Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]Disa gjëra që kanë të bëjnë me ketë temë:

[/B]1. Të shikuarit e Allahut është argument se Allahu është në lartësi mbi kriejsat e Tij, sepse nuk mund të përfytyrohet shikimi pa përballim ndërmjet shikuesit dhe të shikuarit. Ai që mendon se Allahu do të shikohet por jo në ndonjë anë, le të kontrollojë mendjen e tij sepse ai ose refuzon arsyen llogjike ose ka diçka në mendje. Nëse do të thotë shikuesi e shikon, por as përpara e as mbrapa, as djathtas e as majtas, as lart e as poshtë, këtë do t’ia refuzonte çdo njeri që e degjon me natyrshmërinë e tij të pastër. Fakti që Allahu shikohet në anën e lartësisë nuk do të thotë që ajo e përfshin apo e kufizon atë, sepse me fjalën: anë: nuk nënkuptojmë një vend apo diçka të kufizuar brenda krijesave.Ne me të kemi për qëllim hapësirën jashtë të gjitha krijesave, për më gjerë shiko: Sherhut tahauije të Ibnu Ebil izz.

2.Asnjëri nuk e shikon Allahun në dynja me sy. Kjo sepse Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) na ka thënë në hadith:[B] Dhe se ju nuk do ta shikoni Zotin tuaj derisa të vdisni. [/B]Trs , Ahmedi & Ebu daudi.

Dijetarët në lidhej me këtë çështje janë të gjithë dakort përveç përsa i përket shikimit të Profetit ( sal-lAllahu alejhi ue selem), disa janë të mendimit se e ka parë me sy dhe disa të tjerë janë të mendimit se nuk e ka parë me sy.
Të parët kanë për argument një trs , nga Ibnu Abasi i cili thotë se Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) e ka shikuar Zotin e tij me sytë e tij. Këtë transmetim e ka përmendur Ibnu Huzejme dhe ai është i dobët sikurse thotë Albani.

Dijetarët e mendimit të dytë kanë argument hadithin e Ebu Dherrit : E pyeta Profetin ( sal-lAllahu alejhi ue selem): A e shikove Zotin tënd ?! Ai tha: Dritë si ta shikoja?
Pra Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) ka shikuar perden e dritës që e pengon shikimin tek Allahu, prandaj ka thënë në fund : si ta shikoja???- trs , Muslimi.
Gjithashtu kanë marrë për argument thënien e Aishes drejtuar Mesrukut: Kush të thotë ty se Muhamedi ka shikuar Zotin e tij, ai ka genjyer. Trs , Buhariu& Muslimi.
Mendimi më i saktë në lidhje me këtë çështje është që: Profeti (sal-lAllahu alejhi ue selem) e ka parë Zotin e tij me zemër dhe në ëndërr dhe jo me sy. Kështu bëhet pajtimi ndërmejt argumenteve dhe thënieve të sahabëve në lidhje me këtë çështje. Sahabet që e mohuan shikimin e Profetit ( sal-lAllahu alejhi ue selem) ndaj Zotit të tij në ( dynja), patën për qëllim shikimin me sy, ndërsa ata që e pohuan, patën për qëllim shikimin me zemër. Nga Ibnu Abasi transmeton nxënësi i tij A’ata se ai ka thënë Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) e ka shikuar Zotin e tij me zemër. Muslimi ka trs metuar në sahihun e tij se Ibnu Abasi ka thënë: Muhamedi e ka parë Zotin e tij me zemër dy herë. Ibnu Kethiri ka thënë: Nuk ka ndonjë transmetim të saktë nga sahabet që tregon se Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) e ka parë Zotin me sy. Ndërsa dy ajetet e sures Nexhm nuk bëjne fjalë për shikimin e Allahut, por për shikimin e xhibrilit, sipas komentit më të saktë.

Ibnu Kethiri pasi ka zgjedhur mendimin që dy ajetet tregojne per shikimin e xhibrilit në formën e tij reale ka përmendur hadithin që e ka transmetuar Buhari dhe Muslimi, se Aishja e ka pyetur Profetin ( sal-lAllahu alejhi ue selem) për atë që ka shikuar në natën e miraxhit dhe ai i ka thënë: Ai që shikova ishte xhibrili.
3.Hadithet e sakta tregojnë se Allahu do të shikohet në fushën e Mahsherit ( vendtubimi, venqëndrimi) në ditën e Gjykimit si edhe në xhenet. Dijetarët në lidhje me ata që do ta shikojnë Allahun në diten e gjykimit në Mahsher janë në kundërshtim:

Mendimi i parë është se; Nuk do ta shikojnë perveçse besimtarët.

Mendimi i dytë është se do ta shikojnë të gjithë ata që qëndrojnë në Mahsher, besimtarët dhe kafirat, pastaj kafirat do të privohen (pengohen) nga të shikuarit e Allahut.

Mendimi i trete është se do ta shikojnë së bashku me besimtarët edhe munafikët, ndersa kafirat e tjerë nuk do ta shikojnë.

Mendimi i tretë është më i saktë sepse Ebu Hurejra ka trs metuar se Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) në një hadithë të gjatë i cili është filluar me pohimin e shikimit tek Allahu në ditën e Kijametit ndër të tjera ka thënë:
[B]“ Mbetet ky umet ne të cilin janë edhe munafikët e tij.Atëherë Allahu vjen në një formë ndryshe nga forma që e njohin dhe u thotë: Unë jam Zoti juaj, ata thonë: Allahu na ruajte prej teje, ky është vendi që do të qëndrojmë derisa të na vijë Zoti ynë i lartësuar. Kur të vijë Zoti ynë, ne e njohim. Pastaj Allahu i lartësuar vjen në formën e Tij, të cilën e njohin dhe u thotë: Unë jam Zoti juaj, e ata i thonë: Ti je Zoti ynë!- [/B]Buhariu& Muslimi

Hafidh el Hakemi pasi ka përmendur hadithe të shumta në lidhje me këtë temë ka thënë: Me këto hadithe muteuatir -të sakta dhe të qarta vërtetohet se Allahu do të shikohet në Ahiret, siç dëshiron. Dëshmorët do ta shikojnë pas vdekjes së tyre, melaiket do ta shikojnë, Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) do ta shikojë kur i merr leje Allahut për ndërmjetësim dhe umeti i Profetit ( sal-lAllahu alejhi ue selem) i miri dhe i prishuri i tyre e shikojnë: për të këqinjtë dhe munafikët, shikimi do të jetë sprovim dhe një lloj ndëshkimi, ndërsa për të dashurit e Allahut, besimtarët veçanërisht shikimi do të jetë: gëzimdhe lumturi. Ata kënaqen duke shikuar tek fytyra e Allahut. Atyre ju jepet dritë e plotë për të kaluar mbi sirat ( urë), pastaj u shfaqet në xhenet dhe e shikojnë siç dëshiron Ai. Për më gjerë rreth kësaj teme mund të kthehesh në “Maarixhul kabul”. Atje janë përmbledhur mjaft hadithe dhe thenie te sahabeve, të tabiinëve dhe të dijetarëve të umetit të cilat konfirmojnë këtë që e sqaruam.
Si përfundim po e mbyllim këtë temë me hadithin që e ka trs. En Nesaiu, Ahmedi dhe Ibnu Hibani nga Ammar Ibni Jasir se Profeti i Allahut ( sal-lAllahu alejhi ue selem) është lutur me këtë dua: “O Allah me dijen tënde rreth të fshehtës dhe fuqinë Tënde mbi krijesat më jep jetë përderisa jeta është më e mirë për mua dhe ma merr jetën nëse vdekja është më e mirë për mua. Të kërkoj të më bësh të të frikesohem Ty në vetmi dhe në publik. Të kërkoj të më bësh të them të drejtën në situatë zemërimi dhe kënaqësie. Të kërkoj që të më bësh modest ( mesatar) kur jam i pasur dhe kur jam i varfër ( kur të jem i pasur të mos shpërdoroj, dhe kur të jem i varfër të mos e shtrëngoj dorën), të kërkoj të më dhurosh kënaqësi të trupit që nuk zhduket dhe të kerkoj që të më japësh kënaqësi të zemrës që nuk ndërpritet, të kërkoj që të më bësh të kënaqur pas caktimit tënd, të kërkoj që jetën pas vdekjes të ma bësh të qetë( pa brenga), pa dhimbje dhe pa pikëllime, të kërkoj që të më bësh prej atyre që do të përjetojnë kënaqësinë e shikimit tek fytyra Jote, të kërkoj të më bësh të mallëngjyer për takimin me Ty pa hasur ndonjë dëmtim në punët e dynjasë dhe as ndonjë sprovë që të devijon nga feja, o Allah na zbukuro me stolinë e besimit dhe na bën udhëzues , të udhëzuar. „

Ibnu Kajimi ka thënë : Në këtë lutje me vlere të madhe Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) ka bashkuar ndëmrjet më të mirës gjë të dunjasë e cila është mallëngjimi për takimin e Allahut të Lartesuar, dhe më të mirës gjë të ahiretit e cila është shikimi tek fytyra e Allahut të Lartësuar.[Marrë nga: medarixhus salikine]

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]36. الرجل و القدمان Err-rrixhlu & El Kademani ( Dy Këmbët).


[/B]Këto janë cilësi”dhatij-jeh” khaberije të përmendura në hadithe të sakta:
1. Trs , Ebu hurejra se Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) ka thënë:[B] Do të vazhdojë hedhja (e njerëzve dhe e xhindëve) në xhehenem dhe ai do të thotë : A ka më për tu hedhur derisa Zotëruesi i krenarisë të vendosë këmbën e Tij mbi të, atëherë xhehenemi ngjishet e mblidhet dhe do të thotë: Më mjafton, më mjafton.[/B]- trsBuhariu& Muslimi.

2.Nga Ibn Asbasi është trs metuar se ka thënë: [B]El- kursiju është vendvendosja e dy këmbëve, ndërsa arshin askush nuk e përcakton madhështinë e tij.[/B] –
Trs. Ibnu Ebi Shejbe në: (El- Arsh) dhe Ibnu Huzejme në: (Teuhid), Albani ka thënë se thënia e Ibnu Abasit është e saktë.
Kjo thënie megjithëse nuk është fjalë e Profetit ( sal-lAllahu alejhi ue selem), ajo merr gjykimin si fjalë e tij sepse është prej gjërave që sahabet nuk mund t’i thonin nga vetet e tyre. Si përfundim hadithi dhe thenia e Ibnu Abasit tregojne se Allahu ka dy këmbe të cilat i përshaten madhërisë së Tij, dhe nuk u përngjajnë krijesave sepse Atij nuk i përngjan asgjë.

[B]37. الإرشاد El – Irshadu( drejtimi, udhëzimi për në të drejtë, në dije dhe në të mirë).[/B]
Argument për këtë vepër është hadithi i Ebu Hurejres që Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) ka thënë: Imami është ai që ua ruan namazin njerëzve dhe kujdeset që të kryhet në mënyrë korrekte, ndërsa muezinit i është besuar të kujdeset për kohët e namazit: O Allah drejtoji, udhezoji imamët dhe fali muezinët.TrsTirmidhiu( shikoje hadithin në sahih sunen et- tirmidhi.)

[B]38. الرضا Err- rrida( kënaqësia). [/B]Kjo është cilësi fielije. Argumentet për të janë të shumta, prej tyre është fjala e Allahut : [B]Allahu është i kënaqur me ta dhe ata janë të kënaqur me të. [ El Maide:119][/B]

[B]39. الرَوحErreuh[/B]
Kjo fjalë në gjuhen arabe merr disa kuptime:
a- mëshira
b- flladi i erës
c- shplodhja
Vetëm sipas kuptimit të parë ajo është cilësi e Allahut. Fjala (rreuh)- me kuptimin” mëshirë”- si atribut i Allahut është permendur në fjalën e Tij: [B]Kurrë mos e humbni shpresën për rreuhi (mëshirën e Allahut). Vërtet askush nuk humb shpresat për mëshirën e Allahut perveç popullit kafir ( mohues) [Jusuf:87][/B]

Ibnu Xherir dhe El Begaui kanë thënë për “rreuhi” e Allahut është: mëshira e Tij
Ebu Hurejra transmeton nga Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) se ai ka thënë “Era është nga rreuh i Allahut”. Hadithi është i saktë.” E transmeton Ebu Daudi etj.

Në komentin e fjalës “rreuh” që është përmendur në hasdithë – dijetarët kanë përmendur dy variante:
a- Mëshira e Allahut
b- Flladi i erës.

Sipas variantit të parë, “Erreuh” është cilësi e Allahut, ndërsa sipas variantit të dytë, (Flladi i erës) është krijesë që i është dedikuar krijuesit të saj që e ka krijuar dhe nuk është cilësi eTij.

[B]40. الزارع Ezariu- Allahu është Ai që bën të mbije bima dhe të rritet[/B]
Kjo është një cilësi e Allahut por nuk është emër i Tij. Allahu i Lartë ka thënë: [B]Më tregoni për farën që ju e mbillni në tokë! A ju e bëni atë që të mbijë e të rritet, apo jemi ne që e bëjmë të mbijë e të rritet.? [Eluakiah][/B]


[B]41. الساق Essaku ( Kërciri).[/B]
Kjo është cilësi prej cilësive”dhatij-jeh”khaberije, e cila është përmendur në Kur’an dhe në hadithe të sakta. Allahu i lartësuar ka thënë: [B]Kujto diten kur Kërciri do të zbulohet ( Ditën e Ringjalljes) dhe do të thirren të bien ne sexhde para Allahut,kur ata që kanë qenë muslimanë të gjithë do të bien me fytyrë për tokë para Allahut, por hipokritët nuk do të munden të bëjnë kështu. [El Kalem:42][/B]

Ebu Said el Hudri transmeton se i Dërguari i Allahut ka thënë: [B]“Atëherë Allahu do të zbulojë Kërcirin dhe do ti bjerë në sexhde çdo besimtar”.[/B] Trs. Buhariu& Muslimi.

