![]() |
Titulli: Internet Siguria
[QUOTE=sherri]Hakeri i quajtur Kirllos, vjedh profilet e personave tė ndryshėm nė Facebook pėr ti shitur pėr njė shumė tė caktuar. Sipas sistemit mbrojtės VeriSign, deri tani Kirllos ka kaluar nė duart e tij rreth 1.5 milion profile Facebooku. Kjo ėshtė diēka tepėr serioze. Nė bazė tė njė llogarie tė thjeshtė rezulton se ky person kontrollon 1 nė 300 profile.
Kirllos ka shitur 1000 llogari pėr 25 deri nė 45 dollarė. Ēmimi i profileve ndryshon nė bazė tė shokėve qė ka profili i vjedhur.Shumė pėrdorues tė Facebook bien ne kurth ēdo ditė nga mesazhe tė ndryshme qė presin nga tė tjerėt. Me hapjen e tyre, ata jua dėrgojnė dhe miqve. Deri mė tani, mendohet se Kirllos ka shitur afėrsisht 700.000 profile. Ato tani mund tė disponohen nga keqbėrės tė tjerė tė cilit mund ti pėrdorin pėr veprimtari kriminale nga mė tė ndryshmet, duke filluar nga transfertat e parave etj.[/QUOTE] nuk te besoj ma ha,ha,haaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa....! kallxo cka te duesh...! |
Titulli: Internet Siguria
Internet Siguria
Surfim i sigurt Pse ėshtė e nevojshme tė kujdeseni pėr sigurinė kur surfoni? Sot ka njė numėr shumė tė madh Internet pėrdorues,dhe sipas statistikave me te reja shifra i Internet pėrdoruesve ėshtė 1.8 miliard,qė do tė thotė se se ēdo i katėrti banorė i rrozullit toksorė pėrdorė Internet. Pėr fat tė keq, njė pėrqindje e madhe e kėtyre pėrdoruesve nuk kanė njohuri mbi pikat themelore tė praktikave tė sigurisė kur pėrdorin Internet shėrbimet. Kjo situatė pėr fat tė keq na ēon nė njė gamė tė gjerė problemesh, duke pėrfshirė infektimin e kompjuterėve, vjedhjen e informacionit tė fshehtė, vjedhjet e identitetit, etj. Nė kėtė tekst u jepet pėrdoruesve njė pasqyrė e komponentėve tė sigurisė dhe kėshilla pėr pėrdorimin e shėrbimeve nė internet, pėr tė shmangur befasi dhe siklete, dhe pėr tė u thėnė si Interneti tė pėrdoret nė mėnyrė efektive dhe tė sigurt. [IMG]http://www.netzeitung.de/articleimages//17/17758658696094367670.jpg[/IMG] Bildquelle/Imazh burimi:[URL="http://www.netzeitung.de/"][COLOR=#0000ff]http://www.netzeitung.de[/COLOR][/URL] Pėrmbledhje e temave: · [B]Mbrojtja e kompjuterėve personal[/B]- Hapi i parė pėr pėrdorim tė sigurtė tė internetit. Edhe pse mbrojtja e kompjuterit nuk ka asnjė lidhje tė drejtpėrdrejtė me aktin e tepėrt tė pėrdorimit tė internetit, roli i mbrojtjes ėshtė e paēmueshme, sepse kompjuteri i infektuar zakonisht ne si pėrdorues na bėhet i pamundur qė nė mėnyrė efektive dhe tė sigurtė tė pėrdorimin internetin. · [B]Internet shfletuesi [/B]- Pika e hyrjes pėr tė pėrdorur shėrbimet nė internet. Rekomandimet dhe praktikat e sigurisė nė lidhje me pėrzgjedhjen dhe pėrdorimin e Internet browser. · [B]Faqe me pėrmbajtjen personale[/B]-Faqet me pėrmbajtje personale janė tė ndarė nė dy pjesė. Pjesa e parė referohet nė Internet shėrbimet popullore dhe pėrdorimin e sigurtė tė tyre, ndėrsa pjesa e dytė ka tė bėjė me jetėn private dhe anonimitetin e pėrdoruesit duke rreshtuar edhe metodat e shpeshta pėr tė kompromentuar informacionin sekret tė njė pėrdoruesi. · [B]Shkarkim(marrje)Pėrmbajtjesh[/B] - Shkarkimi dhe fshehja e pėrmbajtjeve sjellė me vete edhe rrezik potencial. Ky kapitull pėrshkruan rreziqet e mundshme pėr pėrdoruesit dhe mėnyrat mė efektive pėr parandalimin e infeksionit nga shkarkimi i pėrmbajtjeve. · [B]Internet pėrdorimi i zgjuar[/B] - Pjesė e cila e pėrshkruan sjelljen e dėshiruar tė pėrdoruesve nė internet dhe trajtimin e informacionit. · [B]Dhjetė rregulla pėr surfim tė sigurt[/B]- Dhjetė rregullat mė tė rėndėsishme qė pėrdoruesit do t`i bėjė shumė mė tė sigurtė dhe mė lehtė tė pėrdorin Internetin . [B]Mbrojtja e PC tuaj [/B] [B]Cilat janė mėnyrat pėr tė mbrojtur kompjuterin tuaj?[/B] Hapi i parė nė arritjen e njė pėrdorimi tė sigurt tė internetit ėshtė mbrojtja e kompjuterave personal. Pėr tė qėnė mbrojtja e kompjuterave personal e plotė dhe e sigurt, ėshtė e nevojshme tė siguroni masat adekuate pėr tė garantuar sigurinė mbi tė gjitha elementet e sistemit kompjuterik. Elementi i parė qė duhet tė merrė parasysh ėshtė sistemi operativ i kompjuterit. Sistemi Operativ (OS-shkurtė) ėshtė pėrgjegjės pėr menaxhimin e harduer burimeve dhe proceset e menaxhimit (aplikacionet) nė kompjuterin tuaj. Sisteme mė tė popullarizuar qė operojnė nė sisteme mė tė janė versione tė ndryshme tė Windows, Linux shpėrndarje tė ndryshme, Mac OS X, sistemi operativ Unix, etj Siguria e kompleksitetit operativ mund tė arrihet vetėm duke aplikuar shtesė rregulla tė reja dhe tė pėrmirėsuara tė qėndrueshme tė versionit tė fundit. Kėtu duhet tė kemi parasysh qė sistemet operative komerciale janė problematike pėr tė i arrnuar me aplikime shtesė rregullash dhe rifreskim , nėse sistemi operativ ėshtė blerė nė mėnyrė tė paligjshme. Nė kėtė mėnyrė, kompjuterėt me sisteme operative tė vjetėruar janė vė nė dėshtimin e sigurisė edhe kur janė riparuar me arna tė freskėta. Elementi tjetėr pėr tė mbrojtur kompjuterin tuaj ėshtė firewall (firewall Ang.). Njė firewall ėshtė njė program kompjuterik qė shėrben pėr tė mbrojtur kundėr qasjes sė paautorizuar nė kompjuterin e kontrollit tė autorizuar tė aksesit. Firewall,nė bazė tė kontrollit te trafikut tė rrjetit dhe tė rregullave,ka pėr detyrė tė pranojė ose refuzojė pakot. Qė proceset nė kompjutera tė ndryshėm tė komunikojnė nė mes veti, ata kanė nevojė pėr identifikues (US porte, porte), e cila mund tė transmetojė dhe tė marrė tė dhėna. Ēdo proces nė kompjuter qė do tė komunikojnė nė njė rrjet (tė marrė ose pėr tė dėrguar mesazhe) duhet tė pėrdorė njė port pėr tė arritur komunikim. Sipas parametrave automatike,shumė porte nė kompjuterin e pėrdoruesit janė tė hapur. Qė pėrdoruesi tė mund tė mbrohet, ėshtė e nevojshme pėr tė lėnė tė hapur vetėm ato porte qė janė tė nevojshėm pėr komunikim. Njė firewall ėshtė njė program qė lejon pėrdoruesit nė mėnyrė intuitive pėr tė i ndihmuar ato pėr tė hapur vetėm ato portet qė u duhen,dhe mbyllje tė porteve tė panevojshme duke reduktuar kėshtu mundėsinė e sulmeve tė suksesshme nė kompjuter.Firewall mė tė njohur dhe falas janė ZoneAlarm, firewall Comodo (tė cilat mund tė shkarkohen individualisht ose si pjesė e njė zgjidhje Comodo Internet Sigurimi tė pėrgjithshė), Online Armor pa pagesė, PC Tools Firewall Plus, Outpost Firewall, Windows Firewall i cili vjen nė pako sė bashku me Windows. [IMG]http://www.repo-it.de/Sonstige%20bilder/Firewall.gif[/IMG] Bildquelle/Imazh burimi:[URL="http://www-rep-it.de/"][COLOR=#0000ff]http://www-rep-it.de[/COLOR][/URL] I fundit nė njė sere tė elementeve pėr mbrojtjen e kompjuterėve personal,ėshtė instalimi i njė antivirus softuer nė PC-en tuaj. Antivirus programe sherben pėr tė kryer zbulimin e viruseve ne kompjuter tashmė tė infektuar, dhe me masa nė parandalimin e infektimit duke i krahasuar pėrmbajtjet e kompjuterit me ato tė marrė nga mostrat e viruseve tė njohur.Antivirus programet dallohen nga menyra e detektimit tė virusėve nė rrugėn e zbulimit dhe tė madhėsisė sė bazės sė tė dhėnave tė mostrave tė viruseve tė njohur. Nuk ka zgjidhje mė te mirė pėr mbrojtje nga virusat, por ka disa zgjidhje cilėsore papagesė pėr pėrdorim individual nė shtėpi. Mė tė njohurit antivirus programe tė lirė(pa pagesė) janė Avast, Avira, dhe AVG . Pėrveē kėtyre, duhet tė pranojmė dhe tė pėrmendim edhe Produkte Comodo Internet Security dhe Microsoft Security Essentials i cili kryesisht ofron Siguri dhe zgjidhje tė plotė (antivirus, antispyware dhe firewall) dhe janė gjithashtu tė lirė,pa pagesė. [IMG]http://www.filetransit.com/images/screen/2563a6e21c864cb2f8061c6d59a08a04_Avira_AntiVir_Windows_Workstation.jpg[/IMG] Nė fund ėshtė e nevojshme tė theksohet se ėshtė i panevojshėm (dhe madje edhe problematike), tė instaloni nė kompjuterin e juaj pėr mė shumė se njė program antivirus dhe firewall.E nevojshme ėshtė qė Kompjuteri tė ketė vetėm njė program antivirus dhe nje firewall. Quelle:Cert (Computer Emergency Response Team) Burimi: Kompjutėr Tim i Reagimit Emergjent . ..vazhdon... [IMG]http://www.shqiponjat.ch/uploads/smil46111943adca6.gif[/IMG] |
Titulli: Internet Siguria
[B]Internet shfletuesit[/B]
Cilin shfletues duhet tė zgjedh? Shfletues tė internetit (angl.browser) janė njė nga komponentet kyqe dhe kryesore pėr pėrdorim tė sigurt tė internetit. Shfletuesi ėshtė pika hyrėse pėr pėrdorimin e internetit, po edhe shumė tėrheqėse pėr hakerat, duke pėrdorur dobėsitė ne shfletuesin, ato pa kompromis mund tė futen nė tė dhėnat e ndjeshme tė pėrdoruesit tė njė kompjuteri personal. Pėr tė mbrojtur pėrdoruesit nga problemet e padėshiruara me shfletuesit, e nevojshme ėshtė pėr tė patur parasysh disa gjėra. [IMG]http://www.cert.hr/images/sigsurf/browsers-icons.jpg[/IMG] Qė nė fillim ėshtė e kėshillueshme pėr tė zgjedhur njė shfletues qė ka njė numėr mė tė vogėl tė pėrdoruesve,sepse kjo ėshtė edhe arsye qė pėr keqbėrėsit shfletues tė tillė janė largė syve pėr tė synuar tė marrin ndonjė haker sulm. Nga web browser(Shfletues)qė rekomandohen janė,Mozilla Firefox, Opera dhe tė Google Chrome. Vlen gjithashtu dhe ėshtė e nevojshme pėr tė u pėrmendur Microsoft Internet Explorer,i cili edhe zakonisht ėshtė shfletues mė i pėrdorur i internetit. Versione tė vjetra tė Internet Explorer kanė qėnė dhe janė tė lidhura me dobėsitė e shumta dhe qė janė korrigjuar nė versionet e fundit,dhe nė rastin e pėrdorimit, rekomandohet pėrdorimi i Internet Explorer 8. Pėr disa shfletues ka edhe shtesa, (anglisht add-ons,extensions( zgjerime),tė cilit rrisin mė tej sigurinė. Nė imazh shihet lista e veēantė e sigurisė pėr shfletuesit mė tė popullarizuar. Nė fund tė kapitullit ėshtė pėr tė u theksuar rėndėsia e jashtėzakonshme e rindėrtimit me rregulla tė reja tė Internet shfletuesit . Shumė nga kėto shfletues,dobėsitė e freskėta tė shfletuesit arrnohen nė kohė tė shkurtėr, dhe ėshtė absolutisht e domosdoshme pėr tė pėrmirėsuar shfletues versionin mė tė fundit,dhe tė eliminohen dobėsitė e sigurisė qė janė edhe port i hapur pėr keqbėrsit. Nese akoma sherbeheni me njė ueb shfletues tė vjetėr,jeni nė rrezik mė tė madh tė sigurisė! [IMG]http://www.cert.hr/images/sigsurf/browsers_funny.jpg[/IMG] [B]Faqe me pėrmbajtje personale[/B] Internet Shėrbimet e popullarizuara Interneti sot konceptualisht pėrbėhet nga njė grup i madh i shėrbimeve qė janė nė dispozicion tė pėrdoruesit dhe njė numėr i madh i pėrdoruesve qė pėrdorin njė shėrbim tė veēantė. Shėrbimet nuk mund tė pėrcaktohen veē e veē po as edhe tė pėrshkruhen, por ėshtė e mundur qė tė pėrcaktohen disa grupe tė njohura tė kėtyre shėrbimeve dhe tė pėrshkruhen mė hollėsisht. Fenomen mė i zgjeruar dhe sherbime tė zakonshme komercijale janė vendosja e ueb faqeve dhe mirėmbajtja e tyre. Pėrdoruesi(user) pėr tė ngritur vetė faqen e internetit , duhet tė gjejė vendin ku edhe fizikisht do tė ruhet nga shėrbyesi (server-provider). Sot, mė tė popullarizuar nese mund tė quhet kėshtu janė Web Hosting shėrbime , ku kompania nė fjalė ofron shėrbime dhe infrastrukturėn e plotė dhe tė sigurtė pėr pėrdoruesit,dhe qė ėshtė pėrgjegjės pėr ecuri dhe mirmbajtje tė ueb faqes tuaj. Po me tė njetin parim punojnė edhe blog hosting dhe wiki hosting shėrbimit ku ofruesi i shėrbimit i lejon pėrdoruesit tė krijojnė blogun e tyre ose wiki (faqen e internetit tė redaktuar nga shumė njerėz). Pėrdoruesit e avancuar mund tė krijojnė ueb faqet e tyre tė cilat do tė ruhen nė kompjuterin e tyre dhe do tė kenė lirinė pėr tė zgjedhur mjetet me tė cilat do tė kryejnė funksionet e dėshiruara, por kjo liri ka edhe koston e mirėmbajtjes tė kompjuterėve dhe arnim tė dobėsive tė reja nė aplikim mjetet e zgjedhura pėr krijimin e faqeve. Pėr shumicėn e njerėzve qė pėrdorin zgjidhje tė gatshme, rekomandohet pėr tė pėrdorur hoste tė njohur dhe te pėrdorur zakonisht shpesh si blog dhe wiki host shėrbimet,nga vetė faktit se shėrbimet dhe mirėmbajtja janė mė tė mira, dhe pėr kėtė arsye edhe mė tė sigurt. [IMG]http://www.cert.hr/images/sigsurf/social_networks.jpg[/IMG] Nė fillim Interneti ka qėne rrjet bashkėpunimi pėr shkėmbimin e informacioneve tė dobishme. Me rritje tė numrit tė pėrdoruesve dhe rritjen e cilėsisė sė rrjetit dhe infrastrukturės, Interneti u ngrit nė faktin origjinal nė njė shoqeri sociale tė komunitetit tė madh,njė emėr qė pėrfshihet nė rrjetet shoqėrore tė rrjeteve sociale ( angl.social networks). Mė tė njohurit dhe mė tė vizituara janė rrjetet shoqėrore Facebook, YouTube, Flickr, MySpace, Twitter dhe LinkedIn. Pavarėsisht faktit se rrjetet sociale kanė investuar shumė nė mekanizmat e sigurisė, ju duhet tė kujdeseni pėr tė dhėnat qė kėmbeni dhe tė mbroni identitetin tuaj,temė, e cila do tė diskutohet mė vonė nė tekst. Interneti gjithnji e mė shumė pėrdoret nė forma tė ndryshme tė biznesit qė pėrfshin edhe pazaret nė internet, menaxhimin elektronik financiar dhe bankar. Edhe pse ekziston njė paragjykim se transaksionet financiare nėpėrmjet internetit janė tė pasigurta,me respektimin e njė bazė te sigurisė dhe disa rregulla tė domosdoshme,ky lloj biznesi bėhet shumė mė i sigurt. Pėr tė u mbrojtė komunikimi ndėrmjet pėrdoruesit dhe serverit, krijohet njė kanal i sigurisė nė tė cilin komunikimi ėshtė e koduar dhe nuk mund tė shkohet lehtė nė pėrmbajtjen e saj. Shumė nga shfletuesit modern, pėrkrahen nga SSL (TLS) encryption sistem i(ēdrrynosur) qė pėrdoret pėr tė komunikuar me server. Faqet qė kėrkojnė komunikim tė kryptuar(drrynosur) nė vend HTTP protokollit do tė pėrdorin protokollin HTTPS,kjo mė sė miri shihet nė fushėn e adresės, ku nė vend tė http:// ėshtė shkruajtur nė https: / /. |
