Titulli: Idealet e lirisë
 

5. Palët duhet që të
rezervohen nga të gjitha aksionet, të cilat do të pengonin rezultatet e arritura
në Rambuje. Veçanërisht presim që palët në tërësi dhe menjëherë të respektojnë
ndërprerjen e zjarrit në tërë Kosovën, që të rezervohen nga të gjitha aktet e
provokimeve, që në tërësi të respektojnë obligimet e veta nga tetori 1998 dhe të
respektojnë rezolutat përkatëse të Këshillit të Sigurimit. Ne në tërësi
përkrahim misionin verifikues në Kosovë dhe pjesëtarët e tij, dhe fuqimisht
insistojmë që palët të krijojnë kushtet e domosdoshme, me të cilat do të
sigurohej MVK-ja dhe përfaqësuesit e tjerë ndërkombëtar, për çka palët do të
konsiderohen përgjegjëse.
6. Obligohemi që të ponojmë bashkë, që të
sigurohet zgjidhje që do t'i shprehë aspiratat legjitime të të gjithëve që
jetojnë në Kosovë. Vetëm me këso zgjidhjeje mund të krijohen kushtet në të cilat
mund të evitohet katastrofa humanitare. Ata që do të pengojnë finalizimin e
marrëveshjes së përkohshme për Kosovën, ata që do të vazhdojnë të provokojnë
armiqësi të reja ose ata që do të rrezikojnë sigurinë e MVK, do të konsiderohen
përgjegjës direkt për veprat e tyre".
*QIK-u , 24 shkurt l999

Shtyrja e nënshkrimit të Marrëveshjes Ndërkomëtare të
Paqes për Kosovën,
krijoi hapsirë të mjaftushme që qeveria serbe në Kosovë të vendos trupa të mëdha
ushtarako-policore e paramelitare, të vendos shumë armatim dhe të kryej
përgaditje për luftë frontale, për teror e masakra të popullatës shqiptare.
Pas tri javesh, më 16 mars, pala shqiptare bëri nënshkrimin e tekstit të po
asaj marrëveshje, pas konsulltimeve që bëri më popullin e Kosovës, më
grupacionet politike dhe më subjekte të tjera. I tha "po" Marrëveshjes më
bindje, së ky është një proces e jo një ngjarje, së është një kapitull në
historin e Kosovës, që pas periudhës kalimtare populli i Kosovës do të
vetëvendos për të ardhmen e tij dhe së implementimin e sajë do ta bëjnë forcat e
NATO-s.
Delegacioni i RF të Jugosllavisë në ditën kur duhej të nënshkruanin
Marrëveshjen Ndërkombëtare e Paqes për Kosovë, paraqiti një plan të vetin.
Planin e parqitur Grupi i Kontaktit e refuzojë menjëherë, nga së më të
do të
instalohej një apartheid i vertët në Kosovë. Pala serbe refuzoi nënshkrimin e
planit dhe kështu hyri në mosmarrëveshje të drejtëpërsedrejt më bashkësinë
ndërkombëtare duke e vuar në sprovë prestigjin e sajë.
ANGAZHIMI LUFTARAK I NATO-s
Kësaj herë bashkësia nderkombëtare u tregua më e vendur së kurr ndonjë
herë më parë. Inciativen e muren forcat e Aleancës Veriatllantike të udhëhequra
nga Shtetet e Bashkura të Amerikës, të cilat me një unitet të madhë vendosen që
ti bindin serbët së nuk mund të bëjnë gjithmonë atë çka duan dhe së do ti
detyronin të terhiqen nga Kosova njëherë e përgjithmonë.
Lojrave politike e diplomatike të Beogradit u erdhi fundi. Sulmet e NATO-s
kundër soldateskës Serbe ishin vetëm moment kohe. E pritnim më pa durim atë
moment edhe pse ishim të vetëdishem për hakmarrjen e mundëshme të forcave
ushtarake policore dhe paramelitare serbe ndaj popullatës civile. Sekretari i
pergjithshem i NATO-s , Havier Solona i dha urdhërin Kryekonamdantit të forcave
të NATO-s për Evropë, gjeneralit Uslin Klark të ndermerrë sulme ajrore kunder
çaqeve të caktura të Jugosllavisë.
E perjetuam sulmin e parë të NATO-s, gjatë natës së 24 marsit. I perjetuam
ditët më të gjata dhe netët e ankthit të madhë.
Bombardimet e NATO-s që zgjatën panderpre 78 ditë e dermuan deri në palcë
shtetin Jugosllavë. U goditen objektët strategjike të infrastrukturës dhe
ushtrisë serbe si dhe forcat e saja të levizëshme që vepronin në Kosovë.
Jugosllavisë ju
shkatrruen pothuja plotësisht objektet më të rendësishme
ekonomike si rafeneritë e naftës, uratë më kryesore, fabrikat që punësojne më
dhjëtramijëra punëtorë dhe u shkaktuan shumë dëme tjera. Sipas paralogarive të
vetë opozitës serbe çdo ditë e bombardimit të NATO-s ekonomin Jugosllave e ka
këthyar, më së paku, një vjetë prapa. Zyrtaret Jugosllavë kanë pranuar në
deklaratat e tyre zyrtare se nga sulmet e NATO-s kundër objektivave ushtarake
serbe në Serbi dhe Kosovë janë vrarë 524 ushtarë jugosllavë, janë shkatërruar
plotësisht 1109 objekte ushtarake kurse 611 janë dëmtuar rëndë. Aleanca e NATO-s
ka publikuar se vetëm në Kosovë janë shkatrruar 93 tanke, 153 autoblinda, 33O
automjete ushtarake dhe 389 njësi artilerike.

