Besimi në....

[Pause_Print_Scroll]

Besimi në....

BESIMI NË MELAIKE

Melaike gjuhësisht është shumës i emrit melek që është i nxjerrë nga fjala “el uluketu” që ka kuptimin “mesazhi-shkresa”, apo i nxjerrë nga fjala "el melku" që do të thotë "marrja me forcë". Ndërsa, në kuptimin e sheriatit është: Melaiket janë trupa me natyrë të këndshme, të butë, të dashur e fisnike, u është dhënë mundësia të paraqiten në forma të ndryshme dhe vendbanimi i tyre janë qiejt. Të këtij mendimi janë shumica e dijetarëve të cilin e transmeton edhe Ibn Haxheri.
Besimi në melaike do të thotë se ato janë prej gjërave të fshehta. Obligohemi të besojmë në to bindshëm se ato ekzistojnë, që do të thotë të besojmë se Allahu ka krijuar krijesat, të cilat quhen melaike: “Nuk e kundërshtojnë Allahun për asgjë që Ai i urdhëron dhe punojnë atë që janë të urdhëruara.” [Tahrimë, 6] Besimi në melaike është një prej gjashtë kushteve të imanit dhe assesi pa të nuk pranohet besimi i robit. Për këtë argumentojnë tekste të shumta nga Kur'ani e Sunneti si dhe Ixhmai i muslimanëve. Në Kur'an thuhet: “I Dërguari i besoi asaj që iu shpall prej Zotit të Tij, e ashtu edhe besimtarët. Secili i besoi Allahut, melekëve të Tij, shpalljeve të Tij, të Dërguarve të Tij.” [Bekare, 285] Në Sunnet është hadithi i Xhibrilit lidhur me besimin ku Pejgamberi a.s. është pyetur për imanin dhe ka thënë: "Të besosh Allahun, Melaiket, Librat, të Dërguarit..." [Transmeton Muslimi] Poashtu është edhe Ixhmai (qëndrimi unanim) i muslimanëve në domosdoshmërinë e besimit në melaike.
Melaiket janë të krijuara nga drita, ndahen në disa lloje dhe kategori të ndryshme, disa prej tyre janë ndërmjetësues ndërmjet Allahut dhe pejgamberëve të dërguar te njerëzit. Disa janë të ngarkuar me erërat, disa me mbajtjen e Arshit, disa me marrjen e shpirtrave, e shumë e shumë punë tjera, të cilat i ka cekur qartazi Kur’ani dhe Sunneti, diku në formë të përgjithshme e diku në formë të detajuar.
Prej tyre janë edhe melekët përcjellës të njeriut: “Dy melekë qëndrojnë pranë tij, në të djathtë dhe në të majtë. Që ai (njeriu) nuk hedh ndonjë fjalë e të mos jetë pranë tij përcjellësi i gatshëm.” [Kaf, 17-18] si dhe thotë Allahu: “Të dërguarit tonë (melekët përcjellës) janë pranë tyre, shkruajnë.” [Zuhruf, 80]
Prej tyre janë edhe melaiket që zbresin te njeriu me rastin e vdekjes së tij, pavarësisht a janë melaiket e mëshirës apo të ndëshkimit. Poashtu prej tyre është edhe Munkeri dhe Nekiri (melekët që e marrin në pyetje njeriun në natën e varrit), prej tyre janë melaiket mbrojtëse që e përcjellin dhe e ruajnë njeriun; Allahu thotë: “Ai (njeriu) ka përcjellës një pas një, para tij dhe prapa tij, që me urdhrin e Allahut e ruajnë atë.” [Rra’d, 11] Ibn Kethiri thotë: “Robi ka melaike që e përcjellin atë, ka roje natën dhe roje ditën. E ruajnë nga të këqijat dhe fatkeqësitë, sikur që e përcjellin edhe disa melaike tjera për ruajtjen e veprave natë e ditë.”
Prej tyre ka shumë që qëndrojnë në qiej, për të cilët na tregon Allahu i Lartësuar në Kur’an, disa prej tyre janë caktuar për mirëpritjen e banorëve të xhenetit, ndërsa disa të tjerë janë të caktuar për banorët e xhehenemit, ku edhe u thonë: “A nuk u pat ardhur juve ndonjë pejgamber (qortues)?” [Mulk, 8] Prej tyre ka që janë të ngarkuar me krijimin e embrionit në mitrën e nënës, prej tyre ka që janë të ngarkuar me ruajtjen e vendeve të shenjta nga Dexhalli.
Në Kur'an dhe në Sunnet melaiket janë të përmendura në mënyrë të përgjithshme, por në shumë vende ceken edhe emrat e disa prej melekëve më të rëndësishëm (apo kreun e tyre). Xhibrili, i cili është i ngarkuar me shpalljet, Mikaili – meleku i rrizkut, furnizimit dhe jetës materiale, ndërsa Xhibrili meleku i jetës së zemrave. Allahu thotë: "Kush është armik i Allahut, i melekëve të Tij, i Xhibrilit dhe i Mikailit (ai është jobesimtar), Allahu padyshim është armik i jobesimtarëve!" [Bekare, 98] Është përmendur emri i Malikut, kujdestarit të zjarrit, në ajetin: “Dhe ata thërrasin: O Malik, le të na e marrë shpirtin Zoti yt!” [Zuhruf, 77] Poashtu përmenden Haruti dhe Maruti: "Edhe çka u zbriti në Babil dy melekëve, Harutit dhe Marutit" [Bekare, 102] Është përmendur edhe Israfili, meleku i ngarkuar që t'i fryejë surit. Përmendet edhe meleku i vdekjes, por jo me emër siç është përhapur te njerëzit me emrin Azrail, por vetëm meleku i vdekjes siç ceket në Kur'an: "Thuaj: Meleku i vdekjes, i cili ua merr shpirtrat..." [Sexhde, 11]
Disa prej melekëve prezentojnë në mexhliset e dhikrit në xhami e gjetiu. Disa prej tyre zbresin në kohën e ikindisë dhe të sabahut për të informuar për besimtarët që falin namaz. Nuk ka vend në qiell e të mos ketë ndonjë melek duke bërë sexhde dhe madhëruar Allahun, sipas asaj që vërtetojnë hadithet e vërteta.
Besimi i drejtë në melaike na largon nga mendimet e gabuara rreth tyre, si mendimi i filozofëve, të cilët supozonin se ato janë yje dhe planete, apo mendimi i injorantëve që thoshin se ato janë femra dhe janë bijat e Zotit.