Titulli: Internet Siguria
[IMG]http://www.cert.hr/images/sigsurf/http.jpg[/IMG]
[IMG]http://www.cert.hr/images/sigsurf/https.jpg[/IMG] [IMG]http://www.cert.hr/images/sigsurf/unknown_authority_2.gif[/IMG] Nėse shėrbimi nuk pėrdor protokollin HTTPS, pa marrė parasysh se kėrkon informacion konfidencial tė konsumatorėve pėr tė i ngjitur nė pėrmbajtje,askush nuk mund tė garantojė qė kėto tė dhėna nuk do tė keqpėrdoren sepse janė duke udhėtuar nė njė kanal komunikimi tė pambrojtur, si format teksti. Qė pėrdoruesi tė bindet se me siguri komunikon me serverin e dėshiruar, nė server duhet tė ketė njė ēertifikatė dixhitale tė nėnshkruar nga ana e autoriteteve tė ēertifikimit tė besueshėm,(shumė shfletues automatikisht i kan vendosur autoritetet tė cilat duhet tė u besohen). Nėse ēertifikata nuk ėshtė i vlefshme, shfletuesi do tė tregojė amortizimin ose mangėsitė e certifikatės dhe do t`ju kėshillojmė qė tė mos vendosni lidhje me serverat e tillė,nė veēanti njė komunikim tė ndjeshėm. Pasi pėrdoruesi krijon njė sesion tė mbrojtur (session anglisht) lidhur me sistemin (engl. log in), komunikimi ėshtė e koduar deri athere kur pėrdoruesi ēlajmėrohet,dhe i jep fund seancės. Ėshtė e rėndėsishme tė theksohet se nė pėrfundim tė punės tė nevojshme duhet tė ēregjistrohesh nga sistemi,sepse qė prej pėrfundimit tė shėrbimit mund tė ndodhin krisje tė pakontrolluara tė sigurisė qė mund tė ēojnė nė vjedhjen e seancės. [B]Vetėsi dhe anonimitet[/B] Me rritjen e numrit tė shfrytėzuesve edhe pėr shkak qė internetit nuk ka kontroll sistematik, tė dhėnat personale janė bėrė njė nga problemet mė tė mėdha nė internet. Forma e Anonimitetit e lejon pėrdoruesin tė shfletojė dhe tė pėrdorė shėrbime online pa zbuluar identitetin. Nė dallim nga anonimiteti, privatėsia u kėrkon pėrdoruesve zbulimin e identitetit tė plotė, por tė dhėna tė tilla mbahen sekrete nė pėrputhje me Privacy Policy (engl. privacy policy) qė jep ofruesi i shėrbimit,p.sh.proxy server. Pėr kėtė arsye, ėshtė jashtėzakonisht e rėndėsishme qė pėrdoruesi ėshtė i njohur me Privacy Policy pėr ēdo shėrbim qė i ėshtė ofruar nė pėrdorim pėr tė patur nė dijeni se si ofruesi i shėrbimit mund t'iu referohet tė dhėnave personale tė tij. [IMG]http://www.topnews.de/wp-content/uploads/2009/08/a2009082108134371584.jpg[/IMG] Ndryshe nga ofruesit e ligjshme qė bien dakord pėr tė mbajtur sekrete tė dhėnat personale nė pajtim me rregullat ligjore tė privatėsisė nė internet, ka individė dhe grupe tė cilėt me qėllim duan tė vjedhin infromatat e ndjeshme tė pėrdoruesve, siē janė, pėr shembull, numrat e llogari kartave, numra tė kredi karta, sekretet tregtare, identitete dhe fjalėkalimet pėr t'u lidhur me njė shėrbim tė veēantė, etj. Informacione dhe llogari tė vjedhur tė pėrdoruesve mund tė pėrdoren pėr prezentim tė rrejshėm (p.sh.vjedhje tė llogari tė postės elektronike, vjedhje tė Facebook llogari), pėr tė marrė informacione tė ndjeshme pėr tė kompromituar personin tė cilit i janė vejdhur tė dhėnat, vjedhjen e parave nė llogaritė bankare, pėr tė dėrguar informacione tė dėmshme nė postėn elektronike (angl. spam),etj. Ka shumė mėnyra me tė cilat individėt pėr qėllim tė keq mund tė arrijnė te tė dhėnat e ndjeshme tė pėrdoruesit. Keqbėrsit pėr tė vjedhur tė dhėna shpesh pėrdorin metoda phishing. Phishing ėshtė njė grup aktivitetesh qė individėt me pėrdorin tė e-mail dhe web faqe mashtruese,janė duke u pėrpjekur pėr tė marrė tė dhėna tė ndjeshme tė internet pėrdoruesve. Konsumatorėve shpesh here u dėrgojnė mesazhe tė rreme qė lidhen me ndonjė ofertė turistike tė lirė,ose si ofrues shėrbimi (p.sh., institucion financiar, njė shėrbim i rrjetit social qė pėrdoruesi ėshtė duke pėrdorur) dhe pėrdoruesit i kėrkohet pėr tė u lidhur me shėrbimin, ose ftesė pėr tė vizituar njė faqe interneti qė ofron shėrbime interesante me leverdi financash,por nė fakt,ky ėshtė njė mashtrim i pregatitur mirė pėr tė vjedhur tė dhėnat e pėrdoruesit. Mesazhet e tilla ndryshojnė nga mesazhi i vėrtetė nė atė qė ata kėrkojnė nga pėrdoruesit ndėrhyrje tė menjėhershme,kėrkojnė tė dhėna tė ndjeshme ,pėrpiqen qė pėrdoruesit tė pėrcjellim tek njė faqe qė ka njė pėrvojė tė bujshme sherbimi e ngjashme me ndonje faqe(por jo origjinale),kurse emri dhe adresa e ofruesit tė shėrbimit tė drejtė vjen nga njė burim i panjohur. Ndodh qė tė merrni postė tė tillė,mos i hapni kurė dhe e nevojshme ėshtė pėr tė fshirė dhe tė mos pėrgjigjeni nė tė, ose tė pėrdorni pėrmbajtjet. Informacionet nė internet janė publike,kurse informacione tė fshehtė mund tė arrihet vetėm me sistem kryptimi. Nė tė gjitha situatat e tjera mund tė supozohet se informatat nė dispozicion tė pėrdoruesve, janė nė duar tė pėrdorues tė padėshiruar. Prandaj,ėshtė e nevojshme qė nė mėnyrė selektive tė ndahen informacionet nė internet, sepse pėr tė, akush nuk mund tė sigurojnė konfidencialitetin(besueshmerine). [IMG]http://help.globalscape.com/help/eft5/images/illust_pgpencrypt.gif[/IMG] Pamje nga njė blok sqarim tė pėrmbajtje pa Drrynosje origjinale,dhe me ngjyrė tė kuqe nė shifra dhe ēelės tė Kryptuara(drrynosura). Informacione tė dėrguara me postė elektronike asnjėhere nuk janė tė mbrojtura. Email ėshtė shumė i dobishėm nė komunikimin e pėrditshėm, por edhe ai ėshtė nga natyra e pasigurt. Informacioni nga njė dėrgues deri tek njė marrės kalon nėpėr disa kompjuterė nė formė tė pakryptuar,dhe gjatė udhtimit nga dėrguesi deri te marrėsi i mesazhit,pėrmbjatjet mund zbulohen pa asnjė problem. Mesazhet e ndjeshme nuk duhet tė dėrgohen me postė elektronike, pėrveē nėse mė parė kryptohen(drrynosen). Pėr drrynosje(kryptim) ju mund tė pėrdorni PGP encryptim, ose ndonje nga mjetet qė kanė nė vete PGP encryption, tė tilla si GNU Privacy Gardės (GPG), GPG4WIN dhe Desktop PGP. Quelle:Quelle:Cert (Computer Emergency Response Team) Burimi: Kompjutėr Tim i Reagimit Emergjent . Bilder/Imazhe [URL="http://.help.globascape.com/"][COLOR=#000066]http://.help.globascape.com[/COLOR][/URL] [URL="http://www.topnews.de/"][COLOR=#000066]http://www.topnews.de[/COLOR][/URL] [URL="http://www.cert.hr/"][COLOR=#000066]http://www.cert.hr[/COLOR][/URL] ..vazhdon..[IMG]http://www.shqiponjat.ch/uploads/smil46111943adca6.gif[/IMG] |
Titulli: Internet Siguria
Marrje tė Pėrmbajtjeve
Ēfarė duhet tė kemi parasysh kur shkarkojmė pėrmbajtje Shkarkimi i Pėrmbajtje qė nga fillimi ka qenė njė nga funksionet bazė te internetit. Sot ka shumė mėnyra qė pėrmbajtja mund tė shkarkohen, por shpėrndarja e pėrmbajtjeve mund tė jetė e ndarė pėrafėrsisht nė dy metoda. Metoda e parė pėrdorė njė server-klient model i cili pėrfshin server qė pėrmban pėrmbajtje qė janė shkarkuar nga klienti qė merr njė file nga serveri. Ky model pėrdoret, pėr shembull, shkėmbimin e pėrmbajtjeve nėpėrmjet HTTP dhe FTP protokollit. Metoda e dytė pėrdor tė ashtuquajturėn mėnyrė peer to peermodel klegjial nė tė cilin ēdo pjesėmarrės nė shkėmbimin e pėrmbajtjeve nė tė njėjtėn kohė ėshtė edhe klient edhe sherbyes. Ky model, pėr shembull, pėrdoret nė protokoll pėr shkėmbimin e pėrmbajtjeve (p.sh. Torrent protokoll (pėrrua) dhe nė Instant Mesengjer aplikacione (p.sh. AOL, Skype, ICQ). Pėr tė dy modele, ka avantazhe dhe disavantazhe qe tė dy qasjet te gjejnė audiencėn e tyre. Nga aspekti i sigurisė, ėshtė mė e lehtė pėr tė siguruar modelin klient- shėrbyes, sepse informacioni ėshtė marrė nga vetėm njė burim, ndėrsa nė peer-to-peer modelin kemi njė numėr tė madh shėrbyesish(server), (nė fakt tė gjithė pjesėmarrėsit nė komunikim nė tė njėjtėn kohė janė serverat), kėshtu qė ėshtė e vėshtirė pėr t'u ofruar metoda cilėsore tė mbrojtjes pėr tė gjithė pjesėmarrėsit. Pėrparėsia e peer-to-peer modelit mbi klient-server modelin ėshtė fakti se serveret janė shumė mė pak tė ngarkuar,dhe nė menyrė shumė mė efikase dhe mė tė shpejtė mund tė shkarkohen pėrmbajtje,pa keqndikim nė punėr e serverit. [IMG]http://www.hamburg.de/image/125062/informationen-internet-274x274.jpg[/IMG] Shkarkim pėrmbajtjesh Bashkėngjitjet (engl. attachments) nė e-mail janė edhe burime tė shpeshta tė infektimit. Bashkėngjitjet e infektuar attachments vijnė zakonisht me postė elektronike tė padėshiruar ( si spam.), por mund tė vijnė edhe nga miq qė padashur pėrhapin materiale tė infektuar tė pa kontrolluara, ose nga kompjuteri i tyre qė ėshtė i infektuar dhe materialet e infektuara i shpėrndarjn nė adresa qė merr nga adresa libri. Pėr kėtė arsye ėshtė shumė e rėndėsishme qė pėr ēdo pėrmbajtje qė dėrgoni ose merrni tė kontrolloni me antivurus programin shtojcė me qėllim qė tė pėrcaktojė nėse pėrmbajtjet janė tė infektuara. Pavarėsisht nga fakti se shumica e programeve antivirus i kan zbuluar dhe eliminuar virusėt , ėshtė mirė tė jeni tė kujdesshėm dhe tė pranoni bashkėngjtje(attachments) shtesė vetėm nga njerėz nga tė cilėt prisni njė dergesė tė tillė.Nė raste kur shkarkoni programe, materiale pėr arnim dhe materiale tė ngjashme, ku prodhimi (programi mund tė jetė komercial ose i lirė), ėshtė e rekomandueshme pėr tė shkarkuar pėrmbajtje nga faqja zyrtare e prodhuesit, sepse nė kėtė mėnyrė redukton gjasat qė programi tė jetė i infektuar me ndonjė virus. Pjesa mė e madhe e software tė paligjshėm, sidomos programe pėr tė krijuar ēelėsa pėr tė pėrdorur programet komerciale (keygen anglisht, tė njohur gjerėsisht si gjene ēelėsa), pėrmbajnė njė formė tė dėmshme qė mund tė dėmtojė kompjuterin tuaj, ose tė kompromitoj informatat e ndjeshme. Ėshtė e njohur se, pėr shembull, kopjet e paligjshme tė antivirus programe kanė vetė pėrmbajtje tė dėmshme, qė nė menyrė tė rrejshme japin informacione nga ekzistenca e viruseve dhe virus databazė nevoja tė pėrditėsshme me faqe interneti mashtruese. Kėshtu, me shpejtėsi tė madhe merr kod tė dėmshėm dhe e instalon pastaj nė kompjuterin tuaj duke bėrė dėme tė mėdha. [IMG]http://res.magnus.de/res/_2/2/a/5/4597.jpg[/IMG] Keylogger i Identitetit tuaj(Ēelėsa gjenerues) Probleme tė veēanta paraqesin pėrmbajtjet e marra pėrmes protokollit pėr ndarje tė data-tekave(file kartelave)(p.sh. Torrent protokolli(pėrrua). Edhe pse protokolli pėr ndarjen ėshtė ligjorė, shumica e pėrmbajtjes qė mund tė shkarkohen nėpėrmjet kėtij Protokolli janė tė mbrojtura me ligj dhe tė drejtėn e autorit, dhe ėshtė subjekt i tė sė drejtės penale tė Shtetit nė tė cilin shfrytėzuesi ndodhet. Njė tjetėr problem ėshtė fakti se pėrmbajtja e tė cilave janė tė ndarė nga protokolli mė lart, nuk kanė asnjė kontroll tė