Guri i madh
20-01-08, 01:38
Gjon Buzuku
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirė
Learn more about citing Wikipedia (http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Citing_Wikipedia)
Shko te: navigacion (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#column-one), kėrko (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#searchInput)
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/thumb/0/04/GjBuzuku.jpg/180px-GjBuzuku.jpg (http://sq.wikipedia.org/wiki/Figura:GjBuzuku.jpg) [/URL]
Gjon Buzuku
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/thumb/d/dc/Buzuku_meshari.jpg/144px-Buzuku_meshari.jpg (http://sq.wikipedia.org/wiki/Figura:GjBuzuku.jpg)
Faqe nga [URL="http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Meshari&action=edit"]Meshari (http://sq.wikipedia.org/wiki/Figura:Buzuku_meshari.jpg)
Gjon Buzuku ėshtė autori i parė i njohur deri mė sot i letėrsisė shqiptare, shqipėruesi i njė libri kishtar, qė ėshtė quajtur "Meshari (http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Meshari&action=edit)" (1555 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1555)), vepra letrare mė e vjetėr shqipe e botuar qė ėshtė ruajtur deri sot. Ishte prift katolik, famullitar i njė kishe nė Shqipėrinė Veriore jo aq larg nga vendi i botimit. Meshari pėrbėhej nga 110 fletė (220 faqe). Kopja e librit qė ka arritur ėshtė e cunguar, pėrbėhet nga 94 fletė (188 faqe). Kėsaj kopjeje i mungojnė 16 faqet e para, ndėr to edhe kopertina me faqen kryesore. Duke qenė se Meshari ėshtė pėrkthim i teksteve tė njohura liturgjike dhe pjesėve tė Dhiatės sė vjetėr (http://sq.wikipedia.org/wiki/Dhiata_e_vjet%C3%ABr) dhe Dhiatės sė re (http://sq.wikipedia.org/wiki/Dhiata_e_re), ai nuk ėshtė shumė i vėshtirė pėr tu interpretuar, me gjithė ortografinė e ndėrlikuar, gjuhėn arkaike, gabimet e shumta tė shtypit e mungesat e fjalėve. Tė 188 faqet e tekstit pėrmbajnė 154 000 fjalė me njė tėrėsi fjalori prej rreth 1500 leksemash, dhe janė njė minierė ari e vėrtetė pėr leksikografėt dhe gjuhėtarėt historikė. Pėrmban lėndė tė ndryshme kishtare dhe pjesėt kryesore tė liturgjisė katolike. Kjo pėrmbajtje flet pėr pėrdorim tė gjuhės shqipe nė shėrbesat fetare, lidhur siē duket me pėrpjekjet pėr pėrdorimin krahas latinishtes edhe tė gjuhėve amtare.
