Kriza financiare në SHBA/Botë

[uliksi31]

Presidenti Bush flet para vendit për krizën financiare

Zëri i Amerikës, Uashington
25-09-2008




Presidenti amerikan Xhorxh Bush ka ftuar dy kandidatët presidencialë dhe udhëheqjen e Kongresit në Shtëpinë e Bardhë me shpresë se mund të arrijë një marrëveshje për të ndihmuar sektorin financiar të vendit i cili është në krizë. Korrespondentja e Zërit të Amerikës, Pola Ulfson, njofton se Presidenti i bëri thirrje publikut që të mbështesë planin për shpëtimin nga kriza gjatë një fjalimi të pazakontë drejtuar kombit mbrëmë.

Presidenti thotë se ekonomia është në rrezik dhe se duhet të merren masa.

"Ne ndodhemi në mes të një krize financiare dhe qeveria federale po reagon me vendosmëri".

Në një fjalim të rrallë mbrëmë nga Shtëpia e Bardhë, presidenti u përpoq ta shpjegonte krizën e ndërlikuar financiare me fjalë të thjeshta. Ai tha se problemi me të cilin po përballet tani Uoll Striti, mund të arrijë në shtëpinë e çdo amerikani.

"Më shumë biznese mund të mbyllin dyert e tyre dhe miliona amerikanë mund të humbin vendet e punës. Edhe me një histori të mirë huamarrjesh, do të jetë më e vështirë të marrësh huatë që nevojiten për të blerë një makinë apo për të dërguar fëmijët në universitet. Dhe së fundi, vendi ynë mund të kalojë në një rënie ekonomike afatgjatë dhe të rëndë".

Deri kohët e fundit, presidenti Bush thoshte se ekonomia amerikane është e shëndoshë. Por tani, Shtëpia e Bardhë po përdor fjalë të tjera për të përshkruar gjendjen fiskale të Amerikës duke thënë se sistemi financiar është mjat i fortë për t'i rezistuar tronditjes së tanishme të tregut.

Por ilaçi për ekonominë e sëmurë do të ketë një çmim shumë të lartë. Administrata e Presidentit Bush kërkon që Kongresi të miratojë një paketë 700 miliard dollarësh për të blerë huatë e pashlyera që kanë tani institucionet e mëdha financiare.

Të gjithë pajtohen se diçka duhet bërë. Por shumë ligjvënës janë skeptikë të ndajnë mënjanë kaq shumë para për të ndihmuar kompanitë private. Ata shqetësohen gjithashtu t'i japin përgjegjësinë për shpërndarjen e fondeve vetëm një personi, sekretarit të thesarit Henri Polson.

Demokratët si Bred Sherman nga Kalifornia ankohen se paketa ndihmon shumë institucionet financiare në krizë, por jo qytetarët.

"E vetmja gjë e sigurt është që nëse e miratojmë këtë projektligj, Uoll Striti do të jetë i lumtur".

Megjithatë, kundërshtimi më i fortë duket se vjen nga konservatorët e politikave fiskale brenda vetë partisë së presidentit. Republikani Klif Sterns nga Florida është një prej tyre. Ai thotë se plani do t'i ekspozonte taksapaguesit amerikanë ndaj rreziqeve të mëdha financiare.

"Me këto që po bën qeveria federale po rrezikon paratë e fituara me mund të taksapaguesve për të mbrojtur kompanitë e sektorit privat të cilat përdorin strategji të shkujdesura investimesh pa menduar pasojat".

Nesër, Presidenti do të bëjë fushatë me dyer të mbyllura me planin e shpëtimit nga kriza financiare në Shtëpinë e Bardhë gjatë takimit me udhëheqësit e Kongresit dhe dy kandidatët presidencialë të dy partive të mëdha.

Demokrati Barak Obama dhe republikani Xhon Mekejn po u bëjnë thirrje kolegëve të tyre në legjislaturë ta trajtojnë çështjen duke lënë mënjanë dallimet partiake.

Në një deklaratë të pazakontë të përbashkët me shkrim të publikuar vetëm pak minuta para fjalimit të Presidentit Bush, ata thanë se të gjithë duhet të punojnë së bashku për të parandaluar një katastrofë ekonomike, siç u shprehën ata.

