Gruaja shqiptare dje, sot dhe neser Heroinë

[legenda]

ne shenje RESPEKTI dhe LAVDIE,per heroinen kosovare SHOTE GALICA,me rastin e 80 vjetorit te vdekjes se saj,po e hap kete teme,
-te pasurojme kete teme me HEROINAT E PUSHKES dhe te PENDES.
dje,sot dhe neser....
-------------------------------------------------------
secila NENE qe lind nje,apo me shume HERONJE dhe HEROINA ,,,eshte NENE HEROINE.
http://web.ukonline.co.uk/shqip/albanian_fashion_files/shota.jpg


SHOTE GALICA-QERIME (HALIL) RADISHEVA (1895-1927)
-------------------------------------------------------
NE 80 VJETORIN E SHOTE GALICE - QERIME HALILI RADISHEVA 1895 - 1927



Mehmet BISLIMI


Gruaja dhe nëna shqiptare, jo pak herë u përball me ashpërsitë e jetës. Mbi të rëndoi pesha e shekujve të robërisë dhe varfërisë, pesha e kanunit dhe padrejtësisë, kobi e zia, loti dhe gjaku... Por, për asnjë çast ajo nuk u nënshtrua para sfidave të shumta gjatë jetës. Dinjitetin dhe krenarinë e saj nuk e mposhti as robëria shekullore e as goditjet e njëpasnjëshme që ajo i mori nga ashpërsitë e jetës së rëndë e me plot halle. Gruaja dhe nëna shqiptare, në vend të parfumeve evropiane, përdori barotin, stolitë e saja ishin koburja dhe gjerdani me fishekë, ajo ishte dhe mbeti në shërbim të atdheut. Gruaja shqiptare si nënë, atdheut i fali nga shtatë ushtarë lirie, i fali nga shtatë zana mali, që pushtuesit i morën gjak në vetull si: Teuta, Donika, Nora, Tringa, Shota..... e deri tek Gjevë Lladrovci e ditëve të sotme dhe pa dyshim nënëmadhja, nënëlokja Zahide Jashari - nëna e Komandantit tonë Legjendar Adem Jashari!

Nënat tona, gatuan bukën për çlirimtarët, thurën çorapet që të mos ngrijnë ata, i bekuan rrugët e tyre të përgjakshme, i puthen ata në ballë duke ua dhanë uratën në rrugët tona të vështira, por të lavdishme të lirisë. Ato i vizituan bijtë e tyre nëpër syrgjynet otomane e kazamatet serbe, duke u thënë: ”Mbahuni bijtë e mi, mos u ligështoni para dushmanit, mbahuni për hatër të vatanit!”... Ishin këto fjalët e nënave tona, që na dhanë forcë dhe bënë që populli ynë të triumfoj fuqishëm mbi tmerrin shekullor të robërisë, mbi planet asimiluese, mbi planet gjenocidiale që pushtuesit tanë i zbatuan egërsisht mbi popullin shqiptar. Nuset e reja i pritën trimat e tyre me vite të tëra, nga syrgjynet, nga internimet, nga burgimet... e kujë nuk vunë! Ato fëmijët nuk i lanë vetëm e shpinën nuk ua kthyen për një copë dashuri. Jo, ato këtë nuk e bënë kurrë, ato u gjakosen krah burrave për këtë tokë të zhuritur! Ato hynë në histori me qëndresën e tyre, ato hynë në këngë me bujarinë e tyre, ato u mitizuan për besnikërinë dhe sakrificat e tyre si Rozafa e kalasë prej guri, si Doruntina... E kur bijtë tanë u kthyen të gjakosur nga lufta, fjala e nënës ua mikloi plagët e tyre. Ato nuk lejuan që loti të iu shkoj në faqet e tyre të ndritura- jo as një herë!... O zot, po cilat nëna në botë, janë më të sprovuara, më të forta, më bujare se nënat tona? Ishte nëna dhe gruaja shqiptare ajo, që i rezistoi të gjitha këto dhe nuk u dorëzua. Asaj, dhe vetëm asaj i dedikohen të gjitha, para së cilës populli ynë me respektin më të madh duhet të përkulet deri në gjunjëzim - para qëndresës dhe heroizmave të NËNËS Shqiptare!

I gjithë ky respekt për nënat tona, sot përcillet në emrin e nënës, në emrin e gruas dhe në emrin e heroinës sonë kombëtare – SHOTE GALICËS, ky emër kaq i madh që zuri vend po aq të madhërishëm e lavdishëm në historinë tonë kombëtare. Emri Shotë Galica është emër nderi e krenarie, është emër mburrje e emër lirie për të gjithë shqiptarët kudo që janë. Është dashuri për atdheun, pasion dhe inspirim i qindra Shotave të reja që ranë me pushkë në dorë rreshtuar në radhët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Ato luftuan për çlirimin e atdheut - ashtu si Shotë Galica dikur, dhe ranë për atdhe sa herë e kërkoi domosdoshmëria e lufta çlirimtare, ato ranë me emrin e Shote Galicës në gojë!

Qerime Shotë Galica e inspiruar në bëmat e trimëreshave shqiptare e bindur thellë në të drejtën e popullit tonë për të qenë të lirë e vuri pushkën krahut dhe për 12-të vjet me radhë nuk u nda nga burri dhe bashkëluftëtari i saj Azem Galica, dhe nga shokët e tij. Për 12-të vjet me radhë Shote Galica luftoi kundër pushtuesve serbë, austrohungarezë e bullgar.

Shota e Radishevës, ishte motër e gjashtë vëllezërve. Babai i saj Halili, ngase e kishte të vetmen vajzë, nuk e ndau nga djemtë e tij për asnjë çast. E merrte me vete nëpër kuvende e ndeja burrash, ku pati fatin të shohë me sytë e saj trimat e kohës si: Isa Boletinin, Shaqir Smakën, Kamer Loshin, Nak Berishën, Azem Bejtën, Mehmet Deliun, Shak e Ramadan Radishevën, Halit Bajramin, Xhemë Tërnavin, Fazli Baranin, Emin Latin - Mehën, Shaban Mikushnicën, Bajram Zenë Mehën e shumë trima tjerë. Nëpër ato kuvende e ndeja merreshin vendime që të kërciste pushka mbi pushtuesin serb. Aty edhe këndohej kënga e binte çiftelia për trimëritë e trimave tanë. Shota i binte mirë çiftelisë, si edhe çarkut të hutës

Këndonte si zanë mali, sa edhe të tmerronte me zërin e kushtrimit:”Ooo, Prite, prite Azem Galicën, o hejjj”...
-------------------------------------------------------
albanur.net

[legenda]

Shote Galica
(1895 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1895) - 1927 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1927))
Luftëtare e shquar e çetave kryengritëse kosovare për çlirimin dhe bashkimin kombëtar të të gjitha viseve shqiptare dhe për një regjim shtetëror demokratik në Shqipëri, Heroinë e Popullit. Pa përfillur terrorin e armikut dhe ligjet e ashpra të fesë e të kanunit luftoi heroikisht për 12 vjet me radhë kundër pushtuesve serbë, austrohungarezë e bullgarë.
Shote Galica mori pjesë në më shumë se 40 aksione të rëndësishme kundër armikut. Kundërshtoi me konsekuencë politikën e dhunës e të terrorit të regjimit shovinist të Beogradit ndaj popullsisë shqiptare, shpronësimin e shpërnguljen e saj dhe kolonizimin sllav të trevave shqiptare. Më 1919 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1919) mori pjesë në Kryengritjen e Rrafshit të Dukagjinit, ndërsa më 1922 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1922)-1923 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1923) luftoi për mbrojtjen e Zonës Neutrale të Junikut, e cila shërbente si bazë për kryengritjen e Kosovës e të Malësisë. Në korrik 1924 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1924) mori pjesë në mbrojtjen e zonës së lirë të Drenicës (Arbanisë së Vogël). Në korrik 1924 pas vdekjes së të shoqit Azem Galicës (http://sq.wikipedia.org/wiki/Azem_Galica), vazhdoi luftimet në krye të çetës së tij. Së bashku me qindra luftëtarë të Kosovës në dhjetor të 1924 luftoi kundër ushtrive intervencioniste serbe e bjellogardiste dhe mercenarëve të Ahmet Zogut (http://sq.wikipedia.org/wiki/Ahmet_Zogu). Humbi në luftime nga masakrat e shovinistëve serbë 22 anëtarë të familjes.
Nga fundi i vitit 1926 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1926) Shote Galica u vendos në Shqipëri, ku vdiq në Fushë Krujë e braktisur nga regjimi zogist.


http://www.core.ucl.ac.be:16080/~zanaj/albanian%20woman/QerimeHaliliGalicaSHOTA-1895-1927AzemGalica1889-1924.jpg
http://sq.wikipedia.org/skins-1.5/common/images/magnify-clip.png (http://sq.wikipedia.org/wiki/Figura:Shotegalica.jpg)
SHOTA me AZEMIN

[rilinda]

Nënë Tereza
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/thumb/4/49/Nane_Terezja.jpg/180px-Nane_Terezja.jpg

Ishte fëmija i tretë i prindërve Kolë Bojaxhiu (Nikollë Bojaxhiu) me origjinë nga Mirdita dhe Drane Bojaxhiu (mbiemri i vajzërisë Barnaj) nga Novo Sella e Gjakovës. Lindi në Shkup, me datë 26 gusht 1910. Një ditë pas lindjes u pagëzua në kishën e Zemrës së Krishtit nga famulltari i atëhershëm Dom Zef Ramaj. Kola dhe Drania kishin 5 fëmijë, dy u vdiqën në fëmininë e hershme. Frikë të madhe kishte nënë Drania mos Gonxhja i vdiste menjëherë pas lindjes, sepse me trup dukej e dobët dhe shëndetligë.[/right]Gonxhja kishte një vëlla dhe një motër. Vëllai quhej Lazër Bojaxhiu dhe studioi në Grac të Austrisë në Akademinë Ushtarake, por për shkaqe politike emigroi qysh herët në Itali. Kurse motra quhej Age Bojaxhiu.

Babai i saj merrej me tregti dhe mblidhte në shtëpinë e tij artistë dhe patriotë shqiptarë. Mësimet e para i bëri në një shkollë shqipe në Shkup, ndërsa gjimnazin, po në atë qytet, në gjuhën serbo-kroate. Pasionet e saj të rinisë ishin tre: të bëhej mësuese, të shkruante dhe të recitonte poezi, të kompozonte dhe të luante muzikë. Emrin Tereza e mori kur ishte 18 vjeçe dhe u dorëzua murgeshë.

Nënë Tereza u largua nga me 26 shtator 1928 nga Shkupi në drejtim të Dublinit, Irlandë. Prej kësaj dite, nënë, bijë e motër nuk do të shiheshin më kurrë. Më 12 shtator 1928, Gonxhja kishte shkruar këtë letër drejtuar tezes së saj: “Shkup 12. 09. 28 E dashtuna Tezja Lis! Më 26 t’kti mujit po nisem prej Shkupit. S’po muj mos me ju shkrue dy tri reshta tuj da prej jush. Lamtumir; e dishroj qi Zoti ju nep shka tju dishron zemra. Pritni t’faluna ma t’përzemerta Gonxhja”.

Ky ishte momenti kur ajo u nda përfundimisht me familjen dhe vetëm pas 30 vitesh, do të takohej me të vëllanë, Lazrin. Kurse nëna Drania dhe motra Age, shkuan në “atdhe”, në Shqipëri, qysh para Luftës së Dytë Botërore.

Moter Tereza u vendos ne Kalkuta (Indi) ku fillimisht u be mesuese dhe shume shpejt drejtore e shkolles se vajzave. Nënë Tereza e Kalkutes e quajten kur themeloi urdhrin "Misionaret e Dashurise" (1951) për t'u sherbyer me te varferve dhe me te pashpreseve te Kalkutes, Indise dhe gjithe planetit. Në vitin 1979, kur mori çmimin Nobel për Paqe, e gjithe bota mesoi se Nënë Tereza ishte shqiptare. Por Shqiperia heshtte. Republika Popullore Socialiste e Shqiperise nuk i kishte dhene vize nobelistes se ardhshme as sa për të parë nënen e saj qe jetonte në Tirane, as për te marre pjese ne varrimin e saj me 1974, as... për të parë varrin. Madje kete vize nuk ia dhane as kur fama e saj kishte marre dhene ne te kater anet e botes deri ne fillim te viteve '90. Shqiptarja trupvogel ishte kthyer ne nje legjende te gjalle. Ajo ishte nene kujdestare e 7 500 femijeve ne 60 shkolla, ishte nene qe mjekonte 960 000 te semure ne 213 dispanseri, ishte e vetmja në bote qe trajtonte 47 000 viktima te lebrozes ne 54 klinika, kujdesej për 3 400 pleq te braktisur e te lene rrugeve, ne 20 shtepi pleqsh, kishte biresuar 160 femije ilegjitim e bonjake. Keto janë shifrat e mesit te viteve '80. Deri sa Nene Tereza ishte gjalle dhe sot e kesaj dite shifrat kane ndryshuar shumë.

Nënë Tereza nuk qe ndonjë perëndeshë dhe me të mund të fliste çdonjëri. Madje ajo kishte edhe adresë të saktë: një godinë ngjyrë hiri në Bose Road, të ndërtuar rishtas në një lagje të zhurmëshme dhe çjerrëse, të stërmbushur me njerëz, e cila vlonte nga çajbërësit, shitësit dhe tregtarë të tjerë të pjesëve më të ndryshme këmbyese si dhe lëngështrydhësit. Këtu, mu në qendër të Kalkutës shtrihej shtabi i përgjithshëm i Rregullit, „Shtëpia e Nënës", pranë portës të së cilës qe vendosur një tabelë druri ku shkruante: „Mother Teresa. IN/OUT".

Në shtëpinë e Nënë Terezës kishin hyrë edhe vetë mbretëresha britanike, pastaj njerëz të tillë siç janë kryetari amerikan Georg Bush, ish kryetari amerikan Jimmy Carter, Yasser Arafati, princesha Diana e shumë të tjerë.

[rilinda]