[Pause_Print_Scroll]

BESIMI NË LIBRA

Prej kushteve themelore të imanit është edhe besimi në Kur’an dhe në të gjitha librat e shpallura të zbritura si Tevrati, Zeburi dhe Inxhili. Këtë e tregon Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem në hadithin e Xhibrilit që e transmetojnë Buhariu dhe Muslimi, ku cek se besimi në libra është pjesë e esencës së imanit duke thënë: “Iman është të besosh Allahun, melaiket e Tij, librat e Tij...”.
Të besojmë se janë libra të Allahut, ka folur përmes tyre dhe ua ka zbritur pejgamberëve të Tij. Ato përmbajnë udhëzimin e njerëzve në fenë e tyre dhe në çështjet e dunjasë. Disa prej tyre janë zbritur të shkruara në fleta (elvah), disa të dëgjuara nga prapa perdes, disa të përcjella përmes melekut drejtpërdrejt. Kjo na bën me dije se e tëra është nga Allahu i Plotfuqishëm duke përfshirë dispozitat dhe të dhënat e ndryshme. Allahu i Lartësuar thotë: “Ne të frymëzuam ty me shpallje sikurse e patëm frymëzuar Nuhun dhe pejgamberët pas tij; e patëm frymëzuar Ibrahimin, Ismailin, Is’hakun, Jakubin dhe pasardhësit e tij, Isain, Ejubin, Junusin, Harunin, Sulejmanin, e Davudit i patëm dhënë Zeburin.” [Nisaë, 163]
Ne obligohemi të besojmë se Kur’ani është fjalë e Allahut, e nuk është i krijuar, është i shkruar në mus’haf, i ruajtur (përmendësh) në gjoksa. Allahu i Madhërishëm thotë: “O ju që besuat, besoni vazhdimisht Allahut, të Dërguarit të Tij, librit që gradualisht ia shpalli të Dërguarit të Tij dhe librit që e pat zbritur më parë.” [Nisaë, 136] Ata që nuk besojnë në këto libra apo bëjnë dallime mes tyre janë jobesimtarë: “Kush nuk i beson Allahut, engjëjve të Tij, librave të Tij, të Dërguarve të Tij dhe botës tjetër, ai ka humbur tepër larg.” [Nisaë, 136]
Prej dobive të besimit në libra është përjetimi i besimtarit të ndjenjës falënderuese ndaj Allahut për dhuntitë e shumta që ia dha, e që në krye të këtyre është zbritja e librave hyjnore përmes të cilave e udhëzoi njerëzimin në rrugën e mirësisë dhe të shpëtimit duke mos e lënë në humnerën e humbjes dhe të injorancës. E bëri njeriun të kuptojë përmes këtyre librave kuptimin e jetës dhe fisnikërinë e saj për të cilën edhe angazhohet tërë jetën. Kjo i mundëson atij të ndjejë prehjen dhe qetësinë, ngase Zoti dërgoi libra te çdo popull me legjislacion të përshtatshëm për secilin, duke realizuar aspiratat e tyre dhe duke udhëzuar e rregulluar jetën e tyre në çdo segment, Allahu thotë: “Për secilin prej jush, Ne caktuam ligj e program (të posaçëm në çështje të veprimit).” [Maide, 48] Shtuar se me këtë shtohet edhe imani dhe dashuria ndaj Zotit, zgjerohet njohuria për Allahun, si dhe arritja e kënaqësisë së Allahut në dunja e ahiret...., e të mira tjera të shumta. Në të kundërtën nuk do të arrijnë asgjë tjetër përpos humbjes dhe dëshpërimit, i Plotfuqishmi Allah thotë: “E sikur banorët e këtyre vendbanimeve të kishin besuar dhe të ishin ruajtur, Ne do t’ju hapnim begati nga qielli e toka, por ata përgënjeshtruan, andaj i dënuam me shkatërrim për atë që merituan.” [A’rafë, 96] dhe “Dhe, sikur ta zbatonin Tevratin, Inxhilin dhe Kur’anin, që u zbritën nga Zoti i tyre, ata do të kishin furnizim me bollëk nga qielli dhe toka. Është një grup i drejtë (i matur) prej tyre, por është e keqe ajo që punojnë shumica prej tyre.” [Maide, 66]
Këto janë vetëm disa nga dobitë e besimit në libra, por ka edhe shumë të tjera që nuk i kemi përmendur, dhe e lusim Allahun të na ndihmojë të punojmë konform këtyre librave dhe t’i shërbejmë misionit të tyre.

