Këngëtari 98 vjeqar në festivalin Ballkanik

[Naki]

Festivali Ballkanik me këngëtarin Nëntëdhjetë e tete vjeçar

Jeton Kelmendi, Bruksel
Mars 2008

Është thënë se kultura bashkon popujt dhe promovon vlerat e tyre, sidomos kur paraqitet në ambientet e përziera kulturore ndërkombëtare. Ballkani, një rajon i njohur për luftëra, atje ku filloj Lufta e dyte Botërore, atje ku edhe sot nuk kanë pushuar problemet, atje ka një kulturë ndryshe edhe pse është pjesë e Kontinentit të Evropës dhe atë me vëmendje e ndoqen artdashësit vendor. Për tri ditë me radhë 27, 28 dhe 29 mars, në Bruksel, u mbajt festivali që i bashkoj artistët ballkanik me shikuesit Belgj. Ngjarja ishte në fokus të mediave ndërkombëtare. “Festivali Bozar” që u mbajt në qendrën kulturore Bozar në Bruksel, ku u prezantuan artist nga i tërë Ballkani, me ekspozita, muzikë, cirk, vallëzim, video-dokumentar për ushqimin, jetën dhe traditën e popujve ballkanik, ishte edhe më i sukseshëm sivjet. Kështu e gjykuan organizatoret. Vitin e kaluar ky festival kishte mbledhur mbi tre mijë shikues, kurse sivjet kishte edhe më shumë.
“Ballkan Trafik” apo festivali Bozar, ka për qëllim ofrimin e kulturave të popujve të ndryshëm nga hapësirat ballkanike me Evropën perëndimore thonë organizatoret.
Ajo që zgjoj më së shumti vëmendjen e publikut vendas ishte prezantimi Shqiptaro-Belg, ku dyzet artist nga Shqipëria përformuan, luajtën, kënduan, vallëzuan dhe paraqiten në mënyrë dinjitoze kulturën shqiptare. U prezantuan me pika të ndryshme edhe jeta e komuniteteve dhe bashkëjetesa e popujve pas luftërave te viteve të nëntëdhjeta, ne Bonje e Hercegovinë, Kosovë, Maqedoni dhe Kroaci. Qe nga orët e pasdites e deri në orët e para të mëngjesit të ditës së nesërme vizitoret vazhdonin të vinin. Ata kishin mundësi të shihnin shfaqje dhe të takoheshin me artistët të cilët dikush kishte ekspozuar, dikush luante, e dikush shfaqte, nëpër sallat e shumta që ka qendra Bozar. Tërheqse ishte edhe cirku ku paraqiteshin artist nga Sllovenia, Hungaria, Shqiperia dhe Rumania. Njerëzit që vinin për të parë festivalin kryesisht ishin student dhe njerëz të moshës së re.


Gjokë Nonaj është Nëntëdhjetë e tetë vjeçar. Është këngëtari ndoshta më i vjetër në Botë. Ai këndon bukur me lahutë këngën e Mujës

