala besnike, mendimi i drejtė, vendim i sigurtė, njeriu i siguruar me fjalėn e dhėnė, premtim i paluajtshėm, vėndosmėria e njeriut, apo e shoqėrisė, shtetit, regjimit, pushtetit, pėr ta bėrė njė formė tė mbrojtjes sė njeriut, jetės, mallit, pasurisė, pronės, administratės pronėsoro-juridike, shėndetit; vėndosmėria e pushtetit pėr mbrojtjen sociale e politike tė popullit (sigurimi) etj.

Siguria, sigurimi ėshtė kuptimi i ruajtjes sė subjektit e objektit, vendimit tė premė ligjor, mbrojtja e marrėdhėnieve ndėrnjerėzore, mbrojtja e marrėdhėnieve ndėrshtetėrore e ndėrkontinentale (Kėshilli i Sigurimit Botėror) etj., qė, nuk mund tė thehet vendimi nė fjalė.

Kėto janė dy fjalėt shqipe – si + gur, qė formuan fjalėn sllave – sigurno (osiguranje), me kuptimin shqip, fjala si guri i ngulur, fjala e paluajtshme, e pathyeshme, e qėndrueshme, fjala a mendimi besnik i njeriut. Pėr kėtė kemi disa shprehje tjera shqipe: fole fjalėn si guri i ngulun nė tokė / ngule fjalėn n’tru si guri i ngulun / ngule fjalėn si gurin / fjala besnike si guri / mos e gjuaj fjalėn si guri rrumbullak, por si guri rrasė (rrasa e gurit) me t’nxanė vend n’kuvend / mos e qit fjalėn si guri rrumbullak, e me u rrokotelė nėpėr odė burrash,( po qite fjalėn rrasė guri, qė tė nxėnė vend), / po folė fjalė si gur i luajtun (vendit), / njeriu ėshtė si guri (i fortė) etj. Dhe po kėtė kuptim shqip tė shprehjes – si guri, e kanė edhe kompozitat i.e. nė fjalė.



Disa fjalė tė sotme nė rusishten mund tė synkronizohen me burim ethymologjik illiro-pellgazgjik sikurse fjalėt: spina = shpinda, sina = syni, syri, spela = shpella etj., tė cilat janė shumė tė afėrta me shqipen, si dhe njė mori fjalėsh e fjalėformimesh tjera rusishte, me burim ethymologjik nga thrrakishtja illire. Mund tė konkludojmė pas disa theorive tė theoricientėve, historianėve e linguistėve, tė cilėt e paraqiten diskutabile ēėshtjen e llirėve dhe thrrakasėve, se cilėt ishin pėrpara mė tė hershėm. Dikush i quan illirėt para thrrakasėve e disa tjerė linguistė sllav, i marri thrrakasėt, se paskan ekzistuar para illirėve. Kjo theori e dytė nuk ka asnjė mbėshtetje shkencore, qė thrrakasit janė para illrėve, mbase, illirėt lidhen me Hillionin e stėrlashtė, me Babillonin e shumė toponome tjera tė botės sė lashtėsisė dhe kunkludimi mė i drejtė ėshtė se, illirėt janė shumė mė tė hershėm, kurse thrrakasit, janė njė fis illirian ndėr mė tė hershmit. Pėr kėtė na dėshmojnė lidhjet illiro-thrrake (e jo thrrako-illire), si lidhje si nė pikėpamje linguistike, mbase, vet thrakishtja ėshtė njė gjuhė illire-pellgazgjike. Gjithashtu, na dokumentojnė lidhjet fisnore, tė dokeve e zakoneve, lidhjet kulturore, artistike e shpirtėrore, qė ishin nga njė trung illiro-pellgazgjik, derisa, shpėrthyen llavat e religjioneve, tė besimeve e deri tek vendosja e orthdoksizmit euro-lindor, i cili formoi njė ndasi tė dukshme illiro-thrrake dhe njė largim shumėdimenzional tė kulturės sė lashtė tė tyre tė pėrbashkėt, tė cilėn me qėllim disa historian sllav, mundohen ta veēojnė e ndajnė, si gjuhė e kulturė nė vete dhe tė formojnė ndasi e veēanėti etnike, kulturore, duke e mbajtur fisin thrrakas, si krejtėsisht tė ndarė nga illirėt.
Ethymologjia e emrit – Sėrbia. – Emri sėrb, rrjedhė nga fjala greke – serv, qė do tė thotė, servor, shėrbėtor, mbase, tingulli – b, nė greqishte ėshtė – v, ashtu sikurse tek emri - arban=arvan, arvanit (arbanit). Kurse, nė bazė tė njė theorie tjetėr, ashtu sikurse ėshtė edhe nė vet fillin e formimit tė etnonomit – sėrb (ku shihet, duket e pavlefshme zanorja –ė), nė mes tė rrėnjes origjinale tė sotme sllave – srp=drapėr, na del, si emėrtim nė bazė tė njė vegle pune pėr korrje, vegėl korrėse, harkore metalike dhėmbėzore – drapėri = srp. Historikisht ardhja e sllavėve (lexo: skitėve, rusve, mbase, atėbotė nuk kishte as etnonom sllav e lėre mė etnonom – srp), kuptohet se i vetmi etnonom i lashtė pėr sllavėt ardhės nė Ballkan, ishte etnonomi – skit (skitėt). kjo ardhje skite ishte nė dy faza kohore strategjike, duke prekur mė parė pulėsin dardhan, mbase, Dardhania, ishte njė nga mbretėritė mė tė forta illire tė kohės dhe skitėt, nuk kishin kurrfarė fuqie tė vinin me qėllime pushtuese. Kėshtu, ardhja e parė sllave ndodhi si formė ekonomike e tregėtare e baskėpunimit (gjoja) reciprok dadhan-sllav (skit) dhe ajo ardhje u bė pikėrisht, gjatė zbritjes sė “ftohtė” tė rusėve nga Karpatet nė Ballkan. Ata skit (rusė), erdhėn aty kah filli i shek.V e.r. dhe ishin korrėtarė me meditje nė arat dardhane, punėtorė, korrėtarė arash, korrėtarė tė lashtash.