Titulli: Idealet e lirisë
 

Operacionet e intensifikura, që forcat serbe i filluan para fillimit të
bombardimeve te NATO-s, vazhduan më të njejtin intenzitet një kohë të gjatë.
Qellimi i akcioneve ishte shkatrrimin e UÇK-së dhe pastrimi etnik i Kosovës duke
synuar që të gjithë shqiptarët t`i dëbojnë për në Shqipëri, Maqedoni dhe vende
të tjera. Do të thotë atakimin e Kosovës nga tri anët dhe hapja e kufijve më
Maqedoninë dhe Shqiprinë. Pamvarsisht nga bombardimet e NATO-së forcat ushtarako
policore e paraushtarake serbe vazhduan brutalitetin e vetë. Në këto aktivitete
u inkuadruan një pjesë e madhe e serbëve vendas dhe një numer i konsiderushem i
rromëve.
Dhuna e sforcuar dhe e institucionalizuar e pushtetit
serb në Kosovë më
përmasa gjenocidiale më të theksura gjatë vitit 1998 dhe në dy maujt e parë
vitit 1999, u zhvesh nga të gjitha normat më elementare njerëzore në muajn mars,
prill e qershor, kur kjo dhunë mori dimensionin e hapur shvarosës kunder
shqiptarëve. Vrasjet dhe masakrimet më monstruoze e më barbare që nuk mund t`i
marrë me mend qenia njerëzore
ndaj një populli, siç bëri Serbia kunder
popullit shqiptar në Kosovë, më synim plotësisht të qartë e transparent -
shvarosjen totale të tërë një populli ( të shqipëtarëve ) në një teritor ( në
Kosovë ) vertetoi plotësisht politiken
gjenocidial dhe karakterin shovenist,
fashist dhe gjenocidial të pushtetit dhe shtetit serb. Kordonet serbe të vdekjës
nuk kursyen jo vetem mashkujt, por as gratë, as femijët ( mandje edhe foshnjet
disamuajshe) dhe as pleqët. Duke treguar haptaz tërë egersirën e tyre, vrasësit
gjakatar nuk kënaqeshin vetem më vrasje e masakrime. Duke u perpjekur për ti
mëshefur gjurmet e krimeve merrnin trupat e pajetë të viktimave i hjedhin në
germina, në varre masive deri te shkrirja në furra.
Kryeqendra e Kosovës, Prishtina, para fillimit të bombardimeve të Aleancës
Veriatlantike ishte diçë më qetë së në vendet tjera në Kosovë, por banoret e
sajë ishin shumë të kujdesëshem. Leviznin vetem atëherë kur nevojat e jetës i
detyronin dhe para muzgut mbylleshin në shtepit e tyre. Në Prishtinë ishin të
strehuar më qindra e mira qytetarë që kishin ikur nga meset ku zhvilloheshin
luftimet dhe behëshin masakrime në masë.
Në muajn mars gjendja në qytetin e Prishtines jo vetem që u keqësue, por u bë
dramatike. Shpesh kryheshin atentate nga bandat e armatosura në lokale hoteljere
apo rrugë. Të shpeshta ishin eksplodimet në mese të ndryshme. Çdo ditë kishte
kidnapime dhe zhdukje misterioze të njerëzve të cilet pas pak ditesh u gjetëshin
të ekzekutuar e të masakruar.
Në mes shumë tjerëve, këtë tragjedi e pësuan
edhe veprimtaret e njohur shqiptar Fehmi Agani dhe Bajram Kelmendi më dy djemt e
tij. Por ata janë të pa vdekshem në kujtesen e popullit.
Ata me potencialet e
larta intelektuale , me idealet e
pastra patriotike e njerzore, me punen
vetemohuse për realizimin e tyre dhe me guximin për të mbrojtur ato deri në
vdekje mizore të shkaktuar nga forcat barbare serbe, Femi Agani e Bajram
Kelmendi u ngriten në lartësi të krenarisë së kombit, hynë në kujtesen e
lavdishme të popullit. Ata shendriten e u dogjen për të tjeret, perkatësisht për
popullin e tyre të shumëvujtur.
Më fillimin e bombardimit të NATO-s situata u tendos edhe më shumë. Nuk
kishte më kurrfar sigurije, tërë diten defilonin automjete të ushtrisë në të
cilat qendronin ushtaret më tyta e automatikve të drejtuar në apartamentët ku
jetonin shqiptarët. Në grupe defilonin paramelitarët e armatosur më automata e
thika si hanxhar të cilat publikisht i mbanin .
Në të gjitha laxhët e qytetit në mnyrë vandale paramelitaret, në asistimin e
policisë e ushtrisë, thyan të gjitha objektet tregtare e hoteljere që ishin në
pronësi të shqiptarëve, prej të cilave plaqkitnin mallin e vlefshem, e pas tyre
vazhdonin aktivitetin rromet duke vjedhur e demoluar ate që kishte
mbetur.

Jehona e të shtirave nga arsenali i armatimeve të ndryshme dhe
mitrolimeve degjoheshin tërë diten, kurse në orët e natës kohë pas kohe jehonin
detonimet e aviacionit të NATO-së në objektet vitale në qytet e rrethinë. Dy,
tri ditë pas fillimit të bombardimit të NATO-se, forcat ushtarako-policore serbe
filluan granatimin, djegëjet e plaqkitjet e shtëpive në të gjitha laxhet e
qytetit.
Plot frigë e panikë ishin ditët e netët. Netët e ditët nuk mund te numrohen
si të ndara, vetem ora 06 pasdite shenon nje kufi kohor. Ishte koha që shenon
alarmin për strehim, por vetem për ata që mund ta bënin këtë. Në këtë kohë të
gjithe fqinjët serb largoheshin nga banesat e vendosëshin në strehimore ankas të
distinura për ta nga shteti. Ne banesa mbetnim etnikisht vetem shqiptarët. Në
muzgun e parë nderprehej rryma elektrike dhe i tërë qyteti ishte në errsirë. As
dritat e qirinjëve që ndezeshin në banesa shqiptare nuk
shiheshin, nga së
dritarët ishin të mbyllura më perde të trasha, apo drita vendosej në ndonjë kend
të dhomës në mnyrë që mos të duket. Ndëgjohej vetem të lehurit e qenjëve e
ndonjëherë kalimi i ndonjë automjet të policisë, ushtrisë apo forcave
paramelitare serbe.

Tërë natën të rriturit qendronin të zgjuar dhe më
radhë benin roje duke shiquar e përcjellur çdo levizje. Netët dukeshin shumë të
gjata e trishtuese. Mengjëzet zbardhnin duke i numruar vendgoditjet e
bombardimeve , qoftë të aviacionit të NATO-s qoftë të altilerisë serbe. Sa gëzim
për humbjet e armikut, aq mërzi për humbjet tona.
Mengjezët në Prishtinë, ishin pakëz më të qeta. Më pak dukeshin forcat
paramelitare e policore, nga së kishin vepruar tërë natën. Këto orë të mengjesit
njerzit e moshuar i shvrytzonin për të siguruar aty afër
ndonjë kilogram
bukë, apo ndonjë artikull tjetër ushqimor.
Më kalimin e kohes u nderpre çdo levizje. Të gjithë qendronin të mbyllur në
shtepi duke u ushqyar nga rezervat që ishin siguruar më herët. Tërë
diten
ndegjonim lajme nga shumë radiostacione lokale dhe nderkombëtare. Më
ndegjimin e lajmeve vazhdonim
edhe gjatë natës më radio tranzistor, me zë
shumë të
vogël apo më ndegjonjëse. Informatat që merrnim ishin tmerruse më
plotë njohtime për vrasje e masakra në masë, për ekzekutime, granatime, djegëje
e plaqkitje të shtepive, zhdukje të njerzëve të cilet pas 2-3 ditë u gjetnin
buzë rrugëve të ekzekutuar e të masakruar. Kalonin ditët e netët të ngjitura
njera pas tjetres dhe flaka e luftës përfshiu tërë qytetin.