[uliksi31]

Panik në bursat ndërkombëtare, pas votës "JO" ndaj planit të administratësDen Robinson
Zëri i Amerikës
30-09-2008



Çmimet e aksioneve shënuan rënie të theksuara në tregjet aziatike në shkëmbimet e para të ditës së martë, pasi bursa amerikane regjistroi rënien më të madhe Brenda një dite të vetme në të gjithë historinë e saj, në një atmosphere shqetësimesh për thellimin e krizës financiare amerikane. Indekset kryesore në Tokio dhe Sidnej ranë secili nga 5 për qind, pasi ligjvënësit amerikanë në Dhomën e Përfaqësuesve hodhën poshtë planin qeveritar për të ndihmuar me një paketë të madhe fondesh institucionet financiare në nevojë. Projekt-ligji u hodh poshtë në Dhomën e Përfaqësuesve, megjithëse udhëheqësit në Kongres kishin paralajmëruar se vota "jo" ndaj këtij plani mund të ishte parathënia e një krize të rëndë ekonomike.

Kur u njoftua numri përfundimtar i votave, demokratët dhe republikanët filluan të këmbejnë akuza se kujt i binte faji për hedhjen poshtë të projekt-ligjit.
Më pas, ligjvënës dhe amerikanë të revoltuar patë rezultatin e votimit që u pasqyrua me një rënie të ndjeshme në çmimin e aksionene në Uoll Strit. Udhëheqësit republikanë thanë në komentet për shtyp se komentet që kishte bërë kryetarja e Dhomës së Përfaqësuesve Nensi Pelozi para delegatëve i kishin ofenduar republikanët, duke bërë që shumë veta të mos hidhnin votën në mbështetje të projekt-ligjit.
Udhëheqësi i republikanëve në Dhomën e Përfaqësuesve, Xhon Bejnër shprehet:
"Ne u angazhuam me sa fuqi që kishim për të tërhequr vota në mbështetje të projekt-ligjit, por Kryetarja e Dhomës së Përfaqësuesve foli me tone partiake që hodhën helm mbi këtë takim, duke bërë që një numër ligjvënësish që mendonim se do ta mbështesnin projekt-ligjin, ta kundërshtonin atë."
Në komentet para udhëheqësve demokratë, zonja Pelozi tha se linjat e komunikimit mbeten të hapura për republikanët dhe administratën, dhe shtoi se kishte folur me Sekretarin e Thesarit Henri Polson:
"I thashë: 'Zoti Sekretar, ne e përmbushëm detyrën tonë. Ju latë përshtypje të mira tek ligjvënësit demokratë, ashtu si edhe Presidenti kur foli për rëndësinë e kësaj situate dhe për nevojën për të vepruar në mënyrë që të stabilizohen tregjet dhe të mbrohen taksapaguesit.' Duket qartë se ky mesazh nuk u përqafua nga pala republikane."
Pas takimit me Presidentin Bush në Shtëpinë e Bardhë, zoti Polson tha se ndjehej i zhgënjyer pas gjithë asaj pune dypalëshe për projekt-ligjin. Ai shtoi se administrata dhe Kongresi duhet të veprojnë pa vonesë për një plan të rishikuar që mund të vihet në zbatim sa më parë që të jetë e mundur:
"Unë do të vazhdoj punën me udhëheqës në Kongres për të gjetur rrugën përpara që të miratojmë një plan gjithë-përfshirës për stabilizimin e sistemit financiar dhe për mbrojtjen e amerikanëve duke minimizuar shanset për një keqësim të ekonomisë. Kemi shumë punë përpara dhe kjo është një çështje aq e rëndësishme, sa s'mund të tolerojmë dështim."
Ndërkaq Senati priste që të hidhte në votë projekt-ligjin, pasi të ishte miratuar në Dhomën e Përfaqësuesve. Pasi projekt-ligji u hodh poshtë në Dhomën e Përfaqësuesve, Senatori republikan Xhad Greg dha komente për shtyp:
"Mendoj se kjo situatë mund të përmblidhet me pak fjalë: Nëse nuk veprojmë pa vonesë, shumë amerikanë do të humbin punën dhe pjesa më e madhe e amerikanëve do të përjetojë kohë shumë të vështira."
Në përgjigje të pyetjes se çfarë hapash do të merren më tej, Kryetari i Komisionit të Financave në Dhomën e Përfaqësuesve Barni Frenk tha se Kongresi nuk ka rrugë tjetër, përveçse të vazhdojë punën për një plan që gëzon mbështetje nga të dyja palët. Por ai iu përgjigj në këtë mënyrë kritikave të republikanëve:
"Gjendja është kjo: një krizë e rëndë i kanoset ekonomisë amerikane. Ne po punojmë së bashku për një ligj për ta shmangur këtë krizë. Tani, dikujt i mbeti hatri nga fjalët e dikujt tjetër dhe si shpagim, ata përpiqen t'ia nxjerrin inatin vendit."
Në variantin e rishikuar nga Kongresi, plani do të kishte autorizuar qeverinë të blinte deri në 700 miliardë dollarë asete të firmave në vështirësi. Po sipas planit, do të krijohej edhe një komision mbikqyrës si dhe do të ndërmerreshin hapa për të mbrojtur amerikanët të cilët rrezikoheshin t'u konfiskohej banesa, si dhe do të vendoseshin kufizime në kompensimet e drejtuesve të këtyre kompanive.
Gjatë debatit, republikanët theksuan se plani i propozuar për ndërhyrje qeveritare nuk merrte në shqyrtim problemet themeltare të tregut, duke e cilësuar atë si një "program ndihmash sociale për korporatat," ndërsa demokratët thanë se plani nuk mbronte sa duhet taksapaguesit amerikanë.
Përfaqësuesi republikan nga Teksasi, Xheb Hensarling, shprehet:
"Kam frikë se ky projekt-ligj mbart me vete një numër pasojash të padëshiruara. Kam frikë se kur të vihet në zbatim, nuk do të ketë sukses. Kam frikë se theksi kryesor është tek shpëtimi i kompanive dhe jo ndreqja e gabimeve. Kam frikë se taksapaguesve mund t'u mbetet në kurriz një borxh kolosal."
Ligjvënësi demokrat Bred Sherman ishte ndër demokratët që e kundërshtuan projekt-ligjin:
"Afro 400 ekonomistë të shquar, ndër ta edhe 3 laureatë të çmimit Nobel, kanë theksuar se është e nevojshme që të përgatisim një projekt-ligj tjetër, të mirë."
Fati i planit të administratës në ndihmë të sektorit financiar është në pikëpyetje, ndërkohë që afron viti i ri hebraik, festa Rosh Hashana, kur Kongresi ndërpret punimet, të cilat aktualisht e kanë kapërcyer afatin e parashikuar për ndërprerjen e punimeve në përgatitje për zgjedhjet e përgjithshme të nëntorit.