cilėsisė kėshtuqe pėrmbajtja qėllimisht shpesh nė mėnyrė arbitrare shendrohet nė qėllim tė keq. Pėr kėtė arsye rekomandohet qė tė shmangni ndarjen e pėrmbajtjes me anė tė protokollit pėr ndarjen e kartelave. Pėrdorimi i zgjuar e Internetit Si tė sillemi qė pėrdorimi i Internetit tė jetė mė i sigurtė dhe i kėnaqshėm? Interneti ofron sherbime tė njė spektri tė gjėrė,sherbime jashtėzakonisht tė madha dhe tė dobishme, pa tė cilat jeta sot nuk mund tė mendohet. Interneti ėshtė rrituar nė njė gamė origjinale adukativo informuese, nė njė rrjet social bashkėpunimi nė tė cilėn informatat nga fokusi qė kan kalojn nė njė zonė neutrale tė pėrdoruesit. Shpėrndarja e informacionit ka shkaktuar njė rritje tė konsiderueshme popullariteti, por edhe ka reduktuar cilėsinė dhe besueshmėrinė e informacionit. Pėr kėtė arsye ėshtė e nevojshme pėr tė zhvilluar njė filter personal nė mbėledhje informacioni dhe pėrdorimin e tė dhėnave tė marra tė cilat duhet tė trajtohen me kujdes.Edhe pse nuk ka metodė universale pėr filtrimin dhe gjetjen e informata tė dobishme, ka disa udhėzime qė mund tė ndihmojnė nė trajtimin e tė dhėnave dhe informacionit nė internet: [IMG]http://www.freundin.de/Artikel/20724211_f5bbca2d30.jpg[/IMG] Ky Gėzim Interneti mund tė shėndrohet ne hidhėrim. Ne nuk mund tė jemi tė sigurt pėr identitetin e personit me tė cilin ne jemi nė kontakt nė Internet - nė shumicėn e rasteve ėshtė e pamundur pėr tė pėrcaktuar me saktėsi identitetin e personit me tė cilin komunikimi ėshtė bėrė. Kjo ėshtė veēanėrisht e rėndėsishme nė vitet e fundit me rritjen e numrit tė pėrdoruesve tė rrjeteve sociale, ku problemet me keqpėrdorimin e informacionit mund tė kenė pasoja afatgjata. Identitetin e personit me tė cilin komunikojmė mund tė kuptojmė me sjelljen e tij dhe komunikimin, por pėr tė qenė tė sigurt, personi me tė cilin komunikojmė duhet tė ketė njė identitet elektronik qė nuk ėshtė i vjedhur. As informacionet nuk mund tė jenė tė sigurta pėr saktėsinė dhe cilėsinė e pėrmbajtjes tė shkarkuar,dhe nuk ka autoritet kompetent qė miraton Internet pėrmbajtje, sepse Interneti nga natyra ėshtė i hapur, por ama,si ēdo aktivitet tjetėr i njeriut,ēdo keqbėrje i nėnshtrohet ligjit pėr kundėrvatjte dhe penal. Kjo do tė thotė se informacioni nė internet mund tė jetė me cilėsi tė dobėt dhe i papėrdorshėm, por asesi nuk duhet tė jetė e paligjshėm. Pra, nuk ka nevojė pėr tė pėrdorur tė gjithė informacionet e gjetur, por ēdo burim informacioni duhet tė kontrollohet pėr tė pėrcaktuar vėrtetėsinė e saj. Gjithashtu, ēdo pėrmbajtje qė ėshtė e shkarkuar nga interneti duhet kontrolluar nga njė mjet antivirus pėr tė pėrcaktuar nėse ėshtė i infektuar.Dėrguesi ose shėrbyesi jo gjithmon janė ata qė edhe ato pėrfaqėsojn. Pėrveē filtrim tė informacionit, ėshtė e nevojshme tė njohim rregullat e mirėsjelljes (tė punojmė ashtu siē kėrkohet.), me qėllim pėr tė shmangur situata potencialisht tė vėshtira. Internet Kodin e Etikės mund ta gjeni nė dokumentin e IETF RFC 1855. Dokumenti pėrshkruan konventat sociale qė ndihmonė nė cilėsi tė komunikimit nė Internet. Duhet gjithashtu tė theksohet se ligji edhe nė internet zbatohet si dhe ēdo aktivitet tjtėr i njeriut. Kjo ėshtė veēanėrisht e rėndėsishme sepse shumė nga pėrdoruesit shpesh kanė ndjenjėn se interneti pėr shkak tė mėnyrės sė hapur,sundohet nga anarkia. Kjo mėnyrė e tė menduarit ėshtė e gabuar, nė rast tė shkeljes sė ligjit dhe mosnjohja e rregullave, pėrdoruesit nuk i amniston nga sanksionet. Sjellja nė internet kryesisht duhet tė jetė pėrgjegjėse! Dhjetė rregulla pėr surfim tė sigurt Rregullat e Artė tė cilat duhet tė kihet parasysh 1. Bėjeni Update rregullisht dhe shtim tė elemente tė reja nė sistemit operativ kompjuterik dhe program antivirus. Sigurohuni qė tė instaloni anti-virus program, nė rast se ju nuk e keni atė. 2. Pėrdorni njė shfletues tė sigurtė me zgjerimet e sigurisė dhe riaktivizim tė rregullt. 3. Internetin pėrdorni nė mėnyrė tė pėrgjegjshme dhe silluni sikur tė jeni nė njė vend publik, sepse nė Internet zbatohen rregullat e njėjta, kjo do tė thotė se, vjedhja sulmi dhe gjuha e urrejtjes janė tė dėnueshme si gjithkund. 4. Mos i besoni tė gjitha informatat qė ju gjeni,dhe pėrdorimin e tyre bejeni me kujdes. [IMG]http://www.cert.hr/images/sigsurf/warning.png[/IMG] 5. Mos e pėrdorni pėrmbajtje qė keni shkarkuar para se tė shikoni dhe tė jeni tė sigurt se nga ku i shkarkoni materialet. 6. Mos e dėrgoni informacionin konfidencial me e-mail dhe mos leni e-mail adresėn tuaj nė faqet qė janė tė arritshme pėr tė gjithė. 7. Mos shkarkoni dhe shpėrndani materiale komerciale, pėrndryshe ju bėni njė krim. 8. Mosnjohuria nuk justifikohet, kompjuteri nuk mund tė kryejnė shkelje, por ju mundeni. Nėse diēka ėshtė e paqartė, ose ju nuk jeni tė njohur me ndonjė shėrbim, kėrko sqarim nga ekspertėt. Ēdo linjė shėrbimi e sinēertė nė Internet,e ka njė shėrbim qė u pėrgjigjet pyetjeve tė pėrdoruesit. 9. Ēlajmėrohu nga ēdo faqe qė ke vizituar mė heret.. 10. Pėrdorni faqe tė besueshme, sidomos nė njė situatė kur keni lėnė edhe privat informata tė ndjeshme gjatė pėrdorimit tė shėrbimeve financiare online. Quelle:Quelle:Cert (Computer Emergency Response Team) Burimi: Kompjutėr Tim i Reagimit Emergjent . Bilder/imazhe: [URL="http://www.cert.hr/"][COLOR=#000066]http://www.cert.hr/[/COLOR][/URL] [URL="http://www.freundin.de/"][COLOR=#000066]http://www.freundin.de/[/COLOR][/URL] [URL="http://res.magnus.de/"][COLOR=#000066]http://res.magnus.de/[/COLOR][/URL] [URL="http://www.hamburg.de/"][COLOR=#000066]http://www.hamburg.de/[/COLOR][/URL] |
Titulli: Internet Siguria
Internet rrjetet dhe siguria...
[B]Tė njohim armiqtė [/B] Nė njė mjedis tė vogėl dhe tė sigurt,nuk ka mbyllje dere. Tė gjithė e njohim njėri-tjetrin dhe fajtorin do tė jetė vėshtirė pėr ta fshehur. Edhe Interneti dikur ishte njė mjedis i vogėl. Aty dhe athere thjesht nuk kishte shumė pėrmbajtje pėr tė cilat do tė ishte e interesuar bota e jashtme. Pėrdoruesit Akademik, tė cilėt krijuan internetin,nė atė kohė atyre u kishte shėrbyer vetėm si njė interes i pėrbashkėt. Krim nė informatik nuk kishte, kėshtuqė nuk kishte nevojė pėr atė nė asnjė mėnyrė tė kėrkojnė alternativa mbrojtje. Sot interneti ėshtė e populluar si vendet mė tė populluara nė botė. Popullsia e saj ėshtė rreth njė miliardė pėrdorues (informacione tė marra nga [URL="http://www.internetworldstats.com/"][COLOR=#000066]http://www.internetworldstats.com[/COLOR][/URL] ) qė lidhen me rrjetin nga e gjithė bota. Ajo ka infrastrukturėn e saj, shėrbime kompetente, karakteristika tė ofruara dhe madje edhe vetė kulturėn specifike. Pėr fat tė keq, si njė metropol i vėrtetė, edhe interneti ėshtė plot me forma tė ndryshme tė krimit. Pra,siē kemi mėsuar tė mbyllim derėn e shtepisė ose tė apartamentit,dhe tė mos lėme gjėra me vlerė nė vende tė dukshme pa mbikqyrje,gjithashtu, ne mund tė mėsojmė se si tė pėrdorin Internetin edhe atė, nė mėnyrė tė sigurtė. [B]BOTA NĖ TĖ MADHE[/B] Pothuajse ēdo gjė qė ju presni pėr tė gjetur nė njė vend me njė miliard popullsi,ju do tė gjeni edhe nė internet. Ka dyqane, agjensi udhėtimi, banka, biblioteka, njė botė e tėrė e shėrbimeve sė bashku me drejtimet e tyre tė shėrbimeve qė aplikojnė ato. Ēdo shoqeri e rregulluar ėshtė e ndėrprerė dhe e ndaluar nga ata qė nuk e respektojnė atė rend, pėr shkak se njerėzit gjithmonė kėrkojnė tė gjejnė mėnyra tė mashtrojnė dhe tė dėmtojnė sistemin. [B]Rebelėt e pa shkak[/B] Nė kohėn kur nė internet nė pėrgjithėsi nuk kishte dhe nuk zhvilloheshin transaksione financiare, shkrimi i vetėshumėzuar i (viruse, worms) apo softuer programe qėllimkeq (malware) kishin pėr qėllim vetėm pėr tė provokuar vėmendje,sepse nuk ishte e mundur nė kėtė mėnyrė pėr tė arritur pėrfitime materiale. Sot, shembuj tė tillė janė tė rralla, kurse malware janė gjithnjė duke u pėrdorur pėr dhe nė qėllime kriminale. Vandalizmi nuk ka lindur nė zhvillimin e krimit kompjuterik. Ne e gjejmė atė nė shkatėrrim tė ngjashėm tė hapėsirave publike me grafite - defacement web ose ndryshime tė paautorizuara pėrmbajtjesh nė web faqe tė huaja. [IMG]http://www.webvisions.com/managedservices/adwebsite-diagram.jpg[/IMG] Pamje nga Managed Anti-Website Defacement Services Bildquelle/Imazhi:http:// [URL="http://www.webvisions.com/"][COLOR=#000066]www.webvisions.com[/COLOR][/URL] [B]Arsyet pa rebelim[/B] Zinxhiret e fatit janė formati i butė i mashtrimit nė tė cilėn viktimizohet koha jonė, por edhe privatėsia e adresave tė huaja elektronike,tė e-mailit. Ashtu si ne qė jemi mėsuar tė shikojmė ato pėr tė dėrguar njė mesazh, dhe tė shohim a ėshtė dėrguar mesazhi nė adresėn elektronike,ka edhe nga ata qė janė tė gatshėm pėr t'i pėrdorur ato pėr dėrgimin e postės sė padėshiruar dhe tė dėmshme (spam). Ata janė shumė mė tė rrezikshėm nė veprime tė rreme humanitare, lojra fati, kredi, ose mundėsi e pabesueshme nė mėnyrė tė shpejt pėr tė fituar shuma tė mėdha parash. Pas tė gjitha kėtyre aktivitete shpesh fshihen kriminel tė paskrupullt, pa marrė parasysh nėse ju gjeni ofertėn e tyre tė pavėrtetė, nė kroskot ose e-mail. Nė kėtė kanosje nė kohėn e tanishme ka njė sasi tė madhe poste tė padėshiruar , spam. Kur ato hapen, aty do tė gjeni ornament katalog ndoshta mė i gjallė se katalogu ne adresėn tuaj tė preferuar. Ndryshe nga kutia e juaj postare fizike,nė tė cilėn mbėrrin vetėm reklama nė lidhje me qytetin tuaj dhe rrethinat aty pranė, nė kutinė e e-mail vinė reklama mashtrimi nga e gjithė bota. Nė internet nuk ka rėndėsi se nė cilėn pjesė e botės jeni. [B]/Disa programe pėr shikimin e-mail ofrojnė zbulimin automatik tė spam, bazuar kryesisht nė tė mėsuarit nga zgjedhja juaj: mesazhe tė ngjashme me ato qė ju vetė shėnoni nė sistem si tė padėshiruar qė mė vonė pėr ju tė jėnė tė njohur nė mėnyrė tė pavarur./[/B] Kriminelėt do tė kėrkojnė mėnyra tė ndryshme nė pėrpjekje tė kenė qasje pėr tė marrė tė dhėnat tuaja (tė dhėna qė ju shkruani nė mėnyrė qė tė keni qasje nė shėrbime). Kėto tė dhėna,ato do tė i pėrdorin si tė dhėna qė tė prezantohen si ju dhe tė pėrdorin shėrbimet nė emrin tuaj. Mėnyra mė e zakonshme pėr tė ardhė deri te tė dhėnat tuaja,zhvillohet me dergim tė mesazheve pėrmes postės elektronike nė tė cilėn nga ju kėrkohet qė nė njė web faqe ju tė shkruani PIN, fjalekalimin, ose ndonjė informacion tjetėr konfidencial. Mesazhi, sigurisht,duket sikur ėshte dėrguar nga furnizuesi juaj. [B]TĖ GJITHA RRUGĖT TĖ ĒOJNĖ KUDO[/B] Karakteristika themelore e internetit ėshtė lidhja e pėrbashkėt e tė gjithė kompjuterėve nė internet. Pėr tė u lidhur nė internet duhet tė lidhemi me kompjuter nė rrjet. [B]Lidhje tė rrjetit[/B] Shėrbimi qė lidh njė kompjuter nė internet tashmė ju lejon ISP-(Internet Service Provider, ofrues tė shėrbimit tė internetit). Roli i saj ėshtė tė vendosė ura lidhėse deri te pėrdoruesi i fundit. [B]Nga Internet rrjet linjat mė tė popullarizuara janė :[/B] [IMG]https://www.ratesdirect.co.za/toolfaq/admin/attachments/dial-up-connection.jpg[/IMG] Pamje nga Dial-Up Internet konektim Bildquelle/Imazhi :[URL="https://www.ratesdirect.co.za/"][COLOR=#000066]https://www.ratesdirect.co.za/[/COLOR][/URL] Dial-up ose qasje nėpėrmjet njė telefonate qė sot ėshtė ende njė internet qasje dominuese e veēantė. Kompjuteri juaj pėrmes telefonit folė me ISP kompjuter dhe nė kėtė mėnyrė vendoset lidhja, qė do tė thotė se lidhja ėshtė arritur vetėm pėr kohėzgjatjen e thirrjes. Thirrja telefonike klasike kryesisht i ėshtė dedikuar zė komunikimit, kompjuterat nė kėtė mėnyrė arrinė njė normė relativisht tė ulėt nė transferim tė tė dhėnave. [IMG]http://www.dslsolution.de/images/dsl/dsl-modem/installationsschema-dsl-modem.jpg[/IMG] DSL-Modem Internet rrjeti Bildquelle/Imazhi:[URL="http://www.dslsolution.de/"][COLOR=#000066]http://www.dslsolution.de/[/COLOR][/URL] [COLOR=#000066][IMG]http://www.dslweb.de/kabel-dsl-hardware-schema.gif[/IMG] [/COLOR]Pamje nga kablo Internet rrjeti Bildquelle/Imazhi:[URL="http://www.dslweb.de/"][COLOR=#000066]http://www.dslweb.de/[/COLOR][/URL] DSL dhe lidhjet kabllo tė cilat kanė zėvendėsuar dial-up lejon shpejtėsi tė lartė tė transferimit tė tė dhėnave. Pėr shkak tė model pagesės qė nuk matet me kohėn e kaluar nė internet, shumė pėrdorues tė internetit nuk pėrfundon kur nuk ėshtė mė e nevojshme, por vetėm kur fik kompjuterin. [IMG]http://www.com-lan-hilfe.de/images/rep/wireless-repeater-network.jpg[/IMG] Bildquelle/Imazhi:[URL="http://www.com-lan-hilfe.de/"][COLOR=#000066]http://www.com-lan-hilfe.de[/COLOR][/URL] Pamje nga WLAN-Internet rrjeti Lidhjet Wireless(pa tel) janė gjithashtu njė mėnyrė tipike fikse (qė nuk aktivizohen kur ėshtė e nevojshme, por janė aktive gjatė gjithė kohės). Ofrues tė shėrbimit zakonisht kujdesen pėr sigurinė e rrjetit tė tyre,por ata nuk kanė tė bėjnė me tė njėjtat rreziqe si rrjetet lokal pa tel. PDF Information Hauptquelle:Carnet-Cert Kroatien PDF Burimi Kryesorė i informacionit:Carnet-Cert Kroaci Nga kroatishte nė shqip Xhavit Sadiku vazhdon...[IMG]http://www.shqiponjat.ch/uploads/smil46111943adca6.gif[/IMG] |
