Ngacmimi Seksual

[LABI]

Duke pas parasysh kete dukuri, sfide - qe eshte prezente ne tere jeten sociale qe na rrethon, vendosa qe te publikoj nje punim te punuar, duke ju referuar (cituar) edhe literaturave qe kam shfrytezuar gjate punimit te keti punimi seminarik ...(ne kete rast pse t'mos jet nje shkas per te ngritur debatin lidhur me vetedijen e ekzistencen-mos ekzistencen/nivelin e kesaj dukurie edhe ne realitetin e virtualitetit te Dardanise).

Konsideroj qe kjo teme eshte e patejkalueshme (njera nga shtyllat) e kesaj rubrike (Mbi Gruan dhe Familjen)...dhe qe nevojitet te punohet, propagandohet me shume , qe shoqeria te informohet dhe vetedijesohet mbi kete dukuri dhe prezencen e saj.

Hyrje

Asha (26 vjeçe), sekretare – banon ne Kariaku.

“Bosi im, një emigrant italian, gjithmonë me prek me dorë. Një here me tha që të rrija pas orarit të punës kur të gjithë ishin larguar dhe u perpoq të më sulmonte …

Mua Mua (16 vjeçe), nxënse – banon në Temeke .

“Kur mami nuk është në shtëpi , thjeshtri më kap. Mami punon infermiere, nga një herë edhe në turnin e natës . Ai më blen dhurata dhe më jep të holla, të cilat unë gjithmon i’a kthej . Më thotë të mos kem frikë se do të mbetem me barrë , sepse ai di se si të mbrohet…

Maumba , përdhosësi i nxënësve të shkollës
“
Atumani Ali Maumba, një rrobaqepës , në Dar es Salam , u dënua se prishte vajzat e shkollës, posht moshës 14 vjeç, pasi që i joshte vajzat e vogla në dyqanin e tij dhe u jepte te holla për të kryer mardhënie më te …

Maria (27) vjeçe banon në Kipava

“Shkova në një intervist për t’u future në punë si llogaritare. Menagjeri më peshoj mirë, më dukej sikur po më zhvishte me sy . Pas intervistes , ai më mori me një anë dhe më tha që të dilmin për të pirë një gotë bashkë pas orarit të punës . Kur shpreha ngurrimin tim , ai më tha haptazi se nuk do të merrja vendin e punës , nëse nuk do të dilja me te .

Të gjithë këta shembuj , janë përvoja të vërteta të këtyre femrave, dhe janë të marrur nga libri : “Gratë dhe Dhuna” – harutar nga Miranda Deivis.


Paramendoni , që në një nga këta individ, të takohet nëna , bashkëshortja, motra jonë ?!
Ngacmimi seksual, është një nga format më të vjetra të ushtrimit të pushtetit, midis burrit dhe gruas, që e ka vënë gruan në rolin e viktimës , ndërsa burrin në rolin e kërcënuesit .


Sipas Giddens 7 – në mesin e 10 grave ngacmohen , në mënyrë active gjatë orarit të punës në Britani të Madhe. Ky trend mund të na tregoj se sa problematik është dukuria në fjalë . Prandaj , në vazhdim do të përpiqemi të spjegojmë se çka është ngacmimi seksual, më konkretisht të gjejm një definicion të pranueshëm për te, sa është i përhapur ai, cilat janë format e tij , në cilat ambiente e hasim , si mund t’a parandalojm atë .