Kishin kaluar rrafsh gjashtë vjet nga botimi i librit "Nëna jonë Terezë", nga pena e artë e zotit Dom Lush Gjergji- nga Prizreni ynë historik: kur i ra ndërmend (nën trysnitë ndërkombëtare!) ta shkruajë reçensionin te "Rilindja" kritiku ynë letrar, z. Vehap Shita. Edhe atëherë aty shprehej njëfarë soj vetëkritike, por absurditedi ishte tepër i madh për një vetëkritikë tepër të vonuar e tepër të përciptë!!??
Ky libër "që njëkohësisht u botua edhe në gjuhën kroate në Zagrep, po me atë titull: "Nasha Majka Tereza", që është i pajisur me foto për zonjën Gonxhe Bojaxhiu, që nga mosha e saj e re, 16 vjeçare kur iu përkushtua Kishës.
Pra, libri na mësonte se Gonxhe Bojaxhiu është e bija e Kolë Bojaxhiut nga Prizreni, familja e së cilëvet ishte shpërnbulur në Shkup. Kolë Bojaxhiu ishte deputet i Shkupit, të cilin e helmuan në parlament, në Beograd. Dhe helmimi ishte aq i fortë, sa që vdes për 4 ditë nga hemorragjia e brendshme, që ia kishe gri e shkatërruar rropullitë. Kjo mizori ishte në traditën e zezë serbiane, ku pësonin deputetët joserbë: shqiptarë, kroat...
Për një përvjetor të Ditës së Flamurit, Tribunët e popullit tonë: Isa Boletini, Bajram Curri, Hasan Prishtina..., e festojnë në shtëpinë e Kolë Bojaxhiut, në Kryeqytetin e Vilajetit të Kosovës, në Shkup: duke hedhur në dysheme secili shkrepësen e vet, dhe me t'i ndezur, bënë një flakë gjer në plafon!
Flaka e festës dhe dëshira e dashuria jonë për liri e pavarësi kombëtare, do të lëpinte edhe zenitin dhe shtatë kontinente: Nëna jonë Terezë, më 1979, merr çmimin e merituar "Nobel për Paqe". Për të janë botuar mbi 100 libra, në gjuhë të ndryshme të botës; dhe kjo grua shqiptare, misevogël, u bë digë e pakalueshme për propagandën shpifëse e shfrenuese serbiane, se kinse shqiptarët na qenkeshin të egër e dhunues. Kanibal!!!
Gjysmë shekulli më parë, Nënë Tereza u bë mjeke e arsimtarëve në pjesën e varfër të qytetit të madh- Kalkuta.
Aty atëherë, e deri në momentin e vdekjes, ushqeu dhe arsimoi të varfërit pa asnjë lloj pagese as shpërblimi. Të sëmurët, nga një sëmundje e rrezikshme- ngjitëse e lëkurës "gërbula", i merrte tok me motrat e veta të nderit, i lante dhe i mjekonte. Njëri i sëmurë, të cilin ua kishe rrëmbyer nga kthetrat e qenëve, kur u gjet në spital i rrethuar me kujdes, pati thënë:"Kam jetuar si qen e po vdes si engjëll!!!"
Gazeta e atëherëshme kishtare maqedonase "Blagovest", duke tentuar që ta përvetësonte Nënë Terezën, e mbiquante Ganxhe Bojaxhievsi!!
Kështu të huajt kanë tentuar që ta përvetësojnë edhe Migjenin...madje edhe Skënderbeun!!!
Edhe tejet interesant dhe pakufishmërisht e çuditshme, se pas atyre të huajve shkojnë edhe disa "tanët" me dashje e me qëllime të këqija antikombëtare, qoftë nga mosdija e nga mosinteresimi, apo injoranca idiotike: duke përkthyer tekste nga të huajt. Në këtë grackë ka rënë edhe zonja Mirela Zoto (ashtu çka mund ta ketë Naim Zoton!?- një hiçgazetar...), duke marrë nga revista italiane "Gola" të 1 shtatorit 1996 e të botuar te "Revista Familjare" NR. 33 (100) në faqet 4-5, me mbititull "Nënë Tereza e Kalkutës"!! që do të ishte e barabartë me konstatimet arbitrare: Migjeni i Malit të Zi!!! Skënderbeu i Stambollit apo i Anadollit!!! As "Rilindja" nuk ngeli prapa. Ajo konstatoi se Nënë Tereza është "katolike romane"!!!
Kur unë po e përfundoja "Kurorën sonetike", të burgosurit politik me në krye mësuesin e tyre Hydajet Hysenin (Esmeralda falltore!!) nuk lenin gjë pa e sha Gonxhe Bojaxhiun e pa më përbuzur mua që merreshkam me kotësira!!! Kurse Kadri Veselaj në Letrën, në 10 faqe, të shkruar me makinë me rreshta të shpeshtë (të cilën po ia prezantoi Radaksisë), të datës 3.11.1996, shkruan tekstualisht, pa ia përmirësuar gabimet injorantit konservator- antikombëtar: "Te arriturat e pluralizmit tënd mund t'i vresh edhe në pullat postale që mi dërgove në zarfin e fundit. Tri pulla postale (...) kishte Nënë Terezën (faqezezën) që si pa asnjë të mirë populli i vet. Përmes dorës së saj është zgjatur filantropia e agjenturave të huaja, të cilën e çmojnë ata dhe e përkrahin me zell me qëllimin e saj të ndytë. Nuk shërohen njerëzit me lëmosha ashtu si nuk hiqet uria me lutje e mashtrim".
Jo. Nëna Terezë nuk mund të ishte as maqedonase, as serbiane: se ato nuk janë mikëpritëse, as bukëdhënëse; madje edhe e shajnë bukën "jebemti lebac"!!- shprehej shkina plakë e Leskovcit.
Atëherë vie konkluzioni ynë: Asgjë nuk lind rastësisht. Pra, Nëna jonë Terezë është një jehonë- sintezë e mikëpritjes dhe e trimërisë tradicionale shekullore shqiptare.
Populli ynë duhet ta thadrojë në kokë se Prizreni dhe Shkupi i takonin Vilajetit të Kosovës dhe tok me trevat tjera të pushtuara i takojnë Shqipërisë Verilindore edhe Toplica.
Ajo nuk e kishte emrim-Anjeza!! As ishte bijë e një afaristi të thjeshtë!- sikur shkruan revista e huaj, e ne e marrim ashtu pa kriter: aty vetëm sa përmendet me majë të gjuhës: "Vajza e vogël e një afaristi shqiptar"!
Vërtet rezultate të mrekullueshme, Nënë Tereza me motrat e nderit, në historinë e urdhërit "Murgeshave të Lira" sot kanë 537 filiale në 137 vende të botës.
Punë e madhe humane kjo, por edhe me rrezik: kartela e varur në mur paralajmëron: "Mos puth as mos përqafo fëmijët për arsye shëndetësore". Kurse kartela tjetër, anash shkruan me shkronja të mëdha:"Nga të gjitha gjërat e bukura që ka bota, më e bukura është Nënë Tereza..."
Ndërsa për abortin e foshnjave, Nënë Tereza ka thënë: "Aborti është shenjë e çartë se vendi që e pranon, njerëzit të cilët e bëjnë janë të varfër në shpirt; që don të thotë se njerëzit kanë frikë për të ushqyer edhe një fëmijë, prandaj më parë se të lindin, e mbysin.Sot ka shumë vende në botë që e përdorin abortuesin, sterilizimin dhe mjete të tjera për t'ju shmangur jetës, për ta mbytyr jetën në fillim të saj: kjo është shenja më evidente se këta janë popuj më të varfër ndër të varfërit, sepse s'kanë guxim ta pranojnë edhe një jetë më tepër. Rreziku më i madh për paqe sot është abortuesi (mbytja e fëmijëve të palindur), sepse nëse nëna mund ta shkatërrojë jetën, nëse nëna mund të jetë gjakatare e fëmijës së vet, çka të themi atëherë për vrasjet tjera, të shumta në botë? Për këtë vrasja gjithnjë e më tepër përhapet në botë. Njerëzit sot në botë nuk e duan njëri-tjetrin, nuk kanë kohë për shoqi-shoqin, e shih këtu edhe është fillimi. Abortuesi është fillimi i të këqijave në botën e sotme...Ajo familje, ai popull, i cili nuk frigohet prej fëmijëve, prej jetës së re s'ka pse të ketë frigë prej ardhmërisë."...
Ndërkaq me rastin e pritjes madhështore në Shkup, zoti Nikë Prelaj shkruan: "O ti Shkup! Pas tërmetit të parë dhe sidomos pas tërmetit të dytë, që e lëvize ti Nëna Tereze, o ti komb, prej të cilit ke dalur ti, nuk je më më i vogli në botë,se mbarë bota të nje përmes Nënës Tereze"
Dhe lajmi i gëzuar: Nënë Tereza qytetare nderi e Shteteve të Bashkuara Amerikane!!!
Dhe lajmi i hidhur: Nënë Tereza- vdiq!
Dita e shtunë, 6 shtatori 1997: vdiq Nëna Terezë! Bamirësja 87 vjeçare shqiptare: Hej shqiptarë! Mos u kalamendni, sikur që nuk u kalamend engjëllushja jonë! Një grua e zakonshme kur vdes dhe i lë një tufë fëmijësh, thonë se Hëna e Dielli ndalen për një hop! Po tash që vdiq një nënë e madhe, e jashtëzakonshme: do të shqetësohet hëna e dielli, yjet e qielli e zogjtë e malit, fëmijët jetëdashës e njerëzit lirigrishës!
Vdiq Nëna shqiptare, Nëna e Shqipërisë! Por edhe e Kalkutës dhe e gjithë Botës!! Në prag të Vitit të Ri Shkollor: zilet cingërrojnë, por nëpër korridoret e shkollave, as në pargjet e dyerve të klasave nuk po shihej Mësuesja- Nënë e Nëna- Mësuese!! E nxënësit- varfanjakë shqetësohen tamam sikur zogjtë e shpupëluar, kur iu vonohet nëna-shpend: ata shpresëthyer e sqephapur, kalamendshëm presin e dridhen mornicash! Nuk po shihej Mësuesja... e syçkat e përlotura të voshnjave e të nxënësve e kërkojnë... Nuk duket engjëlli, por shihet hija e heton fryma- frymëzuese e afshit pranveror! Afsh ngrohtësie në gjirin kombëtar! Më kot fëmijët flokëshpupurishur so t'i sjellin kokat e vockla andej-këndej e do ta kërkojnë me sy e do ta grishin me zemër e me shpirt: Mësuesen e Nënën e tyre të dashur e të pazëvendësueshme... Ajo nuk i lindi, por i rriti!!! I rriti me bukë dhe i ndriçoi me rrezet e diturisë së saj të pakufishme... Ajo nuk duket, po aty është! Është fryma e saj e mëshirës dhe e dashurisë: në klasë, në kuzhinë, në sofër, në shijen e vezës, e në afshin e çajit të nxehtë...është nëpër depot e ushqimore të Kryqit të Kuq Kombëtar e Ndërkombëtar...në hartën gjeografike është...në zemrat e të gjitha ngjyrave e racave njerëzore...pa dallim e pa kufi, amshueshmërisht...nëpër saksia lulesh është...Në çdo syth mali... Gonxheja: lëng jetëdhënës e çdo gonxheje në shpërthim pranverash... nektar në çdo lule, e mbi krahët e çdo blete punëtore.
Sa herë që do të bie shi e do të nxejë dielli; do të përpiqet të paraqitet ylberi- sar e sari- ylber, mbi fytyrën Nënë së Botës... e të gjithë Globit tokësor- njerëzor! Fytyrat e zemrat liridashëse do të galdojnë (tek-tuk) shpendët e arësirës, do të histerizojnë me këngët e shpendkeqëve...) me një emër në buzë e në gjuhë, në zemër e në shpirt...Vlerat, virtytet e karakteret njerëzore ishin tripëzuar në kurimin e saj: fryma e saj është midis nesh, ngrohje dhe mbrojtje, diell dhe ozon!! E kemi në vjershë sot e nesër...në Abetare e kemi...në Leksion, në Ekcikplopedi- Nënën tonë Enciklopedike!!!
Dhe Kometa- ra! Po jehu i saj po na ndriçon e do të na ndriçojë amshueshmërisht...
Vdiq Nëna e Shqipërisë- po JO- Nëna Shqipëri!! Me jetën dhe vdekjen e Nënës Gonxhe, Nëna Shqipëri u sforcua Kombëtarisht e Ndërkombëtarisht...Një minut heshtje!- Përjetësisht dhembje e pakompenzueshme...

Kadri Mani

[rilinda]

Ish presidenti i SHBA-ve – Bill Clinton : "Nënë, ndjehem krenar dhe i çliruar në shpirt, që Zoti na ndihmoi dhe ta çova në vend amanetin! Tashmë populli yt në Kosovë është i lirë dhe po ndërton demokracinë"

Shkruan: Engjëll KOLIQI



Atëherë kur epoka e gjatë mbi pesëshekullore e pushtuesve otomanë, mbi tokat arbërore, po venitej dhe po fundosej në perëndimin e përgjithmonshëm dhe Agu i Ditës së Madhe të Shqipërisë po afrohej, Dielli i kësaj dite të re i lëshoi rrezet në Shkupin tone të lashtë. Aty lindi Dielli, që për më se një gjysmë shekulli do të nxente botën mbarë me rrezet më të forta të dashurisë dhe të mirësisë e do t'i rijetësonte të sëmurit, të varfërit dhe të braktisurit, të të gjitha racave njerëzore, anembanë planetit tonë. Kjo ndodhi pikërisht më 26 gusht 1910, kur Drane e Kolë Bojaxhiut u lindi një vajzë, si një lule e bukur, të cilën e pagëzuan me emrin simbolik – GONXHE. Agëja e Lazri ia kishin përcjelur motrës së vogël vlerat e larta edukative të marra nga prindërit, ia kishin mësuar lojërat fëmijënore dhe e kishin ndihmuar që të bëhej nxënësja më e dalluar në shkollë dhe ylli më i ndritshëm në veprimtaritë kulturore-artistike. Gonxhja e bukur rritej duke shpërndarë nga Shkupi iVjetër vezullima dhe aromë dashurie e njerëzie, në të gjitha tokat arbërore.

Familja Bojaxhiu, si shumë familje katolike, gjatë muajve të verës, pushonin në Letnicë të Karadakut, ku përveç rekreacionit zhvillonin edhe veprimtari fetare e lutje, në Shenjtoren e Zonjës së Madhe, që populli e quan edhe "Zoja Cërnagore". Si bijë e një familjeje të devotshme dhe të spikatur – përparimtare e patriotike, Gonxhja, disa vjet me radhë (1922 – 1928), një pjesë të pushimeve verore në këtë malësi i kalonte në Stubëll, duke i nderuar kështu Martirët e Karadakut dhe Vatrën e Parë të Arsimit Shqiptar në Kosovë. Siç kanë dëshmuar nxënës të "Shkollës së Dom Mikelit", Gonxhe Bojaxhiu ishte inkuadruar edhe në programet kulturo-artistike të nxënësve të kësaj shkolle.

Mbas gjashtë vjet lutjesh të posaçme, larg syve të të gjithëve, para trupores së Zonjës së Madhe, në Letnicë, kur po mbushte 18 vjet, pikërisht më 14 gusht 1928, Gonxhe Bojaxhiu ndjen në shpirt Thirrjen e Shpirtit të Shenjtë dhe vendos që rininë e gjithë jetën e Saj t'ia kushtojë Zotit, në shërbim të njeriut nevojtar – të sëmurë, të varfër, të braktisur… Mbasi merr bekimin e familjes, Gonxhja përgatitet dhe më 26 shtator 1928 niset në Udhën e Shenjtërisë, e cila, pasi kalon nëpër Zagreb e Dublin, e shpie në Indinë e largët, pikërisht në Kalkutë, ku nis Misionin e Saj të Dashurisë e të Shenjtërisë dhe prej nga përhapi rreze të mirëfillta dashurie, mirësie e njerëzie, në të katër anët e botës.

Atë që nuk mund ta bënin as autoritetet shtetërore, as institucionet në Kalkutë, në shërbim të njerëzve nevojtarë, e bëri Nëna Tereze dhe murgeshat e Kongregatës "Misionaret e Dashurisë", që u shpërndanë dhe vazhdojnë shërbimet për të sëmuarit, të varfërit e të braktisurit, në mbarë botën, pa dalluar raca, kombe, besime apo përkatësi të tjera. Hindusët, myslimanët dhe katolikët, në Kalkutë, të parët e thirrën këtë bijë shqiptare Nënë, për t'u njohur pastaj si nënë e të gjithëve, kudo Ajo dhe murgeshat e Saj vepruan, në mbarë botën. Ishte veprimtaria e shenjtë e Saj, që solli vendimin historik: kur Nëna Tereze, më 5 shtator 1997 ndërroi jetë, në selinë themeltare dhe qendrore të Misionareve të Dashurisë, autoritetet shtetërore dhe fetare të Kalkutës kanë vendosur që Ajo të varroset me ceremoni të trefishtë mortore – katolike, myslimane dhe hinduse.

Nuk kishte lider as regjim që mund ta mohonte, të mos e pranonte. Kudo mirëpritej, sepse ishte e dashur për të gjithë. Edhepse diktatori komunist Enver Hoxha ia kishte keqtrajtuar Nënën Drane dhe Motrën Age, me të cilat nuk ia kishte lejuar komunikimin, duke mos i lejuar as pjesëmarrjen në varrimin e tyre, Nëna Tereze sapo kish mbërrijtur në Tiranë, për të parën here (më 15 gusht 1989 – mu në Ditën e Zonjës së Madhe), bashkë me të vejën Nexhmije Hoxha, shkoi dhe luti mbi varrin e Enver Hoxhës, duke u treguar kështu të gjitha qenieve arbërore, madje edhe njerëzimit mbarë, se Ajo nuk e njohu urrejtjen dhe se arma më e fuqishme dhe më efikase për luftimin e urrejtjes dhe përgjithësisht të keqes, është dashuria dhe besa në Zotin.

Personalitetet botërore pranonin, se kur takoheshin me Nënën Tereze, ndjenin në shpirt një shkëndijë të fuqishme dashurie dhe shihnin sigurtë optimizmin. Ish presidenti i SHBA-ve Ronald Regan, në një rast kishte thënë: "S'është e mundshme të jesh në praninë e një personaliteti, siç është Nëna Tereze, dhe të mos jesh optimist. E kemi dëgjuar dhe vështruar në heshtje, me vëmendje dhe dashuri, si heroinë të kohës sonë". Me rastin e marrjes së Çmimit Nobel për Paqe, në dhjetor 1979, në Oslo, kryetari i Komitetit Nobel për Paqe – John Sannes, kishte thënë: "Nëna Tereze dhe motrat e Saj janë: jetë në varfëri të plotë, punë tejet e vështirë ditenatë, një jetë kushtuar Zotit dhe njeriut që vuan". Ndërkaq sekretari i Komitetit Nobel për Paqe – Egil Aarvik, kishte thënë: "Ajo na ka dëshmuar se çka do të thotë altruizmi, dashuria për të varfër, vepra më e lartë dhe me bujare njerëzore, dashuria që s'pret asgjë, që beson ç do gjë…"

Ish presidenti i SHBA-ve – Bill Clinton, sapo kishte mbaruar lufta e NATO-s kundër agresorit gjenocidial të Beogradit në Kosovë, dhe Kosova ishte çliruar nga hordhitë kriminele e barbare serbiane, që në formacione ushtarake e paraushtarake, të dirigjuara nga kupola e regjimit të Beogradit, ushtronin spastrim etnik me gjenocid në tokat tona, kishte shkuar në Kalkutë dhe duke u lutur mbi varrin e Nënës Tereze, ndër të tjera i kishte thënë: "Nënë, ndjehem krenar dhe i çliruar në shpirt, që Zoti na ndihmoi dhe ta çova në vend amanetin! Tashmë populli yt në Kosovë është i lire dhe po ndërton demokracinë".

Papa Gjon Pali II, që konsiderohet se ishte shenjti polak që me shenjtëreshën shjqiptare jetuan në mesin tone, duke na e mësuar udhën e paqes, të dashurisë dhe të flijimit për mirësi, më shumë se një here ka thënë se ka ndjerë në shpirt një dashuri të jashtëzakonshme ndaj Nënës Tereze, që me të gjitha fuqitë fizike dhe shpirtërore-shenjtërore, ishte vënë në shërbim të njeriut nevojtar. Papë Wojtyla, më shumë se një here kishte deklaruar publikisht, duke thënë: "Falë dashurisë së jashtëzakonshme ndaj kësaj shenjtëreshe të gjallë në mesin tone, menjëherë mbas popullit tim polak, thellë në zemër e kam popullin shqiptar, që është një popull i madh, sepse nuk mund të jetë i vogël një komb që botës ia ka dhuruar shenjtëreshën e madhe – Nënën Tereze".

Janë të shumta çmimet kombëtare e ndërkombëtare, që në të gjitha kontinente i janë ndarë Nënës Tereze dhe Kongregatës së Misionareve të Dashurisë. Në shenjë mirënjohjeje e devocioni për veprat madhore me frymë shenjtërie, ndaj njeriut nevojtar – të sëmurë, të varfër, të lënë… Çmimi më i dashur për Nënën Tereze ishte "Urdhëri i Artë Nder i Kombit" dhënë nga Dr Sali Berisha, kur ishte president i Shqipërisë, që më pare i ishte ndarë vetëm Gjergj Kastriotit – Skënderbeut. Nëna Tereze është shpallur shtetase dhe qytetare nderi e shumë shteteve dhe qyteteve botërore, në të gjitha kontinentet. Por ajo që është më kryesore, Ajo edhe sot vazhdon të jetë banuese nderi e përjetshme në miliarda zemra njerëzore, anekënd planetit tone. Fryma e Saj e dashurisë, përmes mijëra motrave – Misionare të Dashurisë dhe misionarëve e veprimtarëve të tjerë, vazhdon të depërtojë në zemrat e njerëzve të thjeshtë dhe të personaliteteve anekënd botës. Ajo është ambasadorja e përjetshme e kombit tone, në të gjitha mbretëritë e botës, por edhe në mbretërinë hyjnore në qiell, ku i prin Valles Shenjtërore të Dashurisë, në Parajsë.

Ne – motrat dhe vëllezërit e Saj duhet të krenohemi dhe të mburremi gjithmonë, që patëm fat e nder ta kemi Motër, Nënën e Botës Mbarë – Shenjtëreshën e Dashurisë! Në shenjë nderi e falënderimi, mendoj se e kemi obligim moral, që 5 Shtatorin – Ditën e Nënës Tereze, ta shpallim kremte kombëtare në të gjitha trojet arbërore. Gëzuar!

[rilinda]

Ibe Palikuqi
(1927- 1944)

Veprimtare e vendosur e Luftës ANÇ, Heroinë e Popullit. Lindi në qytetin e Dibrës. Që nga 1942 shtëpia e saj u bë bazë shokësh ilegalë dhe ajo vetë propagandiste trime e ideve të luftës çlirimtare. U arrestua së bashku me nënën dhe u burgos (1943). Pasi doli nga burgu, vijoi veprimtarinë revolucionare. U rreshtua në batalionin partizan të Dibrës dhe me organizimin e Brigadës XVIII S (1944) u caktua zëvendëskomisare kompanie. Në të gjitha luftimet u shqua për guxim e trimëri të rrallë. Ra heroikisht në luftë kundër nazistëve gjermanë dhe tradhtarëve për çlirimin e Kërçovës në Maqedoni, më 23 shtator 1944..

