Doktrina Bush e sigurise amerikane.

[Kalt]

KUNDËR TOTALITARIZMIT
Bush paraqet dokumentin e ri strategjik lidhur me sigurinë amerikane, në realitet një manifest për demokracinë që duket si i shkruar nga një intelektual liberal. E konfirmuar e drejta e goditjes së parë (edhe ndaj Iranit)
Në shtator 2002, Shtëpia e Bardhë paraqiti Strategjinë e Sigurisë Kombëtare të saj me të cilën ka kodifikuar linjat drejtuese të mbrojtjes amerikane në botën e re të krijuar nga sulmet e 11 shtatorit.
Kjo strategji përmbante doktrinën e plotë dhe kompleksive Bush të zbatuar me afate të alternuara gjatë këtyre viteve, pavarësisht se ka hyrë në histori vetëm për idenë e first strike, të goditjes së parë, të luftës preventive.
Në realitet ku dokument përmbante edhe formalizimin e politikës në favor të ndryshimit të regjimit në vend të ruajtjes së statukuosë despotike. Parashikonte barazimin midis shteteve terroriste dhe vendeve që presin, financojnë dhe mbështesin terrorizmin ndërkombëtar.

Së fundi, hidhte të zezën në të bardhë moton e vjetër klintoniane për të vepruar multilateralisht kur është e mundëshme, unilateralisht kur është e nevojshme.
Dy ditë më parë në mëngjez, pas katër vjetësh, Xhorxh Bushi ka paraqitur dokumentin e ri strategjik lidhur me sigurinë kombëtare. Risía kryesore e këtyre 49 faqeve është se Shtëpia e Bardhë nuk i ka ndryshuar një presje konceptimit të vitit 2002, duke u kufizuar të mbajë parasysh rezultate negative, çështje akoma të hapura dhe sfida të ardhshme. Dokumenti hedh poshtë edhe njëherë akoma thashethemet gazetareske mbi ndarjet e pamundura midis fajkojve dhe pëllumbave në gjirin e Administratës, midis të këqinjve të Dik Çeneit dhe të mirëve të Kondolica Raisit, midis unilateralistëve dhe multilateralistëve, midis realistëve dhe neokonservatorëve.
Pas 11 shtatorit, politika e jashtëme dhe e sigurisë amerikane është një e vetme dhe është fuqimisht në dorën e Presidentit Bush. Doktrina e re riafirmon qartë parimin e përhapjes së demokracisë ("është masa më efikase afatgjatë për të forcuar stabilitetin ndërkombëtar, për të reduktuar konfliktet rajonale, për t'ju kundërvënë terrorizmit dhe ekstremizmit që e mbështet, zgjeron paqen dhe mirëqënien"), të drejtën për të ndërhyrë që të parandalohet një sulm ("kur pasojat e një sulmi me armë shfarosjeje janë potencialisht kaq shkatërrimtare, nuk mund të rrijmë duarkryq ndërsa këto rreziqe serioze materializohen. Ky është parimi dhe logjika e parandalimit. Në strategjinë tonë të sigurisë kombëtare vendi i parandalimit mbetet i njëjti"). Veç kësaj, dokumenti shpjegon se nganjëherë duhet vepruar i vetëm ("duhet të jemi të përgatitur për të vepruar të vetëm nëqoftëse është e nevojshme, por duke pranuar se ka pak pasoja jetëgjata që mund t'i arrijmë pa bashkëpunimin me aleatët dhe me partnerët tanë"), por edhe shpesh janë të dobishëm edhe koalicionet e vullnetarëve ("të krijohen partneritete ad hoc sipas modelit të inisiativës strategjike mbi proliferimin për të përballuar sfidat dhe mundësitë e reja. Këto aleanca e nxjerrin në pah bashkëpunimin ndërkombëtar, jo burokracia. Mbështeten mbi aderime vullnetare më shumë sesa në traktate. Janë të orientuara ndaj veprimit dhe rezultateve më shumë sesa të bëjnë ligje apo të krijojnë rregulla"). Në letrën e prezantimit, Bush ka shpjeguar se strategjia e sigurisë amerikane është e mbështetur mbi dy shtylla: "Shtylla e parë është ajo e promovimit të lirisë, drejtësisë, dinjitetit njerëzor - të punohet për t'u dhënë fund tiranive, të promovohen demokraci të vërteta dhe të zgjerohet mirëqënia nëpërmjet lirisë së tregëtisë dhe politikave të mençura të zhvillimit". Bush ka shtuar se "qeveritë e lira janë përgjegjës