Titulli: Internet Siguria
[B]Zona e fluturimit tė lirė[/B]
Fusha tė rrjetit lokal pa tel (WLAN, zakonisht janė tė kushtėzuara me ADSL shėrbimin ), dhe nga natyra e tyre mė shumė tė ekspozuar nė bashkim tė paautorizuar.Pėrshkak se nuk kėrkohet tė keni qasje fizike nė vendin kyēės, ata janė nė dispozicion pėr tė gjithė ata qė janė nė qasje vargun afėr(pėr shembull, fqinjėt). Kjo ėshtė arsyeja pse kėto qasje nė rrjete tė tilla duhet tė sigurohen me masa sigurie shtesė, nėse ofruesi juaj kėtė nuk e ka bėrė gjatė instalimit. [B]/Nėse rrjeti i juaj ėshtė i pambrojtur,kėrkoni nga afrouesi e shėrbimit pėr tė mbrojtuar ato.Kėrkoni nga shėrbyesi t`ju informojė pėr sigurinė e rrjetit tuaj lokal pa tel,dhe kėrkoni udhėzime si tė siguroni ato/[/B] Rrjeti i pambrojtur pa tel pėrbėhet nga fjalėkalimet tuaja dhe tė dhėna tė tjera konfidenciale qė udhėtojnė tė lexueshėm nė rrjet pėr tė gjithė ata qė kanė qasje nė varg. Nėse nėpėrmjet rrjeteve tė tilla keni qasje nė Internet,edhe fqinjėt tuaj nė llogarinė tuaj mund tė pėrdorin rrjetin. [B]ATA JANĖ MIDIS NESH[/B] Shumėllojshmėri nė mesin e programeve qė shkaktojnė dėme ka ēuar nė konfuzion nė emrat qė pėrdoren pėr ta. Virus, i cili zakonisht dėgjohet sot janė tė zakonshėm me manifestim tė dobėt tė parazitėve. Nė Anglisht gjejmė emrin e malware, qė do tė thotė njė program me qėllim tė keq. [IMG]http://pcgyaan.files.wordpress.com/2009/03/malware.jpg[/IMG] Malware Bidquelle/Imazhi: [URL="http://pcgyaan.files.worpress.com/"][COLOR=#000066]http://pcgyaan.files.worpress.com[/COLOR][/URL] Krimba dhe viruse shpesh bėjnė tė ngadaltė kompjuterin tuaj deri nė papėrdorueshmėri, dhe e detyrojnė ndonjėherė Ofruesin (ISP tonė) qė ne tė na mohojė shėrbimin pėr tė mbrojtur pėrdoruesit e tjerė. Nė fakt, kompjuterin tonė, tė infektuar njė herė, keqbėrsit e pėrdoren fshehurazi pėr shpėrndarjen e pėrmbajtjeve tė paligjėshme dhe mesazhe spam pėr tė koordinuar sulme nė kompjuterė tė tjerė. [B]Por kjo nuk ėshtė e gjitha[/B] Miliard pėrdoruesit pėr ēdo tregtar do tė ishin nė interesin e njė tregu potencial. Ato qė nuk janė tė gatshėm pėr tė financuar fushatėn dhe qasje ligjore pėr tė pėrfituar klientė vullnetarė,shėrbehen me metoda jashtėzakonisht tė dhunshme pėr tė gjetur se pėr ēka shumica prej nesh janė tė interesuar pėr tė blerė,qė mė pas tė na mbulojnė me oferta tė tyre. Spyware ne na spiunon, dhe vėren faqet qė ne vizitojmė,kurse adware shpesh pa pyetur na vėrshon me reklama.E njohura pėr ju , pop-up dritare nga ku kėrcejnė pėrplot reklama,janė ato adware qė lėvizin reklamat. [IMG]http://www.spyware-free.biz/spyware-709821.jpg[/IMG] Spyware Bildquelle/Imazhi:[URL="http://www.spyware-free.biz/"][COLOR=#000066]http://www.spyware-free.biz/[/COLOR][/URL] [B]/Faqe zbavitese dhe erotike me pėrmbajtje ilegale tė paligjėshme,janė mbėledhės tipik tė spyware dhe adware programe.Ēdo pėrpjekje pėr tė gjetur veten nė zona tė tilla,duhet tė kushtėzohet me kujdesin maksimal./[/B] Spyware dhe adware janė tė lidhura me web, tė cilat pėrdoren kryesisht pėr nevojat tona tė pėrditshme. Deri te ne mund tė depėrtojnė duke keqpėrdor defektet e shfletuesit tonė tė internetit,ose duke na bindur tė anashkalojmė pėrdorimin e Pc-e sigurisė .U duhet vetėm njė herė tė vendosin kontroll mbi kompjuterin tonė, do tė implantohen dhe do tė pėrpiqen qė tė pėrfitojnė njė kohė edhe tė shkurtėr me parashikim se qėndrimi i tyre do tė tolerohet. Prandaj, programet e tilla janė zakonisht me afat tė shkurtėr qendrimi pėr tė bėrė njė kompjuter krejtėsisht tė papėrdorshėm, dhe e vetmja gjė qė ndihmon, riparim dhe riinstalimin e sistemit operativ. [B]/Shumė shpesh shfletuesit na paralajmėrojnė se na kanoset rrezik. Nga faqe qė u kėrkohet tė kaloni paralajmėrimin dhe tė vazhdoni tė qėndroni aty,mos zbatoni kėrkesat e tyre./[/B] [B]Veprime Sekrete[/B] Pėr tė thjeshtėsuar pagesėn e shėrbimeve tė tyre, shumė shėrbime me tė cilit jeni nė teleton kontakt realizojnė pagesat pėr qasje nė shėrbimin telefonik nė ēmimin e thirrjeve telefonike (pėr shembull, numrat qė fillojne me 060,O90 etj). Kėshtu me kėto telefonata mund tė marrni pjesė nė lojra fati,pėr tė marrė informacione, pėrdorin njė shėrbim komercial pėr asistencė teknike ose tė ngjashme. Ky koncept ėshtė i shtrirė nė pėrdorimin e pėrmbajtje tė faqeve komerciale - pėr tė bė pagesėn pėr tė pėrdorur pėrmbajtjen,ju lidheni direkt me ofruesin e pėrmbajtjes nė vend qė tė lidheni me internet, kurse ēmimin qė paguani pėr thirrje e paguani ma tarifa tjera-norma. Pra,ju sherbeheni me dialers-diler, programe qė vendosin lidhjet e tyre. [B]/Tek ofruesi i sherbimit telefonik mund tė kėrkoni blokim tė shėrbimit ose prefiksim tė thirjeve ndėrkombėtare pėr disa shtete qė nuk i thirni kurė.Ky shėrbim nuk lejon thirje tė paautorizuara ndėrkombėtare./[/B] [IMG]http://images.ratschlag24.com/global/91000/107789_600.jpg[/IMG] Dialerėt- tani gati ekskluzivisht jan lidhur me surpriza tė pakėndshme nė faturėn e telefonit. Kjo metodė faturimi abuzohet deri nė atė shkallė sa qė pėrdorimi legal dhe i ligjshėm gati ėshtė nė zhdukje.. Nė mėnyrė tipike, dialerėt ilegal arrijė tė vendosin thirje tarifa tė shtrenjta astronomike me vendet jashtė shtetit dhe pėr tė pėrdorur shkėmbime telefonike,shėrbehen me telefoni qendra nga vende ku dobėt ose fare nuk zbatohet legjislacioni. Kjo do tė thotė qė paratė tuaja ju nuk mund tė ktheheni mbrapsh, edhe pse ėshtė e qartė se ju jeni mashtruar. Pėrveē kėsaj,realizohen thirrje pa kėrkesėn tuaj. ...vazhdon..[IMG]http://www.shqiponjat.ch/uploads/smil46111943adca6.gif[/IMG] |
Titulli: Internet Siguria
[B]MBROJTJA MBI VETĖ TERRITORIN TUAJ[/B]
[B]Viruset dhe krimbat[/B] janė parazitė aktivistė qė na bombardojnė qė nė momentin qė lidhemi me internet. Ata po pėrpiqen tė depėrtojnė nė kompjuterin tonė me e-mail, mjete tė P2P, programet e mesazheve tė menjėhershme, dhe shumė karaktersitika tė tjera tė kompjuterėve tonė pėr tė cilat ne nuk kemi njohur dhe as qė jemi tė vetėdijshėm. Mundohuni pėr tė i mirėpritur ata me rezistencė tė zemėruar. Nga programet e veprimit tė njohur si vetėshumzues tė(viruse dhe krimba)mund tė i luftojmė duke bėrrė identifikimin dhe ndalimin.Antivirus Veglat pėr secilin virus tė veēantė apo krimb kanė antitrupa tė pėrshtatshėm qė ne e quajmė [B]virus definicione.[/B] [B]Sulmi nėn radar[/B] Metoda e shkapėrderdhjes ėshtė efektive kundėr viruseve dhe krimbave, sepse shpėrndarja e tyre masovike do tė i ēojė nė laboratorin e ekspertėve antivirus. Pėr fat tė keq, nė kėtė mėnyrė ne jemi mbrotur vetėm nga armiku mė i dukshėm. [B]/Qė antivurus programi tė jetė i gatshėm pėr kanosje tė reja,patjetėr rregullisht duhet tė i mundėsoni afrim tė virus definicione tė freskėta.Sigurohuni qė update automatik i antivirus programit ėshtu duke vepruar me korektėsi./[/B] [IMG]http://www.ploynt.de/uploads/newsimages/2009/05/original/1242982907_trojaner_gumblar_news.jpg[/IMG] Bildquelle/Imazhi: [URL="http://www.ploynt.de/"][COLOR=#000066]http://www.ploynt.de[/COLOR][/URL] [B]Kuajt Trojan[/B], ashtu si nė pėrralla nga e cila e marrin emrin e origjinės, mbėshteten nė besimin tonė. Ata do tė na paraqiten si njė program interesante, dhe ndoshta si disa video ose audio pėrmbajtje qė kemi kėrkuar.Dhe ne me gjithė dėshirė tė u lejojmė tė veprojnė nė kompjuterin tonė. Programet te tilla rrallė apo kurė nuk arrijnė nė antivirus laboratori tė ekspertėve,sepse antivirus veglat(mjete) ndonjėhere as qė nuk arrijnė tė i njohin. [B]Njėsitė e posaēme-speciale[/B] [B]Spyware, adware[/B] dhe [B]dialer[/B] zhvillohen me shpejtėsi mahnitėse,aq shumė tė madhe sa qė edhe ekspertėt e kanė tė pamundur ndjekjen e tyre dhe definim tė virusit. Shpesh perdorin njė kombinim i formave tė tjera tė parazitėve dhe njėkohėsisht shėrbehen me njė numėr tė madhė tė metodave pėr tė marrė kontrollin mbi kompjuterin tonė. Pasi njėher tė akerohen nė tė, do tė pėrcaktojnė shumė mirė pozitat e tyre. Kundėr kėtyre parazitėve dhe trojan qė shpesh i shoqėrojnė ata, pėr tė i luftuar ato pėrdorim [B]anti-spyware tools.[/B] Kėto mjete nė mėnyrėn e tyre tė punės identifikojnė dėmtuesit qė tashmė janė nė kompjuterin tuaj dhe pėrpiqen pėr tė hequr ato. Ato gjithashtu kėrkojnė azhurime tė rregullta pėr tė identifikuar kėrcėnimet e reja. Largimi i parazitėve qė tashmė kanė krijuar pozicionet nė kompjuterin tuaj nuk ėshtė njė detyrė e lehtė dhe shpesh njė mjet anti-spyware vetė nuk arrin tė bėjė gjithė punėn. Prandaj, ėshtė e dėshirueshme qė tė pėrdorim dy ose mė shumė mjete tė tilla. [IMG]http://www.securitysoftwarezone.com/modules/news/files/spyware%20adware%20worms.jpg[/IMG] Bildquelle/Imazhi: [URL="http://www.securitysoftwarezone.com/"][COLOR=#000066]http://www.securitysoftwarezone.com[/COLOR][/URL] Veglat [B]Anti-Spyware[/B] kryesisht skanon kompjuterin me kėrkesė (mjete pa pagesė tė rekomanduara pėr kėtė punė veprojnė nė kėtė mėnyrė), qė do tė thotė se instalimi i tyre nuk e ka penguar ardhjen e parazitėve. Prandaj ėshtė e dėshirueshme mjete anti-spyware,kohė pas kohe tė i drejtoni nė mėnyrė tė pavarur, dhe ėshtė e nevojshme para se tė futeni nė punė tregtie ose tė shkėmbimit tė tė dhėnave konfidenciale nė Internet. [B]/Disa Anti Spyware mjete tė tilla si Spybot Search&destroy,kan mundėsinė eImunizimittė kompjuterit.Kjo procedurė e bėnė mė tė qėndrueshėm kpmpjuterin.Para ēdo (scan) lėvizje tė anti spyware,patjetėr pėrditsoni anti spyware veglat.[/B] Ka edhe [B]zgjidhje[/B] komerciale tė integruara nga prodhues tė vegla tė sigurisė tools (antiviruse, anti-spyware, firewall) qė ju mbrojnė nė mėnyrė aktive kundėr tė gjitha llojet e parazitėve nė tė njėjtėn kohė, qė ėshtė mėnyra mė e mirė, por edhe mė e shtrenjtė qė siguron deridiku mbrojtje tė plotė. [B]KONTROLLI KUFITAR[/B] Edhe pėrkrah dėsirės tonė pėr siguri, kompjuterin ne nuk mund tė izolojmė lehtė nga bota e jashtme. Kalimet e rregullta dhe tė shpeshta tė kufive qė na ndajne nga Interneti, proces qe ne duhet tė lejojmė atė, duke vendosur njė mjet tė kontrollit kufitar tė sigurisė qė ne e quajmė [B]firewall [/B]. Sigurisht, hyrje dhe dalje tė trajtohen plotėsisht ndryshe. [IMG]http://www.ip-cracks.ch/fileadmin/images/managed-firewall.jpg[/IMG] Firewall kontrolli kufitarė Bildquelle/Imazhi: [URL="http://www.ip-cracks.ch/"][COLOR=#000066]http://www.ip-cracks.ch[/COLOR][/URL] Kur hyjmė nė njė vend tė hauj ne jemi tė pėrshėndetur mė shpesh nga pyetje nė lidhje me arsyet pėr vizitėn tonė. Firewall i jonė gjithashtu do tė i dallojė vizitorėt nė bazė tė kėtyre kritere. Nė fakt, shumica e komunikimit nė internet fillon me realizimin e lidhjes nė njė port tė komunikimit. Fjala ėshtė pėr njė numėr qė ėshtė i lidhur me llojin e shėrbimit tė negociuar (p.sh. numri 80 tregon njė shėrbim dhe ėshtė pėrdorur pėr web trafikun HTTP). vazhdon... [IMG]http://www.shqiponjat.ch/uploads/smil46111943adca6.gif[/IMG] |
Titulli: Internet Siguria
[B]Arritjet Ndėrkombėtare