[legenda]

http://estb.msn.com/i/FC/DD34F1C1B8EBA27F4D1A8FD8B5CD1A.jpg

Mutter Theresa & Prinzessin Diana

[quote=rilinda]

[legenda]

http://www.yoga-vidya.de/Bilder/Galerien/MutterTheresa4.jpg

http://www.orf.at/050403-85443/papst_gal_1997_mutter_theresa_a.jpg

[legenda]

http://www.wdr.de/themen/_images_/images/3/kultur/stichtag/2004/10/bild1017_400h.jpg (http://www.wdr.de/themen/kultur/stichtag/2004/10/17.jhtml?pbild=1)

Mutter Teresa erhält den Friedensnobelpreis


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/President_Reagan_presents_Mother_Teresa_with_the_M edal_of_Freedom_1985.jpg/300px-President_Reagan_presents_Mother_Teresa_with_the_M edal_of_Freedom_1985.jpg (http://de.wikipedia.org/wiki/Bild:President_Reagan_presents_Mother_Teresa_with_ the_Medal_of_Freedom_1985.jpg)

http://de.wikipedia.org/skins-1.5/common/images/magnify-clip.png (http://de.wikipedia.org/wiki/Bild:President_Reagan_presents_Mother_Teresa_with_ the_Medal_of_Freedom_1985.jpg)
Mutter Teresa erhält von Ronald Reagan (http://de.wikipedia.org/wiki/Ronald_Reagan) 1985 die Freiheitsmedaille

[Dilaver]

GRUAJA QË GJITHË JETËN E SAJ IA KUSHTOI SHQIPERISË



DHE ÇESHTJES SHQIPTARE





http://www.albacenter.it/albart/shqip/nermin/nermin.gif


NERMIN VLORA (FALACHI)



(1921 - 2004)
Nermin Vlora ( Falaschi) është mbesa e Simbolit të Kombit tonë, Ismail Bej Qemalit (Vlora). Ajo ka mbaruar shkollën e mesme në Institutin Femënor "Nana Mbretneshë" në Tiranë. Gjatë pushtimit fashist ( 1939-1943 ), në moshen 17 vjeç ajo u njoh me oficerin e ushtrisë italiane Enzo Falaschi e u martua me te. Ka ikur nga Shqiperia, disa ditë para hyrjes së komunistëve në Tiranë. Pas kësaj, shumë pjestarë të familjës së saj, të mbetur në Shqiperi, janë përsekutuar nga regjimi i atëhershëm.
I shoqi, Renzo Falaschi, ka qenë për shumë vite, diplomat i karrierës e ka perfaqësuar shtetin italian në shumë vënde të botës. Gjatë kësaj kohe, Nermin Falaschi, ka studjuar e shkruar shumë e në gjini të ndryshme letrare. Por, pasioni i saj më i madh, ka qenë e mbetet studimi i "misterit etrusk". Ajo i'a ka kushtuar një pjesë të madhe të jetës, pikërisht studimeve për deshifrimin e shpjegimin e këtij "misteri" duke përfunduar në konkluzionin së, etruskishtja, mund të shpjegohet vetëm nëpërmjet idiomave të gjuhës shqipe. Pra,"çelesi" i dekriptimit e zbarthimit të saj është gjuha jonë.
...Për të mbrojtur këtë hipotesë, ajo ka botuar disa vepra të natyrës hulmutuese, etimologjike, gjuhësore, krahësuse e analitike, në më shume së 20 vjet të kërkimeve të saj.
... Një aspekt tjetër i personalitetit të Nermin Falaschi ( Vlora ) është edhe roli e pjesmarrja e saj në jetën shpirtërore e civile të shoqerisë shqiptare mbas rënjes së diktatures komuniste. Ajo, ishte Presidente Nderi e shoqates kulturore kombëtare "Ismail Qemali" me qendër në Vlorë si edhe mecenate e një serë krijuesish shqiptarë në Itali e gjetkë. Shquhej për atdhedashurinë e saj shëmbëllore, shpirtin e flaktë shqiptar, përhapjen e ndjenjës së tolerancës e paqes etj.
U nda nga jeta në ditën e shenjtë për shqiptarët me 28 nëntor 2004.

[legenda]

http://www.core.ucl.ac.be:16080/~zanaj/albanian%20woman/Bubulina_gave_all_for_the_Albanian-Greek_Liberation.jpg

Bubulina, gave all for the liberation from Greece.

HEROINE ARVANITASE


BUBULINA

eshte emri ilustrativ,per HEROINEN ARVANITASE,e cila njihet si nje nder figurat me famoze ne historine e Greqise,....
HEROINE e detrave...

[luckyman]

GRUAJA QË GJITHË JETËN E SAJ IA KUSHTOI SHQIPERISË




DHE ÇESHTJES SHQIPTARE







http://www.albacenter.it/albart/shqip/nermin/nermin.gif


NERMIN VLORA (FALACHI)




(1921 - 2004)
Nermin Vlora ( Falaschi) Gjatë pushtimit fashist ( 1939-1943 ), në moshen 17 vjeç ajo u njoh me oficerin e ushtrisë italiane Enzo Falaschi e u martua me te. Ka ikur nga Shqiperia, disa ditë para hyrjes së komunistëve në Tiranë.









Per mendimin timé nuk ja vlené qe ne Shqiptaret te krenohemi me ket person!!!!!



Pershendetje miqsore.

[legenda]

[quote=Dilaver]GRUAJA QË GJITHË JETËN E SAJ IA KUSHTOI SHQIPERISË




DHE ÇESHTJES SHQIPTARE







http://www.albacenter.it/albart/shqip/nermin/nermin.gif


NERMIN VLORA (FALACHI)


Kush eshte Nermin Vlora?

Gazetarja, mikja ime e re, do te dije se kush jam une. Duket se do te bej hulumtime mbi jeten time te gjate me pervoja te shumta, ne fusha te ndryshme. Ne veshtrim te pare, per pyetjen se kush jam une, do t'i thoja:

Kush jam une?

Une jam vetem nji cast,

Huazuar nga gjithesia,

Per t'ia dorezuar, mandej,

Misterit te Madh.

Ate dite qe do te kaloj ne permasen tjeter, do te doja te shkruhej:

Kush isha une?

Une isha...

Por vendin e vendosjes ne Vlore te guackes sime, deshiroj qe ta vendose Shoqata Kulturore Mbareshqiptare "Ismail Qemali".

Tashti t'i fillojme hulumtimet: linda shtatanike, me peshe nje kg e gjysme, e zeze, plot rrudha ne mbare trupin dhe mjeket me dhane tri dite jete. Ketu na paraqitet teoria e relativitetit te Ajnshtainit: ne fakt, duket se ato tri dite nuk paskan kaluar ende! Sidoqofte, une mendoj se jeta ime karakterizohet me ngjyrat e Kombit tone: e kuqja dhe e zeza, meqe kam pesuar vuajtje te forta, ashtu si edhe satisfaksione te medha. Mund te themi se sapo dola nga cerdhja familjare dhe sapo kisha mbaruar shkollen e mesme, jeta me hodhi pertej Adriatikut, ku u detyrova te rritem shpejt dhe t'i perballoj vuajtjet e shfarosjes se familjes, me ate ulerime te shpirtit qe nuk degjohet ne asnje menyre, por qe te trondit pa mase. Jane ato periudha kur njeriu mund te behet i keq dhe te jetoje vetem per hakmarrje. Por nuk ndodhi keshtu me mua, per fat te mire. Me erdhen ne ndihme filozofet e vendeve te ndryshme qe, duke ma pasuruar shpirtin, me mesuan se hakmarrja nuk eshte rrugedalje pozitive. Ndihma me e madhe na vjen nga dashuria, se vetem me ane te dashurise mund te gjendet drejtimi pozitiv dhe ndertues. Pa dyshim, ky u be parim i jetes sime, ashtu si vazhdon te jete edhe sot. Kur ulem dhe mendoj, duket se me dalin perpara keta filozofe dhe personalitetet e ndryshme te kultures, te cilet me japin urdher te shkruaj, meqe vetem kultura e perparon njerezine dhe e ndricon shpirtin. Mund te te marrin gjithcka, vecse ate qe ke ne tru nuk mund ta marre askush.

E kishim fjalen per kulturen. Ajo filloi ne familje, qe ne muajt e para te jetes sime. Gjyshja ime e dashur thoshte: "Mund te te marrin cdo gje, por vetem ate qe ke ne mendje, n` tru, nuk ka mundesi ta marre askush". Fjale te shenjta! Ne te vertete, ajo me ka ndihmuar gjithmone, si ne periudha veshtiresie, ashtu edhe ne ato normale ose gezimi. Me keto parimet ne familje, gjyshja me fliste ne turqisht dhe nena ne frengjisht. Shqipen e mesoja duke lozur me femijet ne Tirane. Ne moshen pesevjecare, ime me me shpuri ne Greqi, ku banonte motra e vogel e gjyshes. Atje kaluam beharin dhe une pata mundesi ta mesoj edhe greqishten. Kur u kthyem nga Athina, une isha pese vjec e gjysme. Vendosen te me dergojne ne Shkollen e motrave Kiriaz. Shkolla ishte jashtezakonisht e bukur, si nga pikepamja e natyres, ne maj te kodres, plot pyje dhe fusha, ashtu edhe nga ajo e nderteses. Kishte banka te vecanta per cdo nxenese, dhoma gjumi vec e vec per mosha te ndryshme dhe banjo, ne cdo kat, me sherbimet perkatese. Kishte edhe gjenerator autonom per shkollen, ne menyre qe drita nuk mungonte kurre. Me thane te drejten, te gjitha keto te mira vinin si dhurate nga shqiptaret e Amerikes. Ishte periudha kur ne Shqiperi,

Mbreti Zog kishte urdheruar qe, per ta emancipuar nje vend, duhet te emancipohet gruaja,

meqe nje grua injorante rrit femije injorante.

Kur vajta ne Shkollen e Dakos "keshtu quheje asokohe ajo shkolle), kishte vetem nje nxenese te huaj, e cila ishte italiane, Dinora. Nuk dinte asnje fjale shqip. Rrinte gjithmone me mua, meqe frengjishtja ime bente qe te kuptoheshim. Keshtu ndodhi qe une e mesova edhe italishten. Kur erdhi mesuesja e italishtes, me mori si perkthyese. Pervec italishtes, duhet te mesonim edhe frengjishten dhe anglishten. Keshtu na detyronin qe te loznim nje jave me radhe me njerin prej ketyre gjuheve. Na kontrollonin dhe na denonin kur e perdornim shqipen gjate javes si nje gjuhe tjeter. Por, kur me ne fund vinte radha e shqipes, atehere shkallmoheshim me ritma neper ato fusha te bukura. Ky ishte, me te vertete sistemi me i mire per t'i mesuar gjuhet e ndryshme. Si e shtrova me pare, shkolla gjendej ne maj te kodres, kurse ne fund gjendeshin dy kampe tenisi. Atje loznin vajzat e rritura. Ne te voglat i binim rrotull, duke kenduar kenge ose vjersha ne gjuhe te ndryshme. Ajo ishte kenaqesi e madhe pee ne. Por, mandej vinte ora e pergatitjes se mesimeve te se nesermes per mbare shkollen ne nje salle te madhe.



Kujtimet e shkolles dhe Nexhmije Hoxha

E kam thene dhe e them, qe me Nexhmije Xhunglinin kam qene shoqe shkolle dhe e respektonim njera-tjetren. Por fatkeqesisht rruget tona ishin te ndryshme. Ajo do te behej gruaja e Enver Hoxhes, qe qeverisi per nje gjysme shekulli Shqiperine. Ndersa une do te merrja arratine dhe familja ime do te ndeshkohej ne menyren me barbare. E kam takuar 2-3 here shkurt, por shtruar me Nexhmijen qendrova dy vjet me pare ne shtepine e saj. Shkova, kur ajo vuante, pse e di se c'eshte vuajtja. Ajo kish boshllekun jo vetem te vdekjes se te shoqit, por edhe te pasojave qe pati pas rrezimit te regjimit, deri edhe ne burgosjen e saj. Nuk di te pergjigjem se cila eshte pergjegjesia e shoqes sime,

per cka beri Enver Hoxha mbi familjen time, pjesetare te familjes se Ismail Qemalit,

por
nuk dua ta besoj qe Nexhmija nuk eshte ne dijeni te kesaj historie te dhimbshme, te mbushur me vuajtje te pafundme. Ajo qe di sakte, eshte deshira qe realizova per ta takuar kete grua, qe nuk do te doja te vuante. Nje e falur publike e saj do ta clironte, do ta fuste ne rrjedhen e jet-_Kjo eshte keshilla ime si shoqe e rinise se saj. Te falesh eshte virtyt. Te kerkosh te falur, kur ke bere faje, eshte detyre e cilitdo. Te korrigjohesh, eshte ne dobine tende dhe te vendit tend. Zemra ime, i ka falur ata njerez mjerane qe nga padija, apo ligesia, bene tortura tek njerezit, perfshi edhe femijet e Ismail Qemalit, sidoqe me shkaktuan brengen e perjetshme dhe me zbardhen floket ne moshen 22-vjecare. Shqiperise, vendlindjes sime i jam mirenjohese, qe me dha jeten, kulturen, me beri te jem shqiptare dhe kete e kam per nder. Kete mirenjohje, vendit tim ia ka shperblyer me punen e perkushtimin tim, qe eshte ne vazhdim, per te bere aq sa te mundem

per te ngritur lart vlerat e Kombit te dashur, Shqiperise se shtrenjte


KOHA JONE - E perditshme e pavarur

[legenda]

Botohet në Prishtinë vepra e shkrimtares Nermin Vlora Falaski
3 Janar 2005


Prishtina

Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës ka botuar veprën e plotë të shkrimtares Nermin Vlora Falaski [Nermin Vlora Falaschi] në një vëllim ku bëjnë pjesë romane, poezi, ese, që Vlora Falaski i ka shkruajtur nga mesi i viteve '60-98.

Siç bën të ditur zëdhënësi i Akademisë së Kosovës, Andrea di Giacomo, ky botim shoqërohet nga një studim kritik i shkruar nga drejtuesi i kësaj Akademie, Ibrahim Rugova.

Nermin Vlora Falaski, artiste me një prodhimtari të madhe dhe shumëplanëshe është nderuar me shumë tituj e vlerësime ndërkombëtare, mes të cilëve

"Honoris causa" në linguistikë të krahasuar i dhënë nga World University of Benson [Arizona, USA].

Kjo shkrimtare e cila njihet edhe në Itali është dekoruar në vitin 1993 me titullin "Kalorës Nderi i Republikës Italiane".

Ajo ka shumë studime në fushën e linguistikës dhe të mbishkrimeve si edhe analiza dhe studime të thelluara për personalitete të shquara të historisë dhe kulturës shqiptare dhe botërore,

nga Dritëro Agolli [Takim me poetin Dritëro Agolli, Romë, 1985], tek piktorja Vera Blloshmi Mellet ["Vera", Romë 1998] dhe tek Lukrecia Borxhia ["Lucrezia Borgia", Bogota, 1978].

E dashuruar pas botës etruske, Nermin Vlora Falaski ka marrë pjesë në shumë konferenca që i janë kushtuar kësaj teme. Në kuadër të studimeve antropologjike ajo ka trajtuar disa herë figurën e gruas në qytetërimet antike,

"Rëndësia e figurës së gruas në Iliri", Romë, 1985 dhe

"Profili i grave shqiptare në histori", 1999.

[legenda]

Publikimet kryesore:

• Pellazgët-ilirët-shqiptarët, interpretime epigrafike e komente historiko-gjuhësore, Romë 1984.

• Gjuha etruske gjuhë e gjallë, interpretime të mëtejshme epigrafike e komente historiko-gjuhësore, Romë 1989.

• Lashtësia e gjuhës shqipe, përmbledhje e mbi 50 programesh historiko-gjuhësore të transmetuar nga Radio Vatikani më 1988-89, Romë 1991.

• Shqipja çelësi i gjuhës shqipe, interpretime epigrafike e komente historiko-gjuhësore, Romë 1992.

• Paleografia tregon një vazhdimësi gjuhësore nga pellazgët, ilirët, trakët dhe etruskët tek shqiptarët, relacion i paraqitur më 1989 në Universitetin e Warwick (GB).

• Shkrimet proto-italike një gjuhë e përbashkët në të dy brigjet e Adriatikut, konferencë e mbajtur më 1986 në Fondacionin Corsi në Fermo, Itali dhe e publikuar po atë vit në Firence.
• Pellazgët, trakët, etruskët në paleografinë euro-mesdhetare, relacion i mbajtur në Simpoziumin e V-të ndërkombëtar të studimeve trake, Spoleto, Itali 1987, i publikuar në Milano 1990.

• Pellazgjikja-ilirishte mesdhetare, relacion i mbajtur në Simpoziumin e VII-të ndërkombëtar të studimeve trake më 1990 në Palma de Mallorca, Spanjë, e publikuar në Milano më 1992.
• L'Idiome Pelasgien dans l'Europe Mediterranenne, dokumente epigrafike të Portugalisë, relacion i mbajtur më 1988 në Universitetin e Ri të Lisbonës dhe këtu e publikuar më 1990.
• Trashëgimia gjuhësore dhe gjenetike - mundësia e monogjenezës embrionale të fjalëve, relacion i mbajtur më 1997 në Universitetin e Mainzit, Gjermani dhe i publikuar në Tiranë në të njëjtin vit.

• Rëndësia e gruas në Iliri, ese (bazuar dhe në dokumente epigrafike nga Dodona dhe Butrinti), Romë 1985.

• Ismail Qemal Vlora - njiqindepesëdhjetë vjetori i lindjes, konferencë e mbajtur në Vlorë më 24/1/1994 dhe këtu e publikuar po atë vit.

• Pellazgjikja-ilirishte mesdhetare, kontribut studimor për nder të Federico Curato në Universitetin e Pavias, Itali, vëll. II, Milano 1996.

• Vera, kujtime për nder të piktores Vera Blloshmi-Mellett, Romë 1998.

• Profil i grave shqiptare në histori, ese mbi mbretëreshën Teuta, Nora Kelmendin, Laskarina Bubulinën, Miro Tërbaçin dhe Elena Gjikën (Dora d’Istrian) referuar në Reggio Calabria më 27 shkurt 1999 me rastin e Simpoziumit mbi të drejtat e gruas, i publikuar po atë vit në Romë.

• Ismail Qemal Vlora - Kujtime, Romë 1978, ripublikuar po në Romë më 1992, rishikuar e plotësuar me materiale historike nga Renzo Falaschi.

• Studime mbi gjuhën shqiptare, konferencë e mbajtur më 16 qershor 1984 në Universitetin Boston College dhe atje e publikuar po atë vit.

• Etruskët dhe toskët, konferencë e organizuar më 31 janar 1986 nga Shoqëria e kërkimeve arkeologjike të Sienës, Itali.

• Palaeoscriptures of Mediterranean Europe, konferencë e mbajtur në shtator 1986 në World University, Tucson (Arizona, ShBA) me rastin e marrjes së Laurea honoris causa në gjuhësinë e krahasuar.

• Idioma e pellazgëve (ose e euro-mesdhetarëve), konferencë e mbajtur më 1989 në Akademinë e Mesdheut në Romë.

• Pellazgët, ilirët, etruskët, shqiptarët, konferencë mbi shkrimet e Homerit, Herodotit, Tuqididit e deri tek opinionet e studiuesve modernë, e organizuar nga “Noi Pubblicisti”, Romë dhjetor 1993.

• Illiria dhe idioma etruske, konferencë e mbajtur më 15 korrik 1981 në Akademinë e gjuhës, Bogota, Kolumbi.

• Gjuha e popujve - arkivi më i vlefshëm dokumentar, ese e publikuar nga Bulletin Europeen i Fondacionit Europian Dragan, Milano, nëntor 1985.

• Problemet aktuale të kulturës shqiptare, konferencë e mbajtur në New York më 1977.
• Kongresi i Prizrenit i vitit 1878, konferencë e mbajtur së pari në New York më 1978 dhe e përsëritur në qershor 1998 në Columbus University, New York.

• Georges Kastrioti Skenderbey, Heros Europeen du XV siecle, konferencë e mbajtur në Paris më 1980 dhe Gjenevë më 1998.

• Humanistët shqiptarë dhe kontributi i tyre në Rilindjen dhe poezinë bashkëkohore, konferencë e mbajtur në klubin Besa në Romë në dhjetor 1986, e publikuar tek gazeta L’Osservatore Romano e datës 13-14 dhjetor 1982 dhe gazeta Dielli e Bostonit më 16 maj 1986.

• Gjuha amë e Ismail Qemalit, konferencë e mbajtur më 2001 në Universitetin e Vlorës.

• Protogjuhët dhe pellazgo-iliro-etruskishtja, konferencë e mbajtur më 2002 në klubin kulturor Iliria, Romë.

[rilinda]

Marie Shllaku (1922 - 1946)

http://img73.imageshack.us/img73/5699/marieshllakueu4.png (http://imageshack.us)

Marie Shllaku është lindur në Shkodër, më 22 tetor 1922.
Babai i Maries quhej Mark, kurse nëna Dila. Prindërit i kishin kushtuar kujdes të madh shkollimit të Maries. Në saje të përkujdesjes të atdhetarit At Gjergj Fishta,i njohur si shkrimtar me orientime patriotike, Maria kishte mësuar mjaft mirë historinë shqiptare, gjuhën frënge, gjermane,latine, si dhe gjuhën e
vjeter greke. Më me vështirësi, Maria e fliste gjuhen serbokroate.
Fjala është, pra, për një studente të pasionuar, të aftë dhe deri në ekstreme të vendosur t'i realizojë idealet e veta.