Kjo fjalė – srp, na del edhe nė fillim tek rusėt nė symbolin e tyre – drapėri e ēekani. Drapėri (srp, sll.), si njė mjet korrės, sharrė harkore, tė cilin e kanė edhe sot si symbol kombėtar rus. Atėherė, fjala sėrbe – srp, pasi thohet nė origjinal – srpski jezik=gjuha srpe (sėrbe), nė kuptimin ethymologjik na del, si gjuhė drapėri, gjuha e drapėrit dhe vet etnonomi – srp, del – drapėr, draponj, poashtu edhe toponomi – Sėrbia, na del – Srpia=Draponia (sipas fjalės origjinale skite, apo srpe – srp) dhe emėrtimi pėr gjuhėn sėrbe, na del – srpski=srpisht (sėrbisht), draponisht, gjuha drapone, sipas kuptimit gjeneral tė ēdo gjuhe i.e.

Fjalės – srp, iu ka shtuar vetėm sufiksi – ski, srp+ski=srpski dhe ka dalė emėrtimi pėr gjuhėn – srpisht (drapnisht), kur merrėt ethymologjia nga rrėnja dhe kuptimi i saj srp=drapėr. Kėtu mund tė theksojmė se pikėrisht kjo prapashtesė a sufiks srp – ski, pikėrisht kjo – ski, duket se ėshtė vet rrėnja e emrit – ski, qė ishte herėt ai emri – skit, skitėt, me tė cilin fjalėformim mund tė vėrtetojmė, shprehjen – drapėr-i skit (srp+ski=srpski), ku formohet edhe shkencėrisht si koncept linguistik dhe na del shprehja shqipe – skit drapėr, drapėn skit dhe nė shumės tė emrit - draponj skit, skitėt me draponj, deri tek shprehja – skitėt korrės, skitėt korrėtarė.

Kurse, koncepti i tė folurit srp (serv) = govor, (mbase kėto dy theori janė tė diskutueshme, sikur dalin dy burime ethymologjike pėrnjėherė dhe nuk mund tė qendrojnė tė dyjat, por duhet zgjedhur vetėm njera theori absolute shkencore), nga rrėnja – srp (drapėr), apo nga rrėnja – serv (shėrbim, servis, shėrbėtor) - nga fjala skipe-illire – gojė, goja, nė kėtė rast morfologjik0-historik, diftongu – go, nė bashkrenditje me sufiksin – vor, formoi vet fjalėn sllave – go = govor (tė folurit), ndėrsa ėshtė interesant, se pikėrisht nga kjo rrėnje fjale – gov, me sufiksin – na, u formua edhe fjala tjetėr... Kurse, koncepti pėr gjuhėn si organ anatomik, mbeti po ai i trashiguar nga rusishtja – jazyk, jezik=gjuha e gojės.

Merret, fjala shqipe-illire – bukė, buka e grurit, misrit, ushqimi kryesor europian - nga rrėnja e saj – buk(ė) dhe sufiksit thrakas – va, doli fjala sllave pėr germėn, shkronjėn – buk+va = bukva (sepse vonė ėshtė gjetė emėrtimi sllavisht pėr germėn – sllova) dhe nga kjo rrodhi emėrtimi bukvar=abetare, ashtu sikundėr kjo fjalė – buk, formoi fjalėt i.e. gjermanike – buch (buh) gjerm.=libri, book (buk) ang.=libri. Poashtu, nga kjo rrėnje illire – buk(ė), doli edhe fjala me kuptimin ‘e drejtpėrdrejtė’ – bukval, bukval(no) sll., dhe fjala e pėrbėrė bukfalisht (drejtpėrdrejtė), e cila mund tė shikohet edhe nga emėrtimi i veprės sė Virgjillit – Bukoliket, pėr tė kuptar se sa e lashtė ėshtė kjo rrėnje skipe-illire – buk, e cila ka historikun e saj PIE, nė pellgasishten.

Sipas, domethėnies ethymologjike, tė fjalės – srp, qė ėshtė drapėr, atėherė duhet tė dali edhe vet toponomi – Srpija (Drapnia), kurse, pėr fuqizim tė tė shprehurit e mendojnė disa, se u ndryshua tokzanorja – p=b, e rrodhi – toponomi – Srbija dhe etnonomi - sėrb.

Nė tė dy rastet ethymologjike, qoftė nga fjala greke – serv=shėrbim, apo edhe nga vet fjala – srp=drapėr, pėrsėri na del kuptimi i pėrafėrt substancial linguistik, qė lidhet me shėrbimin, punėn, qoftė edhe me drapėr, qė na lidhė me po tė njejtin spjegim real – serv srp = shėrbim me drapėr, punė me drapėr, pėr korrjen e tė lashtave nė ara tė bukės, si emėrtim qė lidhet me njė punė tė njeriut. Tash, a ėshtė vėrtet, kuptimi i korrjes sė tė lashtave, fryteve tė elbit, theknes, tėrrshanės, grunit, misrit – si fryte tė pjekura, apo ėshtė symbolika invazionale e korrjes sė popujve gjatė pushtimeve; kryesore lidhet me njė zanat, profesion tė korrjes. Mbase, edhe nė symbolin kombėtar rus, ėshtė drapėri e ēekani tė kryqėzuara nė fushė tė kuqe, ku symbolizohen dy profesione tė njeriut: frakataria dhe korrja (industria dhe bujqėsia),si forma ekzistenciale tė njeriut sllav, rus.