Ibnu Tejmija ka sqaruar që nga sahabet nuk është trasmetuar të kenë ndonjë mosmarrëveshje në lidhje me ajetet e cilesive të Allahut, perveç ajetit që është përmendur ‘Kërciri’. Disa prej sahabeve kanë thënë: “bëhet fjalë për zbulimin e vështirësise, ndërsa disa të tjerë kanë thënë se bëhet fjalë per zbulimin e Kërcirit të Allahut. Arsyeja e kësaj mosmarreveshje nuk është se sahabët e kanë kundershtuar parimin e tërësishëm për mosndryshimin e kuptimeve të ajeteve të cilësive nga domethënia e tyre e drejtpërdrejtë por ajo është fakti që : ajeti i Kur’anit nuk tregon në mënyre të drejtpërdrejtë që bëhet fjalë për një cilësi të Allahut sepse në të nuk është thënë : “zbulohet kërciri i Allahut”. Në ajet është përmdur fjala kërcirë në trajtën e pashquar dhe nuk i është atribuar Allahut, pra nga shprehja e thjeshtë nuk kuptohet që kërciri është cilësi e Allahut. Ata që e kanë besuar si cilësi të Allahut e kanë konfirmuar nga hadithi i saktë që komenton Kur’anin” .

Ky hadith është trs metur në Buhariu dhe Muslim nga Ebu Said el Hudri në të cilin është përmendur : “Atëherë Allahu do ta zbulojë kërcirin”.
Megjithëse përberja e fjalëve të ajetit, konteksti i tyre dhe meditimi i kuptimit të tij do të çojnë në përfundimin që bëhet fjalë për një cilësi të Allahut, kjo nuk do të thotë që të kuptohej në mënyrë të drejtpërdrejtë, nga thjesht shprehja.

[B]42. السخرية بالكافرين Essu-khrijetu bil kafirine ( tallja, perqeshja me kafirët).[/B]
Kjo është cilësi fielije që nuk atribuohet Allahut perveç se në rastin kur është e përkryer, pra në mënyrë të kufizuar. Ajo është përmendur në shumë argumente . Allahu ka thënë: [B]Ata tallen me këta ( besimtarë), por Allahu tallet me ta dhe për ta do të ketë ndëshkim të dhimbshëm. [Teube:79][/B]

Për më gjerë shiko bazën e parë të cilësive të Allahut.
[B]
43. السخط Es- Sakhatu –( pakënaqësia dhe zemërimi).[/B]

Kjo është një cilësi fielije. Allahu ka thënë në Kur’an:[B]Kjo ngaqë ata ndoqën atë që zemëroi Allahun dhe urryen atë që Ai donte. Kështu që Ai i bëri veprat e tyre të pavlera.[Muhamed:28][/B]

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]44. السرعة Es- Sur’atu- ( shpjetësia).

[/B]Kjo është cilësi fielije e përmendur në hadith të saktë. Trs , Ebu Hurejra nga Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) i cili thotë: Vërtet Allahu ka thënë: Kush afrohet me anë të (punëve të mira, ) tek Unë një pëllëmbë, Unë afrohem nga ai nje krah, dhe kush më afrohet një krah Unë atij i afrohem një pash dhe kush më afrohet një pash, Unë atij i vij më shpejt.- TrsMuslimi.
El Hafidh Ebu Abdilah ibnu Mendeh ne librin e tij Kitabul Teuhid ka përmendur që Ess-serië( I shpjetë) është prej emrave të Allahut, dhe si argument ka marrë hadithin e sapopërmendur të Ebu Hurejres. Megjithëse bazimi në këtë hadith për ta emërtuar Allahun “es serie”, nuk është i saktë, por fakti që ai i është referuar këtij hadithi për këtë çështje, tregon se sipas mendimit të tij, shpejtësia është cilësi e Allahut.

[B]45. السكوت Es- Sukutu- ( heshtja). [/B]

Heshtja është një atribut që i atribuohet Allahut ashtu siç i përshtatet madhështisë së Tij. Asgjë nuk i përngjan Atij dhe Ai është Gjithëdëgjues, Gjithëshikues. Ajo është prej cilësive fielije.

Ebu Darda transmeton se Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) ka thënë: Atë që e ka bërë të lejueshme Allahu në librin e Tij, ajo është hallall, atë që e ka ndaluar, ajo është haram, dhe atë që ka heshtur ndaj saj, ajo është e falur, e ( lejuar të perdoret ose të lihet), prandaj pranojeni prej Allahut atë që jua ka falur, sepse Allahu kurrë nuk mundet të harrojë ndonjë gjë. Pastaj Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) lexoi ajetin: [B]Zoti yt kurre nuk mundet të harrojë. ( Mejrem:64).[/B]- trs. El- hakim dhe Albani thote se është hasen.

Ibnu Tejmija duke vlerësuar punën që e beri dijetari i nderuar për ngadhënjimin e të vertetës rreth të folurit të Allahut ka thënë: Ai përhapi shkroi dhe mësoi që : Allahu është folës, nëse dëshiron flet dhe nëse dëshiron hesht. Allahu e shpërbleftë këtë imam dhe atë grup që punoi për ndihmimin e fesë së Allahut dhe vlerësimin e rrespektimin e të Dërguarit të Allahut .

Ibnu tejmije pasi përmendi hadithet rreth heshtjes ka thënë: Është konfirmuar me argument nga sunneti dhe ixhmai( mendimi unanim i dijetarëve), që heshtja është atribut i Allahut .

[B]46. السلطان Es- Sultanu ( sovraniteti, pushteti).[/B] Allahu cilësohet që është Sovran, i gjithëpushtetshëm. Essultanu- është një cilsi me anë të së cilës njeriu kërkon mbrojtje nga të këqijat ashtu sikurse bën istiadhe ( kërkon mbrojtje) Allahut dhe sikurqë kërkon mbrojtje me anë të të gjitha cilësive. Kjo cilësi është permndur në hadithë të saktë. Trs , Abdulla Ibnu Amer Ibnul Ass nga Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) se ai kur futej në xhami thoshte: Mbrohem me Allahun e Madhërishëm me fytyrën e Tij fisnike dhe me pushtetin e Tij të pafillimtë nga shejtani i mallkuar.- Trs. Ebu Daudi ( shiko Sahihu Sunen Ebi Daud)

[B]47. الشدة Esh- shidetu-( forca ose ashpërsia në ndëshkim)[/B]
Kjo është një cilësi dhatije. Allahu ka thënë në Kur’an Allahu i tha: Padyshim që do të ta forcojme krahun me vëllain tënd dhe do tu japim të dyve fuqi –[ El- Kasas:35]
Gjithashtu ka thënë: Ai është i Fortë i ashpër në ndëshkim. -[ Err rrad:13]

[B]48. الصبر Es sabër ( durimi, sabri)[/B]
Durimi është atribut i Allahut siç ka ardhur në një hadith të saktë. Trs. Ebu Musa se Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) ka thënë: Asnjëri nuk është më durimtar sesa Allahu ndaj fyerjes, (së keqes) që e dëgjon. Pretendojnë që ka fëmijë dhe Allahu u jep shëndet dhe i furnizon. Trs. Buhariu & Muslimi.

[B]49. الصدق Es- Sidku- vërtetësia.[/B] Edhe kjo është një cilësi dhatije. Allahu i lartësuar ka thënë: [B]Thuaj : Allahu ka thënë të vërtetën, ndiqeni pra fenë e Ibrahimit. [Ali Imranë:95].[/B]

Gjithashtu ka thënë: Allahu dhe i deëuari i Tij kanë folur të vërtetën. – [Ahzab:22]. Ez-zexhaxh- në shpjegimin e kësaj cilësie ka sqaruar se ajo tregon që :të gjitha lajmërimet e Allahut janë të vërteta dhe të gjitha premtimet e tij janë të verteta dhe se ai do ta plotësoje atë që ka lajmëruar për Të.

[B]50. الصنع Es-sun’u ( bërja, kryerja, krijimi). [/B]Allahu ka thënë : [B]Vepër e Allahut i Cili përsosi çdo gjë. [En- neml:88][/B]

[B]51. الصورة Es- Suretu ( forma).[/B] Kjo është një cilësi”dhatij-jeh”khaberije e cila është përmendur në hadithe të sakta. Argument janë dy hadithet që vijojnë:
1.Trs. Ebu Seid El Hudri, në hadithin e gjatë kur Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) ka përmendur se besimtaëet do ta shikojnë Allahun dhe ndër të tjera ka thënë: Atëhere ju vjen urdhëruesi i Papërballueshëm ( El- Xhebar) në formën e Tij me të cilën e kanë parë për herë të parë dhe u thotë: Unë jam Zoti juaj. Ata thonë: Ti je Zoti ynë……………. Buhariu& Muslimi
2 Ka thënë Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem): E kam shikuar Zotin tim në më të bukurën formë.- TrsTirmidhiu & Ahmedi.
Hadithin e kanë vleresuar të saktë shumë dijetarë si Buhariu, Tirmidhiu etj.
Hadithi bën fjalë për shikimin në ëndërr.
Ibnu Kutejbe ka thënë: Unë mëndoj se forma nuk është më e çuditshme se pohimi i dy duarve, gishtërinje dhe dy syve. Për arsye se këto cilësi janë përmendur në Kur’an, njerëzit ndjejnë afri dhe pëlqim, ndërsa ndaj formës ndjejnë tjetërsim,sepse nuk është përmendur në Kur’an. Ne i besojmë të gjitha dhe asnjërës prej cilësive nuk i përshkruajmë formë (mënyrën se si është) dhe nuk e kufizojmë.
Ndërsa hadithin që e ka trs metuar Ebu Hurejra se Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) ka thënë:Allahu e krijoi Ademin në formën e Tij, të gjatë 60 krahë. E kur e kroji i tha: Shko dhe jepi selam atij grupi të ulur prej melekësh, dëgjoje përshëndetjen që ta japin sepse ajo është përshëdetja jote dhe e pasardhësve të tu. Ademi shkoi dhe u tha: Es-selamu alejkum!Thanë:Es-selamu alejke ue rahmetullah! Pra shtuan( ue rahmatullah). Kushdo që hyn në xhenet do të jetë në formën e Ademit dhe pas Ademit mangësia e krijesave ( bijve të Ademit) vazhdoi deri tani.” Trs. Buhariu& Muslimi.
Ky hadith do të thotë që: Allahu e krijoi Ademin në formën që e kishte përcaktuar për ta krijuar. Pa kaluar gjatë formimit dhe krijimit në faza të ndryshme si puna e pasardhësve të tij në mitrat e grave. Allahu e krijoi Ademin të plotë, të përsosur që kur fryu në të shpirtin. Pra përemri në fjalën e Profetit ( sal-lAllahu alejhi ue selem), në hadith ( në formën e tij), bën fjalë ( tregon) per Ademin sepse ai ëshrë emri më i afërt që është përmedur. Rregulli bazë i gjuhës arabe është që përemri ti kthehet emrit më të afërt.Emri më i afërt është Ademi, kështu që kuptimi i hadithit është: Allahu e krijoi Ademin në formën që e kishte përcaktuar për të, dhe nuk do të thotë se: Ademi është krijuar në formën e Krijeusit siç e kanë komentuar disa dijetarë.
Prej fakteve që e përforcojnë më shumë komentin që e përmendem me lart është fjala e Profetit ( sal-lAllahu alejhi ue selem): Pas fragmentit të parë : .....“.të gjatë 60 krahë“.
Kjo padyshim bën fjalë për Ademin. Hadithet dhe transmetimet që është përmendur në to shtojca:
“Allahu e krijoi Ademin ne formën e të Gjithemëshirshmit”, - janë të dobëta, sikurse ka thënë Albani në serinë e haditheve te dobëta( 1176).
Për më gjerë rreth kësaj teme shiko( Fethul bari), serinë e haditheve te sakta( 449) dhe serinë e haditheve të dobëta (1175-1176)

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]52. الضحكEd- dahiku( Qeshja).[/B] Kjo është një cilësi prej cilësive fielije që është përmendur në hadithe të sakta.
Argument është hadithi i Ebu Hurejres se i derguari i Allahut ka thënë: Allahu i Lartësuar qesh për dy burra njëri prej tyre e vret tjetrin dhe që të dy hyjnë në xhenet. – trsBuhariu& Muslimi.
Ibnu Huzejme në librin e tij ( et-teuhid) nën kapitullin: “Vërtetimi që Zoti ynë qesh”, ka thënë:” Besojmë se Zoti qesh siç na njoftoi Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) dhe nuk e përshkruajmë mënyrën se si qesh sepse Allahu nuk na ka treguar neve se si qesh. Ne besojmë dhe e vërtetojmë me zemrat tona atë që e ka thënë Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) dhe heshtim ndaj asaj që nuk na e ka sqaruar, sepse janë gjera që i din vetëm Allahu.
Kuptimi i hadithit të sapopërmendur është që: në kohën e luftimit njëri është kafir dhe tjetri musliman, kafiri e vret muslimanin, pastaj e pranon fenë Islame dhe bëhen që të dy prej banorëve të xhenetit.

