Kuriozitete

[Peja-Boy]

Pasionet e Bin Ladenit: luledielli dhe makinat e shpejta

Që prej 9 vitesh kur emri i tij iu bë ndërkombëtarisht i famshëm dhe madje i frikshëm e sinonim i një terrorizmi që meritonte, sipas ish-presidentit amerikan, Bush, një luftë në të gjitha frontet, Osama Bin Laden ka ngjallur kuriozitet të vazhdueshëm. Kjo edhe sepse ai u shndërrua në një njeri gati të padukshëm të cilin të gjithë e imagjinonin fshehur shpellave të Afganistanit, apo duke u stërvitur në zonat në kufi me Pakistanin. Së fundi ka dalë dikush që e ka njohur për një kohë të gjatë dhe shumë nga afër, që dëshmon për anët e panjohura të një njeriu gjithashtu të panjohur. Ajo është ish-gruaja e parë e Bin Laden, Najwa Bin Laden, e cila sapo ka publikuar një libër me kujtime për ish-bashkëshortin. Në këtë libër ai del si një njeri me një personalitet shumë kontradiktor. Sipas rrëfimit të Najwas, Bin Laden ishte shumë i rreptë, madje në atë shkallë sa të arrinte t‘i rrihte fëmijët për të vetmen arsye se ata mund të kishin qeshur më shumë nga sa duhej. Pasioni i tij kanë qenë lulediellit dhe makinat e shpejta. Të paktën sipas përvojës së gruas së parë. Ai gjithashtu e kishte ndaluar në shtëpi përdorimin e aparateve elektrike dhe përpiqej që t‘i kaliste të bijtë nëpër ngjitje malesh e terrene të vështira, pa vënë ujë në buzë. Detajet nga jeta e përditshme e themeluesit të Al Kaedës kanë dalë me shumicë në këtë libër të cilin Najwa e ka shkruar së bashku me djalin e saj të katërt, Omar. Bin Laden u martua shumë i ri dhe nga një dhëndër thuajse adoleshent ai u shndërrua në një nga liderët e terrorizmit ndërkombëtar. Ndërkaq, atij i pëlqenin shumë mangot dhe ndiqte me vëmendje të madhe transmetimet e BBC. Ish-gruaja duke e parë përmes detajeve të jetës familjare përshkruan një burrë që u shndërrua në një njeri shumë të ashpër e të prerë, veçanërisht kur ra në kontakt me perëndimorët. Vetë Najwa u martua me Bin Ladenin kur ai ishte 17 vjeç dhe ajo ishte vetëm 15 dhe i solli në jetë 7 djem dhe 4 vajza. Bin Laden me kalimin e kohës mori edhe 5 gra të tjera dhe i mbante të gjitha veçmas, në shtëpi të ndryshme në Arabinë Saudite dhe në Sudan. Edhe ato nuk lejoheshin që të përdornin energji elektrike dhe jetonin në kushte të vështira, por jo për mungesë parash, por për kalitje. "Im at nuk e lejonte mamanë time që të përdorte kondicionerin, madje as frigoriferin, apo sobën me korrent për të gatuar", rrëfen i biri Omar në libër. Çifti i ri, në vitet e para të martesës u vendos në Shtetet e Bashkuara në vitin 1979, pas revolucionit iranian, ku Bin Laden u takua me Abdullah Azzam, klerikun radikal palestinez të konsideruar si mentori i tij ideologjik. Menjëherë më pas ai nisi një udhëtim në Pakistan në mbështetje të forcave sovjetike që kishin pushtuar Afganistanin në vitet ‘80. Sipas ish-gruas dhe të birit, pas kthimit nga lufta ai ishte shndërruar në një person shumë strikt dhe të rreptë dhe me një karakter shumë të rëndë. Në libër thuhet edhe se Bin Laden, njeriu që konsiderohet si truri dhe ekzekutori i sulmeve të 11 shtatorit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe që është ende i lirë edhe pse është shndërruar që prej 8 vitesh në njeriun më të ndjekur të planetit, nuk shpenzonte shumë. Ai kishte blerë vetëm një "Mercedez" ngjyrë floriri dhe një motoskaf. Ndër të tjera Najwa thotë: "Asgjë nuk i jepte një kënaqësi më të madhe sesa të kalonte ditën me një makinë të shpejtë, apo motoskaf në det të hapur. Shpesh qëllonte që ai të dilte me makinë edhe nëpër shkretëtirë dhe pasi të bënte një copë rrugë me shpejtësi ta linte makinën dhe të bënte ecje të gjata me këmbë". Më pas u detyrua që të shkonte në mërgim përgjithmonë pas akuzave që i bëri qeverisë saudite në lidhje me pranimin që ajo u bëri trupave amerikane në vend. Pikërisht në këtë periudhë ai u përpoq që ta përgatiste familjen për t‘u përballur tashmë me një jetë shumë të vështirë, ndoshta në fshehje e arrati. Në këtë përgatitje bënin pjesë edhe stërvitjet që u bënte të bijve apo lënia e tyre të flinin jashtë nëpër shi e shpate malesh. Veç të tjerash, në ato momente të rralla kur ishte i qetë, Bin Laden ishte një kalorës shumë i aftë dhe i pëlqente që të kalëronte me të bijtë dhe veç kësaj ai kishte aftësi të mëdha matematikore. Shpesh i pëlqente që t‘i sfidonte njerëzit në zgjidhjen e problemeve të ndryshme, ose në bërjen me mend të veprimeve që njerëzit normalë i kryejnë vetëm me makinën llogaritëse. I biri i tij, Omar, shkruan: "Im at ishte i mirënjohur për aftësitë matematikore dhe kishte raste që vinin njerëz shumë të shquar edhe ata në këtë drejtim për të matur forcat me babanë". Ndërsa e shoqja shkruan më poshtë: "Bin Laden i pëlqente shumë dhe çlodhej duke punuar tokën, duke u marrë me kultivimin e misrit, apo duke rritur e parë lulet e diellit."

[Peja-Boy]

Pjese te Kuranit ne trupin e femijes!

Fillimisht, pa fjalë kanë mbetur prindërit e djaloshit Ali Jakubov. Menjëherë pas lindjes së djalit të tyre ata kanë vërejtur se në mjekrën e tij të shkruar në gjuhën arabe emri ALLAH. Nga ky moment pjesë të Kuranit janë paraqitur pothuajse në tërë trupin e Aliut të vogël.

Nëna e djaloshit thotë se ajo dhe bashkëshorti i saj nuk kanë qenë shumë religjioz para se të paraqiten citate të Kuranit në trupin e djalit të tyre. Fillimisht nuk kanë pasur guxim të flasin për këtë dukuri në trupin e birit të tyre, mirëpo në fund kanë vendosur përë këtë të njoftojnë mjekët. Sipas fjalëve të nënës së Aliut, Medina Jakupova, në momentet kur pjesë të Kuranit paraqiten në trupin e tij djaloshi qanë dhe ngritet temperatura e trupit të tij.

“Paraqiten ne pjese të ndryshme të trupit në duar në këmb e në trup. Kur ndoshë kjo ai mundohet shumë qanë dhe ngritë temperaturë dhe atë natë nuk bën aspak gjumë”, theksoi Medina Jakupova.