Përkufizimi
Siç duket, nevoja e ekzistimit të një definicioni mbi çdo dukuri , shpeshherë paraqitet si një problem në vete , përshkak të mungesës të përkufizimit të çartë , po kështu është edhe përkufizimi mbi atë se çka është ngacmimi seksual .
Ja se çfarë thotë Jennifer Mather Saul për këtë : “Sipas meje përgjegjja qëndron në atë se ende nuk e kemi të çartë se çfarë lloj sjellje duhet trajtuar , si ngacmim seksual . Dhe në fakt kjo është ajo që edhe pritet me një koncept aq të ri ; para se feministet të nisnin punën që ngacmimi seksual të njihet si koncept ligjor , të njejtat lloj sjelljesh ekzistonin edhe më parë por nuk kishte emërtim për to”[1]
Është e vështirë të jipet një definicion mbi ngacmimin seksual , sepse në vete përfshin forma të ndryshme duke filluar prej “komplimenteve”, fjalët që u hidhen në rrugë dhe ambiente të tjera , e që kanë të bëjnë me përshkrimin e fizikumit të tyre, pastaj prekjet e padëshirueshme etj .
Se sa e rëndë duhet te jetë një sjellje që të konsiderohet ngacmim seksual , kjo është një dilem tjetër . Ja se si Miranda Deivis në librin e saj , e përshkruan me përkufizimin më të thjesht ngacmimin seksual : “Ngacmim seksual do të thotë , të të kushtojnë vëmendje kundër dëshirës tande”[2].
Ngacmimi seksual në vendin e punës , është pothuajse problem në veti , me gjithëse është i monitoruar dhe i mbrojtur me ligj .
Mari – Vitori Lui ( presidente e shoqatës kundër dhunës ndaj gruas- AVFT) e definon kështu ngacmimin seksual në vendin e punës : “Ne duam të vëmë në dukje , të denoncojm , të analizojmë dhe të denojmë ekzistencën e pa pranueshme dhe deri tani të panjohur të dhunës kundër gruas në qendrën e punës dhe t’i vëmë kësaj dhune një emër , diçka të tillë si termi që kan nxjerr anglo-saksonët “ngacmim seksual”[3].
Ndërsa , Anthony Giddens , jep këtë përkufizim: “Ngacmimi seksual , në vendin e punës mund të përcaktohet , si shfrytëzim i autoritetit , ose i pushtetit të punës, për të imponuar kërkesa seksuale”[4].
Në vazhdim , do të jep një shembull, se si duken këshillat të bazuara në ligj , e një byroje kunder ngacmimit seksual dhe vetëdijësimin e gruas për të drejtat e tyre :
“është joligjore që punëdhënsi juaj të ju trajtoj keq nëse ju jeni ngacmuar apo jeni munduar ta ndaloni dikend të ju ngacmoj. Për shembull, nëse ju refuzoheni për pozitë më të lartë në organizatë përshkak se ju jeni ankuar për dikend që ju ka ngacmuar apo për komentet për pamjen tuaj, kjo është joligjore.
Nëse dikush ju ngacmon dhe nuk ndalen pasi që ju tërhjekni vërejtjen (apo nëse frigoheni të ju tërhjekni vrejtjen) ju duhet të bisedoni me punëdhënsin tuaj – përveq nëse punëdhënsi është personi që ju ngacmon.
Ligji thotë që punëdhënsit janë përgjegjës për diskriminim nga punëtorët e tyre. Shumica e punëdhënsve i trajtojnë ngacmimet seksuale nga punëtorët e tyre si veprim joligjor diciplinor, dhe ata duhen ta diciplinojnë personin që ju ngacmon. Nëse punëdhësi juaj nuk bënë asgjë për situatën ju mund ta vazhdoni ankesën në tribunaalin për punësim. Në shumë raste personin që ju ngacmon dhe punëdhënsin tuaj, mund ta dërgoni në gjyq.
Nëse ju jeni të ngacmuar seksualisht nga dikush që nuk ka lidhje me vendin tuaj të punës ju poashtu mund ta dërgoni në gjyq. Por në disa raste mund të jetë procedur speciale që duhet ta vijoni posaqërisht nëse ai person është p.sh. mjeku juaj”[5].
Një përkufizim diçka më të gjërë, mbi ngacmimin seksual, ku ka përfshirë po thuaj të gjitha format e ngacmimit , jep Lëvizja Sindikale e cila ka botuar një broshur me titullin “Udhëzime të sindikatave për ngacmimin seksual” : “ Të gjitha llojet e përpjekjeve të pa dëshirueshme seksuale, me gjeste , me gojë, apo fizike; Fjalët dhe thënjet e hapura fyese , apo të shprehurit diskriminues nga dikush, të cilat përbëjnë fyerje për të , prej të cilave ajo ndjehet e turpruar , poshtëruar, e nënshtruar, apo e ngacmuar . Ose ngacmime të cilat kanë ndikim negativ në rendimentin e punës së saj, kërcënojnë sigurinë e punës , ose krijojnë një mjedis kërcënues dhe të pa sigurt në qendrën e punës”[6]
… Është e çartë që nuk është e lehtë të bësh një dallim midis ngacmimit seksual dhe asaj që mund të shihet tërheqje legjitime të një burri dhe një gruaje ( Giddens) .
Për këtë ndodhë , që kolegu të thërras kolegen në ndonjë darkë , por edhe një dëshmitarë gjithëashtu , i cili do të vërtetojë që në atë takim nuk ka pas asgjë , që do të mund ta dërgonte atë në gjykatë.