[uliksi31]

Pasojat e krizës financiare në SHBA ndjehen nëpër botëMajkëll Bauman
Zëri i Amerikës
30-09-2008


Shumica e tregjeve financiare në botë kanë pësuar rënie si pasojë e mos miratimit nga Dhoma e Përfaqësuesve të Kongresit amerikan të paketës financiare që kishte për qëllim të nxirrte nga krize institucionet financiare.
Bursa e Nju Jorkut
Tregjet e aksioneve në Japoni e Australi njoftuan për humbje prej më shumë se katër përqind, ndërsa bursa e Hong Kongut pati një ngritje modeste prej më pak se 1për qind.

Gjatë shkëmbimeve financiare të mesditës në Europë vetëm Londra arriti vlera më të larta, ndërsa tregjet amerikane bënë publike rritjet e para në treg pas humbjes së djeshme prej gati 7 për qind, humbja më e madhe në pikë në një ditë të vetme në historinë e tregjeve amerikane.
Sipas drejtuesit të lartë të firmës financiare Tajk Grup me seli në Hong Kong, Martin Haneke, investitorët në shumë vende po shqetësohen gjithnjë e më tepër.
"Ka shumë pasiguri në këto momente. Investitorët këtu janë munduar të marrin sa më shumë para kesh nga investimet e tyre dhe kanë pësuar humbje të mëdha.", - tha ai.

