Testi i rrezikshëm i tolerancës

[Anonymous]

Shkruan: Andej NIKOLAIDIS*

Kohë pas kohe, në formën e flakareshës që na sjell nga fantazia në realitetin jetësor, ndodhin gjëra të cilat na përkujtojnë se përralla për “përputhjet ndëretnike” dhe “arritjen e një shkalle të lartë të të drejtave të popujve pakicë në Mal të Zi”, thjeshtë nuk është e mjaftueshme... Frazat e zbrazëta politike më së keqi i dërrmon praktika politike... Ngjarjet e kohëve më parë, si dhe në sistemin e dominove, kur rrëzimi i elementit të parë rrëzon me radhë krejt katrorët, thyen mitin medial të kultivuar me përkujdesje për Malin e Zi „të ri e multietnik“. Ato ngjarje treguan se në këtë vend, edhe përkundër të gjitha leksioneve që kemi besuar se i kemi mësuar, mund të përseriten tensionet etnike të fillimviteve nëntëdhjetë të shekullit të kaluar. Mali i Zi dhe njëherë zbuloi përmasat e plagueshmërisë së vet: mjafton që dikush të blejë një faqe interneti për një ose dyqind dollarë dhe të rrezikojë besimin ndërnacional në të. Për dhjetë ose njëzet mijë dollarë është e mundshme që para çdo vendimi për statusin shtetëror, ta llahtarisësh Malin e Zi nga vetëvetja!
http://www.pasqyra.com/image/fotografi/10022004/testiirrezikshemitolerances.jpg
Ta përkujtojmë kërkesën politike nga e cila lindi e tërë epizoda, në të cilën, fundi i fundit, qytetarët e Malit të Zi, që veç të tjerash janë shqiptarë, në bazë të një faqeje interneti të rrejshme e të kurdisur, përmes manipulimit të mediave drejtpërdrejt jo vetëm u bënë të dyshimtë përkizati me lojalitetin ndaj Malit të Zi, por edhe për synime terroriste me qëllim që disa pjesë të Malit të Zi t’ia bashkangjesin Shqipërisë... Si dhe në çdo fermë kafshësh, edhe në Mal të Zi të gjitha kafshët janë të njëjta- por se disa janë pak a shumë më të njëjta se të tjerat. Historia fillon me kërkesën që Tuzi të fitojë statusin e komunës. Pushteti i Malit të Zi nuk është i gatshëm ta plotësojë këtë kërkesë. Pastaj shoqata joqeveritare, gati krejt e panjohur (Unitas), fillon mbledhjen e nënshkrimeve për formimin e regjioneve shqiptare në Mal të Zi. Si në lojën e pokerit, rritet atuja: kërkojnë regjione, në mënyrë që ta fitojnë komunën. Por në poker mund të fitojë ai që ka më shumë mundësi të rris atutë.

Si përgjigje në topprovën për regjionet, në tavolinë del teza për organizatën terroriste shqiptare. Shfaqet faqja në internet për organizatën e paqenë terroriste shqiptare, e cila vë në pikëpyetje integritetin territorial të Malit të Zi. Ishte ky poker i asëve. Loja ka mbaruar, tavolina është pastruar. Të nesërmen faqja zhduket nga interneti, ndërsa organizata joqeveritare, të cilës i përgjigjen me përrallën për terrorizmin, ndërpren mbledhjen e nënshkrimeve për regjionalizimin e Malit të Zi.

Lajmin për sajtin e famshëm të „ushtrisë kombëtare të Malit të Zi”, i pari e ka bërë publik gazeta e Podgoricës “Dan”. Para së gjithash mendojeni organizatën nacionaliste shqiptare me këtë emër! Ajo nuk ka emër kombëtar, por emrin e shtetit të cilin gjoja ajo organizatë dashka ta copëtojë? Kjo është e njëjta gjë sikur Armata Republikane Irlandeze të quhej Armata republikane e Britanisë, ose ta zëmë Ushtria çlirimitare e Kosovës të quhej Ushtria çlirimtare e Shumadisë. Por në këtë poterë nuk i është përmbajtur logjikës së shëndoshë. Qëllimi është të krijohet panik- e atje ku sundon paniku, arsyeja e pëson e para.

Nëse duam të mbajmë mend, gazeta “Dan”, gati në intervale të njëjta kohe shpërndan informacione sipas të cilave shqiptarët në Mal të Zi po përgatitin kryengritje kundër shtetit. Dy tri herë në vit paralajmërohet lufta civile në Mal të Zi. Asnjëherë qoftë organet shtetërore, qoftë partitë politike, përveç atyre shqiptare, nuk e kanë vlerësuar si problem të veçantë pse një gazetë e përditshme me plan dhe prapavijë implikon shqiptarët në mungesë lojaliteti dhe qëllime terroriste. Mediat shtetërore që janë nën ndikimin e DPS-t (partia e socialistëve demokratë, shënim yni) nuk janë marrë asnjëherë me këto informata. Përpos me rastin e nismës për regjionalizim (lexo: komuna e Tuzit). Papritur ekzistenca e “faqes terroriste në internet“, u bë lajm i ditës, që niste emisionet kryesore informative. Faqja e internetit lajmëronte qenien e organizatës terroriste (me argumente të ndërmjemë, si në kohët e arta të terrorit komunist!) dhe parashihte se prapa synimeve të shqiptarëve që përmes ligjit të definojnë statusin e tyre në Mal të Zi fshehen qëllime antishtetërore.