Ato dy zbritje tė rusėve nė Ballkan: zbritjen e ftohtė, kur erdhen si punėtorė nė arat dardhane, nė fillim si ardhės skit, tek paonėt (Panoni) dhe gjatė kalimit kėndej Donaut (Danubit) dhe zbritjen e zjarrtė, i shohim historikisht, kur skitėt (rusėt) erdhen me zjarr, me luftėra pushtuese nė Ballkan gjatė (513 e.r.) filli i shek, VI e.r.

Sipas, historianit, H. Frommer-it, “filluan sulmet e para sllave nė Jug tė Donaut (Danubit), nė vitin 527 e.r. sllavėt u shtyen edhe mė nė thellėsi tė Thrrakisė, nė vitet 547-548 e.r. sllavėt shkatėrruan Dalmacinė (Delmatinė illire, shen, auth.), (mbase Gotėve iu desht tė tėrhiqnin trupat e tyre me e mbrojtė Italinė) dhe arrijten nė kėtė mėnyrė deri nė Dyrrahium (Dyrrah-Durrės, Shqipėri). Nė vitin 551 e.r. sllavėt thyen njė ushtri bizantine nė Adrianopol dhe rethuan Naissusin (Nishin dardan, shen.auth.) Nishin e sotėm...Nė vitin 559 e.r. sllavėtarrijten deri nė Konstantinopol dhe Selanik” (Thesalonik) – “Autoktonia e shqiptarėve”, “Illirėt”,fq.167.

Tash, kėtu kemi tė bėjmė me njė etnonom tė pasqaruar – sllav, nė vitin 513 e.r., se me ēfarė etnonomi erdhen nė Ballkan, se a ishte vėrtet, emri i tillė, apo ku dhe kah u muar ky emėrtim – sllav, qė nė gjuhėt romane – slave, ėshtė kuptimi i tė varfėrve, skllavėve. Sikur, po ndahen etnonomet – sllav dhe thrrakas, kur dihet historikisht, se thrrakasit e lashtė janė sllavėt e sotėm, si pasardhėsit e tyre.

Kėshtu sllavėt gjatė pushtimeve, pėrvehtėsuan shkatėrrimet rromake mbi dardhanėt, dakėt, vllahėt, delmatėt dhe illirėt nė pėrgjithėsi, duke zhbijė ēdo gjė illire ballkanike, pėrvehtėsuan toponomet e antroponomet – gjithė onomasiologjinė ballkanike, pėrvehtėsuan illirishten nė formimin e gjuhėve tė reja tė tyre, si invazion korrės e shkatėrrues mbi historiografinė illire.

Rrėmuja pushtuese sllave nė Ballkan, si etnonom ardhės – rus (rash) erdhen e formuan principatėn Rashka, nė zemėr tė Dardhanisė illire, kur mė 730 ishte nė fuqi principata shqiptare e Dukagjinit, me tė cilėn lidhen edhe miqėsi, marrėdhėnie ekonomike e tregėtare, me pricin Nik Bardhin, si edhe bashkėveprime luftarake nė mbrojtje nga pushtuesit tjerė tė largėt tė mėvonshėm, e deri mė ndamjen e dy blloqeve fetare krishtiane nė shek.XI, perandoria orthodokse sllave e lindjes me qendėr Konstantinopolin dhe ajo perėndimore, e qendėr – Romėn.

Fiset illire ballkanike iu shtruan sundimeve tė egra e barbare si robėri tė dyfishta e tė shumėfishta tė mėvonshme: romake, greke, bizantine, bullgare, sėrbo-malazeze etj.

Sėrbėt u formuan si komb - etnonom – srp (serv), me njohjen e tyre nga Mbretėria e Lindjes (Osterreich, Austria), para as dy shekujsh nė Vjenė, kėshtuqė, emri serbi, ėshtė emėr i vonshėm, pas ndėrrimit nga etnonomi – rash (rus) tė Rashkės, nė – srp (serv-serb). Gjuha serbe, si gjuhė sllave, u pėrcaktua shumė vonė nė shkencėn gjuhėsore nė Sllavistikė, kurse sipas studimeve tė tyre linguistike, poashtu edhe nga linguistė tjerė joserb, derisot nė shkencėn serbe, nuk ėshtė prcaktuar shkencėrisht vet emėrtimi – srp (serv-sėrb), nė fushė tė linguistikės ballkanike, nė Ballkanistikė, as nė linguistikėn i.e.





Etnonomi – sllav. – Emėrtim i papėrcaktuar shkencėrisht i mbetur derisot.

Etnonomi sllav, sipas njė theorie linguistike tė pėrshtatur mė shuė sesa reale vie nga periudha mė e vonshme historike, prej kuptimit tė fjalės – germa, shkronja – si formė e ngritjes sė kulturės, si symbolizim diturie, e qė pikėrisht lidhet me emrin dhe poashtu etnonomin dhe toponomin - sloven (slloven), slova=germa, slloven, Sllovenia, nga fisi illirian i sllavizuar - Liburnėt e Emonės illire (Lublanės), si kryeqytet i sotėm. Renditja linguistike e emėrtimeve – sllova – slloven – Sllovenia, ėshtė tipike qė karakterizon vetėm kėtė popull dhe se prej tij morėn emėrtimin pėr germėn edhe sllavėt tjerė. Pra, nga fjala pėr emėrtimin e germės, qė nė sllavishtet ėshtė – slova (sllova), me ndryshimin e zanores – o=a, rrodhi emri – slav, por qė edhe kjo theori, nuk ėshtė pėrcaktuar nga theorikėt e linguistikės i.e., mbase, emri sllav, lidhet vet emrin – slav (slave-sklave), me kuptimin e falės – i varfėr, skllav, si emėrtim i hershėm, qe nga periudha skllavo-pronare. Ndėrsa, fjala – slava, sot merret edhe si kuptim i emėrtimit lavdia – (slava=lavdi), me rastin e varrimit tė njeriut sllav.