[Pause_Print_Scroll]

BESIMI NË PEJGAMBERË

Pas besimit të bindur në Allahun e Plotfuqishëm jemi të obliguar të besojmë edhe në pejgamberë, i cili është kushti i katërt prej gjashtë kushteve të besimit. Pa këtë nuk pranohet besimi i robit. Argumentet në këtë janë të shumta, ku në shumë vende Allahu e krahason me besimin në Të: "Besojeni Allahun dhe të Dërguarit e Tij!" [Nisaë, 171] Sipas radhitjes në hadithin e Xhibrilit lidhur me besimin është renditur i katërti: "Të besosh Allahun, Melaiket, Librat, të Dërguarit..." [Transmeton Muslimi]
Mohimi i pejgamberëve llogaritet njësoj si mohimi i Allahut: "Kush nuk i beson Allahut, melaikeve të Tij, librave të Tij, të Dërguarve të Tij dhe botës tjetër, ai ka humbur tepër larg!" [Nisaë, 136]
Në bazë të këtyre dhe shumë ajeteve tjera shihet vlera dhe pozita e besimit në pejgamberë në Dinin e Allahut. Kjo do të thotë të besojmë në të gjithë pejgamberët e dërguar dhe në tërë atë që e kanë sjellë, se transmetuan atë që u është shpallur, punuan me të dhe e kryen misionin e tyre, duke përfshirë emrat e tyre, sheriatin dhe librat (me gjithë emrat) e tyre. Në këtë hyjnë poashtu edhe besimi në mrekullitë e tyre, nderimi dhe madhërimi i tyre duke mos bërë kurrfarë dallimi mes tyre, prej Ademit alejhi selam e deri te Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Allahu i Lartësuar thotë: “I Dërguari i besoi asaj që iu shpall prej Zotit të Tij, e ashtu edhe besimtarët. Secili i besoi Allahut, melekëve të Tij, shpalljeve të Tij, të Dërguarve të Tij. Ne nuk bëjmë dallim në asnjërin nga të Dërguarit e Tij dhe thanë: Iu përgjigjëm (thirrjes) dhe respektuam (urdhrin). Kërkojmë faljen tënde o Zoti ynë! Vetëm te Ti është ardhmëria jonë.” [Bekare, 285]
Poashtu kërkohet edhe besimi i sinqertë në pejgamberllëkun e tyre dhe në atë që e sollën, Allahu thotë: "Ata që besuan Allahun dhe të Dërguarit e Tij, ata janë të sinqertit." [Hadidë, 19] Si dhe respektimi dhe madhërimi i tyre, Allahu thotë: "Që ju (njerëz) t'i besoni Allahut dhe të Dërguarit të Tij dhe atë ta përkrahni e ta respektoni, e (Allahun) ta madhëroni për çdo mëngjes e mbrëmje!" [Fet'h, 9] Gjithashtu kërkohet edhe domosdoshmëria e veprimit sipas sheriatit të tyre, kjo ka qenë detyrë e çdo populli karshi pejgamberit të tij deri në dërgimin e Muhammedit a.s. ku sheriati i tij i anuloi sheriatet e mëparshme. Gjithsesi kërkohet edhe bindja se ata janë të mbrojtur nga gabimet gjatë transmetimit dhe përcjelljes së shpalljes. Këto janë vetëm disa nga gjërat që obligohemi në besimin e pejgamberëve.
Allahu i Madhërishëm përmend në Kur’an 25 prej të të dërguarve dhe pejgamberëve, 18 janë të cekur vetëm në ajetin kur’anor: “Këto janë argumentet Tona që ia dhamë Ibrahimit kundër popullit të tij. Ne ngrisim në shkallë të lartë atë që duam. Zoti yt çdo send e vë në vendin e vet, asgjë nuk mund t’i fshihet. Ne atij (Ibrahimit) i falëm Is’hakun dhe Jakubin dhe secilin prej tyre e udhëzuam. Më parë edhe Nuhun e patëm udhëzuar. E nga pasardhësit e tij (të Ibrahimit) udhëzuam Davudin, Sulejmanin, Ejubin, Jusufin, Musain dhe Harunin. Kështu i shpërblejmë bamirësit. (Shpërblyem) Edhe Zekerijanë, Jahjanë, Isain, Iljasin të gjithë prej të mirëve të përsosur. (Shpërblyem) Edhe Ismailin, Eljesanë, Junusin dhe Lutin. Të gjithë këta i veçuam mbi njerëzit tjerë.” [En’amë, 83-86] Ky ajet ka përmbledhur: Ibrahimin, Is’hakun, Jakubin, Nuhun, Davudin, Sulejmanin, Ejubin, Jusufin, Musain, Harunin, Zekerijanë, Jahjanë, Iljasin, Isain, Ismailin, Eljesanë, Junusin dhe Lutin. Kanë mbetur edhe 7, të cilët përmenden në vende tjera të Kur’anit, e ata janë: Ademi, Idrisi, Shuajbi, Salihu, Dhulkifli, Hudi dhe Muhammedi sal-lall-llahu alejhim ve sel-leme exhmein. Ka edhe shumë për të cilët Allahu nuk ka treguar për ta, por ne i besojmë të gjithë ashtu si na ka urdhëruar Allahu dhe na ka mësuar Pejgamberi alejhi selam. Allahu i Lartësuar thotë: “Dhe (dërguam) të Dërguar më parë që të rrëfyem për ta, dhe të Dërguar të tjerë, për të cilët nuk të rrëfyem. ” [Nisaë, 164] Urtësi e dërgimit të tyre është ngritja e argumenteve (provave) kundër tyre dhe përgëzimi me të mirat e begatshme të xhenetit në ahiret për ata që e pasojnë këtë rrugë si dhe tërheqja e vërejtjes së atyre që refuzojnë këtë: "(Dërguam) Të Dërguar që ishin lajmgëzues e kërcënues, ashtu që pas dërgimit të të Dërguarve të mos kenë fakt (arsyetim) para Allahut. Allahu është i pavarur në sundimin e vet dhe di si të veprojë." [Nisaë, 165]