Meshari ėshtė botuar me alfabetin latin tė tipit gjysmėgotik, i zakonshėm nė atė kohė nė Italinė veriore. Kryesisht pėr tingujt e gjuhės shqipe (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjuha_shqipe) qė nuk i ka latinishtja (http://sq.wikipedia.org/wiki/Latinisht) (g, gj, th, dh, z, x, i) ka edhe pesė shkronja (http://sq.wikipedia.org/wiki/Shkronja) tė posaēme, qė kanė pėrngjasim me disa shkronja tė alfabetit cirilik (http://sq.wikipedia.org/wiki/Alfabeti_cirilik). Autori shihet se ndjek njė traditė mjaftė tė konsoliduar tė shkrimit tė shqipes, tė cilėn do ta vijojnė edhe autorėt pasardhės tė Shqipėrisė veriore. Qenia e njė tradite letrare tė mėparshme shfaqet edhe nė gjuhėn relativisht tė pėrpunuar tė veprės. Nė pasthėnie shprehen shkoqur ndjenjat atdhedashėse qė e kanė frymėzuar, dėshira e tij pėr tė ndritur mendjen e bashkatdhetarėve. Nė veprėn e Buzukut gjejmė ndonjėherė edhe pjesė tė njė proze tregimtare me vlera letrare, tė shkruara me gjuhė tė qartė dhe tė kuptueshme. Bie nė sy puna e tij, ose e traditės sė, mėparshme, pėr pasurimin e shqipes me fjalė tė reja, nė mes tė cilave ka mjaft fjalė tė sferave tė jetės mendore. Si vepėr e parė shqipe e njohur, "Meshari" ka rėndėsi tė madhe pėr historinė e kulturės, nė mėnyrė tė veēantė pėr historinė e shqipes sė shkruar dhe tė letėrsisė shqiptare. Ėshtė dėshmi e shqipes nė shek. XVI, nė njė fazė kur nuk ishin zhvilluar ende njė pjesė e dallimeve dialektore (http://sq.wikipedia.org/wiki/Dialekti) tė mėvonshme. Me gjuhėn nė njė masė tė mirė tė standardizuar e tė kodifikuar, si koine letrare qė u ngjit e u zhvillua me veprat e autorėve tė Veriut nė shekujt XVI - XVIII, vepra e Gjon Buzukut hapi njė etapė tė re nė lėvrimin e shqipes si gjuhė e shkruar kulture.
Tabela e pėrmbajtjeve
[fshih (javascript:toggleToc())]
<LI class=toclevel-1>1 Tituj tė veprave (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Tituj_t.C3.AB_veprave) <LI class=toclevel-2>1.1 Dorėshkrimi origjinal (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Dor.C3.ABshkrimi_origjinal) <LI class=toclevel-2>1.2 Pasthėnia e "Mesharit" (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Pasth.C3.ABnia_e_.22Mesharit.22) <LI class=toclevel-2>1.3 Edicione (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Edicione)
1.4 Literaturė dytėsore (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Literatur.C3.AB_dyt.C3.ABsore)
2 Lidhje tė jashtme (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Lidhje_t.C3.AB_jashtme)//
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirė
Learn more about citing Wikipedia (http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Citing_Wikipedia)
Shko te: navigacion (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#column-one), kėrko (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#searchInput)
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/thumb/0/04/GjBuzuku.jpg/180px-GjBuzuku.jpg (http://sq.wikipedia.org/wiki/Figura:GjBuzuku.jpg) [/URL]
Gjon Buzuku
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/thumb/d/dc/Buzuku_meshari.jpg/144px-Buzuku_meshari.jpg (http://sq.wikipedia.org/wiki/Figura:GjBuzuku.jpg)
Faqe nga [URL="http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Meshari&action=edit"]Meshari (http://sq.wikipedia.org/wiki/Figura:Buzuku_meshari.jpg)
Gjon Buzuku ėshtė autori i parė i njohur deri mė sot i letėrsisė shqiptare, shqipėruesi i njė libri kishtar, qė ėshtė quajtur "Meshari (http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Meshari&action=edit)" (1555 (http://sq.wikipedia.org/wiki/1555)), vepra letrare mė e vjetėr shqipe e botuar qė ėshtė ruajtur deri sot. Ishte prift katolik, famullitar i njė kishe nė Shqipėrinė Veriore jo aq larg nga vendi i botimit. Meshari pėrbėhej nga 110 fletė (220 faqe). Kopja e librit qė ka arritur ėshtė e cunguar, pėrbėhet nga 94 fletė (188 faqe). Kėsaj kopjeje i mungojnė 16 faqet e para, ndėr to edhe kopertina me faqen kryesore. Duke qenė se Meshari ėshtė pėrkthim i teksteve tė njohura liturgjike dhe pjesėve tė Dhiatės sė vjetėr (http://sq.wikipedia.org/wiki/Dhiata_e_vjet%C3%ABr) dhe Dhiatės sė re (http://sq.wikipedia.org/wiki/Dhiata_e_re), ai nuk ėshtė shumė i vėshtirė pėr tu interpretuar, me gjithė ortografinė e ndėrlikuar, gjuhėn arkaike, gabimet e shumta tė shtypit e mungesat e fjalėve. Tė 188 faqet e tekstit pėrmbajnė 154 000 fjalė me njė tėrėsi fjalori prej rreth 1500 leksemash, dhe janė njė minierė ari e vėrtetė pėr leksikografėt dhe gjuhėtarėt historikė. Pėrmban lėndė tė ndryshme kishtare dhe pjesėt kryesore tė liturgjisė katolike. Kjo pėrmbajtje flet pėr pėrdorim tė gjuhės shqipe nė shėrbesat fetare, lidhur siē duket me pėrpjekjet pėr pėrdorimin krahas latinishtes edhe tė gjuhėve amtare.