Kėshtuqė, nė bazė tė emėrtimit me kuptimin e germės – slova, ky emėrtim i takon mė sė shumėti etnonomit – sloven, slova=sloven, si tė vetmin emėrtim tė tyre tė sllavizuar me ethymologji reale – populli slloven, gjuha sllovene, kultura sllovene, historiografia sllovene dhe toponomi Slovenia. Mu pėr kėtė shkak historik,mbase gjuha pėrcakton kombin, nė ish-jugosllavinė (1945-1991) kur u shkėput Sllovenia dhe u lėkunden historikisht dhe u shkatėrruan themelet ish-jugosllave, deri nė kėtė kohė mbretėroi hymni kombėtar slloven – ‘Hej, slloveni!’

Pėrkundėr tė gjitha atyre pėrvehtėsimeve, asimilimeve tė fiseve dardhane illire: liburnėve, delmatėve, dakėve, vllahėve, paeonėve, skordistėve, arianitėve, adrianėve etj. pati pėrveē, asimilimeve kombėtare illiriane edhe ndryshimeve tė dhunshme pushtuese fono-morfologjike e falsifikime historiografike nė Ballkanin illirik, nga pushtimet e egra sllave me zhbimje kulture autoktonie tė vendasve, spastrime etnike deri edhe mbi shqiptarėt - mund tė konkludojmė se ėshtė me spjegim real shqip, me ethymologji illiro-pellgazgjike, e gjithė Onomasiologjia ballkanike!
_________________
Dashuria ndaj atdheut eshte fuqi perendie!


Powered by phpBB © 2003 - 2004 phpBB Group



© copyright 1999 - 2004

Intern | Rregullorja | Impressum
__________________
Dashuria ndaj atdheut eshte fuqi perendie!
Odise Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Nyje Interesante
Vjetėr 20-07-05, 21:59   #32
laliloli
 
Avatari i laliloli
 
Anėtarėsuar: 18-03-05
Vendndodhja: Kosovė
Postime: 9,134
laliloli VIPlaliloli VIPlaliloli VIPlaliloli VIPlaliloli VIPlaliloli VIPlaliloli VIP
Dėrgo mesazh me anė tė ICQ tek laliloli Dėrgo mesazh me anė tė MSN tek laliloli
Gabim

Citim:
Postimi origjinal ėshtė bėrė nga Reana
Citim:
Postimi origjinal ėshtė bėrė nga laliloli
Po verej se edhe ketu qenka zhvilluar diskutim shume i nxete pa asnje arye.Eshte kjo qeshtje qe iu takon studiuesve shkencor .
Derisa keto dy fjale gjenden ne fjalorin e gj.shqipe ateher edhe jane fjale te tilla.
I nderuari Lali,

Fjalori i Gjuhes Shqipe eshte shkruar nga njerez; njerez qe bejne gabime, si te gjithe!
Perderisa Shkenca perparon vazhdimisht, perparojne edhe kerkimet shkencore ne lemi te ndryshme, NJOHURITE e reja per etimologjine e fjaleve te ndryshme DUHET perfshire patjeter ne kuader te literatures akademike e Fjalorit te Gjuhes Shqipe, e fjalet e huaja duhet LARGUAR!!!
Fjalori i Gjuhesh Shqipe eshte "organizem i gjalle" e jo ne gjendje te ngrire e te pandryshueshme!

!!!

me respekt

Reana
Pershendetje
Une mendoj qe ketu mund te bisedojme dhe shprehim mendime per tema
te ndryshme ku ka edhe mendime te ndryshme .
Nuk mendoj se perpiluesit e fjalorit te gjuhes shqipe bejne aso gabime qe fjale sllave te fusin ne te.Pajtohem qe fjalori duhet pasuruar e ndryshuar por kete duhet ta bejne kerkuesit dhe studiuesit .Une per vete nuk jame nje i tille.
laliloli Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 13-08-05, 21:43   #33
Gentiani
...
 
Avatari i Gentiani
 
Anėtarėsuar: 27-06-04
Vendndodhja: Luginen e dashurise !
Postime: 3,888
Gentiani i pazėvėndėsueshėmGentiani i pazėvėndėsueshėmGentiani i pazėvėndėsueshėmGentiani i pazėvėndėsueshėmGentiani i pazėvėndėsueshėmGentiani i pazėvėndėsueshėmGentiani i pazėvėndėsueshėmGentiani i pazėvėndėsueshėmGentiani i pazėvėndėsueshėmGentiani i pazėvėndėsueshėmGentiani i pazėvėndėsueshėm
Gabim

Ja diēka jashtė fjalorit!

Mė ka ra rasti tė dėgjoj fjalė dhe nocione sllave qė pėrdoren nė Shqipėri siē janė fjalėt: dezhurni , pastaj kemi bėrė ose kur kishim Zbor ėshtė fjala pėr ushtrimet ushtarake qė kanė pasur...

Fjalorin munden ta kenė shkruajtur edhe ekspert tė asaj lėmie, por shtrohet pyetja nėse nė popull nuk pėrdoren si duhen ose gabimisht pėrdoren ato fjalė, atėherė si duket ata ekspert pėr vehte kanė shkruar ata fjalorė. Nė vazhdim dua tė cek se kam hasur gabime nė fjalorėt e gjuhės sė sotme shqipe, nuk ėshtė fjala pėr gabime shtypi, por pėr gjėra qė spjegohen ose mė mirė tė shkruaj qė nuk spjegohet fare ashtu siē do duhej tė spjegoheshin. Ėshtė fjala pėr botimin e vitit 1981 dhe nuk jam nė njohuri, nėse ka ndonjė botim tė mėvonshėm tė tyre.