[/B]Pėrdoruesit e zakonshėm nuk kanė nevojėn pėr aftėsi pėr tė hyrė nė kompjuterin e tij nga jashtė, mu pėr ate sepse ai vetėm sherbehet me shėrbime duke i pėrdorur ,dhe nuk sherben askėndr. Programet e shėrbyesit(server) duhet tė japė atyre mundėsinė pėr tė hyrė nė internet. Pothuajse tė gjithė programet e pėrdoruesit mund tė punojnė si duhet, pa pasur nevojė pėr t'i dhėnė atyre qasje nga jashtė, qė do tė thotė se nė njė rast tipik, ju nuk do tė keni nevojė shtesė pėr tė pėrshtatur mė tej firewall qė t“ju lejojė hyrje nė disa porte. [B]Nisjet Ndėrkombėtare[/B] Kontrolli i nisjes ėshtė disi e ndryshme nga natyra e saj, pasi nė kėtė rast, ne jemi mė shumė tė interesuar tė dimė qė kush shkon,se sa ku shkon. Firewall (firewall me opsionin e mėsipėrm ėshtė quajtur njė aplikim firewall (application firewall) dhe ne kete rast vėrteton se cili programi ka kėrkuar tė ketė qasje. Pra, nė kėtė mėnyrė ne mundemi tė kufizojmė qasjen nė internet pėr ato programe ku kjo qasje ėshtė e nevojshme ne tė vėrtetė. [B]/File Sharing Programe P2P kahere kėrkojnė tė kenė qasje nė ndonjė port hyrje(arritje),por zakonisht veprojnė pa licencė.Mos e hap portin e hyrjes nėse nuk ėshtė e nevojshme,dhe shumė nga ato programe janė bartės tė elemente mė shkatrimtare pėr njė kompjuter[/B] Firewalls nuk vijnė me njė sėrė rregullash tė paravendosura tė kontrolleve kufitare, por presin qė pėrdoruesit tė i mėsonjė ato se ēfarė duhet lejuar, dhe ēfarė jo. Ky mėsim zhvillohet nė mėnyrė tė tillė qė firewall ndalon njė program qė tenton pėr tė komunikuar me botėn e jashtme,e pėrshkruan kėtė pėrpjekje pėrdoruesit, dhe kėrkon nga ai leje. [B]/ Windows Ferewall,firewall qė vjen me Windows Service Pack 2 nė pėrbėrje tė sistemit operativ,kontrollon qasje tė disa porte komunikimi,por nuk ka mundesinė e kontrollit tė veēantė veē e veē tė programeve./[/B] Per ate Firewall pyet? [IMG]http://www.hideway.eu/img/illu16_EN.jpg[/IMG] Bildquelle/Imazhi:[URL="http://www.hideway.eu/"][COLOR=#0000ff]http://www.hideway.eu[/COLOR][/URL] Shumcia e firewall pyetjeve do tė shfaqen nė fillim, derisa ata tė "mėsojnė" rregullat qė u keni caktuar. Azhurnim tė programe qė kanė nevojė pėr qasje nė internet (p.sh. web browser) do tė shkaktojė prapė njė pyetje si ēėshtje rivendosje, pasi firewall nuk e njeh versionin e ri. [B]/Njė firewall paralajmerim I tillė u referohet programeve qė kan qasje nė kompjuterin tuaj nga Interneti.Zgjidh njė opcion pėr tė blokuar.nėse apsolutisht nuk jeni tė sigurtė se ēka bėn ky program nė kompjuterin tuaj./[/B] [B]GJITHMONĖ TĖ GATSHĖM [/B] Mjetet e sigurisė janė trupat tona pėr tė luftuar kėrcėnimet e internetit. Pa ato ne do tė jemi njė objektiv i lehtė, por akoma qėllimi ynė kryesor duhet tė jetė qė nevoja pėr operacionet e tyre nuk do vijė. Secila organizatė e mbrojtuar mirė ėshtė nė gjendje tė vazhdueshme tė gatishmėrisė. Ne vazhdimisi kėrkonė gabime dhe i riparon lėshimet saktė nė kujdesin e tyre dhe i mban nė gatishmėri forcat e saj, tė trajnuar pėr tė u pėrballuar me sulmuesit aktual. [B]Nevojat ndryshojnė[/B] Kryesisht baza e tė gjithė programe kompjuterike e bėn sistemin operativ, nga tė cilėt si mė tė zakonshėm veēojmė kompjuterin shtėpiak Windows XP. E mirėmbajmė atė nė vėmendje me kaompetencat dhe ndihmėn e pėrbėrėsve Automatik Updates, tė cilat na ofrohen nė Control Panel. [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/sc_scr01.gif[/IMG] Bildquelle/Imazhi:[URL="http://www.cert.hr/"][COLOR=#0000ff]http://www.cert.hr[/COLOR][/URL] [B]/Kliko mbi butonin start,zgjidh Control Panel,dhe mė pas Security Center.Sigurohuni qė pika e etiketuar me ngjyrė tė gjelbėrt qėndron ne Automatik Update ON./[/B] Tė gjitha mjetet e sigurisė duhet tė pėrditėsohen rregullisht me qėllim qė tė kryejnė detyrat e tyre, por edhe nevojat e tyre individuale janė tė ndryshme. Mjeti antivirus azhornohet(perditsohet) automatikisht pa patur nevojė pėr ndėrhyrjen tonė. Mjete Anti-Spyware zakonisht i pėrditsojmė menjėherė para pėrdorimit,kurse firewall herė pas here na njofton se kemi nė disponibilitetit tė versione mė tė reja qė ne duhet tė japim leje instalimi. Pėrditėsimi nė pėrgjithėsi ėshtė e rėndėsishėm pėr tė gjitha programet e instaluar nė kompjuterin tuaj. Nėse nga ju kėrkohet nga programe tė tjera kompetencė dhe qė nė kompjuterin tuaj tė lejohet (update)rivendosje,patjetėr lejoni kėtė. [B]Shfletim Guerile Surfim[/B] Kriminelėve tė kompjuterve puna nė masė tė madhe u lehtėsohet me barazinė e programit ne pėrdorim. Vetėm imagjinoni se sa vjedhėsit e makinave do tė kishin mė lehtė tė vjedhin makina nė qoftė se tė gjitha makinat do tė kishin tė njėjtin dry dhe ēelės. Dhe duke u nisur nga ajo se dritarja jonė mė e zakonshme qė pėrdoret nė botėn e shfletuesit tonė tė internetit, pikėrisht nga vrimat ose dobėsitė qė paraqiten ne shfletues,pėr keqbėrsit dobėsitė e tij janė nė shėnjestėr nė mėnyrė qė me mė pak pėrpjekje pėr tė fituar qasje nė shumė kompjutera. [B]/M zėvendėsimin e Internet Explorer web shfletuesit me njė program alternativ,pėrfitojme edhe njė program tjetėr i cili duhet azhurnuar(perditsuar).Pėr fat tė mirė,tė dy alternativat e lartpėrmendura me vete sjellin edhe perdistime automatike(Update automatike)[/B] Carnet-Cert Quelle/Burimi:[URL="http://www.cert.hr/"][COLOR=#0000ff]http://www.cert.hr/[/COLOR][/URL] vazhdon... [IMG]http://www.shqiponjat.ch/uploads/smil46111943adca6.gif[/IMG] |
Titulli: Internet Siguria
...Internet Explorer,web shfletuesi ėshtė ndėrtuar mbi sistemit operativ Windows,ėshtė mė i pėrhapur dhe mė i ekspozuar ndaj pėrzgjedhjes. Po si alternativė tė tij, ndėr tė tjera janė Mozilla Firefox dhe Opera (web shfletues qė janė tė rreshtuara nė mėnyrė tė shpėrndarjes tė vlerėsuara nė treg,nga mė tė zakonshme pak tė pėrfaqėsuara). Duke pėrdorur programe alternative jemi tė vendosur nė grupin e pėrdoruesit pėr tė cilat ka mė pak interes nė komunitetin e internet krimineleve.
[B]/Programet alternative shpesh nuk i plotsojnė nevojat tona nė krahasim me ato mė tė ekspozuar.Zgjidhni me kujdes ato programe me tė cilit mendoni se do tė mbeteni mė tė kėnaqur,kurse vaglėn mė tė pėrdorur vendoseni nė punė athere kur ju vertetė keni nevojė/.[/B] Programe Alternative ekzistojnė pėr qėllime tė tjera: ju pėrdorni njė program pėr tė parė tė bashkangjitur e email-it, tė tilla si Outlook Express, tė vetėdijshėm se edhe pėr kėtė ka alternativė. Programi Mozilla Thunderbird ėshtė qė ofrom njė mėnyrė tė ngjashme pune me mė pak ekspozim nė kėrcėnimet e sigurisė tipike, kurse avantazhe tė ngjashme sjellė edhe Opera Mail, nė dispozicion me Opera Web browser. [B]PUSHTETI I JUAJ[/B] Mė e vlefshme qė ne kemi nė kompjuter zakonisht nuk ėshtė procesori i shpejtė apo makinė mė moderne optike. Mė tė vlefshme janė tė dhėnat tona qė mund tė pėrfaqėsojnė punėn tonė disa muajore, humbja e tė cilit do tė ishte mė e madhe se humbja e gjithė kompjuterit. Fatmirėsisht, ndryshe nga kompjuterat, lehtė mund tė kopjojmė tė dhėnat nė mėnyrė pėr tė krijuar njė kopje rezervė. Krijimi i kopje i tė dhėnave tė rėndėsishme ndryshe quhet [B]backup.[/B] [B]Ēka duhet tė ruajmė?[/B] Thesaret mė tė mėdha qė duhet tė mbajmė zakonisht nuk marrin shumė hapėsirė. Dokumentet tė cilat i vendosim si konsum tė pėrditshėm dhe ndryshimet,rrallė arrijė njė madhėsi qė ėshtė e vėshtirė pėr tė ruajtur nė njė media tė lėvizshėm. [B]/Datateka(drejtoriume) tė cilat pėrdoren shpesh patjetėr edhe shpesh duhet tė ushqehen me siguri.Nėse njė javė keni punuar mbi njė dokument apo redaktim tė pėrmbajtje tė ndryshme,pėr ju me rėndėsi ėshtė qė kopje dokumenti duhet tė jetė ai mė i riu(backup i fundit)/.[/B] Kur flasim pėr backup(ri mbėshtetjen),tė dhėnat kryesisht duhet tė i dallojmė me ato sa shpesh ata i ndryshojmė.[B]I ndryshojmė tė dhėnat shpesh[/B] duhet edhe evakuar shpesh , kurse tė [B]dhėna tė vazhdueshme,[/B] tė tilla si fotografi, ėshtė e mjaftueshme pėr tė i ruajtur nė njė vend tė sigurt sa mė parė se tė kenė humbur. Sistemi operativ (Windows) dhe aplikacionet e vendosura qė ne e pėrdorin vjen si kėmbim i ruajtje tė media pėrmbajtje tė tyre qė na kan ardhė . Nėse ka ndodh tė kemi humbur vetėm ata,jemi viktima mė e madhe e kohės se nevojshme pėr tė rivendosur mjedisin e punės. [B]/Datateka(drejtoriume) qė kemi vendosur dhe mė pas nuk kemi bė ndryshime,mjafton vetėm njeher tė i rimbeshtetur(backup):Fotografi tė pushimeve verore ose tė ngjashme,nuk kan nevoje rifreskimi pėr tė i ruajtur pėrsėri/.[/B] Pėrmbajtje jashtėzakonisht [B]tė mėdha dhe tė dhėna lehtė pėr t'u kthyer[/B], siē janė lojėrat kompjuterike, ne mundemi thjesht ato tė i harrojmė kur ne mendojmė pėr backup. [B]Strategjia[/B] Pėr tė qėnė backup (mbėshtetja) mė e thjeshtė, ėshtė e rėndėsishme pėr tė mbajtur tė dhėna tė veēanta mbi kriteret dhe ndryshueshmėri nė pėrmasa, sipas kritereve tė pėrshkruara mė parė. Kjo do tė thotė se nuk duhet tė i pėrziejmė dokumente me muzikė me njė skedar sistematik tė fotografive. Qėllimi ynė ėshtė pėr tė arritur nė ēdo moment tė kemi nė dorė: · Selinė e Krizės - njė kopje tė gjendjes sė sistemit operativ menjėherė pas instalimit dhe vendosjes. · Arkivi - njė kopje rezervė tė multimedia i rėndėsishėm dhe objektet tjera me pėrmbajtje fikse. .Pozicionin - e fundit - njė kopje tė fundit tė gjendjes sė dokumenteve me mbeshtetje tė pėrditshme updated [B]/Njė kopje e gjendjes sė tanishme tė kompjuterit me tė gjitha tė dhėnat qė ne i quajmė imazh.Pėr tė krijuar njė kopje tė tillė me lehtė e keni tė pėrdorni programe enkas,disa nga kėto programe janė nė pako tė kompjutrit tuaj/.[/B] vazhdon..[IMG]http://www.shqiponjat.ch/uploads/smil46111943adca6.gif[/IMG] |
Titulli: Internet Siguria
Top 10 kėrcėnimet mė tė rrezikshme
Frank Ziemann [IMG]http://res.magnus.de/res/_2/3/b/d/1870.jpg[/IMG] BitDefender antivirus prodhues ka vėnė sėbashku dhjetė dėmtuesit mė tė rrezikshėm qė nga viti 2008. Ky malwer studiues duke analizuar statistikat e tyre dy vjetėt e fundit, identifikon dhjetė dėmtuesit me shpėrndarjen mė tė gjerė. Nė mes tjerėve nė krye tė listės aty ėshtė edhe miku i vjetėr. Ėshtė i caktuar nė rradhė tė parė, edhe pse qė nga shkurti 2010 nuk ėshtė mė nė Top 10 mujore, njė kalė trojan i quajtur "Clicker" me njė pjesė prej 6,7 pėr qind. Ai shpesh fshihet nė Web faqet qė shpėrndajnė pėrmbajtje tė paligjshme, tė tilla si ēarje(Cracks),ēelės gjeneratorė kryesor,apo edhe si shpėrndarės i numra serik. Online kriminelėt pėrdorin Clicker pėr tė vė banner ads nėnvizues nė shfletuesin tuaj dhe nė kėtė mėnyrė pėr tė kryer mashtrim- klikoni,kėshtu qė me kėtė tė dėmtohen reklamuesit legjitim . Vendin e dytė zė "Trojan.AutorunINF.Gen" me 4,53 pėr qind. Pėrhapet keq dhe shpejtė duke pėrdorur njė autorun.inf pėrmes USB-Stick dhe mediat tjera tė ri-shkruajtshme tė lėvizshme. Me "Trojan.Wimad" (3,07 pėrqind) dhe "Trojan.Exploit.SSX" (2,29 pėrqind) kuajt Trojan zėnė edhe dy vende tjera tė lartė. Diēka mė pas, ėshtė krimbi i mjerė Conficker (alias: Kido, Downadup)dėmtues bukur mirė i njohur kohė tė fundit. Conficker gjithashtu pėrdor funksionin autorun tė Windows pėr shpėrndarjen, dhe ka arrit nė tremujorin e parė tė vitit 2009, infektimin e 10 milion kompjutera. Conficker ka ndėrtuar botnet tė mėdha, dhe duket se operatorėt e tij janė tė mendimit, megjithatė,kurrė tė mos pėrdoret pėr ndonjė aktivitet tė rėndėsishėm,por vetem nė vėmendjen publike dhe presion i monitorimit nga IT kompanitė e sigurimit tė cilat ishin ndoshta shumė mė tė madha. [IMG]http://img121.imageshack.us/img121/6278/resizedscreenshot011.jpg[/IMG] Quelle/Burimi: Zeitschrift/Revista [B]PC go[/B] 07/2007 [URL="http://news.magnus.de/sicherheit/artikel/"][COLOR=#0000ff]http://news.magnus.de/sicherheit/artikel/[/COLOR][/URL] Nga Gjermanisht nė Shqip Xhavit Sadiku-Zürich/Zyrih |
Titulli: Internet Siguria
Pėrmirsim gabimi:
Zeitschrift/Revista PC go 07/2010 e jo 2007 si qendron me lartė.U kėrkoj ndjesė pėr kėtė gabim.Si duket mė pelqen tė kėthej kohėn pas....:biggrin: |
Titulli: Internet Siguria
Vazhdon nga temat e njė postimi mė lartė nga postimi i fundit[B]"Strategjia"[/B]...