[LABI]

Veq dëmshpërblimet për ngacmime seksuale , në punë në SHBA arrinë në mijra dollarë .Akoma vazhdon të përmendet në praktikën gjygjësore , anektoda , mbi një grua dhe një mashkull në liftin e një ndërtese zyrtare . Ajo ka pyetur bashkudhëtarin se deri ku do të shkonë , duke menduar për cilin kat , ndërsa Ai përgjegjet “deri në fund”, duke menduar gjithëashtu për katin. Megjithëatë , ai është dashtë të paguaj dëmshpërblimin , sepse nuk ka arritë që në gjykatë të dokumentoj se nuk ka menduar për mardhënie seksuale , ashtu siq ka pohuar bashkëudhëtarja e tij e rastit .
Siq mund të shofim , rastet e ngacmimit seksual shpesh herë janë të ngatrruara , dhe kërkojnë një kohë të gjatë për t’u zgjidhur . Zakonisht ato kanë të bëjnë me sulm ndaj të drejtave të punëtorëve dhe përfshijnë një numër protagonistësh , shpesh me interesa të kundërta ( dëshmitarë, kolegë, prindër, zyrtarë të lartë).

Kështu shpeshherë një grua është e detyruar që me ngacmimin seksual të mësohet, apo siq thotë Giddens : “…ajo duhet të mësoj t’i kundërshtoj ata me maturi , pa i ofenduar dhe pa u dukur e ofenduar” (Giddens, fq.188).
Prandaj , femra në një mënyrë , rritet pran veprimeve të tilla duke i hasur në shtëpitë e tyre, në rrugë , shkollë, në vonë në fakultete dhe punë , gjithëashtu këto veprime i gjenë në mjetet e informimit , në partitë politike, qeveri , në artë, ekonomi dhe në të gjitha sferat tjera të jetës .

Shpeshëherë , në shkollë disa sjellje shikohen si normale, në shiqim të parë të pa qëllimshme , bile edhe argëtuese , ndërsa në fakt ato paraqesin burimin e shqetësimit të tyre të mëvonshëm . Është e mundur që të rinjët , përshkak të saj më vonë, të kenë problem në identifikimin e asaj , se çka është e pranueshme , e çka jo në kulturat e caktuara të shoqërisë .
Ja psh : se si , Edmond Dragoti e shpjegon prekjen : “ Prekja e mbartë rrezikun e keqkuptimit , sidomos me njerëzit që nuk e parapëlqejnë atë . Këta njerëz e refuzojnë prekjen , këta janë mësuar të jenë të këtillë nga e kaluara e tyre , nga komplekset e fëmijërisë , ose nga modelet e grupit shoqëror ku janë formuar … Komunikuesit e suksesëshëm , jo vetëm që duhet të jenë të vetëdijshëm se cilat zona të trupit mund të prekën në kontekste të caktuara , por edhe duhet të kuptojnë që gjinia , raca , mosha , statusi , dhe kultura ndërvepruese , se cili tip dhe sa prekje është e pranua nga shoqëria”[7].