Meshari ėshtė botuar me alfabetin latin tė tipit gjysmėgotik, i zakonshėm nė atė kohė nė Italinė veriore. Kryesisht pėr tingujt e gjuhės shqipe (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjuha_shqipe) qė nuk i ka latinishtja (http://sq.wikipedia.org/wiki/Latinisht) (g, gj, th, dh, z, x, i) ka edhe pesė shkronja (http://sq.wikipedia.org/wiki/Shkronja) tė posaēme, qė kanė pėrngjasim me disa shkronja tė alfabetit cirilik (http://sq.wikipedia.org/wiki/Alfabeti_cirilik). Autori shihet se ndjek njė traditė mjaftė tė konsoliduar tė shkrimit tė shqipes, tė cilėn do ta vijojnė edhe autorėt pasardhės tė Shqipėrisė veriore. Qenia e njė tradite letrare tė mėparshme shfaqet edhe nė gjuhėn relativisht tė pėrpunuar tė veprės. Nė pasthėnie shprehen shkoqur ndjenjat atdhedashėse qė e kanė frymėzuar, dėshira e tij pėr tė ndritur mendjen e bashkatdhetarėve. Nė veprėn e Buzukut gjejmė ndonjėherė edhe pjesė tė njė proze tregimtare me vlera letrare, tė shkruara me gjuhė tė qartė dhe tė kuptueshme. Bie nė sy puna e tij, ose e traditės sė, mėparshme, pėr pasurimin e shqipes me fjalė tė reja, nė mes tė cilave ka mjaft fjalė tė sferave tė jetės mendore. Si vepėr e parė shqipe e njohur, "Meshari" ka rėndėsi tė madhe pėr historinė e kulturės, nė mėnyrė tė veēantė pėr historinė e shqipes sė shkruar dhe tė letėrsisė shqiptare. Ėshtė dėshmi e shqipes nė shek. XVI, nė njė fazė kur nuk ishin zhvilluar ende njė pjesė e dallimeve dialektore (http://sq.wikipedia.org/wiki/Dialekti) tė mėvonshme. Me gjuhėn nė njė masė tė mirė tė standardizuar e tė kodifikuar, si koine letrare qė u ngjit e u zhvillua me veprat e autorėve tė Veriut nė shekujt XVI - XVIII, vepra e Gjon Buzukut hapi njė etapė tė re nė lėvrimin e shqipes si gjuhė e shkruar kulture.
Tabela e pėrmbajtjeve
[fshih (javascript:toggleToc())]
<LI class=toclevel-1>1 Tituj tė veprave (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Tituj_t.C3.AB_veprave) <LI class=toclevel-2>1.1 Dorėshkrimi origjinal (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Dor.C3.ABshkrimi_origjinal) <LI class=toclevel-2>1.2 Pasthėnia e "Mesharit" (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Pasth.C3.ABnia_e_.22Mesharit.22) <LI class=toclevel-2>1.3 Edicione (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Edicione)
1.4 Literaturė dytėsore (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Literatur.C3.AB_dyt.C3.ABsore)
2 Lidhje tė jashtme (http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Lidhje_t.C3.AB_jashtme)//