[B]Zbulimi Incidenteve[/B] [B]MOS U BESO DHURUESVE EDHE KUR SJELLIN DHURATA[/B] Edhe dryrri mė i mirė nuk mund tė na mbrojė nė qoftė se kriminelėve do tė u hapim dyert tona. Kjo ėshtė arsyeja pse shumė mashtrues mbėshteten mbi besimin tonė, mėnyra mė e mirė pėr tė shmangur garėn e lodhshme me mjete tė sigurisė. Pėr ēdo ditė nė e-mail postat tona mbėrrijnė mesazhe me origjinė shumė tė diskutueshme dhe pėrmbajtje. Mesazhe qė ne nuk kemi kėrkuar qė tė na dėrgohen, nga natyra e tyre njihen si [B]spam[/B] ose email tė padėshiruar. Nė mesin e reklamės nė dukje kemi pershtypjen se janė tė padėmshme tė cilat vetėm na marrin kohėn dhe hapėsirėn,por nė fakt ka shumė mashtrime, [B]worms[/B](krimba) dhe kuaj [B]Trojan[/B]. [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/lazni_banner.gif[/IMG] Disa reklamuesit dhe imitator me pamjen dhe vėrejtjet e tyre pėr tė ju tėrheq nė faqet e tyre,bėjnė ēka mos duke ndryshuar pamje tė programit. Nė kėtė rast, klikoni nė butonin pėr tė mbyllur dritaren e (X kuqe). Duke klikuar nė ndonjė pjesė tjetėr tė dritares, jeni nė linkun e faqes tė autorit tė kėtij mashtrimi. [B]Posta me gjemba[/B] Mesazhi kėrcėnues nuk ėshtė gjithmonė i qartė. Ata janė krijuar nga zotėrit [B]te ndėrtimeve sociale[/B] - duke manipuluar pėrdoruesit ato u shmangen mekanizmave tė sigurisė. Nėse ju merrni njė ofertė jashtėzakonisht joshėse pėrmes e-mail postės, ju jeni njė viktimė potenciale. Ndoshta edhe ju keni dėgjuar se shtojcat[B] (attachment)[/B] nga burime tė panjohura nė asnjė mėnyrė nuk duhet tė hapen. Kjo vėrejtje vlen edhe pėr burimet e njohura,kur nuk jeni absolutisht i sigurt se nga kush e prisni shtojcėn. Mashtruesit pothuajse gjithmonė paraqiten me pretendim tė rremė.Pėr kėtė ka fakte dhe njohuri duke presentuar vegla Arnimi tė sigurisė nga Microsoft,ato derdhin krimba. [B]Vendimi ėshtė i juaj[/B] Lidhjet qė me sa duket ju kan hequr nga lista e marrėsve janė tė rreme dhe tė ēojė nė Ueb faqet e rrezikshme. Nė asnjė mėnyrė mos ndiqni lidhjet (links) ne mesazhet spam, pa marrė parasysh sqarimin qė ju ofrojnė Me pėrparimin e mjeteve tė sigurisė kriminelėt janė gjithnjė tė kthyer nė krijimin e Lidhje (link) nė mesazhet e tyre. Kėto lidhje i ēojnė pėrdoruesit nė faqet e internetit edhe mė tė rrezikshme qė janė pėrplot tė mbushura me tė gjitha llojet e parazitėve. Ėshtė tepėr e rėndėsishme qė lidhjet nė mesazhet spam nuk duhet tė u bindin. Vetėdije e pėrdoruesve nė lidhje me ēėshtjet e sigurisė sė postės elektronike, dhe kujdesi i tyre,ka bėrė qė kriminelėt tė u kthehen menyrave ekskluzive gjoja tė shėrbimit tė mirė,duke menduar se ende i kan i kanė nė favor tė tyre intrigat e mashtrimit. intriguar mjaft. Nė mėnyrė profesionale bashkėkohore do tė na ofrojnė direkt ilaēe tė cilat janė normalisht tė lėshuar me rekomandimin e mjekut, apo video tė papublikuara pėr tė cilit mediat kanė shkruar mjaftė. [B]A Ė HĖNGRI UJKU BANKĖN?[/B] Tregtia dhe transferim tė parave nėpėrmjet internetit janė njė dukuri e pėrditshme. Ėshtė e arsyeshme tė pritet se ku ka para ka kriminelė, tė cilėt do tė pėrpiqen tė vjedhin. Kriminelėt janė tė interesuar pėr kredi kartėn tonė si dhe pėr qasje nė shėrbime tė lidhura me tė hollat. [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/eBay_email.gif[/IMG] [B]Autori i kėtij mashtrimi mundohet tė bindi njė pėrdoruesi qė tė klikon mbi njė lidhje nga mesazhi, dhe kėshtu ai futet nė faqe tė dyshuar ku edhe qendrojn formularėt e falsifikuara pėr tė hyrė nė tė dhėnat konfidenciale.[/B] [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/eBay_site1.gif[/IMG] [B]Nėse vėreni se formulari ėshtė i vendosur nė HTTP nė vend tė faqes HTTPS, ju menjėherė mund tė dini se vendi i tė dhėnave t`juaja konfidenciale nuk ėshtė kėtu.[/B] [B]Jo, unė jam pėrdoruesi Pero[/B] Ēdo herė qė pėrdorim shėrbime tė caktuara nė internet dėshmojmė identitetin tonė. Normalisht se pėr tė u kyqur ne pėrdorim emrin e pėrdoruesit dhe fjalėkalimin,dhe nėse dikush tjetėr zbulon tė dhėnat tona,ai do tė shfrytėzojnė tė dhėnat tona dhė nė emrin tonė mund tė pėrdorė shėrbimin,dhe nėse kjo ka ndodhur,quhet [B]vjedhje e identitetit.[/B] Nė qoftė se ne supozojmė se ne nuk do tė japim vullnetarisht tė dhėnat per hyrje,ēka bėjnė kėto kriminelėt tė vijnė nė tė dhėnat tona? Kėtu janė disa nga mėnyrat. 1.Thjeshtė vetėm ju pyesin nė njė e-mail mesazh, duke u paraqitur si ofrues i juaj shėrbimi, qė e ka bėrė kėtė qė ju tė konfirmoni tė dhėnat tuaja nė akses pėr disa arsye(tė menduara,natyrisht). 2.E-mail mesazhi i dytė lidhet me bisedimet e zhvilluara herėn e fundit, dhe ofron njė lidhje tė faqes zyrtare tė ofruesit tuaj. Nė fakt juve u sjellė nė njė ueb faqe tė imituar qė zhurmon dhe ruan te dhenat per hyrje. 3.[B]Spyware [/B]nė kompjuterin tuaj i cili merr tė dhėnat dhe tė gjithė fjalėkalimet qė shkruani dhe i dėrgon ata tė krijuesi i saj. Tė tre mėnyrat e para te mbledhjes sė tė dhėnave quhen [B]phishing[/B] (Shq. peshkimi). Emri vjen nga mėnyra e dėrgimit tė mashtrimit masiv,dhe pritjet e rezultatit nga pėrdoruesit tė cilėt i kanė gjetur "peshkuar). [B]Mundohuni tė mos lėshoni lehtė, Informacion mbi kartėn tuaj tė kreditit, PIN ose edhe ndonjė informacion nė lidhje me tė ardhurat tuaja ose para tė fituara qė nuk janė pronė publike.[/B] [IMG]http://www.shqiponjat.ch/uploads/smil46111943adca6.gif[/IMG] |
Titulli: Internet Siguria
[B]Pregatitja pė betejė
Vendosje tė linjava tė para[/B] Qė nė kyqje tė parė tė llogaritėsit nė Internet rrjet,duhet ta mbroni me firewall.Pėrdorni Windows XP me Service Pack 2 tė integruar, (versioni i sistemit operativ Windows mund tė pėrcaktojė si nė vijim: kliko [B]Start[/B], pastaj [B]Run[/B] dhe nė dritaren e sapohapur shkurani[B] winver [/B]dhe klikoni [B]OK[/B].), Po, ju e keni Windows Firewall. Ju nuk kanė murė mbrojtės firewall tė instaluar nė kompjuterin tuaj, asesi mos u lidhni nė internet, madje edhe pėr disa minuta. Nė qoftė se ju pėrdorni njė lidhje tė pėrhershme, shkėputni pajisjen me tė cilėn ėshtė arritur lidhja ( router modem). Windows Firewall ofron mbrojtje tė mjaftueshme tė sigurt,dhe ju duhet vizitoni faqet e internetit tė disa prodhues firewall tė tjetė dhe tė shkarkoni atė (download) nė kompjuterin tuaj.Zone Alarm ėshtė njė ndėr mė tė preferuarit . Teorikisht, firewall do tė mund instalohet pa lidh kompjuterin nė Internet. Firewall ZoneAlarm ėshtė nė njė CD-e. Nėse ju nuk keni CD-e, Windows Firewall ZoneAlarm shkarkoni nga interneti duke pėrdorur rrjetin, tashmė kompjuter tė siguruar ndryshe. Pasi shkarkohet, skedarin duhet tė dėrgoni nė kompjuterin tuaj duke pėrdorur njė media transmetuaes(tė lėvizshėm). [B]Instalimi i ZoneAlarm firewall[/B] Pas shkarkimit ZoneAlarm nga faqet e internet rrjetit tė producentėve, drejtoni fajllin e shkarkuar. [B]1.[/B] Ndiqni udhėzimet pėr ta instaluar [B]2.[/B] Sipas dėshirės,plotsoni(User survey) anketėn,ose. [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/za_scr01.gif[/IMG] [B]3.[/B] Verifiko(kliko mbi Yes)pėr tė filluar Zone Alarm [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/za_scr02.gif[/IMG] [B]4.[/B] Zgjidhni opsionin "Zgjidh ZoneAlarm" dhe klikoni Next. [B]5.[/B] Kliko Finish, pėrsėri nė Finish, dhe pastaj nė Done. [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/za_scr03.gif[/IMG] |
Titulli: Internet Siguria
Kliko OK pėr tė rinisur kompjuterin.