[B]53. الطبيب Et- tabibu( Ai që e shëron dhe i jep shëndet të sëmurit).[/B]

Kjo është një cilësi që është përmendur në hadithë të saktë. Trs. Ebi Rrimthetu se ai i ka thënë Profetit ( sal-lAllahu alejhi ue selem) : “Më trego këtë që e ke në shpinë sepse une jam tabib (mjek) dhe mjekoj, Profeti ( sal-lAllahu alejhi ue selem) i tha: Allahu është ai që mjekon dhe sheron por ti je një njeri që sillesh me butësi me të sëmurin.( dhe punon ndonjë shkak për tu shëruar). Ai që e mjekon dhe e shëron është Ai që e krijoi” Trs. Ebu Daudi dhe ai është i saktë siç thotë Albani.
[B]54. العتاب أو العتب Elitab ose Elateb (hidhërimi që pasohet me qortim të butë): [/B]Kjo është një cilësi fiëlije e cila i atribuohet Allahut ashtu siç i përshtatet Madhërisë së Tij.
Argument është hadithi i Ibnu Abazit se i Dërguari i Allahut ka thënë: “Musa u çua për të ligjëruar para benu Israilëve dhe u pyet:- Kush është më i dituri i njerëzve? Musa tha:- Unë jam më i dituri. Allahu u hidhërua me përgjigjen e tij sepse nuk e ktheu dijen, rreth më të diturit të njerëzve, tek Ai (pra të thoshte Allahu e din). Atëhere Allahu i shpalli dhe i tha që një rob prej robërve të Mi i cili gjendet në vendin ku bashkohen dy detrat është më i ditur se ti…” Transmeton Buhariu dhe Muslimi.
[B]55. العجب Elaxhebu (habitja): [/B]Është një cilësi,fiëlij-jeh–khaberij-jeh’e cila është përmendur në Kur’an dhe në hadithë të saktë.
Argument nga Kur’ani është fjala e Allahut të Madhëruar në suren Es-Safat ajeti 12: " Por në të vërtet unë u habita (që më vunë shok dhe e përgënjeshtruan atë që e zbrita) kurse ata tallen me Kur’anin." Kjo sipas variantit të leximit të foljes,axhibtu’ me zanoren u (u habita), ndërsa sipas variantit të leximit të foljes me zanoren e,axhibte’ kuptimi është: "Por në të vërtetë ti Muhamed u habite, kurse ata tallen me Kur’anin."
Ibnu xheriri ka thënë: “Këto lexime të dyja janë të njohura dhe të sakta me çdo njërën prej tyre kanë lexuar dijetarët e kiraeteve (leximeve), kështuqë cilëndo që të lexosh e ke qëlluar të vërtetën.
Pastaj ka thënë: “Megjithëse këto dy kuptime janë të ndryshme çdo njëra prej tyre është e saktë. Muhamedi është habitur me mirësinë që ia ka dhënë Allahu ndërsa mushrikët u tallën me të. Zoti ynë u habit me fyerjen e madhe që e thanë mushrikët ndërsa mushrikët u tallën me atë që e thanë.”
Argumentet nga syneti janë dy hadithet që vijojnë:
1) Hadithi i Ebu Hurejres në të cilin i Dërguari i Allahut ka thënë: "Vërtet është habitur Allahu i Lartësuar me veprimin e filanit dhe filanes." ose ka thënë:"Vërtet Allahu ka qeshur për shkak të veprimit të filanit dhe filanes." Transmeton Buhariu. Ndërsa versioni i Muslimit është siç vijon: "Vërtet Allahu është habitur me mikpritjen që ia bëtë mikut tuaj këtë natë."
2)Një hadith tjetër i Ebu Hurejrës i cili thotë që i Dërguari i Allahut ka thënë: "Është habitur Zoti ynë me disa njerëz të cilët hyjnë në xhenet me zinxhirë në qafë." Transmeton Buhariu. Bëhet fjalë për njerëzit e robëruar në luftë nga muslimanët të cilët pasi u robëruan,me zinxhirë në qafë e pranojnë fenë Islame. (Marrë nga “Fet’hul Bari”).

[B]56. العدل Eladël (Drejtësia).[/B] Është një cilësi e Allahut e përmendur në hadith të saktë.
Ka trs metuar Buhariu dhe Muslimi nga Ibnu Mesudi që i Dërguari i Aleut pasi ndau pasuri ndërmjet njerëzve një burrë tha: Kjo është një ndarje që nuk është mbajtur në të drejtësi. Atëhere Profeti tha: "Kush do të mbajë drejtësi në qoftë se nuk do të mbajë drejtësi Allahu dhe i Dërguari i Tij."

[B]57. العزم Elazmu (vendosmëria). [/B]Është një cilësi e përmendur në hadith të saktë.
Transmeton Ummu Selemetu e cila thotë: "Kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut të thotë: Çdo rob që e godet një fatkeqësi dhe thotë: ‘Vërtet të Allahut jemi dhe tek Ai do të kthehemi. O Allah më shpërble mua në fatkeqësinë time dhe ma zëvendëso atë mua me më të mirë se ajo.’ Allahu do ta shpërblejë për fatkeqësinë që i ka rënë dhe do tia zëvendësojë me më të mirë se ajo.Ummu Selemetu thotë kur vdiq Ebu Selemetu thashë kush është më i mirë se Ebi Selemeh, shoku i Profetit, pastaj Allahu vendosi për mua që ta them dhe unë e thash. Pasi e thashë u martova me të Dërguarin e Allahut." Transmeton Muslimi.
Vendosmërinë ia atribuojmë Allahut ashtu siç i përshtatet Madhërisë së Tij dhe nuk themi se si është sepse atë e din vetëm Allahu.

[B]58. 59. العطاء و المنع Elatau dhe Elmenu (Dhënia dhe mosdhënia). [/B]

Janë dy cilësi fiëlijjeh të përmendura në Kur’an dhe në sunnet.
Allahu i Lartësuar ka thënë: "Vërtet që Ne të kemi dhënë ‘El-Keuther’"[El-Keuther: 1] Muavijetu ibni Ebi Sufjan ka trs metuar që i Dërguari i Allahut ka thënë: "Kë dëshiron Allahu për të të mirën e bën që të kuptojë fenë, Allahu është Ai që jep ndërsa unë ndaj (ndërmjet jush atë që e jep Allahu(. Transmeton Buhariu dhe Muslimi.
Profeti në lutjen e njohur thoshte:"O Allah nuk ka kush që e pengon dhënijen e asaj që Ti e ke dhënë dhe nuk ka kush që ta japi atë që ti e ke penguar me e dhënë…."Transmeton Buhariu dhe Muslimi.
Allahu i Lartësuar i jep atij që dëëhiron dhe nuk i jep atij që dëshiron. Në të dyja rastet Allahu është i drejtë.

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]60. العلوُ و الفوقية El uluvu uel feukijetu (lartësia mbi të gjitha krijesat).

[/B]Është një cilësi ‘dhatijje’

Lartësia e Allahut është tre llojesh:

1)Lartësia e madhërisë që nënkupton se Allahu është i dlirë, i pastër dhe i lartë nga të gjitha të metat dhe mangësitë.

2)Lartësia e pushtetit, e fuqisë. Çdo gjë është nën pushtetin e Allahut, Ai është i papërballueshëm. Asgjë nuk mundet ta përballojë vendimin, gjykimin e Tij. Allahu i Lartësuar ka thënë: [B]"Dhe Ai është i Papërballueshëm më i Larti përmbi robërit e Tij." [En-Aam: 18][/B] Përsa i përket këtyre dy llojeve të lartësisë nuk ka asnjë kundërshtim tek muslimanët.

3)Lartësia e qënies (lartësia fizike).
Ehlus-suneh ue xhemaah besojnë që Allahu me qënien e Tij është mbi të gjitha krijesat dhe megjithatë e din, e dëgjon dhe e shikon çdo gjë.

Për lartësinë e Allahut tregojnë argumentet e Kur’anit, të sunnetit, tregon arsyeja llogjike, Elfitrah dhe ixhmai.

*Argumentet e Kur’anit janë të shumta. Ato janë përmendur në shumë kontekste prandaj do të përmendim vetëm disa kontekste:

[B]I pari:[/B] Deklarimi që Allahu është mbi krijesat me fjalën ‘mbi’(feuk) si p.sh. fjala e Allahut: [B]"I frikësohen dhe i përulen Zotit të tyre lart mbi ta dhe bëjnë çfarë urdhërohen." [En-Nahl: 50][/B]

Si dhe fjala e Tij: [B]"Dhe Ai është i Papërballueshmi, më i Larti përmbi robërit e Tij dhe Ai është më i Urti Gjithgjykues, i Mirënjohuri për çdo gjë." [En-Aam: 18] [/B]

[B]I dyti:[/B] Deklarimi për ngjitjen e disa krijesave tek Allahu si p.sh. fjala e Allahut: [B]"Melekët dhe Ruhu (meleku xhibril) ngjiten tek Ai në një ditë, përmasat e të cilës janë sa pesëdhjet mijë vjet." [El-Mearixh: 4][/B]

[B]I treti:[/B] Deklarimi për ngjitjen e punëve të mira tek Ai. Allahu i Lartësuar ka thënë në Kur’an: [B]"…Tek Ai ngjiten të gjitha fjalët e dëlira, ndërsa punët e drejta e të mira e lartësojnë atë (fjalën e mirë, d.m.th. fjalët e mira nuk pranohen nga Allahu përderisa dhe në qoftëse nuk ndiqen nga punë të drejta dhe të mira)…" [Fatir: 10][/B]

[B]I katërti.[/B] Deklarimi për ngjitjen e disa krijesave tek Ai, si p.sh. fjala e Allahut: [B]"Por Allahu e ngriti atë (Isain) lart (me trup dhe me shpirt) pranë vetes së Tij (dhe Isai sal-lAllahu alehji ue sel-lem. është lart në qiej).... "[En-Nisa: 158]

I pesti:[/B] Deklarimi për lartësinë absolute që tregon për të gjitha llojet e lartësisë, si p.sh. fjala e Allahut: [B]"Dhe Ai është më i Larti, më i Madhërishmi." [El-Bekare: 255][/B]

[B]I gjashti:[/B] Deklarimi për zbritjen e librit nga Ai, si p.sh. fjala e Allahut: [B]"Zbritja (Shpallja) e librit (Kur’anit) është nga Allahu, i Gjithfuqishmi, më i Urti Gjithëgjykues." [Ez-Zumer: 1][/B]

[B]I shtati:[/B]Deklarimi që Allahu është në lartësi mbi qiej, si p.sh. fjala e Allahut: [B]"A ndjeheni të sigurtë se Ai i Cili është në lartësi, mbi qiell (Allahu), nuk do ta bëjë tokën të fundoset bashkë me ju dhe veç kur ta shihni të dridhet?" [El-Mulk: 16][/B]
Në ajet për të treguar që Allahu është në lartësi, mbi qiejt, është përdorur parafjala ‘fi’ sëbashku me fjalën ‘sema’. Parafjala[B] ‘fi’ [/B]merr disa kuptime prej tyre janë dy: 1-në dhe 2-mbi. Fjala[B] ‘sema’ [/B]gjithashtu merr disa kuptime prej tyre janë dy: 1-qiell 2-lartësi. Sepse rrënja e fjalës [B]‘sema’ [/B]është [B]‘semuv’ [/B]që do të thotë lartësi.
Si shembull në Kur’an ku parafjala[B] ‘fi’[/B] është përdorur me kuptimin ‘mbi’ është fjala e Allahut:[B] "Thuaj ecni mbi (fi) tokë…." [En-Aam: 11][/B] Kuptimi i Ajetit nuk mund të jetë në (brendësi) por përmbi.
Ndërsa si shembull për fjalën sema të përdorur me kuptimin lartësi kemi fjalën e Allahut:[B] "…Ai ka zbritur nga lartë (es-sema) ujë…." [Err-rrad: 17] [/B]Duke marrë parasysh variantet gjuhësore të parafjalës[B] ‘fi’ [/B]dhe fjalës [B]‘sema’ [/B]në komentin e ajetit të kaluar ose do të thuash: mbi qiej ose do të thuash në lartësi, që të dyja komentet kanë një kuptim sepse mbi qiej do të thotë në lartësi.
Nuk është e lejueshme të kuptohet nga ajeti që Allahu është i kufizuar në qiell dhe si rrjedhojë të keqinterpretohet për të mohuar lartësinë e Allahut mbi krijesat, sepse kjo bie në kundërshtim me sqarimin gjuhësor që e përmendëm më lartë. Allahu na ka folur në gjuhën arabe të qartë. Në çdo ajet dhe hadith që është përmendur në të fragmenti [B]‘fis-sema’ [/B]për të treguar që Allahu është në lartësi duhet të kemi parasysh sqarimin që e bëmë këtu.

[B]I teti:[/B] Deklarimi që Allahu është i Lartësuar (i ngritur) mbi Arsh në shtat ajet të Kur’anit të cilat i përmendëm në cilësinë [B]‘isteua’.[/B]

[B]I nënti:[/B]Allahu ka lajmëruar në Kur’an që faraoni synoi të ngjitej për në qiell për të vështruar të Adhuruarin e Musait.Faraoni me këtë synonte të përgënjeshtronte Musain i cili e kishte lajmëruar që Allahu është mbi qiej. Ka thënë Allahu në Kur’an: [B]"E Faraoni tha: ‘O Haman! Ndërto për mua një kullë që të mund të arrijë rrugët .Rrugët e qiejve dhe të mund të shohë Zotin e Musait, por unë me të vërtetë që e quaj atë gënjeshtar.’…" [Gafir: 36-37] [/B]

Ai që e mohon lartësinë e Allahut prej xhehmijeve ecën në gjurmët e Faraonit, ndërsa ai që e pohon ecën në gjurmët e Musait dhe të Muhamedit.

[B]I dhjeti:[/B] Tekstet që tregojnë se banorët e xhenetit do ta shikojnë Zotin e tyre. (Për më gjërë shikoi në cilësinë e të shikuarit të allahut nga besimtarët.)