[LABI]

Komentet dhe sjelljet e njerëzve , që shkaktojnë ngacmim seksual , shpeshëherë, janë forma të sjelljes , me të cilat tregojnë se kanë më shumë pushtet ndaj të tjerëve . Fatëkeqësisht , ndodhë shpesh që profesorët të ngacmojnë në mënyrë të tillë studentët e tyre .
Disa forma më të lehta , siq janë vrejtje të pa përshtatëshme personale , ndodhin sepse disa profesorë , pa paramendim , pa e kuptu atë që vrejtja e tyre mundet dikend ta shqetësoj , e me këto sjellje profesorët , vetëm dëshirojnë që të bëhen më cool , para studentëve të tyre .
Në fakultete dhe botën akademike , në përgjithësi dominon bota mashkullore dhe për këtë statusi që mashkujt disponojnë , iu jep mundësinë që të shfrytëzojnë atë fuqi ndaj femrave dhe studenteve të tyre.
Rolet gjinore , gjegjësisht rolet që shoqëria pret të lozen nga mashkujt dhe femrat , krijojnë mundësinë që ngacmimi seksual të ndodhë dhe pastaj femrat përshkak të frigës nuk flasin dhe nuk refuzojnë , femrat mësohën në një mënyrë që atë akt, ta marrin si kompliment , si pjesë e lojës natyrore , në mes gjinive . Kjo është arsye pse më shumë ju kushtohet vëmendje djemëve ,të cilët kanë qenë të keqpërdorur , ose të shqetësuar nga ana e mashkujve , se sa vajzave , të cilat kanë përjetuar të njëjtën formë të dhunës .
Arsyeja e dytë është , femrat heshtin , sepse mund të ndihen fajtore sepse janë tërheqëse , bartin rroba provocative , dhe kanë mësuar që në një mënyrë kjo është vetëm një “dënim” për sjellje jo të “mirë”.
Përmbyllje
Siq duket tema që trajtuam ngacmimi seksual , përshkak trendit të lartë , vazhdon të mbetet një problem serioz , por jo problem vetëm i grave Pranija e kësaj dukurie në të gjitha sferat e jetës , duke filluar nga rruga , shkolla, fakultetet , puna , institucionet e ndryshme qeveritare dhe joqeveritare ,kjo tani me e dime se kjo është e rregulluar edhe me ligj . Problem vazhdon të mbete sidomos vështirësija për të klasifikuar një sjellje si ngacmimi seksual, e edhe më vështirë për t’a dokumentuar para gjykatës .Gjithashtu një sfidë e vecant do jetë edhe per organizatat e grave qe të gjejnë forma me të cilat do të mund të ulin këtë trend e që do të jetë në të mirë të të gjithëve.

[1] N.Luci , L.Gusia , “Përmbledhje në studime gjinore” Prishtinë , fq.67

[2] M. Deivis , “Gratë dhe Dhuna” , Dituria , 2001, fq.91.

[3] Ibid fq.95

[4] Anthony Giddens “Sociologjia” Qabej , Tiranë 2002, fq.188

[5] Burime nga interneti

[6] Miranda Deivis “Gratë dhe Dhuna” fq.91

[7] Edmond Dragoti “Psikologjia Sociale”, Libri Universtiar 1999 , fq. 74

[dardan100]

Kto akte primitive ndodhin ne te gjithe vendet e botes, sepse vet natyra e mashkullit eshte e dhunshme! Detyra e shoqerise ne keto raste eshte ti izoloj keta individ dhe ti ndale me kohe, te fillon me publikimin neper shtyp dhe mediat e tjera te fotografive te ketyre gogolave, ne menyre qe te skreditohen publikisht. Femrat duhet ti denojne keto akte, qe sipas perversionit te tyre jane ne te njejten shkalle te perdhunimit karnal, duke pas ne konsiderate dhunen psikologjike qe u behet ketyre grave, nga keta individe qe abuzojne me poziten e tyre.
Mirpo ne anen tjeter nevojitet edhe nje mbrojtje ligjore qe te stimolohen paraqitjet e rasteve.