[B]7.[/B] Pasi tė rinis kompjuterin, klikoni mbi "Jo, faleminderit" dhe pastaj mbi Finish. [B]ZGJIDH NJĖ DIPLOMAT[/B] Programe tė tilla si ueb shfletues apo klient mail-i janė tė ekspozuar vazhdimisht me pėrmbajtje tė rrezikshme nga Interneti. Mos harroni, pėrdorimi i programeve alternative pėr kėtė qėllim zvogėlon ekspozimin ndaj kėtyre rreziqeve. Programi mė i ekspozuar qė i pėrshtatet kėtij pėrshkrimi ėshtė ueb shfletuesi. Shumė nga spyware, adware dhe kuaj trojan,kan gjetur rrugėn e tyre drejtė kumpjuterit tonė nėpėrmjet saj. Zėvendėsojė atė me njė nga alternativat: Mozilla Firefox ( [URL="http://www.getfirefox.com/"][COLOR=#000066]http://www.getfirefox.com[/COLOR][/URL] ) i dyti shfletues nė pėrfaqėsimin ( shfletues tė pėrfaqėsuar mė pak, ueb faqet nuk e shfaqin si duhet,dhe ueb autorėt zakonisht kontrollojnė saktėsinė e tyre nė dukje tė njė ose dy produktet mė tė pėrdorur), shumė mė tė kapshmin shfletues Opera ( [URL="http://www.opera.com/"][COLOR=#000066]http://www.opera.com[/COLOR][/URL] ) pa dyshim ueb shfletues i sigurt, mė pak ėshtė i pėrdorur,por pėr pėrdorues me pėrvojė. Ueb shfletues, Mozilla Firefox Opera mund tė gjendet si CD-e., ose ta shkarkoni nga ueb adresa lartpėrmendur. Pas shkarkimit thjesht ndiqni udhėzimet pėr tė drejtuar file tė shkarkuara. [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/ff_scr01.gif[/IMG] Qė nė fillim Mozilla Firefox do tė rezultojė nė ēėshtjen a duam ne ta pėrdorin atė si njė shfletues standard. Kjo do tė thotė se Mozilla Firefox automatikisht do tė kandidojė, kur njė tjetėr program kėrkon shfaqjen e njė ueb faqje. Pas instalimit tė Mozilla Firefox Ueb shfletuesit Ueb shfletuesin e ri posa i ndėrtuar nė kompjuterin tuaj, firewall ende nuk e njeh. Provo ueb shfletuesin Mozilla Firefox pėr tė komunikuar do tė rezultojė nė njė paralajmėrim: [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/ffza_scr01.gif[/IMG] Mozilla Firefox pėr punė pėrdorė edhe komunikim brenda kompjuterit [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/ffza_scr02.gif[/IMG] Mozilla Firefox ka qasje nė internet "HTTP" nė ēėshtjen e dytė firewall lidhet me portin e komunikimit, ose emri i shėrbimit i cili ėshtė arritur pėrmes portit.Ueb shfletuesi pėr punėt e vlerėsuara tė tij,pėrdor HTTP, HTTPS, dhe DNS (ndonjė prej kėtyre shėrbimeve mund tė thirret pėr tė dalė nė ēėshtjen e dytė tė njė firewall). Se a u pėrshtaten firewall pyetjeve kėto tregues (vini re nė lidhje me emrat e shėrbimit nė ēėshtjen e dytė!),nėnvizo kutinė pranė opcionit »Remember this setting » (Mos harroni kėtė vendosje)" dhe klikoni « Allow »Lejo. Nė kėtė mėnyrė ZoneAlarm firewall do tė mban mend se Mozilla Firefox-it mund tė hy nė internet. [IMG]http://www.shqiponjat.ch/uploads/smil46111943adca6.gif[/IMG] |
Titulli: Internet Siguria
[B]Alternativa pėr postėn elektronike
Njė alternativė pėr e-mail[/B] Nėse jeni duke pėrdorur e-mail klient si qė ėshtė [B]Outlook Express[/B], gjithashtu rekomandohet njė alternativė - Mozilla Thunderbird. E-mail klient Mozilla Thunderbird mund tė shkarkohet nga ueb adresa [URL="http://www.getthunderbird.com/"][COLOR=#000066]http://www.getthunderbird.com[/COLOR][/URL] .pėr tė dhėnat e shkarkuara ndiqni magjistarin pėr instalimin,kurse pėr (udhėzime tė hollėsishme pėr konfigurimi tė e-mail, kontaktoni ofruesin tuaj tė shėrbimit). [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/fftb_scr01.gif[/IMG] [B]Mozilla Thunderbird pėr pėrdorim shėrbehet edhe me komunikim tė brendshėm tė kompjuterit[/B] [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/fftb_scr02.gif[/IMG] [B]Mozilla Thunderbird qasje nė internet[/B] "POP3" nė ēėshtjen e dytė lidhet me emrin e shėrbimeve, si edhe nė rastin e Mozilla Firefox. Shėrbimet qė Mozilla Thunderbird nė punė normale pėrdor POP3 dhe SMTP (nė disa raste pėrdoren portet 995 dhe 465). [B]VENDOSJEN E TRUPAVE[/B] Baza e mbrojtjes tonė nga parazitėt janė antivirus mjetet. Nė treg nuk janė tė lira,por (pėr pėrdorim nė shtėpi) ka programe pėr kėtė qėllim qė nga pėrdoruesi kėrkohet vetėm regjistrimi njė-vjeēare.Si mė tė besueshėm rekomndohen Avast! ( [URL="http://www.avast.com/"][COLOR=#000066]http://www.avast.com[/COLOR][/URL] ) ose AVG ( [URL="http://www.grisoft.com/"][COLOR=#000066]http://www.grisoft.com/[/COLOR][/URL] ). Nėse keni ndėrmend tė pėrdorni [B]P2P[/B],ose [B]IM[/B] e-mail klient,paraprakisht instaloni programet e dėshiruara nė kompjuterin tuaj para antivirus mjetit. [B](!)[/B] Antivirus dhe anti-spyware mejtet,menjėherė pas pėrfundimit tė instalimit do tė kėrkojė qasje nė Internet. Sigurohuni qė kompjuteri juaj pas ēdo [B]ri-boot/rinisje[/B], ėshtė i lidhur nė internet. [B](!)[/B] Ndėrsa gjatė pėrditėsimit tė mjetit,nė dukje do tė jetė njė paralajmėrim i firewall, si nė rastin edhe tė ueb shfletuesit. Pėr tė vazhduar rrugėn,silluni nė mėnyrėn e pėrshkruar qė azhurnimi tė vazhdojė pa pengesa. [B]Instalimi dhe akordimi I Avast antivirus mjetit[/B] [B]1.[/B]Nga CD-e ose nga ueb faqe [URL="http://www.avast.com/"][COLOR=#000066]http://www.avast.com[/COLOR][/URL] gjeni dhe shkarkoni [B]Avast- Home Edition[/B] (Anglisht). [B]2. [/B]Nė tė njėjtėn ueb faqev,kėrkoni tė gjeni njė lidhje me formularin e regjistrimit dhe plotėso atė. ( pėr regjistrim duhet tė keni nė dispozicion e-mail adresė. [B]3.[/B] Pas marrjes pėrmbajtjeve (nga hapi 1), pėr tė i drejtuar ndiqni udhėzimet e magjistarit(robot udhezues i ueb faqe qė kryejnė sherbime). [B]Pas instalimit[/B] Pėr funksionimin e drejtė tė antivirus mjeteve,si ēelės primarė janė antivirus definimet e aktiviteteve tė pėrditshme qė lidhen me Update. Pėr tė pėrdorur funksion [B]Update automatike[/B], ju duhet tė futni kodin e regjistrimit qė u ėshtė dhėnė pas plotėsimit tė formularit. [B]1.[/B]Kontrollo e-mail, kėrko mesazhin qė u ėshtė dėrguar i quajtur [B]"Avast! Regjistrimi[/B]" dhe kopjo (Copy, Ctrl + C) kodin e regjistrimit. [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/av_scr01.gif[/IMG] [B]2.[/B] Nė kėndin e poshtėm djathtas tė ekranit, kėrko ikonėn blu dhe kliko mbi butonin e djathte te mausit. Nė Meny, zgjidhni pikėn [B]About Avast "Rreth Avast[/B] !. [IMG]http://www.cert.hr/bk2/img/av_scr02.gif[/IMG] [B]3.[/B]Klikoni nė "License Key" dhe ngjitni copy paste (Paste, CTRL + V) kodin e regjistrimit. Klikoni [B]OK[/B]. [B]Update[/B]? Shkurtesė nga gjuha Anglishte qė do tė thotė: Aktualizim tė versioni tė ri tė ndonjė Programi/Softuer. Quelle/Burimi:[URL="http://www.cert.hr/"][COLOR=#000066]http://www.cert.hr/[/COLOR][/URL] [B]Afrohen pushimt e Verės[/B] Nė prag janė pushimet verore.Pas akumulimit me energji tė re nga freskia dhe hapsirat e atdheut,qmallja me vendlindjen dhe tė afėrmit,kėtu aty ndonjė gėzim dasme ose ndonjė aheng I hareshėm, do tė na largojė pėr njė kohė tė shkurtėr nga jeta virtuale..jetė pėrplot me befasi tė kėndėshme po edhe brengosėse nga njerėz tė njohur dhe tė panjohur,shprehje vullgariteti,xhelozi,urrejtje dhe mosdurim,asesi nuk duhet tė na largojė nga jeta dhe projektet tona si ne jetėn reale edhe nė ato virtuale. Kjo pasqyrė e vendosur nė njė shtėpi pa derė po me dritare tė hapur pėr secilin,pėr tė gjitha gjuhet e komunikimit,tempul komunikimi dhe shkėmbim diturie dhe ide,njė botė e tėrrė para syve qė na ėshtė shėndru nė synonim jete dhe prosperitet,rrjet social ku thuren ide nga njerėz tė mėdhenj tė shkencės dhe kulturave te ndryshme botrore,njė hapsirė ku ka vend pėr tė gjithė,pėr pėrmbajtje tė llojeve tė ndryshme analoge dhe dixhitale, tė drejpėrdrejta dhe tė konvertuara,tė dhėnat tona personale dhe tė dhėna me karketer sekret Shtetrorė, e bėn kėtė rrjet social edhe me tė kushtueshėm, kurse ne na obligon tė i kushtojmė vemendje mė tė zgjeruar..mjerisht,njihemi mė shumė me redimente tė keqbėrjes tė kėtij rrjeti,pirateri,Dos atak(sulme) duke shkaktuar dėme tė paparashikueshme,dhe e gjith kjo pėr qudi na bėn tė mburremi me ketė tė arrituara kur bota e civilizuar ecėn me hapa tė shpejtė drejtė modernizimit dhe sigurise perfekte tė kėsaj hapsire, sa argėtuese aq edhe kruciale dhe vitale nė shpėrndarje tė informacioneve nė tė gjithė rrozullin toksorė. Ky rrjet social nuk ka qendėr Sigurie, dhe si I tillė kushtėzon Shtetet qe secili Shtet tė krijojė kushte sigurie tė IT-rrjetit,organizata pune,organizata qė merren me shpėrndarje tė Internet rrjetit I kujdoqoftė mundėsie teknike,individė,persona civil dhe tė unifomuar,nxėnės dhe studentė,qė secili nė bazė tė mundėsive tė japė kontribut maksimal dhe tė rradhiten nė mesin e atyre qė duke mbrojtur kumpjutrin e vet dhe rrjetin,mbrojne edhe tė gjithė tė tjerėt. Bota pėr ēdo ditė dixhitalizohet,dhe lumi i pėrtmbajtjeve dixhitale vjen duke u rritur,me kėtė edhe shpėrndarja e informacioneve tė kujdoqofshin natyre.Karta identiteti,pasport biometrike,karta bankare etj,janė ndėr ato qė derdhen nė lumenjt e tė dhėnave dixhitale, pėr tė cilat duhet qė siguria tė vendoset nė pikė alarmi mė tė lartė pėr tė raujtė privatsinė dhe tė dhėnat e ēdo individi. Jo tė gjithė do tė I gėzoj ky shkrim dhe masat qė duhet tė meren nė tė ardhmen,fatmirsisht,janė nė numėr tė vockėl ato qe I pengon IT-Siguria,dhe pas akumulimit tė energjise pėr tė cilėn kam nevojė, sepse e hargjova duke mundur kancerin po me ndihmė edhe tė Zotit,unė do tė vazhdoj tė shkruaj jo per tė bėrė postime me shumė,po pėr tė luftuar ēdo tė keqe qė vjen nga vetė ne..dhe nė planė kam sqyrtim te zgjeruar Kartat e identitetit biometrik,ndertimi I tyre dhe ruajtje e tė dhėnave. Mirėmbetshi! [IMG]http://www.shqiponjat.ch/uploads/smil45b2379ee58a9.gif[/IMG] |
Titulli: Internet Siguria
IT-Aplikime
E-Comerce Dikur jo shumė kohė e kaluar pėr t`u haruar jam nxotuar se do shkruaj edhe pėr Karta Identiteti tė cilat sot njihen si Karta Biometrike. Nė fillim IT-Aplikimet jan pėrqėndru nė Chip Karta/Smart Kartela,dhe pasi unė kam mėsuar se shtėpia ndėrtohet nga themeli nė kulm,nuk mundem nė asnjė mėnyrė tė lejoj vetes njė luks tė tillė t`u mbath kėmbėve kapucin e kokės qorapin dhe tė shkoj nė Bankė tė nxjerr lek,mbase sot edhe nga Bankat kėrkohen Referenca tė kryqėzuara tė kartelave,ndryshe tė quajn hajn Bankash dhe si I tillė duhet tė merrem me organet e drejtėsisė mė sado tė brishta qofshin ato,(Kėshtu mendojmė),dhe pasi tė kemi shqyrtuar Smart Kartelat edhe pse kam marė pėrsipėr njė obligim qė kėrkon kohė,mund dhe materiale pėkatėse, nga diku edhe leje me shkrim pėr tė publikuar tė dhėnat natyrisht nė kufi tė lejuar pėr publik,mendoj se do t`ja arrij qėllimit qė deridiku tė njihemi me Karta Identiteti dhe Pasport Biometrik,dhe pėr kėtė mė duhet tė hapė njė temė tė re duke u kėthyer herpashere kėtu me mėnyrat e IT-Sigurisė dhe rruajtja e tė dhėnave tė Chip,Smart,dhe Identitet Kartelave..pra do tė kemi shatėl shkrime ketu aty pėr tė ndarė pėrpunimin Teknik tė kartelave nga teoria e vendosjes sė pėrmbajtjeve dhe IT-Siguria. [IMG]http://www.maxicard.de/plastikkarten/chipkarten.gif[/IMG] |
Titulli: Internet Siguria
[SIZE=3][FONT=Times New Roman]Tė nderuar[/FONT][/SIZE]
[SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE] [SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ju bėje me dije se sėkėndejmi nuk do te shkruaj ne ueb faqen dardania.de pasi kam konstatuar se kėtu dhunohet fjala e lirė,kurse mėnyra demokratike e tė shprehurit u mundėsohet atyre qė ose jan nipėr tė Kcirave , Janotulaseve,Mullave,ose jan argat tė stafit tė pėshtjellė nė brumin e njė demogagjie tė paskajshme,dhe ushtarė tė kėtyre demagogėve ekzektojne urdhėrat e tyre edhe nė raste kur dėmtohen sistematikisht interesat tona Kombėtare duke mbeshtėt krahun e armiqve.[/FONT][/SIZE] [SIZE=3][FONT=Times New Roman]Tė interesuararit shkrimet e mi mund tė i gjejnė edhe nė ueb faqe tjera tė cilat nuk do tė i cek pėr tė u ik akuzave nga stafit tėPublicitetit.[/FONT][/SIZE] [SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE] [SIZE=3][FONT=Times New Roman]Me respektin me tė madhe pėr Ju[/FONT][/SIZE] [FONT=Times New Roman]Kėrēovari[/FONT] |
Titulli: Internet Siguria
[B]Teknologji[/B]
[IMG]http://www.mesazhi.com/modules/news/images/option6/%28u59u%29facebook.jpg[/IMG] [COLOR=#666666] [/COLOR] [B]Facebooku mund tė zbulojė vendndodhjen[/B] [I]Forcat Ajrore tė Shteteve tė Bashkuara tė Amerikės paralajmėrojnė se pėrdorimi i Web-eve mund tė zbulojė vendndodhjen e pėrdoruesit nė botė.[/I] [FONT=Arial]E enjte 18 Nėntore 2010 10:01[/FONT] Forcat Ajrore Amerikanė kanė paralajmėruar trupat e tyre se pėrdorimi i facebook-ut ose rrjeteve tė tjera sociale mund ti bėjė me dije armikut vendin se ku ndodhet. Paralajmėrimi, i postuar nė Websitet e brendshme dhe tek komandot, shpreh shqetėsimet se teknologjia e re i mundėson pėrdoruesit tė lokalizojė vendndodhjen e tij nė hartė, thotė Associated Press. Mesazhi thotė se pėrdorimi i pakujdesshėm mund tė shkatėrrojė operacionet e sigurisė dhe implikimet private. Edhe ushtria amerikane mund tė tu dėrgojė pėrbėrėsve tė saj njė mesazh tė ngjashėm. Shtetet e Bashkuara tė Amerikės kanė rreth 95 mijė trupa nė Afganistan dhe rreth 50 mijė trupa nė Irak./Start/ |
Titulli: Internet Siguria
[QUOTE=Kercovari;1981152][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Tė nderuar[/FONT][/SIZE]
[SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE] [SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ju bėje me dije se sėkėndejmi nuk do te shkruaj ne ueb faqen dardania.de pasi kam konstatuar se kėtu dhunohet fjala e lirė,kurse mėnyra demokratike e tė shprehurit u mundėsohet atyre qė ose jan nipėr tė Kcirave , Janotulaseve,Mullave,ose jan argat tė stafit tė pėshtjellė nė brumin e njė demogagjie tė paskajshme,dhe ushtarė tė kėtyre demagogėve ekzektojne urdhėrat e tyre edhe nė raste kur dėmtohen sistematikisht interesat tona Kombėtare duke mbeshtėt krahun e armiqve.[/FONT][/SIZE] [SIZE=3][FONT=Times New Roman]Tė interesuararit shkrimet e mi mund tė i gjejnė edhe nė ueb faqe tjera tė cilat nuk do tė i cek pėr tė u ik akuzave nga stafit tėPublicitetit.[/FONT][/SIZE] [SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE] [SIZE=3][FONT=Times New Roman]Me respektin me tė madhe pėr Ju[/FONT][/SIZE] [FONT=Times New Roman]Kėrēovari[/FONT][/QUOTE] Fatkeqesisht e lexoj me vonese kete postim! Me vjen shume keq qe keni marre kete vendim i nderuari Kercovari! Shkrimet tua vleresohen nga me shume se 80% te forumistave, e ato qe s'kuptojne se c'eshte e mira, nuk dine dhe te vleresojne... Sodo qoft, une shpresoj qe nje dite te rikthehesh perseri e te na mundesosh te mesojme dicka nga kjo lemi... |
Titulli: Internet Siguria
[QUOTE=~AnnA~;2092268]Fatkeqesisht e lexoj me vonese kete postim!