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]Argumentet e sunnetit:

I pari:[/B] Transmeton Muavijetu Ibnil Hakem Es-sulemi i cili thotë: "Kam patur një tufë bagëtish të cilat i ruante një robëresh e imja. Një ditë dola për ta kontrolluar dhe vërejta që ujku i kishte grabitur një bagëti. Unë jam njeri prej bijve të Ademit (d.m.th. kam natyrën e bijve të Ademit), prandaj kur mora vesh që ujku i kishte grabitur bugëtinë u zemërova dhe e godita rëndë. Pastaj erdha te i Dërguari dhe e lajmërova për atë që bëra. Profeti e cilësoi veprimin tim si gabim të madh. Unë i thashë:-O i Dërguari i Allahut a ta liroj nga robëria? Tha:- Ma sill mua këtu. E solla dhe atëhere profeti i tha: “Ku është Allahu? Tha:-Mbi qiell (në lartësi). I tha:-Kush jam unë? Tha: Ti je i Dërguari i Allahut. Më tha : Liroje sepse ajo është besimtare." Transmeton Muslimi. Dhehebiu pas përmendjes së këtij hadithi në librin e tij “Eluluv” ka thënë: “Ky është hadithë i saktë e ka trs metuar Muslimi, Ebu Daudi, En-Nesaiu dhe shumë dijetarë në librat e tyre. Ata e besojnë siç ka ardhur dhe nuk e keqinterpretojnë.
Kështu ne kemi vërejtur që çdo njeri që pyetet ku është Allahu? Menjëherë me natyrën e tij të drejtë thotë: Mbi qiell në (lartësi).

Ky hadith tregon për dy gjëra të rëndësishme:

1) Rëndësia e pyetjes: Ku është Allahu?
2) Përgjigjia nga ana e të pyeturit: Mbi qiell (në lartësi).
Kush i mohon këto dy gjëra i kundërvihet të Dërguarit të Allahut.

[B]I dyti:[/B] Hadithi i Xhabirit në Haxhin e lamtumirës, se i Dërguari i Allahut u tha njerëzve: “Ju do të pyeteni për mua, çfarë do të thoni? Thanë: Dëshmojmë që ti e ke përcjellë mesazhin, e ke kryer dhe ke këshilluar sinqerisht. Atëhere filloi ta ngrinte gishtin e tij nga qielli, ta drejtonte nga njerëzit duke thënë: O Allah dëshmo (e përsëriti tre herë).” Transmeton Muslimi. Fakti që Profeti ka bërë shenjë nga qielli duke thënë:-O Allah deshmo. Tregon që Allahu është në lartësi dhe ky ishte besimi i Profetit se ndryshe nuk kishte pse të bënte shenjë lartë.

[B]I treti:[/B] Hadithi i Ebi Hurejres se i Dërguari i Allahut ka thënë: “Melaiket vijnë me radhë tek ju (të ngarkuar me detyrë). Vijnë melaike natën dhe melaike ditën dhe bashkohen në namazin e sabahut dhe në namazin e ikindisë. Kur ngjiten ata që ishin me ju tek Ai (Allahu) i pyet (megjithëse është më i ditur se ata rreth tyre):-Si i latë robërit e mi? Thonë: Erdhëm dhe i gjetëm duke u falur, u ngjitëm dhe i lamë duke u falur.”
Transmeton Buhariu dhe Muslimi. Në hadith ka deklaruar që melaiket ngjiten tek Ai.

[B]I katërti:[/B] Transmeton Abdull-llah ibn Amër ibnul As-s se i Dërguari i Allahut ka thënë: “Mëshiruesit i Mëshiron i Gjithmëshirshmi. Mëshironi ata që janë mbi tokë që tu mëshiroi Ai që është mbi qiell (në lartësi).” Transmeton Ebu Daudi dhe Termidhiu. Albani thotë ky hadith është i saktë.
Ky hadith tregon për dy gjëra të rëndësishme:

[B]E para.[/B] Mbështet sqarimin gjuhësor të parafjalës[B] ‘fi’ [/B]që e përmendëm pak më parë, sepse[B] ‘fil erdi’ [/B]nuk do të thotë në brendësi të tokës por mbi tokë si rrjedhojë edhe fjala e tij në këtë hadith dhe në shumë argumente të tjera[B] ‘fis-sema’ [/B]do të thotë;[B] mbi qiell [/B](dhe jo i përfshirë në qiell).

[B]E dyta.[/B] Hadithi është argument i qartë për lartësinë e Allahut sepse Ai që na mëshiron lartë është vetëm Allahu. Kështuqë grupet e humbura e kanë të bllokuar rrugën për keqinterpretimin e këtij hadithi.


[B]I pesti:[/B] Hadithi i Zejneb binti Xhehsh se ajo mburrej para grave të Profetit duke thënë: Ju u martuan me Profetin familjet tuaja ndërsa mua më martoi Allahu përmbi shtatë qiejtë. Në një trasmetim ka ardhur që ajo i është drejtuar të Dërguarit duke i thënë: “Mua më martoi me ty i Gjithmëshirshmi mbi Arshin e Tij.” Transmeton Buhariu.

[B]I gjashti:[/B] Hadithi i Ebu Saidit se i Dërguari i Allahut ka thënë: “A nuk më besoni mua kur unë jam i besuari i Atij që është mbi qiej? Më vjen lajmi nga qielli mëngjes e mbrëmje.” Transmeton Buhariu dhe Muslimi.

[B]I shtati:[/B] Hadithi i Ebi Hurejrës se i Dërguari i Allahut ka thënë: “Betohem në Atë i Cili në dorë të Tij është shpirti im nuk e fton burri gruan për në shtrat dhe të refuzojë përveçse Ai që është mbi qiej do të jetë i pakënaqur ndaj saj deri sa të kënaqet burri i saj me të.” Transmeton Muslimi.

[B]I teti:[/B] Hadithi i Ebi Hurejres ku tregon se: “I Dërguari i Allahut ka përmendur melaiket që i vijnë njeriut për të marrë shpirtin dhe në qoftë se është prej besimtarëve ngjiten me të derisa të përfundojnë tek qielli mbi të cilin është Allahu i Lartësuar….” Hadithin e transmeton imam Ahmedi dhe Elhakimi në “El-Mustedrek” dhe ka thënë: Është i saktë sipas kushtit të Buhariut dhe Muslimit. Albani e ka konfirmuar vlerësimin e tij.

[B]I nënti: [/B]Hadithet që tregojnë që punët e mira ngrihen tek Allahu si p.sh. hadithi i Ebi Musës: “Tek Ai ngrihet puna e natës para ditës dhe puna e ditës para natës.” Transmeton Buhariu dhe Muslimi.

[B]I dhjeti:[/B] Hadithet e shumta që tregojnë për ngjitjen e Profetit (Miraxhin e Profetit) si p.sh. Hadithi i Enesit që është trs metuar në sahihun e Buharit dhe të Muslimit.

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]I njëmbëdhjeti:[/B] Hadithet që tregojnë për zbritjen e melaikeve prej ke Allahu dhe për ngjitjen e tyre për tek Ai.


[B]I dymbëdhjeti:[/B] Hadithi i Ebi Hurejres që i Dërguari i Allahut ka thënë: “Kur Allahu i krijoi krijesat shkroi në një libër, i cili gjendet tek Ai mbi Arsh: ‘Vërtetë mëshira ime i ka paraprirë zemërimit tim.” Transmeton Buhariu e të tjerë.


[B]I trembëdhjeti[/B]: Hadithi i Selman Elfarasiut që i Dërguari i Allahut ka thënë: “Vërtet Zoti juaj është i turpshëm, fisnik (bujar), turpërohet prej robit të Tij kur i ngre duart e tij tek Ai për tiu lutur, që Ai tia kthejë pa asgjë.” Trunsmeton Ebu Daudi. Albani thotë është i saktë.
Ky hadith tregon qartë që duart ngrihen nga qielli sepse Allahu është lartë, mbi qiej si rrjedhojë pretendimi i disave se duart ngrihen nga qielli sepse qielli është kibla e duasë është i pavlefshëm. Ibnu ebil iz-z Elhanefi ka thënë: “Asnjë nga selefët nuk ka thënë që qielli është kibla e duasë, asnjë argument nuk ka që tregon për këtë. Kibla e duasë është kibla që kthehemi në namaz. Kush mendon se ka dy kible një për namaz dhe një për dua, ai ka shpikur në fe dhe ka kundërshtuar xhematin e muslimanëve.


[B]I katërmbëdhjeti:[/B] hadithi i Imram ibni Husejnit që i Dërguari i Allahut ka thënë: “Allahu është i Lartësuar mbi Arsh, Ai është i pafillimtë, ekzistenca e Tij i ka paraprirë çdo gjëje. Në Leuhul Maffudh ka shkruar çdo gjë që do të ndodhë.” Transmeton Buhariu. Pokështu edhe të gjitha hadithet që tregojnë për lartësinë e Allahut mbi Arsh.

[B]I pesëmbëdhjeti:[/B] Transmeton Ebu Hurejra nga i Dërguari i Allahut që ai ka thënë: “Zbret Zoti ynë në një të tretën e natës dhe thotë: ‘Unë jam El-Meliku (Sunduesi). Kush më kërkon mua që tia jap atë që e kërkon? Kush më lutet që ti përgjigjem lutjes së tij? Kush më kërkon falje që tia fali gjynahet?’ dhe vazhdon kështu derisa të shfaqet agimi i mëngjezit.” Ky hadith është muteuatir.

[B]I gjashtëmbëdhjeti:[/B] Profeti na ka urdhëruar që kur jemi në sexhde të themi: Subhane rab-bijel A’ëla.(I lartësuar është Zoti im më i Larti).” Ebu Daudi e të tjerë.

[B]*Ixhmai.[/B]

Unamimisht sahabet, tabiinët dhe tabiut-tabiinët kanë besuar që Allahu me qënien e Tij është në lartësi. Në mënyrë të përmbledhur inshaAllahu do të përmendim disa nga thëniet e tyre të cilat e vërtetojnë ixhmain e lartpërmendur.

[B]E para:[/B] Thënia e Ebu Bekrit. Transmeton Ibnu Umeri se kur vdiq i Dërguari i Allahut, Ebu Bekri r.a. tha: “O njerëz! Në qoftëse Muhamedi është i adhuruari i juaj të cilin e adhuronit atëhere dijeni që i adhuruari i juaj ka vdekur dhe në qoftëse i Adhuruari i juaj është Allahu i Cili është në lartësi (mbi qiej), vërtetë i Adhuruari i juaj nuk ka vdekur. Pastaj lexoi ajetin e Kur’anit:[B]"Muhamedi nuk është tjetër veçse i dërguar" [Al-Imran:144 ] [/B]


[B]E dyta: [/B]Thënia e Umerit. Salim ka trs metuar që Ka’bi i tha Umerit: “Mjerë për sovranin e tokës nga Sovrani i qiellit (d.m.th. nga sovrani që është mbi qiej, në lartësi). Umeri i tha: Përveç atij që i kërkon llogari vetes së tij. Atëhere edhe Ka’bi përjashtoi dhe tha: Përveç atij që i kërkon llogari vetes së tij. Umeri pasi e dëgjoi fjalën Ka’bit tha: ‘Allahu Ekber’ dhe ra në sexhde.” Transmeton Ed-Darimi në librin “Err-rred-du alel xhehmijeti” dhe transmetimi është i saktë.

Një thënie tjetër e Umerit: “Mjerë për sunduesin e tokës nga Sunduesi në lartësi (i Cili u kërkon llogari njerëzve për punët e tyre dhe i shpërblen sipas asaj që kanë punuar) në ditën(egjykimit) kur do të dalin para Tij, përveç atij që urdhëron për drejtësi, i cili gjykon me të drejtë dhe nuk gjykon sipas epshit….” E transmeton Ed-Darimiu.

[B]E treta:[/B] Thënia e Aishes: “Betohem në Allahun sikur të doja ta vrisja Uthmanin do ta kisha vrarë, por Allahu mbi Arshin e Tij e din që unë nuk kam dashur ta vrisja.” Transmeton Ed-Darimi në librin “Err-rred-du alel xhehmijeti” dhe transmetimi është i saktë.


[B]E katërta:[/B] Thënia e Abdull-llah ibnu Mesudit: “Arshi është mbi ujë dhe Allahu është mbi Arsh dhe Atij nuk mund t’i fshihet asgjë nga punët tuaja.” Transmeton Abdull-llah ibnu Ahmed në “Es-suneh” Dhehebiu thotë isnadi është i saktë.

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]*Thëniet e Tabiinëve.


[/B]Transmetohet nga Mesruku se ai kur transmetonte nga Aishja thoshte: “Më ka thënë e sinqerta, bija e të sinqertit, e dashura e të dashurit të Allahut, e cila është shfaqësuar nga Allahu mbi shtatë qiej…”
Dhehebiu thotë isnadi është i saktë.

[B]E dyta:[/B] Transmeton Sufjani i cili thotë: “ Isha tek Rebiate ibni Abdirr-rrahman të cilin e pyeti një burrë dhe i tha: Mëshiruesi që është i lartësuar mbi Arsh….si qëndron i lartësuar mbi Arsh? I tha: El-Istiua (të lartësuarit) nuk është diçka e panjohur (si kuptim,si domethënie) Mënyra (forma se si është) është e panjohur (e pakonceptueshme). Besimi në të është vaxhib, pyetja (për mënyrën se si është) është bidat.” Në një transmetim tjetër ka ardhur se Rrebia ka shtuar: “Mesazhi është i zbritur prej Allahut. Detyra e të Dërguarit ndaj Tij ishte përcjellja tek njerëzit dhe detyra ynë është ta besojmë.” Trasmetimi është i saktë siç thotë Albani.