Mirė ėshtė ti marrin ekspertė tjerė edhe njėherė para vehtes kėta fjalorė, sepse ėshtė i nevojshėm ndryshimi- pėrmirėsimi siē ndodhė gjithkund nė botė
Gentiani Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 16-10-05, 14:34   #34
Dilaver
 
Avatari i Dilaver
 
Anėtarėsuar: 29-09-03
Postime: 2,277
Dilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėm
Gabim

Falenderoj mikun tim nga Tirana i cili me dergoi kete material.



Ne permbledhjen “Studime etimologjike ne fushe te Shqipes, N-RR”, Eqerem Ēabej jep kete shpjegim per fjalet “rob” dhe “rod”:


rob m. "skllav; njeri", shm. "njerėzit e shtėpisė", fem. robinjė, robėreshė robnes robėri robni f. "skllavėri", robėroj robnoj "skllavėroj", robis "plaēkit, rjep" robitem "mundohem, ripem", robtoj robtis "punoj si rob, mundohem, ripem". Nga sll. (skr., bullg.) rob fem. robinja, G. Meyer 368 e AS IV 68, Weigand 74, Seliscev 177.

E mbarė gjuhės. Del qė te Buzuku (LI, Mbretėrit IV 5, 2; LXXXIX/2 =LXXXXIX/2, Mateu 1, 12): e ishnė votė m Israel, e kishnė sjellė robinjė njė vajzė tė vogėlė "et captivam duxerant de terra Israel puellam parvulam"; E mbassi klenė dalė n robiet sė Babilonisė, Jekonia leu Salatiel "Et post transmigrationem Babylonis, lechonias genuit Salathiel". Nė geg. e sotme me rob e robi "me tė madh e me tė vogėl, me cull e me mull" robi ėshtė trajta e re e robinjė, khs. bri = brinjė. Te Arbanasi robkinjė "robinjė". - Fjala sllave ka hyrė dhe nė mmanishten, sh. Rosettin ILR5 III 63.

rod m. "soj, fis". Mungon te G. Meyeri. Nga sll. rod, Seliscev 184.

Fjalė e geg. veriore, huazim krahinor, nga serbokroatishtja. Mbiemri rodnar "fisnor" po te Seliscevi nuk ėshtė i gjuhės popullore. Pėr rodic-a "kushėrirė" nė Arbėnesh tė Dalmacisė sh. Tagliavinin 240. - Fjala sllave ka shkuar dhe nė rumanishten, sh. Rosettin ILR III 69.

*******

Kete shpjegim ka dhene Ēabej per fjalet “rob” dhe “rod”, dhe sic e sheh si pas tij ato jane fjale sllave.
__________________
Aj, qė shkon tuj mjellė e tuj hapė fjalė tė kqija e gergasa herė per njanin herė per tjetrin, me gojė tė kanunit thirret »Argat i keq«.
Dilaver Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 17-10-05, 00:29   #35
Dilaver
 
Avatari i Dilaver
 
Anėtarėsuar: 29-09-03
Postime: 2,277
Dilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėmDilaver i pazėvėndėsueshėm
Gabim

Kliko nė foto (tekst) per tė parė te zmadhuar

__________________
Aj, qė shkon tuj mjellė e tuj hapė fjalė tė kqija e gergasa herė per njanin herė per tjetrin, me gojė tė kanunit thirret »Argat i keq«.
Dilaver Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 10-02-09, 23:38   #36
lirik
 
Anėtarėsuar: 09-02-07
Postime: 13,508
lirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Etimologjia e fjalės ROB dhe ROD

DIHET HISTORIKISHT
se sllavet ne ballkan erdhen ne forma te ndryshme por ma vonė pastaj ata me egersinė e tyre masakruan ilir vranė dhe siq flasin autorėt antik ishin dy grupe te mdha sllave serbet dhe koratet-
ata u leshuan dhe vershuan mbi trojet ilire-
me kalimine kohes shum fise ilire u sllavizuan-
por gjat kti sllavizimi ata shkrinė mjaft elemente ilire ne kulturen sllave-pra marrja dhėnja ishte nga te dy anet-
nese do te shikonim anatominė skeletin mund te shohim se malazezt hercegovasit dalamatinet istrianet boshnjaket kan shum ngjasjshsmeri me iliret sepse ata ishin ilir deri vonė ne shekujt e tetė e nėndė dihet dukla e vjeter mali i zi i sotem qe quhej deokleatia ma vonė u quajt zeta qe ishte thjesht emer i nji rrafshine te vjeter ilire pastaj ne malsia e zezė cerna gora ku edhe sot shohim gjurmė te fiseve iliro shqiptare te sllavizuara-natyrisht ne ket perzierje ata kan marr edhe fjalt e tyre me vete gjat shkrirjes ne sllav ndersa ne sot ne mal te zi gjejm fise akoma qe gjysmen e fjalve i flasin shqip e gjysmen sllavisht.
SHKONI NE FISIN KUQ E DO TA VERTETONI VET NDERSA HERCEGOVASSIT NE DISA FSHATRA THONė DARSME I GANGE OSE KANGE qe do te thot darsem dhe kangė-
pra fiset ilire nuk jan shuar plotsisht te istrianet mund te gjejm sa te duash gjurm te gjuhes shqipe
ata disa fletve te drujve ju thon flita ne disa katunde dalmate fletes s e drurit ka mbiemra bukomir ujeviq uji buka sinariq syni ndersa disa emra ilir sllavt i kan pervetsuar deri ne kult si per shembull majka jana por dihett qe ajo ishte nėna thana ilire kjo deshmohet edhe nga autoret antik-
qerepit sllavt i thon crep marr direkt nga qerepi sepse sllavt pjekjen e bukes ne qerep e msuan nga iliret
lirik Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 10-02-09, 23:41   #37
lirik
 