Nata e fundit ju kishte lenë kryesisht shqiptarëve, ose njerëzve që kishin ardhur nga Gadishulli Ilirik. Një veçorie që rrallë mund të shihet. Artistët nga Shqipëria, të cilët udhëhiqeshin nga Gjovalin Nonaj, një profesionist i muzikës dhe shumë instrumenteve, kishin një skenar të bukur të paraqitjes, ku përfshinte zhandrre dhe këngë nga jugu dhe veriu.
Shikuesit e kishin parë me një pikë muzikore edhe në ditën e parë, njeriun me një shekull jetë duke kënduar këngë epike.
Gjokë Nonaj edhe pse ka gati një qind vjet, ai është i fortë dhe ka një zë të thekshem dhe të bukur, që i këndon Lahutës së tij. Koncerti filloj me kohë sipas orarit të paraparë nga organizatoret. Fillimisht, ishte kënga e Mujës që u këndua nga veterani i folklorit Shqiptar Gjokë Nonaj. Ai u prit me shumë duartrokitje dhe adhurim, si nga bashkatdhetarët shqiptar që ishin të pranishëm dhe e kuptonin tekstin që Nonaj e këndonte qartë, ashtu edhe nga të huajt që nuk ja merreshin vesh fjalët. Ishte e bukur ta shohësh një malësor nga Veriu i Shqiperisë, në moshën 98 vjeçare, se si i këndon lahutës, që është vegël e vjetër kombëtare. Këso ndjenjash do të mund të kishin shqiptaret, kurse belgjët, Francezet dhe të tjerët që nuk e flasin shqipen, padyshim se i mahniti pamja epike e plakut lahurat, e gjithsesi fuqia e tij 98 vjeçar, për të kënduar me lahutë. Ai edhe lahutës i binte vet, duke nxjerrur melodi tipike të këngëve kreshnike. Pastaj programi vazhdoj këngë toske që janë nga Jugu. Vallja dhe kostumet kombëtare gjithashtu ishin tërheqëse për publikun. Ishin rreth tre orë program. Muzika ishte në disa pika e bërë nga artistet shqiptarë dhe belgj, ngase ashtu Gjovalin Nonaj e kishte kombinuar.

Kosova në ketë festival u prezantua me disa pika që u shfaqen me video projektor. Grupet e valëzimit dhe baletit që janë të pakta u paraqiten përmes xhirimeve që ishin bërë në Kosovë. Drejtuesit kryesisht flisnin për mungesën e financimit të tyre dhe ankoheshin tek Ministria e Kulturës. Theshtë ta linin përshtypjen e një fillimi që nuk premton edhe aq shumë. Vlenë të thuhet se ajo që kishte më shumë hapësirë në ketë aktivitet kulturor, ku prezantohej Kosova, ishte jo adekuate. Të drejtat e njeriut dhe barazia gjinore, pothuajse kishin primatin. Ishin gjiruar disa gra: Ikballe Rogova dhe Flora Macula, zyrtare të shoqatave të grave në Kosovë dhe disa police të Shërbimit Policor të Kosovës. Të parat flisnin për një përjudhe të vështirë për gruan shqiptare dhe akuzonin meshkujt se në Kosovë nuk ka përfaqësim të drejt të femrës. Një gjë e tillë ishte bërë edhe me gratë në Serbi, por dallimi ishte se gratë serbe thonin se në Serbi gruaja ka qenë e emancipuar dhe ka pasur rolin e vet që nga Lufta e Dytë Botërore.
Edhe Maqedonia ishte përfaqësuar, Liqeni i Ohrit i cili shtrihet në dy shtete: Maqedoni dhe Shqipëri, ishte prezantuar përmes video projektorit. Mirëmbajtja dhe të mirat që ka liqeni, ishte fokuse i emisionit, ku flisnin zyrtar të Liqenit nga Maqedoni dhe Shqipëria.

[natyra]

Pershendetje per ju i nderuar Naki,te falemnderit per kete shembull qe ke sjellur mu ne mesin ton....kisha kenaqesin dhe nderin aqe shum si dhe krenarin,nga lexova kete artikull shume mahnites,pikerishte per lahutarin veteran "Gjoke Nonaj" ku vertet te benta per tu mburrur me kete burr malsor,se si nantedhjete e tete (98) vjeqari, pothuaj ni shekull..ka gjetur kurajon ti kendoj lahutes mu ne mes te atij festivali ballkanik...te lumt "Gjoke Nonaj"te ngjafshin nip e mbesa u shtofte fisi yt i larte i malsorit...Paqit shendetin e plot,dhe jetofshi sa malet e Shqiperise..............................

Me respekt dhe nderime
Nga natyra e malesise Rugoves...flm,

[Urata]

mrekulli a...!