[B]E treta:[/B] Ham-mad ibn Zejdi thotë: “ E kam dëgjuar Ej-jub ES-Sikhtijaniu, i cili pasi përmendi Muë’tezilët tha: “Këta njerëz vërtiten të thonë: ‘Në lartësi nuk ka asgjë’ Dhehebiu thotë se Isnadi i këtij transmetimi është i qartë si dielli.” Ej-jubi është zotniu i banorëve të Basras dhe dijetari i tyre.


[B]E katërta: [/B]Mukatil ibn Huj-jan ka trs metuar nga Ed-dahaku se ai në komentin e fjalës së Allahut:[B] " Ai është me ju kudo që të jeni……" [El-Hadid: 4]”[/B] Ka thënë: [B]“Ai është mbi Arshin e Tij dhe dija e Tij është me të gjitha krijesat.” [/B]Transmeton ibnu Abdilberr-rri me senede të mira.


[B]E pesta:[/B] Eleuzai thotë: “Ne ndërkohë që tabiinët ishin të shumtë dhe prezentë thonim: Allahu i Lartësuar është mbi Arsh dhe i besonim cilësitë e Allahut që janë përmendur në sunnet.”
Ibnu Abdilberr-rri ka thënë: “Dijetarët e sahabëve dhe të tabiinëve prej të cilëve është trs metuar komenti i Kur’anit, në komentin e fjalës së Allahut: [B]"Ai është me ta kudo që të ndodhen…… " [El-Muxhadele:7 ][/B] kanë thënë: [B]“Allahu është mbi Arsh dhe dija e Tij ka përfshirë çdo vend.” [/B]Në këtë çështje ata nuk i ka kundërshtuar asnjë njeri që thënia e tij është e konsiderueshme.


[B]*Thëniet e dijetarëve pas daljes së xhehmive dhe shfaqjes së bidatit të tyre që: Allahu nuk është në lartësi.[/B]

1) [B]Thënija e Ebu Hanifes[/B], dijetarit të Irakut. Transmeton Dhehebiu në librin “Eluluv” i cili thotë: “Na është përcjell nga Ebi Mutië Elhakem ibni Abdil-lah El-behkhi, autori i librit “Elfikhul ekber”, i cili thotë: E pyeta Ebu Hanifen për atë që thotë: Nuk e di Zoti im është në lartësi (mbi qiej) apo në tokë? Dhe më tha: ‘Ai ka bërë kufër sepse Allahu thotë: [B]"Mëshiruesi mbi Arsh është i lartësuar." [Ta-Ha: 5] [/B]Arshi i Allahut është mbi qiejt.’ i thashë: Ai thotë: Themë është i Lartësuar përmbi Arsh por nuk e di se Arshi është mbi qiej apo mbi tokë? Ebu Hanifja tha: ‘Në qoftëse e mohon që Arshi është mbi qiej ka bërë kufër.’

Ebil Mutii ka qënë prej nxënësve më të mëdhenj të Ebu Hanifes dhe prej fukahave të hanefive. Ai megjithëse ka qënë prej dijetarëve të medhhebit hanefi në transmetimin e haditheve nuk është i fortë sipas analizës së dijetarëve të hadithit, por ky transmetim duhet pranuar prej tij dhe sidomos hanefitë se në përgjithësi mendimet e Ebi Hanifes këta i kanë trs metuar.

Megjithëse kjo thënie e Ebu Hanifes është shumë e qartë në pohimin e lartësisë së Allahut, disa fanatikë të medhhebit hanefi (në çështjet e fikhut) e kanë keqinterpretuar. Komentuesi i akides Tahauije Ibni Ebiliz-z Elhanefi pasi e ka përmendur këtë transmetim ka thënë: “Nuk merret parasysh mohimi i kësaj çështje nga disa njerëz që e atribuojnë veten ‘hanefi’, sepse medhhebit të Ebu Hanifes i janë atribuar shumë grupe të Muëtezilëve e të tjerë të cilët bien ndesh me besimin e Ebu Hanifes në shumë çështje.Sikurqë mundet ti atribohet Malikut Shafiut dhe Ahmedit shumë prej atyre që i kundërshtojnë në çështjet e besimit.

Ngjarja kur Ebu Jusufi i kërkoi Bishër Elmerisit të pendohej ose ndryshe do të vritej për shkak të mohimit nga ana e tij të faktit që Allahu është mbi Arsh, është e njohur. Atë e ka trs metuar Abdurr-Rrahman ibnu Ebi Hatem e të tjerë.
Albani ka thënë: “Çështja gjyqësore e trs metuar nga ebu Jusufi është argument i qartë që shokët e Ebu Hanifes ishin me selefët në besimin që Allahu është në lartësi. Kjo i përforcon transmetimet nga Ebu Hanifja në lidhje me këtë temë. Imam Ebi Xhaëferr Et-tahaui Elhanefi ka deklaruar në akiden e tij (e cila është përmbledhje e besimit të Ebu Hanifes dhe shokëve të tij) që: “Allahu nuk ka nevojë për Arshin dhe për asgjë tjetër përveç tij. Ai e ka përfshirë çdo gjë (me dijen e Tij) dhe është mbi çdo gjë.”

2)Eleuzai është pyetur për fjalën e Allahut: "Pastaj u lartësua mbi Arsh. " dhe tha: “Ai është mbi Arshin e Tij, siç e ka përshkruar Veten e Tij.” Gjithashtu ka thënë, kur është pyetur për hadithet e cilësive: “Besojini siç kanë ardhur.”


3)Sufjan Etheuri për hadithet e cilësive ka thënë: “Të besohen ashtu siç kanë ardhur.”

[B]4)Maliku ibnu Enes[/B] ka thënë: “Allahu është në lartësi (me qënien e Tij) dhe Dija e Tij është në çdo vend, nuk ka gjë që të mos jetë përfshirë nga dija e Tij. Një burrë erdhi tek imam Malik dhe i tha: O Ebu Abdil-lah! I Gjithmëshirshmi mbi Arsh është i lartësuar. Si është lartësuar mbi Arsh? Trs metuesi thotë nuk e kam vërejtur Malikun të nevrikosej si atëhere nga pyetja e tij, u djersit shumë dhe njerëzit i ulën kokat e tyre, pasi Maliku u qetësua tha: “Mënyra (se si është) është e panjohur, Istiua (të lartësuarit e tij si kuptim) është e njohur, besimi në të është vaxhib, pyetja për mënyrën (se si është) është bidat.Unë kam frikë se mos jesh i humbur.” Prandaj urdhëroi që ta nxirrnin nga mexhlisi i tij dhe e nxorrën. Dhehebiu thotë kjo thënie është e saktë.

Ebu Theur El kelebi ka thënë: “E kam dëgjuar Shafiun të thoshte: Maliku, kur i vinin disa njerëz epshorë (bidatçij)u thoshte: ‘Unë jam i qartë dhe i bindur në fenë time kurse ti dyshon, prandaj shko tek një njeri që dyshon si ti dhe polemizo me të!.”

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]El Uelid ibni Muslim[/B] ka thënë: “E pyeta Euzanin, Malikun ibnu Enes, Sufjan Eth-theuri, El-lejthin për hadithet në të cilat janë përmendur cilësitë. Të gjithë më thanë: “Besojini siç kanë ardhur pa u përshkruar formë apo mënyrë.” Të gjithë këta dijetarë që janë përmendur në këtë transmetim kanë qënë dijetarët më të mëdhenj të tabiut-tabiinëve.

Ham-mad ibni Zejdi ka thënë: “Ata duan të thonë: Në lartësi nuk ka të adhuruar.”

[B]Dhehebiu [/B]në lidhje me këtë transmetim ka thënë; “Besimi i të Dërguarit, sahabeve dhe i mbarë besimtarëve është që Allahu është në lartësi, mbi Arsh. Arshi është mbi shtatë qiej. Allahu i Lartësuar zbret në qiellin e dynjasë. Argumentet e tyre për këto cilësi janë tekstet e Kur’anit të hadithit dhe gjurmët e të parëve. Ndërsa besimi i xhehmive është që Allahu është në çdo vend. I lartësuar dhe i pastër është Allahu nga thënia e tyre. Përkundrazi Allahu është me ne kudo që të jemi me dijen e Tij.”

[B]Imam Shafiu[/B] ka thënë: “Besimi sipas sunnetit që unë jam në të dhe në të cilin kam shikuar ata të cilit i kam shikuar si p.sh.: Sufjani, Maliku e të tjerë është: Pohimi i dëshmisë që nuk ka të Adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut, që Muhamedi është i Dërguari i Allahut, që Allahu është mbi Arshin e Tij në lartësi (mbi qiej), që Ai afrohet ndaj krijesave të Tij si të dëshirojë, që zbret në qiellin e dynjasë si dëshiron….Dhe ka përmendur mbarë besimin. (Marrë nga ‘Eluluv’ i Dhehebiut).

[B]Ahmed ibnu Hambel[/B] është pyetur dhe i është thënë: “A është Allahu mbi qiellin e shtatë, mbi Arshin e Tij, i ndarë (i shkëputur) nga krijesat e Tij dhe Dija e fuqia e Tij në çdo vend? Tha: Po.Ai është mbi Arshin e Tij dhe me dijen e Tij e ka përfshirë çdo gjë.”

[B]Imam El Buhari[/B] në sahihun e tij në kapitullin e ‘Teuhidit’ ka titulluar tema të ndryshme që tregojnë për pohimin e cilësive si: lartësia, të folurit, dy duart, dy sytë e të tjera prej cilësive që i mohojnë xhehmitë, pastaj i ka mbështetur me mjaft ajete dhe hadithe.Për më gjerë kthehu e studioje kapitullin e lartpërmendur.

[B]4)Ebul Hasen El-Eshari[/B] pasi u kthye nga akidja që gjenden në të Esharitë sot deklaroi në librin “Mekalatul Islamij-jine”: “Allahu i Lartësuar është mbi Arshin e Tij siç ka thënë Allahu: "I Gjithmëshirshmi mbi Arsh është Lartësuar" Ne i kemi shikuar muslimanët të gjithë kur luten i ngrenë duart nga qielli, sepse Allahu i Lartësuar është i lartësuar mbi Arsh, i cili është mbi qiejt. Sikur të mos ishte Allahu mbi Arsh, ata nuk do ti ngrinin duart e tyre nga Arshi.” Është e habitshme se këtë dijetarë pretendohet se e ndjek një pjesë e muslimanëve të cilët quhen “Eshari” dhe i mohojnë shumicën e cilësive të Allahut prej të cilave është edhe lartësia.Imam Eshariu ka kaluar tre faza në udhëtimin e tij drejt besimit të vërtetë. Në fazën e parë ka qënë ‘muëtezil’. Pasi e kuptoi humbjen e tyre në besim, kaloi në një fazë tjetër ku i kundërshtoi Muëtezilët në shumë pika dhe u shkëput diçka nga Muëtezilët, por përsëri ishte në vijën e tyre përsa i përket mohimit të shumicës së cilësive dhe shumë prej çështjeve të Akides. Kështuqë në raport me Ehli Sunnetin ishte më afër Muëtezilëve sesa Ehlisunnetit. Në këtë fazë gjenden Esharitë e sotëm. Pastaj imam Eshariu kaloi krejtësisht në besimin e Ehli Sunnetit dhe atë e sqaroi në librin e tij “Elibane” dhe “Mekalatul Islamij-jine”.
Esharitë duhet të kthehen nga ky besim që janë për në besimin e Ehlu Sunnetit ashtu sikurqë veproi imami i tyre. Madje edhe shumë prej dijetarëve të mëdhenj të Esharive janë kthyuer në besimin e Ehlu Sunnetit, prej tyre është Elkadi Ebi Bekër Elbakil-lami, për të cilin thotë Dhehebiu: “Nuk ka ndër teologët (mutekeliminët) më të mirë se ai absulutisht.”

Elbekilani në librin “Elibane” ka thënë: “Në qoftëse do të thuhej: A thoni që Ai është në çdo vend? Do tu themi: Na ruajtë Allahu nga kjo fjalë! Përkundrazi Allahu është i lartësuar mbi Arsh siç ka lajmëruar në librin e Tij: "I Gjithmëshirshmi mbi Arsh është lartësuar." Për tek Ai ngjitet fjala e mirë: [B]"Apo ndjehen të sigurtë se Ai që është mbi qiell…." [El-Mulk: 16] [/B]Sikur të ishte në çdo vend Ai do të ishte në barkun e njeriut, gojën e tij dhe në vendet e ndyra, do të shtohej me shtimin e vendeve kur të krijonte vende që nuk ekzistonin. Do të ishte e saktë të drejtoheshe nga toka në lutje, nga prapa, djathtas, majtas.
Muslimanët unanimishtë janë kundra këtij besimi.”
I pastër dhe i Lartë është Allahu nga ajo që e thonë të padrejtët.

Bakil-lani gjithashtu ka thënë: “Ne e kemi sqaruar besimin e Imamëve të Ehli Sunnetit që: Këto cilësi besohen siç kanë ardhur pa i përshkruar formë dhe pa i kufizuar.”
Pas transmetimit të fjalës së Bakil-lanit Dhehebiu ka thënë: “Bota është mbushur me njerës të cilët nuk e dinë çfarë janë Selefët. Ata nuk dinë përveçse mohimin e cilësive, të shurdhur, memecë, të verbër(janë mohuesit e cilësive).” Ku janë ata nga besimi i këtij imami. Ku ka njeri ndërmjet tyre si ai, në thellimin e tij në dije, në zgjuarsinë e tij dhe në njohjen e feve dhe të ideve të ndryshme.
Prej tyre është edhe Elxhuvejni. Ai ka përpiluar një libërth të posaçëm për lartësinë e Allahut mbi të gjitha krijesat.