[fiaslla]

Labi,

E lexova nje pjese te punimit tend, dhe shpresoj te vazhdoj pjesen e mbetur tjeter dite, se tani me duhet te dal.
Vetem deshta te theksoj se me pelqeu kendveshtrimi yt...
Do vazhdoj me komente edhe tjeter here, shpresoj...

fiaslla

[DEA]

Te them te verteten ka te bej me realitetin ky koment patjeter, por nuk mundemi ta perjashtojme se ne nje pjese te ketyre rasteve jane edhe vet femrat fajtore.
Shtrohet pyetja pse jane femrat fajtore? une them se me gjithe veshjen ngacmuese lakuriqsimin e diteve te sotshme qe e hasim kudo e nuk eshte ndonje fenomen me, shkojme ne spitale dhe shohim motrat me fund mini e taka te larta sikur te ishin ne ndonje bare nate, me vije te vjell thene shkurt e shqip, eshte me se e natyrshme se edhe bota mashkullore ndjehet e ngacmuar, e per ato femra qe me te vertet kane qellime te drejta e hasin ne keso egersira me vjen shume keq, po rrugdalje ka gjithmone, mos ngurroni ta reklamoni shefin tuaj apo edhe kolegun e punes nese ju shqetson seksualisht nuk jemi me te pambrojtura si dikur mos lejoni qe dikush te luaj me gjendjen tuaj materiale paraqiteni rastin, denoncojeni do te ndjeheni me te vertet krenare jo vetem qe ju i shpetuat ketij famkeqi po me forcen tende i trimeroni edhe femrat e tjera qe gjinden ne situata te tilla, dhe ua futni frigen atyre psikopateve. Luftoni per te drejtat tuaja.


DEA

[turisti]

Postimi origjinal është bërë nga DEA

Te them te verteten ka te bej me realitetin ky koment patjeter, por nuk mundemi ta perjashtojme se ne nje pjese te ketyre rasteve jane edhe vet femrat fajtore.
Shtrohet pyetja pse jane femrat fajtore? une them se me gjithe veshjen ngacmuese lakuriqsimin e diteve te sotshme qe e hasim kudo e nuk eshte ndonje fenomen me, shkojme ne spitale dhe shohim motrat me fund mini e taka te larta sikur te ishin ne ndonje bare nate, me vije te vjell thene shkurt e shqip, eshte me se e natyrshme se edhe bota mashkullore ndjehet e ngacmuar, e per ato femra qe me te vertet kane qellime te drejta e hasin ne keso egersira me vjen shume keq, po rrugdalje ka gjithmone, mos ngurroni ta reklamoni shefin tuaj apo edhe kolegun e punes nese ju shqetson seksualisht nuk jemi me te pambrojtura si dikur mos lejoni qe dikush te luaj me gjendjen tuaj materiale paraqiteni rastin, denoncojeni do te ndjeheni me te vertet krenare jo vetem qe ju i shpetuat ketij famkeqi po me forcen tende i trimeroni edhe femrat e tjera qe gjinden ne situata te tilla, dhe ua futni frigen atyre psikopateve. Luftoni per te drejtat tuaja.


DEA

Miniqa kan te bejne me siguri ne te miren e pacienteve ,pasi qe edhe i dekmi qohet me pa miniq e leje pacienti mu sherue,hahahahahahahahahaahahahahahahahahaahahahah ahahahaha.

[Beautiful man]

Une jom anetar i ri por po me duket bash tem e mire kjo per rrethanat e tanishme qe jane ne Kosove
Ngacmimet seksuale jane ba si dukuri goxha e shpeshte te na ne Prishtine e mos te flasim per vendet tjera. Shtrohet pytja pse smerren masa ndaj ketyre personave? po si pergjigje dihet si gjithe asht "shteti ne faze te veshtire para statusit" e mas statusit e bajne lloq krejt veq thojne qashtu .
Menoj se te na ne Kosove mungon ende vetedijesimi per shume gjana edhe per rastin e provokimeve ma mire mos me provoku qysh ja kane zanat edhe femnat edhe mashkujt. Po shpresojme qe do te shkoj deri ne uljen e rasteve sepse edhe ne vende tjera ka pasur raste te tilla besa edhe ma shume po kysmet kemi me i eleminu keto elemente negative qe demtojne shoqerine kosovare.