ndaj popujve të tyre" dhe "as nuk i shtypin qytetarët e tyre, as slumojnë vendet e tjera të lira". Shtylla e dytë e strategjisë "është ajo e përballimit të sfidave të kohës sonë, duke drejtuar një komunitet demokracishë në rritje. Shumë prej problemeve që hasim - kërcënim sëmundjesh epidemike, proliferim armësh të shkatërrimit në masë, terroriëm, tregëti qëniesh njerëzore, katastrofa natyrore - i tejkalojnë kufijtë. Përpjekje shumëkombëshe janë thelbësore për zgjidhjen e këtyre problemeve, por historia ka demostruar se vetëm kur bëjmë atë që na takon, atëhere të tjerët bëjnë të tyren". Ndryshe nga viti 2002, strategjia bushiane denoncon hapat e rrezikshme prapa në Rusi, përballon çështjen Iran dhe shkruan se modeli i zhvillimit kinez nuk është i dëshirueshëm, sepse vendet "që kërkojnë të ndajnë lirinë ekonomike nga liria politike" në perspekivë rrezikojnë të transformohen në armiq. Këtu më poshtë, në korsiv, pasazhet kryesore të dokumentit: Politika e Shteteve të Bashkuara është ajo që të individualizojë dhe të mbështesë lëvizje dhe institucione demokratike në çdo vend dhe në çdo kulturë, me objektivin final që t'i japin fund tiranisë në botën tonë. Në botën tonë, karakteri themelor i regjimeve është i rëndësishëm sa shpërndarja e pushteteve. Objektivi i shtetit tonë është ai që të ndihmojë të krijohet një botë vendesh demokratike të mirëqeverisur që mund t'u përgjigjen nevojave të qytetarëve të tyre dhe të veprojnë vetë ato në mënyrë të përgjegjëshme në sistemin ndërkombëtar. Arritja e këtij objektivi është një punë brezash. Shtetet e Bashkuara ndodhen në vitet e para të një beteje të gjatë, të ngjashme me atë që vendi ynë ka përballuar në vitet e para të Luftës së Ftohtë.
Këto janë fjalët e para të Strategjisë që individualizon në promovimin e demokracisë armën kryesore për të garantuar sigurinë kombëtare. Beteja është breznore, siç është thënë qysh nga 11 shtatori. Lufta kundër terrorizmit islamik është Lufta e Ftohtë e re. Shekulli i Njëzet ka parë triumfin e lirisë mbi kërcënimet e fashizmit e të komunizmit. Tani kërcënimi vjen nga një ideologji e re totalitare, një ideologji që nuk bazohet mbi një filozofi laike, por mbi modifikimin e një feje krenare. Brendia e saj mund të jetë e ndryshme nga ideologjitë e shekullit të kaluar, por mjetet janë të ngjashmë: intoleranë, vrasje, terror, skllavëri dhe represion. Shtëpia e Bardhë shpjegon betejën e ideve në zhvillim dhe e përshkruan fondamentalizmin islamik si totalitarizmin e fundit të shekullit të kaluar. Një analizë që, hiq neokonservatorët, është përpunuar nga intelektualë liberalë si Pol Berman, Kristofer Hitçens, Tomas Fridman, André Gluksman. Ndryshe nga Bush, këta i konsiderojnë shumë të ngjashme jo vetëm mjetet, por edhe përmbajtjet e këtyre tri ideologjive totalitare. Dokumenti përballon paradoksin e votës demokratike në favor të Hamasit, një rast që teorikisht do të vinte në diskutim parimin dhe mirësinë e vetë idesë së promovimit të demokracisë. Palestinezët - pranon Strategjia - kanë votuar lirisht, por tani pesha e zgjedhjeve është mbi shpatullat e atij që është zgjedhur. Nëqoftëse lidershipi i Hamasit nuk njeh Izraelin, nuk do të pranojë hipotezën "dy popuj, dy demokraci", qeveria e tij "nuk mund të konsiderohet plotësisht demokratike". Ne kemi përgjegjësinë që të promovojmë lirinë njerëzore, por liria nuk mund të imponohet, duhet të zgjidhet. Forma që liria dhe demokracia marrin në çdo vend do të reflektojë historinë, kulturën dhe zakonet unike të popullit të tyre. Shtetet e Bashkuara do të jenë gjithmonë nga ana e dhe do të mbështesin atë që lufton për liri kudo në botë. Parimet tona do të jenë koherente, taktikat tona do të variojnë".