Ibnu Ebi Iz-z Elhanefi dhe dijetarë të tjerë kanë përmendur thëniet e shumë teologëve (Ehlul Kelam) të cilët janë penduar në fundin e jetës së tyre që janë marrë me teologji.

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]*Arsyeja llogjike.


[/B]Arsyeja llogjike tregon që Allahu është në lartësi në disa aspekte:

[B]Aspekti i parë:[/B] Allahu i Lartësuar kur e krijoi universin ose e krijoi në vetveten e Tij ose e krijoi jasht vetvetes së Tij.

E para është e pavlefshme (e pasaktë, e pamundëshme) për dy arsye:
1- Të gjithë janë dakortë që i krijoi jashtë vetes dhe jo në veten e Tij.
2- Sikur ti kishte krijuar në vetveten e Tij, kjo do të thotë që Allahu i Lartësuar të jetë vend (objekt) i pisllëqeve dhe i gjërave të ulëta. I Lartësuar dhe i pastër është Allahu nga kjo. E dyta do të thotë që universi ekziston jashtë qënies së Allahut, pra është i shkëputur krejtësisht nga Allahu. Padyshim që e saktë është vetëm kjo sepse besimin që Ai as nuk është i bashkuar (i unifikuar) me universin dhe as nuk është i shkëputur (i ndarë) prej tij nuk e pranon arsyeja llogjike.

[B]Aspekti i dytë:[/B] Besimi që Allahu nuk është as brenda universit (gjithësisë) dhe as jashtë tij do të thotë të mohosh ekzistenxën e Tij krejtësisht, sepse kjo është e pa pranueshme llogjikisht. Pra Ai ose ekziston brenda universit ose jashtë tij. E para është e pavlefshme. Atëhere detyrimisht arsyeja llogjike tregon për të dytën që Allahu është i ndarë nga unniversi (jashtë tij).
Universi është i rrumbullakët sipas shumicës së dijetarëve muslimanë. Ky faktë është trs metuar nga sahabet dhe tabiinët. Madje Ibnu Hazmi dhe Ibnul Xheuzi kanë thënë që: “Ndërmjet sahabeve dhe tabiinëbve dhe të tjerëve prej dijetarëve musliman nuk ka kundërshtim në këtë çështje. Përderisa është i rrumbullakët atëhere në univers gjenden vetëm dy anë reale; lartë dhe poshtë.

Ana lartë është hapësira përreth universit ndërsa ana poshtë është qëndra brenda universit.
Ndërsa gjashtë anët: lartë, poshtë, majtas, djathtas, para dhe mbrapa janë anë të gjallesave.(d.m. th. Cilësohen si anë vetëm përsa i përket njerëzve)

Ka thënë [B]Ibnu Tejmija:[/B] “Është vërtetuar që universi është i rrumbullakët dhe që lartësia absolute është mbi universin e rrumbullakët. Arsyeja llogjike tregon që Allahu është jashtë krijesave. Nga këto fakte detyrimisht rezulton se Allahu është në lartësi.

Pastaj ka shtuar dhe ka thënë: “Arsyeja e kësaj që e vërtetuam është se: Përderisa universi është i rrumbullakët ka vetëm dy anë reale lartë dhe poshtë. Allahu i Lartësuar është i ndarë nga krijesat (jashtë tyre). Kjo tregon që Ai nuk mundet të jetë poshtë (brenda) tyre por detyrimisht është në lartësi i ndarë (i shkëputur) nga krijesat.”

Në qoftëse do ta meditosh këtë sqarim mirë do të dish si të shmangësh dilemën që e hedhin bidatçijtë se toka nuk është e rrafshët por e rrumbullakët si rrjedhojë sipas tyre ana e lartë e atyre që gjenden në anën veriore të rruzullit tokësorë është ana poshtë për ata që gjenden në anën jugore të rruzullit tokësorë, si rrjedhojë ngritja e duarve lartë nga qielli në dua nuk tregon që Allahu është lartë sepse kjo që është lartësi për ne në këtë pikë të tokës për të tjerët nuk është kështu!

Nuk ka dyshim që toka është e rrumbullakët por kjo dilemë ka lindur si rezultat i konceptimit të gabuar të anëve në univers dhe në hapësirën jashtë tij. Sikurqë e vërtetuam çdo pikë që ta përfytyrosh nga rruzulli tokësorë për në hapësirën përreth universit do të thotë: të përfytyrosh anën poshtë për në lartësi dhe çdo pikë që e përfytyron jashtë universit për në rruzullin tokësor do të thotë: të përfytyrosh nga lart për poshtë. Vetëm ky është konceptimi i saktë i anëve në univers. Atëhere në çdo pikë që njeriu gjendet në rruzullin tokësorë, dhe i ngre duart lartë në lutje ai i është drejtuar anës së lartësisë.

Prej fakteve që ndihmon të kuptosh më shumë këtë çështje është të dish që sistemi diellor ku gjendet toka, yjet galaktika dhe qiejt e lartë në dorën e të Gjithmëshirshmit nuk janë përveçse si një farë mustarde në dorën e njeriut siç është trs metuar nga Abdullah Ibnu Ab-basi.

Në ditën e gjykimit e gjithë toka do të jetë e mbështjellë në dorën e Allahut dhe qiejt do të jenë të mbështjell (të shtrënguar) nga e djathta e Tij. Siç ka thënë Allahu në Kur’an: [B]"Ata nuk e vlerësuan Madhërinë e Allahut ashtu siç i takon që të vlerësohet. Në ditën e Kjametit toka e gjithë do të jetë e mbështjellë në dorën e Tij dhe qiejt do të jenë të mbështjellë në të djathtën e Tij. I Lavdëruar dhe i Lartë është Ai mbi gjithçka që ata ia ngjisin Atij si të barabartë." [Ez-Zumer: 67][/B]

Buhari dhe Muslimi nga Ebu Hurejra kanë trs metuar që Profeti ka thënë: [B]“Allahu i Lartësuar e shtrëngon e kap tokën në ditën e kjametit dhe i mbështjell qiejt me të djathtën e Tij pastaj thotë: Unë jam Gjithësunduesi ku janë sunduesit e tokës.”[/B]

Pra qiejt edhe toka dhe çdo gjë që gjendet ndërmjet tyre, në krahasim me madhërinë e Krijusit të Lartësuar janë në kulmin e vogëlsisë.

Argumentet e kaluara si dhe fjala e Allahut: [B]"Vërtetë Ai e ka përfshirë çdo gjë."[/B] [Fusilet: 54], tregojnë që Allahu i ka përfshirë krijesat e Tij me madhërinë, dijen dhe fuqinë e Tij. Kjo përfshirje nuk do të thotë që krijesat janë brenda qënies së Aleut. I Lartë dhe i Pastër është Allahu nga kjo gjë. Përfshirja që Allahu u ka bërë krijesave është përfshirje madhësie, fuqie dhe dije sepse qiejt dhe toka në krahasim me madhësinë e Allahut janë në kulmin e vogëlsisë. Ato në dorën e Allahut nuk janë përveçse si fara e mustardës në dorën e njeriut sikurqë ka ardhur në thënien e Ibnu Ab-bazit të përmendur më lartë.



[B]*Elfitrah (natyrshmëria, instikti i krijesave).[/B]


Të gjitha krijesat me natyrshmërinë e tyre dhe zemrat e tyre të pastra i ngrenë duart lartë kur luten. Ata synojnë anën e lartësisë me zemrat e tyre kur i përkushtohen me lutjet e tyre Allahut.
Ka përmendur Muhamed ibni Tahir Emakdisi se dijetari inderuar Ebu Xhafer Elhembedhani prezantoi në kuvendin e Ebilmaah Elxhuvejnni, i cili njihet me pseudonimin “Imamul-haramejn” ndërkoh që Elxhuvejni po diskutonte rreth mohimit të cilësisë së lartësisë. Ai thoshte: Allahu ka ekzistuar kur Arshi nuk ekzistonte dhe Ai tani është siç ka qënë para krijimit të Arshit. Atëhere Ebu Xhaëferri i tha: ‘O profesor çfarë na thua për këtë domosdoshmëri që e ndjejmë në zemrat tona: Asnjëherë adhurusi i sinqertë nuk ka thënë o Allah! përveçse ndjen në zemrën e tij një domosdoshmëri e cila kërkon lartësinë, nuk kthehet as majtas dhe as djadhtas? Si ta shmangim këtë domosdoshmëri nga vetvetet tona?’ Xhuvejmi goditi me duar kokën e tij dhe filloi të qante duke thënë: Më hutoi Elhemedhani! Më hutoi Elhemedhani!
Pra të drejtuarit nga lartësia me duar dhe me zemër në dua është një natyrë që janë krijuar në të njerëzit.

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]Dilema dhe kundërpërgjigjia ndaj tyre.

[/B]Shumë njerëz të kohëve të fundit kur pohon këtë cilësi të Allahut të cilësojnë si përngjasues të Allahut me krijesat ose si të tillë që beson se Allahu është trup (muxhes-sim), ose të thonë që ti i atribon Allahut vend ose anë. Këto akuza që drejtohen ndaj Ehli sunnetit nuk janë të reja. Që prej kohësh bidatçijtë e kanë akuzuar Ehli sunnetin me akuza të tilla, derisa Ebi hatem Err-rrazi ka thënë: “Shenja e bidatçinjve është të akuzojnë ndjekësit e gjurmëve (të të parëve) si p.sh.shenja e xhehmive është të emërtojnë Ehli Sunnetin “Mushebihe” (përngjasues). Shenja e kaderive është të emërtojnë Ehlu Sunnetin si “Muxhbireh” (të tillë që besojnë se robi është i imponuar në punët e tij), shenja e Ez-zenadika (Munafikët që shtiren si muslimanë për të luftuar Islamin nga brenda ideologjikisht) është të emërtojnë ndjekësit e gjurmëve “Hashevijeh”

[B]Dilema e parë: Përngjasimi.[/B]

Përgjigjia. Ka thënë Nuajm ibni Ham-mad:[B] “Kush e përngjason Allahun me krijesat bën kufër. Kush i mohon cilësitë që Allahu ka cilësuar me to veten e tij bën kufër. Cilësitë që Allahu ia ka atribuar vetes së Tij apo ia ka atribuar i Dërguari nuk janë përngjasim.”[/B]Ka thënë Is’hak ibn Rahavej: “Përngjasimi konstatohet në qoftë se do të thotë dorë si dora ime ose shikim si shikimi im, ky është përngjasim. Ndërsa në qoftë se do të thotë siç ka thënë Allahu ‘dorë shikim, dëgjim’ duke mos i përshkruar formë dhe duke mos e përngjasuar me krijesat besimi është i saktë. Allahu Ka thënë: [B]"Asgjë nuk i përngjason Atij, Ai është Gjithdëgjues, Gjithshikues."[/B]

Sikur pohimi i lartësisë së Allahut të ishte përngjasim atëherë kushdo që i pohon cilësitë e tjera si:jetën, fuqinë, dëgjimin, shikimin do të ishte përngjasues gjithashtu. (Për më gjerë shiko bazat në cilësitë e Allahut.)

[B]Ibnu Tejmije[/B] në [B]“Minhaxhus-suneh”[/B] ka thënë: “Muëtezilët dhe xhehmijet e të tjerë prej mohuesve të cilësive e konsiderojnë çdo njërin që i pohon cilësitë ‘Muxhes-sim, Mushebih’ (Trupëzues, përngjasues). Ka prej tyre që konsiderojnë Muxhes-sim, mushebih, dijetarët e shquar si: Malikun, Shafiun, Ahmedin dhe nxënësat e tyre, sikur që ka përmendur Ebu Hatem: Arsya që i bëri të akuzonin dijetarët e shquar është se dijetarët të gjithë pohojnë cilësitë e Allahut Dhe thonë Kur’ani është fjalë e Allahut e pakrijuar.Thonë:Allahu do të shikohet në Ahiret.

[B]Dilema e dytë: Ana.[/B]

Përgjigjia është siç e ka përmendur Ibnu Tejmije në “Tedmurijeh”: “Kur shprehet fjala ‘xhihetun’ (anë) mundet të synohet diçka ekzistente përveç Allahut d.m.th. të bëhet fjalë për diçka të krijuar si p. sh. Për vetë Arshin, ose për vetë qiejtë dhe mundet të synohet inekzistenca përreth krijesave përveç Allahut të Lartësuar, në qoftë se me fjalën ‘anë’ ka për qëllim atë që është mbi krijesat.

Dihet që në tekstet e Sheriatit fjala ‘anë’ as nuk është pohuar dhe as nuk është mohuar, ndërsa ‘lartësia’ është pohuar. Gjithashtu dihet që nuk ekziston gjë tjetër përveç Krijuesit dhe krijesave. Krijuesi është i ndarë (i shkëputur) nga krijesat. Qënia e Allahut nuk është e unifikuar me qëniet e krijesave, por sikurqë e sqaruam janë të ndara. Prandaj i thuhet atij që e mohon të qënurit e Allahut në anën e lartësisë: A ke për qëllim me fjalën ‘anë’ diçka ekzistente të krijuar? Në qoftyëse ky është qëllimi, nuk ka dyshim që Allahu nuk është brenda krijesave. Apo ke për qëllim atë që është pas universit? Nuk ka dyshim që Allahu është mbi universin (krijesat).

Po kështu i thuhet edhe atij që thotë: Allahu është në anën e lartësisë. A ke për qëllim që Allahu është mbi krijesat apo ke për qëllim që Allahu është brenda diçkaje nga krijesat? Nëqoftëse ke për qëllim të parën ajo është e vërtetë dhe nëqoftëse ke për qëllim të dytën ajo është e pavlefshme (e pasaktë).