Titulli: Idealet e lirisë
 

KAPITULIMI I JUGOSLLAVISË
Pas 78 ditë të bombardimeve dhe pas shkatrrimeve të mëdha materiale,
viktimave të shumta dhe debaklit politik, Parlamenti i Jugosllavisë, Qeveria e
saje dhe Presidenti i sajë, Kryekrimineli Sllobodan Millosheviq, u dorezuan para
forcës , para NATO-së dhe UÇK-ës duke pranuar kushtet e shtruara nga bashkësia
nderkombëtare, gjëgjësishte nga Grupi G8 (shtat vendet më të industrializuara
dhe Rusia).
U nevoiten 79 ditë dhe netë që më në fund ti pranoj të 5 kushtet e NATO-s (
te pranoi kapitullimin). Ushtria Jugosllave nuk u shkatërrua ashtu siç ishte
paraparë dhe menduar. Po të sulmoheshin vetem caqet ushtarake (sipas planit 1)
ajo fare s’do të lëvizte nga vendi. Ajo kishte kohë që ishte larguar nga
kazermat dhe ishte futur nëpër objektet civile. Të gjithë menduan së Ushtria
Jugosllave do te dorzohet shumë lehtë, shpejt e këtë mbrenda javës së parë të
bombardimeve.
Kur ky parashikim nuk u realizua atëherë filloi plani 2
(bombardimi i objekteve civile). Filluan te shkaterrohen urat, hekurudhat,
autostradat, qendrat komanduese, rafinerit, sistemi elektrik etj. Edhe pse këto
bombardime e sollen Serbinë në një gjendje të mjerë
prap së prapë ajo nuk u
dorëzua lehtë. Këtë e bëri atëherë kur ishte e siguret së së shpejti do te
aplikohet plani 3 (Invazioni i këmbsorisë).
Kryekrimineli Millosheviq u gjunjëzua. Më 9 qershor 1999 në Kumanovë të
Maqedomnisë, perfaqësuesit e shtetit Jugosllavë pranuan kapitullimin dhe
nënshkruan marrëveshjen teknike, që u kishte afruar NATO-ja për terheqjen e
trupave serbe nga Kosova. Përfaqësuesit shqiptar nuk u ftuan dhe nuk muren pjesë
në arritjen e kësaj marrëveshje. Filloi zbatimi i tri objektivave themelore të
marrëveshjes: terheqëja e tërsishme e forcave serbe nga Kosova, nderhyrja e
forcave toksore të Aleancës Veriatllantike në Kosovë dhe këthimi i të gjithë
refugjatëve kosovar në vatrat e veta. Fitorja u arrit në saje të trimrisë e
heroizmit të pa shoqë të shqiptarëve të Kosovës dhe në bashkëpunim të ngushte të
19 shteteve demokratike të Aleancës dhe vullnetit të 78O milion anetarëve të saj
të cilet dolen më të fort e më të vendosur për paqën, prosperitetin e
demokracinë.
KFOR-i më të hyrë në Kosovë i vendosen trupat e NATO-s në pesë sektore të
veprimit. Këtu perfunduan adrrat fashiste serbe për krijimin e Serbisë së madhe
dhe mitit serb mbi Kosovën. Avantura serbe filloi ne Kosovë për të vazhduar në
Slloveni, Kroaci e Bosnje dhe përfundoi në Kosovë.
"…Atje nisi, atje mbaroi,
Atje krisi, atje pushoi…"
Noli
Kështu do të shprehej poeti ynë i madh Noli për rezistencën e Plakut të
Maleve, Bajram Currit. Kështu do të themi edhe për aventuren famëkeqe
serbosllave për krijimin e një shteti të madh serb në Ballkan. Iluzionet çetnike
për një Kosovë serbe ranë, kur forcat e NATO-s
filluan marshimin në
territorin e Kosovës. Kësaj radhe Serbia nuk arriti dot ta mashtroje botën duke
i akuzuar shqiptarët më lloj-lloj etiketash, për ta arsyetuar veprimin barbar
ndaj civilëve, sikur që e kishte bërë edhe shumë e shumë herë gjatë historisë,
duke filluar nga 1878, pra nga Kongresi i Berlinit, nga Lidhja Shqiptare e
Prizrenit e deri ne ditët e sotme.
Refugjatet që ishin te strehuar në shtetet për qark Kosovës menjëherë filluan
të hynë në Kosovë. Llogaritet së brenda muajt në Kosovë janë këthyar më shumë së
700.000 refugjat shqiptar. Edhe refugjatët të streuhar në shtetët e përendimit
dhe në vende tjera gradualisht më të madhe këthehen në vendlindjen e tyre
edhepse e rrënuar e shkatrruar pamshirshem nga kriminelët serb.
Zyrtaret e Komesarjatit të Lartë për Refugjatë të Kombëve të Bashklura (UNHCR
) kanë deklaruar së nuk mbahet mend që për një kohë kaq të shkurtër të këthëhet
një numer kaq i madhë refugjatesh në shtepitë e veta, siq ka ndodhur më kethimin
e refugjatëve kosovarë. Kjo është një deshmi e madhe para botës dhe vetëvehtës
sa shumë kosovarët shqiptarë e duan atdheun e vetë.