Marie Shllaku,një vajzë e re shqiptare,pati fatin të gjindet midis burrash të mëdhenjë të kombit shqiptarë dhe veçanërisht midis burrash dhe luftëtarësh të njohur shkodran,ndër të cilët ishte edhe i madhi At Gjergj Fishta, Bernard Llupi etj.

Marie Shllaku,ndonëse shumë e re në moshë, vetëm 20 vjeçare, ishte studente, gjë që ishte rastë i rrallë për femrat shqiptare të asaj kohe,dhe që u angazhua me tërë qenien e vet, me të gjitha forcat dhe me tërë potencialin që kishte për ta vënë në jetë idealin e lartë të bashkimit kombëtarë të të gjitha trojeve etnike, pavarësisht se në ç’kushte apo rrethana do të arrihej ajo sepse kryesorja mbeti, arritja e këtij qëllimi të shenjtë kombëtar, për çka u derdh kaq shumë gjak, bile edhe gjaku i Marie Shllakut.
Ajo vazhdoi rrugën madhështore të luftës për vatan dhe për çlirimin kombëtar, rrugën e atyre burrave shkodran,siç ishte Hamzë Kazazi që luftoi kundër pashallarëve të Turqisë dhe Oso Kuka që luftoi në trojet e Vraninës kundër cubave të Cvetinës.
Në luftën për çlirimin e atdheut nga ripushtimi sllavokomunist, Marie Shllaku u gjend edhe në Drenicë, ku dy dekada më parë, luftoi dhe qëndroi për 12 vite me rradhë heroina e popullit-Shotë Galica. Po kështu, edhe pse ishin kohë të turbullta ato kur Shaban Polluzha doli kundër tradhëtisë serbosllave, Maria pa kurrëfarë hamendje, që në ditët e para doli në anën e tij dhe përkrahu deri ne fund me gjithë ç’pati, duke ju bërë krah përpjekjeve vigane të fundit të luftës antifashiste, që të hiqej qafesh një herë e përgjithmonë zgjedha sllave.
Marie Shllaku i rrëmbeu armët në ditët më të vështira; në ato ditë kur e tër ëKosova digjej flakë nga zjarri i ri i tradhëtisë.
Ata që nuk i njohin rrethanat e formimit të kësaj atdhetare, mund të pyesin me habi, se përse e bëri këtë një trimëreshë që nuk ishte nga viset e Kosovës-një trimëreshë shkodrane?!
-Marie Shllaku, si paraardhësit e saj pati dhimbje të madhe për fatin tragjik të shqiptarëve të Kosovës. Ajo ndjeu atë dhimbjku po shpërnguleshin me dhunë qindra e mijëra shqiptarë jashtë trojeve të tyre etnike. Prandaj, ajo, pa mëdyshjen më të vogël, doli në anën e luftës për çlirimin e Kosovës martire.
Marie Shllaku edhe në momentet më vendimtare, në kohën më tragjike të luftës iu bshkangjit krahut me atdhetarë të asaj kohe-rreth 100 intelektualëve që u angazhuan në rezistencën shqiptare të fundit të luftës antifashiste. Ndër këto figura më të ndrituar ishin: Bernard Llupi,Shaban Polluzha,Ymer Berisha, Mehmet Gradica, Gjon Sereqi,Metë Dina,Ukë Sadik Lutani... të cilët qëndruan deri në fund të pa mposhtur dhe u vranë në luftë, ose u pushkatuan nga pushtusi serbo-malazez.
Makinerija propaganduse serbosllave,duke parë rolin aktiv dhe të rëndësishëm të Maries në rezistencën shqiptare, për ta njollosur fetarisht Marien dhe për të shkaktuar përçarej mbi baza fetare,nisi të shpif kundër saj, gjoja se Maria po angazhohet kryesisht me shqiptarët e besimit mysliman.
Ishte e vërtetë se Maria qe lidhur krysisht me shqiptarët mysliman, natyrisht, jo për shkak të fesë apo të ndonje shkaku tjetër, po pikërisht se ishte një atdhetare e shquar,e cila dinte se shpëtimin i kombit mund të vijë vetem po qe se do bashkohen të gjithë shqiptareë, pavarësisht nga feja dhe ndarja krahinore.Ajo, natyrisht, i kishte të qarta edhe qëllimet përqarëse të serbosllavëve dhe e dinte mirë se po këta ishin edhe burim i të gjitha shpifjeve kundër saj. Prandaj,ajo nuk i përfillte ato.
Në luftën për pavarsinë kombëtare dhe bashkim të trojeve të pushtuara Maria u angazhua në mënyrë të gjithanshme..
Ajo, poashtu luajti një rol aktiv në frymëzimin e luftëtarëve: në shumë takime e kuvende, mbante fjalime të zjarrta,sipas nevojës dhe të gjata, me qëllim që ta mbante të gjallë dhe t’i jepte flakë zjarrit çlirimtar në shpirtin e çdo luftëtari, duke i shërbyer kështu rezistencës shqiptare.

Atë nuk arritën që kurrën e kurrës ta dorëzojnë, e para aktit të pushkatimit, në vend të shprehjes së dëshirës së fundit, ajo nisi dhe këndon Hymnin Kombëtar.

Para gjykatës kriminale të Prizrenit, ajo tha:
-"Ne luftuam që pjesët më të dhimbshme të atdheut t’ia ktheni nënës së vet,
por e kuptoj se kjo gjë s’do të bëhet sot. Megjithatë, edhe pas vdekjes sonë, djemtë dhe vajzat shqiptare do ta vazhdojnë luftën derisa Kosovën të ia bashkoni Shqipërisë."
Historia, ende ka për të thënë e shkruar, për këtë përsonalitet historik në të ardhmen, mbasi ka lënë gjurmë të pashlyeshme, në vetëdijen e popullit tonë dhe si e tillë përkujtohet me krenari dhe respekt të veçantë, si qytetare nderi e trojeve etnike shqiptare.

[legenda]

Elena Gjika
Dora d'Istria





http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/2/21/ElenaGjika.JPG (http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/2/21/ElenaGjika.JPG)


Dora d'Istria (January 22 (http://en.wikipedia.org/wiki/January_22), 1828 (http://en.wikipedia.org/wiki/1828)–1888 (http://en.wikipedia.org/wiki/1888)), pen-name (http://en.wikipedia.org/wiki/Pen-name) of duchess Helena Koltsova-Massalskaya, born Elena Ghica (or Elena Gjika), was a Romanian (http://en.wikipedia.org/wiki/Romania)-Albanian (http://en.wikipedia.org/wiki/Albania) Romantic (http://en.wikipedia.org/wiki/Romanticism) writer and feminist (http://en.wikipedia.org/wiki/Feminism).





(1829 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1829) - 1888 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1888)) Shkrimtare dhe publiciste përparimtare rumune me origjinë shqiptare. Mori pjesë gjallërisht në lëvizjen kulturore përparimtare të Evropës si kundërshtare e sundimit despotik monarkik dhe e shtypjes kombëtare.

Përkrahu nxehtësisht lëvizjen kombëtare shqiptare, mbajti lidhje të ngushta me veprimtarë të shquar të saj, si: Jeronim De Rada (http://sq.wikipedia.org/wiki/Jeronim_De_Rada), Dh. Kamarda, Z.Jubani, Zef Serembe (http://sq.wikipedia.org/wiki/Zef_Serembe), Th. Mitko etj. dhe rrahu mendime për organizimin e lëvizjes kombëtare sidomos në vitet e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.

Në një varg studimesh: Kombësia shqiptare sipas këngëve popullore (La nationalité albanaise d'après les chants populaires, 1866), Shkrimtarët shqiptarë të Italisë Jugore (Les ecrivains albanais del' Italie Méridionale, 1867), Shqiptarët në Rumani (Gli albanesi in Rumenia, 1873) etj., ajo vuri në dukje nëpërmjet këngëve popullore historike luftën shumëshekullore të popullit shqiptar kundër sundimit osman. Në shenjë mirënjohjeje për ndihmesën e dhënë në njohjen e çështjes shqiptare nga opinioni publik botëror, patriotët rilindës dhe arbëreshë të Italisë e të Greqisë i kushtuan librin me titull: Dora d'Istrias-Shqiptarët (A Dora D'Istria-Gli Albanesi, 1870), një përmbledhje vjershash patriotike.

Tituj të veprave

La nationalité albanaise d'après les chants populaires (http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=La_nationalit%C3%A9_albanaise_d%27 apr%C3%A8s_les_chants_populaires&action=edit) (1866 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1866))
Kombësia shqiptare sipas këngëve popullore (http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Komb%C3%ABsia_shqiptare_sipas_k%C3 %ABng%C3%ABve_popullore&action=edit)

Les ecrivains albanais del' Italie Méridionale (http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Les_ecrivains_albanais_del%27_Ital ie_M%C3%A9ridionale&action=edit) (1867 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1867))
Shkrimtarët shqiptarë të Italisë Jugore (http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Shkrimtar%C3%ABt_shqiptar%C3%AB_t% C3%AB_Italis%C3%AB_Jugore&action=edit)

Gli albanesi in Rumenia (http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Gli_albanesi_in_Rumenia&action=edit) (1873 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1873))
Shqiptarët në Rumani (http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Shqiptar%C3%ABt_n%C3%AB_Rumani&action=edit)

[legenda]

DINASTIA GJIKA
-------------------------------


Në fakt, bëhet fjalë për një dinasti nga më të fuqishmet në historinë e Rumanisë së dikurshme dhe gjurmët janë edhe sot prezente. Gjikajt janë edhe sot e kësaj dite, një nga familjet rumune më të njohura e më të fisme. Pjesëtarë të kësaj familjeje, kanë qeverisur Walakinë dhe Moldavinë për periudha të gjata, nga shekulli 17 deri në shekullin 19.Në enciklopedinë on-line Wikipedia, gjenden të dhëna të shumta për dinastinë Gjika dhe thuhet se origjina e tyre është nga Shqipëria. Gjikajt e parë kanë ardhur nga Shqipëria dhe janë ngulitur në veri të Walakias gjatë sundimit të Perandorisë Osmane (Ghica is a very common last name in Albania), thuhet në Wikipedia (Gjika është një mbiemër shumë i përhapur edhe sot në Shqipëri).
***
Komăneşhti është qyteti që njihet edhe sot e kësaj dite në Rumani, si qyteti i Gjika-jve.
Prej shekullit të 18, qyteti ka qenë nën kontrollin e familjes Gjika. Pjesëtarët e saj ruajtën prezencën dhe dominimin, deri në mesin e dytë të shekullit 20, Sheshi qendror Gjika, pallati Gjika, (tani i shndërruar në muzeum) parku përpara pallatit dhe stacioni i trenit, janë dëshmi të prezencës së tyre të fortë në qytet. (Gjatë 2004, 2005 dhe 2006, Komaneshti ka pasur probleme të shumta me përmbytjet nga lumi Trotus).
Gjergj Gjika (1600-1664, në disa dokumente gjendet edhe si George Gjika) ishte Gjika i parë i vendosur në këtë qytet. Ai mbahet si themeluesi i familjes së madhe shqiptaro-rumune Gjika, që do t'i jepte vendit ku jetoi, princa, kryeministra, shkrimtarë, diplomatë etj. Vetë Gjergj Gjika ishte Princ i Moldavisë 1658 (http://en.wikipedia.org/wiki/1658)-1659 (http://en.wikipedia.org/wiki/1659) dhe Princ i Wallachia (http://en.wikipedia.org/wiki/Wallachia)s në 1659-1660 (http://en.wikipedia.org/wiki/1660).
........
.


Princat e Walakia-s nga familja Gjika


Gjergj Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Gheorghe_Ghica): 1659 (http://en.wikipedia.org/wiki/1659)-1660 (http://en.wikipedia.org/wiki/1660) and 1673 (http://en.wikipedia.org/wiki/1673)-1678 (http://en.wikipedia.org/wiki/1678)
Grigori I Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Grigore_I_Ghica): 1660 (http://en.wikipedia.org/wiki/1660)-1664 (http://en.wikipedia.org/wiki/1664) and 1672 (http://en.wikipedia.org/wiki/1672)-1673 (http://en.wikipedia.org/wiki/1673)
Grigori II Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Grigore_II_Ghica): 1733 (http://en.wikipedia.org/wiki/1733)-1735 (http://en.wikipedia.org/wiki/1735) and 1748 (http://en.wikipedia.org/wiki/1748)-1752 (http://en.wikipedia.org/wiki/1752)
Mate Gjica (http://en.wikipedia.org/wiki/Matei_Ghica): 1752 (http://en.wikipedia.org/wiki/1752)-1753 (http://en.wikipedia.org/wiki/1753)
Skarlat Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Scarlat_Ghica): 1758 (http://en.wikipedia.org/wiki/1758)-1761 (http://en.wikipedia.org/wiki/1761) and 1765 (http://en.wikipedia.org/wiki/1765)-1766 (http://en.wikipedia.org/wiki/1766)
Aleksander Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Alexandru_Ghica): 1766 (http://en.wikipedia.org/wiki/1766)-1768 (http://en.wikipedia.org/wiki/1768)
Grigori III Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Grigore_III_Ghica): 1768 (http://en.wikipedia.org/wiki/1768)-1769 (http://en.wikipedia.org/wiki/1769)
Grigori IV Gjica (http://en.wikipedia.org/wiki/Grigore_IV_Ghica): 1822 (http://en.wikipedia.org/wiki/1822)-1828 (http://en.wikipedia.org/wiki/1828)
Aleksandri II Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Alexandru_II_Ghica): 1834 (http://en.wikipedia.org/wiki/1834)-184 (http://en.wikipedia.org/wiki/1842)


Princat e Moldavias nga familja Gjika
Gjergj Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Gheorghe_Ghica): 1658 (http://en.wikipedia.org/wiki/1658)-1659 (http://en.wikipedia.org/wiki/1659), 1735 (http://en.wikipedia.org/wiki/1735)-1741 (http://en.wikipedia.org/wiki/1741) and 1747 (http://en.wikipedia.org/wiki/1747)-1748 (http://en.wikipedia.org/wiki/1748)
Matei Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Matei_Ghica): 1753 (http://en.wikipedia.org/wiki/1753)-1756 (http://en.wikipedia.org/wiki/1756)
Skarlat Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Scarlat_Ghica): 1757 (http://en.wikipedia.org/wiki/1757)-1758 (http://en.wikipedia.org/wiki/1758)
Grigori III Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Grigore_III_Ghica): 1764 (http://en.wikipedia.org/wiki/1764)-1767 (http://en.wikipedia.org/wiki/1767) and 1774 (http://en.wikipedia.org/wiki/1774)-1777 (http://en.wikipedia.org/wiki/1777)
Grigor-Alexander Ghica (http://en.wikipedia.org/wiki/Grigore_Alexandru_Ghica): 1849 (http://en.wikipedia.org/wiki/1849)-1853 (http://en.wikipedia.org/wiki/1853) and 1854 (http://en.wikipedia.org/wiki/1854)-1856 (http://en.wikipedia.org/wiki/1856)


Kryeministrat e Rumanisë nga familja Gjika
Jon Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Ion_Ghica): 1866 (http://en.wikipedia.org/wiki/1866)-1867 (http://en.wikipedia.org/wiki/1867) and 1870 (http://en.wikipedia.org/wiki/1870)-1871 (http://en.wikipedia.org/wiki/1871)
Dhimitri Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Dimitrie_Ghica): 1868 (http://en.wikipedia.org/wiki/1868)-1870 (http://en.wikipedia.org/wiki/1870)


Të tjerë
Elena Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Dora_d%27Istria) (Dora D'istria) (1828-1888), shkrimtare
Dhimitri Gjika-Komăneşhti (http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Dimitrie_Ghica-Com%C4%83ne%C5%9Fti&action=edit) (1840-?), eksplorator
Nikoll Gjika-Budeşti (http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nicolae_Ghica-Bude%C5%9Fti&action=edit) (1869-1943), arkitekt
Matila Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Matyla_Ghyka) (1881-1965), shkrimtare
Dhimitri Gjika (http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Dimitrie_Ghyka&action=edit) (?-1967?), diplomat
Alexander Gjika (http://en.wikipedia.org/wiki/Alexandru_Ghika) (1902-1964), matematikan
Şarban Gjika (http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eerban_Ghica&action=edit) (1919-2006), lojtar rugby-e





marr nga SHEKULLI

[rilinda]

TEUTA



Regjente e mbretërisë ilire në vitet 230-228 p.e.r. U vu në krye të mbretërisë pas vdekjes së të shoqit, Agronit , si tutore e Pimit, birit të mitur të tij, që e kishte me gruan e dytë, Triteutën. Ndoqi politikën e Agronit dhe zhvilloi një veprimtari energjike. Përballoi rivalitetet e brendshme, ruajti aleancën me Maqedoninë dhe e rriti fuqinë politike të mbretërisë. Në vitin 230 p.e.r. ndërmori sulmin kundër Lidhjes Epirote, pushtoi kryeqytetin e saj, Foiniken, dhe e detyroi Epirin të shkëputej nga aleanca me etolët dhe të lidhej me mbretërinë ilire. Me përfundimin në të njëjtën kohë edhe të një rrjeti aleancash të tilla me Lidhjen Akarnane, krijoi një kufi të drejtpërdrejtë midis Mbretërisë ilire e botës greke.
Ndërkaq forcimi i pozitës së mbretërisë ilire në Ballkan binte ndesh me politikën ekspansioniste të fuqisë së re mesdhetare, Romës, e cila në këtë kohë ishte drejtuar nga lindja. Teuta përballoi me dinjitet diktatin dhe veprimet provokuese të senatit romak, pa mundur të mënjanojë konfliktin e armatosur, që shpërtheu me ndërhyrjen e parë romake në Iliri në vitin 229 p.e.r. Edhe pse Teuta mori masa të rëndësishme për t'i dalë rrezikut përpara, duke angazhuar forcat e saj kryesore në mbrojtjen e vijës bregdetare, nuk pati sukses. Plani i saj për të pushtuar Istin, Dyrrahun, Apolloninë dhe Korkyrën dështoi. Pas tradhtisë së komandantit të saj, Demetër Farit që u dorëzoi romakëve Korkyrën e pushtuar, Teuta u detyrua të heqë bllokadën detare edhe nga qytetet e tjera. Qëndresa e mëtejshme që bënë ilirët në tokat e ardiejve dhe sidomos në qytetin Nutria duke u shkaktuar romakëve humbje të rënda, nuk e ndryshoi fatin e luftës. Pas kësaj Teuta me forca të pakta u mbyll në qytetin e fortifikuar të Rizonit; në pranverë të 228 p.e.r. dërgoi në Romë përfaqësuesin e vet dhe përfundoi me senatin një paqe me kushte shumë të rënda për ilirët. Pas kësaj ngjarjeje Teuta kishte abdikuar ose kishte vdekur dhe nuk përmendet më. Në krye të mbretërisë ilire u vu si regjent Dhimitër Fari.

[adidu]

"Nënë, ndjehem krenar dhe i çliruar në shpirt, që Zoti na ndihmoi dhe ta çova në vend amanetin! Tashmë populli yt në Kosovë është i lirë dhe po ndërton demokracinë"


Nuk e dija kete fraze te shprehur nga Clinton dhe teksa e lexova me kaplloi nje angushti mallengjimi ne shpirt, duke me bere te leshoj lot. Thone se burri eshte turp te qaje, por me kete qe lexova... nuk eshte burre nese s'qan.

Nje amanet i saj ( NENES TEREZE ) ishte "urdher" hyjnor per kete burre te shquar me emrin Clinton, "urdher" memesor, liri per nje komb te tere, drite shpirtrash te vuajtur shqiptaresh.