[Pause_Print_Scroll]

BESIMI NË DITËN E FUNDIT DHE NË RINGJALLJEN PAS VDEKJES

Prej kushteve themelore të imanit është edhe besimi në Ditën e Fundit, i cili përkufizohet në besimin se ditët e kësaj bote (dunjasë) kanë fundin e tyre, dhe Dita e Fundit është ditë në të cilën bëhet kijameti dhe ringjallja, në të cilën paraqitet xheneti e xhehenemi, llogaria dhe peshorja. Ai që vdes, bëhet kijameti (i vogël) i tij dhe do t’i paraqitet vendi në të cilin do të jetë, në xhenet apo në xhehenem, derisa të bëhet katastrofa (kijameti i madh). Pas dunjasë nuk ka botë tjetër përveç xhenet ose xhehenem. Allahu i Lartësuar thotë: “Thuaj: Edhe të parët edhe të fundit keni për t’u tubuar në një ditë të caktuar!” [Vakia, 49-50]
Besimi në Ditën e Fundit dhe në gjendjet e saj kërkon besimin në gjërat vijuese:
1. Shenjat treguese për afrimin e kijametit. Prej tyre janë shenjat e mëdha, ku më e madhja është dalja e dexhallit zbritja e Isaut birit të Merjemes, je’xhuxhët dhe me’xhuxhët, dalja e shtazës, lindja e diellit në perëndim dhe shenja tjera për të cilat na ka informuar Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem.
2. Gjendja në momentin e dhënies së shpirtit ku prezentojnë melekët për marrjen e shpirtit dhe çfarë ndodh gjatë atij procesi. Këtë na e tregon shumë qartë Kur’ani Fisnik dhe Sunneti i Pastër për sjelljen e tyre të butë e fisnike apo të mundimshme e të rëndë.
3. Begatia e varrit apo dënimi i tij. Kjo është vërtetuar në Kur’an dhe është sqaruar në Sunnet si dhe janë pajtuar të gjithë Ehlu Sunneti me ixhmaë për këtë. Allahu i Lartësuar thotë: “E nëse ai (i vdekuri) është prej të afërmve (të Zotit). Ai ka (te Zoti) kënaqësi, furnizim të mirë dhe xhenet të begatshëm. Po në qoftë se është nga të djathtët? Pra, ty të qoftë selam prej të djathtëve (i thuhet). E në qoftë se është prej gënjeshtarëve të humbur, mirëseardhja është pritje me ujë të valë dhe djegie nga zjarri i xhehenemit.” [Vakia, 88-94] Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem gjithmonë kërkonte mbrojtje nga dënimi i varrit dhe tregonte për dy melekët që do të na marrin në pyetje, Munkerin dhe Nekirin.
4. Lidhja e shpirtit me trupin. Shejhul islam Ibn Tejmije thotë: “Qëndrimi i selefëve të Ummetit dhe imamëve të saj është se njeriu pasi që të vdes do të jetë i lumtur në begati ose i ngrysur në ndëshkim, këtë e përjeton me shpirt dhe me trup. Shpirti do të jetë i qetë apo i ndëshkuar dhe kohë pas kohe lidhet me trupin, me këtë do të shijojë lumturinë apo ndëshkimin, ndërsa në ditën e kijametit të madh (ngase vdekja është kijameti i vogël) do të kthehen të gjithë shpirtrat në trupat e tyre dhe do të ngriten e të dalin para Zotit të botëve.” [Mexhmu'ul fetava 4/284]
Ibn Kajim thotë: “Shpirtrat janë në shkallë të ndryshme me dallime të mëdha gjatë qëndrimit të tyre në berzah. Prej tyre ka që janë në ‘Il-lijjinë’, disa janë në formën e zogjve të gjelbër që shëtisin në xhenet, disa janë të penguar në derën e xhenetit, disa janë të burgosur në varr, disa vendqëndrimi i tyre është dera e xhenetit, disa janë të izoluar në tokë, disa do të notojnë në gjak dhe do të shtangen nga hedhja e gurëve, thuhet që ka shpirtra edhe në burgje.” [Kitab er-Ruh] Allahu na ruajt!