Titulli: Idealet e lirisë
 

PASOJAT DHE DËMET E LUFTËS
Pasojat e kësaj lufte janë shumë të mëdha nga çdo kend veshtrimi.
Soldateska serbo-sllave, në mënyrë të programuar zbatoi spastrimin etnik të
Kosovës me vrasje, masakrime e ekzekutime, me plaçkitje, rrënime e djegie të
vendbanimeve të tëra dhe me deportimin masiv të popullsisë shqiptare nga trojet
e veta etnike. Dhuna serbe në Kosovë në të gjitha fushat e jetës, që mori
përmasa gjenocidale më të theksuara gjatë vitit 1998 dhe në gjashtëmujorin e
parë të vitit 1999, u zhvesh nga të gjitha normat më elementare njerëzore dhe
mori dimensionin e hapur shfarosës kundër shqiptarëve. Vrasjet dhe masakrimet
barbare më monstruoze, që bëri Serbia kundër popullit shqiptar në Kosovë, me
synim plotësisht të qartë për shfarosjen totale të tërë popullatës shqiptare të
Kosovës vertetoi plotësisht politikën dhe karakterin gjenocidal të pushtetit dhe
të shtetit serb. Falangat dhe kordonet serbe të vdekjes nuk kursyen jo vetëm
civilët e paarmatosur shqiptarë, por as gratë, as fëmijët, as foshnjat e e as
pleqtë e tyre. Duke e treguar haptas
tërë egërsinë e tyre dhe duke u munduar
t'i fshehin gjurmët e dhunës makabre, forcat serbe dogjën viktimat e terrorit të
tyre, ose edhe i zhvarrosën dhe i dërguan trupat e tyre në mbrendi të Serbisë
dhe në drejtime të panjohura. Ka indikacione se një pjesë e viktimave shqiptare
janë djegur në furrat e shkritores së minierës "Trepça" e shqiptarë të vrarë e
të masakruar janë hedhur edhe nëpër puse të ujit e gropa të gëlqeres nëpër
fshatra, nëpër gremina e humnera të maleve e varrosur nëpër varreza masive ose
zhdukur në mënyra të ndryshme. Një numër jo i vogël i tyre kanë mbetur me javë e
me muaj të pavarrosur fare në mëshirën e motit e të egërsirave. Deri më tash
janë regjistruar rreth 600 varreza masive.
Sipas parametrave të KMDLNJ, gjatë kohes së zhvillimit të konfliktit intensiv
të armatosur u vranë shume luftetar të lirisë si dhe u vranë e u masakruan mbi
11.000 qytetarë shqiptarë.
"...O ata t' lumtë, qi dhane jetën,
o ata t' lumtë, qi shkrine vehten,

qi për Mbret e vend të Parëve,
qi për erz e nderë t' Shqiptarëve

derdhën gjakun tue luftue,
porsi t' Parët u ka'n punue !
Lehtë u kjoftë mbi vorr ledina,
butë u kjoshin moti e stina..."
At Gjergj Fishta
Raportet e KMDLNJ deshmojnë së është tejet i madh numri i objekteve të
shkatërruara, të djegura ose të dëmtuara - i shtëpive dhe i banesave, i lokaleve
afariste dhe i fabrikave, i shkollave dhe i objekteve të tjera arsimore,
kulturore e shkencore, i objekteve fetare, i monumenteve kulturore e historike
që nga lashtësia e deri në ditët e sotme. Vlerësohet se gjatë luftës në Kosovë
(mars 1998 - qershor 1999) janë shkatërruar dhe djegur pjesërisht ose tërësisht
rreth 1100 vendbanime shqiptare; janë plaçkitur, djegur e shkatërruar
(pjesërisht a tërësisht) mbi 200.000 shtëpi, banesa, lokale afariste, punëtori
zejtare, fabrika, shkolla, biblioteka, monumente kulturore-historike, objekte
kulturore, shkencore, fetare etj. U demtuan e u shkattruan 200 xhami. U dogjen
kvarte të banimit sidomos në Vushtrri, në Mitrovice, në Skenderaj, në Pejë, në
Deçan, në Gjakovë, në Suharekë, në Rahovec, në Klinë, në Kacanik, Han të Elezit
e në Ferizaj etj. Disa nga këto qytete kanë ndryshuar fizionomine
banistike
të tyre, sidomos Peja, Gjakova dhe Vushtrria. U plaçkiten fabrika, duqane,
shtepi e individë. Vlera e mallrave dhe sendëve te plaçkitura është e madhe. U
dëbuan më shumë së një milion shqiptare nga vendbanimet e tyre. U zhduken dhe
humben rreth 5000 persona, u moren peng, u zunë rob dhe u burgosen rreth 7.000
veta.