Cdo manipulues me media e di shumë mirë se asnjë përgenjeshtrim nuk e ka efektin e rrenës që e ka nxitë.

Megjithatë dëmi u bë në mënyrë të pakthyeshme. Besimi është luhatur, së pari besimi i shqiptarëve në pushtetin malazez. Sepse ata që kanë hapur këtë faqe interneti, s’di a ka nevojë ta them, nuk do të zbulohen. Mediat të nesërmen kishin lajme të tjera rëndësore. Kanë mbetur vetëm bashkëqytetarët tanë shqiptarë, të cilët përmes manipulimeve mediale, pa asnjë faj vetanak, janë bërë të dyshimtë për terrorizëm. Le t’i bindë ata tash pushteti malazez se janë qytetarë të barabartë të Malit të Zi.

Mua nuk mund të më bindë. Ndërkaq argumenti për skepsë që kultivoj është i rëndomtë e i vogël, çështje përditshmërie. Automobili im deri kohët e fundit kishte targa të Tivarit. Tash i ka të Ulqinit. Dhe a dini çka: për tre muaj sa ka që i kam ndërruar tabelat, policia më ka ndalur shumë herë më tepër se brenda një viti derisa i kisha targat e Tivarit! Përderisa ndodhin gjëra të tilla, mundësia për manipulim me ndjenjat kombëtare mbetet shumë e madhe.

Hapin e parë, natyrisht, duhet ta bëjë elita politike e popullit shumicë. Reagimet e matura të partive politike ndaj fantomwebcite-it është një bazë e mirë. Opozita proserbe kësaj radhe nuk deshi ta rritë të zgjedhësit urrejtjen ndaj pakicave.

Por me këtë nuk u zgjidh problemi. Përkundrazi: vetëm na u dëshmua, sikur të na thoshte: ekzistoj.

Jeta në një bashkësi shumëkombëshe, vetëvetiu lind edhe grupe apo kërkesa radikale - edhe te shumica edhe te pakica. Porse një shoqëri e ndërtuar në themele të demokracisë nuk lejon që të krijohen kushte në të cilat radikalët do të jenë dominues.. Eshtë e vërtetë se në Mal të Zi ka ndryshuar retorika publike në raport me fillimvitet nëntëdhjetë të shekullit të kaluar. Por është gjtihastu e vërtetë se çështja e pakicave nuk është zgjidhur as ligjësisht e as institucionalisht.. Një surrogat siç është Këshilli i Kryetarit të Republikës për mbrojtjen e të drejtave të pjesëtarëve të pakicave dhe grupeve etnike, në të cilin ka dhe personalitete që kanë mbështetur pastrimet etnike, siç ështër Amfilohije Radoviç (peshkopi i Kishës Ortodokse Serbe, shënim i redaksisë), dëshmon për mungesë gatishmëria të pushtetit për të bërë hapa të vendosur në zgjidhjen e kësaj çështjeje.

Janë të nevojshme zgjidhje të themelshme sistemore për rregullimin e statusit të popujve pakicë. Deri te ato zgjidhje duhet të arrihet përmes dialogut me përfaqësuesit e këtyre popujve, me një vullnet të dyanshëm. Praktika e deritashme, përmes së cilës shumica me „vullnetin e saj të mirë” u ka “dhënë” diçka pakicave, sot thjeshtë është e paqëndrueshme. Askush askujt këtu nuk i jep, por sidomos nuk duhet t’i marrë.

Si qëndron sot puna, popujt pakicë për njërën palë janë “tradhtarë” dhe “problem”; për palën tjetër një mori zgjedhësish me të cilët fitohen votimet, apo një masë amorfe e cila duhet të heshtë dhe t’i harrojë të drejtat e saj themelore, përderisa populli shumicë nuk e di se çka do të bëjë me vetëvetën dhe me Malin e Zi. Praktika që në çdo kërkesë të shqiptarëve, boshnjakëve ose kroatëve nga ana malazeze të jipet përgjigjja: “pse mu tash, pritni edhe pak, të kalojë referendumi”, thjeshtë është e paqëndrueshme.
Gjërat duhet të zgjidhen me kohë, drejt dhe në mënyre cilësore. Ose, një ditë, sërisht do të shfaqet një faqe interneti. Herën tjetër ndoshta nuk do të kemi kësi fati.

Marrë nga revista malazez “Monitor”