5. Fryrja e surit. Kur të afrohet koha që Allahu azze ve xhel-le ka caktuar, meleku i ngarkuar me fryrjen e surit do t'i fryejë një herë surit dhe do të ndodh ajo që Allahu lajmëron në ajetin: "E kur të fryhet në surë një e fryrë dhe të ngrihen toka e kodrat e t'i mëshojnë njëra-tjetrës me një të goditur. Në atë kohë ndodh e vërteta (kijameti). E qielli çahet, pse ai atë ditë është i rraskapitur. Dhe engjëjt qëndrojnë në skajet (anët) e tij, e atë ditë, tetë (engjëj) e bartin mbi vete Arshin e Zotit tënd. Atë ditë ju do të ekspozoheni (para Zotit), duke mos mbetur fshehtë asnjë sekret juaji." [Hakka, 13-17]
Poashtu, përveç këtyre do të ndodh edhe shumëçka tjetër si: çrregullimi (shpërndarja) e planeteve, shuarja e yjeve, shpërthimi i detrave dhe shastisja e njerëzve kur të shohin tmerrin dhe tërmetin e saj.
Suri në kuptimin gjuhësor do të thotë: bri. Ndërsa, në atë terminologjik ka kuptimin e bririt në formën e borisë, të cilin e disponon meleku Israfil dhe pret, që kur të urdhërohet, t'i fryejë atij. Janë dy fryrje: E para me rastin e të cilit shkatërrohet dhe vdes gjithçka me përjashtim të asaj që dëshiron Allahu, dhe e dyta kur ringjallen njerëzit, dalin nga varret, ngriten dhe qëndrojnë para Allahut për llogari. Allahu thotë: "Dhe i fryhet surit dhe bie i vdekur çka ka në qiej dhe çka ka në tokë, përveç atyre që do Allahu (të mos vdesin), pastaj i fryhet atij herën tjetër, kur qe, të gjithë ata të ngritur e presin (urdhërin e Zotit)." [Zumer, 68]
6. Sjellja e xhehenemit, Allahu thotë: "Jo, mosni ashtu! Kur të dridhet toka njëpasnjëshëm! Dhe kur të vijë Zoti yt dhe engjëjt qëndrojnë radhë-radhë! Dhe atë ditë sillet xhehenemi, e atëherë njeriut i bie në mend, e prej nga atij përkujtimi?" [Fexhr, 21-23]
7. Besimi në ringjallje pas vdekjes, e që është nxjerrja nga varri. Për këtë është argument fjala e Allahut: "Ata që nuk besuan, menduan se kurrsesi nuk do të ringjallen. Thuaj: Po pasha Zotin tim, patjetër do të ringjalleni dhe do të njiheni me atë që keni punuar, e ajo për Allahun është lehtë!" [Tegabun, 7] Pastaj dielli do të afrohet aq shumë afër krijesave mbi kokat e tyre sa do të zhyten në djersë. Në këtë situatë Allahu do t'i strehojë të dashurit e Tij.
8. Besimi se pas ringjalljes dhe daljes së tyre nga varret, njerëzit do të tubohen në një vend, në të cilin do të jenë të zhveshur e të zbathur, ndërsa jobesimtarët do të ringjallen e tubohen në fytyrat e tyre. Allahu thotë: "(Përkujto) Ditën kur Ne i shkulim kodrat, dhe tokën e sheh të sheshtë (të zbuluar) dhe Ne i tubojmë ata e nuk na mbetet asnjë prej tyre pa e tubuar. Dhe ata do të prezentohen para Zotit tënd të rreshtuar (e u thuhet atyre): Na erdhët ashtu si ju krijuam juve herën e parë, por ju patët menduar se Ne nuk kemi caktuar për ju ringjallje." [Kehf, 47-48] Pastaj Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem do të ndërmjetësojë (bëjë shefat) për njerëzit, i cili do të jetë ndërmjetësimi më i madh i asaj dite.

vazhdon...

[Pause_Print_Scroll]

vazhdimi...