Është e çuditshme që ajetet e Kuranit vazhdimishtë ndryshojnë në trupin e Aliut të vogël të paktën dy herë në javë. Mjeket thonë se nuk mund të shpjegojnë këtë mrekulli. Mirëpo shpjegojnë se shkrimi në trupin e Aliut nuk është artificial.

“Një dukuri të këtillë nuk mund ta shpjegoi në asnjë mënyre medicina. Mbishkrimet ne trupin e djaloshit paraqiten me ngritjen e temperatures”, tha mjekja.

Mrekulli e Zotit! Ky është shpjegimi i vetëm që mund ti jepet një dukurie të këtillë. Shumica e banorëve lokal besojnë se fëmiu është shenjë nga Allahu, i cili e ka dërguar këtë djalosh në mesin e tyre me qëllim që të parandaloj konfliktet dhe mosmarrëveshjet në rajonin e Dagestanit.

[Peja-Boy]

Taksi vetëm për gratë, me shofere femra

Qyteti Puebla në Meksikë ka një armatë të re taksish që drejtohen nga gratë dhe që janë vetëm në shërbim të grave, pra nuk ndalojnë për burrat. 35 taksitë me ngjyrë rozë janë të pajisura gjithashtu me pasqyra dhe makijazh, sistem GPS dhe buton alarmi. Taksitë u shërbejnë veçanërisht grave që
janë të lodhura nga ngacmimet e shoferëve të taksive. Aktivistet e të drejtave të grave janë megjithatë skeptike për këtë iniciativë dhe thonë se shërbimi
nuk adreson problemin. Taksitë e reja padyshim hapin një front të ri në punësimin e grave meksikane, në një treg që ka qenë i dominuar nga meshkujt. Biznesi i ri i taksive vetëm për gratë duket se është përqafuar në
shumë qytete, duke filluar nga Moska e deri në Dubai. Në Puebla kompania “Taksitë Rozë” investoi rreth 450 mijë dollarë për të filluar shërbimin, ndërkohë që qeveria dha fonde për licencimin dhe trajnimin e grave. Nëse programi do të jetë i suksesshëm, zyrtarët kanë në plan ta zgjerojnë atë edhe në qytete të tjera./ D. XH.

[Peja-Boy]

Televizori pengon te folurin tek femjet


Një studim mes foshnjeve dhe fëmijëve të vegjël tregon se duke parë televizor qoftë edhe një orë në ditë, ndikon mënyrën se si ata flasin, ngadalëson zhvillimin e tyre gjuhësor, ndërsa në marrëdhëniet prindër – fëmijë, televizori bëhet pengesë për komunikim. Studimi tregon se shtimi i kohës së fëmijëve para televizorit lidhet me shtimin e gjasave për mbipeshë trupore, pirje duhani, sjellje të pahijëshme dhe çrregullime në të ngrënë.

[Peja-Boy]

Dashuria dhe zemra


Dashuria i be mire zemres. Eshte nje fraze “çokollate”, por kur e konfirmon Julie Damp, kardiologe e Vanderbilt Heart and Vascular Institute te Nashville (Tennessee, Usa). Studimi tregon se si po te perfshihesh ne nje lidhje dashurie te qendrueshme ka efekte te pozitive ndaj arterieve koronareve te zemres dhe mbi sistemin qarkullues ne pergjithes.
Motivi nuk eshte akoma i qarte, por Damp goxon te shprehe disa hipoteza: kush eshte i dashuruar jeton me me pak ankth, pin me pak duhan, eshte me aktiv fizikisht dhe ka nje jete te mire sociale. «Sipas disa teorive», shpjegon, «te fejuarit dhe te martuarit “te keqaqur” perballlen me modifikime neuro-hormonale qe kane efekte pozitive mbi trupin dhe ne veçanti mbi sistemin kardiovaskolar.» Per fat te keq ekziston edhe ana e kundert e medaljes: nje studim i para ca vitesh ka pershkruar “sindromen e zemres se thyer”, nje lloj sulmi kardiak qe godet ate qe ne menyre te papritur humbet partnerin.

[Peja-Boy]

Si do të jete bota ne 100 vitet e ardhshme?!