Shenimet e paraqitura nga KMDLNJ për pasojat shkatërrimtare të
luftës së zhvilluar nuk janë të plota dhe përfundimtare. Disa nga pasojat dhe
përmasat e
tyre nuk do të mund të paraqitën as brenda një kohe më të gjatë,
kurse permasat e dukurive, si dukuria e dhunimit seksual, kerkon angazhime të
veçanta dhe kohë të gjatë për identifikim të tyre. Madje, shfaqja e neurozave
dhe e psikozave të ndryshme nder qytetarët të cilet perjetuan situata tragjike
familjare dhe farefisnore kanë filluar të marrin dimensione gjithnjë e më të
mëdha dhe fatëkeqësisht, sipas pohimit të ekspertve të medicinës, një numer i
madh i qytetarëve kanë indikacione së do të perjetojnë ndryshime negative
mentale të llojeve të ndryshme dhe më intensitet e kohëzgjatje të
paparashikueshme.
Vendbanimet, fshatrat dhe qytetet e Kosovës pësuan
ndryshime negative të mëdha. Kosova ndryshoi identitetin e vet qytetar,
demografik, ekonomik, ekologjik dhe kulturor. Gjatë gjithë kësaj kohe sjelljet
jonjerëzore, mizore, barbare dhe torturat u bënë stil i
zakonshem i veprimit
të ushtarëve dhe policëve serbe mbi shqiptarët nën pushtetin serb, kurse krimi
ndaj shqiptarëve u bë institucion përmasash të tmershme.
Paraburgimët, burgosjët, deportimët arbitrare të shqiptarëve dhe zhdukja e
tyre u bënë të zakonshme për regjimin, që ushtronte pushtetin përmes
instrumenteve represive; u lekund në drejtim negativ ndjenja e sigurisë së
shqiptarëve në vendin e tyre, sikurse edhe ndjenja kolektive e sigurisë së
fqinjve serbë dhe romë, sepse familjet serbe u armatosen nga ana e organeve të
pushtetit të tyre, kurse romet u kthyen në instrument të atij pushteti; shumë
prej tyre u angazhuan drejtpërdrejt në krime, të tjeret përkrahen format e
krimit ndaj shqiptarëve, kurse një pjesë tjeter qendruan pasivë ndaj
shqiptarëve, kurse një pjesë tjeter qendruan pasivë ndaj gjithë kësaj që
ndodhi
në Kosovë. Nuk ka pasur raste të kundervëniës së serbëve ndaj krimit
që ushtrohej ndaj shqiptarëve; sjelljet e këtilla shkaktuan mllef, pezem, zemrim
dhe urrejtje të shqiptarëve ndaj atyre që ushtruan krimin dhe format e ndryshme
te tij. Nga pësimet e mëdha njerëzore, kombëtare, ekonomike, sociale, kulturore
dhe fetare të shqiptarëve dallohet rrjedha gjenocidiale e planifikuar dhe e
sistemuar sipas rendit të kierarkisë së shfarosjës së shqiptarëve. Përjetimet e
rënda të kësaj vazhde gjenocidiale nga ana e atyre që patem fatin të mos
privohen nga jeta, të disa shqiptarë u shnderruan në ndjenjë negative ndaj
pjesëtarëve të pakicës serbe dhe rome në Kosovë.
Nen ndikimin e këtyre
motiveve dhe në kushte të mungesës së organeve e te institucioneve qytetare dhe
shtetërore, sikurse dhe në kushte të varferisë së madhe, të jetës pa kulm mbi
kokë dhe të papunsisë masive etj., një numer shqiptarësh nuk arriti të përmbahen
vet vetem në kujtime më permbajtjet shumë negative të kohes së konfliktit të
armatosur, por këto i shoqerojnë edhe më aktivitete elementesh hakmarrëse.
Këshilli për Mbrojtjen e të Drrejtave dhe Lirive të Njeriut në Prishtine, ka
regjistruar në këtë periudhë së në Kosovë janë vrarë edhe 423 serbë, malazezë,
romë dhe pjesëtarë të nacionaliteteve të tjera. Shumë nga serbet e malazezet dhe
familjet e tyre, sidomos nder ata që kanë marrë pjesë aktive në krime dhe kane
ndihmuar krimin kanë
leshuar Kosovën: numri i atyre që jetojnë në Kosovë u
reduktua në rreth 90.000 veta.
Gjykata Nderkombëtare e Hagës ka ngritur padi për krime lufte kunder
udheheqësit jugosllav, Sllobodan Millosheviq dhe 11 bashkëpunetorve të tij*, nga
së ka prova të mjaftueshme për nderlikimin e tyre në barbarizmat e kryera nga
ushtria, policia dhe njesite paraushtarake serbe kunder shqiptarëve në Kosovë.

Titulli: Idealet e lirisë
 

•Slobodan Milosheviq, Kryetar i
Republikes Federative të Jugosllavisë;•Zoran Sokolloviq, Minister i Punve të
Brendshme, Republika Federative e Jugosllavisë;•Vllajko Stojkoviq, Minister i
Puneve të Brendshme, Republika e Srbisë;•Vllastimir Gjorgjeviq, epror i
sigurimit publikë Ministtria për Punë të Brendshme Republikes së Serbisë;
•Dragisha Ristivojeviq, zavendes i eprorit të Sigurimit Publikë në Ministtrin e
Punve të Brenshme te RS;•Obrad Stevanoviq, ndimës Minister për Punë të Brenshme
të RS;•Jovica Stanishiq, ndimës Minister për Punë të Brendshme dhe epror i
Sigurimit Shtetror, të RS;•Radomir Markoviq, ndimës Minister i Punëve të
Brendhme dhe zavendës i eprori i Sherbimit të Sigurimit Shtetror të Republikës
së Sebisë;
•Frenki Simatoviq, epror i Njësive speciale të Sigurimit shtetror
të Republikes së Serbisë;•David Gajiq, epror i Segurimit në Kosovë, Republika e
Serbisë;
•Lubinko Cvetiq, zavendes i eprorit i Sigurimit në Kosovë, Republika
e Serbisë;
•Velko Odalloviq,zavendes eprori i Sigurimit të Qarkut në Kosovë,
Republika e Serbisë.
Këta janë, personat e parë pergjëgjes që Gjykata Ndërkombëtare e Hagës ka
ngritur padinë për krime lufte, para kapitulimit të Jugosllavsë. Sigurisht, në
nderkohë për krime lufte, kjo Gjykatë do të ngrisë padi edhe ndaj shumë
personave të tjerë të implikuar në veprime inkriminuese të kësaj
natyre.

Në këto barbarizma përfshihen vrasje, përdhunime, plackitje dhe
sulme kunder popullsisë civile, duke perfshirë gra e femijë, si dhe për
shkaterimin më qellim të shtepive, institucioneve mjeksore dhe kishave e
xhamive. Në këto barbarizma përfshihen gjithashtu debimet më forcë të më shumë
se një milion shqiptarëve nga shtepitë e tyre. Refugjatëve shqiptare u është
mohuar ushqimi, strehimi dhe kujdesi shendetsor.

Terrori i ushtruar nga
forcat serbe në Kosovë është një shkelje serioze e standartëve për të drejtat e
njeriut dhe rregullat e luftës të pranuara nga të gjitha vendet e qytetëruara.
Në Konventen e Gjenevës të vitit 1949 dhe konventat që kanë pasuar, kerkohet që
forcat ushtarake në zona të pushtuara duhet të mbrojnë popullsinë civile.
Komandantet ushtarak serbë në Kosovë janë përgjegjës për veprimet e ushtrisë së
rregullt, të forcave të sigurimit si dhe për veprimet e njësive paraushtarake
civile.
Pas disfatës në Kosovë rezhimi genocidial i Beogradit po kryen shkelje
brutale të të drejtave dhe lirive të shqiptareve në komunat dhe vendbanimet e
banuara më shqiptarë në territorin që administrohet nga nga pushteti serb - në
Preshevë, Bujanovc,
Medvegjëdhe Vranje. Atje po perseritet skenari i
aplikuar në Kosovë. Shqiptarët po keqtrajtohen, po diskriminohen, po vriten dhe
po debohen nga shtepitë dhe vendbanimet e tyre. Mbi ta, perveç forcave më
uniforma të ushtrisë e të policisë serbe, presion po bëjne serbët që kanë
braktisur Kosovën për shkak të pasigurisë që kanë, si pasojë e pjesëmarrjes së
tyre të drejtprdrejte në ekspeditat e krimeve mbi shqiptarët ose të anetarëve të
familjeve të tyre.