Pra shprehja ‘anë’ në të drejtën e Allahut as nuk është pohuar dhe as nuk është mohuar. Prandaj as nuk duhet ta pohojmë as nuk duhet ta mohojmë, sepse në të dyja rastet si në pohim dhe në mohim ajo mundet të nënkuptojë domethënie të saktë dhe mundet të pasaktë. Kështuqë ne as nuk e pohojmë as nuk e mohojmë por nëqoftëse ndonjëri e pohon ose e mohon qëndrimi ynë ndaj tij është siç e përmendi Ibn Tejmija më lartë.

[B]Dilema e tretë: Vendi.[/B]

Në qoftë se e ke njohur përgjigjen e dilemës së kaluar (ana) e ke të lehtë të kuptosh përgjigjen e kësaj dileme.
Përgjigjia e saj është siç vijon:

Me fjalën ‘vend’ ose synohet diçka ekzistente dhe pikërisht kjo u shkon nëpër mend shumicës së njerëzve sot, të cilët imagjinojnë që ky është qëllimi ynë me pohimin e cilësisë së ‘lartësisë’. Përgjigjia është që Allahu është i lartë dhe i pastër nga të qënurit në ndonjë vend me këtë kuptim. Allahun e Lartësuar nuk e përfshijnë dhe nuk e kufizojnë krijesat sepse Ai është më i Madhërishëm se sa që ta përfshijnë krijesat, madje Kursij-ji Atij ka përfshirë qiejt dhe tokën.

Allahu i Lartësuar ka thënë:[B] “Ata nuk e vlerësuan Madhërinë e Allahut ashtu siç i takon që të vlerësohet. Në ditën e Kjametit toka e gjithë do të jetëe mbështjellë në dorën e Tij dhe qiejt do të jenë të mbështjellë në të djathtën e Tij. I Lavdëruar dhe i Lartë është Ai mbi gjithçka që ata ia ngjisin Atij si të barabartë." [Ez-Zumer: 67] [/B]

Profeti ka thënë në hadith: “Allahu i Lartësuar e shtrëngon e kap tokën në ditën e kjametit dhe i mbështjell qiejt me të djathtën e Tij pastaj thotë: Unë jam Gjithësunduesi ku janë sunduesit e tokës.”Buhari dhe Muslimi.

Ose synohet inekzistenca (përveç Allahut) mbi krijesat, e cila është ‘lartësia’. Allahu i Lartësuar është mbi krijesat. Ai nuk është në ndonjë vend ekzistent siç e sqaruam pak më parë.
Nëqoftëse do të dëgjosh ose do të shikosh ndonjë thënie të dijetarëve, në të cilën i atribuojnë vendin e lartësisë Allahut, dije se ata kanë për qëllim rastin e dytë (domethënien e dytë).

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]Dilema e katërt:[/B] Ajetet dhe hadithet që tregojnë që Allahu është me krijesat, si p.sh. fjala: e Allahut: Ai është i Cili kroji qiejt dhe tokën në gjashtë ditë, pastaj Ai isteua ( mbi) Arsh.Ai di cfarë hyn në tokë edhe cfarë del prej saj, edhe cfarë zbret nga qielli edhe cfarë ngjitet në të. Dhe Ai është me ju kudo që të jeni.Dhe Allahu është Gjithevëzhgues për gjithcka që ju punoni.” [El-Hadid: 4]
“
Pëgjigjen e kësaj dileme do ta mësosh në cilësinë ‘Elmaij-jeh’
.
[B]Dilema e pestë:[/B] Fjala e Allahut të Lartësuar:
[B]“ Dhe Ai është Allahu në qiej dhe të tokë.Ai di cfarë ju fshihni dhe cfarë ju shprehni dhe Ai di cfarë ju fitoni Dhe Ai është më i Urti Gjithegjykues, i Gjithedituri.” [El-Enam]. [/B]

Dhe fjala e Tij[B]:” Dhe është Ai i cili është i vetmi Ilah(I adhuruar me tëdrejtë) në qiej dhe i vetmi ilah në tokë. -[Zukhruf;84]” [/B]

Ka thënë: Këta dy ajete tregojnë që Allahu është në qiej dhe në tokë ndërsa ju thoni që Allahu është në lartësi mbi qiej!?
Prgjigjja: Kuptimi i ajeteve është: “Allahu është Ai që adhurohet në qiej dhe në tokë (me të drejtë) dhe nuk është kuptiimi i tij që Allahu me qënien e Tij është në qiej dhe në tokë.”

Nga e gjithë kjo që e sqaruam del në pah humbja e madhe e xhehmive dhe atyre që u ndikuan nga ideja e tyre, të cilët të gjithë e mohuan që Allahu të jetë i lartësuar mbi Arshin e Tij, përmbi krijesat e Tij.

Mohuesit e lartësisë së Allahut u ndanë në dy mendime:
I pari: është mendimi i xhehmive të cilët thonë se Allahu është në çdo vend të krijuar. Në librin “Err-rredu alel xhehmijeti” Imam Ahmedi me argumente të qarta dhe të pakontestueshme e ka hedhur poshtë mendimin e tyre. Ai ka thënë në librin e sapopërmendur: “Nëse dëshiron të dish që xhemijtë janë gënjeshtarë ndaj Allahut në besimin e tyre që Allahu është në çdo vend, thuaju atyre: A nuk ka ekzistuar Allahu dhe nuk ekzistonte asgjë? Do të thonë: Po. Atëhere thuaju: Kur i krijoi gjërat i krijoi në vetveten e Tij apo jashtë vetvetes së Tij? Ata do të detyrohen të japin një ndër tre përgjigjet që vijojnë:

[B]E para:[/B]Në qoftë se do të përgjigjet që Allahu i Lartësuar i krijoi krijesat në veten e Tij bën kufër, sepse ka menduar që xhinët, njerëzit, shejtanët dhe iblizi janë në veten e Tij.

[B]E dyta:[/B] Në qoftëse do të thotë: I krijoi jashtë vetes së Tij, pastaj u fut ndër ta (u unifikua me ta), bën kufër gjithashtu sepse ka menduar që është futur në çdo vend të pistë, të ndyrë.

[B]E treta:[/B] Nëqoftëse do të thotë: I krijoi jashtë vetes së Tij pastaj nuk u fut në ta, është kthyer nga besimi i tij dhe ka pranuar atë që e beson Ehlusuneh.

Mendimi i dytë është mendimi i atyre që kanë kaluar në ekstrem gjatë mohimit të lartësisë. Ata kanë thënë: “Allahu nuk është as lartë, as poshtë, as djathtas, as majtas, as para as mbrapa, as brenda krijesave dhe as jashtë tyre.” Disa nga filozofët e tyre shtojnë dhe thonë: “As i bashkanëgjitur me botën dhe as i shkëputur prej saj.”!
Ky mohim do të thotë që Allahu nuk ekziston. Ky është mohimi më i madh. I Lartësuar është Allahu nga kjo që e thonë zullumqarët. Sa bukur që i ka thënë Mahmud ibni Sebektekin atij që e përshkroi Allahun kështu “Na bëj dallimin ndërmjet këtij Zoti që ti e beson dhe ndërmjet inekzistencës (asaj që nuk ekziston).”

Njëri prej këtyre dy mohimeve të pavlefshëm është i detyrueshëm për çdo njërin që e mohon lartësinë e Allahut.
Për arsye të këtyre argumenteve të madhërishme që tregojnë për lartësinë e Allahut dhe Ixhmain e padiskutushëm në lidhje me këtë çështje Imami i dijetarëve Ibnu Huzejme ka thënë: “Kush nuk pohon që Allahu është i lartësuar mbi Arshin e Tij, mbi shtatë qiej dhe që Allahu është i ndarë (i shkëputur) nga krijesat e Tij, ai është kafir.
Prej tij kërkohet që të pendohet. Nëse pendohet i pranohet teubja dhe nëqoftëse nuk pendohet vritet dhe hidhet në një plehërishtë në mënyrë që të mos dëmtohen me erën e tij të keqe Ehlul Kible (muslimanët) dhe as Ehludh-dhim-meh (rezidentët kafira që u ka dhënë besën i pari i muslimanëve për të qëndruar nën qeverisjen e tij).

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]61. العين – El ajnu (syri).[/B] Është cilësi Dhatij-jeh Khaberriij-je e cila i është atribuar Allahut me argumente nga Kur’ani dhe sunneti.
Ehlus-Suneh uelxhemah besojnë që Allahu shikon me sy sikurqë besojnë që Allahu ka dy sy të cilët i përshtaten Madhërisë së Tij:[B] “Asgjë nuk i përngjason Atij, Ai është Gjithëdëgjues, Gjithëshikues.”[/B]
Argumentet nga Kur’ani[B]:"Dhe ndërtoje anijen para syve Tanë¹ dhe me Frymëzimin Tonë…." [Hud: 37] "…Unë hodha prej Meje dashuri për ty në zemrat e njerëzve, që kush të shikojë të të dojë, me qëllim që të rritesh nën syrin Tim." [Ta Ha: 39] "Prit me durim për vendimin e Zotit tënd pasi ti me të vërtet që je nën sytë Tanë…" [Et-Turë: 48] “Duke lundruar nën sytë Tanë një shpërblim për atë i cili u mohua." [El-Kamer: 14][/B]

Në hadithin e Ibnu Umerit i Dërguari i Allahut ka thënë: “Vërtetë ju e dini dhe e njihni Allahun. Ai nuk është me një sy (dhe Profeti bëri shenjë për tek dy sytë e tij). Kurse Elmesihud-dexhal vërtet nuk shikon me syrin e djathtë. Syri i tij është si një kokërr rrushi e dalë (e shfaqur).” Transmeton Buhariu.

Fjala e Profetit në hadith: ‘Vërtet Ai nuk është me një sy’ nënkupton që Allahu ka dy sy.
Imam ElBuhari e ka përmendur këtë hadith në kapitllin e Teuhidit duke patur për qëllim që ky hadith tregon se Allahu ka dy sy.

Abdullah Elgunejman në shpjegimin e këtij hadithi nga sahihu i Buharit ka thënë: “Fjala e tij -Vërtet Allahu nuk është me një sy-, këtë fragment ka patur për qëllim Buhariu në përmendjen e këtij hadithi në këtë kapitull. Ai tregon që Allahu ka dy sy realë. Sepse ‘Elaueru’ (në gjuhën arabe) është humbja e njërit prej dy syve ose zhdukja e dritës së shikimit.”

Ibnu Huzejmi ka thënë: “Ne themi që Zoti ynë, Krijuesi ynë ka dy sy me të cilët shikon.”
Kanë mbetur edhe disa çështje për ti diskutuar rreth ajeteve të kaluara të Kur’anit dhe hadithit të Ibnu Umerit.

[B]E para:[/B] Në ajetin e sures Ta-Ha Allahu ka përmendur në numrin njëjës “nën syrin Tim” A bie në kundërshtim kjo me atë që e sqaruam pak më parë?

[B]Përgjigjia:[/B] Nuk ka kundërshtim sepse shrehja ‘nën syrin Tim’ në gjuhën arabe i përfshin të dy sytë që i atribuohen Allahut. Emri i numrit njënjës që i bashkanëgjitet përemrit merr kuptim të përgjithshëm.

[B]E dyta:[/B] Ne e vërtetuam që Allahu ka vetëm dy sy atëhere si të bëjmë bashkimin ndërmjet këtij fakti dhe ajeteve në të cilat sytë janë përmendur në numrin shumës?

[B]Përgjigjia:[/B] Nëqoftëse do të marrim mendimin që numri më i vogël i shumësit është ‘dy’ atëhere nuk ka mospajtim sepse sipas këtij varianti gjuhësor shumësi tregon për dy kështuqë nuk e kundërshton hadithin që tregon se Allahu ka dy sy. Ndërsa nëse do të marrim mendimin tjetër që numri më i vogël i shumësit është ‘tre’ atëhere përgjigjia është që: Me këtë emër të numrit shumës nuk është synuar numri ‘tre’por është synuar madhësimi dhe përshtatshmëria ndërmjet përemrit ‘Tonë’ në numrin shumës dhe emrit që i është bashkanëgjitur.

[B]E treta:[/B] Domethënia e drejtpërdrejtë e ajeteve “nën sytë Tanë” është nën shikimin, mbrojtjen e syve Tanë. Kështu i kanë komentuar selefët këto ajete.

Fakti që Selefët e kanë komentuar “nën shikimin Tonë” nuk do të thotë që e kanë ndryshuar kuptimin e drejtpërdrejtë të ajetit. Sepse ky është kuptimi që shkon drejtpërdrejt në mendje dhe pikërisht ky është kuptimi i drejtpërdrejtë.

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

[B]E katërta:[/B] Në hadithin e Ibni Umerit që tregon se Allahu ka dy sy, është përmendur se: ‘Profeti ka bërë shenjë për tek sytë e tij’. Në lidhje me këtë Ibnu Haxheri ka thënë: “Jam pyetur: A i lejohet lexuesit të këtij hadithi që të veproi siç veproi Profeti? Dhe u përgjigjia: Nëqoftëse është në praninë e atyre që bien dakort me besimin e tij, besojnë që cilësitë e Allahut nuk u përngjasojnë krijesave dhe ka për qëllim thjesht të marri për shembull Profetin, lejohet, ndryshe jo.Por më e mira është që gjatë përmendjes së këtyre cilësive mos me bërë shenjë që të mos i përzihet ndonjërit dhe ta marri si argument për përngjasimin e Allahut me krijesat (ndërkoh Profeti nuk ka patur këtë qëllim).” (Marrë në “Fethul Bari”.)