Japonia dhe Turqia formojnë një aleancë për ti sulmuar Shtetet e Bashkuara te Amerikes. Polonia bëhet aleati më i ngushtë i Amerikës. kurse Meksika përpiqet fort për supremaci globale dhe një luftë te tretë botërore.
Lufta e fshehtë e Shteteve të Bashkuara
Në vitin 1492, Kolombo lundroi drejt perëndimit. Në vitin 1991, Bashkimi Sovjetik u shemb. Këto dy evenimente përkufizuan epokën evropiane. Dikur, majat jetonin pa e ditur se kishte mongolë, të cilët nga ana e tyre nuk e dinin se kishte zulu. Nga shekulli XV e këtej, fuqitë evropiane në mënyrë kolektive e sunduan botën, duke krijuar sistemin e parë gjeopolitik të vërtetë në historinë njerëzore, deri në pikën ku fati i aborigjenëve australianë përcaktohej nga politika britanike në Irlandë dhe çmimi i bukës në Francë vërtitej sipas motit në Minnesota.
Njëkohësisht, Europa kreu një luftë civile 500-vjeçare me egërsi në rritje, deri kur kontinenti i Evropes e sakatoi veten në shekullin XX dhe e humbi posedimin e saj ndaj botës. Pas rënies së Bashkimit Sovjetik, nuk kishte më asnjë vend të vetëm evropian që mund të konsiderohej si fuqi globale e dorës së parë.
Një tjetër eveniment i paprecedent u zhvillua rreth një dekadë apo më shumë më parë. Për 500 vjet me radhë, kushdo që kontrollonte Atlantikun Verior kontrollonte eksesin e Europës në botë dhe, bashkë me të, tregtinë globale. Nga viti 1980, gjeografia e tregtisë kish ndryshuar, kështu që Atlantiku dhe Paqësori qenë njëlloj të rëndësishëm dhe çdo fuqi që kishte akses të drejtpërdrejtë tek të dy kishte avantazhe të mëdha. Amerika Veriore u bë shtylla e sistemit global dhe cilado fuqi që dominonte Amerikën Veriore bëhej qendra e gravitetit të saj. Kjo fuqi, sigurisht, janë Shtetet e Bashkuara.
Është gjeografia e kombinuar me aftësinë për ta shfrytëzuar atë, ajo që ka rëndësi. Shtetet e Bashkuara janë të sigurta ndaj sulmit nga toka dhe deti. Ato janë të cënueshme ndaj sulmit terrorist, por, me përjashtim të një shkëmbimi bërthamor, nuk përballon asnjë kërcënim ekzistencial në kuptimin që përballuan Britania dhe Franca në vitet 1940-1941 apo Gjermania dhe Japonia në vitet 1944-1945. Pjesë e këtij avantazhi është se, të vetëm midis palëve ndërluftuese, Shtetet e Bashkuara aktualisht përfituan nga Lufta e Dytë Botërore, duke dalë prej saj me një bazë industriale thellësisht të modernizuar. Por kjo në vetvete mund të gjendet në vetë gjeografinë e vendit. Pjelloria e tokës midis Appalachians Mountains dhe Rocky Mountains, si dhe konfigurimi i sistemit lumor të vendit, sollën një sistem ekonomik në shekullin XIX, që ndihmoi të financohej një ekonomi, e cila sot përbën midis 25 dhe 30 përqind të aktivitetit ekonomik global, në varësi të faktit sesi e vlerësoni dollarin.
Ndoshta po aq i rëndësishëm është fakti se ndërsa dendësia e popullsisë së Japonisë është rreth 365 njerëz për kilometër katror dhe se shumica e shteteve evropiane është midis 100 dhe 300 njerëzve për kilometër katror, dendësia e popullsisë së Shteteve të Bashkuara, përjashto Alaskën, është rreth 34 njerëz për kilometër katror. Shtetet e Bashkuara kanë hapësirë për t’u rritur dhe e menaxhojnë mirë emigracionin. Popullsia e tyre nuk pritet që të bjerë. Ata janë fuqia dominuese jo për shkak të moralitetit të regjimit, virtyteve të popullit të tyre apo i admirimit në të cilin mbahen, por për shkak të dështimeve të Europës dhe të ndryshimeve në rrugët e tregtisë globale.
Ky është një lexim gjeopolitik i historisë. Gjeopolitika argumenton se është gjeografia ajo që përcakton fuqi dhe se fuqia ushtarake, ekonomike dhe politike janë pjesë të ndryshme të një sistemi të vetëm. Gjeopolitika tenton që të mos i marrë shumë seriozisht politikat dhe politikanët, duke i parë ata si të ngecur në realitet. Burrë shteti më i mirë që qeveris Islandën nuk do ta dominojë botën; sundimtari më budalla që sundonte Romën e lashtë nuk mund ta minojë fuqinë e saj.
Ekonomistët flasin për një dorë të padukshme – një koncept, në mos një term, të cilin e kanë huazuar nga Machiavelli. Gjeopolitika ia aplikon konceptin e dorës së padukshme sjelljes së vendeve dhe aktorëve të tjerë ndërkombëtarë. Gjeopolitika dhe ekonomia theksojnë të dyja se lojtarët janë racionalë dhe do të ndjekin interesin personal të tyre, në mos në mënyrë të pagabueshme, atëhere të paktën në mënyrë jo të rastësishme.
Mendo për një lojë shahu. Në sipërfaqe, duket se çdo lojtar ka 20 lëvizje hapëse potenciale. Në fakt, janë shumë më pak, sepse shumica e këtyre lëvizjeve janë aq të këqija sa shpejt do të çonin në humbje. Sa më mirë që të jeni në shah, aq më pastër i shikoni opsionet tuaja dhe më pak lëvizje i shikoni se janë të disponueshme: sa më i mirë lojtari, aq më e parashikueshme lëvizja. Mjeshtri i madh luan me saktësi absolute të parashikueshme, deri në një goditje brilante të papritur.
Gjeopolitika presupozon dy gjëra: e para, që qeniet njerëzore fillojnë ta organizojnë veten në njësi më të mëdha sesa familjet dhe se kanë një besnikëri natyrore ndaj gjërave në të cilat qenë lindur, njerëzit dhe vendet; e dyta, që karakteri i një kombi përcaktohet në një masë të madhe nga gjeografia, siç është marrëdhënia midis kombeve. Ne e përdorim gjerësisht termin “gjeografi”. Ai përfshin karakteristikat fizike të një vendi, por shkon përtej kësaj për të parë në efektet e një vendi ndaj individëve dhe komuniteteve. Këto janë themelet e parashikimit gjeopolitik.
Opinioni dhe reputacioni kanë pak të bëjnë me fuqinë kombëtare. Fakti nëse Presidenti amerikan urrehet apo admirohet është me rëndësi të menjëhershme të paktë, por themelet e fuqisë janë gjithëpërfshirëse. As ngjarjet e kaluara nuk kanë të bëjnë shumë me fuqinë kombëtare, nuk ka rëndësi sa domethënëse duken në atë moment. Kriza financiare aktuale pati rëndësi, por ajo nuk e ndryshoi gjeometrinë bazë të fuqisë ndërkombëtare. Koncepti i rënies amerikane në mënyrë të çrregullt është tronditur, por që Amerika të bjerë poshtë duhet që ndonjë fuqi tjetër t’ja kalojë. Nuk ka asnjë kandidat.
Le të shikojmë Kinën, më së shumti e përmendur si sfiduesi i Shteteve të Bashkuara. Kina Han është e rrethuar nga katër shtete jastëk – Mançuria, Mongolia e Brendshme, Ksiniangu dhe Tibeti. Pa këto jastëkë, kufijtë e Kinës do të spostoheshin nga brenda dhe Kina do të bëhej e cenueshme. Me këto katër shtete jastëk në vend, Kina është e sigurtë, ama si një ishull i bllokuar, i rrethuar nga xhungla malore, Himalajat, stepat e Azisë Qendrore dhe pyjet siberiane. Kina është e bllokuar në të gjitha drejtimet, përveç detit.
Shumica dërrmuese e popullsisë kineze jeton brenda 1000 miljeve nga bregu Paqësor. Përtej kësaj linje, furnizimi me ujë të pijshëm nuk do t’i mbështeste popullsi të mëdha. Pjesa më e madhe e zhvillimit industrial ndodh brenda 100 miljeve nga bregu. Shiko shifrat e mëposhtme, të nxjerra nga statistikat kineze. Rreth 64 milionë kinezë jetojnë në familje me më shumë se 20000 dollarë të ardhura në vit. Rreth 165 milionë kinezë jetojnë me të ardhura në vit midis 2000 dhe 20000 dollarëve. Shumica e këtyre jetojnë brenda 100 miljeve nga bregu. Rreth 400 milionë kinezë kanë të ardhura familjare midis 1000 dhe 2000 dollarëve në vit, ndërsa rreth 670 milionë kanë të ardhura familjare prej më pak se 1000 dollarë në vit. Kina është një territor me varfëri të jashtëzakonshme. Mao e bëri Marshimin e Madh që të ngrinte një ushtri fshatarësh të dëshpëruar për ta rregulluar këtë lloj mosbalance ekstreme. Mosbalanca ekziston akoma, një vullkan poshtë regjimit aktual.
Kina do të duhej ta trefishonte madhësinë e ekonomisë së saj dhe Shtetet e Bashkuara do të duhej të qëndronin në vend nëqoftëse Kina do të barazohej për nga GDP-ja me to. Ushtarakisht, Kina është e pafuqishme. Ushtria e saj është një forcë sigurie e brendshme, aftësia e saj për të projektuar fuqi e bllokuar nga barriera natyrore. Marina e saj ekziston më së shumti në letër dhe nuk mund të paraqesë asnjë kërcënim serioz ndaj Shteteve të Bashkuara. Deklarime sipërfaqësore për Kinën që po kalojnë Shtetet e Bashkuara nga pikëpamja gjeopolitike injorojnë realitete bazë dërrmues. Në mënyrë të imagjinueshme Kina mund t’i tejkalonte problemet e saj, por kjo do të kërkonte pjesën më të madhe të shekullit për të tejkaluar probleme të kësaj madhësie.