Anėtarėsuar: 09-02-07
Postime: 13,508
lirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Etimologjia e fjalės ROB dhe ROD

edhe fjala rob mund te jet nga etimologjia e merit shqip na ropen na rjepen na sunduan na detyruan na shkelen na ropen rjepje dmth sundim te rjep te zhvatė duke te zhvatur deri ne rjepje ropje
kan ekzistuar sa e sa dialekte ilire na rroposen ose na rroposen kam degjuar un si brez nga te vjetrit -
ndersa si dialekt mund te ket qen i ndonji fisi ilir na robosen na roposen na roberuan
lirik Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 10-02-09, 23:53   #38
lirik
 
Anėtarėsuar: 09-02-07
Postime: 13,508
lirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Etimologjia e fjalės ROB dhe ROD

i ropen u ropen u rjepen ropoesen rryposen rraboashta e kresė rrobajt rribajt si rrriba e murranit
keto jan fjal te lashta shqipe rrumpa ose rrumpalla rriboshtja rroba rrobat rrabima fjale vjeter ilire
bima tjeter rranja afe r rranjes bima afer bimes pra degjenrimi i bimes kur tjetra ka dal afer saj dhe ka penguar rrenjen e tjetres
slavet nuk kan qen te pasur ne kulturė e fjalore si vendasit ilir prandaj ata kan marr shum nga kultura ilire e vendasve te vjeter -
pikrisht nga ballkani e kan rrenjen dhe etimmologjinė shum fise italike kur flasim per etrusket dhe kulturen e tyre ata na dalin rrenj ilire qe ndikuan aq shum ne trollin italik -iliria ka pas perhapje te lashta dhe te fuqishme shum para fuqizimitt e romakve iliret kan pas edhe qendra tregtare ne trollin italik tek ne shekujt 6 e e 5 para eress e re fillon fuqizimi i madh romak ndersa ma parė ne trollin italik ka qen fuqia ilire poashtu ne greqin e sotme e cila fund e krye esht pellazgjike -
protoilire-
sepse nga shkenca dhe historiagrafia iliret ndahen ne tri periudha historike paraformuese ne iliret protoiliret dhe parailiret-
periudhat ma te hershme te substaratit parailir i gjem edhe ne kohrat ma te lashta kur emri ilir akoma nuk njihej por parailir parapellazgjik pastaj fillon periudha protoilire dhe ilire -
gjat ketyre periudhave ndikimete ktyre fiseve me origjinė te perbashket etnike ka lėnė gjuhė te thella ne ballkan e ma gjerė - ndersa sllavet ishin shum te varfer edhe ne kulturena materiale e ne at shpirtrore ata gjithqka kan mesuar nga iliret si mjalten si venen e rrushin etj-
NE EDIJ VAJTIMIN E AUTORRVE ANTIK QE SHKRUANIN PER VEPRIMET BARBARE SLLAVE
dhe shkretimine tokave ilire si vreshtat qe i prenin pa meshirė vreshtat ilire -
sllavet ishin kryesisht te dhunshem dhe te eger ata erdhen nga vise pertej ukraine dhe ranė ne tokat enxehta ta ballkanit ku me mija e mija vjet jetonte etnikumi ilir protoilir para ilir
lirik Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 10-02-09, 23:53   #39
lirik
 
Anėtarėsuar: 09-02-07
Postime: 13,508
lirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Etimologjia e fjalės ROB dhe ROD

i ropen u ropen u rjepen ropoesen rryposen rraboashta e kresė rrobajt rribajt si rrriba e murranit
keto jan fjal te lashta shqipe rrumpa ose rrumpalla rriboshtja rroba rrobat rrabima fjale vjeter ilire
bima tjeter rranja afe r rranjes bima afer bimes pra degjenrimi i bimes kur tjetra ka dal afer saj dhe ka penguar rrenjen e tjetres
slavet nuk kan qen te pasur ne kulturė e fjalore si vendasit ilir prandaj ata kan marr shum nga kultura ilire e vendasve te vjeter -
pikrisht nga ballkani e kan rrenjen dhe etimmologjinė shum fise italike kur flasim per etrusket dhe kulturen e tyre ata na dalin rrenj ilire qe ndikuan aq shum ne trollin italik -iliria ka pas perhapje te lashta dhe te fuqishme shum para fuqizimitt e romakve iliret kan pas edhe qendra tregtare ne trollin italik tek ne shekujt 6 e e 5 para eress e re fillon fuqizimi i madh romak ndersa ma parė ne trollin italik ka qen fuqia ilire poashtu ne greqin e sotme e cila fund e krye esht pellazgjike -
protoilire-
sepse nga shkenca dhe historiagrafia iliret ndahen ne tri periudha historike paraformuese ne iliret protoiliret dhe parailiret-
periudhat ma te hershme te substaratit parailir i gjem edhe ne kohrat ma te lashta kur emri ilir akoma nuk njihej por parailir parapellazgjik pastaj fillon periudha protoilire dhe ilire -
gjat ketyre periudhave ndikimete ktyre fiseve me origjinė te perbashket etnike ka lėnė gjuhė te thella ne ballkan e ma gjerė - ndersa sllavet ishin shum te varfer edhe ne kulturena materiale e ne at shpirtrore ata gjithqka kan mesuar nga iliret si mjalten si venen e rrushin etj-
NE EDIJ VAJTIMIN E AUTORRVE ANTIK QE SHKRUANIN PER VEPRIMET BARBARE SLLAVE
dhe shkretimine tokave ilire si vreshtat qe i prenin pa meshirė vreshtat ilire -
sllavet ishin kryesisht te dhunshem dhe te eger ata erdhen nga vise pertej ukraine dhe ranė ne tokat enxehta ta ballkanit ku me mija e mija vjet jetonte etnikumi ilir protoilir para ilir
lirik Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 10-02-09, 23:56   #40
lirik
 