[Dilaver]

Albert Zholi
Edlira Dedja, gruaja shqiptare që kandidon për deputete në Zvicër

Edlira Dedja
Pianiste dhe profesoreshë e pianos Master në psikologji e pedagogji

Presidente e shoqatës “Opera pa kufij”, anëtare e Kiëanis (Zvicër), bashkëpunëtore aktive e ASED-it zviceran (Action de Soutien à l’Enfance Démunie), ProInfirmis-it dhe Zyrës së të deleguarit për të huaj, që prej vitit 1997.

Motivacioni për t’u kandiduar si deputete e PS.
Të punoj për integrimin sa më të gjërë të fëmijëve dhe rinisë në jetën sociale dhe kulturore të Kantonit ; edukimin e tyre nëpërmjet projekteve të reja artistike, me qëllim që t’i kuptojmë sa më mire kërkesat dhe nevojat e gjeneratave të reja e t’i mbështesim ato, mbasi buzëqeshja ngazëlluese e fëmijëve dhe gëzimi i të rriturve duhet të jenë mirënjohja jonë!


Dëshirat :

Të bashkëpunojmë për ruajtjen e një psikologjie sociale sa më të shëndetshme, duke kontribuar në ngritjen e idealizmit tek gjeneratat më të reja, duke mundësuar zhvillimin dhe kuptimin e të drejtave dhe detyrave të tyre, nocionin e drejtësisë, patriotizmit dhe vullnetit të mirë. Të sigurojmë prioritetin e vlerave humane dhe shpirtërore mbi ato materiale. Të promovojmë adoptimin dhe aplikimin e këtyre principeve në jetën sociale, shkollore dhe profesionale.

Edlira Dedja, Neuchâtel, 10 mars 2008

[Dilaver]

Edlira Dedja
“Të jetosh dhe punosh në emigracion është një detyrë dhe përgjegjësi e madhe…”

Është një nga muzikantet më të njohura shqiptare në perëndim. Prej shumë vitesh në Zvicër, ku jeton së bashku me familjen e saj, punon si pedagoge në konservatoret e Gjenevës dhe Neuchâtel-it dhe vlerësohet si një nga koncertistet më të suksesshme të rretheve muzikore zviceriane. Ideja e krijimit të shoqatës “Opera pa kufi” e ngre atë në një nga kontributoret më të mëdha për çështjen e paqes nëpërmjet muzikës, një ide me të vërtetë origjinale, që përcjell nëpër botë një mesazh, sa human aq dhe të nevojshëm për kohën që jetojmë.

Pak fjalë për pianisten Edlira Dedja

Edlira Dedja është vajza e shkrimtarit të njohur të letërsisë për fëmijë Bedri Dedja. E ka lidhur tërë jetën e saj pazgjidhshmërisht me pasionin për artin, muzikën, letërsinë e veçanërisht pianon, këtë profesion aristokratik që sot e ushtron suksesshëm në Zvicër. Është një veprimtare e njohur e çështjes kombëtare shqiptare, firmëtare e krijimit të partisë demokratike shqiptare, por mbi të gjitha një profesioniste e vëërtetë në fushën e muzikës. Ka nisur të merret seriozisht me studimin për piano që nga mosha 10-të vjeçare. Pas mbarimit të liceut është diplomuar në Akademinë e Arteve të Bukura në Tiranë, dhe në vitin 1986, ushtroi aktivitetin e saj si pianiste në sektorin e solistëve të Teatrit Kombëtar të Operas e Baletit, në Tiranë, krahas emrave më në zë të artistëve shqiptarë. Pasi emigron në Zvicër, vazhdon profesionin e saj duke arritur të rreshtohet suksesshëm ndër artistet që kanë kontribuar për emrin e mirë të Shqipërisë nëpër botë. Sot është presidentja e shoqatës “Opera pa kufi”, një inisiativë që është përkrahur nga shumë artistë të njohur shqiptarë dhe të huaj duke organizuar shumë koncerte jashtë kufijve të Shqipërisë.


Opera pa kufi, institucioni i ri artistik shqiptaro-zviceran që këndon për paqen.

“Opera pa kufij”? Koncerti i saj i parë ishte një nga takimet muzikore më pasionante që kemi mundur të asistojmë”. Këto ishin fjalët hyrëse të artikullit të shkruar nga gazeta “Express” e Neuchâtel-it mbi koncertin e datës 2 shkurt 2005, ku shndritën yjet e artit shqiptar në skenën zvicerane, në bashkëpunim me artistë të tjerë vendas, italianë, gjermanë, turq, etj. Për dy orë rresht, salla u përfshi nga magjia e operës dhe baletit. Merrnin pjesë zërat më të bukur operistikë shqiptarë e të huaj, mes të cilëve edhe sopranoja e njohur Inva Mula. Publiku i mahnitur këndoi bashkarisht me këngëtarët në përfundim të koncertit, duke brohoritur me entuziazëm këtë manifestim të jashtëzakonshëm të kulturës shqiptare.
Kjo dhuratë, publikut dhe kantonit të Neuchâtel-it iu bë prej pianistes shqiptare “të nivelit ndërkombëtar” (siç e cilëson gazeta “Express”, në të njëjtin artikull të datës 5 shkurt 2005), Edlira Dedja, e cila është edhe iniciatorja dhe presidentja e shoqatës “Opera pa kufi”, themeluar në vitin 2004 në Neuchâtel, ku marrin pjesë emra të njohur të artit, kulturës e politikës zvicerane. “Qëllimi kryesor i organizimit të këtij koncerti, - u shpreh pjanistja ndër të tjera, - që u cilësua edhe si “pagëzimi” i kësaj shoqate dhe një prelud për aktivitete të ardhshme, ishte në rradhë të parë prezantimi i kulturës shqiptare për publikun zviceran, përfaqësimi i vlerave të vërteta, ndërthurja mes traditave dhe modernes dhe etja e një populli të vjetër europian për paqe. Ky koncert tregoi edhe njëherë se, arti ynë qëndron në nivelet më të larta dhe se artistët, tanë janë mesazhierë të paqes, nëpërmjet tingujve e interpretimeve të tyre dinjitoze.


“Opera pa kufi” është një inisiativë shumë e veçantë. Nga ju lindi kjo ide?
Mësimdhënia nuk e ka përmbushur kurrë dëshirën time të madhe për të qënë gjithnjë e lidhur me publikun dhe skenën edhe pse në konservatoret e Muzikës së Gjenevës e Neuchâtel-it, kemi mjaft aktivitete artistike që na mbajnë vazhdimisht pranë saj. Nga ana tjetër, duke dashur të ndodhem edhe më pranë spektatorit zviceran, për t’i transmetuar pasionin e veçantë që kam për Operën, (pasion i cili më lindi atje në Tiranë, kur fillova punën në Teatër e ku ruaj kujtime të mrekullueshme të bashkëpunimit me artistë të mëdhenj shqiptarë si Gaqo Çako, Ramiz Kovaçi, Edith Mihali, Ermir Krantja, Rifat Teqja, Çesk Zadeja e Nikolla Zoraqi, Tonin Harapi, Zhani Ciko, Jani Papadhimitri etj. etj.), edhe në Zvicër, fillova të marr pjesë si koncertmaestër në vënien në skenë të disa operave dhe komedive muzikore, ndër të cilat mund të përmënden premierat e “Borgjezit Fisnik”, “Les contes d’Hoffmann”, si edhe shumë vepra të repertorit operistik italian si “Traviata”, “La Bohème” etj.
Por ideja për krijimin e një shoqate artistike siç është ”Opera pa kufij” më lindi, në rradhë të parë, si një dëshirë e brendshme për të treguar potencialin e madh artistik të artistëve tanë, i cili realisht ka qënë një befasi e këndshme për publikun zviceran. Kështu, u lidha me kolegët dhe miqtë e mi më të mirë dhe ata u treguan menjëherë të gatshëm për t’iu përgjigjur kësaj thirrjeje.

[Dilaver]

Me këtë organizim i jeni kthyer nostalgjisë së Tiranës….

-Më se e vërtetë. Ky takim për ne të gjithë ishte si një rikthim nostalgjik në studiot tona të Teatrit në Tiranë, ku punonim së bashku dhe kur filluam hapat e para të karrierës sonë artistike. Të takohesh mbas kaq vitesh me artistë të mirënjohur shqiptarë është një kënaqësi e veçantë. Eksperienca e punës sonë të përbashkët bëri që ky koncert të montohej me lehtësinë më të madhe dhe për një kohë rekord, gjë që i çuditi të gjitha kolegët tanë të huaj ashtu si edhe spektatorin që asistoi në atë mbrëmje Gala të paharruar. Dëshira ime, mendoj, edhe e artistëve të tjerë që kontribuan në suksesin e këtij aktiviteti, është vazhdimi i tij edhe në qytete të tjera të Europës. Kjo ishte hera e parë që ne u mblodhëm si potencial artistik shqiptar jashtë kufijve të Shqipërisë dhe patëm shumë sukses e u duartrokitëm gjatë. Unë besoj gjithmonë në realizimin e kësaj ëndrre të madhe kombëtare, shpalosjen e potencialit tonë artistik në skena të tjera europiane, edhe pse nevoiten fonde të mëdha, të cilat jo gjithnjë i kemi në dorë...

Opera pa kufij. Një vizion ku ju përjashtoni pasione apo urrejtje për muzikantët që i përkasin popujve « të përlyer » ?
-Besoj në mënyrë të hekurt në virtytet e kulturës dhe rolin që ka muzika në paqen mes popujve. Ne artistët s’duhet të kemi kufij politikë, ideologjikë, kulturorë apo fetarë, që të na ndajnë. Kjo nuk do të thotë se unë si individ jetoj jashtë politikës, se jam pro apo kundër saj. Por kjo e fundit, nuk mund të ndërhyjë në raportet humane dhe mardhëniet midis popujve. “Pse jo?”, i jam përgjigjur një gazetari në Friburg, kur më pyeti nëse do të pranoja ndonjë solist serb në njërin prej koncerteve tona. “Arti duhet t’i kapërcejë diferencat etnike, ideologjike e fetare dhe duhet të kontribojë në ndërtimin e një bote më tolerante, pa urrejtje dhe hakmarrje, ku të triumfojë vetëm dashuria, paqja, harmonia. Vallë, a s’është kjo muzika e vërtetë?

Në këtë dëshirë për të hequr kufijtë midis kulturave të ndryshme, patjetër që ka ndikuar dhe mikpritja që ju kanë bërë zvicerianët mes tyre ?
-Jetoj prej shumë vitesh në Zvicër. Edhe pse shëtis në rrugë e trotuare të tjera, edhe pse jetoj në një klimë të ndryshme nga ajo e Tiranës, mes njerëzve të tjerë, me një mentalitet të ndryshëm nga i yni, me një korrektesë e ndershmëri për t’u marrë shëmbull, më duket sikur ndodhem në qytetin tim të lindjes dhe shpesh, Zvicrën e quaj atdheun tim të dytë. E kjo, jo vetëm se më janë hapur dyert e konservatoreve për të ushtruar profesionin tim. Por se tek qytetarët zviceranë kam njohur një tjetër mikpritje, një dashuri e ndjenjë respekti për njeriun e punës, kam njohur modestinë e vërtetë dhe përkrahjen në kuptimin e vërtetë të fjalës, barazinë dhe “rënien” e barrierës së kufijve, nëqoftëse mund ta quaj kështu. Nuk jam ndjerë kurrë e paragjykuar se jam e huaj e vij nga Lindja, nga një vënd i varfër që ka dalë prej një diktature totelitariste gati 50-vjeçare. Madje, kohët e fundit, Partia Socialiste e Neuchâtel-it më vuri në listën e kandidatëve për deputet të qytetit për zgjedhjet e pranverës 2008. Ky respekt dhe konsideratë, me të cilën ky popull mikpritës e vlerëson punën dhe aktivitetin tim, më frymëzon çdo ditë të jap edhe më shumë nga vetja. Mbasi e di, që marr e i jap dashuri të vërtetë këtij populli mikpritës, njerëzish të mirë. Të jetosh mes natyrës së ruajtur me fanatizëm e së bukurës, të asaj që është e thjeshtë dhe e pastër, të jesh solidar me fqinjin, kolegun, të ndash diçka me tjetrin, do të thotë që të ndërtosh një mur me gurë të fortë, kundër të cilit çdo tundim do të thyhet. Mendoj se tek unë, ashtu si edhe tek shumë shqiptarë të tjerë, që nga fëmijëria na është ngulitur ideja se duke punuar mirë punojmë në rradhë të parë për vetveten, e pastaj për të tjerët. Të jetosh dhe të punosh në emigracion, është një detyrë e përgjegjësi e madhe. Sepse, duke punuar në mënyrë të ndërgjegjshme i shërben modestisht dhe atdheut, me emrin dhe personalitetin që krijon.

Më pëlqen fakti që ju e përmendni gjithnjë se jeni shqiptare ?
-Është një krenari, jo vetëm të thuash se je shqiptar e i përket një kombi me histori e sakrifica legjendare, por edhe kur flet për identitetin tënd, për të kaluarën si edhe për kushtet dhe rrethanat që kanë ndikuar në formimin e personalitetit tënd. Çdo origjinë dhe kulturë e re e pasuron bashkëjetesën e komuniteteve të ndryshme, kudo që ndodhen. Ne marrim e japim dhe jeta bëhet gjithnjë e më e bukur e më e begatshme. Këtë gjë e kam mësuar së pari në Zvicër dhe dua ta përcjell edhe më tej. Mes artistëve dhe njerëzve të emancipuar, mendoj se kufijtë e vërtetë nuk egzistojnë.


Emri juaj i njohur bën që kësaj shoqate ti ofrohen emrat të njohur zviceranë artistësh e politikanësh. Mund të përmendim disa prej tyre ?
-Janë antarësuar figura artistike nga më të njohurat në Zvicër, ndër të cilat dua të përmënd regjisorin e madh italian Gino Zampieri, bas-baritonin Charles Ossola, piktorja e mirënjohur Anne Monier, etj. Po ashtu, figura politike si P. Aubert, G. Ory, etj. që e kanë ndihmuar këtë shoqatë që në hapat e parë të krijimit, si edhe kanë përkrahur çdo inisiativë të saj.

Le të flasim më qartë për projektin e krijimit të kësaj shoqate.
- Si fillim, ideja e krijimit të shoqatës « Opera pa kufij » lindi si një dëshirë për të ofruar koncerte dhe çfaqje me cilësi të lartë, por ideja e bashkëpunimit me artistë të shquar shqiptarë, zviceranë, e të ftuar nga vënde të tjera, na mundësoi të shpërndanim edhe një mesazh tjetër, një mesazh dashurie, paqeje e bashkëpunimi, në një kohë që urrejtja dhe ultranacionalizmi mes popujve të ballkanit, mund të them se është bërë gangrenë. Kjo ishte edhe arsyeja që ky mesazh u prit me mjaft entuziazëm nga spektatori, shtypi e mediat zvicerane. Në koncertin tonë të parë, përveç sopranos Inva Mula, bas-baritonit zviceran Charles Ossola, tenorit të madh turk Pekin Kirgiz, ishin edhe emra të tjerë të njohur si Frano Lufi, Mariana, Leka, koreografi dhe balerini Enkel Zhuti, Francesca Matrundola, Anastasia Faradjev, Fabrizio Raviola, etj.

Brënda kësaj inisiative fshihet edhe një qëllim i madh, atëherë ?
-Them se po. Çdo bashkëpunim interkulturor është një mesazh paqeje dhe dashurie, në një moment kur tensionet janë gjithnjë e më të forta në mbarë botën e sidomos në Ballkan. Vullneti ynë i mire, është një shëmbull për të treguar se arti na i jep mundësitë t’i kapërcejmë këto kufij etnikë apo ideologjikë, të harrojmë urrejtjen e hakmarrjen, për të shpresuar në një botë më tolerante. Në një nga koncertet tona patëm arie, duete e skena nga opera “Rigoletto” e G.Verdit, që është mbështetur në dramën e Viktor Hygo-së, e cila trajton temën e hakmarjes, që të çon vetëm në fatkeqësi. Pra, mesazhi i këtij koncerti ishte demaskimi i kësaj ndjenje, që nxit konfliktet, luftrat tragjedinë e mbjell urrejtjen. Ky bashkëpunim artistik i yni tregoi edhe kësaj radhe se vetëm me dashuri, mirëkuptim, tolerancë e pa paragjykime mund të realizohen gjëra të mrekullueshme dhe të kontribohet në një mirëkuptim edhe më të madh midis popujve¨!

Do ta përhapni këtë mesazh në gjithë botën?
Jam një pikë uji në oqeanin e madh që quhet botë, por kjo s’do të thotë se demoralizohem. Unë jam e bindur se çdo shqiptar është një mesazher i vërtetë paqeje, mbasi populli ynë e ka dhënë shëmbullin gjatë gjithë historisë së tij se, e do dhe e ruan me fanatizëm atë. A s’ishte Nëna jonë e Madhe Terezë dëshmia dhe simboli më i madh i Paqes në shekullin e XX-të ? A s’ishte Rugova « Gandi i Ballkanit » dhe rezistenca e popullit trim kosovar një dëshmi e tillë ? Paqja është një dashuri pa kushte dhe si e tillë ajo mund të sjellë vetëm lumturi.

Ndërkohë, viti 2008 do të ketë për ju edhe një projekt shumë të rëndësishëm. A mund ta detajojmë?
-Është një koncert i madh humanitar që parashikohet të realizohet në 2008-2009, në mbështetje të një fondi të ri për fëmijët handikapatë të Zvicrës franceze. Kësaj radhe, mendoj të kemi të ftuar të mëdhenj si Bekim Fehmiun, Gina Lollobrigiden, Carla Fraçin, Ismail Kadarenë, Andrea Bocellin, Gedeon Burkhard-in dhe Roger Federer-in.
Mendoj se edhe për ne shqiptarët ka ardhur koha, jo vetëm të ndihmojmë vetveten e të presim ndihma nga të tjerët, por edhe të kontribojmë dhe të përpiqemi t’u japim ndihma popujve të tjerë.