9. Fillimi i llogarisë, i ekzekutimeve dhe vendosja e peshoreve. Kjo gjë është shumë e sigurt, për këtë Allahu thotë: "Vetëm te Ne kthimin e kanë. Dhe vetëm detyrë e Jona është llogaria e tyre." [Gashije, 25-26] si dhe: "Në ditën e gjykimit ne do të vëmë peshoja të drejta, e askujt nuk i bëhet e padrejtë asgjë, edhe nëse është (vepra) sa peshoja e një kokrre të melit ne do ta sjellim atë. E mjafton që Ne jemi llogaritës." [Enbija, 47]
Gjëja e parë për të cilën njeriu do të pyetet në ditën e kijametit është namazi, nëse këtë e kalon në rregull, atëherë edhe të tjerat do të jenë në rregull. Por, nëse në këtë dështon, atëherë do ta pësojë edhe në të tjerat. Disa njerëz do të nderohen me llogari të lehtë, dhe llogaria e parë mes njerëzve atë ditë do të jetë në gjakra. Në atë ditë njeriu do të pyetet për rininë e tij se ku e shfrytëzoi, për jetën e tij se ku e kaloi, për pasurinë e tij se si e fitoi dhe si e shpenzoi, për diturinë e tij se çfarë punoi me të. Tërë këto tregohen në hadithe të vërteta. Ai që do të merret në pyetje (në llogari) do të mundohet, Allahu ia falë dhe shlyen mëkatet kujt të dojë përveç shirkut. Çdo popull do të urdhërohet të pasojë atë që kanë adhuruar, ndërsa jobesimtarët do të dënohen për shkak të kundërshtimit, mosbesimit dhe devijimit të tyre.
10. Shpërndarja e librave që janë shënimet e veprave të njerëzve. Besimtarit do t'i jepet në dorën e djathtë, ndërsa jobesimtarit në dorën e majtë.
11. Ardhja e Ummetit të Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem te Havdi i Pejgamberit alejhi selam, i cili është pellgu i ujit të zbritur nga burimi Kevther, burim ky i specifikuar për Pejgamberin në atë ditë.
12. Dëshmia e Ummetit të Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem për popujt e mëparshëm se të dërguarit e tyre kanë kryer misionin hyjnor me rastin kur popujt e atyre pejgamberëve e mohojnë këtë. Allahu thotë: "Për të qenë i Dërguari dëshmitar juaji dhe për të qenë ju dëshmitarë ndaj njerëzve." [Haxhxh, 78]
13. Shkurtohet dita e kijametit për besimtarët, sa do të jetë sa koha mes namazit të drekës dhe të ikindisë, ku dihet fare mirë se ajo ditë është e gjatë pesëdhjetë mijë vjet. Kjo, ngase besimtarët janë në gëzim, qetësi dhe lumturi, Allahu thotë: "Atë ditë do të ketë fytyra të shndritura, të buzëqeshura e të gëzuara. Atë ditë do të ketë edhe fytyra të pluhuruara që i ka mbuluar errësirë e zezë. E të tillët janë ata mohuesit, mëkatarët." [Abese, 38-42]
14. Nga ky vend krijesat do të nisen për ta kaluar siratin, e cila është një urë mbi xhehenem. Kjo është e argumentuar me Kur'an dhe me Sunnet, Allahu i Lartësuar thotë: "Dhe nuk ka asnjë prej jush që nuk do t'i afrohet atij. Ky është vendim i kryer i Zotit tënd!" [Merjem, 71] Këtë urë nuk do ta kalojë askush përveç besimtarëve dhe atë në bazë të veprave të tyre sipas hadithit që e transmeton Ebu Seidi radijallahu anhu nga Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: “Besimtarët do ta kalojnë atë sa hap e mbyll syrin, si vetëtima, si era, si shpendi, si kuajt fisnik....” [Transmetojnë Buhariu dhe Muslimi] d.m.th. varësisht prej veprave të tyre. Në një transmetim nga Muslimi thuhet: “Do të kalojnë njerëzit me veprat e tyre dhe Pejgamberi i tyre qëndron në sirat duke thënë: O Zot, shpëto, shpëto! Derisa të pamundësohen veprat sa ndodh që njeriu të vijë në sirat e të mos mund të lëvizë, por të zvarritet.” Në një transmetim të Buhariut thuhet: “Deri sa i fundit prej tyre të tërhiqet zvarrë.”
I pari prej pejgamberëve që do ta kalojë siratin është Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ndërsa prej popujve është Ummeti i Muhammedit alejhi selam. Pejgamberi thotë: “Unë dhe Ummeti im do të jemi të parët që do ta kalojmë atë, atë ditë nuk do të flasë askush tjetër përveç pejgamberëve, ndërsa duaja e pejgamberëve atë ditë është: O Zot, shpëto, shpëto!” [Transmeton Buhariu]
15. Gjykimi dhe llogaria mes besimtarëve, e cila ndodh në pikën mes siratit dhe xhenetit. Do të ndalen besimtarët që të llogariten dhe të marrin hakun nga njëri tjetri e pastaj u lejohet për të hyrë në xhenet. Më pas do të bëjnë shefat ata, të cilët i lejon Allahu. Ndërsa, jobesimtarët nuk do të mund ta kalojnë siratin, shtizat gjembore do t'i mbërthejnë ata dhe do t'i hedhin në zjarr. Allahu thotë: "Po, (do t'ju kapë zjarri) ai që bën keq dhe që e vërshojnë gabimet e tij, ata janë banues të zjarrit, aty janë përgjithmonë. E ata që besuan dhe bënë vepra të mira, ata janë banues të xhenetit, aty janë përgjithmonë." [Bekare, 81-82]

