Suzana e Shqiptarëve, më e përkora e mbretëreshave

[Tomori]

Suzana e Shqiptarëve, më e përkora e mbretëreshave

Nga Philippe Delorme
"Point de vue"

Bashkëshortja e mbretit shqiptar Leka, mbretëresha pa kurorë, ka ndërruar jetë para pak ditësh. Ajo ishte 63 vjeçe. As i shoqi, as ajo nuk kanë pasur mundësi të hipin në fron. Megjithatë ata e kanë realizuar tashmë një pjesë të ëndrrës së tyre, duke u kthyer në Tiranë, pas një gjysmë shekulli të mërguar.

"Madhëria e Saj Mbretëresha Suzana, na la". Në atë mbrëmje të 17 korrikut, zëdhënësi i Familjes Mbretërore nuk i përmban dot emocionet. Por, kush ishte kjo mbretëreshë e panjohur, pothuajse e papërmendur nga Gotha? (Almanaku i Gotha-s, - shën. i përkth.). A nuk e paskan humbur monarkistët shqiptarë referendumin e 1997-ës, ku mblodhën më shumë se një të tretën e votave? Një referendum i denoncuar menjëherë nga pretendenti i Fronit, Leka I, i cili s'ka pranuar të zhvishet nga titulli i tij e nga pretendimet.
Ai e konsideron veten të jetë me të drejta të plota "Mbret i Shqiptarëve", që prej vdekjes së të atit Zog I, më 1961, kur një përfaqësi të emigruarish politikë, e shpalli në Hotel Bristol në Paris.
Tetë vjet më vonë, Leka njihet me një australiane të re 28 vjeçare gjatë një darke në Sydney. Ishte një dashuri me shikim të parë. Susan Barbara Cullen Ward, bija e një pronari të madh tokash, ka lindur në Waverley, në New South West. Ajo është shkolluar në një kolegj të zgjedhur presbyterian për vajza në Orange, një prej instituteve më elegante të Australisë.
E apasionuar pas arteve, Suzana ishte gjithashtu një tip mjaft sportiv, praktikonte tenisin dhe ekuitacionin (garat me kuaj).
Ky idil pati një përfundim të lumtur, në Francë, më 8 tetor 1975, me një martesë civile në bashkinë e Biarritz-it. Dy ditë më vonë, në Toledo, në një pritje madhështore u mblodhën 8000 të ftuar, për të festuar me çiftin e ri. Ndërmjet personaliteteve shquheshin Duka i Madh Vladimir i Rusisë, Mbretëresha Feride e Egjiptit, Princi Michel i Francës dhe gjithashtu duka e dukesha e Cadix-it. Meqenëse Leka është musliman dhe Suzana anglikane, nuk u zhvillua një ceremoni e mirëfilltë fetare, megjithëse u mbajtën disa lutje ekumenike e rite fetare.
Mbasi u bë "Mbretëresha e Shqiptarëve", Suzana "përqafoi me pasion ëndrrën e bashkëshortit të saj për të restauruar monarkinë", siç ka thënë një njeri shumë i afërt i tyre në mënyrë artistike. Atëbotë "Vendi i Shqipeve" rënkonte nën diktaturën mizore të Enver Hoxhës dhe nuk shquhej asgjë që të bënte të mendoje fundin e këtij makthi pa fund.
Atëherë fillon për Suzanën një jetë sakrificash e endjesh të shpeshta, të cilat s'kanë aspak lidhje me tregimet për princeshat e zanat e përrallave. Leka nuk kënaqej me rolin e tij si pretendent i fronit. Ai shpreson të marrë pushtetin duke përdorur armët! (kundër komunistëve). Pas kësaj Familja Mbretërore detyrohet të largohet nga Spanja dhe gjen strehë në Rodezi, pastaj në Afrikë të Jugut. Në këtë të fundit, në Sandtown, më 26 mars 1982, lindi djali, Leka Anouar Zog Reza Baudouin, i vetmi princ trashgimtar i kurorës.
Më 28 qershor 2002, Leka u rikthye përfundimisht në vendin të cilin e kishte lënë më 1939, në moshën dy-ditëshe. Në krah të tij, Suzana iu përkushtua detyrave të saj. Që prej disa kohësh ajo kishte mësuar shqip dhe vazhdoi t'ia përkushtonte kohën përmirësimit të kushteve të femrës - në një vend 70 për qind islamik - në ndihmë të fëmijëve pa përkrahje, dhe në mbështetje të projekteve sociale e kulturale. Duke merituar, me përkushtimin e saj, titullin e "mbretëreshës".
E dobësuar që prej disa muajsh për shkak të një kanceri në mushkëri, Suzana u shua më 17 korrik, në orën 19.10, në rezidencën e saj, në rrethinat e Tiranës. Ajo ishte veçse 63 vjeçe.
"Ne nderojmë ndjenjën e saj të detyrës, çiltërsinë e saj, thjeshtësinë dhe kurajon e saj," përfundon komunikatën e shtypit kushëri i tyre, Skënder Zogu, ku njoftohet ky lajm i trishtë.
Marrë nga "Point de Vue"
Nr.2923, 28 korrik - 03 gusht 2004,
viti 59 i botimit, Francë

Përktheu:
Neritan Kolgjini