[Dilaver]

Shqiptarja e sekreteve të Vatikanit


Etleva Lala sapo ka mbaruar doktoraturën (PhD) për Studime të Mesjetës në Universitetin Amerikan të Budapestit. Tema e doktoratës “Regnum Albaniae” dhe Kuria Papnore” është një temë e vlerësuar në kontekstin mesdhetar nga profesorati i CEU-së,


Ilir Kalemaj 12 Tetor 2008



Dr.Etleva, shqiptarja e sekreteve të Vatikanit që u sponsorizua nga RugovaEtleva Lala sapo ka mbaruar doktoraturën (PhD) për Studime të Mesjetës në Universitetin Amerikan të Budapestit. Tema e doktoratës “Regnum Albaniae” dhe Kuria Papnore” është një temë e vlerësuar në kontekstin mesdhetar nga profesorati i CEU-së, por edhe nga specialistë të studimeve mesjetare me famë botërore për fushën si David Abulafia, Gerhard Jaritz etj.
Në temën e saj, Etleva fokusohet në dokumentet e pabotuara që gjenden në disa arkiva të ndryshme evropiane. Dominojnë dokumentet nga Arkivi Sekret i Vatikanit. Korrespondenca e Mbretërisë së Arbrit me Papatin konsiderohet në këtë temë si një ndër faktorët kryesorë që ndikuan në konsolidimin e fisnikërisë vendase dhe në përqafimin dhe përhapjen e katolicizmit gjerësisht në trojet shqiptare në shekullin XIV.
Gjatë periudhës së gjatë të hulumtimeve arkivore në Arkivin Sekret të Vatikanit dhe në Bibliotekën Apostolike të Vatikanit, Etleva bëri kërkime shkencore jo vetëm në lidhje me marrëdhëniet diplomatike midis Mbretërisë së Arbërisë dhe Papatit, por edhe punoi për projekte të tjera, ndër të cilat ishte ai për vazhdimin e projektit të Shuflajt Acta et Diplomata Res Albaniae Mediae Aetatis, me shtrirje kohore nga vitet 1404-1455.
“Projekti për mbledhjen, editimin dhe botimin e dokumenteve arkivore nga Archivio Segreto Vaticano (ASV) për shekullit XIV u mbështet dhe financua nga ish-presidenti i Kosovës, Rugova,” – na pohon Etleva për SH2.
Ky vëllim përfshin 651 dokumente të pabotuara nga Arkivi Sekret i Vatikanit. Është interesant se Etleva bën kërkime shkencore në fondin sekret edhe sot e kësaj dite. (fondi në fjalë, edhe zyrtarisht ka termin “sekret”, pasi është i padisponueshëm për studiues dhe të tjerë). Këtë të drejtë e ka Etleva së bashku me tre kolege të tjera (një kroate dhe një çeke dhe një hungareze). Ajo është përgjegjëse për dokumentacionin mbi Evropën qendrore, lindore dhe juglindore, ku përfshihet edhe Shqipëria.
Etleva ka marrë pjesë në një numër konferencash ndërkombëtare ku ka përfaqësuar denjësisht Shqipërinë, duke sjellë në vëmendjen e studiuesve ndërkombëtarë mesjetën shqiptare me standardet e saj evropiane. Një arsenal i tërë burimesh të mbledhura gjatë viteve të hulumtimeve arkivore gjendet akoma për t’u studiuar dhe analizuar në duart e Etlevës.
Pjesë nga këto hulumtime shkencore i ka botuar në libra, revista dhe periodikë të ndryshëm, si në formë rreptësisht shkencore ashtu edhe në formën e shkrimeve shkencore popullarizuese (pa citime dhe referenca).
Në bashkëbisedimin e SH2 me Etlevën, dallojmë se ndër temat më të preferuara është ajo e rishkrimit të historisë, rolit aktual të historiografisë në kulturën shqiptare, dhe kujdesit të pamjaftueshëm që është treguar në lidhje me fushën e albanologjisë për hulumtimin dhe botimin e dokumenteve dhe dorëshkrimeve të pabotuara që ruhen në biblioteka dhe arkiva të ndryshme të Evropës.
Përsa i takon rishkrimit apo rishikimit të historisë, e cila është një ndër temat më aktuale si në shtyp ashtu edhe në debatin publik, Etleva na tregon që “nxjerrja në dritë e dokumenteve të pabotuara do ridimensiononte kuptimin dhe interpretimin që kemi sot për historinë e shkruar”.
Në lidhje me këtë Etleva shton se “nuk do të shkruhet vetëm historia e luftërave dhe ngjarjeve heroike, pra një histori alla-folklorike, por një histori që do të përfshijë edhe kulturën dhe zhvillimet socio-ekonomike dhe sesi këto kanë formësuar dinamikat politike dhe diplomatike në hapësirën shqiptare”.
“Kjo formë e re historiografie do ofrojë edhe një aparat kritik e vlerësues, në mënyrë që lexuesi, qoftë ai i thjeshtë, qoftë ai akademik, të mund ta vlerësojë faktin historik pa e mitizuar atë në mënyrë partizane, - thotë Etleva.
Fondi i Ekselencës, (Etleva ka qenë një prej fituesve të vitit 2007), dhe projekti Brain Gain janë nisma që duhen mbështetur dhe zhvilluar akoma më tej dhe u duhet bërë publiciteti i nevojshëm. Ka nevojë për transparencë në mënyrë që studiuesit të njihen me to dhe të kenë mundësi të përfitojnë prej tyre. Ekziston një fond gjigant prej 57 miliardë eurosh të vëna në dispozicion për shkencën dhe kërkimin shkencor nga BE.

[Sushi]

Si ka ndryshu roli i gruas para kohes se komunizmit, gjate komunizmit dhe deri sot?

Sa i perket emancipimit, raportet mes gruas dhe burrit, edukates, punet e shtepise etj. etj...

p.sh. thojne qe ne veri te shqiperise, dhe aty me duket situata e gruas identik si ne disa vende ne kosove,,, atje femren nuk e kan pyet per martese, por ka qene e shtypn nga burri etj. etj. si eshte sot situata e gruas atje? dhe ne qytete tjera?

Mendoni qe komunizmi ja ka hape gruas rrugen drejte emancipimit?
Apo mendoni qe mbas komunizmit ja ka fillur prap patriarkalizmi?

[Urata]

me fal, a...! pertoj me fol per kete issue...!

[Makresh]

Me demek, komunizmi paska qen çelsi apo "issue-eja" e shpetimit te gruas shqiptare ?

Rrofsh o Sushi ! E vdekje komun-izmit nje here e pergjithmon.

[Sushi]

Keto informacione me nevoiten per temen e diplomes qe jam duke shkruar per rolin e gruas ne shqiperi. Per kete te lutem mos pertoni me fol rreth kesaj teme ;)

Thjeshte me intereson se ne cilat aspekte ka ndryshu roli i gruas dhe emancipimi...

Makresh, nuk e dij a ka qene komunizmi celsi e shpetimit te gruas, por ndoshta eshte e sakt.

Une nuk jam nga shqiperia, jam nga kosova dhe per kete gje ndoshta mund te pergjigjen edhe antaret qe jan nga shqiperia, sepse une dije vetem ate cka kam lexu ne libra, dhe librat qe jan shkru gjate kohes se komunizmit nuk jane ndoshta edhe 100 % te besueshme?!?!?

[LABI]

Nese don t'kuptosh kontekstualizimin majtist/socialist te institucionit te familjes lexo vepren "mbi FAMILJEN" , te FRIDRIH ENGELSIT ... (shko ne biblotek te Fakultetit Filozofik e gjene aty) .... Nese don t'kuptosh me shume mbi ROLET GJINORE dhe POZITEN E GRUAS pergjate historise socializmit ne ish Jugosllavine kerko arkiven qofte legjislative apo shkencore (historike)... e njejet eddhe ate te komunizmit ne Shqiperi ...

Disa nga veprat

Engels. Fridrih "Origjina e Familjes, e Prones Private dhe e Shtetit - Prishtinë, Rilindja

S.d. Beauvoir, - "Seksi Dyte"

Rrapi, Gj. "Familjet e medha shqiptare"

[Tinky-Winky]

o sush shoqi qa pum dhimesh se tpaska kon sush me kit far teme po qe tash t karxon tinki se qka me shkrujten edhe ato futja pa piken e mares se roli i grave shoqni asht tejet i madh se ato jon nona qe ritin e ushqejn fmi e me kto edhe si rezulltat na vjen ni shoqni e shnosh e nese veq lypet me hie detalev shkruje qi roli grus mrenaj shpijes asht me la tepiha me qu burin mengjez per pun me hekuros tlina me shku tu kojshija me mar ni filgjon kos per maj me perzi hajvarin me shti turshi e kur bahet nont sahati mi lon kejt punt e me lshue teve nistenishin tonashile kaj mehmet kosova kaj grat tona pak ma von mi rahatue fmit mu interesue qa ish bo prom te kujshit e qeshtuqene me rend.shnetje

[Tomori]

Roli grruas eshte te rise fmite dhe me respektu Burrin...shum e thjeshte kjo.
Po veproj grruja keshtu gjithe ne regull eshte...Nuk ban grruja te nderhi ne punet e Burrit se puna behet lamsh siq thun kta labet puna behet lesh arapi ..po nderhini grruja ku se ka vendin ne punet e burrit...
Pra ma se miri i bie grruja te kqyre punet e shpis...kaq.

[emine]

Roli grruas eshte te rise fmite dhe me respektu Burrin...shum e thjeshte kjo.
Po veproj grruja keshtu gjithe ne regull eshte...Nuk ban grruja te nderhi ne punet e Burrit se puna behet lamsh siq thun kta labet puna behet lesh arapi ..po nderhini grruja ku se ka vendin ne punet e burrit...
Pra ma se miri i bie grruja te kqyre punet e shpis...kaq.

qe kishe une burre me musteqe:biggrin:

[emine]

me fal, a...! pertoj me fol per kete issue...!

kallxo cfare rroli po luen moje dade:biggrin:

[emine]

Lune rrol te rendsishem femra(grueja) ,po aty ku ske qka luane a mi lane kta musteqe dredhet te luajne kta me kobure:wink:

[lovely]

Roli grruas eshte te rise fmite dhe me respektu Burrin...shum e thjeshte kjo.
Po veproj grruja keshtu gjithe ne regull eshte...Nuk ban grruja te nderhi ne punet e Burrit se puna behet lamsh siq thun kta labet puna behet lesh arapi ..po nderhini grruja ku se ka vendin ne punet e burrit...
Pra ma se miri i bie grruja te kqyre punet e shpis...kaq.

ky po m doket i makedonijes te koka :biggrin:

[GURI SYLAJ]

Eshte roli vendimtar qe percakton ecjen e nje shoqerie!

Jepnani NENA te mira e ne ju japim USHTARE te mire"

M.Gorki

[Dani11]

Mos na lasht Zoti pa Gra jarabi, po keto e luajn rolin kryesore ne shtepi dhe ne shoqeri.

[~AnnA~]

Roli grruas eshte te rise fmite dhe me respektu Burrin...shum e thjeshte kjo.
Po veproj grruja keshtu gjithe ne regull eshte...Nuk ban grruja te nderhi ne punet e Burrit se puna behet lamsh siq thun kta labet puna behet lesh arapi ..po nderhini grruja ku se ka vendin ne punet e burrit...
Pra ma se miri i bie grruja te kqyre punet e shpis...kaq.

Koherat kan ndryshuar Tomorr :smile: Dikur femerat jane cilesuar si krijesa te nderlikuara, kurse sot kan arritur te clirohen nga ky paragjykim.Dikur femerat jan dhunuar shume nga meshkujt, kurse sot pavaresia ekonomike e arritur nga grate u ka dhene lirine atyre qe te vendosin vete per te ardhmen e tyre...
Pra, me se miri i bien, qe punet e shpise te kqyren nga te dy palet...kaq!! :))

[Idila]

Roli i gruas...

..... të jetë bashkëshorte e mirë dhe e ndershme, të jetë nënë e vendosur, edukatore dhe zonjë e shtëpisë.

[selvija]

Roli i gruas...

..... të jetë bashkëshorte e mirë dhe e ndershme, të jetë nënë e vendosur, edukatore dhe zonjë e shtëpisë.Idila qysh po ju shkon edhe ti bash per qefi mashkujve(burrit) hyqmu tyne:biggrin:

[pirro]

Idila qysh po ju shkon edhe ti bash per qefi mashkujve(burrit) hyqmu tyne:biggrin:

Le de tash, per qefi te burrit duhet me shku, me e kry rolin qysh duhet.

[Sibora]

Idila qysh po ju shkon edhe ti bash per qefi mashkujve(burrit) hyqmu tyne:biggrin:
Ec e mos shko.A e din cka t'gjen mandej?:biggrin:

[Oqeani]

Roli i gruas - ne pune - per me pase kohe burri per net http://www.dardania.de/vb/upload/images/icons/icon10.gif

[Idila]

Idila qysh po ju shkon edhe ti bash per qefi mashkujve(burrit) hyqmu tyne:biggrin:
Hiqem por s`më shqitet....:biggrin: ;-)

[~AnnA~]

Roli i gruas - ne pune - per me pase kohe burri per net http://www.dardania.de/vb/upload/images/icons/icon10.gif
dhe anasjelltas :) kur te vije gruaja prej pune, me ik burri ne pune e me ja leshu vendin grus para ekranit :)

[pasioni_]

.... skenari, regjia dhe roli kryesor i takojnë gruas!

[Oqeani]

dhe anasjelltas :) kur te vije gruaja prej pune, me ik burri ne pune e me ja leshu vendin grus para ekranit :)

A po sillka a http://www.dardania.de/vb/upload/images/icons/icon10.gif

[LABI]

Roli i Gruas (si dhe i cdo pjestari te shoqerise ) eshte evolutiv/dinamik/i ndryshyshueshem - VARESISHT NGA KONTEKSTI KULTUROR, KOHOR, HAPSIRORE dhe RENDI SHOQERORE QE IMPONOJNE SISTEMET E NDRYSHME IDEOLOGJIKE-POLITIKE-JURIDIKE !!!

IDEJA E NDARJES SE ROLEVE dhe PERGJEGJESIVE BRENDA PER BRENDA SHOQERIVE TE ORGANIZUARA (ne isntitucion dhe shtet ) VJEN GJITHERE DUKE U BERE ME AKTUALE ME PARAQITJEN APO NDARJEN E SFERES (jetes) PUBLIKE nga ajo PRIVATE ...
Se si keto dy domene te shoqerive te organizuara jane funksionaluizuar serish e perifrazoj : "varet nga konteksti kulturor, kohore, hapsirore"!

[lirik]

keni bërë shum mirë qe keni hapur kto tema femra shqiptare vertet duhet te jet ne lartesi te detyres dhe patriotizmit ne integrim te shoqeise krahas mashkkullit
shum femra e kan deshmuar se mund te kryejnd etyra te mdha

[sherri]

Te gjitha keto gra,qe jane pershkru ne kete teme dhe shume te tjera qe kemi sot jane heroina dhe krenaria e kombit,sikur edhe burrat qe i nderuan dhe i respektuan ato....
Te disa popuj, sidomos te okupatoret tane shekullorë ,eksiztojne fjale fyese per grate,femren ne pergjithesi !Psh,te turqit "rrospu-rrospi", te sllavet shkiet "kurva" .Sot disa t'pa ftyre sherbehen me keto fjale edhe ndaj femres,nenes shqiptare,por burimin si fjale nuk e kane ne shqip,qe d.m.th.. te paret tane nuk shpiken nje ofendim kaq te rande per femnen,

Respekt per gruan shqiptare....le te ecin me ball hapur,pa ju vu veshin bastardve turko-shkavell.

[Dilaver]

Vjosa R. Osmani 1982 - ????
http://sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc4/hs264.snc4/39543_129944303728427_129729927083198_177363_24403 45_n.jpg
Znjsh. Osmani ka lind 17. maj 1982, ka përfunduar shkollën fillore dhe të mesme në vendlindjen e saj në Mitrovicë. Ka vazhduar shkollimin në fushën e drejtësisë në Universitetin e Prishtinës. Aftësitë e saj të shkëlqyera janë vërejtur shumë herët nga profesorët dhe kolegët e saj. Kur një grup profesorësh nga Universiteti i Pittsburgut (SHBA) kanë vizituar fakultetin juridik për të vlerësuar mundësinë e krijimit të një programi shkëmbimor, znjsh.Osmani ka krijuar një përshtypje shumë pozitive që nga kontakti i parë me ta. Tetë vite më vonë, po të njejtit profesorë kujtojnë takimin me Vjosën, atëherë studente e fakultetit juridik, e cila i impresionoi me punën e saj të jashtëzakonshme. Gjatë asaj kohe, Vjosa përfaqësoi Universitetin e Prishtinës në konferenca të ndryshme brenda dhe jashtë shtetit, gara dhe seminare në fushën e drejtësisë.

Znjsh. Osmani, vazhdoi të fitojë vlerësimet më të larta gjatë tërë kohës së studimeve. Ajo diplomoj Summa Cum Laude në krye të gjeneratës së përbërë nga me shumë se 2000 studenta.

Pasi diplomoi nga Universiteti i Prishtinës, znjsh.Osmani i është dhënë mundësia të studiojë me bursë të plotë të Departamentit të Shtetit Amerikan në Universitetin e Pittsburgut. Ka qenë njëra ndër studentët e pakta në botë të cilat kanë arritur të fitojnë këtë bursë shumë kompetetive dhe presitgjioze.

Vjosa me pas ka përfunduar studimet Master me vlerësime më të larta dhe ka pranuar shumë lavdata dhe çmime gjatë studimeve, përfshirë; “Faculty Award for Excellence in Legal Scholarship”, çmim ky që i ndahet vetëm një studenti nga Universiteti i Pittsburgh-ut. Znjsh. Osmani është duke përfunduar doktoraturën në shkencat Juridike (në fushën e të drejtës ndërkombëtare komerciale), në Universitetin e Pittsburgh-ut, dhe është e vetmja kandidate nga e gjithë bota që është zgjedhur të vijojë doktorraturën me bursë të plotë në këtë program. Ajo është autore e shumë shkrimeve dhe botimeve shkencore në gjuhën shqipe dhe angleze.

Përveq gjuhës amtare, znjsh. Osmani flet rrjedhshëm gjuhën angleze, turke, spanjolle dhe serbe. Që nga fillimi i karierës së saj profesionale, zonjusha Osmani ka punuar në kapacitetet ligjore me Zyrë e Këshillit të Europës, Departamentin e Drejtësisë, Komitetin Ndërkombërar të Kryqit të Kuq, dhe gjykatat e Kosovës. Vjosa po ashtu ligjëron të Drejtën Ndërkombëtare në Fakultetin Juridik të Universitetit të Prishtinës dhe të drejtën biznesore në Universitetin Riinvest. Si profesoreshë në vizitë (Visiting Professor), së fundi ka ligjëruar në Universitetin e Pittsburgut lëndën “Shtetndërtimi dhe ligji: Përvoja e Kosovës”

Me 1 Gusht të vitit 2006, zonjusha Osmani është emëruar Këshilltare Ligjore e Presidentit të Republikës së Kosovës. Pas dy vitesh është promovuar ne pozitën Këshilltare e Lartë e Presidentit dhe në vitin 2009 është emëruar Shefe e Stafit te Presidentit të Republikës së Kosovës. Ajo vazhdoi edhe gjatë kësaj kohe të këshillojë Presidentin në çështjet e brendshme dhe të jashtme të shtetit. Vjosa hoqi dorë nga pozita në shtator të vitit 2010, kur Presidenti Sejdiu dha dorëheqje nga posti i Presidenti.

http://sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc4/hs978.snc4/77177_130359793686878_129729927083198_179245_37482 31_n.jpg
Në nëntor të vitit 2010, në zgjedhjet e brendshme të LDK-së znj. Osmani është zgjedhur anëtare e Këshillit të Përgjithshëm dhe më pas anëtare e Kryesisë së LDK-së, që paraqet edhe organin më të lartë të Partisë. Lidhja Demokrtike e Kosovës ka shpallur listën e kandidatëve për deputetë për zgjedhjet e 12 dhjetorit 2010, ku përfshihet edhe kandidatura e Vjosa Osmanit, me nr.12 në këtë listë.

[DEA]

.........e pakomplikueshme e thejshte e lakueshme, po jo nga plastika ka 160 pjese te trupit te levizshme, nerva te forta dhe nje preher ku 10 femije ne te njejten kohe mund te ulen, nje shpine qe barte shume, thuaja gjithmon e perkulur, ka 6 pare duar dhe fjala e saj sheron plage...................
Roli i gruas dje sot dhe neser

[Hajra]

.....nuk do te doja ti ndaj rrolet ne te burrit dhe te gruas sepse keto vetem te bashkuara ose te mirekombinuara arrijne efektin e duhur, rendesin e te dy gjinive do ta ndaja ne 50-50, prandaj vetem duke bashkpunuar ngusht dhe duke njohur rendesin e njeri tjetrit mund ti perballoin kohes.