[Peja-Boy]

Vazhdon.....


Europa, nëqoftëse ndonjëherë unifikohet në një fuqi të bashkuar ekonomike dhe ushtarake, sigurisht që mund t’i sfidonte Shtetet e Bashkuara. Megjithatë, siç e kemi parë gjatë krizës së fundit financiare, nacionalizmi vazhdon që ta përçajë kontinentin, edhe pse lodhja e ka bërë këtë nacionalizëm më pak të ashpër. Ideja e Europës që bëhet një shtet multikombëtar me një sistem vendimmarrës ekonomik vërtet të integruar dhe me një forcë ushtarake globale nën komandë të përbashkët është po aq e largët si ëndërr sa ajo e Kinës që bëhet fuqi globale.
Kjo nuk është një pikëpamje amerikocentrike e botës. Bota është amerikocentrike. Shtetet e Bashkuara drejtojnë resurset ekonomike të Amerikës Veriore, kontrollojnë oqeanet dhe hapësirën e votës, projektojnë fuqi ku të duan, në mënyrë të zgjuar ose jo. Shtetet e Bashkuara janë për botën ajo çka Britania qe dikur për Europën. Të dy vendet varen nga kontrolli i deteve për të siguruar interesat e tyre. Të dy vendet e kuptuan se mënyra më e mirë për të fituar kontrollin e deteve qe që t’i ndalonte vendet e tjera nga ndërtimi i flotave. Të dy e kuptuan se mënyra më e mirë për ta bërë këtë gjë qe të ruhet një balancë force në të cilën sfidues potencialë t’i harxhonin resurset e tyre duke luftuar njëri tjetrin në tokë në vend, që të ndërtonin flota që mund ta sfidonin kontrollin e tyre të deteve.
Shtetet e Bashkuara po e bëjnë këtë gjë globalisht. Objektivi parësor i tyre është që gjithmonë të parandalojnë shfaqjen e një fuqie të vetme që mund të dominojë Eurazinë dhe gadishullin evropian. Me rënien e Bashkimit Sovjetik, limitet e Kinës dhe përçarjet e Bashkimit Europian, aktualisht nuk ka asnjë kërcënim të kësaj natyre. Kështu që Shtetet e Bashkuara kanë lëvizur drejt një objektivi dytësor, që është bllokimi i shfaqjes së çdo hegjemonisti rajonal që në perspektivë të mund të rritet në diçka më të rrezikshme. Shtetet e Bashkuara bëjnë çka munden për të ndërprerë rishfaqjen e fuqisë kombëtare ruse, ndërsa ndërton marrëdhënie me vende kufitare të tilla si Polona dhe Turqia. Ato inkurajojnë trazira në rajonet kufitare të Kinës, duke përdorur si justifikim ideologjinë e të drejtave të njeriut. Ato kryejnë luftëra të drejtpërdrejta apo jo të drejtpërdrejta me një bazë dukshëm të rastësishme, nga Somalia në Serbi, nga Iraku në Afganistan.
Shumë prej këtyre luftërave duket se ecin shumë keq. Megjithatë, suksesi nuk matet nga paqëtimi i një vendi, por nga shkatërrimi i tij. Në masën në të cilën kontinenti euraziatik shkatërrohet, në masën që ka trazira dhe ndarje nga Atlantiku në Paqësor, Shtetet e Bashkuara e kanë realizuar misionin e tyre. Iraku është shembullor. Ndërhyrja amerikane rezultoi në një luftë civile. Në fakt, ajo çka u duk se qe dështim, në fakt qe një rezultat i kënaqshëm. Në mënyrë subjektive, ne do të mendonim se George W. Bush dhe kritikët e tij qenë të paditur në këtë, por kjo është tamam gjeopolitikë. Imperativët gjenerojnë ideologji (një Irak demokratik) dhe pikëpamje të gabuara (armë të shkatërrimit në masë). Megjithatë, këto janë hije në mur. Janë imperativët gjeopolitikë, jo retorika, që duhet kuptuar me qëllim që të kuptohet ajo çfarë po ndodh.
Për pasojë, problemi është se si këto realitete gjeopolitike dhe strategjike modelojnë pjesën tjetër të shekullit. Eurazia, e kuptuar gjerësisht, po rrënohet nga brenda. Kina është shumë më e dobët nga sa duket dhe është e kërcënuar me paqëndrueshmëri të brendshme. Europianët janë të përçarë nga modelet e vjetra kombëtare që i pengojnë nga të lëvizurit në një drejtim uniform. Rusia po e përdor dritaren e mundësisë të paraqitur nga preokupimi amerikan në çarjen e votës islamike për të reklamuar sferën e saj të influencës në ish-Bashkimin Sovjetik, por dobësia e brendshme e saj do të rideklarohet gjatë brezit të ardhshëm.
Fuqi të reja do të shfaqen. Në shekullin XIX, Gjermania, Italia dhe Japonia filluan të shfaqen si fuqi të mëdha, ndërsa në shekullin XX fuqi të mëdha të tilla si Britania dhe Franca ranë në status të dorës së dytë. Çdo shekull, një konstelacion i ri fuqish formojnë atë që mund t’i godasë vëzhguesit e fillimit të shekullit si të paimagjinueshëm. Kështu që le të mendojmë rreth së paimagjinueshmes.
Shtetet e Bashkuara ndjekin një politikë të jashtme të shkujdesur. Fuqia relative e Shteteve të Bashkuara është e tillë që ato kanë një marzh gabimi shumë më të madh se ai i vendeve me të cilat konfrontohet. Gjithashtu kanë një imperativ strategjik trazues, të bazuar në interesat gjeopolitike. Kjo do ta bënte planetin një vend të pakëndshëm, veçanërisht për fuqitë në ngritje.