Anėtarėsuar: 09-02-07
Postime: 13,508
lirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėmlirik i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Etimologjia e fjalės ROB dhe ROD

para ilir do te thot formimi ne zanafillė qe ishin enjeta etni por para formimtte emrit ilir kjo periudhė daton shum vite deri ne tetmi 8000 vjet para eres se re pastaj protoilir kultura e tumave varrezave dhe hallshtatit e ma vonė ilir pas shekullit tet para eres se re fiset protoilire mund te ken qen thraket dhe maqedonasit e vjeter por kjo akoma shkencorisht nuk esht dokumentuar-
kur them shkencorisht perfshihet forma ma e persosur emundshme e studimit por supozohet se kishin rrenj te perbashkta proto ilire
lirik Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-02-09, 02:59   #41
Orfe@
 
Avatari i Orfe@
 
Anėtarėsuar: 28-11-08
Vendndodhja: Te zemra e N.
Postime: 65
Orfe@ i vlerėsuar mirė
Gabim Titulli: Re: Etimologjia e fjalės ROB dhe ROD

ROB ėshtė fjalė PARA SLLAVE u formua me metatezen prej orb qe ka rrėnjet nga gjuha indoevropiane orbh qe do te thot "i cili nuk ka pasuri",

KU GJUHA I.E. (qe mendon ai, se nuk eshte nje por me qindra gjuhe i.e.) ESHTE ILLIRISHTJA TRUNGU I INDOEUROPIANISHTES, prej saj e moren sllavet. Poashtu malverzimi me fjalen ROB=ORB, vetem nje ndryshim tingujsh, tregon asgje shekncore, vetem loje tingujsh brenda fjales, ndrrim tingujsh pa kurrfare kuptimi ne asnje gjuhe ROB=ORB! Kjo eshte qesharake!

As qe shkruan kjo e hutuara, se 'sllavet, nuk ishin askund afer ilireve' - kur ishin iliret nuk kishte as fjale - sllav!

2. ROD - GJITHASHTU FJALE PARA SLLAVE E NXIERRUR NGA E NJEJTA RRENJE... (a po te vie keq, ta shkruash fjalen (PARA SLLAVE)? Ndoshta, te ju shkojsh perhuji ketyre te hallakaturve, qe plasen, qe fjalet rod e rob, te jene 100% sllave, se edhe po i folkan sllavet e jugut, e ruset edhe shqiptaret i paskan marre prej tyre

Fjala ROB, nuk tregon njeriun qe nuk ka pasuri, as ne indishte, as ne europianishte, sepse nuk ka gjuhe indo-europiane, te vecant, por te gjitha gjuhet nga indishtja e europa, quhet gjuhet indo-europiane, te gjitha keto jane gjuhe i.e.

ROB E ROD - FJALE PARA SLLAVE!
__________________
Dashuria ndaj atdheut eshte fuqi perendie!

Herėn e fundit ėshtė Redaktuar nga Bond : 17-02-09 nė 12:06
Orfe@ Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-02-09, 03:05   #42
Orfe@
 
Avatari i Orfe@
 
Anėtarėsuar: 28-11-08
Vendndodhja: Te zemra e N.
Postime: 65
Orfe@ i vlerėsuar mirė
Gabim Titulli: Etimologjia e fjalės ROB dhe ROD

Citim:
Postimi origjinal ėshtė bėrė nga Panopticon
Nga "FJALOR I GJUHES SE SOTME SHQIPE" (hartuar nga: A. Kostallari, J. Thomaj, Xh. Lloshi, M. Samara, J. Kola, P. Daka, P. Haxhillazi, H. Shehu, F. Leka, E. Lafe, K. Sima, Th. Feka, B. Keta, A. Hidi; Prishtine, 1981)

ROB, ~I m. sh. ~ ER, ~ERIT. 1. hist. Ai qe nuk kishte fare mjete prodhimi, qe nuk kishte asnje te drejte dhe qe ishte prone e plote e nje pronari, i cili e detyronte te punonte ne kushte shume te renda e mund ta shiste a ta vriste. Skllavopronaret dhe roberit. Kryengritjet e roberve. Tregtia (shitja, blerja, vrasja) e roberve. Shitej (blihej) si rob.
2. hist. Skllavi i tokes, bujkerob. Roberit e tokes. Bujq rober.
3. Ai qe zihet i gjalle ne lufte nga kundershtari. Rob lufte. U zu (ra) rob. E mbajten rob. (...)

ROD, ~I m. sh. ~ E, ~ET krahin. 1. Gjini; fis. Rod i mire (i keq). Vajze rodi. Dere rodi. E ka per rod. Rod pas rodi. Rod i shqiptarit.
2. Lloj, fare. Rod misri. Rod gjarperi.


Te nderuar, besoj qe kjo teme eshte vetem se e konsumuar nga te gjithe te interesuarit, nga fakti se eshte diskuruar mjafte.

Eshte e vertete se sllavet i perdorin keto dy fjale, porse NUK ESHTE DESHMUAR ketu ne forum (e as qe mund te deshmohet) se keto dy fjale kane origjine sllave, e rrjedhimisht nuk eshte deshmuar se shqiptaret i kane huazuar keto dy fjale nga sllavet.

Prandaj, meqenese keto dy fjale gjenden ne FJALOR I GJUHES SE SOTME SHQIPE, i perpiluar nga gjuhetaret kompetent shqiptar, dhe se per te njejtat fjale nuk ka ndonje verejtje se jane neologjizma (e aq me pak barbarizma), apriori keto dy fjale konceptohen si fjale te pastra shqipe.

Nese ka dikush argumente (ama shkencore, e jo dokrra sllave), le ta argumentoje te kunderten.