[halla e madhe]

...e pazavendesuar me asgje te kesaj bote!:smile:

[LaDy_Diaspora]

Heroinë po.
Ama asnjëri deri sot s'gëzoj atë vetëbesim që t'i thotë njëherë FALEMNDERIT femrës shqiptare që rriti këtë komb, gjithëmonë vlerë ka pasë, por askush s'ia ka ditë femrës.
Nënat e gjyshet tona, çka kanë përjetu në jetën e tyre, falë modernizimit edhe vetëdijesimit minimal të shqiptarëve, ne sot s'do përjetojmë. Kemi krijuar pak më tepër vetëbesim, jemi larguar nga mendimet e prapambetura por akoma jemi në hapat e parë të përmirësimit.
Gruaja shqiptare meriton më tepër respekt dhe dashuri dhe mirënjohje për atë që bën, jo si heroinë si Shote Galica (në fakt kjo gjysmë heroinë se edhe kjo është përdorë si armë e Azemit - cili ia mori shokut gruan) apo Nëna Tereze e shumë tjera, por si heroinë të përditshmërisë, si ajo që përkundi djepin e këtij populli...

http://i53.tinypic.com/1zgs5jm.jpg

[Zero Cool]

Për një monument lirie


As lapsi hyjnor e as kjo tastaturë e bekuar kompjuteri nuk mund ta shpreh madhështinë e heroinave për të cilat dua të flas. Ndoshta do të mendoni se po flas për heroinat e kombit tonë ndër shekuj. Për ato trimëresha që me jetën dhe veprat e tyre i kanë dhënë nder kombit dhe kanë hyrë në përjetësi. Ato vajza e gra që na kujtohen nga emrat e rrugëve, monumentet e ndryshme apo nga emrat e shkollave dhe institucioneve tjera. Mirëpo, kësaj radhe, dua të kujtoj një grup të madh femrash shqiptare që kanë ardhur dhe po shkojnë nga kjo jetë duke mos kërkuar nga ne asnjë favor, asnjë çmim, asnjë shpërblim. Janë gra anonime, pa emra, pa nishan, që ngadalë po bëhën “specie në zhdukje”. E pikërisht ato, mendoj unë, duhet të trajtohen si monumente të gjalla lirie dhe identiteti.

Në këtë grup, afërsisht dhe duke mos tentuar të caktoj kufij artificialë në mes moshave, janë gratë shqiptare që kanë lindur në mes viteve 1910 dhe 1960. Afërsisht, janë gjyshet dhe nënat e gjeneratës që tashmë e ka barrën kryesore në shtetbërjen dhe në jetësimin e lirisë sonë. Ato gjyshe të mrekullueshme, shumica nga të cilat kanë shkuar nga kjo botë, pa e parë një ditë lirie, dhe ato nëna të mrekullueshme, që po plaken tashmë dhe nuk janë të sigurta se a ka ardhur liria e vërtetë apo jo (ky dyshim vjen nga ndjenja e hollë që ato kanë për të lexuar fytyrat tona, për të kuptuar brengat tona, për të cilat ato kanë jetuar dhe ende jetojnë).

Ato gra që vajzërinë e tyre e kanë filluar me një zi të tmershme buke (të parat me urinë e luftës së parë botërore dhe të dytat me urinë e “vishakut”) dhe që kanë ëndërruar nusërinë në një kohë më të mirë, ato janë heroinat tona. Me gërshetat e pastra sikur shpirtërat e tyre, të kërrusura në vekun e tyre, ato kanë çëndisur, përveç artit, edhe lirinë. Lirinë e shpirtit të tyre dhe lirinë e atyre, për të cilat këto kanë jetuar. Kanë filluar nusërinë në kohë të egra dhe pa marrë parasysh nga gjuha e huaj, që i ka ngulfatur burrat e tyre, këto u kanë kënduar djepave ninanana në gjuhën e ëmbël shqipe.

Të pandikuara nga shkretëtira komuniste, gjyshet dhe nënat tona janë shëndërruar në “fjalorë” ku janë ruajtur mijëra fjalë e shprehje të gjuhës shqipe, që as profesorët e gjuhës shqipe nuk i dinë tashmë. Burrat e tyre kanë shkuar në burg për shqipen dykrenare, por ky shpend ka vazhduar të qëndrojë krenar në qilarët e këtyre heroinave, ku është ruajtur qejzi i tyre artistik. Ngjyrat e saj dhe të sfondit ku rrin krenare shqiponja, kanë qenë ngjyrat e para që fëmijët kanë mësuar. Edhepse i tërë kombi ka qenë i zënë në kurthën e një “hapësire për jetë të zhveshur”, këto gra kanë dhënë shumë dashuri. Ato na kanë mësuar dhe vazhdojnë të na mësojnë se çfarë është dashuria e vërtetë për babain, për vëllain, për burrin, për fëmijën, për të afërmin…

Kur kohët ndryshonin dhe meshkujt detyroheshin të vishnin uniforma e rroba të të tjerëve, këto gra vazhdonin të ruanin me xhelozi veshjen më madhështore që një femër mund të ketë. Ato vazhdonin të ruanin traditën dhe atyre u ishte besuar shumë nga ruajtja e zingjirit që na bën sot krenar para botës. Ato janë që kanë ruajtur zakonet e vjetra dhe fisnike, kanë ruajtur forcën e lidhjeve horizontale, të cilat lidhje na veçojnë ende dhe na japin vlerë në këtë kohë të stuhishme asimilimi dhe globalizmi. Si do të ruheshin këngët e ëmbla për të porsalindurin, këngët e bukura për trimin e ri, këngët e papërsëritshme të fejesës e martesës dhe vajet e madhërishme për shqiptarin që po kalonte në një tjetër jetë…pa zërin e ëmbël dhe gjithmonë të qetë të këtij grupi anonim të grave shqiptare?!

Dhe kur meshkujt shtrëngoheshin të anashkalonin tradita shekullore, ishin gjyshet dhe nënat tona që merrni primatin e konzervimit dhe “ajrosjes” së këtyre visareve. Nipave e mbesave, bijave e bijve, në netët e gjata të dimrit, këto gra fisnike u pëshpëritnin në vesh për vlerat njerëzore, etike, kombëtare e fetare që duhet t’i ketë njeriu. Derisa burri i saj ishte jashtë duke luftuar t’i mbijetojë stuhisë asimiluese, kjo grua dhe kjo nënë vazhdonte luftën e saj brenda shtëpisë. Derisa burri i saj ishte i detyruar të mos përcillte rite fetare dhe shpirtërore, jashtë “fesë” së re që kishte pllakosur gjithçka; derisa (paramendoni) burrat punonin për Bajram dhe Kërshëndella e Pashkë, duke u shtirur se nuk po u dhemb kjo fare, gjyshet dhe nënat shqiptare, me këmbëngulje ua mësonin duatë (shqiptarëve myslimanë) dhe uratat (shqiptarëve të krishterë) për Krijuesin, duke e mbushur shpirt një epokë të zezë e të zbrazët komunizmi. Me një sakrificë titanike, ato vazhdonin të agjëronin dhe të falenderonin për jetën, të cilën e falnin për të tjerët, pa kërkuar asnjë kompenzim për vete.

Janë këto gra që kanë pritur në shtëpi burrat e tyre të vrarë, pa nxjerrë një zë dëshpërimi. Janë këto gra që nuk kanë vënë kujën edhe kur shtëpitë kanë mbetur pa bukë e fëmijët e tyre s’kanë pasur gjë për të veshur në mungesë të baballarëve që dergjeshin në burgje. Janë këto heroina që kanë qëndruar burrërisht (nuk e di se a tregon kjo ndajfolje atë që dua ta them) kur djemtë e tyre janë kthyer në arkivole të gozhduara. Janë këto gjyshe dhe këto nëna që kanë varrosur vajzat e djemtë, nipat e mbesat dhe kanë vazhduar të luftojnë dhe të përpiqen që zingjiri i këtij kombi të mos këputet. Janë këto amazona që në ditën e fundit të shtatzanisë dhe në ditën e parë të lehonisë, kanë punuar tërë ditën përkrah burrit. Duke rrezikuar veten dhe pa asnjë kujdes mjekësor, këto trimëresha kanë bërë luftën më të madhe: kanë shtuar shqiptarët në këto troje.

Krejt këto, dhe shumë të tjera që s’i zë letra, i kanë bërë, dhe gjyshet e nënat tona nuk kanë kërkuar asgjë si kompenzim. Të mësuar në këtë shekull të vështirë, me heronj të shumtë, sidomos të gjallë, dhe të mësuar t’u japim nderin e respektin e pakushtëzuar, shpeshherë duke u penduar pastaj, ne mund të ndjejmë çudi nga kjo. Mirëpo një gjë është e sigurt: gjyshet dhe nënat tona që meritojnë respektin tonë më të madh si heroina të këtij kombi, po perëndojnë dhe ato nuk kanë kërkuar dhe vazhdojnë të mos kërkojnë asgjë nga ne. Asgjë!

Në varrin e gjysheve po rritet bari. Në fytyrën e nënave tona po shtohen rrudha më të thella! Nuk e di se a janë të qeta gjyshet në varre dhe nuk e di nëse nënat tona janë të kënaqura me ne. Rrugë të reja po shtrohen dhe monumente të reja po ngriten për të gjithë ata që kanë dhënë diçka nga vetja për këto ditë. Jam i bindur se monumenti më i madh i lirisë dhe identitetit shqiptar u takon pikërisht këtyre grave shqiptare. Nëse, për shkak të numrit të madh të tyre, është e pamundshme një permendore fizike, le t’ua ndërtojmë nga një monument në zemrat tona! Ato e meritojnë t’i ruajmë përjetë aty!

[emine]

gRUJA sHQIPTARE mozamakeq per ta,me 40 vjet rrudhet e bahet kepurdhe,krejt jeta i shkone ka rune nderin e ne fund prap se prap fjalt i ka permas,kan ike ato vakth,kohna,gruja shqiptare nuk duhet me jetu per medalje e cmime e lavde,ajo duhet me jetu separi jeten e saj,mi jap rendsi vetes,masnej familjes e me shiju diqka nga jeta,mi lan anash qto heroina e mendje te mdhaja,se tybe kshtutne shumica heroina jan,po shku dam kan ka kalojne jeten per gazepi,e ka jetojne per qta emna e (nagrada) se gjithkushe ne ate mnyren e vet sakrifikone ne jete,qofte edhe kineze,me vete thote une heroin jam ,,,,,,
grueja shqiptare a njeri,dhe sduhet em harru me ndi veten edhe gru...

[emine]

Sa here e lexoi ket fjalen Heroin,mendja ime shkone tek Gjyshja ime,sa here mbremjev kur nuk kishim rryme kerkoja nga ajo te me rrfente jeten e saje,ajo i dinte vetem dy prralla,po jeta e saje ishte per mua ateher perralla me interesante qe degjoja apo lexoja
Ajo plak shtat shkurt tregone femijerin e saj se si ishte rritur tek dajet,babi saj ishte vrare ne lufte ,pastai kohen kur ishte ber nuse,nga nje familje pasanikesh kishte pas fatin te behej nuse e nje djali i cilli ishte teper i varfer ....rrefente se kishte kalu nje jave dhe se dinte kush ishte burri saje,gjersa nje mengjes ai kishte veshur gjamadanin qe i kishte punu kjo,dhe e pa ne mesin e gjithe atyre burrav se kush ishte burri saje qe kishte martu,,,,sa hapja syte dhe ateher ishte e pamundshme ti besoja nje ndodhije te tille,po fakti se martesat ate kohe kan qen me shkuesi dhe traditat e asaj kohe kan imponu mundsit tjera pos kape si macen ne thes e fute qaty,del ku te del
Pastai ajo kohe kure gjyshi kishte vdekur nga nje semundje e rende dhe ajo kishte mbetur e ve dhe i ishte fliju 5 femijev te saje jeten,Nje grua e cilla arriti te ndertoje nje shtepi te bukur,te rris dhe shkolloi 5 femijet e saje,nje grua qe tek ne thojme(nje meter e nje zhelet) po qe nga rrethanat e asaj kohe ishte teper veshtire te mbijetohet,po ajo kishte mbijetu,babi tregonte se kure merrshin ate kohe rruge te larget me qerre,ajo kishte ne shok nje allati,pistolet,kobure,se di as une si kan qen ato arme ,po ajo kishte dal nga shtepija gjithmone ashtu,,,,,
Ajo nuk pushonte duke tregu dhe pershkru luften,e cdo gje te jetes saje,per mua ka qen dhe do jete rromani me i dhimbshem dhe me i bukur qe kam lexu ndonjehere,
Si ta pershkruash ndryshe nje grua e cilla i mbijetoi veshtersive te asaj kohe,nuk braktisi femijet e saj,dhe muer persiper cdo torture dhe rrezik per hire te femijve te saj,qka te mendohet per ditet e sotme,per mundsit qe i ka nje femer te jetoi,e jo te luftoi per mbijetes,sote nga friga se sdo ken mashkull ne jete,ndodhe qe femra te braktis femijen e saj te lej ne duert e te tjereve dhe ik martohet bahet edhe rob i tortures vetem pse nuk mundet me u pajtu me faktin se jeta e nje femre eshte femija e jo buka apo krahu i nje mashkulli,,,,,

[Denim]

Gruaja shqiptare gjithmonë ka pasur moralin e saj, po sot ?

Jo, jo s'ka pasur moralin, por ka pasur frikën nga burrat e asaj kohe që sot nuk gjinden dotë.

[e-uritura]

Nënë Hatixheja - grua trime e Mulla Idriz Gjilanit

http://img25.imageshack.us/img25/6185/plakaz.jpgJetoi në mes jetës e vdekjes, në mes dhunës dhe qëndresës, tamam ashtu siç iu pati hije grave tona të traditës.

Një kaptin të veçantë në historinë e popullit shqiptarë pa dyshim zënë edhe gratë. Ajo, asnjëherë nuk u pajtua me padrejtësitë, që i ndodhën gjatë historisë. Jo vetëm që nuk u pajtua me të, por lirisht mund të thuhet se ishte pjesëmarrëse aktive në të gjitha lëvizjet dhe organizimet, që u ndërmorën për daljen nga robëria shekullore, që populli shqiptar me sakrifica të mëdha pagoi çdo gjakim të lirisë. Ajo me dashurin që kishte për lirinë, gjeti mënyra dhe mundësi për tu aktivizuar në të gjitha format e rezistencës që u ndërmorën për lirinë e popullit, herë në mënyrë direkt, e herë në prapavijë, ajo me një dinjitet të lartë ishte aty, ku ishin burrat dhe ku vendosej për fatet e mprehta të vendit.

Pas vitit 1945, Gruaja shqiptare ishte po ajo grua e Rilindjes Kombëtare, vetëm ca më e avancuar në kuptimin e ngritjes arsimore. Ajo nuk mundi të qëndronte duarkryq duke i parë sulmet e një pas njëshme dhe masakrat e shumta, që ndodhnin ndaj popullsisë shqiptare. U angazhua duke treguar trimëri të rrallë në organizatat nacionaliste dhe luftoi me këmbëngulje për realizimin e qëllimeve më të larta kombëtare.

Numri i tyre, që dolën për të mbrojtur pragun e shtëpisë dhe lirin aq shumë të pritur ishte i madh. Vepruan ato, në mënyrë të organizuar, por edhe aty ku e lypte nevoja. Me formimin e organizatës Nacional Demokratike Shqiptare, në kuadrin e saj, në komitete komunale të NDSH-es, si formë organizimi, u aplikuan edhe komitetet e grave të NDSH-së, që vepronin kryesisht me gra, ndonëse ato vepronin edhe në forma të tjera, ngase në disa pjesë të Kosovës organizimi i tyre nuk ishte edhe aq i mundshëm.

Sipas shumë shënimeve që kemi, në Anamoravë nuk kishte ndonjë organizim të veçantë të grave. Por, duke hulumtuar në terren, del se gratë e kësaj pjese të Kosovës më tepër vepronin në kuadër të NDSH-së, por aktiviteti më i madh i tyre vije në shprehje në prapaskenat e veprimtarisë së NDSH-së, duke iu ndihmuar burrave në mënyra të ndryshme.

Vlen të përmendim se porosi e profesor Ymer Berishës dhe e krerëve tjerë të Lëvizjes kombëtare ishte dhe kërkonin me këmbëngulje që në radhët e NDSH-së të angazhohen dhe të përfshihen sa më shumë gra. Dhe si detyrë primare shtrohej që ato të angazhohen në bartjen e postës, në mbledhjen e ndihmave, në shpërndarjen e tyre, në shpërndarjen e afisheve në qytet, në grumbullimin e materialit sanitar, në vizitat e shumta që do t’u bëhen familjeve të anëtarëve që ishin të arratisur në male, që ishin të pushkatuar etj. Gruaja shqiptare rol të veçantë luajti në aspektin e propagandës, duke iu dhënë zemër grave të tjera se liria është afër dhe shumë shpejt do ta gëzojmë atë.

Në vitet 1945-1947, me zbulimin e anëtarëve të NDSH-së, u zbulua edhe aktiviteti i dendur anti-jugosllav i grave të Anamoravës. E dhe ato u ndodhën në bankat e zeza të gjyqit duke u dënuar me pushkatim dhe me vite marramendëse burgu[1]. Vlen të përmendim procesin gjyqësor në Prizren të Marie Shllakut, ku me 24 nëntor u ekzekutua me tre bashkëvendës të saj.

Një vit më vonë, në Gjilanin e Idriz Seferit, filloi një proces tjetër po aq makabër se ai i Prizrenit, ku para gjyqit dolën 36 atdhetar, për tu dënuar me vite drakonike nga pushtuesi jugosllav. Para trupit gjykues, në bankën e zezë me një krenari të paparë gjerë më atëherë, qëndronte kokëlartë amvisja e më vonë aktorja e njohur e Teatrit Kombëtar në Prishtinë, nga Ferizaj, Katarina Josipi- Pjetri, motra e devotshme e atdhetarit, Lazër Josipit, që edhe ai dënohej po në këtë proces gjyqësor. Gjykata e akuzonte se “ka qenë e ndërlidhur me organizatën e NDSH-së dhe në shtëpi e saj e ka fshehur ilegalin Hamdi Berishën si dhe armatimin e shumtë, municionin dhe materiale tjera të cilat ishin dedikuar për organizatën e NDSH-së[2].

Në kohen kur organizohej procesi, Katarina kishte vetëm 23 vjet, e martuar, por megjithatë rrezikoi çdo gjë vetëm e vetëm që ti ndihmoj lëvizjes së NDSH-së. Maria, Katarina e shumë të reja shqiptare dolën para gjyqit dhe në mënyrën më të vrazhdë u ballafaquan me realitetin historik, se liria megjithatë, pa sakrifica nuk mund të fitohet. Por, çfarë të thuhej për të gjitha ato gra që në mënyrë të tërthorët, duke qëndruar në prapavijë, e ndihmuan popullin, i fshehën dhe u kujdesën për krerët dhe anëtarët e tjerë të lëvizjes së rezistencës. Mund të themi se gruaja e Anamoravës gjatë tërë periudhave të historisë kishte zgjedhë një rrugë më pak ekspozuese, por që epte një kontribut të jashtëzakonshëm në lëvizjet kombëtare. Ajo me një devotshmëri u kujdes për fëmijët që ti edukojë në tabanin kombëtar, ruajti me krenari postulatet e të parëve për luftërat kundër robërisë, mbrojti familjen si gjënë më të shenjët dhe çdo gjë që nënkuptonte atributet më sublime etike e kombëtare.

Nëna Zarife nga Gjyrisheci i Dardanës ishte shembulli më tipik i një gruaje që sakrifikoi çdo gjë vetëm e vetëm që njëherë e përgjithëson ta shoh vendin e saj të lirë. Ajo edhe me kusht të flijimit të jetës dhe të tërë familjes, u kujdes dhe e ruajti me trimëri Mulla Idrizin- nga Gjilani, në sarkofagun e bërë në mur me gjatësi 397 cm e gjerësi 80 cm[3].