Ka dhe një dimension tjetër të ngulitur në politikën e jashtme amerikane: përdorimi i fuqive rajonale të nënshtruara si bedelë, duke e shkëmbyer vullnetin e tyre për të përballuar rreziqe nga një fuqi e madhe të kundërvënë Shteteve të Bashkuara për benefice substanciale. Ripërtëritja e Gjermanisë Perëndimore dhe e Japonisë gjatë Luftës së Ftohtë janë shembuj klasikë të kësaj. Ka tri vende që tashmë janë fuqi të mëdha apo emergjente, të cilat do të jenë të rëndësishme për Shtetet e Bashkuara në përballjen e tyre me Rusinë gjatë dekadës së ardhshme apo afërsisht: Japonia, Turqia dhe Polonia.
Japonia është tashmë një fuqi e madhe. Ajo është ekonomia e 2-të më e madhe e botës, me një shpërndarje shumë më të qëndrueshme të të ardhurave dhe me strukturë shoqërore. Ajo ka marinën më të madhe të Azisë lindore – një që Kina do të donte ta kishte – dhe një ushtri më të madhe se ajo e Britanisë (qysh nga Lufta e Dytë Botërore, “ushtria” dhe “marina” e Japonisë kanë qenë zyrtarisht “forca vetëmbrojtjeje” joagresive). Ajo nuk ka qenë një vend dinamik, ushtarakisht apo ekonomikisht, por dinamizmi shkon e vjen. Janë themelet e fuqisë kombëtare, relativisht e vendeve të tjera, që kanë rëndësi në perspektivë.
Turqia është tani ekonomia e 17-të më e madhe e botës dhe ekonomia islamike më e madhe. Forcat e armatosura të saj janë më të aftat në rajon dhe janë ndoshta më të fuqishme në Europë, përveç forcave të armatosura britanike. Influenca e saj ndjehet tashmë në Kaukaz, në Ballkan, Azinë Qendrore dhe botën arabe. Më e rëndësishmja, ajo është historikisht lideri i botës myslimane, ura e saj drejt pjesës tjetër të botës. Gjatë shekujve të kaluar, kur bota myslimane ka qenë e bashkuar, kjo ka ndodhur nën fuqinë turke; shekulli i kaluar ka qenë normaliteti. Nëqoftëse Rusia dobësohet, Turqia del si fuqia dominuese në rajon, përfshi Mesdheun lindor; Turqia është një fuqi detare e konsideruar. Gjithashtu, ajo ka qenë historikisht pragmatiste në politikat e jashtme të saj.
Polonia ka ekonominë e 18-të më të madhe të botës, më të madhen midis ish-satelitëve sovjetikë dhe të 8-ën më të madhe në Europë. Ajo është një aset strategjik jetik për Shtetet e Bashkuara. Në konkurrimin emergjent midis Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë, Polonia përfaqëson kufirin gjeografik midis Europës e Rusisë dhe themelin gjeografik të çdo përpjekjeje për të mbrojtur vendet balltike. Duke pasur parasysh imperativin amerikan për të bllokuar hegjemonistët euaziatikë dhe pakënaqësinë e Europës me Shtetet e Bashkuara, marrëdhënia amerikano – polake bëhet kritike. Në vitin 2008, Shtetet e Bashkuara nënshkruan një marrëveshje me Poloninë për të instaluar raketa në Detin Balltik si pjesë të mburojës mbrojtëse hapësinore evropiane të Washington, dukshëm për t’u mbrojtur nga “shtetet batakçinj”. Mburoja nuk është për Iranin, por për Poloninë si një aleat amerikan, nga pikëpamja amerikane dhe ruse.
Për të konsideruar se çfarë nënkupton për një që të jetë një aset strategjik i një fuqie globale, merr rastin e Koresë së Jugut. Çdo sugjerim në vitet ‘50 të shekullit të kaluar do të pritej me mosbesim. Megjithatë, kjo është ajo çka Koreja u bë. Ashtu si Izraeli, Koreja e Jugut formoi një marrëdhënie strategjike me Shtetet e Bashkuara që qe transformuese dhe Koreja e Jugut dhe Izraeli e filluan me një bazë shumë më të dobët në vitet ‘50 sesa ka Polonia sot.
Rusia nuk mund t’u mbijetojë pafundësisht problemeve ekonomike dhe demografike të saj. Kina duhet të përballojë problemet sociale endemike të saj. Kështu, imagjino një Eurazi të paqëndrueshme dhe të copëzuar. Në krahun e saj janë tri fuqi – Japonia në lindje, Turqia në jug dhe Polonia në perëndim. Secila do të kish qenë aleate e Shteteve të Bashkuara gjatë intervalit rus, por nga mesi i shekullit tendenca amerikane për të ndryshuar aleatë dhe bërë aleatë ish-armiq do të jetë në zhvillim, jo për kapriço, por për nevojë gjeopolitike.
Dy nga tri fuqitë e mëdha do të jenë fuqi detare. Sipas të gjitha gjasave, më e rëndësishmja do të jetë Japonia, varësia e së cilës ndaj importimit të pothuajse të gjitha lëndëve të para e detyron atë që të sigurojë rrugët detare të saj. Turqia do të ketë një interes më të pakët, por shumë real, në qenien një fuqi detare në Mesdheun lindor dhe, ndërsa fuqia e saj në botën myslimane rritet, ajo do të zhvillojë një marrëdhënie me Egjiptin që do të rrezikojë Kanalin e Suezit dhe, përtej tij, Detin e Arabisë. E ndodhur midis Rusisë e Gjermanisë dhe akoma më shumë nën kontrollin e Shteteve të Bashkuara, Polonia do të jetë një fuqi tokësore.