KOSOVA DREJT PAMVARSISË

Kosova u bë ngjarje botërore dhe çështje e ndërgjegjes njerëzore. Lufta
çlirimtare në Kosovë ia hapi dyert ndërhyrjes së Perëndimit për t'i korrigjuar
krimet e pushtimit dhe të diplomacisë evropiane të fillimshekullit. Lufta
çlirimtare në Kosovë nuk ishte spontane, por e organizuar nga brezi idealist
shqiptar, ndërsa UÇK-ja kurorëzim i përpjekjes shekullore për çlirimin kombëtar.
Ajo nuk ishte tragjedi, por dramë historike kombëtare, që ka anën e vet heroike,
madhështore, por edhe anën tragjike të gjenocidit serb. Është e vetmja luftë
fitimtare në Kosovë dhe pa këtë luftë të shenjtë Kosova nuk do të ishte ajo që
është sot. Kosova është e lirë. Në Kosovë sot ka ndodh mrekullia e dyfishtë:
përzënia me dhunë e forcave ushtarako-policore dhe paramilitare serbe dhe kthimi
aq i shpejt, aq i papritur dhe, pothuajse biblik, i shqiptarëve në trojet e tyre
prej nga më parë ishin dëbuar me dhunë. Kjo erdhi falë Zotit, botës perendimore
dhe gjithë bashkësise ndërkombëtare, e në radhë të parë falë guximit, trimrisë
dhe sakrificave të Ushtrisë Çlirimtare dhe popullit trim të Kosovës.
Kosova është e lirë nga okupimi i egër qindëvjeçar serb. Ajo ka shume vrragë
dhe lendime, femijë, gra dhe burra të vrarë e të masakruar, qytete e fshatra të
djegura e shkatërruara, por ajo është sot e lirë nga Serbia. Kosova mburrët dhe
shpreh krenari për mijera vajza dhe djem të saj, pjesëtare të Ushtrisë
Çlirimtare të Kosovës, të cilet dhanë jetën e tyre për lirine e Kosovës dhe
ardhmerinë e saj. Kosova ka respekt të veçant për Shtetet e Bashkuara të
Amerikës dhe vendet e tjera të NATO-s për angazhimin e tyre ushtarak, politik
dhe diplomatik për çlirimin e Kosovës.
Kosova sot është e lirë, pa prezencën e forcave ushtarako- policore dhe
paramilitare serbe, pa dhunë e terror, pa rrahje e maltretime, pa vrasje e
arrestime, e pa djegie e dhunime, pa gjykime e dënime, pa rrënime
e deportime
- dëbime jashtë Kosovës. Më në fund, u
realizuan përpjekejt shekullore. Në
Kosovë sot është
UNMIK-u, KFOR-i, pra, dy segmentet më të fuqishme
të një
lloj protektorati civil dhe ushtarak
ndërkombëtar, si dhe një numër mjaft të
madh të organizatave tjera qeveritare dhe joqeveritare ndërkombëtare që t'i
ndihmojn Kosovës të mbijetojë
gjendjen e pasluftës, t'i përballojë pasojat e
një
rrënimi kaq të madh që shkaktoi lufta.
Kosova sot ka kufinjtë saj të siguruar nga trupat e NATO-s, ka vënë Valten e
Bashkësisë Evropjane në qarkullim si mjet të vetëm pagese, ka doganat kosovare,
ka trupat e saj mbrojtëse,dhe bashkë me bashkësinë ndërkombëtare, përmes
Këshillit të Përkohshëm Administrativ dhe të
Këshillit tranzitor, ka qeverisë
vetëvetën deri në zgjedhjet e lira që më shumë sukses u mbajten në nëndor të
vitit 2001.
Populli i Kosovës, me 17 nendor 2001 ka votuar për t'i zgjedhur, për herë të
parë në historinë e tij, 120 deputetë të Asamblesë Parlamentare (Kuvendit), të
cilët do të jenë midis dy zjarresh: në njërën anë bashkësia ndërkombëtare, e
artikulluar në administratën e OKB-së - UNMIK dhe në OSBE, që "të betuar" i
përkulen Rezolutës së KS të OKB-së 1244, duke njohur njëfarë "vetëqeverisje të
pjesërishme në njëfarë autonomie substanciale, nën sovranitetin e të
ashtuquajtur Jugosllavi" dhe në anën tjetër - e drejta e natyrshme dhe legjitime
dhe vendosmëria e popullit të martirizuar në shekuj, për vetëvendosje, e
garantuar edhe me Kartën e OKB-së për të Drejtat e Njeriut dhe të Popujve.
Në zgjedhjet muarën pjesë 26 etnitete politike, përfshirë edhe serbët, të
cilët nuk mund ta paramendojnë kurrësesi shtetësinë e Kosovës. Bashkësisë
ndërkombëtare dhe mbarë botës, Populli i Kosovës i dëshmoi edhe njëherë se është
një shoqëri e civilizuar, që e njeh mirë dhe e çmon demoklracinë, i njeh mirë
dhe i çmon vlerat e mirëfillta njerëzore e demokratike, që din çka don dhe që
është i vendosur dhe i përgatitur në të gjitha aspektet e jetës ta drejtojë
jetën, ta formojë shtetin dhe ta lulëzojë atë, të dalur nga qindëra varre masive
që pushtuesi njëshekullor na i ka bërë dy vjet më parë, duke i futur në to të
vrarër e të masakruarit e edhe të gjallët në mesin e tyre.
Megjithë kufizimet e përcaktuara në Rezolutën 1244 të KS të OKB-së, në
rregulloret e UNMIK-ut, në Kornizën Kushtetuese për qeverisje të përkohshme dhe
në marrëveshjen misterioze Çoviq-Hakerup të nënshkruar disa ditë para zgjedhjëve
të përgjithshme, populli i Kosovës më këto zgjedhje dha provimin e fundit - të
pjekurisë në demokraci, duke votuar në mënyrë madhështore e dinjitoze - pa asnjë
të vetmin incident. Nga këto zgjedhje u caktuen 120 deputetët e Kuvendit të
Kosovës (Asamblesë Parlamentare).
Nuk është me rëndësi se cila parti ka fituar shumicën ( Lidhja Demokratike e
Kosovës ka fituar 45.65 për qind të votave, dhe ka gjithsej 47 deputetë në
parlamentin e Kosovës; , Partia Demokratike e Kosovës ka fituar 25.70 për qind,
me 26 deputetë; Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës 7.83 për qind dhe 8 deputetë;
Koalicioni serb "Povratak" 11.34 për qind dhe 22 deputetë; koalicioni
boshnjak"Vatan" ka fituar 1.15 për qind dhe 4 deputetë; Partia Demokratike Turke
ka fituar 1 për qind dhe 4 deputetë; Partia Demokratike Ashkalinj Shiptare 0.43
për qind dhe ka 2 depuetetë; Iniciativa e Re Demokratike e Kosovës ka fituar
0,50 për qind dhe 2 deputetë; Lëvizja Popullore e Kosovës ka fituar 0.56 për
qind dhe 1 vend; Partia Shqiptare Demokristiane e Kosovës ka fituar 0.98 për
qind dhe 1 deputet; Partia e Drejtësisë ka fituar 0.57 për qind dhe 1 deputet;
Partia Boshnjake e Aksionit Demokratik të Kosovës ka fituar 0.37 për qind me 1
deputet; dhe Partia Rome e Bashkuar ka fituar 0.34 për qind dhe 1 deputet), por
me rëndësi është së është kostitue, për herë të parë në histori, Kuvendi i
Kosovës - i njohur ndërkombëtarisht, në përbërje prej 120 deputet. Ka fituar
KOSOVA! Kosova ka fituar, sepse, megjithë kufizimet, deputetët e Kuvendit të
dalë nga vota e popullit e të njohur ndërkombëtarisht, në seancën e parë kane
zgjedh organet e Kuvendit, Kryetarin e Kosovës dhe Qeverinë (edhepse pa
ministritë kryesore - të mbrojtjes, të jashtme, të brëndshme, të drejtësisë e të
financave). Populli mbarë është shumë i vendosur për të gjitha sakrificat deri
në realizimin praktik dhe njohjen ndërkombëtare të shtetësisë së Kosovës!!! Pra,
populli është i gatshëm dhe në çdo kohë - në këmbë dhe gati të sakrifikojë
gjithçka për Pavarësinë e Kosovës.