Në këtë sarkofag e ruajti plotë dy vjet luftëtarin e lirisë. Falë trimërisë dhe dashurisë së madhe të nënës Zarife, që kishte për atdheun, ajo u kujdes me devotshmëri për të, sikur ta kishte anëtar të familjes më të ngushtë. Zbulimin e hoxhës dhe arrestimin e tij, nëna Zarife e përjetoi rëndë. Ajo në momentin e arrestimit, duke mos e kuptuar qëllimin e mirë të Mulla Idrizit ndaj familjes së saj, ai dorëzohej pa e shkrepur asnjë fishek. E befasuar nënë Zarifja nga kjo sjellje e hoxhës, ajo kërkon nga ai që të mos dorëzohej ”pa luftë” dhe kërkon “hoxhë, pushka top le të bëhet, të lutem mos u dorëzo”. Duke mos ditur se hoxha me atë sjellje të qetë e të urtë, në të njëjtën kohë po e kursente atë dhe familjen e saj nga tragjedia më e madhe që mund të ndodhë.

Pas kësaj ngjarjeje edhe nënë Zarifja nuk u kursye nga fyerjet, maltretimet dhe ecejaket nëpër burgjet e ndryshme të Gjilanit e të Kamenicës. Ndërsa djemtë e saj u kalbën nëpër kazamatet jugosllave si bashkëpunëtorë dhe bashkëveprues të patriotit.

Nuk ishin rastet e rralla, kur gratë e luftëtarëve merreshin në burgje si peng vetëm e vetëm për të zbuluar burrin, vëllanë, djalin se ku fshihej ai, apo në ç’kohë ai vinte në shtëpi, apo nga ato kërkohej që të tregonte kush janë bashkëpunëtorët e tyre e shumë fshehtësi të tjera, e që në dosjet e UDB-es, ngelte pyetje pa përgjigje. Kishte raste të shumta kur nënat shqiptare me vite të tëra pritnin burrat që tu ktheheshin në shtëpi, duke i rritur dhe edukuar fëmijët me një taban kombëtar, dhe duke iu treguar atyre, se baballarët e tyre janë trima, se këta duhet të mburrën që janë fëmijët e tyre. Kishte raste edhe më tragjike, kur ata nuk ktheheshin fare nga burgjet jugosllave dhe as varret e tyre nuk arrinin ti mësonin[4].

Me depërtimin e një pjese të ilegales shqiptare për Greqi, shumë gra mbetën pa burrat e tyre, dhe për të gjallë kurrë nuk arritën të shiheshin ndërmjet veti, por ato, megjithatë u bënë ballë furtunave të jetës. Ato ishin të vetëdijshme për fatin e tyre, dhe e lanë amanet brez pas brezi se kush ishte shkaktar kryesor i fatkeqësisë së tyre familjare e kombëtare në përgjithësi.

Gratë shqiptare sikurse edhe burrat, qëndruan nëpër birucat e ndyra e të pista edhe, si peng për burrin, djalin e babanë. Rasti më flagrant, i cili gjithsesi duhet përmendur është ai i gruas së madhe të Mulla Idrizit- NËNË Hatixhes nga Gjilani.

Nënë Hatixheja ishte e lindur më 1915, në Gjilan. Ishte bija e Bajram Rexhep Nallbanit, një familje që ishte e njohur me traditë patriotike. Megjithëse ishte e pa shkolluar, por pas martesës me Mulla Idrizin, ajo mësoi shkrim-leximin nga burri, sepse ai ishte dashamirë i madh i arsimimit të femrave, ngase shpesh thoshte, se pa grua të shkolluar nuk mund të ketë as komb të ngritur, se mëkati më i madh i njeriut është po qe se gruan e lëmë të pa shkolluar.

Prej vitit 1937, ajo iu bë shoqe e ngushtë e jetës[5].

Ajo me sjelljen e një gruaje të pjekur, priti e përcolli shokët e burrit, e që nuk ishin të paktë si ata fetar e po ashtu edhe ata të lëvizjes patriotike kombëtare. Pranë burrit të vet, ajo u brumosë edhe më tepër me trimëri e përkushtim më të madh për çështjen atdhetare. Më 1944, respektivisht pas sulmit të Gjilanit, dhe arratisjes së burrit pa gjurmë, nënë Hatixhja ishte gruaja më e persekutuar në anën e Gjilanit e më gjerë. Në mungesë të burrit nënë Hatixhën e arrestuan, duke menduar se në këtë mënyrë më lehtë do të zbulohet Mulla Idrizi.

Por u mashtruan. Gruaja e Mulla Idrizit qëndroi e fortë para torturave, dhe maltretimeve që i bënë UDB-ashët. Edhe pse ishte shtatzënë, ata nuk e kursyen nga presionet e shumta si fizike, po ashtu edhe nga ato psikike. Sa qëndroi në burgun e Gjilanit, atë e vendosën të qëndronte në një dhomë me burra. Ajo qëndronte, stoike. Në shtëpi kishte lënë tre fëmijë të vegjël së bashku me nënë Hysnijen, e cila vizitorët më të shpeshtë i kishte UDB-ashët dhe sa herë që e vizitonin i kërcënoheshin asaj se atë- plakën, do ta likuidojnë së bashku me fëmijët, ata që i kishte në shkollë do t’i përjashtojnë nga shkolla, e shumë të zeza tjera do t’iu bëjnë po qe se nuk tregojnë se ku fshihet Mulla Idrizi.

Nënë Hatixheja ishte e njoftuar për të gjitha këto, por ajo me një qëndresë të paparë iu bënte ballë të gjitha këtyre mundimeve ngase ishte e vetëdijshme se edhe këtë qëndresë që e bënte , e bënte për burrin, për fëmijët dhe në fund e bënte për atdheun që aq shumë e donin ajo dhe burri i saj- Mulla Idrizi. Pas dy javëve të kaluara në burgun e Gjilanit atë e transferojnë për në burgun e Ferizajt. Edhe aty e vendosin në një dhomë me burra, që vetëm e vetëm të bënin presion të vazhdueshëm në të.

Por, siç thamë edhe më lartë, gratë shqiptare ishin raste të shpeshta, të cilat arrestoheshin si pengë për burrin e vëllain e tyre. Andaj edhe nënë Hatixhe në këtë burg nuk mbeti e vetme, si peng që ishte marrë, në mungesë të burrit. Në këtë burg iu bashkëngjitën edhe dy gra tjera, që ishin arrestuar po me të njëjtin qëllim si Nexhibe Tërpeza, gruaja e Hysen Terpezës nga Terpeza dhe dy gra të urta që ishin nga anë e Pejës dhe i kishin marrë si peng për burrat e tyre, e këto ishin Sofija dhe Maria, gra të patriotëve, i kujtohej nënë Hatixhës më vonë.[6]

Edhe ato në fillim i kishin vendosur në një dhomë me burrat, por më vonë i vendosin në një dhomë gjëja se të veçantë, në të vërtet i ndante një mur pa derë për mbyllje. Vlen të cekim se sa qëndroi nënë Hatixheja në burgun e Ferizajt, ajo asnjëherë nuk e hoqi mbulesën e fytyrës (peqen) dhe as dorëzat nga duart. Asnjëherë nuk u shtri për të fjetur, por zakonisht gjumin e bënte ulur, me duar të kryqëzuara para gjoksit që mezi nxirrte frymëmarrjen. Këtë grua që fati e sprovoi kaq keq, kishte një karakter të fortë, dhe pikërisht kjo qëndresë e saj në një mënyrë edhe burrave të burgosur iu dha forcë për rezistencë të mëtejshme.

Edhe pse vazhdimisht e merrnin në pyetje, në kohë e pa kohë, ata asnjëherë nuk arritën, t’ia shohin fytyrën, nuk arritën t’ia shohin mishtë e duarve, ata asnjëherë nuk arritën as t’ia dëgjonin zërin, e se çfarë ngjyre kishte. Asnjëherë nuk doli në oborr të burgut për t’u shëtitur. Në vizitë nuk i vinte askush, jo që nuk e donin apo e kishin harruar, por nuk kishte kush t’i vinte.

Nga ana e burrit gati të gjithë ia kishin vrarë. Vetëm një vëlla i kishte mbetur Mulla Idrizit, por edhe atë ia kishin burgosur. Nga ana e nënës nuk kishte mbetur askush. Andaj edhe i mungonin vizitat, ushqimi e rrobat e lara e shumëçka tjetër. Vetëm familja e Abdyl Durës e kishte vizituar, i kishin sjellë bukë dhe i kishte treguar se nuk është e harruar.

Pas pesë muaj qëndrimi në burg, e palarë, e paushqyer, e torturuar, UDB-ashët e nxorën nga burgu, e hodhën në rrugë, pa i siguruar as kthimin në shtëpi.. Një njëri e kishte njohur rastësisht se ishte gruaja e Mulla Idrizit , i pagoi një fiaker për ta sjellë në Gjilan. Nga papastërtia e madhe që mbretëronte në burgjet e atëhershme, e kishin mbuluar morrat dhe e kishin bërë mish të gjallë. Flokët i kishin rënë nga ushqimi i dobët. Kishte mbetur asht e lëkurë, dhe nëna Hysnije, kur e pa që hyri në derë, mendoi se i parafytyrohej e bija, por u gëzua fortë kur kuptoi se vërtet ishte e bija e saj. Fëmijët nuk e njohën.

Punëtorët e UDB-es edhe pse e kishin lirua nga burgu, torturat ndaj saja nuk i ndërprenë. E detyruan që në fshatrat e Gallapit të dal për të kërkua burrin. Të kota ishin bredhjet e gruas së gjorë. Pas dy javëve kërkese në fshatrat më të thella të Gallapit, ajo u kthye në Gjilan me këmbë të ënjtura e të gjakosura. Pas këtij tentimi thuajse në një masë u qetësuan shpirtrat e UDB-ashëve, dhe gruaja e gjorë më në fund mendoi se do ta lënë të qetë.

Por, u gabua, ato hije të zeza ishin të pranishme gjithkund, kudo që ndodhej nënë Hatixheja. Nga burri rrallë merrte ndonjë letër, edhe atë të adresuar nga Turqia. Ajo ishte e vetëdijshme se letrat që i merrte së pari i kontrollonte UDB-eja, dhe çuditej pse e kërkonin Mulla Idrizin kur e dinin se ai ishte në Turqi. Por në vitin 1947, diku në fillim të pranverës, në hanin e Hasan Nallbanit u duk një njeri nga Gallapi me një porosi që vetëm nënë Hatixheja e kishte kuptuar, dhe gëzimi i saj ishte i pa përshkruar, sepse më në fund ajo u bind se burri i saj për të cilin kishte menduar se është në Turqi, apo ndoshta i vdekur, ishte i gjallë, dhe diku fshihej në fshatrat e Gallapit..

Por, pas porosisë që e kreu gruaja, nuk vonoi shumë, shtëpia e tyre u rrethua me forca të mëdha policore. Në ndërkohë e njoftuan se Mulla Idrizi është arrestuar dhe është mirë që ti sjellin rroba e ushqim i thanë ata. Koka nuk i pushonte së menduari duke i shtruar njëmijë e një pyetje që në pamundësi ngelnin pa përgjigje. Athua çfarë do të ndodhë me të? Athua do e malltretojnë? Athua do ta pushkatojnë? Çfarë do të ndodhë me fëmijët? E shumë pyetje të tjera.

Dilemat, që e munduan nuk kaloi një kohë e gjatë e ato u sqaruan me 29 nëntor 1949, Mulla Idrizi u dogj i gjallë në burgun e Gjilanit. Shtrohet pyetja, se athua vërtetë Mulla Idrizi dogji veten, apo edhe kjo ishte vepër e kurdisur nga vetë UDB-ashët. Dhe, vërtetë edhe më tutje ngelin dilema. Por, një gjë është e vërtetë se vetë organet e UDB-es së Gjilanit i krijuan të gjitha kushtet që Mulla Idrizi të bëjë një vepër të tillë.

Nënë Hatixheja edhe më tej jetoi, po jetë i thënçin. Jetoi në mes jetës e vdekjes, në mes dhunës dhe qëndresës tamam ashtu siç iu pati hije grave tona të traditës. Por, mbi të gjitha ajo, deri në fund qëndroi trime e bujare. Me të mburreshin dhe mburren fëmijët dhe mbar populli shqiptar.

Nga Prof. Dr. Sabile Keçmezi- Basha

[Zero Cool]

Burrneshat shqiptare



“Nuk ka rëndësi pse femrat bëjnë betimin e dëlirësisë për t'u bërë burra në sytë e shoqërisë, thotë fotografja Pepa Hristova”. "Të dy zgjedhjet kanë për qëllim për ruajtur nderin e familjes. Ky është prioriteti kryesor, kështu që arsyeja prapa këtij ndryshimi nuk është me rëndësi”, raporton Lauren Russell për CNN, transmeton Telegrafi.



http://www.telegrafi.com/fo/kosove/burrneshat-shqiptare-foto_2_hd.jpg

Diana Rakipi, mban fotografinë e saj kur ishte 16 vjeçe, para se të bëhej burrneshë




Kanuni, ligji tradicional shqiptar që nisi si udhëzim i fjalës së gojës, i lejon familjet pa një patriark që të zëvendësojnë burrin - shpijanikun - me një femër, në këmbim të dëlirësisë së saj të premtuar. Këto virgjëresha të betuara quhen “burrnesha”.



http://www.telegrafi.com/fo/2010/burr1(1).jpg

Dranda (53), u betua në moshën 19 vjeçare. Si fëmijë, ajo humbi duart duke luajtur me një granatë dore e mbetur nga lufta civile shqiptare. "Askush nuk donte grua pa duar”, thotë ajo. (Pepa Hristova)




Shumë nga këto gra e marrin këtë vendim si vajza të reja ose si adoleshente. Samiut, tani 84 vjeçe, i thanë në moshën shtatëvjeçare se do të bëhet djalë. Osmani (80) nuk mban mend marrjen e betimin, por u dashtë të kujdeset për prindërit e saj të sëmurë që në moshë të re.




http://www.telegrafi.com/fo/2010/burr2.jpg

Hakia (59) ishte rritur si djalë që nga lindja, sepse një dervish kishte profetizuar se prindërit e saj do të ketë një djalë. (Pepa Hristova)




Të tjerë, si Gjysta, vendosi më vonë në jetë. Ajo kishte një martesë të rregulluar dhe u shkurorëzua pas gjashtë muajve. Ajo u bë burrë për ruajtur të birin nga të qënit i turpëruar si “fëmijë bushtre”.




Ata gjetën punë tradicionale për meshkujt: Gjysta ka në pronësi një kafe dhe një dyqan për riparimin e gomave, ndërsa Osmani punon në minierë të xeheve. Sjelljet e tyre, tiparet e ashpra të fytyrës dhe zërat e trashë janë aq bindës sa që Hristova ka thënë se fillimisht kishte dyshime nëse fiziologjikisht janë femra.




http://www.telegrafi.com/fo/2010/burr4.jpg

Rrahimja (66) është quajtur "bacë" nga anëtarët më të rinj të familjes së saj. Ajo u bë një burrneshë në moshën 25 vjeçare. (Pepa Hristova)




“Këto gra janë më mashkullore se burrat, sepse kryejnë rolin në mënyrë të përkryer”, tha ajo. “Të flasësh ose të mendosh për çështjet e femrave apo dashurinë, kjo i çnderon ato”.




http://www.telegrafi.com/fo/2010/burr5.jpg

Diana (54) ka jetuar si burrë qëkur ishte 17 vjeçe. Asaj i pëlqen të tregojë se si u bë gjeneral në Armatën e regjimit komunist të diktatorit Enver Hoxha. (Pepa Hristova)




Kjo për të tregon se sa edukimi social ndikon në sjelljet tona.
Hristova u përpoq të kapte anët mashkullore dhe femërore në portretet e saj.





http://www.telegrafi.com/fo/2010/burr7.jpg

Gjysta (66) thotë se u betua pas divorcit, që djali i saj të mos çnderohet e të mos etiketohet si “bir bushtre”. (Pepa Hristova)




“Vetëm kur ne u tërhoqëm nga bërja e fotografive, ishte një shprehje e ndjeshmërisë që ndjeja, diçka më femërore”, thotë ajo.




http://www.telegrafi.com/fo/2010/burr8.jpg

Samiut (84) i thanë në moshën shtatëvjeçare se ishte biri i babait të saj. Nëna e çoi në qytet për t’i blerë rroba djali. (Pepa Hristova)




Ekzistenca e këtyre burrave nuk është mirë e njohur. Edhe njerëzit që jetojnë në qytetet e vogla në veri të Shqipërisë nuk kanë dëgjuar për këtë. Sipas një raporti të revistës National Geographic, kanë mbetur rreth 100 virgjëresha të betuara të mbetet, mirëpo Hristova mendon se mund të ketë më shumë.

“Pasi kam fotografuar virgjëreshën më të re, afro 30 vjeçe, ndjeva se malet kanë të ngjarë të jenë plotë burra-femra të pazbuluara”, tha ajo.




http://www.telegrafi.com/fo/2010/burr10.jpg

Qamilja (86) u betua në moshën nëntëvjeçare. Si i vetmi “burrë” në familje, ajo trashëgoi shtëpinë e fëmijërisë pasi prindërit i vdiqën. Qamilja vdiq në vitin 2011. (Pepa Hristova)




Shumica e burrneshave janë mbi 50 vjet të vjetra. Kjo praktikë ekziston për shkak të izolimit të komuniteteve nga bota e jashtme. Hristova thekson se kjo traditë do të vdes pasi ndikimet perëndimore do të depërtojnë në malet shqiptare.




http://www.telegrafi.com/fo/2010/burr11.jpg

Osmani (80) nuk mban mend kur u bë burrë. Ajo duhej të kujdesej për prindërit e sëmurë që në moshë të re. Ka punuar në minierë ore dhe di shkrim e lexim. (Pepa Hristova)




Një burrneshë që e bëri betimin në moshën 14 vjeçare, pasi i ati i saj vdiq, tha se dëshironte të mbetej grua.

“Kur ajo plakej tha se ndjehej e vetmuar dhe se donte familje, porse nuk kishte asnjë mënyrë për t’u shkuar pra”, tha Hristova .

Mirëpo, shumica e burrneshave thonë se nuk pendohen për vendimin.

Sipas Hristovës, edhe njerëzit që jetojnë në qytete të vogla në veri të Shqipërisë nuk dinë shumë për burrneshat. (Pepa Hristova)


“Ato përgjithmonë të heqin dorë nga çdo formë e seksit, e kjo i përjashton ato nga partneritetet dhe martesat. Kjo rezistencë më magjeps mua”, thotë ajo. “Unë kam shumë respekt për jetën që zgjodhën”.

[natyra]

"Ne gjitha kuptimet prap femra mbetet Heroin".Ajo ne qdo kushte sakrifikon per familjen e saj,dje sote..dhe kurdohere eshte e gatshme te Sakrifikoi per Familjen!!!

Natyra.

[Ylli-1]

Gruaja shqiptare gjithenje ka qen nene, edukatore dhe shok perkrah burrit te saj, trimereshe dhe perendeshe

[vjeshta]

"Por, më e habitshme është se këto gra nuk ankohen për atë që janë sakrifikuan", thotë Peters.


Normal.


A ma burrneshe eshte tipja... qe ka veshe pantolla burri, thithe qakmakin, qon jeten ne shtepi te prinderve, merr hyzmetin e grave te shtepijes e ndoshta si pune ka ba rojtar lope.

Apo?


Tipja...qe ka vesh fustan ,ba pajen ,martohet ,krijon familjen ,ban hyzmetin e krejt akrabave te burrit, punon token, zgjohet e para ,flen e fundit...etj?


?

[Makresh]

Gruaja Shqiptare, sic duket me historit e "burrneshave" gjithmone ka vuajtur nga budalleqet e traditave mesjetare !