Vazhdon me Posht !!!

[Peja-Boy]

Strategjia e Shteteve të Bashkuara konsideron si kërcënim çdo fuqi të madhe me aftësi të konsiderueshme detare; ajo do ta ketë zgjidhur një problem – problemin rus – me gjenerimin e një tjetri. Të imagjinosh një aleancë japonezo-turke është e habitshme, por jo më e habitshme se aleanca japonezo-gjermane më 1939. Të dyja vendet do të jenë nën presion të tmerrshëm nga fuqia e konsoliduar. Të dyja do të kenë interes në përmbysjen e regjimit global që kanë imponuar Shtetet e Bashkuara. Rreziku i mosveprimit do të jetë më i madh se rreziku i veprimit. Kjo është baza e luftës.
Imagjinimi i një lufte kërkon që të nxjerrim teknologji. Për Shtetet e Bashkuara, hapësira është tashmë mundësuesi i makinës ushtarake të tyre. Komunikime, lundrime dhe inteligjencë tashmë janë me bazë hapësinore. Çdo fuqi e madhe që sfidon Shtetet e Bashkuara duhet të shkatërrojë asetet me bazë hapësinore të tyre. Kjo nënkupton që, nga mesi i shekullit, Shtetet e Bashkuara do të kenë krijuar mbrojtje substanciale për astet e tyre, por nëqoftëse ato mund të bëhen të shurdhëta, memece dhe të verbra, një koalicion i Turqisë dhe Japonisë mund t’i detyronin që të bënin lëshime strategjike.
Lufta varet mbi befasinë dhe kjo befasi do të duhet të përqendrohet në shkatërrimin e forcave hapësinore amerikane. Nëqoftëse kjo tingëllon joracionale, atëhere imagjinoni sesi mendimi i 1000 sulmeve me bombardues në Luftën e Dytë Botërore do të kish tingëlluar në 1900. Largësia e përshkuar teknologjikisht midis viteve 1900 e 1945 qe shumë më e madhe sesa ajo që po sugjeroj për 2050. Nuk ka asnjë zbulim këtu, vetëm zhvillime të asaj çka tashmë ekziston.
Është e vështirë të imagjinohet një humbje amerikane në këtë luftë, megjithëse jo pengesa të mëdha. Forca e pastër e fuqisë që Shtetet e Bashkuara dhe aleati i tyre polak mund të lëshojnë kundër japonezëve dhe turqve do të jetë shkatërrimtare. Armike do të përpiqet t’u mohojë Shteteve të Bashkuara atë çka ato tashmë kanë, fuqi hapësinore, pa qenë të aftë t’i zëvendësojnë ata. Shtetet e Bashkuara do të fitonin në një luftë ku në lojë do të ishte bota, por kostoja do të jetë shumë më pas se masakrat e përgjakshme të luftërave botërore të Europës. Hapësira nuk përmban milionat e ushtarëve në llogore. Lufta bëhet më njerëzore.
Trofeu përfundimtar është Amerika Veriore. Deri në mesin e shekullit XIX, kishte dy konkurrentë për dominim: Washington dhe Mexico City. Pas pushtimit amerikan të Meksikës veriore në vitet 1840, Washington e dominoi Amerikën Veriore dhe Mexico City sundonte një vend të dobët dhe të përçarë. Mbeti kështu për 150 vjet. Nuk do të mbesë kështu edhe për 100 vite të tjera. Sot Meksika është ekonomie e 13-të më e madhe e botës. Ajo është e paqëndrueshme për shkak të luftërave të drogës të saj, por është e vështirë të imagjinohen që këto luftëra të vazhdojnë për pjesën tjetër të shekullit. Trashëgimtarët e gangsterëve të sotëm shumë shpejt do të jenë në bordet e muzeumeve të artit.
Meksika është bërë një vend me më shumë se 100 milionë banorë, me një ekonomi miliarda dollarëshe. Kur shikoni në një hartë ndërkufitare midis Shteteve të Bashkuara dhe Meksikës, shikoni një fluks të madh parash droge drejt jugut dhe fluksin e popullsisë drejt veriut. Shumë zona të Meksikës veriore që pushtuan Shtetet e Bashkuara tani po ripopullohen nga meksikanë që lëvizin drejt veriut – shtetas amerikane, të huaj të ligjshëm apo të huaj të paligjshëm. Kufiri politik dhe kufiri kulturor janë duke divergjuar.
Deri pas mesit të shekullit, Shtetet e Bashkuara nuk do të përgjigjen. Ato kanë preokupime tjetërkund dhe ndryshimet demografike në Shtetet e Bashkuara do të vendosin një premio në inkurajimin e emigracionit meksikan drejt veriut. Do të jetë pas luftës sistemike të mesit të shekullit që do të shfaqet realiteti i ri. Meksika do të jetë një vend i begatë, i fuqishëm me një pjesë të konsiderueshme të popullsisë së saj që jeton në jugperëndimin amerikan, në territor që meksikanët e konsiderojnë si të tyrin.
500 vitet e dominimit evropian të sistemit ndërkombëtar nuk garantuan se cila do të ishte fuqia dominuese evropiane. As nuk ka ndonjë garanci se cila do të jetë fuqia dominuese në Amerikën Veriore. Dikush mund të imagjinojë skenarë në të cilat Shtetet e Bashkuara copëzohen, në të cilat Meksika bëhet një fuqi e barabartë me të ose në të cilat Shtetet e Bashkuara e ruajnë parësinë për shekuj ose një fuqi e jashtme bën një lëvizje. Amerika Veriore është trofeu.
Në momentin e duhur, rendi gjeopolitik do të ndryshoje sërish dhe epoka amerikane do të përfundojë. Ndoshta edhe më shpejt, fuqia e Shteteve të Bashkuara do të darovitet. Ama jo akoma dhe jo në këtë shekull.

[Peja-Boy]

10 qytetet më të mira për jetesë

1. Zurich, Switzerland
2. Copenhagen, Denmark
3. Tokyo, Japan
4. Munich, Germany
5. Helsinki, Finland
6. Stockholm, Sweden
7. Vienna, Austria
8. Paris, France
9. Melbourne, Australia
10. Berlin, Germany

[Peja-Boy]

Kuriozitete – A e dini se?!

• Gjuhë e një balenë blu është po aq e gjatë sa një elefant.
• Sytë tona janë gjithmonë të njëjtën madhësi nga lindja.
• Toka nuk është e rrumbullakët, është pak si dardhë.
• Mesatarisht, njerëzit ndërrojnë shtëpinë çdo 7 vjet.
• Cdo dite dergohen 160 miliardë e-maile, 97% e tyre janë spam/reklama.
• 9 nga 1.000 kompjuterë janë te infektuar me spam.
• Prej 12 milion emaila, spammeret marin 1 përgjigje (por perseri edhe ajo ben nje profit te vogel).
• Ne bote ka reth 1 miliard kompjuterta ne perdorim.
• Ne bote ka reth 2 miliard TV ne perdorim.
• Ne bote ka reth 3 miliard celulare ne perdorim, dhe reth 3 milion shiten cdo dite.
• Virusi i pare per celular, Cabir.A, u shfaq në vitin 2004.
• Rreth 1.6 miliard njerëz lidhen me internetin, 450 milionë prej tyre flasin Anglisht.
• Me 25 Korrik 2008, Google e regjistroi Trilionin e pare te URL-ve qe eshte 20% nga te gjitha webfaqet tjera se bashku.
• Google trajton rreth 1 miliard kërkime(search), duke liruar rreth 200 ton CO2 në ditë.
• Mesatarisht Familje amerikane përdor 10,6 megavat-orë (MWh) energji elektrike në vit.
• Google përdor rreth 15 miliard kWh energji elektrike në vit, më shumë se shumica e vendeve. Megjithatë, google gjeneron një shumë me panele diellore.
• Celulari i pare u bë publik më 3 Prill 1973 nga Martin Cooper.
• Sony Ericsson 8000X ishte telefoni i parë qe u shit në SHBA, filloi më 11 prill, 1984, ai ishte projektuar nga Rudi Krolopp dhe peshonte 900 gram.
• Rreth 20% e videove në YouTube kane te bejne me muziken.
• Njerëzit shohin 15 miliard Video Online çdo muaj.
• Flickr ka rreth 3 miliardë fotografi, Facebook ka më shumë se 10 miliard.
• Cdo 5 sekonda 5 njerez lindin dhe 2 vdesin, qe do te thote se cdo 40 vjet popullsia do dyfishohet.
• 92 bomba bërthamore jane humbur në det.
• Ne bote fliten 2 700 gjuhe.
• Domatja eshte pema me e popullarizuar ne bote.
• Ne bote ka me teper se 20.000 lloje te birrës (alkohol).
• Diamanti thehet nese i mshon me cekan.
• Ende nuk dihet se kush i ka shpikur syzat.
• A e dini se 11% e njerëzve janë pa shtepi?
• A e dini se muaji Gusht ka përqindje më të lartë të lindjeve?
• A e dini se mesatarisht personi bie në gjumë për 7 minuta?
• A e dini se arusha ka 42 dhëmbë?
• A e dini se syri i strucit është më i madh se truri i tij?
• A e dini se ka dy kokra misri nuk duken te njejta?
• A e dini se limon përmban më shumë sheqer se luleshtrydhe?
• A e dini se 8% e njerëzve kanë një brinjë ekstra?
• A e dini se emri origjinal i Ralph Lauren ishte Ralf Lifshitz?
• A e dini se alfabetin Hawaiian ka 12 shkronja?
• A e dini se fluturimit me i gjate i regjistruar të një pulë ishte 13 sekonda?
• A e dini se shkronja më e zakonshëm që përdoret në alfabet është E?
• A e dini se shkronja qe me se paku perdoret ne alfabet eshte Q?
• A e dini se 3 gjuhët më të zakonshme në botë janë gjuha kineze, spanjisht dhe anglisht?
• A e dini se një mace ka 32 muskuj ne cdo vesh?
• A e dini se Perth i Australise eshte qytet me më teper erë.
• A e dini se emri i mesme i Elvis Prisley ishte Aron?
• A e dini se kockat më të voga në trupin e njeriut janë gjet në vesh?
• A e dini se macet shpenzojnë 66% të jetës së tyre në gjumë?
• A e dini se mesatarja ne Zvicer qe hane çokollatë eshte 10 kg për person në vit?
• A e dini se paret jane problemi numer 1 qe bur e grua polemizojne?