[B]62. الغضب Elgadabu (zemërimi)[/B] është cilësi ‘fiëlij-jeh khaberije’. Argument është fjala e Allahut: [B]"Dhe (dëshmia) e pesta duhet të jetë që: Zemërimi i Allahut qoftë mbi të (mbi gruan) nëse ai (bashkëshorti i saj) është që flet të vërtetën." [En-Nur: 9] [/B]

[B]63. الغلبة Elgalebetu (dominimi, triumfimi): [/B]Është cilësi ‘dhatije’. Allahu I lartësuar ka thënë ; “Allahu është dominues mbi çështjen e Tij, por shumica e njerëzve nuk e dinë.”

[B]64. الغيرة Elgiretu(xhelozia).[/B] Është një cilësi ‘fiëlij-je’ e cila i përshtatet madhërisë së Aleut. Ajo nuk i përngjason xhelozisë së krijesave dhe nuk e dimë se si është: [B]“Asgjë nuk i përngjason Atij”[/B]
Argument është hadithi i Ebi Hurejrës që i Dërguari i Allahut ka thënë: “Vërtet Allahu bëhet xheloz dhe xhelozia e Allahut është që besimtari të veprojë atë që e ka ndaluar Allahu” Transmeton Buhariu dhe Muslimi.

Gjithashtu edhe hadithi i Saëd ibni Ubadete se ka thëneë: sikur të vëreja ndonjë burrë me gruan time do ta godisja me të mprehtën e shpatës. Kjo që e tha Sadi i arriti Profetit( sal-lAllahu alejhi ue selem) të Allahut dhe atëherë ai tha: A habiteni nga xhelozia e Sadit?- Uallahi unë jam më xheloz se ai dhe Allahu është më xheloz se sa unë, prandaj Allahu nga xhelozia Tij i ndaloi veprimet e ulëta, të shëmtuara, të cilat kryehen haptazi ose fshehurazi. Asnjë përson nuk është më xheloz se Allahu, dhe asnjë person nuk e do më shumë arsyetimin se sa Allahu. Për këtë arsye Allahu i dërgoi të derguarit përgëzues dhe paralajmërues dhe asnjë person nuk e do më shumë lavderimin se sa Allahu, për këtë arsye Allahu u ka premtuar robërve të tij, xhenetin. – Trs.Buhariu& Muslimi

[B]65.الفرح El-ferahu (gëzimi).[/B] Është cilësi ‘fiëlije’ e cila është përmendur në hadithe të sakta. Abdullai ka thënë: E kam dëgjuar të Dërguarin të thotë: “Allahu gëzohet më shumë me pendimin e robit të Tij besimtarë, se një burrë në një tokë të shkretë i cili ka me vete deven e tij mbi të cilën ka ushqimin dhe pijen. Duke qënë në këtë gjendje ai fjeti, pastaj u zgjua dhe vërejti që devja i kishte ikur. E kërkoi derisa u et për ujë shumë. Pastaj tha në vetvete: Le të kthehem në vendin që isha dhe të fle derisa të vdes. Kështuqë u kthye në vendin që kishte qënë e vendosi kokën mbi parakrahun e tij për të pritur vdekjen. Kur u zgjua vërejti deven mbi të cilën ishte ushqimi dhe pija e tij.Allahu gëzohet më shumë me teuben e robit besimtarë se ky njeri që gjeti deven, ushqimin dhe pijen.” Buhari dhe Muslimi.

[B]66. الفطر El-fatr (zanafilla e krijimit, shpikja):[/B] Allahu i Lartësuar është Krijuesi i qiejve dhe i tokës. Allahu i Lartësuar ka thënë: [B]"Gjithë lavdërimet dhe falenderimet janë për Allahun, i Vetmi Fillues (i Vetmi Krijues) i qiejve dhe i tokës, i Cili i bëri melekët lajmëtarë me fletë-dy,tri apo katër.Ai shton në krijim çfarë Ai do.Vërtet që Ai është i Zoti për të bërë çdo gjë." [El-Fatir: 1] [/B]

[B]67. الطي Ett-tajju (mbështjellja, shtrëngimi). [/B]Është cilësi ‘fiëlije’e përmendur në Kur’an dhe në hadithë të saktë.
Argument nga Kur’ani është fjala e Allahut: [B]"Ata nuk e vlerësuan Madhërinë e Allahut ashtu siç i takon që të vlerësohët. Në ditën e kijametit toka e gjithë do të jetë e mbështjellë në Grushtin, Dorën e Tij. Dhe qiejt do të jenë të mbështjellur në të djathtën e Tij. I lavdëruar dhe i Lartë është Ai mbi gjithçka që ata ia ngjisin si të barabartë." [Ez-Zumer: 87][/B]

Buhari dhe Muslimi nga Ebu Hurejra kanë trs metuar që Profeti ka thënë: “Allahu i Lartësuar e shtrëngon (e kap) tokën në ditën e Kijametit dhe i mbështjell qiejt me të djathtën e Tij pastaj thotë: Unë jam Gjithësunduesi ku janë sunduesit e tokës?”

[B]68. الكافي El-kafi (Ai që u mjafton robërve të Tij).[/B]
Allahu i Lartësuar ka thënë në Kur’an:[B] "A nuk është Allahu më i mjaftueshmi për robin e Tij?" [Ez-Zumer: 36]

69. الكتابة و الخط Elkitabetu uel khat-tu (shkrimi). [/B]Është një cilësi ‘fiëlije’ që i është atribuar Allahut me argumente nga Kur’ani dhe syneti. Allahu i Lartësuar shkruan çfarë të dëshirojë dhe kur të dëshirojë. Ashtu siç i përshtatet Madhëris së Tij jo si shkrimi i krijesave i cili i përshtatet vogëlsisë së tyre.

Allahu i Lartësuar ka thënë në Kur’an: [B]"Ne shkruam për të në pllaka mësimet për çdo gjë dhe shpjegimet për gjithçka." [El-A’raf: 145][/B]Në këtë ajet bëhet fjalë për Teuratin që Allahu ia shkroi Musait me dorën e Tij.

Emrat dhe Cilësitë e All-llahut
 

Ebu Hurejra ka transmetuar nga Profeti i cili ka thënë: “Debatoi Ademi dhe Musai tek zoti i tyre dhe çdonjëri paraqiti argumentin e tij. Musai i tha Ademit: O Adem ti je babai ynë na nxore nga Xheneti (për shkak të gabimit tënd). Ademi i tha: O Musa ti je ai që Allahu të zgjodhi me mesazhet që ti zbriti, Teuratin ta shkroi me dorën e Tij. E si po më kritikon për një gjë që Allahu ma caktoi 40 vjet para se të më krijonte. Kështu Ademi e mundi Musain me argumentet e tij (fragmentin e fundit Profeti e përsëriti tre herë). Transmeton Buhariu dhe Muslimi.
Gjithashtu transmeton Ebi Hurejra që i Dërguari i Allahut ka thënë: “Kur Allahu i krijoi krijesat, shkroi në librin e Tij i cili gjendet tek Ai mbi Arshin e Tij: Vërtet mëshira Ime i paraprin Zemërimit Tim.” Buhari dhe Muslimi.

[B]70. الكره–Elkurhu (urrejtja).[/B]Është cilësi ‘fiëlije’ e përmendur në argumente të sakta. Allahu i Lartësuar ka thënë: [B]..."Por Allahu e urrejti nisjen e tyre... " [Et-Teube: 46][/B]

[B]71. الكف Elkef-fu (pëllëmba, shuplaka e dorës). [/B]Është një cilësi ‘dhatije khaberije’ e cila është përmendur në hadithe të sakta.

Transmeton Ebu Hurejra nga i Dërguari i Allahut se ka thënë: “Nuk jep ndonjëri sadaka nga pasuria hallall dhe Allahu nuk pranon përveçse atë që është hallall- përveçse i Gjithmëshirshmi e merr me të djathtën e Tij, qoftë sadakaja edhe një hurmë (arabe). Kjo sadaka rritet e zhvillohet në dorën e të Gjithmëshirshmit derisa të bëhet më e madhe se mali, ashtu sikurqë ndonjëri prej jush e rrit të voglin e deves së tij.” Transmeton Buhari dhe Muslimi.

Në hadithin që e transmeton Ahmedi dhe Tërmidhiu ku është përmendur që Profeti e ka shikuar Zotin e tij në ëndërr në formën më të bukur ndër të tjera Profeti ka thënë: “Unë e shikova të vendoste shuplakën e dorës së Tij ndërmjet dy supeve të mia derisa ndjeva ftohjen e majave të gishtërinjve të Tij në kraharorin tim.” Shikoje këtë hadith në cilësinë “Elenamilu”.

[B]72. الكفيلEl-kefil (Ai që i siguron dhe i ruan robërit e Tij).[/B] Kjo është një cilësi që i atribuohet Allahut me argumente të sakta.
Ka thënë Allahu në Kur’an: [B]"…Dhe tashmë ju keni zgjedhur Allahun dorëzanë, për siguri…." [En-Nahl: 91].[/B]
Disa e kanë numëruar ‘Elkefil’ prej emrave të bukur të Allahut.

[B]73. الكلام El-kelamu (të folurit e Allahut).[/B]
Ehlu Suneh ue xhemah besojnë se Allahu flet nëqoftëse dëshiron, kur të dëshirojë dhe si të dëshirojë. Ai flet me shkronja dhe me zë që dëgjohet prej Tij. Zëri i Tij nuk u përngjason zërave të krijesave.

Të folurit e Allahut përsa i përket llojit është i pafillimtë. Pra Allahu ka qënë dhe vazhdimisht do të jetë folës. Ndërsa përsa i përket njësive të të folurit ose zërit të caktuar (në një bisedë apo thirrje) Ai nuk ëhtë i pafillimtë. Ky është besimi i dijetarëve të sunnetit dhe hadithit.

Argumentet që tregojnë besimin e Ehlu Sunnetit në të folurit e Allahut:

[B]1- "Allahu i foli Musait drejtpërdrejt me fjalë." [En-Nisa: ]

2-"Disave Allahu i foli drejtpërdrejt…." [El-Bekare: 253]

3-"Kur erdhi Musai në kohën dhe vendin e përcaktuar prej Nesh dhe atij i foli Zoti i tij, ai tha: Zoti im mu shfaq që të shoh ty hapur…." [Al-Aëraf: 143]

4-"Kujto kur Allahu do të thotë ditën e ringjalljes: O Isa biri i Merjemes…." [El-Maideh: 116][/B]

Pra ky ajet si dhe ajetet para tij tregojnë që Allahu i foli Musait, u foli disa të dërguarve drejtpërdrejt dhe në ditën e Ringjalljes do ti flasë Isës. Pa dyshim që të folurit e Allahut drejtuar të dërguarve të Tij është me zë të dëgjushëm.

[B]5- "…Dhe kush është më i vërtet në fjalë se Allahu." [En-Nisa: 87]

6-"Thaj: sikur deti të ishte bojë (për të shkruar) fjalët e Zotit tim, padyshim që deti do të shterej para se të mbaronin fjalët e Zotit tim, madje edhe sikur të sillnin edhe një të dytë në ndihmë të tij." [El-Kehf: 109]

7- "Kështu kur ai e arriti atë (zjarrin), u thirr nga ana e djathtë e luginës së bekuar nga pema: O Musa! Sigurisht që jam Unë, Allahu, Zoti i të gjithë botëve."

8- "Zoti i tyre u thirri (duke u thënë): A nuk jua ndalova atë pemë?" [El-Aëraf: 22]

9- "Kujto ditën kur Allahu do tu thërrasë atyre e tu thotë: Çfarë përgjigje u dhatë të Dërguarve?" [El-Kasas: 65][/B]


10- Transmeton Ebu Said Elhudri se i Dërguari i Allahut ka thënë: “Thotë Allahu )në ditën e gjykimit(: O Adem! Ademi thotë: të përgjigjem. Atëhere i thërret )Allahu( me zë: Vërtet Allahu të urdhëroi ty të nxjerrësh prej pasardhësve të tu pjesën për në zjarr.”


11- Gjithashtu në hadithin e Ebu Said El-Hudrit i Dërguari i Allahut ka thënë: “Vërtet Allahu i Lartësuar u thotë banorëve të Xhenetit: O banorët e xhenetit! Thonë: Të përgjigjemi o Zot. U thotë: A nuk u kënaqët?…” Transmeton Buhari dhe Muslimi.

Argumentet e kaluara tregojnë që Allahu u thërret dhe u flet njerëzve me zë.

12- Transmeton Abdull-llah Ibnu Abasi se i Dërguari i Allahut ka thënë: “Ndërkoh që Xhibrili ishte i ulur te Pejgamberi dëgjoi zërin e një dere të hapej nga lart. E ngriti kokën e tij dhe tha: Kjo është një derë nga qielli e cila është hapur sot. Nuk është hapur ndonjëherë përveçse sot. Prej derës që u hap zbriti një melek dhe tha: Ky është një melek që ka zbritur në tokë. Nuk ka zbritur ndonjëherë përveçse sot. Meleku që erdhi dha selam dhe tha: Përgëzohu për dy drita që të janë dhënë të cilat nuk i janë dhënë ndonjë Pejgamberi para teje, Fatihatul kitab (surja Fatiha) dhe dy ajetet e fundit të sures El-Bekare. Nuk lexon me ndonjë shkronjë prej të dyjave përveçse të jepet ajo që e kërkon.” Transmeton Muslimi.
Ky hadith tregon që Allahu flet me shkronja (d.m.th. fjalët që i flet Allahu përbëhen nga shkronjat) sepse Kur’ani është fjalë e Allahut.
Ehlu Suneh ue Xhemah besojnë se Kur’ani është fjalë e Allahut. Ai është i zbritur, i pakrijuar tek Allahu e ka zanafillën dhe tek Ai do të kthehet.