Beautiful man
Listen to the brain because it talks about the heart

[dr1ta]

NJe mashkull normal, nuk e dhunon femren, edhe pse ajo ka veshje provokuese ,ajo ka drejt te vishet ashti sic deshiron.(no ecsuse)

[turisti]

Postimi origjinal është bërë nga dr1ta

NJe mashkull normal, nuk e dhunon femren, edhe pse ajo ka veshje provokuese ,ajo ka drejt te vishet ashti sic deshiron.(no ecsuse)

Ashtu eshte. Mjafton knaqesia per syte ........

[Dreni30]

Postimi origjinal është bërë nga DEA

Te them te verteten ka te bej me realitetin ky koment patjeter, por nuk mundemi ta perjashtojme se ne nje pjese te ketyre rasteve jane edhe vet femrat fajtore.
Shtrohet pyetja pse jane femrat fajtore? une them se me gjithe veshjen ngacmuese lakuriqsimin e diteve te sotshme qe e hasim kudo e nuk eshte ndonje fenomen me, shkojme ne spitale dhe shohim motrat me fund mini e taka te larta sikur te ishin ne ndonje bare nate, me vije te vjell thene shkurt e shqip, eshte me se e natyrshme se edhe bota mashkullore ndjehet e ngacmuar, e per ato femra qe me te vertet kane qellime te drejta e hasin ne keso egersira me vjen shume keq, po rrugdalje ka gjithmone, mos ngurroni ta reklamoni shefin tuaj apo edhe kolegun e punes nese ju shqetson seksualisht nuk jemi me te pambrojtura si dikur mos lejoni qe dikush te luaj me gjendjen tuaj materiale paraqiteni rastin, denoncojeni do te ndjeheni me te vertet krenare jo vetem qe ju i shpetuat ketij famkeqi po me forcen tende i trimeroni edhe femrat e tjera qe gjinden ne situata te tilla, dhe ua futni frigen atyre psikopateve. Luftoni per te drejtat tuaja.


DEA

Dea e nderuar, nuk e kam princip ketu ne forum te hyj ne keso tema se vetem po keckuptohet njeri edhe po te jete e vertete. Une ne kete shkrim qe ke shkruar ti jam i plote fuqishem se eshte realitet dhe nuk mund ti ikesh kesaj qe thua ti. E di se je me te vertete e zgjuar dhe i kupton gjanat ashtu siq eshte realiteti.

Njerezit e dobet nuk e dijne dhe biejne ne kurtha te ndryshme pa llogarit pasojat e me voneshme. Edhe mashkujt jane te ngacemuar ne kete kohe te sodit. Femrat i kane ato liri te veta qe duhet te luftojne e te mos bien ne kete kurthe nga njerez te ketij lloji te prishur, sikurse jane edhe disa femra. Dashuria eshte krejt dicka tjeter, ajo nuk pyet pasuri apo tjeter vetem lumturi.
Raste te ketij lloji ke gjithekund ne bote, por besoj edhe tek ne ne kosove tash sidomos pas kohes se luftes, ku ndoshta njerez te pasur shfrytezojne edhe ato lulet e para qe kan filluar te rriten e kur edhe pushtet nuk kaaa ???????

Nuk dua te shkruaj me teper, vetem desha te perforcoj ate qe e ke cekur...

[SoKoLi-i-Maleve]

Se si vishet nji femen mbrenda rregullave te vendit ku frikuenton asht e drejta e saj.Kur ajo Thot JO duhet te kuptohet dhe respektohen e drejta e saj.Ska drejt askush te prek apo ledhatoj apo ti leshoj fjal ne te kaluar nji bashkpuntore,apo puntore ska lidhje se si vishet ajo,apo cfar profesioni ben ,ne jeten private apo publike,Jo ja duhet te kuptohet per JO.Skllavnija e dhuna duhet te marr fund.