Historia e Akademisë së Kosovës

Dilaver · 21-10-05, 15:41

Historia e Akademisë së Kosovës - artikuluese e denjë e çështjes shqiptare, tha akad. Ismajli

Prishtinë, 21 tetor - Historia e Akademisë së Kosovës shpreh më së miri zhvillimet shqiptare në pesë dekadat e fundit, tha sot kryetari i ASHAK-ut, akad.Rexhep Ismaili, në shënimin solemn të 30-të vjetorit të themelimit të saj, në prani të anëtarëve të Akademisë, mysafirëve të akademive të ndryshme dhe të personaliteteve politike, si kryekuvendarit Daci, kryeministrit Kosumi, ministrit të Arsimit, z.Veliu, të Kulturës, z.Haraçia, kryetarit të komunës z.Beqiri etj.
Kryetari i Akademisë ka përshkruar më pas ecurinë e themelimit të saj nga Kuvendi i Kosovës, fillimisht më 20 dhjetor 1974 si Shoqatë e Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, e cila pas tre vjetësh u transformua më 18 prill 1978 në Akademi.
Akad.Ismajli tha se ASHAK fillimisht duhej ta zhvillonte veprimtarinë e saj, në rrethana kur Universiteti i Prishtinës, ishte në rritje. Akademia kishte tri seksione, të Shkencave Shoqërore, të Shkencave të Natyrës dhe të Gjuhësisë, Letërsisë dhe të Arteve. Ndërsa, nga viti 1985 është themeluar Arkivi i Akademisë dhe i Institutit të arkeologjisë dhe të Etnografisë. “Arkivi dhe biblioteka u shkatërruan pas ndërhyrjes së policisë serbe në seilnë e Akademisë më 1994, duke ia ndërprerë veprimtarinë në godinën e saj.
"Më 1989 filloi një fazë e re për zhvillimet e përgjithshme institucionale të Kosovës, faza e përshkallëzimit të agresionit të institucioneve shtetërore të Serbisë ndaj tyre. Serbia duke përdorur mekanizmat jugosllavë të detyrimit dhe të forcës, aneksoi Kosovën dhe nisi procesin e reduktimit drastic apo të shuarjes së të gjitha institucioneve që shënonin mëvetësinë dhe shtetësinë e Kosovës, të institucioneve që vepronin drejtpërsëdrejti për emancipimin, edukimin dhe përgatitjen e popullatës për zhvillim të mëtejmë", tha akad.Ismaili.
Ai më pas përkujtoi dëbimin e profesorëve me dhunë dhe të arsimtarëve, mbylljen e UP-së dhe të shkollave, dhe largimin e më se 120 mijë punëtorëve. Ai rikujtoi se në zhvillimet e mëpastajme Akademia mori përsipër procese të rëndësishme, si nxjerrjen e Deklaratës Kushtetuese më 1989, pastaj siç tha ai, "angazhimet e sinkronizuara" me mekanizmat e tjerë të rezistencës, për organizimin e Referendumit për pavarësi, hartimin e dokumenteve themelore për shpalljen e pavarësisë së Kosovës, si dhe veprimtari në dobi të afirmimit të çështjes së drejtë shqiptare. Akad.Ismaili më pas ka përmendur botimet e veprave dhe të përgatitjes së tyre të albanologëve të shquar dhe të shkencëtarëve të tjerë, si të S.Rizës, I.Ajetit, Ë.Cimohovskit, të H.Pedersenit dhe të A.Hadrit, G.Zajmit etj. Ai poashtu përkujtoi se gjatë luftës Akademia humbi njërin nga njerëzit e shquar të saj dhe të politikës, Fehmi Aganin. Aktualisht Akademia ka marrëveshje bashkëpunimi me Akademinsë e kroacisë, të Sllovenisë, pastaj me Akademinë Mbretërore Belge Flamane, me Akademinë Kombëtare Italiane, me Akademinë Britanike dhe tani me Akademinë e Shkencave të Goettingenit. ASHAk, tha ai, arriti të bëhet anëtare e