Titulli: Idealet e lirisë
 

Kosova duhet të rindertohet në të gjitha fushatë e jetes, në rindertimin
ekonomik, social, në rindertimin e infrastruktutres, në rindertimin e
vendbanimeve dhe krijnimin e kushteve për jetë e punë. Duhet të bëhët rindertimi
demokratik dhe në sferen shpirtrore.
Në Kosovë është vendosur protektorati ndërkombëtar. Ajo sot mbrohet nga forca
e pakontestushme e botës - NATO-s. Kosova është në procesin e realizimit të
synimeve shekullore për liri e pamvarësi të plotë. Nga pjekuria politike e
kombit shqiptar mvaret fati dhe pamvarsia e sajë. Qendrojnë detyra imediate që
të shvrytesohen rrethanat e favorshme në mnyrë që më angazhim konstruktiv të
bëhët realizimi i aspiratave historike.
Më prezencen e forcave të NATOS, Kosova ka shansin më të favorshem që nuk
duhet leshuar. Populli i Kosovës do të deshmoi se edhe praktikishtë është dhe do
te mbetet aleat e NATO-s. Në veperë shqiptaret do të deshmojnë së janë popull
Evropian
dhe se dinë të udheheqin dhe të mbajnë shtet. Më një gabim të vogël
mund t`i shkaktojmë dëmë të pakompenzushem çështjes sonë kombëtare.
Shqiptarët në përgjithësi, e në veqanti Kosovarët e
kanë krijuar një
imazhe pozitiv në tërë botën dhe kanë perkrahje të fuqishme të sajë. Kemi atë që
e kemi pritur më gjenerata dhe e kemi kerkuar shumë gjatë. Këtë e deshmojnë jo
vetem presedentet e shteteve me të rendsishme përendimorë dhe qeverit e tyre,
por edhe
shumë shoqata e organizata joqeveritare dhe qytetarët e këtyre
vendeve. Në përkrahje morale e materjale të Kosovarve burrat e shteteve më të
rëndësishme botrore, vazhdimisht vizitojnë Kosovën dhe i japin kurajo popullit
shqiptar se do të kenë përspektiv të mirë, nese dinë më rujtur e shvrytëzuar
gatëshmerin e bashkësisë ndërkombëtare për të u ndihmue në gjitha aspektet, si
Kryetari i Shteteve të Bashkuara Bill Klinton, Sekretari i shtetit të SHBA
Medline Olbrajt, pastaj Kryeministri i Britanisë së Madhe Toni Blair, sekretari
i Përgjithshëm i OKB-së Kofi Anan, Kryeminstri
i Italisë Masimo d'Alema,
Kryetarja e Parlamentit Evropian Nikol Fonten, , Sekretari i përgjithshëm i
NATO-s Havier Solana, e me vone Sekretari i ri i përgjithshëm i NATO-s, Xhorxh
Robertson, Kryesuesi i radhës i OSBE-së, ministri i jashtëm i Norvegjisë Knut
Vollebek, Uiliam Uoker - shef i Misionit verifikues të OSBE-, dhe shumë burra të
shtetëve dhe diplomatë tjerë të bashkësise nderkombëtare. Më rastin e vizitave
në Kosovë, këta miqë të popullit shqiptarë
dhe Kosovës dhanë shumë mesazhe.
Veçojmë disa prej tyre:
Kryetari i Shteteve të Bashkuara të Amerikës*:
.."Ju kuptoj se keni përjetuar tmerre të mëdha. Tani kontrolli i
Millosheviqit mbi Kosovën ka përfunduar. Ju jeni kthyer dhe nuk do të ketë më
ditë të humbura nëpër bodrume, male...
Ne qëndruam me ju dhe përdorëm forcen
ushtarake për ta mposhtur agresionin e Millosheviqit. Ne e fituam luftën, por ju
jeni ata që mund ta fitoni paqen.
Mbani mend se koha për luftën tashmë ka
kaluar.
Kosova është në duart tuaja dhe ju do ta formësoni atë. Bashkësia
ndërkombëtare do t'ju ndihmojë
varësisht nga ajo se çfarë do të vendosni ju,
a do të ktheheni në urrejtjen e kaluar apo do të hapni biznese të reja, do të
ndërtoni të gjitha segmentet e jetës. Ne ju kemi borxh për të krijuar një
vetëqeverisje dhe një Kosovë demokratike...Populli i Amerikës ka qenë i nderuar
të jetë pranë jush dhe do të jetë në çdo hap të rrugës suaj...
Zoti ju
bekoftë!"..
Bill Klinton