Më pak se një orë para se të hapej bursa amerikane në Uoll Strit, Presidenti Bush ripërsëriti Presidenti Bush
nevojën që Kongresi të marrë masa për të parandaluar që kriza financiare të marrë përmasa edhe më të medha. Presidenti foli disa orë pasi udhëheqësit europianë u zotuan se do të ndihmonin homologët e tyre amerikanë për të shmangur vonesa të mëtejshme për t’i bërë ballë situatës.
Zonja Merkel tha se ajo dhe qeveria gjermane presin që paketa financiare amerikane të miratohet këtë javë dhe ajo e quajti paketën një parakusht kryesor për të rritur besimin tek tregjet financiare.
Ndërkaq, një zëdhënës i Komisionit të Bashkimit Evropian tha se Shtetet e Bashkuara duhet të marrin përgjegjësinë për krizën dhe të sillen si udhëheqës për të shpëtuar veten, por edhe pjesën tjetër të botës.
E ndërsa administrata e presidentit Bush është ndjerë e detyruar që të nxjerrë nga kriza apo marrë nën kontroll institucione financare në krizë, dy banka belge kanë marrë fonde emergjente për të dalë nga kriza. Irlanda ka siguruar depozitat bankare, ndërsa banka qendore nëpër botë kanë hedhur shuma të mëdha në sistemet financiare në përgjigje të problemeve me dhënien e kreditë, të cilat mund të dëmtojnë rritjen ekonomike në të gjithë botën.
Duke ndjekur tregun e aksioneve në Bombei
Sipas profesorit të Universitetit të Merilendit, Piter Moriçi situata do të përkeqësohet edhe më shumë nëse nuk do të ketë masa të menjëhershme.
"Papunësia në Amerika do të arrinte përqindje dyshifrore. Nëse nuk veprojmë do të shohim se çmimet e shtëpive do të vazhdojnë të qëndrojnë të ulëta, bankat do të falimentojnë, fondi i Sigurimit Federal të Depozitave do të shterojë dhe Kongresit do t’i duhet ta nxjerrë këtë të fundit nga kriza."- tha Profesori.

Udhëheqës të Kongresit amerikan janë zotuar, se do t'i vazhdojnë përpjekjet për të miratuar paketën financiare gjatë kësaj jave.

[Dilaver]

Administrata e Xhorxh Bushit po mendon që të marrë një pjesë të aksionet për drejtim në disa banka amerikane, si opsion për përballjen me krizën globale të kredive.
Një funksionar i administratës së presidentit i cili kërkoi që të jetë anonim pasi vendimi i këtillë ende nuk është marrë, deklaroi sot se 700 miliardë dollarët që u miratuan javën e kaluar në Kongres si pako për dalje nga kriza, mundëson që Thesari Kombëtar të fut kapital të freskët në institucionet financiare, kurse si përgjigje të marrë aksione në bankat që do t’i përdorin këto mjete.

[Dilaver]

Dridhet evropa

Kriza ekonomike që filloi në Amerikë, po marshon si një uragan nëpër të gjitha vendet tjera të botës. Tash ka goditur furishëm edhe Evropën në tërësi. Bashkimi Evropian ka filluar të krijojë strategji për daljen nga kjo krizë, por pa ndonjë pako si Amerika.