Juaji,

Panopticon.

P.S. Injornaca jone per gjuhen nuk duhet te na shpieje ne lajthitje.


kur ishin fjalet ROD e ROB ne Ballkanin illirik, as qe kishte sllav fare!

As ekzistonte as vet emri sllav!
Orfe@ Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-02-09, 03:10   #43
Guri i madh
Kafir Arrnaut
 
Avatari i Guri i madh
 
Anėtarėsuar: 28-08-05
Vendndodhja: nė klysyr
Postime: 14,638
Guri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėm
Dėrgo mesazh me anė tė  AIM tek Guri i madh
Gabim Titulli: Etimologjia e fjalės ROB dhe ROD

fjala rob esht fjal sllave do me thaqn njeri i zanun peng nuk jam gjuhtar po kshtu mendoj



fjala rod esht fjal sllave qe ne duhet ta perdorim fjalen trashigimtar
__________________
Kosoven nuk e pret rreziku nga Serrbija po te mos e kishte PDKen e SHIKun e pikrishit Hashim thaqin
Guri i madh Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-02-09, 09:09   #44
GURI SYLAJ
Moderator
 
Avatari i GURI SYLAJ
 
Anėtarėsuar: 21-03-05
Vendndodhja: Gjermani
Postime: 10,671
GURI SYLAJ i pazėvėndėsueshėmGURI SYLAJ i pazėvėndėsueshėmGURI SYLAJ i pazėvėndėsueshėmGURI SYLAJ i pazėvėndėsueshėmGURI SYLAJ i pazėvėndėsueshėmGURI SYLAJ i pazėvėndėsueshėmGURI SYLAJ i pazėvėndėsueshėmGURI SYLAJ i pazėvėndėsueshėmGURI SYLAJ i pazėvėndėsueshėmGURI SYLAJ i pazėvėndėsueshėmGURI SYLAJ i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Etimologjia e fjalės ROB dhe ROD

Qenka kthy fryma e moqme e debatit!??
Edhe atehere e edhe tash po e perseris se origjina e fjaleve te ndryshme sote eshte veshtire te vertetohet dhe ,ne fund te fundit , te nje trungu gjuhesor jan .Por keto dy fjale ne gjuhet sllave kan gjete vend dhe jan zhvillu edhe me tutje kurse ne gjuhen shqipe sikur jan tkurr dhe gati gati kan dal nga e folmja letrare!!
Ne baze te asaj qe shkruhet me lart neve kemi te drejte te themi
Kosova eshte shtet multietnik ku Narodet edhe Narodnoset kan te drejta te barabarta!!!
Ose Narodi shqiptar ishte gjithmon i ROBOVAT prej perandorive te ndryshme!
Ose mund te ju themi serbeve ne Kosove se na jemi NA-ROD e ju jeni NA-RODNOST!
Keta shembuj edhe mund te duken qesharak por qellimi im eshte te konstatoj se -ARA ESHTE E ATIJ QE E MBJELL !!Qe nuk don te thot se nuk e ka ble apo marr me dhune nga dikush tjeter!!

Per shembull tek fjala Guri -Gardh puna qendron ndryshe .Eshte ruajt kuptimi dhe perdorimi edhe sot edhe pse kete fjale si rrenje te fjaleve te reja e gjejme edhe ne gjuhet tjera si Garderobe ,gardine,gardian etj!

Fjala ROD dhe ROB edhe mund te jen me oprigjine parasllave por sot pushojn me rehatshem ne gjuhet sllave ku kan gjete edhe zhvillim dhe si rrenje perdoren ne nje numer te konsiderueshem te fjaleve te reja!
Gjuha eshte sikur Trolli , po nuk i ndejte gati e marrin te tjeret!! Edhe TROJA dikur ishte e gjues ton por sot nuk dihet ku eshte dikush thot ne Turqi ,dikush ne dredhjen e Neretves ne Adriatik e dikush tjeter......!!!
__________________
Shqiptaret,nese deshirojn qe te tjeret ti njohin, ata, duhet t'a njohin ,realisht,veteveten.
GURI SYLAJ Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-02-09, 09:50   #45
Guri i madh
Kafir Arrnaut
 
Avatari i Guri i madh
 
Anėtarėsuar: 28-08-05
Vendndodhja: nė klysyr
Postime: 14,638
Guri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėmGuri i madh i pazėvėndėsueshėm
Dėrgo mesazh me anė tė  AIM tek Guri i madh
Gabim Titulli: Etimologjia e fjalės ROB dhe ROD

guri syla une bash jam i intersum me msue diqka ma shum rreth ktyre fjalve



tek ne perdoret fjala sa rob i kie e nuk thojn sa antar familje jeni



ndoshta pak edhe feja e ka at ndikimin e vet


ose fjala rod thojn rod i keq ose rod i mir kur esht fjala per dikend


e ne kemi fjal tjera per me zavendsue fjalen rod


__________________
Kosoven nuk e pret rreziku nga Serrbija po te mos e kishte PDKen e SHIKun e pikrishit Hashim thaqin
Guri i madh Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Pėrgjigju


Anėtarėt aktiv qė janė duke parė kėtė Temė: 1 (0 Anėtarėt dhe 1 Guests)
 
Funksionet e Temės
Shfaq Modėt

Rregullat E Postimit
You may not post new threads
You may not post replies
You may not post attachments
You may not edit your posts

BB code is ON
Figurinat Janė ON
Kodi [IMG] ėshtė ON
Kodi HTML ėshtė OFF



Hyrja | Chat | Diskutime | Muzik Shqip | Poezi | Lojra | Kontakt


1999 - 2014 Forumi Dardania

Te gjitha kohėt janė nė GMT +1. Ora tani ėshtė 00:54.
Powered by vBulletin Version 3.8.7
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.