Me vjen shume keq qe keni marre kete vendim i nderuari Kercovari! Shkrimet tua vleresohen nga me shume se 80% te forumistave, e ato qe s'kuptojne se c'eshte e mira, nuk dine dhe te vleresojne... Sodo qoft, une shpresoj qe nje dite te rikthehesh perseri e te na mundesosh te mesojme dicka nga kjo lemi...[/QUOTE] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]Pėr kėnd duhet tė shkruaj kėtu kur sa kam mund unė tė kuptojė tė gjithė e njohin internetin hollė e mire,bile aē bukur sa shkurtė e shqip me njė fjalė tė sqarojnė gjithēka:Hy nė "Facebock"dhe mėso shumcka dhe njohtohu me gjithēka,dhe kjo do tė ishte e gjithė ajo qė i duhet njė Internet shfletuesi,por askush nuk sqaron dhe nuk e di thelbin e kėtij rrjeti social a ėshtė rrjet arsimi dhe a ka diēka etike dhe morale?[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]Ēfarė do tė thotė "Etika"?[/SIZE][/FONT] [SIZE=2][FONT=Times New Roman]Pėr tė pėrcaktuar se ēfarė nėnkuptohet me "etikėn" do tė thotė,se vetė termi etik do tė ndihmojė tė lidhesh me terma tė tjerė:Sigurisht,bazuar nė pėrvojėn qė kam kėtu ka tė tillė qė etikėn e kuptojnė vetėm duke u lidh me termin facebock,e unė trashaniku aē fortė jam i lidhur qė ēdo term deri nė termin tjeter tė sqaroj nė detaje,po jo duke u nisur nga facebock sepse ai ėshtė vetėm njė rrejt sociali komercial dhe me disa peripeti tjera pėr tė cilat nuk kam unė tė drejtėn tė flas,dhe po tė flisja athere do tė haroja tė kėrkoj tė nxjerė nga gėzhoja e bėthamės"Etike"termet tjera qė lidhen me etikėn.[/FONT][/SIZE] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]Etikė[/SIZE][/FONT] [SIZE=2][FONT=Times New Roman]I referohet pėrditshmerisė ose tė menduarit shkencor nė lidhje me veprimet me pėrgjegjėsi ndaj mjedisit, shoqėrisė dhe vetė tė menduarit etik nė jetėn e pėrditshme. Tė menduarit nė jetėn e pėrditshme shpesh aktivizohet nga njė situatė problematike e ndodhuar e cilin nuk konventon me ndonjė kod moral tė sjelljes ose kur standardet ekzistuese janė tė pamjaftueshme. Pėrdorimi i ICT(Informacion,Komunikacion,Teknologji) nė shkolla, shpesh mund tė ēojė nė situata tė tilla, ku ICT ri-interpretohen vazhdimisht dhe rishikohen pėr tė pasqyruar ndryshimin e shpejtė tė teknologjisė dhe pėrdorimin e tyre konform standardeve ekzistuese.[/FONT][/SIZE] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]Morali[/SIZE][/FONT] [SIZE=2][FONT=Times New Roman]Morali do tė thotė njė konsensus orientimi kulturore dhe vlera ekzistuese normative qė "i pėrkasin" veprimeve. Nė etikė, ka konsiderata etike,dhe si rezultatet kemi disa breza tė njė kulture. Njohuri morale dhe tė vendimeve janė marrė si forma paraprake pėr tė dhėnė ndonjė rezultat, edhe kur ajo ėshtė e qartė shpesh ndodh tė mos lexohet askund. Konsensusi moral duhet gjithmonė pėrditėsuar edhe kur njerėzit ndėrveprojnė me njėri-tjetrin ndryshe. Morali bie nė krizė, sidomos nė shoqėri multikulturore dhe globale. Diskutime etike pėr siguri dhe ridefinimin e parimeve morale janė vazhdimisht duke u zhvilluar nė tė gjitha nivelet e shoqėrisė (familja, shkolla, komuniteti, media dhe nė politikė).[/FONT][/SIZE] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]Regulla[/SIZE][/FONT] [SIZE=2][FONT=Times New Roman]Regullat janėtė pėrcaktuar me shkrim ose forma fikse udhėzimesh konkrete pėr veprim. Njė jo-pajtueshmėrisė ka pasojat qė janė vendosur nga komuniteti. Shumė shoqata profesionale kan siguruar rregulla eksplicite ('kodet e etikės "," kodet e sjelljes "). Me fėmijė mund tė ketė kuptim vetėm krijimi i rregullave tė qarta eksplicite. Kėto rregulla duhet tė jenė rezultatet e njė reflektim mbi standardet etike dhe morale dhe njė vlerėsim i pasojave tė veprimeve. Rregulla tė tilla janė tė dobishme, sepse pėrmbajtjet e tyre do tė kontrollohen nė mėnyrė specifike dhe do tė sanksionohen. Vlefshmėria e rregullave ėshtė i lidhur me pėrkatsinė e njė komuniteti. Pėr njerėzit jashtė kėtyre rregullave (shpesh bazohen nė voluntarizmin relativ),dhe komunitetet me kėto rregulla nuk kanė asnjė lidhje.[/FONT][/SIZE] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]E drejta[/SIZE][/FONT] [SIZE=2][FONT=Times New Roman]Do tė thotė ligje tė shkruara nė formėn e rregullave brenda njė shteti (ose ndėrkombėtar) tė komunitetit. Ligjet janė tė formuluara qartė dhe qartė ėshtė thėnė se si ato interpretohen. Ato pėrbėjnė nė tėrėsinė e tyre njė sistem tė qėndrueshėm dhe tė plotė tė ligjeve. Gjithashtu, ligjet janė tė bazuara nė fund tė fundit nė bazė tė konsiderata etike.[/FONT][/SIZE] [SIZE=2][FONT=Times New Roman]Nė varėsi tė sistemit politik, ligjet janė miratuar ndryshe, gjykohen dhe dėnohen me pėrputhshmėrinė e tyre. Nė shoqėritė demokratike ligji ėshtė legjitimuar nga populli drejtpėrdrejt ose nėpėrmjet zgjedhjes sė pėrfaqėsuesve tė legjislativit. Vlerėsimin e pėrputhshmėrisė me ligjet dhe zbatimi monitorohet nga forcat e shtetit. Nė shoqėritė demokratike, legjislacionin, juridiksioni dhe prokurorisė janė reciprokisht tė pavarura.[/FONT][/SIZE] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]Do tė ndodhė nėse lexojnė kėtė shkrim banal dhe tė gjatė nga kėrēovari dekanėt e dardania.de,dhe do tė pyesin se ēka tė bėjė drejtėsia me internetin,etika,morali,ICT.etj.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]P[/SIZE][/FONT][FONT=Times New Roman][SIZE=2]se nė internet veēanėrisht janė tė ndjeshme pėrmbajtje tė diskutueshme dhe aktivitete?[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]World Wide Web, nuk ka qasje dhe kufizime tė kontrolluara. Shumica e aktiviteteve zhvillohen relativisht anonim. Cilėsia e informacionit dhe shėrbimet,janė ngushtė tė lidhura me pasiguri. Nė tė njėjtėn kohė, hapja e rrjetit tė ēon nė njė vrull tė madh, qė pėrbėn vlerė tė madhe dhe te mesme, dhe kėrkon nga pėrdoruesit/set tė jėnė tė pėrgjegjshėm. Interneti paraqit tė gjitha aspektet e botės sociale dhe grupe qė ekzistojnė edhe jashtė rrjetit: muzeumet, dyqanet, kishat,xhamitė, sektet, partitė politike, shkollat, shėrbimeve sociale, organizatat kriminale, prostitutat, artistė, artistet dhe shumė mė tepėr.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]Identifikimi i ēdo oferte nuk ėshtė gjithmonė e qartė. Edhe pse kjo ėshtė mė e lehtė nė rrjet, vijnė nė kontakt me njerėz me tė cilėt ndajm interesa tė ngjashme, ndėrkohė qė ėshtė e vėshtirė pėr tė pėrcaktuar qė nė fakt vertetė komunikon me mua . Ajo duhet tė shqyrtohet me kujdes nė e-mail bankat e tyre sepse shpesh mund tė jenė tė rreme ose ( phishing) qė vjen nga faqe interneti biznesi tė kompanie tė supozuar e brendshme,mund tė ndodhė tė vie nga njė kompani e dyshimtė nga jashtė qė mban njė adresė me shkurtimin "ch. "ose". com ". Pėr tė vlerėsuar kjo nuk ėshtė diēka e ekzagjeruar, por njė masė paraprake normale e nevojshme, dhe kėrkon disa kritere tė reja.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] |
Titulli: Internet Siguria
.....
[FONT=Times New Roman][SIZE=2]Si mund tė sqarohet rruga e gjatė e njė "Phishing"?A vetėm duke shkruar kujdes nga "Phishing"siē e konceptojnė dekanėt e dardania.de?![/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]Njė miuc click nė internet mund tė ketė pasoja nė botėn reale. Interneti nuk ėshtė mbi ligjin, dhe nuk ėshtė hapsirė ku nuk ka ligj, edhe kur www natyra ndėrkombėtare e bėn kėtė tė vėshtirė pėr ndjekje penale.Ēdo herė dhe kudo lėmė gjurmė tė qarta nė rrjetin kompjuterik qė do tė ndiqet mė vonė nė raste kur kemi kry veprat mė tė rėnda penale me pėrpjekje tė mėdha malverzimi,pirateri tė softuer programe kompjuterike,kriminalitet tė natyrave tė ndryshme etj,. Kufijtė mes etike dhe sjelljes kriminale janė tė diskutueshme juridikisht dhe tė rrjedhėshme(fluide). Jo ēdo gjė qė ėshtė legale ėshtė edhe e ligjshme dhe etike, jo ēdo gjė qė ėshtė etike ėshtė e ligjshme. Nė internet, njerėzit qė nuk kuptojnė atė,menjėherė janė tė gatshėm pėr tė kėrkuar zbrasti pėr tė realizuar dėm personave tė tjerė, [/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]Kushdo qė shikon pėrmbajtje tė paligjshme nė internet (p.sh. hard-core, pornografinė dhunėn, raciste ose propaganda ekstremiste) dėmton jo vetėm veten e tyre, por qė gjithashtu mbėshtet njerėzit qė prodhojnė dhe ofrojnė pėrmbajtje tė tillė.Pėrmbajte tė tilla tė shkarkuara pėr tė ruajtur,pėrmbajtje tė tilla tė paguara konsatohen vepra tė pa ligjėshme dhe dėnohen me ligj.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [SIZE=2][FONT=Times New Roman]Kush punon nė shpėrndarje ilegalisht tė pėrmbjatje tė kopjuara nga "copyright" nė internet (p.sh. nė faqet e internetit ose nėpėrmjet file sharing), dėmton rėndė autorsinė e prodhuesit dhe origjinėn e pėrmbjatjeve. Kjo mund tė rezultojė nė implikim ligjor pėr veten e tyre, veēanėrisht kur ėshtė duke operuar nė njė shkallė tė gjėrė tė fitojė tė ardhura komerciale.[/FONT][/SIZE] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]A thua vallė,tė gjitha kėto mund tė sqarohen sa mė bė hop e kėrcen nė anėn tjetėr tė gardhit?[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]Dhe pėr tė mos u bė i mėrzitshėm dhe tė lodh ekspertėt e dardania.de,edhe ky shkrim si pėrgjigje tė nderuarės Anna ėshtė i tepėrt, dhe u lė hapsirėn atyre qė vertet jan nė rrugė tė drejtė tė sjellin shkrime pa cėnuar autorsinė e tjetrit duke nėnvizuar burimin e infromacionit,autorit ose web portalit nga ku ėshtė marrė informacioni,kurse format e shkurtra tė ēdo informacioni,file sharing,programe piraterie mbajnė pėr fyti virtualitetin,nė anėn tjetėr dėmtojnė rėndė realitetin,sepse;[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2]Kush nuk ka nė mėnyrė adekuate tė mbrojtur kompjuterat e tij kundėr viruseve dhe softuer qėllimkeq veqmas ato nga (file sharing)ku ekspertėt e dardanisė i kan duart plotė me kėsi elemente duke i lartėsuar me specifika mė tė pėrsosura se prodhuesit ligjorė,por nuk kan shkruar sa tė dėmshėn janė ato softuer dhe se dėmtojnė edhe tė tjerėt. Tė dhėnat personale mund tė u spiunohen ose edhe tė shkatėrrohen. Viruset nė komjutrat tuaj mund tė pėrhapen pa u vėnė re dhe vazhdojnė tė pėrdoren pėr sulme nė kompjutera tė tjerė.[/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [SIZE=2][FONT=Times New Roman]Kush e mban anėn tė lėviz drejtė pėr tė sjellė informacione tė diskutueshme, konkluzionet flasin ndoshta pėr njė lidhje tė gabuar me veprimet e tij -edhe pse informacionet e tilla janė me pasoja shumė ose mė pak tė mėdha pėr njerėzit e tjerė,unė duhet tė mbyllė gojėn para ekspertėve tė file sharing,sepse eshtė mėkat dikujt tė i behesh pengesė nė file sharing biznes,dhe...[/FONT][/SIZE] [FONT=Times New Roman][SIZE=2][/SIZE][/FONT] [SIZE=2][FONT=Times New Roman]Kush nė rrjet pėrdorė anonimitetin e komunikimit dhe harron rregullat e mirėsjelljes, mund tė cenojnė dinjitetin e marrėsit nė anėn tjetėr tė ekranit...mė pak ja kisha dėshiruar kėtė vetes se sa famėn virtuale.[/FONT][/SIZE] |
Te gjitha kohėt janė nė GMT +1. Ora tani ėshtė 19:22. |
Powered by vBulletin Version 3.8.7
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.