[Pause_Print_Scroll]

BESIMI NË KADA E KADER

Prej kushteve themelore të imanit është edhe besimi në kada e kader (caktimi dhe vendimi i Allahut), në të mirë dhe në të keq. Kjo do të thotë se çdo gjë që ndodh në tokë e në qiej ndodh me caktimin dhe vendimin e Allahut, dhe ajo që Allahu vendos të ndodh nuk ka send që e pengon. Si rezultat i kësaj është se njeriu duhet të besojë bindshëm se Allahu ka vendosur dhe caktuar hajrin (të mirën) dhe sherrin (të keqen) para se ta krijojë gjithësinë.
Çdo gjë që ekziston është me vendimin dhe caktimin e Allahut, si dhe Ai i synoi ato. Çdo ndodhi në botë është vepër, krijim dhe shpikje e Tij, nuk ka krijues tjetër përveç Tij. Robi ka potencial dhe fuqi të veprojë, ka edhe mundësinë e zgjedhjes përmes së cilës ose shpërblehet ose ndëshkohet. Allahu i Lartësuar thotë: “Sot shpërblehet secili njeri me atë që ka vepruar. Sot nuk ka padrejtësi, Allahu llogarit shpejt.” [Gafir, 17]
Kjo tregon se robi punon dhe fiton (arrin diçka) dhe për punën e tij të mirë shpërblehet, ndërsa për të keqen ndëshkohet. Kjo ndodh me caktimin dhe vendimin e Allahut. Punët e mira, Allahu urdhëron për to, i dëshiron dhe i shpërblen, ndërsa dënon për kufrin (mosbesimin) dhe mëkatet. Dëshira e Allahut është dy llojesh:
Lloji i parë: Dëshira dhe vullneti kozmologjik (irade kevnije) që ka të bëjë me lëvizjet dhe ligjet kozmologjike, të cilat Allahu i ka caktuar me vendimin e Tij dhe në të cilat bashkëveprojnë, marrin pjesë dhe i nënshtrohen në formë të barabartë si besimtari ashtu edhe jobesimtari, si punëmiri ashtu edhe punëkeqi. Në këtë nuk kushtëzohet dëshira e Allahut, por vetëm dija dhe fuqia e Tij. Allahu i Madhërishëm thotë: “Ai (Allahu) nuk është i kënaqur me (dhe nuk e do) mosbesimin e robërve të Vet!” [Zumer, 7] Poashtu thotë: “Ne çdo send kemi krijuar me masë të caktuar.” [Kamer, 49] Si dhe: “Thuaju: Të gjitha janë nga Allahu!” [Nisaë, 78] Si dhe: “Ai krijoi çdo gjë, duke e përsosur në mënyrë të qartë e të matur.” [Furkanë, 2]
Lloji i dytë: Dëshira dhe vullneti sheriatik-legjislativ (irade sher’ije) për të cilin Shejhul Islam Ibn Tejmije thotë: “Ky lloj ka të bëjë me çështjet e fesë të cilat Allahu i Lartësuar i do, i dëshiron dhe i shpërblen ata që punojnë në këtë, i dërgon në xhenet, u ndihmon dhe i shpëton në jetën e kësaj bote dhe të botës së ardhme.” [Mexhmu’ul fetava vëll.8, fq. 58 (el kader)]. Për këtë arsye njeriu në të njëjtën kohë është i detyruar të veprojë sipas caktimit të Allahut, por është edhe i lirë. Është i lirë të zgjedhë njërën prej dy rrugëve të cilën do ta pasojë (mirë ose keq). Ndërsa, është i detyruar të veprojë sipas ligjeve (caktimit) në gjithësi si dhe ajo që do t’i ndodh atij s’ka gjë që e ndal. Besimi në kader është të bindurit e sigurt në rregullimin e drejt të Allahut në kozmos në të gjitha çështjet. Kjo i jep shpirtit një qetësi madhore, një prehje, bindje dhe nënshtrim. Besimtari është i bindur në tërë këtë, andaj edhe nuk dëshpërohet nga ajo që i ndodh, apo nga ajo që nuk mund ta realizojë. Por, me plot respekt e bindje i nënshtrohet Krijuesit të tij, e falënderon në çdo rast dhe në çështjen e tij mbështetet dhe kthehet te Allahu, i Cili thotë: “Vetëm Allahut i takon dija për fshehtësitë e qiejve dhe të tokës, çdo çështje i kthehet (në kompetencë) vetëm Atij, pra adhuroje Atë, mbështetu tek Ai, se Zoti yt nuk është i panjohur për atë që veproni.” [Hudë, 123]
Me këtë qëndrim besimtari mbështetet te Allahu në çdo çështje, strehohet te Ai, nxiton në të përmendurit e Tij, zemra e tij qetësohet dhe kthehet në stabilitet. Allahu Fuqiplotë thotë: “Ata që besuan dhe me të përmendur Allahun zemrat e tyre qetësohen; pra ta dini se me të përmendur Allahun zemrat stabilizohen.” [Rra’d, 28]
Robi në të gjitha gjendjet e tij i merr shkaqet e lejuara dhe të nevojshme duke i paralelizuar me mbështetjen në Allahun azze ve xhel-le. Shejhul Islam Ibn Tejmije thotë në “Mexhmu’ul fetava”: “Allahu i krijoi ata, krijoi fuqinë (mundësitë) e tyre, krijoi edhe dëshirat e tyre, sikur që thotë Allahu në Kur’an: “Për atë nga mesi që dëshiron të gjendet në të vërtetën. Po ju nuk mundeni, por vetëm nëse dëshiron Allahu, Zoti i botëve!” [Tekvir, 28-29]”
Besimi në kader përmban katër shkallë (etapa):
1. Besimi se Allahu i ka ditur gjërat para ekzistimit të tyre, e ka ditur gjendjen e robërve të Tij, ka ditur për furnizimin e tyre, për moshat, për veprat ..., dhe të tjera nga çështjet e tyre.
2. Besimi se Allahu ka shënuar në Levhi Mahfudh (Pllakën e Mbrojtur) çdo gjë që ka caktuar dhe vendosur, Allahu thotë: “A nuk e ke ditur se Allahu di çka ekziston në qiell e në tokë, e tërë ajo është e shënuar në libër, ajo për Allahun është shumë lehtë.” [Haxhxh, 7] Poashtu thotë: “Nuk ndodh asnjë fatkeqësi në tokë e as në trupin tuaj, e që të mos jetë në shënime (libër - Levhi Mahfudh) para se të ngjajë ajo, e kjo për Allahun është lehtë.” [Hadidë, 22]
3. Besimi në dëshirën e Allahut për çdo ndodhi, besimi në fuqinë e plotë të Tij, Allahu thotë: “S’ka dyshim, Allahu punon atë që dëshiron.” [Haxhxh, 14] Çka dëshiron Ai bëhet, e çka nuk dëshiron nuk bëhet.
4. Besimi në Njëshmërinë e Allahut se Ai është i Vetmi që mund t’i shpikë dhe krijojë krijesat. Ai është Krijuesi i Vetëm, nuk ka tjetër pos Tij. Çdo gjë përveç Tij është krijesë e krijuar, Allahu thotë: “Allahu është Krijues i çdo sendi dhe Ai është Mbikëqyrës ndaj çdo gjëje.” [Zumer, 62]
Prandaj imani në kader përfshinë të katër këto shkallë te Ehlu Sunneti dhe Xhema’ah, përkundër të disa grupeve që e mohojnë këtë. Allahu e di më së miri!