Kriza ekonomike ka vërshuar edhe vendet e Evropës dhe Azisë. Të gjitha indekset kryesore globale kanë arritur pikën më të ulët në tri vjetët e fundit. Investitorët, për shkak të shtrirjes së krizës financiare edhe në vendet evropiane, kanë filluar që paratë e tyre, letrat me vlerë, gjithnjë e më të pasigurta në banka t'i investojnë në ari ose në flet aksione qeveritare.
Intervenime shtetërore në të dyja anët e Atlantikut nuk kanë ngritur gatishmërinë e bankave që të huazojnë para. Fondi Monetar Ndërkombëtar ka paralajmëruar se kriza do të jetë edhe më e thellë në ditët e ardhshme.
Analistët po tregojnë se në bursat e valutave euro vazhdon të bie në raport me dollarin dhe me jenin, meqenëse debalanset financiare në eurozonë gjithnjë e më shumë e ngarkojnë valutën e përbashkët të 15 vendeve. Euro, gjatë tregtisë në bursën e Londrës, ka pasur vlerën 1,3542 dollarë, që është më e ulëta në 13 vjetët e fundit. Më vonë, gjatë
ditës, është vërejtur një përmirësim, por megjithatë ai mbeti nën 140 jenë, përkatësisht ishte në përpjesëtimin më të ulët gjatë 30 muajve. Paniku i shitjes së aksioneve është vërejtur edhe në Moskë, për çka tregu lokal i aksioneve dhe bankat komerciale janë detyruar të mbyllen. Edhe në Itali dhe Islandë për një kohë bursat kanë ndërprerë punën, meqenëse çmimi i letrave me vlerë ka rënë nën minimumin e lejuar.
Analistët tregojnë se qeveritë e vendeve të Bashkimit Evropian, duke përfshirë edhe Gjermaninë, Greqinë, Irlandën dhe Austrinë, kanë vendosur që shumë shpejt të marrin vendim që tërësisht të garantojnë kursimtarët dhe paratë e tjera të qytetarëve, për shkak të frikës nga një panik i përgjithshëm dhe rënies së mundshme të sistemit bankar. Liderët e katër vendeve ekonomikisht më të fuqishme në BE si Gjermania, Anglia, Franca dhe Italia janë marrë vesh për masat që duhet të ndërmarrin, por pa përmendur ndonjë pako intervenimi si ajo amerikane. Këtu janë vërejtur edhe kufizimet e disa vendeve evropiane, pasi që rregullimi i tregut mbetet çështje ekskluzive e institucioneve nacionale, të cilat vendosin se si do të shpenzojnë paratë e tatimpaguesve.
"Asnjë gjerman apo estonez nuk do të pranojë që Brukseli të shpenzojë paratë e tyre, ashtu që të shpëtojë ndonjë bankë të dështuar në Greqi", ka sqaruar një zyrtar i Komisionit Evropian. Pikërisht për këtë, tha ai, edhe nuk është arritur një marrëveshje për krijimin e një pakoje të shpëtimit, e cila është e rëndë 300 miliardë euro.
Indeksi kryesor gjithë evropian FTSE300 me hapjen e bursave të martën ka rënë 5 për qind, sado që më vonë është këndellë, por përsëri mbeti 4,7 për qind më i dobët se të premten. Po ashtu edhe indekset e aksioneve kryesore në Azi , duke përfshirë edhe Nikkei japonez, ishin në rënie të madhe, tre deri në pesë për qind.
Rënia është shënuar edhe në tregun australian dhe atë të Zelandës së Re. Rënie shqetësuese është shënuar edhe në qarkullimin e aksioneve të bankës së dytë për nga madhësia në Gjermani - "Comercbank", të cilat u liruan 13,8 për qind, meqenëse ka nisë të bie besimi pas falimentimit të bankës "Hipe Real Estate". Letrat e bankave të mëdha evropiane vazhdojnë të jenë në goditje. Kështu aksionet e "Societte General Bank" kanë rënë 6,5 për qind. Për një kohë të shkurtër u mbyll edhe tregtia e bursës në Bukuresht. Kjo ndërprerje u bë, pasi që indeksi VET vërejti rënie të fuqishme prej 9,25 për qind. Në mbrëmjen e së martës, bursa e Bukureshtit u mbyll në nivelin më të ulët nga 11 nëntori i vitit 2004.
Edhe rënia e çmimit të naftës nën 90 dollarë ka ndikuar që të bien aksionet e kompanive gjigante si Royal Dutch Schell, BP dhe Total, që tash janë 5,5 për qind më të lira.


Express

[Veterani]

"E mira e vetme" e Kosovës që ende nuk është e përfshirë në sistemet monetare ndërkombëtare

Rënia e letrave me vlerë në bursat ndërkombëtar, si dhe sistemi financiar në përgjithësi që është duke u lëkundur janë e "mira" e vetme që e kanë (gjetur) Kosovën si një Shtet të ri, ende pa u inkuadruar sa duhet në sistemet monetare ndërkombëtare, nga dhe kriza nuk e ka prekur.
Vendet e botës, Evropa në përgjithësi janë duke u përpjekur për një ridefinim të sistemit bankar në përgjithësi, si dhe të akcionëve në letra me vlerë, dhe sigurimeve.

Një gjë dihet që tanimë, një rritje konjuktive nuk do të ketë në të ardhmën e afërt, gjë që do të vërehet edhe te të gjithë punëmarrësit. nuk do të ketë ngritje të pagave, si dhe do të ketë rënje të të mirave sociale.

Në përkthim shqip:

Shtërngojeni rripin !

Apo edhe një sygjerim tjetrë nga expertet që paraja të shëndrrohet në ari.

Për ne shqiptarët nuk do të preferoja që parat e kursyera (kush ka) të shëndrrohen në ari, e as të futen në ndonjë nga qypat e vjetër në dhe.

Shumë më shumë e shohë të udhes që të blehet pasuri e patundur, dhe të ndërtohet.

Çmimet që edhe në bursa tregtohen si hekuri, derivatet e naftës, dhe gjithçka çfar ka të bëjë me ndërtimtari kanë rënë, dhe pritet të bien edhe më.
Andaj para se kriza të dëpërtoj edhe tek neve në Kosovë, paras më së miri ti gjendet vendi në këtë formë.