Vazhdon

[Kalt]

Në këtë pasazh është më parë ideja se nuk ekziston një koeficent demokracie e vlefshëm për të gjitha gjatësitë gjeografike, pastaj korrektimi realist ndaj pozicionit klasik idealist i së Majtës. Është specificiteti i doktrinës së neokonservatorëve, i të ashtuquajturve "liberalë të sulmuar nga realiteti": në disa raste Uashingtoni do të kryejë hapa të vendosur dhe të dukshëm për të favorizuar ndryshimin imediat, në të tjera do të ketë një qëndrim reformator më të matur për të lejuar shfaqjen e parakushteve të një shoqërie të lirë. Diferenca e qëndrimit do të varet nga një rrethanë shumë e saktë: nëqoftëse një apo një shtet tjetër do të kenë ndërmarrë rrugën e demokracisë ose jo. Dokumenti rreshton instrumentet paqësore për favorizimin e demokracisë: mbështetje politike dhe financiare për opozitat, përdorim më të matur të ndihmave dhe transformimin e diplomatëve në agjentë aktivë të ndryshimit. Detyra e parë e qeverisë së Shteteve të Bashkuara mbetet ajo e mbrojtjes së qytetarëve dhe e interesave amerikane. Është një parim i fuqishëm amerikan ai sipas të cilit ky detyrim e obligon qeverinë që t'u paraprijë dhe t'u kundërvihet kërcënimeve, duke përdorur të gjitha elementët e fuqisë kombëtare, përpara se kërcënimet të shkaktojnë dëme serioze. "Nëqoftëse rreziku është i madh, shumë i madh është rreziku në rast se nuk veprohet dhe më urgjent argumentimi në favor të aksioneve paraprake mbrojtëse, edhe sikur të kishte paqartësi mbi kohërat dhe vendet e sulmeve armike. Ekzistojnë pak kërcënime kaq të mëdha sa një sulm terrorist me armë shkatërrimi në masë. Për t'ju paraprirë ose për t'i parandaluar këto akte armiqësore nga ana e kundërshtarëve tanë, Shtetet e Bashkuara do të veprojnë në mënyrë preventive, po të jetë e nevojshme, në ushtrimin e së drejtës së tyre për vetëmbrojtje. Për të parandaluar kërcënimet emergjente, Shtetet e Bashkuara nuk do përdorin forcën në të gjitha rastet. Preferenca jonë është për aksione joushtarake. Asnjë vend nuk duhet ta përdorë asnjëherë parandalimin si pretekst për agresion. (…) Të veprosh nuk do të thotë të përdorësh forcën ushtarake. Preferenca dhe praktika jonë është të përballohen problemet e proliferimit me diplomacinë, koncertin me aleatët kyç dhe partnerët rajonalë. Gjithësesi, po të jetë e nevojshme, duke u bërë thirrje parimet e qëndrueshme të vetëmbrojtjes, nuk e përjashtojmë përdorimin e forcës përpara se të arrijë sulmi, edhe sikur të mbetej paqartësia lidhur me vendin dhe datën e zgjedhur nga armiku.
Përgatiti: ARMIN TIRANA