barabartë e Federatës së Akademive Kombëtare të Evropës (ALLEA), bashkëthemeluese e Unionit të Akademive Kombëtare të Evropës Juglindore, anëtare e Rrjetit Ndërakademik për të Drejtat e Njeriut me seli në Nju Jork, e Asociacionit të Studimeve të evropës Juglindore, etj. Ai tha se resurset njerëzore për hulumtim shkencor në këtë kohë janë të shpërndara, ose të moshuara, vështirë të adaptueshme në rrethanat e reja. "Interesi dhe stimulimi shoqëror për hulumtimin shkencor është i pamjaftueshëm, tha akad.Ismaili ndër të tera.
Me rastin e këtij solemniteti të Aademisë, Presidenti i Kosovës Dr.Ibrahim Rugova, e ka përshëndetur këtë solemnitet.
"Sot pas 30 vjetësh, në këtë ditë solemne, mund të themi se ASHAK është ngritur në një institucion të lartë shkencor e artistic të rëndësisë së parë shtetërore e kombëtare të Kosovës dhe të botës shqiptare", thuhet në letrën e Presidentit Rugova.
"E çmojmë shumë angazhimin e ASHAK-ut për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës gjatë viteve '90 dhe tash për njohjen më të shpejtë të pavarësisë së vendit tonë", thuhet në letrën drejtuar akad.Rexhep Ismailit, ndërsa i premton përkrahjen personale dhe të institucioneve shtetërore në të ardhmen.
Kryeministri i Kosovës Bajram Kosumi, duke përshëndetjur këtë solemniteti tha se Akademia ka potencial për të ndihmuar institucionet në hartimin e strategjive për të ardhmen e vendit, siç tha ai që puna e përbashkët për përcaktimin e statusit politik të Kosovës. "Akademia mund të bëjë më shumë në qartësimin e koncepteve të reja ekonomike, në kohën kur po bëhen përpjekje për të lënë prapa sistemet e vketruara e të tejkaluara dhe për të ndërtuar një ekonomi të re tregu", tha Kosumi.
Akademinë e përshëndeti edhe Eduard Starova nga Akaemia e Shkencave të Shqipërisë, duke e çmuar punën e ASHAK-ut, e cila me punën e saj ka lënë gjurmë."“Nuk ka fushë të rëndësishme ku të mos jetë ndjerë pasha e argumenteve shkencore të akademikëve tuja", tha ai. Starova gjithashtu premtoi bashkëpunim në zhvillimin ekonomik dhe shkencorë. Solemnitetin e kanë përshëndetur edhe përfaqësuesit e akademisë së Shkencave të Sllovenisë, dhe të Maqedonisë, duke premtuar zgjerimin e bashkëpunimit.
Kryetari i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, akad.Rexhep Ismaili, në përshëndetje të mysafirëve të shumtë, si nga akademia e Shqipërisë, Sllovenisë, Maqedonisë etje, ka lexuar edhe përshëndetjet e bëra nga akademi, dhe akademikë, si ajo belge, britanike, si dhe të anëtarëve të jashtëm të saj dhe akademik nderi, që nuk kanë mund të marrin pjesë si, Shaban Demiraj, Leonard Njumark, Robert Elsi, Ferid Murati e ndonjë tjetër.

Dilaver · 21-10-05, 15:43

Presidenti Rugova dekoroi me Medaljen e Artë të Pavarësisë, Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Kosovës

Prishtinë, 21 tetor - Presidenti i Kosovës dr.Ibrahim Rugova, sot me dekret të veçantë dekoroi me Medaljen e Artë të Pavarësisë Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, në 30-vjetorin e themelimit të saj, për meritat e saj për lirinë dhe pavarësisën e Kosovës. Dorëzimi i Medaljes do të bëhet së shpejti në në një ceremoni të veçantë.