[Peja-Boy]

Deshironi femije si Brad Pitt?



Banka për dhurues ka meshkujt të cilët ngjajnë me ndonjë person të famshëm. Klientëve u janë ofruar në dispozicion katalogët ku afër emri të dhuruesit qëndron fotografia e yllit në të cilin ngjan.
Një bankë e spermës në California të Shteteve të Bashkuara të Amerikës u ofron klientëve të saj mundësinë që fëmija i tyre të përngjajë në ndonjë person të famshëm. Pranë emrit të dhuruesit gjendet fotografia e personit të famshëm në të cilin përngjanë.
Në Los Angeles gjatë disa ditëve të fundit është bërë modë që të kesh fëmijë i cili i ngjan dikujt të famshëm. Grave këtë gjë ua mundëson banka e re e spermës “California Cryobank”. Banka për dhurues ka meshkujt të cilët ngjajnë me ndonjë person të famshëm. Klientëve u janë ofruar në dispozicion katalogët ku afër emri të dhuruesit qëndron fotografia e yllit në të cilin ngjan.
“E kemi bërë këtë gjë sepse klientët tonë gjithmonë na pyesin se kujt i ngjanë dhuruesi i spermës, prandaj me këtë mënyrë vetëm sa i kemi lehtësuar shumë gjëra. Shumë prej tyre kanë dashur që fëmija i tyre të ngjajë me Brad Pittin apo George Clooneyn”, ka thënë Scott Brown përfaqësues nga banka e spermës.
Në bankë thonë se zgjedhin shumë dhe marrin vetëm një për qind të dhuruesve të cilët paraqiten, mirëpo përkundër kësaj në bankë ka spermë të mjaftueshme. Klientët e bankës mund të insistojnë të dinë për gjatësinë e dhuruesit, ngjyrën e syve, ngjyrën e flokëve, e në bazën e të dhënave do të radhiten menjëherë dhuruesit të cilët kanë ngjashmëri me një apo më shumë persona të famshëm.

[Peja-Boy]

Delfinat ushtarak

Edhe delfinat i kane stervitur per qellime ushtarake. SHBA dhe Rusia kane stervitur delfinat per disa qellime. Disa prej tyre jane te stervitur per ti shpetuar zhytesit ose per te locuar mina nen uje.
SHBA ushtron delfinat dhe luanet e detit nen Programen “Mammal” me qender ne San Diego, California. Delfinat ushtarak jane perdorur nga SHBA gjate luftes se Pare dhe te Dyte ne Afganistan, Iran dhe Irak. Te inkuadruar kane qene 75 delfina.
Thuhet se Rusia e ka mbyll kete program ne fillim te vitit 1990. Me vitin 2000 gazetat raportuan se disa delfina qe jane te ushtruar te vrasin nga Ruset, jane shitur ne Iran.
Për shkak të sekretit të praktikës së tillë, thashethemet e delfinëve ushtarak përfshijnë trajnimin e tyre për të hedhur mina nënujore, të luftëtarëve të vrarë armikut, ose për të kërkuar dhe shkatërruar duke përdorur metoda të nëndetëseve kamikaze. Ka qenë edhe spekulime rreth zhvillimit të mundshëm të pajisjeve të sofistikuar, të tilla si shigjetat me helm, pajisjet zhurma hidrolokator dhe kështu me radhë për të delfinëve dhe për të luftuar në mes të dy superfuqive. Marina e SHBA mohon që ka stërvitur ndonjëherë gjitarët e tij detare të dëmtojë apo plagosin njerëzit në ndonjë mënyrë ose të mbajnë armë për të shkatërruar anijet.

[Peja-Boy]

Facebook per te vdekur

Faqja e internetit ofron email nga varri *
Frikë për të vdekur se papritmas, pa mundësi të ndreqin gabimet apo thonë lamtumirë, ka bërë që një sipërmarrës australian për të filluar një faqe interneti ku njerëzit mund të kontaktojnë me të dashurit e përtej varrit. Peter Ingram, programuese e një sistemeve te sigurisë ,pa se vetëm pas dy javë që u diagnostifikua me një tumor të trurit, ajofilloi te humb aftësinë e saj për të folur, shkruar, apo edhe buzëqeshje. Ajo ishte 100 për qind të vetëdijshëm dhe e aftë për të kuptuar se çfarë po ndodhte përreth saj, por mbeti e heshtur deri në vdekjen e saj, duke marrë sekretet e saj, falë dhe keqardhje për varr. “Unë e kam njohur ate për 20 vjet dhe për mua kjo ishte shkatërruese”, tha Ingram.
Ingram kohët e fundit filloi hera e parë virtuale Australisë-site capsule, FromBeyond2u.com, ku jetojnë mund të lërë video, fotografi dhe dokumente për të dërguar jashtë për të dashurit e tyre pas vdekjes. Për $ 1 një javë përdoruesit mund të ruajë kujtime isha i vogël të tyre dixhitale ‘dhe mesazhet program lamtumirës për kohën e vdekjes së tyre dhe në data të caktuara të tilla si ditëlindje apo jubileve në të ardhmen. “Kjo nuk është një koncept i ri, duke i lënë gjërat, letra për njerëzit, video, mesazhet, por interneti e ka ndryshuar atë që ne mund të bëjmë me atë,” tha Ingram AFP. “Ju mund të mbani në kontakt sot, nesër dhe më gjerë.”
Subscribers mund të shkruani lavdëri e tyre dhe të krijojnë një haraç multimedial për përdorim në funeralin e tyre, dhe lë trashëgim foto dhe video files.
Përderisa gjallë, ata mund të përdorin vend si një vend për të ruajtur dhe ndani dosjet e tyre me shokët dhe familjen e gjithë bota. Një vërtetim me kodin e aktivizimit në rast të vdekjes i jepet çdo përdorues që të lënë me vullnetin e tyre ose të afërmit.
Pjesa e social-qendër e rrjeteve, biografi pjesë e projektit, FromBeyond2u është një nga vetëm një pjesë të vogël të vendeve të tilla në mbarë botën, dhe thirrjen e tij qëndron në krijimin e “dashuri e përjetshme” për brezat që vijnë, tha Ingram.

[Peja-Boy]

Fundi eshte Afer ....