[Albanian eX|PerT]

All-llahu është zoti ynë

Shumica e njerëzve sot janë në terrin e kësaj bote, nuk dinë kush janë, prej ku vijnë dhe ku do të shkojnë, nuk dinë kush i ka krijuar dhe pse ekzistojnë. Gjitha këto janë shkaqe pse ai nuk mund të ndjen qetësi shpirtërore. Është munduar njeriu ta përmirësojë gjendjen e tij duke formuluar ligje të ndryshme, por më kot, ngase njeriu aftësitë e tija i ka të kufizuara, kështu që çdo punë, mendim apo ligj i tij nuk mund të jetë i pranueshëm te të gjithë njerëzit në të gjitha kohërat.
E vetmja mënyrë për tu përmirësuar gjendja e njerëzve dhe për tu gjetë lumturia në këtë botë dhe tjetrën është njohja e Krijuesit, Zotit të tyre si dhe zbatimi i urdhërave të Tij.
Mund të parashtron dikush pyetje duke thënë: Kush është zoti ynë dhe si mund ta njohim atë?
Zoti ynë është Ai I Cili na ka krijuar, është kujdesur për neve me të gjitha dhuntitë e Tij dhe na ka furnizuar me të mira.
Zotin tonë mund ta njohim nëpërmes shumë shenjave, argumenteve në këtë botë, prej tyre: Ai krijoi qiejt, tokën, natën, ditën, diellin, hënën etj.,Ai e zbret shiun dhe e furnizon cilin të dojë dhe Ai është i Plotëfuqishmi për çdo gjë.
Duke menduar njeriu rreth këtyre argumenteve me kujdes e kupton se e ka obligim që ta adhurojë All-llahun, të Vetmin i Cili nuk ka shoqërues. Fjala ibadet është emër përmbledhës i çdo gjëje të cilën e do All-llahu [subhanehu ue teala] qoftë ajo fjalë apo punë, e hapët (namazi, haxhi) apo e fshehët (agjërimi, sinqeriteti).

Përzgjedhje nga libri “Mësime në tevhid” Omer Berisha </SPAN>

Omer Berisha,
13.8.2004

</SPAN>