_________________________
*Më 23 nëndor 1999 Kryetari i Shteteve të
Bashkuara Bill Klinton, i shoqëruar nga sekretarja e shtetit Medlin Ollbrajt,
gjenerali i forcave të NATO-s për Evropë Uesli Klark, si dhe nga Samuel Berger,
këshilltar për Siguri Kombëtare, ambasdori Kristofer Hill , kongresisti Eliot
Engëll dhe kongresistë të tjerë, vizitoi Kosovën dhe në Ferizaj, në Palestrën e
sporteve të këtij qyteti, iu drejtua masës së tubuar.
Sekretarja e shtetit të SHBA, Medlin Ollbrajt*:
.."Ju kam kujtuar për një kohë të gjatë, ju kam kujtuar për të gjitha
vuajtjet që keni përjetuar, ju kam kujtuar edhe për të ardhmen e Kosovës që do
ta keni.
..Duke ju takuar personalisht sot, edhe njëherë dua t'iu rikujtoj premtimin e
SHBA-së premtimin personal, se ne do t'iu ndihmojmë në rindërtimin e Kosovës...
Ju premtoj se këtu në Kosovë kurrë më njerëzit nuk do t'iu vijnë natën në shtëpi
me armë. Kurrë më nuk do të ketë masakra dhe varre masive. Duhet të shpresojmë
se në Kosovë do të lindet një liri e re, e bazuar në tolerancë, në ligj dhe në
respektin për të drejtat e njeriut.
..Të gjithë ata që janë akuzuar për
pastrim etnik duhet të japin përgjegjësi dhe Millosheviqi duhet të përgjigjet
për krimet e luftës". ....Demokracia nuk ndërtohet me hakmarrje dhe ju do ta
humbni mbështetje e bashkësisë ndërkombëtare, nëse tregoheni jotolerantë dhe
nëse do të merrni ligjin në duart tuaja.
...Le të fitojmë së bashku paqen. Ta
bëjmë Kosovën një shembull që do ta ndjek bota. Të krijojmë një Kosovë
demokratike në një Evropë Juglindore stabile, në një Evropë të tërë dhe të
lirë",

Medline Obricht
_____________________
*Më 29 korrik1999,
Z. Medlin Ollbrajt, e shoqëruar nga zëdhënësi i saj, Xhejms Rubin, dhe shefi i
Misionit të OKB-së për Kosovën, Bernar Kushner, në Pallatit e Rinisë në
Prishtine, me fjalë të zgjedhura iu drejtue masës së tubuar.
Kryeministri i Britanisë së Madhe:
"...Unë erdha të ju shoh edhe këtu, në vendlindjen tuaj.
I dijmë mirë të
gjitha të këqiat që kanë ndodhur këtu, muajt e fundit. Mirëpo, tash jemi të
bindur se ka shans për ardhmëri e prosperitet në këtë rajon. ...Ne e luftuam
këtë konflikt që këtu të fitojë drejtësia. Ne luftuam për ndërprerjen e
pastrimit etnik në Kosovë. Ne luftuam për paqe në Kosovë, për të mirën e të
gjithëve dhe se për këtë na ka dhënë kurajo trimëria juaj.
Ne e dimë se
drejtësia duhet të jetë për të gjithë, pavarësisht nga përkatësia nacionale apo
konfesionale...Ne dëshirojmë që të gjithë banorët e Kosovës, qofshin ata
shqiptarë, serbë apo të një përkatësie tjetër, të jetojnë në Kosovë, në paqe dhe
në siguri të plotë. Dëshirojmë t'i ofrojmë Kosovës një ardhmëri, që ajo të jetë
pjesë e Evropës, me gjithë sigurinë e saj... Sot, gjatë vizitës sime këtu, më ka
prekur shumë ngrohtësia, kujdesi dhe mikëpritja juaj. Kënaqësia më e madhe për
mua sot janë fëmijët e të rinjë që janë kthyer në Kosovë, që të jetojnë në paqe.

Rinia është shpresa jonë për një ardhmëri më të mirë.
Pra, ardhmëria e Kosovës është në duart e këtyre fëmijëve e të
rinjve..."*

Toni Blair
Është fituar lufta dhe tani po fitohet paqa, të cilen gjë janë duke e
realizuar trupat e NATOS. Ata ushtar, të cilet duke i rrezikuar jetrat e tyre,
janë duke i kontribuar paqës dhe stabilitetit në rajon dhe realizimit të lirisë
së një populli të shkelur ma së 2000 vjet. Këta burra shtetëror që hynë në
plejaden e burrave të shquar të historisë njerëzore, duke fillua që prej
kryetarit të SHBA-ve, Z. Klinton, Z. Medline Obricht, pastaj Toni Blair, Robin
Cook, Jack Chirak, Schröder, Fischer,Solanes, Jame Shema etj. Më këta emra po
vuloset fundi i këti shekulli dhe fillimi i shekullit 2 OOO. Prandaj duke i
permendur më pietët emrat e tyre, shqiptarët duhet t`i shenojnë dhe perkujtojnë
në mënyrën ma dinjitoze dhe në forma adekvate.
________________________________
*Më 31 korrik 1999 Kryeministrit
britanik vizitoi Kosovën me çrast në platonë e Pallatit të Rinisë e Sporteve në
Prishtinë iu drejtuar masës së tubuar.
E kerkonë nderi kombëtar që të gjithë faktorët relevant kosovar, të tregojnë
arsyshmeri , logjikshmeri, dhe fleksibilitet në raporte të ndersjella, në mnyrë
që të hapet porta mundësive të realizimit të pamvarsisë. Nese kjo nuk ndodhë,
atëhrë shumë lehtë levizja për pamvarsi do të marrë kahje te palakmushme , kur
do te vije deri tek ballafaqimi midise faktorit nderkombëtar, pasojat e secilës
nuk mund të llogariten apriori. Në këtë fazë të levizjes për pamvarsi medomos
duhet të ndodhë kristalizimi i qendrimeve dhe veprimeve të forcave
brendashqiptare. Populli i Kosoves e ka shansen historike për të sendertue
gjakimin shekullor, që Kosova brenda këtyre vjetve të behet shtet i pamvarur, i
lirë e demokratike dhe bashkë më shtetin amë dhe trojet tjera etnike t`u
bashkohet itegrimeve në familjen e madhe evropjane.