Pas tre vjetësh, në Tokë do të jetojnë plot 7 miliardë banorë. Ishte fundi i vitit 1999 kur festuam, me pak frikë, lindjen e “fëmijës së fundshekullit”, banorit numër 6 miliardë.
Në vitin 1960 kishte lindur babai i atij fëmije, banori numër 3 miliardë. Në më pak se gjysmë shekulli, numri i banorëve të Tokës është dyfishuar, për shkak të lindjeve të shumta (9 mijë lindje në orë, 220 mijë çdo ditë). Sipas raportit të ri të Institutit Kombëtar të Studimeve Demografike, shumë prej ndryshimeve sociale me të cilat duhet të përballemi dhjetë vitet e ardhshme janë të paparashikueshme, si për shembull që do të vazhdojmë të plakemi më shumë dhe do të jemi më të shëndetshëm. Jetëgjatësia do të rritet edhe më shumë falë përmirësimit të kushteve materiale dhe progresit të mjekësisë që do të përhapet edhe në vendet më të varfra. Aksidentet do të bëhen një prej shkaqeve kryesore të vdekjes, pas atakut kardiak dhe kancerit në mushkëri. Por në këmbim do të kemi një botë ku, për herë të parë në historinë e njerëzimit, të moshuarit do të jenë më shumë në numër se të rinjtë. Në 1950-ën, në vendet e zhvilluara popullsia nën moshën 15-vjeçare ishte 16 për qind më e lartë se 60-vjeçarët. Sipas llogaritjeve të Institutit Kombëtar të Studimeve Demografike, brenda vitit 2019 kurba e fëmijëve nën moshën 5-vjeçare do të zbresë nën atë të të rriturve.
Ndryshimi i “piramidës demografike” duket i pashmangshëm. Femrat e shekullit XX kanë filluar të bëjnë më pak fëmijë, fillimisht në Perëndim, ndërsa tani edhe në Lindje, si në Kinë, Indi apo disa shtete afrikane. “Në çdo vend të botës numri i lindjeve është zvogëluar dhe plakja demografike procedon shumë shpejt”, thotë Gilles Pison, autor i studimit francez. Çdo muaj, 870 mijë persona mbushin 65 vjeç, pra hyjnë në të ashtuquajturën “moshën e tretë” dhe shpresojnë që të arrijnë edhe të katërtën. Në vitin 2040, numri i 65-vjeçarëve do të dyfishohet, nga 7 për qind do të arrijë në 14 për qind. E dhëna më interesante është ajo e 80-vjeçarëve, që gjatë 30 viteve të ardhshme do të rritet 233 për qind. Në të njëjtën periudhë, numri i të rinjve nën moshën 15-vjeçare do të rritet 6%.
Fëmijët tanë do të jetojnë në një botë pa vëllezër dhe kushërinj, vetëm me katër gjyshërit dhe ndonjë stërgjysh. Nëse do të vazhdojnë të rrinë pa punë deri në moshën 30-vjeçare dhe të dalin në pension 60 vjeç, do të jenë brezi i parë në historinë e njerëzimit që ka kaluar më shumë kohë duke pushuar, sesa duke punuar. Ndoshta qytetet do të kenë më pak shkolla dhe më shumë qendra kushtuar akomodimit të të moshuarve. Ky ndryshim social do të ketë pasoja ekonomike për qeveritë. Në vendet perëndimore, 45 për qind e burimeve publike, ku përfshihen pensionet, asistenca dhe ilaçet, shkojnë për më të moshuarit e popullsisë. Ky transferim është i destinuar të rritet, duke vënë në një provë të fortë solidaritetin mes brezave.
Në mënyrë të pashmangshme, familja horizontale do të zëvendësohet nga ajo vertikale, ku të moshuarit do të shpenzojnë para dhe kohë të lirë për t‘u kujdesur për nipërit, dhe shpesh për të ndihmuar fëmijët në punë.
Por jo gjithçka mund të parashikohet. Demografia nuk është një shkencë ekzakte. Mjafton të kujtosh njoftimin e bërë në vitet ‘80, që numri i banorëve në Tokë në vitin 2050 do të arrinte në 15 miliardë, ndërkohë që sot parashikimet e instituteve të mëdha thonë se numri do të jetë 9 miliardë. “Revolucioni demografik që ka ndryshuar pamjen e planetit, ka nisur në fillim të shekullit XX, thotë demografi francez Pison. Ndryshimi ka filluar gjatë viteve 1965-‘70, kur popullsia rritej 2 për qind në vit. Sot kemi rënë në 1,33% dhe në vitin 2050 rritja demografike botërore do të ndalë në 0,3%, pikë, nga ku mund të fillojë të zbresë”.
Fakti që popullsia do të arrijë në 9 miliardë në vitin 2050, të ngjall frikë. “Sigurisht që janë të dhëna të cilat të bëjnë përshtypje, por jo për faktin ekologjik, sepse Toka është një planet i pasur dhe teknologjitë na ndihmojnë të krijojmë mirëqenien. Ajo që na shqetëson më tepër është shpërndarja e burimeve, e cila duhet të ndryshojë medoemos”, thekson një studiuese. Ajo që do të shohim ne, fëmijët dhe me siguri nipërit tanë, është një botë e përmbysur edhe nga një pikëpamje gjeopolitike. Në fillim të shekullit XXI, raporti europianë-afrikanë ishte dy me një, ndërsa në vitin 2050 do të jenë tre afrikanë me një europian. Eritra do të ketë më shumë banorë se Rusia. Numri i amerikanëve do të arrijë në 440 milionë, por do të jenë shumë pak para 1,74 miliardë banorëve të Indisë, që ndërkaq do t‘ia ketë kaluar edhe Kinës (1,43 miliardë). Nga pikëpamja demografike, numri i europianëve do të jetë gjithnjë e më i vogël. “Kemi vënë re një rritje të numrit të lindjeve. Kjo është një surprizë e vërtetë”, thotë studiuesi. Gjatë dy viteve të fundit, mesatarja e lindjeve në Europë është rritur nga 1,5 në 1,6 për qind dhe në vende si Britania e Madhe, Spanja dhe Greqia, ka pasur një rritje të konsiderueshme të numrit të lindjeve. Mes viteve 2015-2020, demografët parashikojnë një rënie të vogël të numrit të lindjeve në vendet perëndimore. Në fakt ky është momenti kur do të vdesin pjesa më e madhe e brezit që ka lindur në vitet 1946-1964.

[Peja-Boy]

Femija mi i forte ne bote



Www.richardsandrak.com




Nderkohe qe fëmijët e moshës së tij luajnë me topa dhe automjete plastike, ai merret me gjimnastikë dhe ngrit pesha. I lindur në Itali, ky rumun i vogël është bërë i famshëm për aftësitë e tij profesionale në gjimnastikë dhe si rrjedhojë e ka fituar pseudonimin Hulku i Vogël.
Vargun e shumë tentimeve të tij e ka kurorëzuar me hyrjen në Librin e Rekordeve duke ecur në duar.
Të gjitha ato tentime janë dokumentuar me video incizime të shumta nga ana e babait të Giulianos, i cili në të njëjtën kohë është edhe trajneri i ti. Ish bodybuilderi krenohet me të arriturat e birit të tij të cilin në mënyrë të palodhshme e promovon në kanalin e tij personal në YouTube.
Mirëpo, derisa shumë njerëz janë të impresionuar me gjithë këto gjëra që Giuliano mund të bëj, disa tjerë pyesin se çfarë ndikimesh mund të kanë këto trajnime në zhvillimin normal të tij dhe shprehin brengën për shëndetin e djaloshit.